ROBÈR VAN DER LANS: LAVENDEL MEEST POPULAIR

HET VAKBLAD VOOR

DE BLOEMBOLLEN EN VASTEPLANTENSECTOR

11 JULI 2014

301

26

ROBÈR VAN DER LANS: ‘LAVENDEL MEEST POPULAIR’ 10

GROEIEND EISENPAKKET VOOR ONDERNEMER

12

LENGTE EERSTE CRITERIUM BIJ CALLA

14

OP STAP MET INKOPER GERRIT RUTGRINK

28

VERANDERINGEN IN HET CNB DAHLIATEAM

46

BEOORDELING LEIDT TOT BETERE KWALITEIT

Hilberts Bloembollen V.O.F, Beilen

N E S S U T S N A L A B DE PERFECTE “

ESCHERMING

„

CURATIEVE B PREVENTIEVE EN

“Rudis is voor mij een belangrijke schakel in het spuitschema, vooral in de strijd tegen de vuuraantasting die bij het dichtgroeien van de lelies van onderuit het gewas steeds groter wordt. Het blijkt dan lastig om met lokaal systemische middelen het gewas voldoende te bedekken en te beschermen. Dan moet je het echt hebben van de systemische werking van Rudis. Rudis in het schema betekent voor mij de perfecte balans tussen preventieve bescherming en curatieve bestrijding, zodat een beginnende vuuraantasting maximaal onderdrukt wordt”.

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

VENTILATOREN VAN IJSSELMUIDEN (VER)DRAAIT GOED!!

iÊ}iìÊÛiÀ«>>ÌÃ}ÊÛ>Ê ÕVÌÊLiÌiiÌÊiiÊ}iâìÊL° iÌÊÕÃÌiÊÃ>iÃ«iÊ Û>ÊÛiÌ>ÌÀiÊÛiÀ}ÌÊiÌÊ ÀiìiÌÊ«ÊÕÜÊâiÌ°

www.ijsselmuiden-ventilatoren.nl

ROTATION FAN UÊ >>ÌÊâÜiiìÊLiÜi}}Ê UÊ ,i}iL>ÀiÊÃii`Ê UÊ ÕVÌVÀVÕ>ÌiÊÛiÀÊiiÊ}ÀÌÊ««iÀÛ>Ê UÊ 6ÀÌÊ`ìÊii UÊ Li]Ê`ÕÃÊÛiÀ>ÊÌiÊ«>>ÌÃiÊ UÊ -ìÊiÊÛi}iÊVÃÌÀÕVÌiÊ

Engelselaan 20, 2215 RH VOORHOUT U Tel: 0252-233177, Fax: 0252-232708

[email protected]

Schuurbaas Jos de Bruin is per 1 juli met pensioen. Wij danken Jos voor zijn fantastische inzet. Noordwijkerhout - Telefoon 0252-37.11.11 – [email protected]

Macro geperforeerde bloembollenzakjes (

Standaard formaten: 15 x 25 cm 18 x 35 cm 23 x 40 cm

T 0252 419027 F 0252 415273

I www.europak.nl E [email protected]

,

INHOUD

Het vakblad voor de bloembollenen vasteplantensector • 11 juli 2014 Nummer 301

Nieuws

6

Korte nieuwsberichten

Plant in beeld

8

Veronica hybride ‘Blue Mountains’ in CNB New Plants-project

CNB Actueel

9

Eerste week augustus in teken van CNB Gladiolenweek

14 8

9

10

Bedrijfsovername

10

Bedrijfsovername bemoeilijkt door generatieverschillen

Zomerbloeiers

12

Gerbera grootste concurrent zomercalla

Op pad met

14

12

14

Inkoper Gerrit Rutgrink van Fred de Meulder Export

Voorlichting

16

Aanpak Phytophthora en stengelfusarium in lelie

Onderzoek

18

Natalia Morena legt uit welk onderzoek zij aan lelie doet

18

Actueel

19

Vraag en antwoord bij bladcampagne lelie

Branchenieuws

22

Stengelaaltjes houden gemoederen bezig

28

24

Vakvenster

24

Tulpengoud rolt over de band

Vaste planten

26

Pottenteelt efficiënter en lucratiever

CNB Actueel

42

38

28

Hans Pater volgt Richard Walkier op in CNB Dahliateam

Service

30

Grondbank

32

Vraag en aanbod

33

Product en Show

38

Nieuwtjes uit de showruimte van CNB

Laatste nieuws

4 • BLOEMBOLLENVISIE • 11 juli 2014

40

42

Actueel Tulip Island beleving voor toeristen

43

43

45

Gezin en bedrijf Hoe combineer je gezin en bedrijf tijdens de zomervakantie?

44

Boomkwekerij De eetbare bessen van Aronia

45

Tien vragen aan Joshua Scholten

46

Markt en Afzet De Ree werkt met toeleveranciersbeoordeling

48

Anthos Activiteiten voor droogverkoopseizoen gestart

50

44

46

Wereldbol Slot van de serie over naamgeving

51

Vasteplantenvaria Collectie onderzoek vaste planten

52

Teeltadvies

56

Agenda

57

Service

48

Mooi boek om met hortensia te beginnen Glad IJs

Hobaho

50

Leuke en vlotte daghandel bij bijzondere bolgewassen verwacht

62

KAVB Nieuws Nieuwtjes van en voor de KAVB-kringen en -afdelingen

58

Nieuws CNB Algemeen 10 vragen aan... Anthos Teeltadvies Hobaho KAVB

62

Fotografie omslag: René Faas

58

11 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 5

NIEUWS

Samenstelling: Redactie BloembollenVisie

iVerde stelt beeldbank beschikbaar

Foto: PR

HILLEGOM - De voormalige boomkwekerij beeldbank van Plant Publicity Holland is door iVerde overgenomen en opnieuw ingericht. Vanaf heden is het internationale media-archief van iVerde beschikbaar. In het media-archief is een grote diversiteit aan beelden te vinden. De beeldbank bevat fotomateriaal van een zeer breed assortiment boomkwekerijproducten. Van rozen tot en met laanbomen toegepast in particuliere tuinen of in het openbaar groen. De beelden zijn voor alle doeleinden te gebruiken en te downloaden in diverse formaten. Het media-archief kent voorlopig een ingang; Public iVerde Archive. Voor de media is het beeldmateriaal gratis te gebruiken. Inloggen kan via de website en dan te klikken op de button ‘Mediafiler/Beeldbank’.

Nationale Tuinweek groot succes Kleurrijke bollen Sint Petersburg

Nederlands verbod op insecticides? UTRECHT - Het College voor toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) moet twee groepen insecticiden zo snel mogelijk van de markt halen, uiterlijk per 2015. Dat stelt Natuur & Milieu. De meest gebruikte neonicotinoïden blijken minstens 5.000 tot 10.000 keer schadelijker te zijn voor bijen dan het al lang verboden insecticide DDT. Dat zegt Sijas Akkerman, hoofd voedsel Natuur & Milieu in een reactie op de zojuist verschenen wetenschappelijke analyse van de Task Force on Systemic Pesticides. De analyse van een internationaal team van onafhankelijke wetenschappers is gebaseerd op meer dan 800 collegiaal getoetste wetenschappelijke publicaties. De bevindingen verschijnen binnenkort in het wetenschappelijk tijdschrift ‘Environmental Science and Pollution Research’.

Huisvesting buitenlandse werknemers ZWOLLE - Goede afspraken over huisvesting van arbeidsmigranten en betere behuizing in de toekomst, die beloften staan centraal in een convenant dat op vrijdag 27 juni is ondertekend door LTO Noord, vertegenwoordigers van gemeenten, werkgevers en huisvesters uit de regio Holland-Rijnland. Met dit convenant nemen de betrokken organisaties hun verantwoordelijkheid voor voldoende goede en veilige huisvesting van buitenlandse werknemers in deze regio. Namens LTO Noord Zuid-Holland ondertekende provinciaal voorzitter Arie Verhorst het convenant. “Met onze ondertekening laten wij nogmaals zien dat wij waarde hechten aan ‘onze’ buitenlandse werknemers”, aldus Verhorst. In het convenant is afgesproken dat de registratie van bestaande huisvestingsplaatsen afgemaakt wordt en dat er een bestuurlijk portefeuillehouder namens de gemeenten in de regio aangesteld wordt. Ook komt er meer ambtelijke capaciteit voor dit onderwerp. 6 • BLOEMBOLLENVISIE • 11 juli 2014

Foto: PR

SINT PETERSBURG - De bollen die de Nederlandse bloembollensector vorig jaar aan Rusland schonk ter gelegenheid van het Vriendschapsjaar Nederland-Rusland 2013 hebben het afgelopen voorjaar veel bekijks getrokken. Initiatiefnemer Wim Boon die eind vorige maand een bezoek bracht aan het Peterhof-paleis in Sint Petersburg constateerde dat met name de tulpen, narcissen en muscari’s op dat tijdstip nog in volle bloei stonden en dat ook de lelies begonnen te groeien. Er werden dan ook volop foto’s gemaakt door de vele bezoekers, waaronder ook opvallend veel buitenlanders. Van de geschonken bollen stond 80 procent opgeplant in de tuinen van het Peterhof-paleis en 20 procent in de tuinen van het naastgelegen Alexandria-park . De directie van het park heeft deze speciale gift in haar annalen opgenomen als een groots gebaar van de Nederlandse bloembollensector. Volgens Wim Boon is er zowel van Nederlandse als Russische zijde met groot enthousiasme en zorgvuldigheid gewerkt om dit gebaar tot een succes te maken. ZOETERMEER - De Nationale Tuinweek die vereniging Groei & Bloei van 14 tot en met 21 juni 2014 voor het eerst organiseerde, is een groot succes gebleken. Beschermvrouwe Prinses Beatrix gaf in Delft het officiële startsein en de week sloot af met het Open Tuinenweekend waarin ruim duizend tuinbezitters hun tuin openstelden voor het publiek. Algemeen secretaris Flip van Leeuwen: “Tijdens de Tuinweek organiseerden onze verenigingsafdelingen meer dan 250 groene activiteiten in Nederland en Vlaanderen. Het enthousiasme van onze leden sloeg over naar het publiek want naar schatting namen meer dan vijftigduizend mensen deel aan een of meerdere Groei & Bloei activiteiten.” Van Leeuwen verwacht dat de Groei & Bloei Nationale Tuinweek 2015 een nog groter evenement wordt. “We gaan natuurlijk ook evalueren en de geluiden van onze vrijwilligers zijn tot nu toe uitsluitend positief. Maar met deze eerste Nationale Tuinweek weten we nu ook waar de interesses van bezoekers liggen, zodat het in 2015 een nog mooier evenement wordt.”

HLB neemt De Groene Vlieg over WIJSTER - Met ingang van deze zomer worden de activiteiten van De Groene Vlieg, met vestigingen in Dronten en Nieuwe Tonge, geïntegreerd in de organisatie van HLB in Wijster. Daartoe hebben beide partijen vorige week een intentieverklaring ondertekend. De beoogde bundeling van kennis en faciliteiten past in het streven van HLB om door te groeien tot een internationale speler op het gebied van bodem- en gewasonderzoek, diagnostiek en advisering. Na de overname is HLB, die tevens de naam De Groene Vlieg overneemt, de grootste partij op het gebied van biologisch bodemonderzoek en advisering, quarantaineorganismen en Steriele Insecten Techniek in de open teelten.

Nieuwe versie Lily Book DW Design

Concrete acties Kennisarena Biobased LISSE - In mei heeft de bijeenkomst Kennisarena Biobased kansen voor bollentelers en vaste plantenkwekers plaatsgevonden bij het IDC Bollen & Vaste planten. Er zijn deze middag veel concrete ideeën en kennis uitgewisseld. Gezamenlijk met de workshopleiders is er gekeken naar welke kansen het Kennisarena Biobased verder wil oppakken. Het Kenniscentrum Plantenstoffen stelt budget beschikbaar om dit verder uit te werken. Daar zijn vier onderwerpen uit gekomen waar het IDC Bollen & Vaste planten samen met de KvK /GoBio, Greenport Duin & Bollenstreek en Inholland actie op gaan ondernemen. De thema’s zijn: Reststromen in de regio, samenwerking en ketenontwikkeling cosmetische industrie en –sector, kleuren geurstoffen uit kopafval van bloembollen en het verzamelen van oude kennis op het gebied van gebruik van planten. Ondernemers uit de bollen- en vaste plantensector of andere ketenpartijen die interesse hebben om deel te nemen aan een van deze thema’s kunnen contact opnemen met Barry Looman van het IDC.

Lagere energielasten glastuinbouw DEN HAAG - Tuinders in de glastuinbouw kunnen ook voor de jaren 2015 tot en met 2024 een verlaagd energiebelastingtarief op aardgas krijgen. Het voordeel voor de tuinders bedraagt naar schatting gemiddeld rond €115 miljoen per jaar. Per bedrijf kan het tienduizenden euro’s aan energiebelasting schelen. De Europese Commissie heeft hiermee ingestemd op verzoek van EZ-staatssecretaris Dijksma. In ruil voor dit verlaagde tarief is de sector gebonden aan een jaarlijks dalend plafond voor de uitstoot van CO2. Dijksma noemde de toestemming van de Europese Commissie goed nieuws. “Nederland is wereldspeler op het gebied van de landen tuinbouw en dat willen we graag zo houden. De verlenging van de verlaagde energiebelasting is voor tuinders een belangrijke steun in de rug. En het milieu wordt gespaard door jaarlijks dalende CO2-plafonds”. Als tegenprestatie voor dit verlaagde tarief is de sector gebonden aan een jaarlijks dalend plafond voor uitstoot van CO2. Is de CO2-uitstoot meer dan afgesproken, krijgen alle glastuinbouwbedrijven een heffing opgelegd.

Derde termijn Nico van Ruiten

MAARSSEN - Het etiket van Jet 5 is volgens Certis Europe onlangs uitgebreid. Naast de toelating op groene aanslag, is het product nu weer als desinfectiemiddel op kisten, kasopstanden en andere materialen in landen tuinbouw toegestaan. Jet 5 is een biocide op basis van waterstof peroxide en perazijnzuur. Het is een geformuleerd product dat voor een goed contact met diverse schadelijke organismen zorgt. Een goed contact is belangrijk voor een effectieve desinfectie van gladde en verticale oppervlakken zoals glas en kisten. Er is in de vele jaren van toelating veel ervaring met het middel in vele toepassingen opgebouwd. Het product is een van de weinige effectieve desinfectiemiddelen dat ook werkelijk in diverse landen tuinbouwteelten is toegelaten. Met deze etiketuitbreiding is Jet 5 weer het standaard desinfectiemiddel in landen tuinbouw.

MIDDENMEER - Vorige maand is het eerste geothermie project in Noord-Holland in gebruik genomen. Het project is een initiatief van ECW Netwerk, het energiebedrijf van en voor de glastuinbouwbedrijven in Agriport A7 nabij Middenmeer. Na een voorbereidingstijd van bijna twee jaar is ECW Netwerk in het voorjaar van 2013 gestart met de bouw van de boorlocatie. Het project bestaat uit vier putten, twee onttrekkingsputten en twee infiltratieputten. De vier boringen gaan naar een diepte van circa 2.500 meter onder het aardoppervlak. Het grondwater, dat op deze diepte een temperatuur van meer dan 90 ºC heeft, wordt door de onttrekkingsput omhoog gepompt. Boven de grond wordt het verwarmingswater voor de kassen opgewarmd en vervolgens gaat het water via de infiltratieput met een temperatuur van rond de 35ºC weer terug naar zijn oorspronkelijke diepte. Volgens projectleider Cees de Jonge van ECW draait het eerste doublet nu goed: “Op basis van de eerste praktijkmetingen kunnen we vaststellen dat we met deze warmte twintig procent van de energiebehoefte van de glastuinbouw in Agriport zonder fossiele brandstof kunnen invullen.” 11 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 7

Foto: PR

Uitbreiding toelating Jet 5

Duurzame kasverwarming geothermie Foto: PR

BLEISWIJK - De Ledenraad van LTO Noord Glaskracht stemde woensdag 25 juni in met het voorstel om Nico van Ruiten aan het einde van dit jaar voor een derde periode van vier jaar te benoemen als voorzitter van LTO Noord Glaskracht. Zijn derde termijn gaat in op 1 januari 2015. Van Ruiten blijft bij herbenoeming tevens voorzitter van LTO Glaskracht Nederland. Herbenoeming voor een derde termijn is uitzonderlijk, maar gezien de fase waarin LTO Glaskracht Nederland zich bevindt zeer wenselijk, zo formuleerde de Ledenraad unaniem. Met ingang van 1 januari 2014 werkt LTO Noord Glaskracht samen met ZLTO en LLTB in LTO Glaskracht Nederland. Dit samenwerkingsverband is opgericht om de landelijke glastuinbouwactiviteiten op het terrein van beleidsbeïnvloeding, vaktechniek en innovatie vanuit één ledennetwerk krachtig en efficiënt vorm te geven. Als voorzitter van LTO Glaskracht Nederland vervult Van Ruiten een onmisbare rol in dit proces.

Foto: PR

HILLEGOM - DW Design heeft een nieuwe versie uitgebracht van hun Lily Book. In het boek zijn ruim 500 leliecultivars, zowel snij als pot, afgebeeld. Het betreft hier een substantieel deel van het huidige handelssortiment. Bij elke cultivar is naast een afbeelding ook informatie te vinden over hoogte, groei en aantal knoppen per bol. Dit boek is vanaf heden verkrijgbaar en kost 12,50 per stuk (exclusief btw). Voor overige prijsinformatie kunt u contact opnemen met Monique via tel: 06 532 08183, of via e-mail: monique@ drukwerkdesign.com.

PLANT IN BEELD

CNB NEW PLANTS™

Veronica hybride ‘Blue Mountains’® Met het New Plants-project beoogt CNB New Plants nieuwe cultivars van vaste planten en boomkwekerijproducten in de markt te zetten. Uit dit project worden regelmatig nieuwe introducties in BloembollenVisie tegen het licht gehouden. In dit nummer aandacht voor de Veronica hybride ‘Blue Mountains’®.

bracht bij CNB New Plants. De Veronica hybride ‘Blue Mountains’ ® onderscheidt zich door de zeer goed gevulde bloemen en een bloemvorm die veel weg heeft van een pluim. De aanwinst leent zich goed voor de verschillende markten en dus zowel voor postorder als de visueel aantrekkelijke markt. Het soort is zeer geschikt voor containerteelt, maar ook voor de border en patio.

EIGENSCHAPPEN Tekst: Henk de Jong/Wim Ciggaar Fotografie: Verschoor Horticulture

I

n de afgelopen jaren zijn er diverse Veronica’s in de markt gezet. De Veronica, in de volksmond ook wel ereprijs genoemd, is zeer geliefd bij de consument en in vele tuinen te vinden. De plant is visueel aantrekkelijk door haar rijke bloei. Onderhoud is nagenoeg niet nodig en de bloei is van zeer lange duur. Van de reeds


bestaande soorten zijn de spicata-types als tuinplant de meest gewilde Veronica’s. Cultivars als Veronica ‘Ulster Blue Dwarf’, Veronica ‘Rotfuchs’ en Veronica ‘Royal Candles’ hebben zich bewezen als goede soorten en mogen volgens insiders als een ‘blijvertje’ beschouwd worden.

NIEUW INTRODUCTIE De nieuwe aanwinst is afkomstig van de firma Verschoor Horticulture uit Haarlem die deze schitterende plant exclusief heeft onderge-

De bloem wordt circa 30 à 40 cm hoog, houdt van zon/half schaduw en bloeit in de periode juni/oktober. De vele blauwe bloemen ogen prachtig en steken fraai uit boven het donkergroene blad. De plant trekt vlinders en bijen aan, is op zijn mooist van vroeg in de zomer tot het begin van de herfst en heeft vrijwel geen onderhoud nodig. Wanneer de oude bloemen verwijderd worden, blijft deze prachtplant nieuwe bloemen geven. Voor meer inlichtingen kan men zich wenden tot Henk de Jong van CNB New Plants.

CNB ACTUEEL

VAN DE REDACTIE

Archieffoto: René Faas

Hoe hou je het leuk?

Eerste week augustus in teken van CNB Gladiolenweek

COLOFON

In het CNB-handelscentrum aan de Heereweg in Lisse wordt van maandag 4 augustus tot en met donderdag 7 augustus de jaarlijkse CNB Gladiolenweek gehouden. Het evenement sluit naadloos aan bij de nieuwe aanpak van productpresentaties die CNB voor ogen staat. Daarmee wordt aan relaties van CNB een podium geboden waar men producten kan zien en waar met vertegenwoordigers van CNB van gedachten gewisseld kan worden en/of zaken kunnen plaatsvinden. Ter gelegenheid van de CNB Gladiolenweek wordt in samenwerking met de KAVB op 4 augustus een speciale gladiolenkeuring gehouden in de categorieën Gladiolen grootbloemig, Gladiolen kleinbloemig, Gladiolen overig (Primulinus, nanus, potgladiolen et cetera), Noviteiten grootbloemig en Noviteiten kleinbloemig. Om in aanmerking te komen voor de keuring moeten er twaalf stelen per soort aangevoerd worden. De KAVB-keuring begint om 11.00 uur. Op maandagavond vindt een bijeenkomst plaats die speciaal voor de inzenders en vakgenoten bedoeld is. Deze vakavond begint om 17.00 uur met een door CNB aangeboden buffet, gevolgd door de prijsuitreiking van de ’s morgens gehouden keuring. De opbouw van de CNB Gladiolenweek begint op zondag 3 augustus en de afbouw vindt plaats op vrijdag 8 augustus. De gladiolenshow is van 4 tot en met 7 augustus dagelijks van 8.30 tot 17.00 uur te bezichtigen. In de parkeergarage onder het CNB-gebouw is voor de bezoekers voldoende gratis parkeerruimte beschikbaar. Ook voor de aan- en afvoer van de te showen producten kan van de parkeergarage gebruik gemaakt worden. Meer informatie over de CNB Gladiolenweek is verkrijgbaar bij de gladiolenvertegenwoordigers van CNB.

