Samenvatting
Achtergrond A s t n r a .c h l o n i s c l r b e r o n c h i t i se n l o n g e r n f l r s e ezrinj n c h r . o n i s c haes, p e c i f i e k e aandoeningelr van de luclrtwegen,die ook wel wordensalnengevatmetde term cARA. Deze aandoeningen ltornenvaak in courbinatievoor. De belangrijkste v e r s c h i j n s e l ezni j n e e np i e p e n d ea d e r n h a l i n gk ,o r t a d e m i g h e i o dp , g e v e nv a n s l i j m en hoesten.De klaclrtenontstaandoor een combinatievan samentrekkingen van d e g l a d d es p i e r e nv a n d e l u c h t w e g e nz.w e l l i n gv a n h e t s l i j m v l i e sv a n d e luchtwegen,overmatigeslijrnproductieen een verkleindlongoppervlakdat adernt Asttnawoldt gekenrrrerkt door aanvallenvan benauwdheid, chronischebronchitis door chronischhoestenen opgevenvan slijrn, en longemfyseem wordt gekenrnerktdoor toenenrende korrademigheid bij inspanningdoordatde l o n g b l a a s . iheus n e l a s t i c i t e iht eb b e nv e r l o r e n( c h r o n i s c hber o n c h i t i se n longernfyseern rvordcnsarnenool
Samenvatting
v e f s c h i . i n s e l rcor tc l eo g e n ,l o t l l t n e u sl t, i e z e ne n b e n a r " r w d h eEi de.n a l l e r g i s c h e reactieis een atrnorruule rverl
r47
Sameilvatting
weten\\'e dat rnensenmet bronchialehyperreactiviteit een bevolkingsonderzoel< g r o t e f ek a n sh e b b c no u t l u c l t t r v e g k l a c h teenn a s t r n at e o n t r v i k k e l e dn a n m e n s e n z o n d e rb r o n c h i a l eh y p e r r e a c t i v i t eN i t c. t a l s b r j a l l e r g i eh o e v e nm e n s e nl n e t e fn a s t r n at e h e b b e n E . r -i s d a n b r o n c l i i a l eh y p e r l e a c t i v i t egi te e nl u c l r t w e g k l a c h t o o o k n a u w e l i . i kisn l o r m a t i eo v e r d e p f o g n o s ev a n m e n s e nm e t b r o n c h i a l e h y p e l r e a c t i v i t eiint d e b e v o i k i n g . Vraagstellingen v a n d i t o n d e r z o e ki s o r n d e p r o g n o s ev a n m e n s e nr n e ta l l e r g i ee n De doelstelling O.n d e rp r o g n o s e b r o n c h i a l eh y p e r r e a c t i v i t ei ni t d e b e v o l k i n gt e b e s t u d e r e n verstaalru'e in clit ondelzoel< lret ettect varrdezefactolenop sterfte.Er zijn in dc literatuurclattrrensennret allergieeen groterekans hebbenom aanwi.jzingen I r a r t -e n v a a t z i e l < t ct er ro r r t w i l i l i e l eirnt c e r rg r o t e f ek a n sh e b b e no p e e n s n e l l e r e r da t a c h t c r u i t g a nvga n d e l o n g f u n c t i eO. o k w o r d t i n d e l i t e r a t u ugr e s u g g e r e e d r l l e n s e n r e ta l l c ' r g i er n i n d e rl i a n sh c b b e no r n k a n l < etre o n t r v i k k e l e nD. a a r o m hebbenwe naastde relatieurct sterlteool<de relatievan dezefactorenmet sterfte kankeren COPD onderzocht. aan clrronischeziel
Samenvattittg
alle deelnemers We hebben-geprobeerd aan dezeepiderniologische onderzoeken u i t d e . j a l c r zr e s t i gt e t r a c e r e nc. l u sz o r , v eul r e n s e n m e t a l s z o n d e ra l l e r g i ee n i t .e r v o l g c n sh e b b e nw e d e v i t a l es t a t u s( i n l e v e no f b r o n c h i a l eh y p e r r e a c t i v i t e V o v e r ' l e d e nv)a n c l e z e1 0 . 5 5 6c l e e l n e m eor sp l 0 m a a r l 1 9 9 5v a s t g e s t e l d a , twil uraxirnaal30 .iaarhebbengevolgd(30 jaar followzeggendat rvc de deelnerners van de gemeenten Lrp).Met medewerliing van dc afdelingenburgerzaken Vlagtwedde.Vlaardingenen Meppel hebbenwe de vitale statusvan bijna99oh n .a n s l e c h t sr u i m l Y o v a n d e d e e l n e r n e r(s1 0 . 