BloembollenVisie is het toonaangevende, 14-daagse vakblad voor de bloembollenen vasteplantensector. REDACTIE: Jeannet Pennings (hoofdredacteur), Wim Ciggaar, Arie Dwarswaard, Monique Ooms, Gerrit Wildenbeest en Lilian Braakman (vakredacteuren). FOTOGRAFIE: René Faas.VORMGEVING: Prepress BloembollenVisie. UITGEVERS: KAVB en CNB (U.A.). REDACTIEADRES: Heereweg 347, 2161 CA Lisse, Postbus 31, 2160 AA Lisse, tel. 0252-431130, fax 0252-431127, e-mail: [email protected]. Internet: www.bloembollenvisie.nl. Tel. kantoor A. Dwarswaard: 0252-536 966. ABONNEMENTEN: (excl. 6% BTW): Nederland € 255,-- per jaar, Europa € 275,-- per jaar, buiten Europa € 305,-- per jaar. Aanof afmelden bij John Meijer, tel. 0252-431173, fax 0252-431126. Meer info over abonnementen op www.bloembollenvisie.nl. ADVERTENTIES: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, e-mail: [email protected]. VERANTWOORDELIJK HEID: De redactie werkt op basis van een redactiestatuut. Aan alle artikelen en rubrieken wordt de meest mogelijke zorg besteed. Uitgevers, redactie en medewerkers aanvaarden echter geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die direct en/of indirect kunnen voortvloeien uit de inhoud van artikelen en/of advertenties. De redactie houdt zich het recht voor om ingezonden brieven en mededelingen niet te plaatsen dan wel te wijzigen of in te korten. Overname van artikelen is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever. NIEUWSBRIEF: BloembollenVisie verzorgt ook een dagelijkse nieuwsrubriek op internet (www.bloembollenvisie.nl).

U heeft een bedrijf in de bloembollen – kwekerij en/of broeierij – en u heeft een gezin. Voor u een feit waarmee u dagelijks dealt zonder er al te veel over na te denken, voor veel buitenstaanders lijkt dit een onmogelijke opgave. Want hoe doe je dat dan met de opvang van de kinderen? De dag dat een kind wordt geboren met een aan- en uitknopje of met een vakje voor batterijen die je er zonodig kunt uithalen, moet nog aanbreken. Zodra kinderen eenmaal geboren zijn, ZIJN ze er gewoon. Altijd. Net als het bedrijf dat er altijd is. Dus moet je die zaken met elkaar zien te combineren. Het valt mij altijd weer op hoe gemakkelijk en als vanzelfsprekend ondernemers in het bollenvak dit oplossen. Als de kinderen nog heel klein zijn, staat er gewoon een box in de schuur of op kantoor. Als ze iets groter zijn, gaan ze mee op de trekker naar het land, spelen ze in de schuur, en als ze nog iets groter zijn, krijgen ze zo hun eigen klusjes. Want een ding is duidelijk: in de zomermaanden vraagt het bedrijf alle aandacht en moeten de kinderen zichzelf vermaken. In deze tijd waarin kinderen nogal eens als prinsjes en prinsesjes worden behandeld, vind ik het een verademing om te zien hoe gezinnen zich zonder morren in deze situatie schikken. Al heel jong leren kinderen dat niks in het leven zomaar komt aanwaaien, dat overal voor gewerkt moet worden en dat ieder daarin zo zijn eigen verantwoordelijkheid heeft. Is dat beschadigend voor de tere kinderziel? Mwah, die indruk krijg ik niet. Als ik voor de zomerserie gezin & bedrijf bij de mensen thuis kom, zie ik blije en vooral zeer zelfstandige kinderen. En kinderen die het heel erg waarderen als er wel tijd is om met het hele gezin iets leuks te gaan doen. Want zo vaak komt dat niet voor, zeker niet in de zomermaanden. Dan is de zomervakantie vaak een geïmproviseerd tussendoortje, waarbij het hooguit mama lukt om een paar dagen met de kinderen weg te gaan en papa zo nu en dan kan aansluiten. Vinden de kinderen dat erg? Nee hoor, hun moment komt later wel, als ze met het gezin gaan wintersporten, of in de krokusvakantie met z’n allen naar de zon gaan. Misschien is dit wel de ideale formule voor verwende kindjes die naarmate ze meer krijgen – van aandacht tot spullen – alleen maar ontevredener raken. Ik zie hier wel een gat in de markt voor het bollenvak: zomerkamp voor verwend spul. Hoe dan ook: in deze editie en de zomeredities die volgen, kunt u lezen hoe uw collega’s bedrijf en gezin combineren. Bent u zelf ook zo’n mooi voorbeeld? Mail naar [email protected], dan kom ik ook bij u langs! Monique Ooms 11 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 99

BEDRIJFSOVERNAME

Geschikt voor het ondernem Organisatieadviseur Anton de Boer helpt al jaren bij bedrijfsovernames. Het belangrijkste tijdens zo’n proces is het toekomstige ondernemerschap, en dat is juist waar De Boer naar kijkt. Om de ondernemer zijn kwaliteiten en de nog te ontwikkelen vaardigheden te ontdekken, maakt zijn organisatieadviesbureau De Boer c.s. gebruik van diverse methoden om de toekomstige ondernemer op weg te helpen.

Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

V

anuit het kantoor van De Boer c.s. in Leeuwarden helpt de 58-jarige organisatieadviseur Anton de Boer ondernemers bij bedrijfsovernames. Een van de aspecten waar de oprichter van het organisatieadviesbureau zich op concentreert in het overnameproces, is de geschiktheid voor het ondernemerschap. Om te toetsen of de ondernemer geschikt is voor het ondernemerschap, heeft hij samen met zijn collega’s een bepaalde aanpak ontwikkeld. Zo vult de beoogde opvolger vragenlijsten in die toegespitst zijn op de kwaliteiten die nodig zijn voor het ondernemerschap. Ongeveer twee weken nadat de vragenlijsten zijn ingevuld volgt een persoonlijk gesprek, dat meestal bij de ondernemer thuis is. De Boer: “Voor het gesprek hebben wij vaste thema’s die wij de ondernemers van te voren laten lezen. Deze transparante manier van interviewen zorgt ervoor dat de spanning die een overname met zich meebrengt plaats maakt voor rust en openheid in het gesprek. De praktijk toont aan dat transparantie het gesprek verbetert.”

BIG FIVE De vragenlijsten die de ondernemer vooraf invult, zijn zorgvuldig afgestemd op de rol en kwaliteiten die van belang zijn voor het ondernemerschap. Meer specifiek is hij gemaakt voor de food- en agrisector geeft De Boer aan. “De gebruikte vragenlijsten zijn vervaardigd met wereldwijd geaccepteerde methoden. Dat is nodig om een objectief en betrouwbaar rapport te schrijven. Vanuit de antwoorden kunnen we zien welke kwaliteiten een ondernemer heeft. Deze kwaliteiten toetsen wij onder andere aan de hand van de big five, ook wel de vijf belangrijkste persoonlijkheidsdomeinen genoemd waarover je met relatieve zeker10 • BLOEMBOLLENVISIE • 11 juli 2014

heid iets kunt zeggen. Bijvoorbeeld stabiliteit en om kunnen gaan met tegenslag, contactuele opstelling en energie in het contact, open staan voor veranderingen en vernieuwing, de bereidheid te leren, samenwerken en delen en ambitie en doorzettingsvermogen.” “In het rapport geven we naast een beschrijving ook een visuele weergave van het ondernemersprofiel, dat is vastgesteld met verkregen uitkomsten uit de vragenlijsten en het persoonlijk gesprek. Dit is een soort web met de belangrijkste kwaliteiten die nodig zijn voor het ondernemerschap. In dit profiel is een lijn getrokken die de minimale score weergeeft met de negen benodigde kwaliteiten voor het ondernemerschap. Daarbij is ook de score van de persoon in kwestie zichtbaar.

‘Het ondernemersprofiel is de afgelopen jaren veranderd’ Het komt voor dat een ondernemer op bepaalde onderdelen hoog scoort en op andere wat lager. De hoge scores zijn persoonlijke kwaliteiten. De lagere scores zijn aandachtspunten die mogelijk te verbeteren of verder te ontwikkelen zijn.” Een aantal eigenschappen die in het ondernemersprofiel staan zijn stabiliteit, de oriëntatie op presteren, zelfdiscipline en planmatigheid. Nadat het rapport is geschreven volgt een nagesprek over de bevindingen. “We kunnen ook adviseren om bijvoorbeeld een cursus of opleiding te gaan volgen”, geeft De Boer aan. Het rapport is persoonlijk en dus ook vertrouwelijk. Anderen krijgen hierin geen inzage. “Soms laat een klant het zelf zien aan derden,

Anton de Boer: ‘In onze begeleiding kijken we ook naar

maar dan is dat een bewuste keuze en soms ook met een specifiek doel. Bijvoorbeeld om in een maatschap op basis van een samenwerkingsanalyse te bepalen wie het best bepaalde taken voor zijn rekening kan nemen.”

ONDERNEMERSPROFIEL En belangrijk aspect tijdens bedrijfsovernames zijn de generatieverschillen die het proces beïnvloeden. “Je mag er vanuit gaan dat bij

merschap staat centraal zijn gesteld wijzigen. Daarom is het ondernemersprofiel in de afgelopen jaren veranderd.”

GENERATIEDYNAMIEK Omdat De Boer c.s. na het rapport nog hulp aanbiedt tot het proces rond is - en zelfs daarna nog als klankbord fungeert - hebben zij generatieverschillen gesignaleerd op gebied van samenwerken. Zo legt De Boer uit: “Er zijn vier groepen. De twintigers komen uit een tijd van recessie en zijn daar aan gewend. Het is ook de generatie die met technologie is opgegroeid. De dertigers zijn opgegroeid in een economisch sterke periode en zijn een management en organisatiecultuur gewend. De ouders van de twintigers zijn doorgaans vijftigers. Zij komen uit een economisch matige periode, maar ook in een tijd waarin automatisering zijn intrede deed. Juist door de overeenkomsten qua economische en culturele achtergrond kan deze generatie goed samenwerken met twintigers. Hierdoor verloopt een overname tussen hen vaak soepeler. De ouders van de dertigers zijn de zestigers. Zij komen uit de tijd van de wederopbouw en de mechanisatie. Tussen deze ouders en kinderen lijkt er over het algemeen meer spanning te zijn bij het samenwerken. Daarnaast zitten zij ook in de fase dat een overdracht dichtbij is. In onze begeleiding houden we rekening met deze generatiedynamiek, zoals wij het noemen. Naast aandacht voor de nieuwe ondernemers, is er ook oog voor de ouders. Zij krijgen immers een nieuwe rol. We hebben gemerkt dat de verschillen tussen generaties een rol spelen bij een bedrijfsovername. Maar ook de verschillen tussen kinderen uit eenzelfde gezin en tussen mannen en vrouwen spelen mee. Met onze ervaring kunnen wij deze verschillen aantonen en samen met de betrokkenen aan een oplossing werken voor een geslaagde bedrijfsovername.”

Spiegelgesprek de generatiedynamiek’

de helft van de overnames waar wij bij betrokken zijn, dit een aandachtspunt is. Bij de andere helft zien we dat schaalvergroting het proces bemoeilijkt. Daarnaast nemen de eisen waaraan een ondernemer moet voldoen toe. Gelukkig blijkt de jongere generatie heel talentvol te zijn. Zij kunnen op het groeiende eisenpakket anticiperen. Vroeger werd een bedrijf vaak door een persoon overgenomen. De nieuwe generatie lijkt beter te kunnen delen en ziet ook

het voordeel hiervan in, bijvoorbeeld vrije tijd. Deze verandering vraagt om andere en nieuwe kwaliteiten. Niet alleen autonomie - de drang om zelf een eigen onderneming te runnen maar ook het delen van verantwoordelijkheid, verschillen qua werkstijl, manier van leidinggeven en het omgaan met verschillende visies of tegenstellingen zijn belangrijk. Hieruit blijkt dat er meer interne dynamiek ontstaat, waardoor de eisen die aan het ondernemerschap

Voor bedrijfsopvolgers in de agrarische sector heeft Rabobank het Rabobank Opvolgers Perspectief ontwikkeld dat bestaat uit een Spiegelgesprek, een financiële scan en een vijfdaagse opvolgerstraining. De Boer c.s. heeft in 2006 met Rabobank het onderdeel Spiegelgesprek ontwikkeld. Voor het gesprek vult de opvolger eerst een vragenlijst in waarna een persoonlijke gesprek volgt, het Spiegelgesprek. Binnenkort vindt het duizendste Spiegelgesprek plaats.


ZOMERBLOEIERS

‘Alleen maar kansen’ In de buitenteelt begint het snijseizoen van de calla rond 1 juli. Daarom is het begin juli nog geen topdrukte bij handelsbedrijf G. Geerlings en Zonen uit Noordwijkerhout. Wel is de kleur wit beeldbepalend in de schuur. De witte cultivars zijn namelijk zeer gewild in begin juli en eind augustus, omdat de calla een echte bruidsbloem is. Een witte calla is duurder dan andere kleuren,

najaar. Wit is gevraagd in juli en eind augustus omdat het dan een trouwperiode is. Dat zie je ook terug op de veiling. De eerste drie weken van juli is de prijs goed vanwege de trouwtijd. Daarna is de prijs lager door de zomer. De derde week van augustus is weer een trouwperiode waardoor de prijs verbetert. In september zakt deze weer door het volume.” De grootste concurrent van de zomer calla is de gerbera, geeft Rob aan. “Deze is in de zomer in grote aantallen beschikbaar en voor een lage prijs.

maar de prijs wordt nog altijd bepaald door de lengte. ‘Ik vind het knap als je een Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

O

p vrijdag 4 juli 2014 is Rob Geerlings van G. Geerlings en Zonen uit Noordwijkerhout net een week bezig in de snijcalla’s, waarvan het seizoen van 1 juli tot 1 oktober loopt. Rob (52) runt de handelskwekerij samen met zijn broers Sjaak (60) en Nico (56). Rob: “Onze kwekerij is ondersteunend aan de handel. Wij produceren zelf grote aantallen en zetten in op eigen nieuwe en onze broodsoorten. Wat we zien is dat er veel veredeling plaatsvindt. Wij kijken eerst of er vraag voor is. Een broodsoort heeft niet voor niets zijn naam. Daar kun je een goede boterham aan verdienen. Zo hebben wij de zalmoranje ‘Cameo’ al dertig jaar in ons buiten snij assortiment en de witte ‘Crystal Blush’. Dat is een rijkbloeiend probleemloos soort die zowel voor pot als snij bruikbaar is.”

Voor de snijproductie planten de broers met name grote maten. Alle cultivars koopt bloemenkwekerij Calla.NL – onderdeel van G. Geerlings en Zonen - voor de buitenteelt bij de eigen kwekerij in. “We willen niet onze kopers in de weg staan. Daarom broeien wij geen cultivars die onze klanten van ons kopen voor de binnenteelt. We hebben wel een kas, maar die gebruiken wij voor veredeling en uitgangsmateriaal. Al onze calla’s komen van het land. Een cultivar die Rob zelf heeft veredeld en broeit is ‘Black Eyed Lady’, een lange crèmewitte calla met een zwart hart. “Dit is eigenlijk een vervanger voor ‘Black Eyed Beauty’, die te virusgevoelig was. Een nieuwe eigen cultivar is ‘Beatrix’. Deze oranje calla komt dit jaar voor het eerst op de markt.” De succesvolste calla is de witte ‘Crystal Blush’, geeft Rob aan. “Deze komt van een Amerikaans bedrijf en deed het daar toen niet zo goed. Wij hebben hem in Nederland geïntroduceerd en nu is hij goed voor ongeveer veertig procent van 12 • BLOEMBOLLENVISIE • 11 juli 2014

de snijbloemenomzet van het product calla. De kleur wit is sowieso het populairst en het duurst, omdat de calla echt een trouwbloem is. Meer dan vijftig procent van de omzet is dan ook wit.”

KLEUR Kleuren bepalen voor een groot deel de prijs op de veiling, maar lengte is het eerste criterium bij een calla, want lengte betaalt, geeft Rob aan. “We houden er rekening mee welke tijd het is voor de kleur. De kleur geel doet het de hele zomer goed. Oranje is populair in het

koper kan overtuigen jouw product te kopen voor een cent meer’ Als de calla net iets duurder is kiezen kopers voor de gerbera.” G. Geerlings veilt op verschillende veilingen om een zo hoog mogelijke prijs te behalen. Dertig procent van de snijbloemen

Rob Geerlings tussen zijn nieuwe aanwinst ‘Beatrix’: ‘Aan een broodsoort kun je een goede boterham

wordt direct aan de betere supermarken verkocht. De rest komt voor de klok in Aalsmeer, Naaldwijk, Rijnsburg, bij Plantion en veiling Rhein-Maas. “Jaarrond is de prijs rond de veertig cent per steel. Voor de buitenteelt ligt de prijs gemiddeld op drieëntwintig cent, maar dat is erg soortafhankelijk. Het schommelt namelijk tussen een euro en twintig cent. In de winter is er minder aanbod waardoor stelen vijfenzestig cent opleveren. Dan zijn de kosten wel hoger. Wij houden het alleen op buitenteelt omdat het precies in onze bedrijfsvoering past. In het najaar gaan we rooien en in het voorjaar maken we de knollen klaar en gaan weer planten. In de zomer hebben we tijd voor de snijbloemen.”

WERKWIJZE Ongeveer acht hectare calla’s zijn bestemd voor de snij. Daaruit komen zo’n 100.000 stelen per week. In totaal teelt de familie Geerlings zo’n zestig hectare. Daarbij zit ook een halve hectare Sandersonia en drie hectare Eucomis. De werkwijze binnen het bedrijf is modulair geeft Rob aan. “Dat houdt in dat onze twaalf vaste werknemers tien uitzendkrachten kunnen aansturen zodat we in tijden van ‘oorlog’ – zoals wij topdrukte noemen – met meer dan honderd

man kunnen werken. De snijlijn is ook zo ingericht dat iemand die nog nooit een bloem heeft gezien het werk kan doen. De eerste stap is het controleren van de bloem en de goedgekeurde in een lengtesorteerder te leggen. Deze sorteert de calla’s op maat waar anderen deze per lengte bossen. Weer een ander snijdt ze op maat en sorteert de bossen op maat in veilingbakken.” De uitzendkrachten haalt het bedrijf dicht bij huis. Omdat alle drie de broers graag goed voor hun personeel zorgen, hebben ze op een gegeven moment zelf werknemers gezocht en gehuisvest. Daarna kwam er steeds meer vraag van collega’s, waardoor ze nu een volwaardig uitzendbureau - FHS genaamd - hebben dat Nico leidt en coördineert. Sjaak regelt al het landwerk samen met de kaswerkzaamheden en Rob houdt de verkoop, teeltbegeleiding en veredeling bij. “Wat leuk is aan ons familiebedrijf - dat in 1882 is opgericht door onze overgrootvader - is dat hij het direct G. Geerlings en Zonen heeft genoemd. Zijn eerste zoon was toen namelijk net geboren. Sindsdien is het bedrijf altijd door meerdere familieleden samen bestuurd. Of vader en zoon zaten in het bedrijf, of meerdere broers.”

KANSEN Toen wij in 1981 begonnen met de callateelt, waren wij echte pioniers. Nu telen meerdere kwekers calla’s. Misschien dat de markt daardoor iets zal inzakken, maar ik zie alleen maar kansen. Veel kwekers proberen hun product net een cent goedkoper aan te bieden. Ik vind het pas knap als je een koper kan overtuigen jouw product te kopen voor een cent meer. Wij proberen wel voor onze klanten meerwaarde te creëren, zodat het ook loont om er meer voor te betalen. Kwaliteit is belangrijk, maar door met klanten samen te werken kun je soms veel meer kansen pakken. Wij zien het als een full-service. Eigenlijk net als een keuken die je koopt met alles erop en eraan die voor je geïnstalleerd wordt. Dat proberen wij ook met onze product. Zo kan onze klant zich richten op de voor hem belangrijke dingen in plaats van een hoes.” Het geheim van calla’s is volgens Rob dat iedereen het een mooi product vindt. “Vorig jaar stonden we op de Libelle zomerweek. Daar zei niemand dat ze het niet mooi vonden. Dat krijgen we er gratis bij.” Rob staat nooit op verkoopbeurzen, wel zet hij zich actief in voor de promotie van het product. “We proberen het product calla te promoten op allerlei manieren bijvoorbeeld via shows, magazines Facebook, Twitter en meer. Daarbij noemen we niet altijd ons bloemenmerk Calla.NL. Als het goed is voor het product, merken we daar zelf ook iets van.”

verdienen’ 11 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 13

OP STAP MET

INKOPER GERRIT RUTGRINK:

‘Aantal vaste relaties neemt toe’ De zomerperiode betekent voor veel bedrijven in en om de sector een hectische periode. De redactie van BloembollenVisie gaat de komende paar maanden op pad met mensen die volop met deze hectische tijd te maken hebben. In de eerste aflevering Gerrit Rutgrink, inkoper bij Fred. de Meulder Export bv in Lisse. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

H

et stereotype beeld van het bureau met drie telefoons die continue rinkelen is niet meer van deze tijd, maakt inkoper Gerrit Rutgrink duidelijk. “De e-mail heeft die rol voor een groot deel overgenomen. Het is wat minder persoonlijk, maar voor mij en voor de verkopende kwekers wel veel plezieriger. Als ik nu iemand bel om nog even wat te regelen, dan is de kans groot dat hij dat al weer is vergeten voordat hij op kantoor is. Kwekers hebben het nu eenmaal hartstikke druk in deze tijd.” Begin juli geldt dat nog niet voor Gerrit Rutgrink. “De echte drukke tijd valt voor mijn werk tussen 1 augustus en 1 oktober. Dan zijn alle bollen binnen en weten we waar nog te kort van is. Ook komen er bij ons nog heel wat orders pas laat binnen, waar ik als inkoper dan ook nog mee aan de slag ga.” Rutgrink werkt inmiddels zeven jaar als inkoper bij Fred. de Meulder Export bv in Lisse, na tien jaar als vertegenwoordiger bij Hobaho te hebben gewerkt, en daarvoor samen met zijn vader een bedrijf te hebben gehad. Het inmiddels 116 jaar oude exportbedrijf Fred. de Meulder richt zich op de broeierij en droogverkoop, en in toenemende mate op het openbaar groen. Europa en Azië zijn de belangrijkste afzetgebieden. Het bedrijf voert een zeer


gevarieerd sortiment bolgewassen, met als uitschieters zo’n vijfhonderd verschillende tulpencultivars en vierhonderd verschillende dahliacultivars. Rutgrink is verantwoordelijk voor de inkoop van de meeste bolgewassen, lelies en dahlia’s uitgezonderd.

‘Een goede bak bollen waar we geen werk aan hebben, dat is ideaal’ De lelies komen voor rekening van Bas Reijerkerk, en de dahlia-inkoop doet René Schrama. Het vak van inkoper vat hij kernachtig samen: “Het is de kunst om zodanig in te kopen dat er aan het eind van het seizoen zo min mogelijk bollen over zijn.”

START NAJAAR Terwijl de laatste orders nog onderweg zijn naar klanten start voor Gerrit Rutgrink al weer het nieuwe inkoopseizoen. De basis voor het nieuwe seizoen bepalen directie, verkoop en inkoop met elkaar. “In het najaar gaan we om tafel zitten, en kijken we hoe de handel zich het afgelopen jaar heeft ontwikkeld. Op basis daarvan maken we een prognose voor het nieuwe seizoen. Dan gaan we ook na wat we met

nieuw sortiment doen. Ik ga in de winter en het voorjaar menig tentoonstelling af, en krijg ook suggesties uit het vak aangereikt. Die doe ik allemaal in een map, en die neem ik door voordat we om tafel gaan. Wat ik positief vind, is dat verkopers de laatste paar jaar steeds vaker vooraf overleggen met ons over de aanschaf van een nieuwe cultivar, en willen weten of die past binnen ons sortiment. Ze zijn benieuwd naar ontwikkelingen in de markt.” Als die basis is gelegd gaat hij gesprekken voeren met de kwekers. Wat hem opvalt is dat relatiepartijen steeds belangrijker worden. “We hebben een groeiende groep bedrijven waarmee we een langjarige relatie hebben. Dat zijn de bedrijven die zoveel mogelijk een goede kwaliteit leveren, en ons ook tijdig informeren als er iets aan de hand is. Die bedrijven kunnen rekenen op vastigheid. Goede kwaliteit is voor ons eigenlijk nog belangrijker dan een net iets lagere prijs. Als wij aan een goedkopere partij meer werk hebben in het exportseizoen, dan is dat voordeel al weer weg. Een goede bak bollen waar we geen werk aan hebben, dat is ideaal. Tegelijkertijd blijft het een spel van loven en bieden. Ik ga wel met de portemonnee van de directie op pad en daar moet ik ook heel zorgvuldig mee omgaan. Ik kan gemakkelijk iedereen wat meer bieden, maar op het totaal aantal orders loopt dat toch flink in de papieren. Alleen aan tulpen heb ik 1.600 inkoopregels.”

TWEE IS GENOEG Naast de inkoop die Gerrit Rutgrink zelf doet werkt hij ook samen met onder meer Hobaho en CNB. “Bij beide ivb’s heb ik contact met één bemiddelaar. Dat is genoeg. Ik heb niks aan zes bemiddelaars van de een en zes van de ander. Twee vaste aanspreekpunten is prima. Een keer in de vijf tot zes weken heb ik overleg met ze. Zij zijn voor mij van groot belang, omdat ze bij veel meer kwekers komen, weten wat er speelt, hoe gewassen zich ontwikkelen,

en goed inzicht hebben in de prijsontwikkeling in de markt.”

DRUKTE In het voorjaar maakt hij tijd om met enige regelmaat even naar Keukenhof te gaan. Fred. de Meulder heeft daar al bijna vanaf het begin een eigen inzending. Voor de invulling ervan is Rutgrink verantwoordelijk.”Waar we als bedrijf naar streven is dat er zo lang mogelijk bloei is te zien in onze inzending. Door vroege en late bloeiers goed te combineren lukt dat, ook dit voorjaar. Ik ga elke week wel even kijken hoe het er bij staat. Ook de kas met tulpen is zeker de eerste weken zeer interessant. Waar blijven mensen stilstaan, waar maken ze foto’s van? Dat is voor ons als exportbedrijf dat ook actief is in de droogverkoop interessante informatie, waar ik al diverse keren mijn voordeel mee heb gedaan.”

Ook verzorgt Gerrit elk jaar een flinke inzending op de Lissese Lenteflora. “Ik wil altijd zo’n honderd potten neerzetten. Wat het sortiment betreft heb ik keuze genoeg. Ik kan gebruik maken van het brede tulpensortiment dat bij ons binnenkomt. Uniek aan de Lenteflora is dat alles zonder kunst en vliegwerk wordt geshowd. Dat levert ook voor mij als inkoper weer interessante gegevens op, zeker van de bollen die ikzelf gebruik.”

TEKORTEN Eind juni is het voor de inkoper vooral zaak om het totale overzicht van de inkoop goed bij te houden, vooral waar het om de tekorten gaat. Soms gaat het maar op een paar honderd bollen die er wel in een maat groter zijn, maar soms zijn het er een paar duizend. Inmiddels komen de eerste bollen binnen, en zal blijken hoe dit seizoen de groei is geweest. Tijdens een

kort bezoek aan vof J. Heemskerk & Zn uit De Zilk horen we de eerste indicatie: geen jaar dat de bollen over de mand lopen, en wat vooral opvalt: relatief rijpe bollen. Rutgrink ziet het ook terug in de eerste partijen die zijn geleverd. Veel is goed, maar soms is het aantal bollen van een kleinere maat te groot. “Daar word ik als inkoper door degene die de ingangscontrole doet bijgehaald. Ik bepaal dan wat er met de partij gebeurt. Ook dat hoort bij mijn werk. In de meeste gevallen komen we er in onderling goed overleg uit.” Zodra de pakkerij start loopt hij minstens twee tot drie keer per dag door de schuur. “Ik wil weten wat de kwaliteit is van wat er binnenkomt.” De dynamiek van het werk en de schier oneindige variatie in de bloembollenwereld houden Gerrit Rutgrink in dit werk als inkoper enthousiast. “Dit is een prachtig vak, en het mooie is dat het elk jaar weer anders is.”


VOORLICHTING

Phytophthora en stengelfusarium in l Twee schimmels kunnen in de bloementeelt van lelie voor problemen zorgen: Fusarium dat voor stengelrot zorgt en Phytophthora dat diverse delen van de plant aantast. Beide schimmels zijn goed aan te pakken door het nemen van teeltmaatregelen. In dit artikel licht Hans Kok van DLV de achtergronden en de aanpak van beide aandoeningen toe.

Tekst: Hans Kok, DLV Plant Fotografie: DLV Plant

I

n de bloementeelt van lelies worden regelmatig planten gezien die achterblijven in groei en uiteindelijk verwelken waarbij de onderste bladeren vergelen. Dit ziektebeeld kan veroorzaakt worden door twee bodemschimmels, namelijk Phytophthora en stengelfusarium. Zo op het eerste oog is er bovengronds weinig verschil tussen beide ziekten. Beide schimmels komen vooral voor bij de teelt in de volle grond maar kunnen zich ook bij de teelt in kisten manifesteren. Vooral de lelies uit de groep van de Oriëntals en de OT-hybriden zijn erg vatbaar. Een aantasting door een van de schimmels wordt door dezelfde factoren veroorzaakt: een teveel aan vocht al dan niet in combinatie met een slechte structuur van de grond. Door ervoor te zorgen dat de bodemstructuur in orde is en er niet te veel water wordt gegeven zijn problemen te verminderen.

ZIEKTEBEELD

baar. Daarnaast kan Phytophthora de kop van de plant aantasten waarbij de kop gaat hangen (omvallers). Ook hierbij verkleurt de stengel zwart en zijn soms witte vlekken op het aangetaste stengeldeel te vinden. Met opspattend water kan Phytophthora zich gemakkelijk verplaatsen naar de omliggende planten. Bij een aantasting door Phytophthora blijft de bol gezond maar kan ook worden aangetast, waarbij vanuit de bodem grijsbruine wolkvormige plekken ontstaan. Phytophthora verspreidt een stinkende geur. Phytophthora kan jarenlang in de vorm van rustsporen in de grond achter blijven.

Lelies die door stengelfusarium of Phytophthora zijn aangetast blijven achter in groei waarbij de bladeren van onderaf vergelen en de stengel bruin verkleurt. Een aantasting door stengelfusarium uit zich in bruine vlekken op de ondergrondse stengeldelen en een roodbruinverkleuring rond het doorbreekpunt van de stengelwortels. De stengelwortels ontbreken in veel gevallen. De stengel wordt niet hol. Vaak zijn de bollen door Fusarium aangetast. Fusarium kan jarenlang in de grond achterblijven. Planten die door Phytophthora zijn aangetast hebben stengels met een zwart glanzend uiterlijk. In de lelieteelt komen twee stammen van Phytophthora voor, namelijk P. cryptogea en P. nicotiana. De schimmel kan de planten op twee plekken aantasten. De meest voorkomende aantasting start op de stengel net boven de grond waarbij de bladeren van onderaf vergelen en de stengel bruin verkleurt. Bij een vergevorderde aantasting zijn de stengels hol, vochtig en glibberig. Binnen in de stengel groeit de schimmel en zijn witte schimmeldraden zichtPhytophthora (Omvaller)

OORZAAK

Phytophthora 16 • BLOEMBOLLENVISIE • 11 juli 2014

Een aantasting door stengelfusarium komt vaak vanuit besmette grond waarbij de bol ook kan worden aangetast. Ook is het mogelijk dat de schimmel met de bol mee komt en van daaruit de stengelwortels aantast. Vooral in gestoomde grond zonder bodemleven kan de schimmel vanuit de bol ongestoord groeien. Het ontstaan van stengelfusarium wordt bevorderd door te natte grond, hoge temperatuur en overmatige bemesting. Phytophthora wordt vaak als eerste gezien in lelies onder lekkende goten of regenleidingen. Ook op plekken waar een storende laag in de bodem zit en beregeningswater niet snel kan wegstromen zal Phytophthora ontstaan. In de teelt van lelies in kisten kan de ziekte ontstaan op plekken waar het beregeningswater onder

elie met teeltmaatregelen bestrijden de kisten blijft staan als gevolg van een verdichte ondergrond. Aangetaste planten nemen minder water op, waardoor de grond alleen maar natter zal worden en de plek verder zal uitbreiden. Als er eenmaal een besmetting aanwezig is in de vollegrond zullen de plantingen erna ook worden aangetast. Phytophthora kan zich in de teelt in de vollegrond ook openbaren na een bodemverbetering met gebruikte potgrond. Neem geen risico’s als niet bekend is welk gewas er in de gebruikte grond is geteeld en stoom de kasgrond direct na het inrijden van de potgrond. Hiermee worden grote problemen voorkomen.

TEELTMAATREGELEN Bij een lelieteelt in de vollegrond is het belangrijk dat maatregelen worden genomen om lekplekken en overstromende goten te verhelpen. Een storende laag in de bodem kan met een cultivator of enkele tand met ganzenvoet worden losgetrokken, zodat er na beregening geen water blijft staan. Controleer ook of de drainage nog wel werkt. Door extra drainage aan te brengen op gronden die te lang nat blijven kan de ontwatering worden verbeterd. Een andere mogelijkheid is om de afwatering op natte plekken te verbeteren door gaten te boren naar de drainage. Beperk te grote watergiften in een keer. Kies er liever voor om vaker te gieten met een kleine watergift. Hiermee wordt ook het dichtslaan van de bodem voorkomen. Met deze maatregelen wordt de kans op aan-

Stengelfusarium

Phytophthora in lelie

tasting door beide bodemschimmels sterk verminderd. Door de grond te stomen worden Phytophthora en Fusarium volledig bestreden. Sporen van beide schimmels kunnen ook op de poeren, de hijsverwarming en het gaas zitten. Deze moeten gereinigd worden voordat de grond gestoomd kan worden.

te al een grotere omvang hebben gekregen overweeg dan om de doppen van de regenleiding boven die plekken dicht te drukken om de grond de kans te geven om droog te worden. Hiermee wordt de kans op aantasting in de volgende teelt verminderd.

Stengelfusarium Plant partijen met een lichte Fusariumaantasting niet in juli/augustus. Onder warme omstandigheden (23°C is optimaal voor Fusarium) kan de Fusariumschimmel de stengels aantasten en stengelfusarium veroorzaken. Het is beter dergelijke partijen zo spoedig mogelijk onder koele omstandigheden op te planten.

Als alle andere preventieve maatregelen onvoldoende werken kan gekozen worden voor een aanvullende chemische bestrijding. Bij pleksgewijs optreden van de ziekte op steeds dezelfde plekken is het raadzaam om alleen die plekken te behandelen. Een lelieplant die eenmaal door stengelfusarium of Phytophthora is aangetast is door een chemisch bestrijding niet meer gezond te krijgen. Wel kan met een chemische bestrijding enigszins worden voorkomen dat gezonde planten direct naast de zieke planten ook worden aangetast. Hiervoor kunnen middelen worden gebruikt die ook goed werken tegen Pythium en voor dit doel in de bloementeelt onder glas zijn toegelaten, zoals Ridomil Gold, Paraat, Previcur Energy, Proplant of Aaterra. Praktijkervaringen wijzen uit dat een aantasting hiermee kan worden geremd maar dat dit geen afdoende oplossing is.

Phytophthora Om verspreiding van Phytophthora op het bedrijf te voorkomen is het raadzaam om zieke planten zoveel mogelijk met bol en grond af te voeren. Gebruik een plastic zak om de planten in te vervoeren en voorkom dat onderweg grond wordt gemorst. Als er op verschillende plekken zieke planten staan is het met de hand verwijderen niet meer te doen. In dat geval blijven de planten staan. Mocht de ziek-

CHEMISCHE BESTRIJDING


ONDERZOEK

Natalia Moreno: ‘Inzicht in cel die bol gaat vormen’ Bijna twee jaar geleden werd prof. dr. ir. Richard Immink voor een dag in de week benoemd tot ‘bollenprof’. Samen met twee assistenten in opleiding voert hij fundamenteel onderzoek uit aan tulp en lelie. Tijd voor een tussenbalans in drie afleveringen. In deze derde aflevering licht assistent in opleiding Natalia Moreno toe waarom het moment waarop een cel besluit bolletjes te gaan vormen zo belangrijk is.

tulp en lelie, en doet dat onder begeleiding van Richard Immink.

KIEMINGSTAFEL “Wat ik wil weten is een antwoord op de vraag of er specifieke cellen zijn die zorgen voor de nieuwe bolletjes op schubben van lelies. In elke plant is sprake van differentiatie, waardoor er allerlei onderdelen ontstaan, zoals wortels, blad of bloem. Wij maken in ons onderzoek gebruik van een zogenoemde kiemingstafel. Deze wordt eigenlijk gebruikt om het proces van zaadkieming heel nauwkeurig te volgen, maar bleek ook geschikt om schubjes van lelie te laten uitgroeien. De lelie heeft namelijk helemaal geen externe hormonen of andere hulpstoffen nodig om tot bolgroei over te gaan.” Het gebruik van de kiemingstafel maakt het mogelijk om elke dag de schubjes op celniveau te bekijken. Natalia gaat zo na welke cellen tot bolgroei zijn aan te zetten en op welk moment, zodat aan het eind van het proces duidelijk moet zijn hoe het precies zit. “Dit is hele essentiële informatie. Hiermee kunnen we namelijk ook nagaan wat de essentiële genen zijn die in dit proces van bolvorming een rol spelen. Als we dat bij lelie weten, kunnen we ook naar tulpen gaan kijken, omdat die op genetisch niveau veel overeenkomsten hebben.”

OOK KOU NODIG

Natalia Morena

Tekst en fotografie: Arie Dwarswaard

H

et liefst was ze met de snelle vermeerdering van tulp aan de slag gegaan. Al decennialang bijten onderzoekers hun tanden stuk op dit onderwerp. Binnen het door de KAVB geïnitieerde project naar de vermeerdering en preparatie van tulp en lelie bleek de tulp en snelle vermeerdering echter geen haalbare kaart. Te weinig aankno18 • BLOEMBOLLENVISIE • 11 juli 2014

pingspunten en daardoor te risicovol. En dus is voor een kleine omweg langs de lelie gekozen. “Ik werk sinds twee jaar aan het heel precies nagaan op welk moment een lelieschub begint met het maken van een nieuw bolletje, ook op genetisch niveau. De kennis die dat onderzoek oplevert is mogelijk in de toekomst bruikbaar voor het verbeteren van de vermeerdering in tulp”, zo legt Natalia Moreno uit. Zij is samen met Melissa Leeggangers als assistent in opleiding bezig met promotieonderzoek aan

Terwijl collega Melissa Leeggangers naar het belang van kou voor de bloei van tulpen kijkt, doet zij dit voor de vermeerdering van lelie. “Voor de uitgroei van kleine leliebolletjes is kou nodig, maar dat is geen garantie voor de verdere ontwikkeling ervan. Om na te gaan hoeveel kou een lelie nodig heeft en wat die kou exact doet, zijn bolletjes voor verschillende periodes met verschillende temperaturen behandeld. “Wat we nu al zien is dat sommige bolletjes uit rust komen en doorgroeien tot een complete plant, terwijl bij andere bolletjes er alleen een enkel blad wordt gevormd zonder bloem. Dit onderzoek is echter nog niet klaar. Net als bij de tulp kijken we ook bij de lelie naar het genetisch niveau.” Voor beide projecten waarmee Natalia bezig is, is de kennis die mede door het onderzoek van Richard Immink is vergaard over Zandraket (Arabidopsis) heel bruikbaar. “De kennis die er inmiddels is over deze modelplant helpt ons echt, ook al lijkt hij uiterlijk zo anders dan lelie of tulp.”

ACTUEEL

Vraag en antwoord bij bladcampagne lelie In augustus en september toetst de BKD via bladmonsters van lelie standaard op vier virussen. De toetsuitslag is bepalend voor het mogen doortelen en schubben van partijen. Ook wordt dit resultaat gebruikt voor partijbeheer, teeltplanning, bepalen van gewasbeschermingstrategie, handel en export. Dit artikel beantwoordt zes veel gestelde vragen vanuit de sector over de ELISA bladtoets bij lelie. Tekst: Maarten de Kock, Bloembollenkeuringsdienst Fotografie: BKD

1. Kan een monster aanvullend op andere virussen worden getoetst? Ja, er kan aanvullend, voor eigen kennis, op Lelievirus X (LVX) getoetst worden. LVX is ook een potexvirus, maar het risico op verspreiding tijdens de verwerking is veel lager dan voor PlAMV en TVX. Het virus komt relatief weinig voor en is weinig schadelijk. Verspreiding van LVX via de bodem is niet bekend. 2. Waarom wordt er pas vanaf augustus blad geplukt voor de bladtoets? Onderzoek heeft aangetoond dat vanaf augustus de virusconcentratie in planten hoog genoeg is om betrouwbaar bestaande virusinfecties in het blad met ELISA aan te tonen. Ook nieuwe virusinfecties die vroeg in het seizoen hebben plaatsgevonden, worden dan met ELISA aangetoond. 3. Wat gaat er mis als er te laat wordt getoetst? Lelies die bij het planten al besmet waren met virus, verouderen in de zomer eerder dan lelieplanten die virusvrij zijn of in het teeltseizoen besmet raken met virus. Als er te lang gewacht wordt met bladplukken, dan bestaat het risico dat door virusinfecties een deel van de planten van een partij al verouderd of zelfs afgestorven is. Hierdoor is de steekproef voor de ELISA-toets niet meer representatief voor de partij. Daarnaast doorstaan verouderde bladeren het transport naar het laboratorium minder goed, met bruin blad als gevolg. Dit is ongunstig voor de toets. Daarom is het van belang de keurmeester de ruimte te geven om monsters op tijd en op het juiste moment te nemen.