4 1 6d e e l n e m e r sk)u n n e na c h t e r h a l e V kondenwe de vitale statusniet achterhalen. van de deelnerners Tenslottehebben van het CBS analysesvoor bepaaldedoodsoorzaken, we rret meder.verking zoals ' . u n n eu ni t v o e r e n . h a r t - e r rv a a t z i e k t e en n k a n l < e rl < Af lergie (hottilstu k 2-5) n r a r r i e l egne r l r c t e inn b o v e n g e n o e m de ep i d e m i o l o g i s c h e A l l e r g i ei s o p t r . v e e alsposiliat'chuidleslett(somscore> 3) en als eosinoJilie()_275 studies.nanreli.jl< r 3 - 1 5 %v a n d e b e v o l k i n gp o s i t i e v e c e l l e n / r n m r )I.n d e . j a r e nz e s t i gh a d o n g e v e e 1 van de bevolkineaan in huidtesterren 129'irhad eosinofllie.Bovendiensaf 3-4.o/o h e t v e r l e c l e an s t n r a - a a n v a l lteenh e b b e rgr e h a d . sterfte (hoo/dsttrk 2) W e h e b b e nb i . i5 . i 8 3 d e e l n e m e rasa nd e e p i d e m i o l o g i s c hoen d e r z o e k ei n v a n a l l e r g i ei n d e d e r e l a t i et u s s e nh e t v o o r k o r n e n V l a g t r v e d de n V l a a r d i n g e n b e v o l l < i ne g n s t e r f t eg e d u r e n d 3e 0 d a a r o p v o l g e n d e j a r(e3n0 j a a r f o l l o w - u p ) s .o o r a l l e r g i eg, e b a s e e r d o p o n d e r z o c h tl.n d i e t i . j do v e r l e d e n1 . 1 3 5d e e l n e m e r V vorrden rve allcen relatie met sterftein de groepmensen huiclteste.n. een ltctsitiavc i ea d d e nn, a m e l i j kF E V r < 8 0 7 0v a n d e d i e t e v e r r se e n v e r l a a g d el o n g t L r n c t h e a a r d ei s h e t a a n t a l i t e r sl u c h td a t m e n s e no p v o o l s p e l d eu ' r a r d e .D e v o o r s p e l d w uitademingin een grond van hun geslacht,leefii.jden lengtebij een gefbrceerde secondezoudenlroeten kunnenuitadernen.Mensenmet een FEVr < 80%ovan de voorspeldewaarde.ademendus rninderdan 80% uit dan wat op grond van hun geslacht.leefii.lden lengtezou rvordenverrvacht.ln dezegroepmet een verlaagde longfirnctiehaddenllensen rlet positievehuidtestenin de jaren zestigeen 1,7 keer hoger risico op sterfieti jdens30 jaar follow-up dan mensenmet negatieve ( f i g L r u2 r . 2 ) . M e n n o e m td i t e e nr e l a t i e rf i s i c ov o o r p o s i t i e v eh u i d t e s t e n huidtesten d e t e e n9 5 % o o p s t e r f i ev a n 1 . 7 .H e t w o r d t v a a ks a u r c ng e n o t e e r m r e t e nw e d a t b t b i 1 , 0 - 2 , 8 )U . i t d e l i t e r a t u uw b e t r o u r v b a a r h e i d s i n t e r 1v .a7l ( 9 5 o / o mensendie rol<eneen groterel
Sanenvattittg
sterfteonder trensenlnet een verlaagdelongfunctieis gecorrigeerd voor geslacht, l e e f i i i d .l o n s f i r n c t i er.o o l ; s e r v o o n t eenr re o s i n o f i t i e ( t a b e l2 . 4 ) . D e g r o o t t ev a n d i t r e l a t i e v er i s i c or , ' e r a n d e r n d iee t w a n n e ew r e l r e n s e nl n e t a s t l n a - a a n v a l l(e1n8 2 r n e n s e nh) a d d e nu i t s e s l o t e vn a n d e a n a l y s eD . a t w i l d u s z e g g e nd a t o n g e a c hot f d e r n e n s e na s t n r a - a a n v a l lhcand d e ng e h a do f n i e t n r e n s e nt n e t e e n v e r l a a g d e longfunctiecu positievehuidtesteneen groterekans op sterftehadden.Mensen (,1 27t cellen/rnnrr)haddeneen 1,4 keer (9-5%btbi 1,2-1,7) zo met co"sinofilie hoog risico op sterftegedurende30 fbllow-up dan rnensenzondereosinofllie ( f i g u u r2 . 