4. Waarom een ELISA-toets en niet een PCRtoets? De PCR-toets is weliswaar gevoeliger dan de ELISA-toets, maar onderzoek heeft aangetoond dat de ELISA-toets gevoelig genoeg is om virusinfecties tijdens de teelt aan het blad aan te kunnen tonen. Een PCR-toets toont in blad niet

meer virus aan dan met de ELISA-toets. Daarnaast is uitvoering van een PCR-toets op een bladmonster momenteel duurder dan de ELISA-toets. 5. Waarom een bladtoets en waarom (g)een boltoets? Ondernemers vinden het belangrijk om ruim voor de oogst de virusstatus van partijen lelie te weten. Met een bladtoets is dit goed realiseerbaar, mits bemonstering en toetsen op tijd plaatsvinden. Daarnaast zijn sommige typen lelie en specifieke cultivars niet geschikt voor de LMoV ELISA-boltoets. Omdat bepaalde virussen uitsluitend in de bol en niet of nauwelijks in het blad aanwezig zijn, worden Arabismozaïekvirus (ArMV) en aardbeien-latentkringvlekkenvirus (SLRSV) via een bolmonster onderzocht. 6. Hoe ziet de toekomst voor ELISA- en PCR toetsen eruit? Momenteel past de ELISA-bladtoets uitstekend bij de keuringssystematiek voor lelie. Ondernemers vragen echter om steeds gevoeligere bepaling van de afwezigheid van virussen, ook in gerooide bollen. Met de PCR-toets zijn deze recente infecties nauwkeuriger vast te stellen dan met de ELISA-methode. De BKD zet zich in om betrouwbare PCR-toetsen voor de belangrijkste virussen uit lelie beschikbaar te ontwikkelen zodat ook weefselkweekmateriaal en leliebollen op de relevante virussen getoetst kunnen worden.

Op welke vier virussen wordt getoetst? LMoV & LSV Leliemozaïekvirus (LMoV) en Symptoomloos lelievirus (LSV) worden tijdens de teelt door bladluizen verspreid. De bron voor virusverspreiding zijn viruszieke lelieplanten in de partij en op het perceel. Het duurt minimaal zes tot acht weken voordat een recent besmette plant voldoende virus heeft om met ELISA aan te tonen. Vanwege deze incubatieperiode is het moeilijk virusinfecties aan te tonen die later in het teeltseizoen plaatsvinden. Het is daarentegen ook bekend dat virusinfecties die in de laatste weken van de teelt optreden vaak niet meer de bol kunnen bereiken. Ondanks infectie in het blad wordt er een virusvrije bol geoogst.

PlAMV & TVX Daarnaast wordt er op twee potexvirussen getoetst: Plantago asiatica mozaïekvirus (PlAMV) en Tulpenvirus X (TVX). PlAMV en TVX kunnen tijdens verwerking via beschadiging binnen en tussen partijen verspreiden. PlAMV en TVX lijken een brede waardplantenreeks te hebben. Onderzoek heeft aangetoond dat virusbesmette planten en gewasresten in de bodem een bron voor infectie kunnen zijn. Wanneer infectie met PlAMV en TVX vanuit de bodem plaatsvindt, komt het virus gedurende het teeltseizoen niet bovengronds. Deze recente infecties vanuit de bodem zijn niet met een ELISA- of PCR-bladtoets aan te tonen.


www.gebrvdgeest.nl

Aangeboden: contractteelt voor uw bloembollen, waaronder vers land voor: krokussen, tulpen, hyacinten, irissen, lelies. Tevens in- en verhuur land. Belkmerweg 115, 1753 GG St. Maartensvlotbrug mobiel Arjan: 06- 30 98 73 89 tel. 0224 - 57 16 34 e-mail [email protected] www.mkonijnbv.nl

Voor het

SCHUBBEN

ARIE TUIN

van Uw

LELIES

0048 601 159 267 [email protected]

Trekkers te koop gevraagd

Voor export alle types • • • •

Massey Ferguson John Deere Same Universal / UTB

• • • •

Landini Ford Fiat Zetor

@A ` @

Schade, roest of mankementen geen bezwaar. U kunt alles aanbieden! H&G Exporttractors Abbestederweg 30 B T 06 10922015

1759 NB Callantsoog T 06 53672173

Havenstraat 49, Monster - 1HGHUODQG 0174 245 321 www.debetsschalke.com

www.exporttractors.nl

Een nieuwe klant binnenhalen? Valt niet mee!

Bel 023 571 47 45 en vraag naar Remco Wijnhout of mail [email protected] voor gratis advies over de advertentiemogelijkheden.

www.bureauvanvliet.com

ilk, V De Z A 1 9 1 2 72, inweg 3 252) 516027. u d r e k l i Z Tel.: (0

Kistenfabriek M. Bakker & Zonen BV Kisten - pallets - voorraadkisten - exportkratten Akervoorderlaan 2 - 2161 DS Lisse - tel: 0252-211114 - fax: 0252-211115 Sinds 1914

www.kistenfabriek.nl

[email protected]

BRANCHENIEUWS

2014 zwaar stengelaaljaar o Al voor de bloei van de tulpen was duidelijk dat stengelaal zich dit jaar duidelijk liet zien. Bij tulp en narcis werden tientallen partijen besmet verklaard, met alle gevolgen van dien. Veel werk voor kweker, BKD en KAVB, en nieuwe mogelijkheden om de schade te beperken. Maar ook een tijdelijk verbod op metam-natrium. Het koken werd vorig jaar al op enkele bedrijven op kleine schaal onderzocht.

Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

V

orig voorjaar was het nog zo rustig met stengelaal. Weinig besmette partijen, en nog wel een beperkte vergoedingsregeling vanuit het PT. In 2014 is de situatie precies omgekeerd. Heel veel besmette partijen en geen collectieve vergoedingsregeling meer. De Bloembollenkeuringsdienst (BKD) legde bij 75 partijen tulp een besmetverklaring op en bij veertig partijen narcis. In totaal werd bijna 100 ha aangetast en vernietigd. Alleen die


bedrijven die zich hadden aangemeld bij de stengelaaltjesverzekering die de KAVB samen met AgriVer in de markt zette, of het stengelaaltjesfonds voor narcis, kunnen rekenen op enige vorm van vergoeding. Hoofd buitendienst Dion van der Sterren, bij de BKD verantwoordelijk voor stengelaaltjes, heeft veel bedrijven bezocht. Het brengen van de boodschap stengelaaltje is nog steeds geen lichtvaardige taak voor de keurmeesters. Voor de meeste kwekers is de impact van dit bericht vele malen groter dan van welke andere aandoening ook. Ondernemers die met stengelaaltje worden geconfronteerd zijn veelal een

aantal dagen in shock. Stengelaal, dat wens je niemand toe.

VROEG Volgens Van der Sterren zal een aantal partijen dat dit jaar besmet was vorig jaar ook al zijn aangetast. “Door het aanhoudend koude en droge weer zijn de beelden die bij stengelaal horen echter vorig jaar niet tot expressie gekomen. Dit jaar was het voorjaar juist heel mild, en werden al vroeg de eerste partijen aangetroffen. Medio april wisten we dat dit een zwaar stengelaalseizoen zou worden.” Het grote aantal aantastingen zorgde onder meer voor veel vragen van ondernemers om meer mogelijkheden dan alleen afvoeren en vernietigen. Een van die nieuwe mogelijkheden betreft het koken van een besmette partij tulpen met opplant op het eigen bedrijf. Op verzoek van de KAVB willigde de NVWA dat verzoek in voor alleen dit jaar. Hierna volgt een evaluatie. Van der Sterren heeft met veel getroffen kwekers de mogelijkheden doorgenomen, waaronder het koken. “Veel kwekers overwogen aanvankelijk om te koken. Bij het doornemen van de voorwaarden waaronder dat kan gaven de meeste ondernemers aan hier toch maar van af te zien. Een besmette partij die je wilt koken moet namelijk wel door je hele bedrijf heen; dit

p vele fronten betekent werkzaamheden zoals spoelen, sorteren, opslaan. Dat brengt hygiënerisico’s met zich mee. Bovendien is het advies om binnen drie weken na het rooien te koken. Dat past ook niet iedereen.” Van elke besmetting stelt de BKD een dossier samen, dat in stand blijft totdat het teeltverbod is opgeheven. “Zo’n dossier blijft zeker tot eind dit jaar in stand, en soms zelfs meer jaren. Zeker nu de mogelijkheid om metam-natrium toe te passen voorlopig van de baan is, zal dat voor heel wat dossiers gelden.”

VEEL VRAGEN De KAVB kreeg afgelopen voorjaar veel meer vragen dan andere jaren over stengelaal, aldus beleidsmedewerker Daniëlle Kroes. Zij heeft zich de afgelopen maanden intensief met dit onderwerp beziggehouden. “We hebben heel veel vragen gehad over wat er misschien nog wel zou kunnen bij besmette partijen tulp, narcis en hyacint. Dat heeft veel discussie opgeleverd met vooral de NVWA. Stengelaal is nu eenmaal een quarantaineorganisme. De NVWA is verantwoordelijk voor het geven van toestemming voor aanvullende maatregelen. Naast de mogelijkheid om een warmwaterbehandeling met opplant op het eigen bedrijf, is het ook mogelijk om besmette partijen van alle bolgewassen af te broeien op pot nadat ze een

warmwaterbehandeling hebben gehad. Ten slotte was er afgelopen voorjaar uiteindelijk ook de mogelijkheid om besmet materiaal te vergisten, mits er een uur 70°C werd gegeven.” De NVWA heeft de sector ook een tegenvraag gesteld. “Aan ons is gevraagd om een robuuste aanpak vanuit de gehele sector. Stengelaaltje is ook een kwestie van bedrijfshygiëne, en dat vraagt om een bredere aanpak dan alleen extra opties om met besmette partijen om te gaan. Welk doel wil de sector bereiken? De vraag van de NVWA komt in alle relevante productgroepen aan de orde. De KAVB neemt ook hierin het voortouw, en laat zich daarbij adviseren door de BKD. De afgelopen tijd zijn er nog diverse wensen geuit. Wij kijken wat haalbaar en uitvoerbaar is. We hebben als KAVB sowieso al ingezet op onderzoek naar de mogelijkheden van CATT en grondbemonstering.” Eind mei werd de sector ook nog geconfronteerd met een tijdelijk verbod op metam-natrium. De KAVB stelt samen met LTO alles in het werk om het middel in ieder geval dit jaar weer vanaf 15 augustus toegelaten te krijgen. Dat geeft de ondernemer nog voldoende tijd om de grondontsmetting uit te voeren. Tegelijkertijd kijkt de KAVB ook hier naar alternatieven.

KOKEN KAN Na vijf jaar onderzoek door PPO was duidelijk

Korting KAVB-leden grondmonster stengelaal De KAVB wil graag het preventief laten bemonsteren van percelen door telers stimuleren. Als KAVB-leden percelen laten bemonsteren op stengelaal door BLGG, krijgen zij 40 euro korting per hectare. Voorwaarde is dat er 5 monsters per ha worden genomen en de monstername wordt verzorgd door de buitendienst van BLGG. Wanneer er minder monsters per ha worden genomen, daalt de vindkans van de stengelaaltjes substantieel. Wie van deze korting gebruik wilt maken, neemt contact op met BLGG om een grondmonster op stengelaal te laten nemen. Bij de monstername dient vervolgens de KAVB-ledenpas te worden getoond; dat geeft 40 euro korting op het monster. De totale kosten van een monster zijn dan 215 euro per hectare in plaats van 255 euro per hectare. Daarnaast rekent BLGG 20 euro orderkosten per bedrijfsbezoek, ongeacht het aantal hectares dat wordt bemonsterd.

dat koken van besmette partijen tulpen afdoende werkt tegen stengelaal. Op verzoek van de KAVB gaf de NVWA toestemming om dit jaar deze mogelijkheid toe te passen. Vorig jaar is er echter al in de praktijk wat met deze mogelijkheid geëxperimenteerd. Onder meer door een studieclub van bedrijfsleiders, die door Bob Biscchops van DLV wordt begeleid.

‘Stengelaaltje is ook een kwestie van bedrijfshygiëne en dat vraagt om een bredere aanpak dan alleen extra opties om met besmette partijen om te gaan’ Hier is het uitgangspunt niet een zwaar besmette partij koken, maar nagaan in hoeverre koken of een warmtebehandeling risico op beschadiging geeft. Daarbij zijn tulpencultivars gebruikt die de bedrijven telen van de leden van de studieclub. Een deel kreeg alleen een week 38°C, een deel daarna een warmwaterbehandeling van vier uur 45°C en een deel bleef onbehandeld. De proef werd begin september uitgevoerd. Deze behandeling is niet gelijk aan het PPO-advies. Dat luidt 1 week 36°C, 24 uur voorweken en vier uur koken bij 48°C, uit te voeren binnen drie weken na het rooien. Jack Hoogschagen van J.B. Smakman uit Breezand heeft alle partijtjes bollen van de deelnemers behandeld en gekookt. Van het eigen bedrijf bracht hij ‘Uncle Tom’ in. “Ik heb de onbehandelde en behandelde partijtjes van telkens 25 bollen naast elkaar opgeplant, en ik zag geen verschil. Eén partijtje heeft nog een extra behandeling gehad: alleen vier uur koken zonder voorwarmte. Daar bleef echter niks van over. Dat is wat we met deze proef willen nagaan. Ervaring opdoen met deze behandeling. Vooral voor partijen waarvan je niet zeker weet of ze vrij zijn van aal kun je op die manier behandelen, bijvoorbeeld een aankooppartij.” Ook Andre van Assem van Apeldoorn Bloembollen uit Egmond heeft twee cultivars laten meedraaien. “Het resultaat zag er goed uit. Het is goed om met deze manier van werken ervaring op te doen. Ons bedrijf doet hier nu verder niks mee. Het is nogal lastig in te plannen in de werkzaamheden. Waar het echter vooral om gaat, is dat we goed nadenken over bedrijfshygiëne. Dat is onze insteek, want stengelaaltjes, dat kan iedereen overkomen.” 11 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 23

VAKVENSTER

Tulpengoud rolt over de band Fotografie: René Faas Tekst: Monique Ooms Ja, het is een drukke tijd. En ook spannend, want: hoe komen die bollen dit jaar weer uit de grond? Gaan we de aantallen halen? Hoe zit het met zuur? De schuur zit vol pellers, de logistiek vraagt je aandacht, je moet de planning in de gaten houden, en … als het maar niet vreselijk gaat regenen! Best wel stressvol als je het zo allemaal op een rijtje zet. Dat lijkt wel allemaal weg te vallen als je die gouden stroom van tulpenbollen over de band ziet rollen. De opbrengst is prima, de kwaliteit lijkt goed: dit kan nog wel eens een mooi seizoen worden. Mark Heemskerk van kwekerij J. Heemskerk & Zn. aan de Zilkerbinnenweg in De Zilk – waar deze foto is gemaakt – is in elk geval niet ontevreden.

VASTE PLANTEN

Pottenteelt efficiënter en lu De vasteplantensector heeft het nog steeds moeilijk. De economische crisis laat de sector niet ongemoeid, hetgeen zich uit in afnemende vraag, kleinere marges en een verschralend assortiment. In die context belichten een aantal vasteplantenkwekers in BloembollenVisie hun bedrijf. In deze eerste aflevering is dat kwekerij Van der Lans uit Beinsdorp. Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

E

igenaar Robèr van der Lans werkte tien jaar lang als scholier bij de vasteplantenkwekerij van de fa. Vester op deze locatie en besloot na zijn studie bedrijfskunde zijn toekomst definitief in de vaste planten te zoeken. In 1995 kwam hij voor 50 procent in dienst van de fa. Vester en richtte voor de overige 50 procent zijn eigen bedrijf op om na een half jaar helemaal voor zichzelf te beginnen met zowel pottenteelt als vollegronds plantenteelt. In 2001 besloot Vester zijn aandeel in het bedrijf af te bouwen en de kwekerij stapsgewijs aan Van der Lans over te dragen.

POTTENTEELT In dat jaar werd een nieuwe schuur gebouwd, een personeelslid overgenomen en het teeltplan toegespitst op de teelt in P9’s en P7’s. In 2005 volgde de aankoop van een tuin in Hillegom voor de landplantenteelt voor eigen gebruik. Vier jaar later werd in Klazienaveen een Venlo-kas van 1,5 ha aangekocht voor de pottenteelt in de wintermaanden. Anno 2014 bedraagt de totale oppervlakte zo’n 7 ha en worden er op het bedrijf zo’n 800 soorten vaste planten in P9-potten geteeld. Robèr van der Lans: “Je moet op een bepaald moment een

keuze maken en op een relatief klein stukje grond kon je aan de pottenteelt een betere boterham verdienen dan met de landplanten.”

TOP VIJF De keuze voor P9 als potmaat was voor Van der Lans niet moeilijk. De P7’s werden alleen maar voor de postorder gebruikt en dat afzetkanaal werd wegens ruimtegebrek noodgedwongen afgestoten. Bovendien werkt één potmaat efficiënter en kan er een breder assortiment geteeld worden. De vijf grootste soorten uit het teeltplan zijn Lavendula, Anemone, Salvia, Nepeta en Sedum. Robèr van der Lans daarover: “Het zijn zo’n beetje de meest gangbare soorten waar de meeste vraag naar is. Het zijn de traditionele, gangbare soorten die beter lopen dan de nieuwigheden, al valt het nooit helemaal te raden.

‘Eén potmaat werkt efficiënter en maakt een breder assortiment mogelijk’ Het is al jaren hetzelfde, al was het dit jaar een slecht seizoen voor de anemonen. Lavendel wordt heel veel geteeld en gebruikt en hoort echt in ons sortiment.”

PIEKEN Het oppotseizoen begint bij kwekerij Van der Lans op 1 april buiten en dat gaat de hele zomer door tot 1 september. In september en oktober wordt er binnen door gepot, zodat in week 5/6 begonnen kan worden met het oppotten in de kas. In de wintermaanden worden de vollegrondsplanten die voor de vermeerdering (scheuren,delen, stekken en zaad) bestemd zijn gerooid. De belangrijkste reden voor de landplantenteelt is het creëren van werk voor de vaste medewerkers gedurende de wintermaanden. Het verkoopseizoen kent 26 • BLOEMBOLLENVISIE • 11 juli 2014

een piek in het najaar (september, oktober en november) dat 30 procent van de omzet oplevert, terwijl de grootste drukte in het voorjaar plaatsvindt (februari tot en met april) en ruim 60 procent van de omzet gegenereerd wordt. “Het afleverseizoen loopt dus van het najaar tot en met het voorjaar. Dat is geen enkel punt. Negentig procent is winterhard en de gevoelige soorten –niet alleen voor de vorst, maar vooral ook de nattigheid- gaan naar de kas.”

AFZETMARKTEN De twee belangrijkste afzetmarkten voor het bedrijf zijn de tuincentra en de aanlegsector (hoveniers, parken, plantsoenen en rotondes). Bij de tuincentra en markten gaat het vooral om de visuele handel en is de afstemming van vraag en aanbod een beetje natte vingerwerk. Het ene jaar gaat de consument voor blauw, het andere jaar is geel weer in. Robèr: Onze kracht is dat we een breed assortiment hebben waaruit we kunnen putten. Omdat we veel stekken zelf maken kunnen we niet zomaar van teelt wisselen. In ons teeltplan werk je een tijdje vooruit en dan zet je niet zomaar even wat anders. Aan sortimentsvernieuwing doen we om die reden ook niet echt veel. We hebben elk jaar wel wat andere soorten, maar niet nieuw in de zin dat we zelf een nieuw soort introduceren. Er zijn al veel te veel nieuwigheden en vaak is het niet meer dan net een ander streepje. De meeste vraag zit ‘m gewoon in het gangbare assortiment. De consument grijpt vaak terug op het oude assortiment. Dat geldt trouwens ook voor de aanlegsector. Marktveranderingen volg ik wel, maar ik trek hoofdzakelijk toch wel mijn eigen plan. Wat dit jaar niet loopt doet dat volgend jaar wel. Ik ga niet af op modekleuren of trends.”

VEEL HANDWERK Hoewel de elektrische golfkar anders doet vermoeden komt er bij de vasteplantenteelt op het bedrijf van Robèr van der Lans nog veel

ucratiever handwerk om de hoek kijken. “Qua automatisering is er in de afgelopen 20 jaar best veel veranderd en loopt bijna alles via de computer, qua mechanisatie beperkt het zich echter tot de twee oppotmachines. Een robot voor het overzetten van de potten op het containerveld zou een uitkomst zijn. Nu moeten de vorken met de potten handmatig in en uit de rekken getild worden (zie foto linksboven) en dat is fysiek best zwaar werk. Daar zou wat op te vinden moeten zijn. Bij het afleveren moet je oog hebben voor het sorteren. Ook dat is handwerk. Sommigen hebben het na een week door, anderen leren het nooit.”

AFZET De afzet van de producten gebeurt bij kwekerij Van der Lans grotendeels rechtstreeks. “Internet is een uitkomst en maakt het veel gemakkelijker om aan andere klanten te komen. De bemiddeling laat het in mijn ogen wat dat betreft afweten, want eigenlijk zijn zij het die vraag en aanbod bij elkaar zouden moeten brengen. Nu krijgen wij als zuivere telers vaak zoeklijsten van handelskwekerijen waar wel honderd soorten op staan en waarvan wij er maar twintig kunnen leveren en een ander misschien weer tien. Als een handelskweker die zoeklijst bij een bemiddelaar zou neerleggen kan die gaan zoeken. Dat is zijn toegevoegde waarde. Anderzijds betekent het dat je een schakel toevoegt en dat het vertragend werkt. Vandaag de dag is het helaas zo, dat vandaag bestellen betekent meteen leveren. Anders gaat de order niet door.” Ook aan promotie doet het bedrijf zelf niet veel, want dat gebeurde collectief via het PT. Dat het productschap

Robèr van der Lans: ‘Wij telen de gangbare soorten waar de meeste vraag naar is’ is opgeheven noemt Robèr van der Lans een jammerlijke zaak. “We proberen nu als vak wat voor elkaar te krijgen, maar dat valt niet mee. Voor de rest geldt bij ons dat het meer de tussenhandel is die de promotie doet. Zij leveren aan de tuincentra, zorgen voor de steeketiketten en maken de tafels et cetera. Zij zijn wel flink bezig met de promotie. Onze taak is het telen en wat dat betreft proberen we met een

Een impressie van de containervelden op het bedrijf in Beinsdorp

goed product voor de dag te komen tegen een scherpe prijs en ons daarbij te onderscheiden.”

OPTIMISTISCH Over de toekomst is Robèr van der Lans optimistisch gestemd. “Met name voor de aanlegsector zie ik de toekomst aardig tegemoet. Bij het openbaar groen wordt steeds meer gebruik gemaakt van vaste planten. In de visuele handel zie je een breed scala aan potmaten en producten en heb je te maken met verkooppunten die een opbrengst per vierkante meter moeten zien te realiseren. Bovendien speelt bij tuincentra het weer een belangrijke rol. Als het slecht weer is blijft de consument weg. Wel is het zo, dat de tuin altijd zal blijven en dat mensen daar graag in bezig zijn. En wat ons eigen bedrijf betreft: we zijn de laatste vijf jaar hard gegroeid en zitten nu op een stabiel niveau. Dit voorjaar begon bijzonder goed, maar na eind april zakte de handel in met als gevolg dat het uiteindelijk maar een heel gewoon seizoen is geworden. Belangrijke factor is de zachte winter, maar ik denk ook dat we met zijn allen teveel aanbod produceren. En wat het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen betreft: steeds weer vallen er middelen af zonder dat daarvoor een alternatief in de plaats komt. Gelukkig kunnen we met de nog beschikbare middelen en de mestwetgeving nog steeds uit de voeten, maar het wordt wel al moeilijker.” 11 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 27

CNB ACTUEEL

Richard gaat op reis: handel De bemiddeling in dahlia’s wordt bij CNB al jarenlang ingevuld door twee vertrouwde gezichten: Richard Walkier en René Koordes. Daarnaast zijn ze ook actief in de bemiddeling van calla’s vanwege hun samenwerking met het Callateam. Dit voorjaar maakte Richard bekend dat hij zijn baan ging opzeggen om een jaar te gaan reizen, samen met zijn vrouw en hun dochtertje. Dit was aanleiding voor een aantal veranderingen in de bemiddeling van dahlia, calla en iris. Flinke verschuivingen, maar: ‘De handel gaat gewoon door.’

Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

V

oor veel collega’s kwam de mededeling van Richard Walkier onverwacht. Voor hemzelf en zijn vrouw Miranda – die leerkracht is op een basisschool – was dit een wens die zij al langer koesterden. “We doen het nu omdat het kan. Onze dochter Caitlin is 1,5 jaar, zij is heel vrolijk en makkelijk en hoeft nog niet naar school. Over een paar jaar wel, en dan duurt het nog zo’n twintig jaar voordat je zo’n stap weer kunt zetten. Daarbij zijn we nu fit en hebben we ook de middelen om zoiets te kunnen ondernemen. Dus hebben we de knoop doorgehakt.” Richard en Miranda zijn enthousiaste reizigers, met hun camper bezochten ze al heel wat landen. “We houden er allebei van om nieuwe dingen te ontdekken, musea en natuurparken te bezoeken. Dat gaan we het komende jaar dan ook volop doen.”

PERSOONLIJK GELUK Bijzondere ervaringen verzamelen, volledige vrijheid ervaren, los zijn van alles en dan zien wat er op je af komt, kijken wat het leven voor je in petto heeft. Dat is wat Richard en Miranda drijft in hun beslissing om hun baan op te zeggen en een jaar te gaan reizen. “Dit is een investering in ons persoonlijke geluk.” Garanties voor terugkeer in hun huidige banen hebben ze allebei niet. “Dat vinden wij niet erg, het is juist fijn dat alles open ligt en dat we daar nu verder niet over hoeven na te denken. Ja, je hebt een pensioenbreuk en nee, je weet niet hoe snel je daarna weer een baan vindt, maar als je jezelf daardoor laat beperken, kun je nooit een knoop doorhakken”, vindt Richard. Natuurlijk heeft hij deze beslissing niet zomaar even 28 • BLOEMBOLLENVISIE • 11 juli 2014

genomen. “Ik heb wel geworsteld met het idee dat ik mijn klanten achterlaat. Ik voel me erg verantwoordelijk voor mijn werk, dus dat was een hobbel. Uiteindelijk heb ik bedacht dat we allemaal onze eigen keuzes moeten maken: dat doen mijn klanten immers ook. Gelukkig heb ik veel positieve reacties ontvangen, ‘groot gelijk’, hoorde ik regelmatig, dus ik voel me wel gesteund.”

‘We gaan geluksmomenten sparen’

Voor Paul Peters, manager bemiddeling, kwam Richard’s aankondiging als een verrassing. “Begrijp me goed: als mens vind ik dat hij groot gelijk heeft, altijd doen als je de kans hebt. Vanuit mijn rol als manager bemiddeling stond ik vervolgens voor de uitdaging om deze verandering in goede banen te leiden. Dit heeft geleid tot een aantal veranderingen in de bemiddeling van irissen, dahlia’s en calla’s. Hans Pater, bemiddelaar in irissen, was direct enthousiast om zich ook te gaan specialiseren in de bemiddeling van dahlia’s. Daarnaast liepen al gesprekken om taken over te dragen van René en Richard naar de andere bemiddelaars in calla: René van Marrewijk en Nick Broersen. De uitkomst is dat Hans samen met René Koordes het nieuwe Dahliateam vormt, Hans blijft daarnaast ook de bemiddeling in irissen doen. De bemiddeling in calla’s ligt nu volledig bij René van Marrewijk en Nick Broersen. Op deze manier denken we het vertrek van Richard goed te kunnen opvangen. Ik vind het ook belangrijk

Richard (rechts) gaat op reis, René (links) en Hans vor

om met vertrouwde gezichten deze veranderingen in goede banen te leiden. Hans Pater is een echt plantenmens en in staat het vertrouwen te winnen bij relaties in de dahlia’s.” Een groot deel van de kennis van dahlia’s is ook geborgd bij René Koordes. Intussen draait de handel gewoon door. “De knollen moeten toch weer ingekocht en verkocht worden, de handel laat zich niet stilleggen.” Ook de CNB Dahliashowtuin gaat onveranderd open in augus-

gaat door

men het nieuwe CNB Dahliateam

tus. “Het begint er nu al heel aardig uit te zien, klanten zijn straks weer van harte welkom om te komen kijken.”

BEDANKEN Op 4 juli sloot Richard zijn laatste werkdag af, zijn afscheid bestond uit een etentje met collega’s. Van veel van zijn klanten heeft hij persoonlijk afscheid genomen. “Graag wil ik ook deze gelegenheid gebruiken om alle relaties

te bedanken voor de manier waarop we de afgelopen vijftien jaar zaken hebben gedaan. In de handel is veel gebaseerd op wederzijds vertrouwen en respect; ik vind het mooi dat ik dat heb kunnen opbouwen en ik ben dankbaar dat ik dit werk heb mogen doen. Ik wens iedereen het allerbeste toe, privé en zakelijk.” Hij zal de omgang met collega’s en klanten missen. “Uniek was natuurlijk ook dat ik hier met mijn twee broers samenwerkte. Ook de diversiteit

van het werk en de verantwoordelijkheid die het met zich meebracht vond ik fijn.” Paul merkt nog op dat alle veranderingen ertoe hebben geleid dat er voor alle betrokkenen volop kansen liggen en dat de klanten van CNB goed bediend blijven worden in de bemiddeling van dahlia, calla en iris. “Bij CNB blijft de dienstverlening op peil terwijl Richard de kans pakt om – zoals hij dat noemt – ‘geluksmomenten te sparen’ met zijn gezin.” 11 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 29

SERVICE VERTEGENWOORDIGERS CNB NAAM Theo van Aanholt Erik Barnhoorn Paul van Bentem Leo van den Berg Dirk Bloothoofd Jan Boon Nick Broersen Adri van Dun Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Ron Hoogeveen Onno Immink Henk de Jong René Koordes Ted Kortekaas Arno Kroon Hein Lommerse Michel Longayroux Siebren Mantel René van Marrewijk Dick de Mooy Ard Mulder Frank Neuvel Henri Omta Rob Paarlberg Hans Pater Bas Scholten René Schrama Piet Takken Erwin Vriend Ed Walkier Ronald Walkier Dick de Wit Hawikjo Wijnands Wim Zandwijk Rien van Zuilekom Piet Zoutenbier

TELEFOON CNB TELEFOON PRIVÉ 0252-431103 0224-593075 0252-431286 0252-431383 0252-431413 0223-523873 0252-431284 0223-769067 0252-431162 0252-431303 0252-431296 0527-271970 0252-431240 0252-431255 0252-431256 0252-431214 0252-431305 0252-416877 0252-431393 0252-340660 0252-431390 0252-431137 0252-431257 0223-641002 0252-431174 0252-344409 0252-431381 0228-323023 0252-431259 0252-431304 0252-431361 071-4023313 0318-514812 0252-431363 0252-431274 0224-291535 0252-431362 072-5150250 0252-431128 0252-431325 0223-534820 0252-431249 023-5716372 0252-431298 0527-203365 0252-431367 0228-314981 0252-431306 0252-431273 0252-411191 0252-431368 0228-513590 0252-431171 071-3621591 0252-431179 0252-532228 0252-431261 071-3619142 0252-431345 071-3611104


FAX PRIVÉ 0224-591522 0252-431465 0252-377932 0223-523782 0223-769068

0527-271970 0252-431254 0252-431254 0252-419505 0252-431164 0223-645299 0252-520968 0228-323024

071-4028342 0318-514819

072-5153193 0252-431164 0223-534822 0527-201822 0228-316869 0252-431167 0252-419748 0228-521620 071-3621592 0252-532155 0252-431410

MOBIEL 06-53174195 06-22524987 06-53755312 06-53718254 06-53293161 06-22485266 06-12296820 06-20019369 06-53518289 06-51209462 06-20669208 06-53390229 06-53750126 06-22468536 06-20611028 06-51145809 06-53160204 06-53842830 06-53356450 06-53690252 06-12886803 06-51587419 06-30669654 06-53268760 06-51588053 06-53929136 06-53299617 06-22236845 06-53390228 06-53174194 06-53396784 06-53439349 06-53700630 06-53866219 06-22377259 06-53644594 06-30669934 06-20397884

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

SPECIALISME/GEBIED gladiolen Noord.Zandgebied, de Zuid, broeitulpen muscari, tulp, narcis, bol op pot bijzondere bolgewassen en tulpen lelies tulpen calla’s Flevoland lelies lelies lelies vaste planten, paeonia daghandel vaste planten dahlia’s, calla’s lelies, tulpen narcis, tulp, bijz.bolgew. en bol op pot daghandel narcissen en bijz. bolgew. West-Friesland lelies calla’s Rijnsburg e.o. vaste planten, boomkwekerij West-Friesland daghandel lelies narc., tulp, bijz.bolg., hyac., bol op pot daghandel irissen, dahlia’s hyacinten en bol op pot vaste planten gladiolen, tulpen NOP lelies daghandel daghandel en veilinginkoper West-Friesland daghandel hyacinten vaste planten daghandel lelies

IN EN VERKOOPBUREAU NAAM Paul Peters Marcel Nijssen Diane Gortzak Maaike Pennings Marjan Klootwijk

FUNCTIE Manager bemiddeling Manager bemiddeling Communicatie en promotie Communicatie en promotie Secretaresse

TELEFOON CNB 0252-431493 0252-431343 0252-431218 0252-431122 0252-431316

MOBIEL 06-20411035 06-10311972 06-10567070

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431129 0252-431123

FAX 06-22975731 06-51312197

EMAIL [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431200 0252-431200

FAX 0252-431126 0252-431126

EMAIL [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431431 0252-431129 0252-431273

MOBIEL 06-10442803 06-22975731 06-53700630

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431306 0252-431273

MOBIEL 06-53439349 06-53700630

EMAIL [email protected] [email protected]

FUNCTIE Commerciele binnendienst Hoofd CNB Koel- en preparatiebedrijf Hoofd Kwaliteitszorg

TELEFOON CNB 0228-530131 0228-530174 0228-530190

MOBIEL 06-23960145 06-53940502


FUNCTIE Teeltbegeleider Teeltbegeleider Teeltbegeleider

TELEFOON CNB 0228-530190 0228-530160 0252-431224

MOBIEL 06-53940502 06-44074093 06-53299617


TELEFOON 0252-431431 0228-530130 0224-590475

FAX 0252-431254 0228-517411 0224-593603

GEOPEND: 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.30) 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.00) Bezoek op afspraak

RECLAMES EN GESCHILLEN NAAM Hans Ruigrok Sjaak van Ruiten

FUNCTIE Reclames&Geschillen, Veilingen Reclames&Geschillen, Veilingen

COMMERCIËLE ADMINISTRATIE openingstijden: 8.15 - 17.00 uur NAAM Algemeen CNB Online

FUNCTIE

GROENE EN MATERIALENVEILINGEN NAAM Jan Meijer Hans Ruigrok Ronald Walkier

FUNCTIE Veilingen Veilingen Veilinginkoper

AANBOD MATERIALEN ONLINE NAAM Ed Walkier Ronald Walkier

FUNCTIE

CNB KOEL EN PREPARATIEBEDRIJF NAAM Jos Duin Nico Hof

CNB KWALITEIT+ NAAM Nico Hof Robèr Laan Hans Pater

CNB VESTIGINGEN CNB CNB Koel- en Preparatiebedrijf CNB, Kantoor BolleNoord

ADRES Heereweg 347, 2161CA Lisse Veilingweg 1, 1611 BN Bovenkarspel Groteweg 9, 1756 CK ‘t Zand


GRONDBANK CNB MAKELAARDIJ T: 0252431360 F: 421394 MAKELAARDIJCNB.NL BAS SCHOLTEN 0622 23 68 45 B.SCHOLTENCNB.NL WIM ZANDWIJK 0653 64 45 94 W.ZANDWIJKCNB.NL F.G. V.D. GEER 0653 34 20 55 F.V.D.GEERCNB.NL AANBOD BEUSICHEM BETUWE • 20 ha lichte kleigrond (uiterwaarden), diverse teelten, vanaf heden tot in overleg LISSE • 2.000 rr zandgrond, tulpen, narcissen, vanaf 15 september 2014 t/m 1 juli 2015 LISSE • 1,25 ha zwarte grond, vaste planten, pioenen, vanaf heden, voor meerdere jaren HILLEGOM • 2 ha zandgrond, dahlia’s, Zantedeschia’s, vanaf heden tot november 2014 HILLEGOM • 5 ha zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot oktober/november 2014 HILLEGOM • 1.000 rr zandgrond, dahlia’s, vanaf heden tot nov. 2014 in overleg HILLEGOM • 1.400 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg HILLEGOM • 1.400 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg HILLEGOM • 400 rr zandgrond, diverse teelten, direct beschikbaar NOORDWIJK • 400 rr zandgrond, diverse teelten, heden tot 15 november 2014 NOORDWIJK • 800 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf najaar 2014 voor meerdere jaren NOORDWIJK • 2 ha zandgrond, Zantedeschia’s of dahlia’s, teeltseizoen 2014 NOORDWIJK • 7.000 m2 zandgrond, diverse teelten, vanaf heden t/m in overleg DE ZILK • 3 ha zandgrond, diversen, vanaf heden tot en met september 2014 DE ZILK • 700 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg NOORDWIJKERHOUT • 0,5 ha zandgrond, diverse teelten, heden t/m 15 januari 2015 NOORDWIJKERHOUT • 900 rr zandgrond, wortelen (vers) geen afdekpeen, teeltseizoen 2014, medio oktober NOORDWIJKERHOUT • 200 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg NOORDWIJKERHOUT • 1.200 rr zandgrond, gladiolen, Zantedeschia’s, zomerbloemen vanaf heden t/m 1 november 2014 NOORDWIJKERHOUT • 400 rr zandgrond, diverse teelten, heden tot in overleg NOORDWIJKERHOUT • 950 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden beschikbaar 32 • BLOEMBOLLENVISIE • 11 juli 2014

NOORDWIJKERHOUT • ca. 4.000 m2 zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg

VOORHOUT • 800 m2 schuurruimte, diverse, vanaf heden t/m in overleg

NOORDWIJKERHOUT • 1.400 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg NOORDWIJKERHOUT • 2.000 rr zandgrond, dahlia’s of bloemen, heden tot in overleg REESERVEEN/HARDENBERG • 6 ha akkerbouwland/grasland, tulpenteelt, vanaf het najaar beschikbaar VIJFHUIZEN • 6,28 ha zandgrond, dahlia’s of andere zomerteelt, teeltseizoen 2014 VIJFHUIZEN • 4 ha zandgrond, zomerteelt, vanaf heden tot 15 oktober 2014 VIJFHUIZEN • 5,5 ha zandgrond, Zantedeschia’s, teeltseizoen 2014 VOGELENZANG • 1 ha zandgrond, diverse teelten, vanaf heden t/m 1 maart 2015 VOORHOUT • 1.800 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg

VRAAG

VOORHOUT/LISSE • 1,6 ha zandgrond, snijbloemen, vanaf heden tot in overleg VOORHOUT/RIJNSBURG • 1.000 rr zandgrond, wortelen, tulpen, geen hyacinten, vanaf heden tot in overleg VOORHOUT • 5 ha zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg VOORHOUT • 1 ha zandgrond, zonnebloemen of andere, vanaf heden tot in overleg VOORHOUT • 1 ha zandgrond, zonnebloemen of andere, heden tot in overleg VOORHOUT • 700 rr zandgrond, narcissen of tulpen, teeltseizoen 2014 VOORHOUT • 1.100 rr zandland, diversen, vanaf heden tot in overleg VOORHOUT • 450 rr zandland, vaste planten, bloemen, heden voor meerdere jaren KASRUIMTE LISSE • 4.600 m² kasruimte, 3 afdelingen, diverse teelten, vanaf heden WERVERSHOOF • 3.500 m² broeiruimte met schuur en cellen, broeierij, direct tot in overleg BEDRIJVEN LISSE • 1.500 m2 bedrijfsruimte, enkele cellen, kas, rolkassen en land, ook in gedeelten te huur, in overleg LISSERBROEK • 100 m2 schuurruimte, voor opslag, in overleg NOORDWIJKERHOUT • 600 m2 schuurruimte, voor verwerking en opslag, in overleg NOORDWIJKERHOUT • 600 m2 schuurruimte, voor verwerking en opslag, heden tot november 2014

ALKMAAR • 20.000 m2 zandgrond, vaste planten, in overleg ANDIJK • 3 ha zandgrond, tulpen, huidige teeltseizoen BOLLENSTREEK • 6 ha zandgrond, wortelen, vanaf mei tot december 2015, evt. afdek BOLLENSTREEK en/of NOORDHOLLAND 7 ha zandgrond, wortelen, teeltseizoen 2015/2016 BOLLENSTREEK • 7 ha zandgrond, Zantedeschia, teeltseizoen 2015 BOLLENSTREEK • 3 ha zandgrond, monnikskappen, in overleg DEN HAAG • 8.000 m2 zandgrond/zavelgrond, gras/weiland, vanaf in overleg HEM, VENHUIZEN e.o. • 5,5 ha kleigrond, tulpen, teeltseizoen 2014-2015 HILLEGOM e.o. • 5 ha zandgrond, hyacinten, teeltseizoen 2014 JULIANADORP • 5 ha zandgrond, aardappelen, teeltseizoen 2014 KOP VAN NOORDHOLLAND • 10 ha zandland, aardappelen, teeltseizoen 2014 KOP VAN NOORDHOLLAND • 15 ha zandland, hyacinten, teeltseizoen 2014 NOORD HOLLAND • ± 7 ha grasland op klei, tulpen, 1 okt. 2014 t/m 1 augustus 2015 OMGEVING WESTFRIESLAND • 10 ha kleigrond, tulpen, okt. 2014 t/m 15 aug. 2015 URSEM e.o. • 1 ha zwarte grond of lichte zavel, pioenen, heden voor meerdere jaren VOORHOUT e.o. • 2 ha zandgrond, hyacinten, teeltseizoen 2014 VOORHOUT e.o. • 5 ha zandgrond, nanussen, in overleg VENHUIZEN e.o. • 5 ha kleigrond, bloemkool, teeltseizoen 2014 VRAAG KASRUIMTE RIJNSBURG e.o. • 250 m² rolkas + 200 rr open grond, diverse, meerdere jaren BOLLENSTREEK 3000 m2 kasruimte, diverse, in overleg

Zie ook voor vraag en aanbod

www.agrogrondbank.nl

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING AANBOD 2014

CNB HYACINTENTEAM WIM ZANDWIJK

T: 0653644594 T: 0252431179 F: 0252431194 T: 0622236845 T: 0252431325

BAS SCHOLTEN VOOR ALLE

HYACINTEN KUNT U BIJ ONS TERECHT

Multiflora I, II en III.