1 ) . D i t l i s i c o i s g e c o r r i g e e rvdo o r g e s l a c h tl .e e f t r j d ,l o n g f u n c t i e , rookgewoontenen de aanwezigheid van positievehuidtesten(tabel2.4). De groottevan dit gecorrigeerde relatieverisico veranderdeniet nadatmensenmet astlna-ailnvalleu waren uitgeslotenvan analyse.Dat wil zeggendat ongeachtof de lrtensenIxet eosinofllieasttna-aanvallen haddeneehadof niet. ze een groterekans o p s t e r f t eh a d d e n . stct'fieuutt harl- Lt1vaalziektctt(hoo/tl.stuk3) Orndatrve hebbenaangetoorrd dat het voorkomenvan allergiesarnenhangt met een vervroegdestertieen orrdat de literatuuraanwijzingengeeft dat mensenmet eosinofllieeen groterekans hebbenonr binnen5 -iaarharl- en vaatziektente ontwikkelen.hebbenwe de relatietussenallergieen sterfteaan hart- en v a a t z i e l < t eonn d e r z o c h V t . a n d e 5 . 3 8 2d e e l n e m e rasa nd e e p i d e m i o l o g i s c h e onderzoekenin Vlagtweddeen Vlaardingenoverledener 507 aan hart- en vaatziekten.waalvan303 aan ischemische hartziekten(hartaanval) en 95 aan (beroerte).De relatietussenallergieen sterfte cerebrovasculaire aandoeningen was afhankelijkvarrde aanwezigheid van andererisicofactoren voor hart- en vaatzielilen(vc'rlaagdclongfirnctie,rcll<e n, clvergewicht). Mensenlmetpositieve huitlta.gtcrr nret ecli rronltalelongfirnctie.die niet rooktenen met een norrnaal g e w i c h th a d d e ni n d e . l a r e nz e s f i gh a d d e ne e ng e c o r r i g e e rrde l a t i e f r i s i c ov a n 0 , l 5 (95% btbi 0.05-0,50)voor sterfteaan hart- en vaatziektentijdens30 jaar followup vergeleltenlnet lreusenrnet hetzelfderisicoprofielmaar met negatieve h u i d t e s t e (nt a b e l3 . 4 ) . M e n s e nn r e tp o s i t i e v el r u i d t e s t ehna d d e nd u s e e n k l e i n e r e kans op sterfteten gevolgevan haft- en vaatziekten. Dit relatieverisico is gecorrigeerdvoor geslacht,leefiijd, longfunctie,rookgewoonten, gewicht, (tabel3.3 en 3.4). Dit gecorrigeerderelatieve woonplaatsen eosinof-ilie risico was hetzelfdeongeachtof mensenin het verledenastma-aanvallenhadden g e r a p p o r t e e rW d .a n n e e m r e n s e nm e t p o s i t i e v eh u i d t e s t edne no f m e e rv a n risicofactorenhadden,bijvoorbeeldwanneerze rooktenof bovenstaande overgervichthaciden,dan steegdit gereduceerde relatieverisico voor stertieaan hart- en vaatzieliten. In lroofdstul< 2 hebbenwe aangetoond dat nrensenmeteosinoJilieeen 1,4 keer groterel
L Samenvatting
r e l a t i e v er i s i c o v a n e o s i n o f i l i e\ \ ' a s 1 , 7( 9 5 % b t b i 1 , 4 - 2 , 2v) o o r s t e r f t ea a nh a r t e n v a a t z i e l ( t e n1.. 6( c ) 5 0 /bnt b i l . l - 2 . 2 ) v o o r s t e r f t ea a n i s c h e m i s c hhea r l z i e k t e en n 2 . 3 ( 9 - 5 " ub t b i 1 . 1 - i . 8 )v o o r s t e r ' l ' t e . r ac 1e 1r e [ ] r o v a s c u l a i r e z i e(kt at eb e l3 . 3 ) . U i t n a d e ro n d c r z o e lb
Samenvatting
huidtestendie rcltlkteneen verhoogdrisico op liart- en vaatziektenhadden.De l n e n s e ur n e tp o s i t i e v eh u i d t e s t c o nv e r l e d e n o p e e ng e r n i d d e ljdo n g e r el e e f t i j d( 6 6 j a a r ) d a n d e r l e n s e nm e t n e g a t i e v h e u i d t e s t e(n7 I j a a r ) ( t a b e l4 . 5 ) . H e t l i j k t o n s waarschi.inli.lli dat de lnensennret positievelruidtestendie rookteneen gereduceerd risico op sterfteaan l
15
;
Samenvatting