Hyacint Rembrandt exclusief bij CNB RON HOOGEVEEN T: 0653390229 EMAIL: R.HOOGEVEENCNB.NL

VASTE PLANTEN Vraag en aanbod VRAAG 2014

Paeonia

op kleur, oude snijhoeken/ongedeeld

Paeonia

op soort

1-2, 2-3, 3-5 neuzen

Agapanthus blauw en wit, oude snijhoeken/ongedeeld

Paeonia Mrs. Franklin D Roosenfeld2-3 , 3-5 Salmon Chiffin 2-3, 3-5 n Paula Fay 3-5 n + ongedeeld Wladyslawa ongedeeld Mothers`Choice 2-3 n Percher 3-5 n + ongedeeld The Fawn 3-5 n Red Charm 2-3 n Dr. Alex Fleming 2-3 n Shirley temple 1-2 n Duchesse de nemours 2-3 n Garden Treasure 2-3 n Salmon Chiffon 2-3 n Sorbet 3-5 n

Achillea, diverse soorten1e grootte Agapanthus Duivenbrugge White New Agapanthus Senna® Agapanthus wit/blauw Astilbe op soort en kleur 1-2, 2-3, 4-op Astrantia Abbey Road® 1e en 2e grootte Astrantia op soort en kleur Astrantia Ruby Wedding p-9 Dicentra Aurora 1e grootte Dicentra Goldheart® 1e grootte Dicentra King of Hearts 1e grootte Dicentra Luxeriant 1e grootte Dicentra spectabilis Alba alle maten Dicentra spectabilis alle maten Dicentra Stuart Boothman 1e grootte Dicentra Valentine® 2-3, 4-op 5.000 Epemedium Rubrum 1e grootte Epemedium diverse soorten 1e grootte 7.500 Filipendula purp. Elegans 1e grootte Geranium Claridge Druce Gentiana Blue Star® New (pot) Gentiana Corona® New (snij) Gentiana Diva® New (snij) Gentiana Purple Sensation® (snij) Gentiana Marsha® (pot en snij) Ligularia Britt Marie Crawford® 1e en 2e Ligularia dent. Desdamona 1e 175 mtr Lysimachia 2 en 3-jarige ongedeeld op aanvraag Lirope Gold Banded tray 84 Ophiopogon Niger tray 84 + p9 Ophiopogon planiscapsis tray 84 Paeonia pot- snij -droogverkoop Paeonia op kleur alle maten en onged 400 Paeonia Amerika 3-5 n 3.000 Paeonia Bowl of Cream 2-3, 3-5 n 1.500 Paeonia Buckeye Belle 3-5 n 2.000 Paeonia Cytheria 2-3 n, 3-5 n 2.500 Paeonia Coral Sunset 2-3 n, 3-5 2.000 Paeonia Dauntless 3-5 n 3.500 Paeonia Diana Parks 2-3 n, 3-5 n op aanvraag Paeonia Duchesse de Nemours 3.000 Paeonia Festiva Maxima 2-3, 3-5 n 5.000 Paeonia Flame 1-2, 2-3, 3-5 n 350 Paeonia Goldmine 3-5 n 3.000 Paeonia Henry Bockstoce 3-5 n 500 Paeonia Kansas 3-5 n 5.000 Paeonia Karl Rosenfield 2-3, 3-5 n 4.000 Paeonia Krinkeld White 2-3, 3-5 n 1.000 Paeonia Many Happy Returns 2-3 n, 3-5 n 5.000 Paeonia Mons. Jules Elie 2-3, 3-5 n 2.800 Paeonia Miss America 2-3 n, 3-5 n 3.500 Paeonia Mary E Nicholls 2-3 n, 3-5 n 750 Paeonia Old Faithfull 3-5 n 2.000 Paeonia Paula Fay 2-3 n, 3-5 n 2.200 Paeonia Paul M Wild 2-3 n, 3-5 n 1.500 Paeonia Primevera 2-3 n 5.000 Paeonia Red Grace 3-5 n 5.000 Paeonia Sarah Bernhard 3-5 n 10.000 Paeonia Shirley Temple 2-3, 3-5 n 4.000 Paeonia Snow Mountain 2-3 n, 3-5 n op aanvraag Paeona andere soorten Panicum diverse soorten Pennisetum diverse soorten

2.000 1.500 2.500

Phlox Rembrandt Phlox Bright Eyes Sedum Carl Solidago Strahlenkrone Rudbeckia diverse soorten Veronica diverse soorten

ongedeeld ongedeeld ongedeeld

LAAT UW VASTE PLANTEN OP CONTRACT TELEN

o.a. Paeonia - Astilbe - Agapanthus Inlichtingen: Ron Hoogeveen CNBDAHLIATEAM RENÉ KOORDES

T: 0252431390 T: 0620611028 HANS PATER T: 0252431128 T: 0653299617 EMAIL: DAHLIATEAMCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIA’S OOGST 2014 1E GROOTTE

Arabian Night Arthur Hambley Bishop of Llandaff Bitsy Blue Record Bora Bora Caballero Cambridge Canary Fubuki Color Spectacle Dana Downham Royal Duet Dutch Explosion® Edge of Joy Elise Forever Esther Evening Breeze Explosion Fire and Ice ™ Firepot Fleurel® Garden Wonder Gute Laune Imperial Palace Jewel® in div. soorten Jowey Martina Kiev® Kordessa Lady Kate Lakeland Autumn Lenny’s Dream Lilac Time Linda’s Chester Little Beeswings Lololove Lovelife® Magic Sunrise Maya Mediterrannee Mercator Motto My Love

Nenekazi Noël Noordwijks Glorie Ocean Bird® Orfeo Paintball Papaya Park Princess Peach Brandy Penhill Autumn Shades Philip Campos M Pink Magic ® Polar Ice Polka Purple Explosion Rebecca’s World Red Cap Red Empire Red Pygmy Rip City Seattle Smokey Soulmate Star Elite Sunexplosion Sunny Boy Sylvia Terrone The Voice Thomas A Edison Touch of Autumn Tropical Dream Tu Tu Twyning’s Smartie Vancouver® Vassio Meggos Vulkan Vuurvogel Watch Up Who Dun It Zingaro Zsarelle

Diverse soorten beschikbaar van T’12 en T’13 weefselkweek, informeer naar de mogelijkheden 11 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 33

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CALLATEAM NICK BROERSEN

T: 0252431303

M: 0612 296 820

RENÉ VAN MARREWIJK

T: 0252431304

Calla ‘Captain Murano’®

KLEUR:

Rood

BLAD:

Groen met spikkels

TOEPASSING:

Pot

VEREDELAAR:

Kapiteyn Breeding bv

OMSCHRIJVING:

Goed gevulde pot met mooie rode bloemen

[email protected] 34 • BLOEMBOLLENVISIE • 11 juli 2014

M: 0612 886 803

CNB BEMIDDELING BLOEMBOLLENTEAM MICHEL LONGAYROUX DICK DE WIT JAN BOON LEO V.D. BERG

T: 0653356450 T: 0653866219 T: 0622485266 T: 0653718254

DICK DE MOOY ADRI VAN DUN ONNO IMMINK ERIK BARNHOORN

T: 0651587419 T: 0620019369 T: 0653750126 T: 0622524987

AANBOD 2014

ED WALKIER RONALD WALKIER HAWIKJO WIJNANDS

T: 0653439349 T: 0653700630 T: 0622377259

± 3.000 kg Alibi kl.I Jap.

0-11

1.000 kg

Rodeo Drive®

ong

10,00

± 6.000 kg Monsella kl.I

0-11

10.000 kg

Royal Virgin®

5-10

1,50

± 3.000 kg Reputation kl.I

0-11

10.000 kg

Candy Prince®

5-10

1,25

12.500 kg

Royal Acres kl.I Jap.

0-11

5.000 kg

10.000 kg

Pr. Catharina Amalia

5-11

Flash Point®

5-11

4,00

10.000 kg

Lalibella

ong

2,75

5.000 kg

Dynasty

5-11

500 kg

Milkshake®

ong

1.000 kg

Time Out®

ong

Tresor®

ong

400 kg 4.000 kg

Antarctica®

0-11

3,00

5.000 kg

Bourbon Street®

ong

4,00

1.000 kg

Bullit®

ong

18,00

2.500 kg

Circuit®

ong

5,00

1.500 kg

Expression®

ong

9,00

1.500 kg

Surrender®

ong

5.000 kg

Tom Pouce®

0-11

5.000 kg

Triple A®

0-12

4.000 kg

White Master®

ong

3,00

Rodeo Drive®

porties 5,00

Mascara®

4.000 kg

Red Planet®

ong

4,00

Smirnoff®

3-12

4,00

5-10

1,25

2.000 kg

Blue Diamond

5-10

2.000 kg

2.500 kg

Melrose®

5-10

15.000 kg

Jan Seignette®

4.000 kg

Allicante®

4-11

2,00

10.000 kg

Flaming Flag®

5-11

4,00

10.000 kg

Kung Fu

5-10

1,75

VRAAG TULPEN 2014

15.000 kg

Royal Virgin

5-10

1,50

10.000 kg

5,00

15.000 kg

Tineke van der Meer

5-10

1,50

5.000 kg

Viking

5-11

1,25

4.000 kg

Belicia®

ong

1.000 kg

Columbus®

5-11

4.000 kg

Crossfire®

4-11

3.000 kg

Doberman®

4-11

2,00

10.000 kg

4.000 kg

Irene Parrot®

3-12

5,00

± 4.000 kg Aladdins Record kl.I Jap. 0-10

PIET TAKKEN

T: 527203365 F: 201822 T: 0653174194

2.500 kg Synaeda Blue 3.800 kg Curly Sue

AANGEBODEN

Net bedrijf dat tulpen en/of narcissen voor u op contract wil telen voor oogst 2015.

AANBOD TULPEN OOGST 2014

• Omgeving Julianadorp

0-11 0-12

Carola Denmark Pallada Pink Flag Strong Gold Strong Love® Verandi White Prince Yellow Flight® Yellow Flight®

0-11 0-11 0-11 5-11 0-11 0-12 0-11 0-11 0-11 5-11

Carola

5-11

Jumbo Pink®

5-11

10.000 kg

Pallada

5-11

10.000 kg

Purple Prince

5-11

10.000 kg

Strong Gold

5-11

10.000 kg

Strong Love

5-11

5.000 kg

Sweet Rosy

5-11

10.000 kg

Verandi

5-12

10.000 kg

Denmark

5-11

• Op goed zandland

VRAAG TULPEN OOGST 2014

10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 5.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 5.000 kg 10.000 kg 5.000 kg

2,00

Inlichtingen: Arno Kroon 06-53160204

Crocosmia &

Montbretia 1,60 2,00 2,50

3,75 1,80

FR. NEUVEL T: 0653268760 F: 0228517411 AANBOD VRIJBLIJVEND TULPEN

5.000 kg 5.000 kg 3.000 kg 3.000 kg

Friendship kl.I Dynasty kl.I Marco kl.I Negrita

5-11 5-10 2-11 5-11

Kwekerij Davelaar Verkoop: Hein Lommerse tel: 0252-431174 11 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 35

VRAAG EN AANBOD

™

Heuchera ‘Silver Dollar’®

Cultivar US Group/Family Genus Trade name Foliage height Flower height Foliage color Flower color Unique characteristics Flowering period Perpetually flowering Fragrant Habitat Suitable uses Hardiness zone Immersion Decidious Dry sales Plant breeders’ rights Available

Cultivar NL Cultivar Soort Soort Geslacht Geslacht Handelsnaam Handelsnaam Bladhoogte Bladhoogte Bloemhoogte Bloemhoogte Bladkleur Bladkleur Bloemkleur Bloemkleur Bijzonderheden Bijzonderheden Bloeiperiode Bloeiperiode Doorbloeiend Doorbloeiend Geurend Geurend Standplaats Standplaats Gebruikerswaarde duw Winterhard Gebruikerswaarde Spoelen Winterhard Bladverliezend Spoelen Droogverkoop Bladverliezend Kwekersrecht Droogverkoop Beschikbaar Kwekersrecht

‘Silver Dollar’ hybride Heuchera Coral bells 15-20 cm 40-45 cm Silver foliage Pink Great silver foliage May-July No No Sun-Part shade Border/patio Zone 4-9 Yes No Yes PPAF EU PBR AF 2014

Inlichtingen/information: e-mail

Henk de Jong 36 • BLOEMBOLLENVISIE • 11 juli 2014

[email protected]

‘Silver Dollar’ ‘Silver Dollar’ hybride hybride Heuchera Heuchera Purperklokje Purperklokje 15-20 15-20 cmcm 40-45 40-45 cmcm zilver blad zilver blad rozeroze mooi zilver blad mooi zilver blad mei-juni mei-juni neenee neenee zon/halfschaduw zon/halfschaborder/patio ja border/patio ja ja ja nee neeja ja EU PBR AF EU2014 PBR AF

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING

Albareto®

INLICHTINGEN:

CNB

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

EMAIL

Dirk Bloothoofd

0252-431284

0223-769067

0223-769068

06-53 293161

[email protected]

Jurgen de Graaff

0252-431240

06-53 518289

j.d.graaff@cnb.nl

Jan Gutter

0252-431255

06-51 209462

[email protected]

Martin Heemskerk

0252-431256

06-20669208

[email protected]

Siebren Mantel

0252-431259

06-53 690252

[email protected]

Dick de Mooy

0252-431361

071-4023313

071-4028342

06-51 587419

[email protected]

Erwin Vriend

0252-431367

0228-314981

0228-316869

06-53 396784

[email protected]

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

EMAIL

TELEFONISCHE VERKOOP: CNB

0252-431254

Henri Omta

0252-431274

0224-291965

0252-431176

06-51 588053

[email protected]

Piet Zoutenbier

0252-431345

071-3611104

0252-431410

06-20 397884

[email protected] 11 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 37

CNB PRODUCT & SHOW

Nieuwtjes uit de showruimte van CNB Een rubriek die gelieerd is aan de website www.cnbproduct-show.nl. Onder de naam Product & Show beoogt CNB gericht en commercieel te communiceren over producten die in de showruimte van CNB te zien zijn. Ook BloembollenVisie participeert middels een pagina in het blad in deze communicatievorm. Tekstbewerking: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

GENTIANA Kwekerij de Boezem uit Reeuwijk introduceerde in week 27 de nieuwe Gentiana ‘Blue Star’® in de showruimte van CNB. De eerste 5.000 takken van deze mooie donkerblauwe gentiana worden de komende twee weken aangevoerd

Celeste ren. Ariko Zsaza valt op door de mooie helderoranje kleur in combinatie met een bloemgrootte van 12 cm en een lengte van ongeveer 70 tot 100 cm. Beide dahlia’s zijn geschikt voor de snij en geliefd om hun houdbaarheid als bloem. Voor meer informatie kan men contact opnemen met het CNB Dahliateam via dahliateam@ cnb.nl of via [email protected].

Glamourglads Mix

Gentiana ‘Blue Star’® op FloraHolland. Blue Star® is de vroegst bloeiende Gentiana die zonder preparatie prachtige azuurblauwe bloemen laat zien. Deze aanwinst valt op door de vele bloemen per tak. Pluspunt is bovendien dat de bloemen volledig open gaan. Kwekerij de Boezem is zowel de veredelaar als de kweker van deze Gentiana. Voor meer informatie kan men contact opnemen met CNB-vertegenwoordiger Ron Hoogeveen via 06 – 53 390 229 of via [email protected]

GLADIOLEN J. en P. Snoek & Zn bv uit Ens plaatste deze week een prachtige collectie gladiolen in de showruimte van CNB, waaronder een vaas met de Glamourglads Mix en een vaas Flevo Kosmic. 38 • BLOEMBOLLENVISIE • 11 juli 2014

De gladiolen uit deze collectie zijn kleiner dan de grootbloemige gladiolen en zijn daardoor logistiek gemakkelijker te verwerken. Ook hebben ze consument en bloemist een aantal voordelen te bieden. Zo zijn de bloemen makkelijker te verwerken in boeketten en zeer geschikt in de tuin vanwege de lengte. De Glamourglads lenen zich zowel voor de snijbloemproductie als de droogverkoop. Ook zijn sommige aanwinsten uit deze lijn genetisch zo kort dat ze zelfs voor de pot geschikt zijn. Voor meer informatie over de Glamourglads-serie kan men zich wenden tot de eigen CNB-vertegenwoordiger of via [email protected].

Ariko Zsaza

DAHLIA’S Veredelaar Arie C. Koot uit Voorhout plaatste deze week de eerste buitendahlia’s in de showruimte van CNB. De inzending omvatte een viertal vazen met de cultivars Celeste, Terrone, Graaf Floris en Ariko Zsaza. Dit kwartet is uit het eigen veredelingsprogramma van Arie Koot afkomstig. Celeste is een dahlia met een zachte lichtpaarse kleur en bloembladeren die van binnen naar buiten steeds donkerder kleu-

CNB PRODUCT & SHOW Meer en actuele informatie over Product & Show is zoals gezegd te vinden op de eigen, direct toegankelijke webpagina (www.cnbproduct-show.nl). Ook heeft Product & Show een eigen Twitteraccount: @CNBProductShow. Heeft u zelf een product waar u graag wat meer over wilt vertellen? Stuur dan een mailtje naar [email protected].

Strohandelaren opgelet! Op zoek naar nieuwe klanten?

UIT VOORRAAD LEVERBAAR: ROLLENSORTEERDER T

Plaats dan een advertentie in het vakblad

Hét voor de bloembollenHetvakblad meest gelezen vakblad voor de en vasteplantensector bloembollenen vaste plantensector Neem voor meer informatie over advertentietarieven e.d. contact op met Ruud van Viersen. Bureau van Vliet b.v. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Tel. 023-5714745 Fax. 023-5717680 E-mail: [email protected]

Total Systems BV Industrieweg 31 1775 PV Middenmeer Tel. +31 (0)227 501211 e-mail: [email protected]

Oranje wereldkampioen? Het zijn de groene machines van Steenvoorden die het doen!

Tel Auto

: 0223-522135 : 06-53719915

Fax: 0223-521480 E-mail: [email protected]

Kijk nu op onze website www.fredsteenvoorden.nl Ook maken wij nieuwe spoelmachines!

LAATSTE NIEUWS

Tekst: Redactie BloembollenVisie

Foto: PR

Herstart Platform Duurzame bollenteelt

De winnaar van 2014: Kwekerij 4Evergreen

Wie wint de Tuinbouw Ondernemersprijs 2015 DEN HAAG - De inschrijving voor de Tuinbouw Ondernemersprijs 2015 is gestart. Bent u, of kent u, topondernemers die op basis van visie en strategie ondernemen en die een inspiratiebron zijn voor de tuinbouwsector? Meld u dan uw kandidaat aan. De Tuinbouw Ondernemersprijs wordt jaarlijks uitgereikt aan topondernemers. Stichting Tuinbouw Ondernemersprijs stimuleert al bijna 30 jaar ondernemerschap in de tuinbouw en zet met het toekennen van de prestigieuze ondernemersprijs de winnaar èn de sector in de schijnwerpers. Dat is goed voor de ondernemers èn voor de sector. Immers, de tuinbouw is een van de grootste economische sectoren in Nederland, met veel innovatiekracht, ook in deze economische tijden. Begin november worden de genomineerden bekendgemaakt. De winnaar wordt tijdens een feestelijke nieuwjaarsbijeenkomst op 7 januari 2015 gepresenteerd. Kandidaten kunnen tot uiterlijk 19 september worden aangemeld; alle informatie vindt u op de website tuinbouwondernemersprijs.nl.

In 2013 meer knolcyperus ROERMOND - De LLTB meldt, dat in 2013 door inspecteurs van de NAK op meer percelen knolcyperus is gevonden dan in voorgaande jaren, met name in Zuidoost-Nederland. Eind 2013 was het totaal aantal officieel besmette percelen met 52 toegenomen tot 318 en het besmette areaal steeg met 59 hectare tot 386 hectare. Knolcyperus is en blijft een bedreiging voor alle open teelten. De keuringsdiensten BKD en Naktuinbouw melden vondsten bij de NAK, die vervolgens de besmetting in kaart brengt waarna het Productschap Akkerbouw of het Productschap Tuinbouw teeltverboden oplegt. Naktuinbouw heeft vorig jaar 9 vondsten gedaan in boomkwekerijgewassen, vaste planten, aardbeiplanten en schorseneren. De BKD deed 7 vondsten in lelies, gladiolen en dahlia’s. Daarnaast waren er 13 meldingen over besmettingen in niet keuringsplichtige gewassen.


Waterschapsverkiezingen 2015 HILLEGOM - KAVB en LTO Noord zoeken kandidaten voor de landbouwzetels van de Waterschappen. Aanmelden kan tot 16 juli 2014. Waterschappen en hun besturen spelen een belangrijke rol bij schoon en voldoende zoet water voor alle agrarische bedrijven. In ieder waterschapsbestuur zijn zeven tot negen zetels voor landbouw, bedrijven en natuur. De KAVB en LTO Noord vinden het belangrijk dat de agrarische sector goed is vertegenwoordigd in de waterschapsbesturen en zoeken kandidaten voor de verkiezingen in maart 2015. Men kan zich kandidaat stellen voor het waterschap waarvan men zelf ingezetene is. Kijk dan voor meer informatie over de bestuursfunctie, de aanmelding en de benoemingsprocedure op de website van LTO Noord. Ook kan men contact opnemen met het informatiecentrum van LTO Noord, tel. 088- 888 66 44. Aanmelden moet voor 16 juli aanstaande.

Exportwaarde bloemen en planten nipt hoger dan in 2013

Foto: Lilian Braakman

Martin Elling nieuwe ontwerper Keukenhof LISSE - De 24-jarige Martin Elling uit Breezand is in dienst getreden als ontwerper van Bloemententoonstelling Keukenhof. Hij heeft zijn studie afgerond aan de Hogeschool Van Hall Larenstein. Elling maakte in februari zijn debuut als arrangeur van de Lentetuin Breezand, waar hij al langere tijd als vrijwilliger bij betrokken was.

ASSEN - Bloembollentelers, LTO Noord, de bollensector (KAVB), waterbedrijven, gemeenten, waterschappen en de provincie Drenthe blazen het Platform Duurzame bloembollenteelt nieuw leven in. In het Platform zal voortaan ook een plaats beschikbaar zijn voor een vertegenwoordiging van omwonenden en de Stichting Bollenboos. Gedeputeerde Rein Munniksma juicht toe dat omwonenden, de landbouwsector en de andere partijen samen om de tafel willen: “Het platform kan een gelijkwaardige dialoog op gang brengen tussen alle bij de teelt betrokken partijen. Daarmee hopen we in gezamenlijkheid en op vrijwillige basis een visie te kunnen ontwikkelen naar een duurzame bloembollenteelt 2020”. Een gezamenlijke visie, met heldere en haalbare afspraken tussen alle partijen over duurzame bollenteelt in Drenthe is het beoogde doel van het overleg van het Platform. Drentse inwoners gaven onlangs opnieuw blijk van hun ongerustheid bij de gemeente Westerveld en de provincie Drenthe. Het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de bloembollenteelt heeft nationaal en lokaal al vaker tot onrust geleid.

AALSMEER - Tot en met mei ligt de exportwaarde van bloemen en planten vanuit Nederland op € 2,6 miljard, dat is 1,2 procent meer dan in 2013. Dit maakt de Vereniging van Groothandelaren in Bloemkwekerijprodukten (VGB) bekend op basis van de exportstatistieken van Floridata. In mei kromp de exportomzet met 4 procent tot 587 miljoen euro en deden de snijbloemen (-1 procent tot € 346 miljoen) het beter dan de planten (-7 procent tot € 246 miljoen). Over de eerste vijf maanden kromp de bloemenwaarde met 1 procent tot € 1,6 miljard en klom de plantenwaarde met 5 procent tot € 1 miljard. De ontwikkelingen in de top vijf exportbestemmingen, goed voor tweederde van de exportwaarde, zijn met een plus van 1,3 procent een goede weerspiegeling van de totale export. Duitsland steeg met 4,4 procent tot € 864 miljoen. Nummer twee Engeland en nummer vijf Italië gaven een fractionele stijging te zien tot € 368 miljoen respectievelijk € 116 miljoen. Nummer drie Frankrijk nam in waarde 1 procent minder af op € 297 miljoen. De daling was het grootst in Rusland (-9 procent tot € 124 miljoen).

Foto: PR

Cijfers SAZAS over ziekteverzuim bollensector

Waardering voor juf en meester op 6 oktober HONSELERSDIJK - Stichting ‘Een 10 voor de juf’ gaat ook dit jaar voor meer waardering voor leerkrachten. “Want dat verdienen zij. Ondanks hogere werkdruk en issues als pesten staan ze dagelijks enthousiast voor de klas. Dat verdient een 10!” laat initiatiefnemer Agnes van den Berg weten. “Dit toon je op de Dag van de Leraar, maandag 6 oktober, met een vrolijk plantje of een gezellig bloemetje.” Onlangs vond de kick off plaats van het team dat zich inzet voor ‘Een 10 voor de juf’. Van den Berg is trots op deze enthousiaste meiden. “Het hele speelveld is vertegenwoordigd. Met dit gemêleerde team krijgt de actie dit jaar een grote boost. We hebben er enorm veel zin in. De meiden zetten zich in om in heel Nederland ouders te motiveren mee te doen met de actie en op 6 oktober hun kind(eren) iets bloeiends voor de juf of meester mee te geven.” Een 10 voor de juf’ vindt jaarlijks plaats op de Dag van de Leraar. De Dag van de Leraar is de Nederlandse variant van World Teachers’ Day. Dit jaar viert Nederland op 6 oktober de Dag van de Leraar.

LEIDEN - Het eerstejaars ziekteverzuim in de bollenteelt is in 2013 stabiel gebleven ten opzichte van 2012 op 2,2%. Dit cijfer ligt dus mooi onder het gemiddelde 1e jaars ziekteverzuimpercentage van de agrarische en groene sector wat op 2,9% ligt. Het tweedejaars ziekteverzuimpercentage is licht gedaald van 0,66 % naar 0,65%. In de bollenhandel is het eerstejaars ziekteverzuim in 2013 licht gestegen ten opzichte van 3,0% in 2012 naar 3,1% in 2013. Dit cijfer ligt daarmee boven het gemiddelde 1e jaars ziekteverzuimpercentage van de agrarische en groene sector. Het tweedejaars ziekteverzuimpercentage is licht gedaald van 0,46% naar 0,24%. Het ziekteverzuimpercentage (1e en 2e jaars) van de agrarische en groene sector ligt in 2013 op 3,5%. Daarmee steekt de sector met een laag verzuim gunstig af ten opzichte van andere sectoren. De meldingsfrequentie- het gemiddeld aantal ziekmeldingen per werknemer- valt als gevolg van de griepgolf begin 2013 iets hoger uit dan het jaar ervoor.

DLV Plant heeft weer hollepels hyacint HILLEGOM - DLV Plant team Bloembollen heeft weer hollepels voor het hollen van hyacintenbollen op voorraad. Naast de bekende grote hollepels, is er nu ook een kleinere versie beschikbaar. De grote hollepel is geschikt voor de maten 18 en groter. Voor kleinere bolmaten is de kleine lepel geschikt. Voordeel van een hollepel boven een holmesje is dat een beginner het hollen sneller leert met een lepel dan met een mes. Stuur voor meer informatie over de hollepels en het plaatsen van een bestelling een e-mail naar [email protected] of bel naar tel. 0252-688541.

Subsidieregeling voor energiebesparing in glastuinbouw 14 juli open DEN HAAG - Glastuinders die willen investeren in machines en apparaten om energie te besparen, kunnen daar dit jaar subsidie voor aanvragen. Op 14 juli wordt hiervoor de regeling Energie-efficiëntie en hernieuwbare energie glastuinbouw opengesteld. De openstellingsperiode loopt tot en met 8 augustus. De regeling is onderdeel van het Plattelandsontwikkelingsprogramma van het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling. Waarvoor deze subsidie precies kan worden aangevraagd en welke voorwaarden er gelden, is binnenkort te lezen op de site van RVO.NL.

Kamervragen reorganisatie keuringsdiensten DEN HAAG - Minister Stef Blok heeft een waslijst aan kritische vragen van de Tweede Kamer gekregen over het kabinetsplan om de plantaardige keuringsdiensten, waaronder Naktuinbouw, samen te voegen tot een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO) Plant. Zo vreest de Kamer dat een dergelijke samenvoeging ten koste zal gaan van het kennisniveau. Ook is er angst voor toenemende bureaucratie en stijging van de keuringstarieven. Daarnaast vraagt de Kamer zich af wat een fusie tot een ZBO Plant voor gevolgen heeft voor de export en concurrentiepositie van de Nederlandse tuinbouw. Blok geeft in een Kamerbrief toe dat het fuseren en onder overheidsverantwoordelijkheid brengen van private keuringsdiensten primair is ingegeven door misstanden in de vleesketen, maar dat het kabinet desondanks ook de plantaardige keuringsdiensten onder haar hoede wil nemen en laten fuseren. Uit een analyse zou volgens de bewindsman blijken dat dat beter is. Na de zomer zal het kabinet met een verdere uitwerking komen van de omvorming van de keuringsdiensten tot een ZBO Plant.

Poldertuin Anna Paulowna blijft ANNA PAULOWNA – Volgens het LTO-blad Nieuwe Oogst is de Poldertuin Anna Paulowna door een stevige lobby van de poldercommissie, LTO Noord Hollands Kroon en KAVB Noordelijk Zandgebied gered van een ingrijpende verandering. Na een eerder afgekondigde bezuiniging hing het voortbestaan aan een zijden draadje. Bijna had de gemeente vorige maand ingestemd met een plan van het bedrijf Holland Citiflower dat de tuin met verwilderingsgewassen van karakter wilde laten veranderen. Eerder had de gemeente al besloten om vanaf 2015 per jaar 25.000 euro te bezuinigen. Verplaatsing en zelfs opheffing van de tuin dreigde. “De tuin blijft bij de Poldertuincommissie in beheer, die de tuin voor het nieuwe budget van 20.000 euro gaat verzorgen”, geeft LTO Noord/KAVB-bestuurder Matthé van Lierop aan. LTO Noord, KAVB en de poldercommissie overtuigden de gemeenteraad met een plan voor modernisering van de tuin. De oprichting van Stichting Poldertuin moet helpen de vervolgstappen te zetten. 11 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 41

ACTUEEL

Jorrit Koeman met een deel van de ijstulpen die gebroeid zijn voor Tulip Island

Zomertulpen voor toerist Nederland staat bekend om haar tulpen. Toch weten veel toeristen niet dat deze bloeien in het voorjaar. Ze komen naar Amsterdam en verwachten tulpen te zien in hartje zomer. Tot voorheen was dat nergens mogelijk, maar sinds dit jaar is er Tulip Island in het Vondelpark in Amsterdam. Een echte beleving voor toeristen. Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

E

en bos tulpen plukken in de zomer komt haast niet voor, en dat is precies wat Jorrit Koeman wil veranderen. De 33-jarige bedenker heeft een eigen bollenkwekerij en werkt een aantal dagen bij de bloemenveiling FloraHolland op de afdeling markten productontwikkeling. Al tien jaar geleden hoorde hij op de plaatselijke radio in de Noordoostpolder over de tulpenpluktuin in Marknesse. “Toen dacht ik al dat is een goed idee, maar de locatie en het tijdstip moeten anders. Op dat moment heb je het druk met eigen werkzaamheden en denk je er pas een jaar later weer aan, als je de reclame weer hoort. Toen was daar ineens de Nationale Tulpenplukdag op de Dam. Daar kan iedereen gratis tulpen plukken. Een goed idee maar met een push strategie en geen verdienmodel. In 2011 ontstond bij mij het idee om een tulpenpluktuin in de zomer in Amsterdam te organiseren: Tulip Island. Het had een pull strategie en een verdienmodel. Dan bied


je tulpen aan wanneer er behoefte aan is. Uit onderzoek van het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen blijkt dat toeristen in de zomer special naar Amsterdam komen voor tulpen. Door Tulip Island zijn er tulpen.”

BELEVING Het idee heeft Jorrit volledig zelf bedacht, maar zijn vader Willem heeft hem ondersteund. Zo broeien ze samen alle ijstulpen, die bezoekers zelf vanuit bakken kunnen plukken. Het plan was al in 2011 klaar, maar werd pas in 2013 ingediend omdat er toen subsidie beschikbaar was. De helft van het plan werd gesubsidieerd en zijn idee wordt zelfs als voorbeeld gebruikt in de Tweede Kamer. In eerste instantie was het idee om een pluktuin te organiseren, maar gaandeweg is dat uitgebreid. Er kunnen namelijk niet alleen tulpen worden geplukt, het is een ware beleving. “Bezoekers kunnen de tulpen bekijken en de mooiste selecteren, maar ook tussen de tulpen op de foto gaan. Ze mogen tulpen plukken – oftewel oogsten - die ze kunnen inzetten op de veiling. De winnaar van de veiling krijgen nog enkele tulpen. De

verliezers zijn hun inzet kwijt. De veiling draait de hele dag. Wie nog tulpen over heeft kan deze gebost meenemen naar huis of hotel. Zo heeft de bezoeker het hele proces van selecteren, oogsten, veilen en klaarmaken voor de verkoop meegemaakt.”

TULIP UNPLUGGED “In eerste instantie wilden we dat iedereen tien tulpen kon plukken, maar tijdens de opening op 14 juni 2014 - vanwege het 150-jarige bestaan van het Vondelpark - bleek dat het de toeristen meer om de ervaring van het plukken ging dan om de bos tulpen. Sommigen gaan namelijk de volgende dag al weer naar huis. Hierdoor hebben we nog wat dingen gewijzigd en kost een bezoek €7,50. Er mogen dan drie tot vijf tulpen geplukt worden. Voor vijf euro meer kunnen bezoekers tien tulpen extra plukken. Eventuele winst is voor het Vondelpark.” De locatie van Tulip Island is op het eiland van de Muziekkoepel in het Vondelpark in Amsterdam. “Dit is gewoon de mooiste locatie en het Vondelpark ligt vlak bij allerlei toeristische attracties, de hop-on hop-of bus stopt er en er zijn veel hotels in de buurt. Om onze experience bekend te maken hebben we ook diverse samenwerkingsverbanden met bussen, hotels, websites en rondvaartboten. Hierdoor hopen we op een succes. Tulip Island is reeds op 4 juli geopend en is tot en met 7 september te bezoeken van 13.00 tot 18.00 uur. Elke woensdagavond is er ‘Tulip Unplugged’. Een concert van een leerling van het conservatorium. Het concert is alleen te bezoeken met uitnodiging. Deze is te verkrijgen via de website www.tulip-island.com.”

GEZIN EN BEDRIJF

‘Na het pellen naar de camping’ Je hebt een bedrijf én een gezin, hoe combineer je dat met elkaar? Zeker als je een bloembollenkwekerij runt, is het in de zomermaanden ontzettend druk. Kleine kinderen kun je niet alleen laten, dus dat vraagt wel enige organisatie. En voor de kinderen is het ook nog eens zomervakantie: kom je überhaupt aan vakantievieren toe? Met dit artikel starten we een nieuwe zomerserie waarin we op zoek gaan naar de antwoorden op deze vragen. Bloembollenkwekerij J. Rustenburg in Wieringerwerf bijt het spits af. Tekst en fotografie: Monique Ooms

E

rik Jan (43) en Josina (41) Rustenburg hebben het in de zomermaanden druk met hun bloembollenkwekerij. Terwijl Erik Jan de zaken in de schuur regelt, rijdt Josina de kisten van het land naar de schuur, staat ze op de rooimachine, of helpt ze in de schuur. Ondertussen lopen er ook nog drie kinderen rond: Anouk (11), Steyn (8) en Ralf (7). “Toen ze nog heel klein waren, nam ik ze wel mee als ik met de trekker naar het land moest. Of ze speelden in de schuur. Dat is altijd prima gegaan. Nu zijn ze zo groot dat ze in de zomervakantie zelf opstaan, zich wassen, aankleden en ontbijten en dan rond koffietijd naar de schuur komen. Daar is altijd wel wat te doen, zo kunnen ze een beetje zakgeld verdienen. Op sommige dagen neemt mijn moeder ze mee naar het strand of naar het zwembad.”

veel te doen moet zijn voor de kinderen. “We komen de camping eigenlijk niet af. Afhankelijk van de tijd en de plek waar we staan, komt Erik Jan ons dan opzoeken. Soms alleen een dagje, soms vaker en een enkele keer kan hij ook een nachtje blijven.” De kinderen vinden kamperen

een feest: Ralf vertelt trots dat hij ‘in de hangmat’ slaapt, terwijl Steyn het tweepersoonsbed voor zichzelf heeft. “We gaan elke dag zwemmen, doen mee aan de activiteiten op de camping, en spelen met andere kinderen.”

GEZINSVAKANTIE Hoewel ze dus geen lange reizen naar het buitenland maken, vinden de kinderen hun zomervakantie niks minder dan die van hun vriendjes en vriendinnetjes. “Het is alleen wel jammer dat zij allemaal weggaan, dan is er niemand meer om mee te spelen. Daarom is dat zomerkamp wel heel leuk.” Dat ze niet als familie op vakantie gaan in de zomer, vinden ze geen punt, want dat wordt in de winter goedgemaakt. “Dan gaan we met z’n allen skiën in Oostenrijk”, vertellen de kinderen enthousiast. Ter illustratie worden de fotoboeken uit de kast gehaald en diverse zomers, uitstapjes en wintervakanties komen voorbij. Aan de foto’s te zien maken de Rustenburgs - naast de drukke werkzaamheden voor het bedrijf – ook tijd vrij om gezellige dingen te doen met hun gezin. “Zo blijf het leuk voor ons allemaal.”

KAMPEREN Deze zomer staan er allerlei leuke activiteiten op het programma, vertellen de kinderen. “We doen mee aan de vakantiespelen die de school organiseert en we gaan vier dagen op zomerkamp. De laatste week van de zomervakantie, als het pellen klaar is, gaan we altijd met mama kamperen. Papa blijft dan hier en komt een dagje over.” Josina is blij dat het pelseizoen dit jaar flink vroeger is gestart dan vorig jaar. “Hoe eerder we klaar zijn met pellen, hoe eerder we weg kunnen.” Josina kiest elk jaar een andere camping, met als uitgangspunt dat er lekker

V.l.n.r.: Erik Jan, Josina, Anouk, Steyn en Ralf 11 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 43

BOOMKWEKERIJ

Eten uit eigen tuin is al enkele jaren populair. Tussen de vele traditionele eetbare gewassen verschijnen soms planten die minder bekend zijn. Aronia is zo’n plant. Als sierheester al geen koploper en dat de bessen eetbaar zijn, is helemaal onontdekt. Tekst: Emiel van den Berg Fotografie: www.visionspictures.com

H

et geslacht Aronia bestaat uit heesters die voornamelijk bekend zijn vanwege de aanplant in bosgebieden en plantsoenen. Wie de bloemen goed bekijkt ziet gelijkenis met bijvoorbeeld Cotoneaster, Pyracantha, Crataegus en Sorbus. Allemaal behoren ze tot de familie van Rosaceae, de rozenfamilie. Ook appel, peer en uiteraard de roos zijn familieleden. Aronia is echter een veel minder bekende vertegenwoordiger. Het kleine geslacht Aronia groeit van nature in Noord-Amerika in bossen en struikvegetaties. In Scandinavië en Oost-Europa, tot ver in Rusland, wordt de heester veel aangeplant voor de oogst van de bessen. Hieruit blijkt dat de winterhardheid van het geslacht zeer goed is. Planten in de volle grond verdragen probleemloos -30°C, bij planten in pot blijven de wortels nog intact bij temperaturen tot -10°C. In Nederland is Aronia met name een bekende verschijning in het openbaar groen. Ondanks de verschillende sierwaarden is bij velen onbekend dat de appelbes, zoals zijn Nederlandse naam luidt, zeker ook geschikt is voor aanplant in de particuliere tuin. De wetenschappelijke naam Aronia is de Latijnse verbastering van het Griekse woord aronia dat de naam is van een mispelachtige vrucht.

ONDERGEWAARDEERD In het huidige heestersortiment is Aronia een ondergewaardeerd geslacht. De verschillende verschijningsvormen danken hun sierwaarde zowel aan bloem, bes als herfstverkleuring waardoor de heester een bijna jaarrond decoratieve verschijning is. De soorten worden veelal in ruige gebieden toegepast, nieuwere cultivars zijn met name geschikt voor de particuliere tuin. Bij de soorten draait het om A. melanocarpa, A. arbutifolia en de kruisingsvorm A. x prunifolia. A. melanocarpa blijft relatief laag, tot circa een meter. Vanwege de ondergrondse uitlopers krijgt de plant uiteindelijk een behoorlijke 44 • BLOEMBOLLENVISIE • 11 juli 2014

Aronia x prunifolia ‘Viking’

De eetbare bessen van Aronia omvang. Hierdoor vormt deze soort in openbare ruimtes vaak grote, ondoordringbare plakkaten. Op vochtige plaatsen is het daarom een prima plant om erosie te voorkomen en aangezien de heester ook droogte en schaduw verdraagt, behoort aanplant onder bomen eveneens tot de mogelijkheden. Het blad is glanzend donkergroen en verkleurt in de herfst bruinrood. In het voorjaar verschijnen witte bloemen in grote tuilen die worden gevolgd door zwarte bessen die slechts korte tijd aan de struik blijven. De soortnaam melanocarpa betekent letterlijk ‘zwartvruchtig’. A. arbutifolia groeit tot twee meter hoogte. De soortnaam verwijst naar de bladvorm die overeenkomt met die van Arbutus, de aardbeiboom. Het groene blad kleurt in de herfst schitterend rood. Na de witte bloemen in april verschijnen bijna ronde, rode bessen die lang aan de struik blijven. Een enkele keer zelfs tot het volgende voorjaar. A. x prunifolia, een kruisingsvorm van A. floribunda en A. atropurpurea, vormt een opgaand groeiende heester met een hoogte die schommelt rond de twee meter. Na de witte bloei verschijnen smakelijke bessen met een donkerpaarse kleur. Zijn Nederlandse naam is zwarte appelbes.