Bronch ia fe hyperreactiv iteit (lt oofil stu k (t) I n d i t o r r d e r z o c il st e r s p r a l 32 rng/ml) waren(figuur 6. l). Dit risico is gecorrigeerd voor geslacht, leeftijd, r'oken,longfunctie,gewicht,woonplaats,eosinofilie,astmaen positieve h u i d t e s t e (nt a b e l6 . 3 ) . sterfie ctan hart- en yaatziekten en longkanker (hoofdstuk 6) Tijdens 30 jaar follow-up overledenvan de 2.008 deelnemers met gegevensover bronchialereactiviteit246 aanhaft- en vaatziektenen 54 aan longkanker.Mensen lxet bronchialehyperreactiviteit haddengeengroterekansop sterfteaan hart - en vaatziektenen longkankerdan mensenzonderbronchialehyperreactiviteit (tabel 6 . 3) . sletJteuun C0PD (hoofdstuk6) Het is bel<enddat rnensendie bronchialehyperreactiviteit hebbenmeer kans hebbenour luchtwegklachten of astmate ontwikkelendan mensenzonder bronchialehyperreactiviteit. Ook wetenwe dat dezemenseneen groterekans hebbenop een snellerelongfunctiedaling. Daaromonderzochten we de relatie tussenbronchialereactiviteiten sterfteaan COPD bij 2.008 deelnemers. In totaal overleden60 rnensenaan een primaire(2 I mensen)of secundaire doodsoorzaak (39 mensen)van COPD. Mensenmet bronchialehyperreactiviteit haddeneen hoger risico orr aan COPD te overlijden.Hoe ernstigerde bronchiale hyperreactiviteit was hoe hogerhet risico was dat de betreffendepersoonin de daaropvolgende 30 -jaaraan COPD overleedten opzichtevan mensendie geen t c l d e nM. e n s e nd i e m e t e e nd a l i n gv a n d e b r o n c h i a l eh y p e r r e a c t i v i t ehi a longfunctievan l07o reageerden na inaderningvan 16 mg histamine/mlhadden een relatiefrisico van 4,4 (95%btbi 1,2-16,7)voor sterfteaan COPD, na 8 m g / r n l e e n r e l a t i e fr i s i c ov a n 4 , 8 ( 9 5 % b t b i 1 , 3 - 1 8 , 0 )n, a 4 m g / m l e e nr e l a t i e f r i s i c ov a n 6 , 7 ( 9 5 % b t b i 1 , 7 1 - 2 6 , 1 )M. e n s e nd i e n a i n a d e m i n gv a n I m g 153
Samenvatting
histarrine/mlal reageerden uret een l07o longfunctiedaling, haddenzelfs een r e l a t i e fr i s i c ov a n 1 5 , 8( 9 5 % b t b i 3 , 7 - 6 1, l ) o p s t e r f t ea a nC O P D v e r g e l e k e m n et , 3 2 m g / n r l ) !D e z er i s i c o ' sz i j n l r e r l s e nz o n d e rb r o n c l i i a l e h y p e r r e a c t i v i t e( P i t C , ,> g e c o r r i g e e rvdo o r g e s l a c h tl,e e f t i i d ,r o o k g e w o o n t e n l o. n g f u n c t i eg, e w i c h t , w o o n p l a a t se. o s i n o t r l i ea. s t n r ae n d e a a n w e z i g h e vi da n p o s i t i e v eh u i d t e s t e (nt a b e l 6 . 3 ) . D i t r i s i c o i s o o k a a n w e z i gb i j d c e h i e r n e rdsi e n o o i t a s t m a - a a n v a l l h ee nb b e n gerapporteefd. Dit risico is zelfs van dezelfdeorde van grootteals voor roken. n a d d e ne e n4 , 3 k e e r( 9 5 % b t b i 1 , 4 - 1 2 , 8 ) R o k e r sd i e . : l - 5s i g a r e t t e n / d ar ogo l < t e h groter risico eu rol<ersdie '' l5 sigaretten/dag rooktenhaddeneen 6,6 keer groter r i s i c o( 9 5 % b t b i 2 , 0 - 21 , 4 )o p s t e r f t ea a nC O P D v e r g e l e k e n m emt e n s e nd i e n o o i t haddengerool
Samenvatting
Wanneernreusenlnet positievehuidtesteneen van dezerisicofactoren hebben, stijgt het risico op hart- en vaatziektenvergelekenmet mensenmet positieve huidtestenrraar zonderdezerisicofactoren. Het lagererisico voor sterfteaan l<.anl<er voor de sroep rol<ersnret positievehuidtestendie < l5 sigarettenper dag rookterr.heeft waarschi-inlrjl< als achterliggende redendat ze al aan hafi- en vaatziel
155