EETBARE BESSEN Van de drie bovenstaande soorten zijn inmiddels verschillende cultivars beschikbaar die bekend staan om hun bessen. Die bessen – hoe zonniger de standplaats, hoe rijker de vruchtdracht – vormen een van de rijkste bronnen van anti-oxidanten die bekend zijn. In de huidige tuin, waarin eetbare planten steeds centraler staan, mag de appelbes dus niet ontbreken. Helaas smaken de supergezonde bessen enigszins wrang. Aronia is een goede drachtplant, dus zorgen bijen voor bestuiving en voor het goed rijpen van de bessen is het belangrijk de planten met een net te beschermen tegen vogelvraat. De bessen zijn rijp te eten maar ook te verwerken in jam en sap. Er is vaak verwarring over de vraag bij welke soort de cultivars horen. De naamgeving hieronder is afkomstig uit de Naamlijst der Houtige Gewassen. A. melanocarpa ‘Hugin’ is een vrij lage struik met een zeer rijke bloei gevolgd door talrijke grote zwarte vruchten. De eveneens vrij compacte A. arbutifolia ‘Brilliant’ produceert helderrode, eetbare vruchten. Van A. x prunifolia zijn ‘Nero’ en ‘Viking’ bekende rassen. De rijkdragende ‘Nero’ geeft grote sappige, zoete vruchten die rijk zijn aan vitamine C. De struik groeit tot ruim boven de twee meter. ‘Viking’ is compacter. Soms wordt deze cultivar op halfstam geënt.

TIEN VRAGEN AAN... Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

1

IN WAT VOOR OMGEVING BEN JE OPGEGROEID? “Ik ben opgegroeid in de verkaveling van Lutjebroek en hielp van jongs af aan al graag mee in het familiebedrijf van de tulpenteelt en -broeierij naar de irissen- en pioenrozenteelt.”

2

HOE ONTMOETTE JE JE PARTNER? “Ik heb Gosia ontmoet tijdens het Pioenrozen Bloemen Seizoen.”

3

WAAR KOMEN JOUW PRO DUCTEN UITEINDELIJK TERECHT? “Onze pioenrozen worden geëxporteerd naar verschillende delen van de wereld zoals de Verenigde Staten, Oost-Europa en binnen de Europese Unie. Onze klanten zijn zowel afkomstig uit de groothandel als de retail. Zij waarderen de extra kwaliteit en het brede, exclusieve assortiment dat wij te bieden hebben.”

Joshua Scholten Het familiebedrijf V.O.F. Scholten -Keeman uit Lutjebroek – ook wel bekend als de Peony Shop – heeft al van kinds af aan de interesse van Joshua Scholten (34). Inmiddels is hij mede-eigenaar van het bedrijf dat zich richt op de import en export van pioenrozen en knollen en op de veredeling van

4

HOE COMBINEER JE HOBBY EN WERK? “Hobby en werk lopen bij mij in elkaar over, ik hou gewoon erg van wat ik doe en daar voel ik me prettig bij.”

5

WAAR WIL JIJ OVER VIJF JAAR STAAN MET JE BEDRIJF? “Wij hebben de ambitie om over vijf jaar marktleider te zijn op het gebied van exclusieve pioenrozen, daar zijn al onze inspanningen op gericht.”

6

HOE MOET HET VAK OMGAAN MET STEEDS STRENGER WORDENDE EXPORTEISEN? “De exporteisen moeten wel strenger worden omdat er naar mijn mening veel te veel mensen zijn die niet weten waar ze mee bezig zijn. Hiermee berokkenen zij schade aan het imago van Nederlandse exporteurs. Dat is in het verleden al te veel gebeurd. Mensen zouden met een gerust hart Nederlandse producten moeten kunnen kopen, zonder zich

zorgen te hoeven maken over de gezondheid en de kwaliteit.”

7

HOE WIL JIJ JE ONDER SCHEIDEN MET JE BEDRIJF? “We hebben ons toegelegd op het produceren van een bovengemiddelde kwaliteit van exclusieve pioenrozen. Daarbij is ons streven om het meest complete assortiment van de hele wereld te krijgen. Daarmee willen wij ons bedrijf maximale aantrekkingskracht geven.”

8

WAT VIND JE VAN DE BEMOEIENIS VAN DE OVER HEID MET HET VAK? “Ik vind dat de bemoeienissen van de politiek minimaal zouden moeten zijn omdat de ondernemers die nog over zijn in Nederland zich heel goed zelf kunnen redden zonder enige bemoeienis van de overheid. Het is immers in hun eigen belang om hoogwaardige kwalitatieve producten af te leveren zonder mens en natuur te veel schade te berokkenen.”

9

IN HOEVERRE IS DE CONSU MENT WERKELIJK GEÏNTE RESSEERD IN HET MILIEU? “In mijn beleving is de consument in zoverre geïnteresseerd in het milieu dat het hem niet al te veel mag raken in zijn portemonnee.”

10

HOE ZET JIJ SOCIA LE MEDIA IN VOOR JE BEDRIJF? “Sociale media zijn niet meer weg te denken in onze samenleving en als bedrijf moet je je richten op de toekomst. Daarmee verandert dus ook de manier waarop je je klanten het beste kunt bereiken, en daar proberen wij zo goed mogelijk op in te spelen. Wij zetten alle vormen van sociale media in. We hebben een hele uitgebreide, gebruikersvriendelijke Peony Shop website met daaraan gekoppeld een leuke Facebook pagina met vele weetjes en nieuwtjes omtrent pioenen en ons bedrijf.”

nieuwe rassen.


MARKT EN AFZET

‘Beoordeling leidt tot beter Het succes van de bloembollenexport is voor een belangrijk deel afhankelijk van de kwaliteit van het product. Hoe borg je die kwaliteit en – beter nog – hoe zorg je ervoor dat je samen met je toeleveranciers blijft werken aan de groei daarvan? Exportbedrijf De Ree Holland B.V. voerde hiertoe de leveranciersbeoordeling in. ‘Wij werken samen met kwekers die hun zaken op orde hebben.’ Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

D

e Ree Holland B.V. is per jaar goed voor de export van zo’n 500 miljoen bloembollen: 300 miljoen in de zomermaanden en nog eens 200 miljoen in de winter. Een belangrijk aandeel is weggelegd voor tulp, maar ook alle andere bolgewassen maken deel uit van het pakket. “Wij exporteren zo’n tweeduizend soorten bloembollen en vaste planten naar landen op het noordelijk halfrond. Hoewel de droogverkoopbranche al jaren kampt met teruglopende omzetcijfers, is directeur Jørgen de Ree niet ontevreden. “Het gaat allemaal niet vanzelf, maar als je goede afspraken maakt met kwekers en je zaken intern goed op orde hebt – van het eerste contact met de klant tot en met certificering en logistiek – is dit nog altijd een interessante markt. We noemen dat total quality management. Dat betekent vooral: heel goed je best doen en ervoor zorgen dat je het juiste product, met de juiste kwaliteit, op het juiste moment op de juiste plek aflevert.”

oordeling die het exportbedrijf zelf heeft ontwikkeld. “Wij beoordelen de kwekers aan de hand van een aantal criteria: de kwaliteit van het product, de leveringsbetrouwbaarheid, het service level – dus melden ze het bijvoorbeeld op tijd als ze niet de bestelde aantallen kunnen leveren –, de administratie en de kwaliteitszorg. Per onderdeel krijgen de kwekers een cijfer en daar rolt onder de eindstreep een totaalcijfer uit. Alle kwekers die een 8 of hoger scoren, benaderen we met bestellingen voor de voorinkoop: bij die kwekers zijn we verzekerd van de kwaliteit die wij wensen. Wij werken samen met kwekers die hun zaken op orde hebben.”

‘Alle kwekers die een 8 of hoger scoren, benaderen we met bestellingen voor de voorinkoop’

TOP HONDERD De Ree werkt met een bestand van vierhonderd kwekers. “Daarvan is de top honderd de belangrijkste groep.” Die top honderd komt tot stand aan de hand van de toeleveranciersbe46 • BLOEMBOLLENVISIE • 11 juli 2014

Aan het einde van het seizoen organiseert De Ree kwekersgesprekken. “Dan nemen we samen de toeleveranciersbeoordeling door, bespreken we wat goed ging en wat beter kan

en kan de kweker aandachtspunten aansnijden. Het doel van die gesprekken is om tot betere afstemming te komen tussen onze klanten en onze leveranciers, en om de logistiek te optimaliseren.” De kweker ontvangt elk jaar de beoordeling van zijn eigen prestaties. “Zo kan hij de ontwikkeling door de jaren heen zien en daar zijn plan op trekken.” Deze aanpak blijkt goed te werken. “Sinds we zo werken, is onze kwaliteit sterk omhoog gegaan.” Behalve de kwaliteit van het product, is ook de logistiek in toenemende mate van belang. “Onze klanten willen de producten steeds vaker just in time geleverd hebben: dus pas op het moment dat ze ze nodig hebben. Als exporteur kunnen wij de voorraadfunctie op ons nemen, maar wij gebruiken die ruimte liever voor verpakkingsmachines zodat we meer productiecapaciteit hebben en meer omzet kunnen draaien: daar zijn onze toeleveranciers ook bij gebaat. Dus veel liever hebben wij dat de kweker zijn product pas levert als wij het nodig hebben. Ter illustratie: we laten ook niet al het verpakkingskarton in een keer afleveren: dan staat ons magazijn vol en kan er geen bol meer in. Daar moet je slim mee omgaan.”

ONLINE PLANNEN Als het seizoen eenmaal draait, verloopt de levering van bollen nogal eens wat ongelijkmatig. “Zo komt er uren niks en opeens komt alles tegelijk.” Om ervoor te zorgen dat de aflevering van het product optimaal verloopt, start De Ree deze zomer met een test waaraan drie kwekers en transportbedrijf Van Dooren meewerken. “Kwekers kunnen online zien wanneer welk dock beschikbaar is om te lossen. Vervolgens kunnen ze hun eigen levering inboeken via een online planbord. Dat voorkomt wachttijden en – nog erger – een logistiek infarct, en versoepelt het logistieke proces voor ons en voor de kweker. Wij kunnen hierdoor onze personele bezetting beter inplannen en de verwerking gaat dan veel geleidelijker. Als dit goed werkt, gaan we het systeem verder uitrollen naar de overige kwekers en het de komende jaren ver-

e kwaliteit’ der verfijnen.” Jørgen benadrukt nog eens dat het exportbedrijf zich op zijn beurt ook aan strikte logistieke voorwaarden moet houden richting de afnemer. “De retail hanteert strikte normen: wij ontvangen een tijdstip waarop we mogen afleveren en hebben dan een kwartier de tijd om uit te laden. Komen we te laat, dan moeten we aan het einde van de dag terugkomen of een nieuwe afspraak maken. Deze ontwikkeling is al een tijdje gaande in de markt, en om daar optimaal op te kunnen inspelen, zullen we zelf ook stappen moeten zetten. Automatisering gaat daarbij een steeds belangrijkere rol spelen.”

De laatste jaren zijn ook de fytosanitaire eisen steeds strenger geworden. “Nu vindt de keuring nog plaats bij ons op het bedrijf, maar wij zijn er een groot voorstander van dat dit al gebeurt bij de kweker. Een kweker levert zijn bollen meestal aan diverse exporteurs, dan is het wel zo efficiënt om alle partijen op de kwekerij te laten keuren: dan hoeft het maar een keer in plaats van pakweg tien keer bij tien verschillende exporteurs. Vervolgens kan de kweker zijn partijen gekeurd voor een bepaald land bij ons aanleveren. Daarmee kunnen we samen de keten optimaliseren.” Wat vooral verstorend is voor het proces is het

afschrijven van partijen, vindt Jørgen. “Volgens het handelsreglement mogen kwekers zelfs op de dag van levering nog laten weten dat ze niet aan de afspraken kunnen voldoen. Dat levert bij ons een onvoldoende op de beoordeling op en daarmee zak je flink weg op de lijst van voorkeursleveranciers. Natuurlijk is de natuur grillig, daar hebben wij alle begrip voor, maar geef ons ook de gelegenheid om tijdig bij te sturen. Je moet je gewoon aan de afspraken op het koopbriefje houden. Want realiseer je goed: de retail hanteert een zero tolerance beleid, zij hebben geen boodschap aan onze problemen, dan gaan ze liever naar een ander.”


www.ibulb.org Activiteiten voor droogverkoopseizoen gestart! Voor het komende droogverkoopseizoen zijn veel nieuwe beelden in de Mediafiler opgenomen. Hieronder ziet u een impressie daarvan. Ook zijn de eerste persberichten voor het plantseizoen in het najaar verstuurd naar de zogenaamde langlopende media. Dat zijn de bladen die ruim van te voren hun uitgaven produceren en dus tijdig willen beschikken over nieuw materiaal. Door middel van de persberichten en de nieuwe beelden hoopt iBulb dit najaar weer veel media-aandacht voor het gebruik van bloembollen in binnen- en buitenland te krijgen.

Groenbranche Trends 2015 voor aandacht in de pers In samenwerking met Tuinbranche NL, VHG en Bloemenbureau Holland heeft iBulb de trends van 2015 vertaald naar de groenbranche. Deze Groenbranche Trends 2015 en de daarop aansluitende fotografie zijn een belangrijke basis voor het ontwikkelen van informatie voor de pers met als doel om ‘free publicity’ te verkrijgen in de media. Onder invloed van economische, sociale en maatschappelijke ontwikkelingen verandert de tijdgeest en onder invloed daarvan ontwikkelen zich ook andere smaakvoorkeuren bij consumenten. Voor 2015 betekent dit dat na een moeilijke tijd het optimisme weer komt bovendrijven en de consument meer openstaat voor vernieuwingen. Dit uit zich doordat men het accent op fellere kleuren legt en op zoek gaat naar onderscheidende producten. Op basis van de tijdgeest en de waardetrends zijn de Groenbranche Trends 2015 ontstaan, die zich richten op: 1. Happy Life: de consument gaat het leven wat luchtiger nemen; 2. Eco Luxe: de luxe liefhebber adopteert de ecotrend en ziet milieuvriendelijk als het nieuwe statussymbool; 3. Unexpected Wild: consumenten laten de natuur steeds meer haar gang gaan.


ANTHOS Weeresteinstraat 10 • postbus 170 • 2180 AD Hillegom • tel. 0252 535080 • fax 0252 535088 • www.anthos.org

COLUMN

Anthos verrekeningssysteem levert belangrijke besparingen op voor toetskosten China Bij de export van tulp, lelie, gladiool en narcis naar China moet op het moment van exportcertificering aan de hand van een Elisa- of PCR-toets aangetoond worden dat partijen vrij zijn van ArMV. Sinds eind 2012 moet bij export van lelies naar China ook getoetst worden op Strawberry Latent Ringspot Virus. Om de kosten van de toetsingen voor de sector zo laag mogelijk te houden is met de NVWA en de BKD een procedure afgesproken op basis waarvan elk lotnummer maar één keer getoetst wordt. Het toetsresultaat is vervolgens geldig voor het gehele lotnummer. Deze werkwijze wordt al enkele seizoenen gehanteerd. Anthos zorgt ervoor dat de toetskosten achteraf verrekend worden tussen het bedrijf dat het monster daadwerkelijk heeft laten toetsen en alle andere handelsbedrijven die via een aanvraagformulier te kennen hebben gegeven dat specifieke lotnummer ingekocht te hebben en te willen gebruiken voor export naar China. Recentelijk heeft Anthos de toetsingskosten voor het exportseizoen 2013/2014 van lelie verrekend. Als gevolg van de verrekening is op de totale toetskosten een besparing gerealiseerd van ruim 120.000 euro. Overigens zal dit het laatste seizoen zijn dat toetskosten bij lelie verrekend kunnen worden. Met ingang van het komende exportseizoen kunnen lelies naar China geëxporteerd worden als het plantgoed op basis van toetsing vrij bevonden is van zowel ArMV als SLRSV en het handelsbedrijf werkt met het Ketenregister. Indien handelsbedrijven ervoor kiezen om niet met het Ketenregister te werken dan dient voor elke partij, die op basis van de plantgoedtoets in aanmerking komt voor export naar China, via exporttoetsing alsnog te worden aangetoond dat de partij vrij is van beide virussen en derhalve geschikt is voor export naar China.

Delegatie Taiwan In de week van 9 tot 13 juni heeft een delegatie uit Taiwan een bezoek gebracht aan Nederland. Het bezoek vond plaats in het kader van de bilaterale afspraken die eind vorig jaar zijn gemaakt met betrekking tot export van lelies. Voor in Nederland geteelde lelies hanteert Taiwan een tolerantie van 0,5% voor PlAMV. Voor overige herkomsten geldt een 0-norm, tenzij die landen daar met Taiwan andere afspraken over hebben gemaakt. Op basis van de afspraken tussen Nederland en Taiwan zijn alleen lelies met Klasse I Japan geschikt voor export naar Taiwan. Tijdens het bezoek heeft de delegatie kennis kunnen nemen van het Nederlandse keuringssysteem en de wijze waarop de exportkeuring plaats vindt.

Colombia Op verzoek van Anthos heeft de NVWA de Plantenziektenkundige Dienst van Colombia (ICA) uitgenodigd voor een bezoek aan Nederland. Aanleiding zijn de ontstane problemen tijdens het exportseizoen bij Zantedeschia, tulp en lelie. ICA heeft de uitnodiging geaccepteerd en komt begin juli naar Nederland. Insteek van het bezoek is om aan ICA duidelijk te maken dat bij lelie LSV en LMoV als kwaliteitsvirussen beschouwd moeten worden en dat ditzelfde ook geldt ten aanzien van Dasheen mosaic virus en Konjac mosaic virus bij Zantedeschia. Op basis van diverse signalen en de tot op heden gevoerde gesprekken is gebleken dat ICA onvoldoende op de hoogte is van het Nederlandse keuringssysteem en de garanties die met het BKD-lotnummer geboden worden ten aanzien van Tracking & Tracing. Het bezoek is er dan ook op gericht om kennis te delen en het vertrouwen te vergroten. Colombia is ook bezig om een Pest Risk Analysis uit te voeren voor gladiool. Op basis daarvan neemt ICA het besluit of ze in de toekomst import van gladiool zullen toestaan. De NVWA heeft op verzoek van Anthos vorig jaar informatie aangeleverd over onder andere de keuringsnormen die van toepassing zijn voor gladiool.

Eindbod cao voor de groothandel in bloembollen niet geaccepteerd Na drie intensieve onderhandelingsronden over een nieuwe cao voor de groothandel in bloembollen is de werkgeversdelegatie van Anthos tot de conclusie gekomen dat verder onderhandelen geen akkoord zou opleveren. Over de onderwerpen die door de partijen zijn ingebracht, is constructief en in goede sfeer onderhandeld en in de meeste gevallen is overeenstemming bereikt. Het verschil van inzicht over de loonontwikkeling bleek echter onoverbrugbaar. Anthos is de werkgeversvertegenwoordiger bij de cao voor de groothandel in bloembollen. De delegatie die de onderhandelingen voert, wordt aangestuurd door de cao regiegroep. Deze groep bestaat uit een vijftiental leden van bedrijven uit ‘de Noord’ en ‘de Zuid’, grotere en kleinere werkgevers. In de laatste bijeenkomst van de regiegroep zijn duidelijk grenzen aangeven ten aanzien van de loonontwikkeling. In de laatste onderhandelingen hebben de vakbonden er geen misverstand over laten bestaan dat zij op basis van die grenzen geen cao willen afsluiten. Anthos is er echter van overtuigd dat de loonsverhoging die wordt geboden past bij de huidige marktomstandigheden en in lijn is met de loonontwikkeling in andere MKB-sectoren. Vanuit die achtergrond is een uiterste poging gedaan om nog voor 1 juli tot een nieuwe cao te komen, door een eindbod neer te leggen. De vakbonden hebben medegedeeld dat zij hun ongenoegen over het eindbod aan hun achterban kenbaar zullen maken en dat ze zich nog beraden op de vervolgstappen. Vooralsnog is geen afspraak gemaakt over verdere onderhandelingen.

Een kat in de zak Ik las in zijn column dat Glad IJs een kat in de zak heeft gekocht toen hij via internet twee leliesoorten had aangeschaft die geruime tijd niet meer worden geteeld. Met zijn kennis wist hij dat er niet soortecht geleverd zou worden en dus richtte zijn teleurstelling zich vooral op het feit dat het om bollen van oude oogst ging. Na het lezen van zijn column kwamen de bloeiresultaten van de monsters die getrokken waren bij een aantal verkooppunten op de Singel in Amsterdam weer op mijn netvlies: van de 578 gekochte bollen van oude oogst bloeiden er 10 en die waren alle niet soortecht! Het is hemelschrijnend dat zoiets kan gebeuren en het is ongekend dat de gemeente Amsterdam- na geconfronteerd te zijn geworden met de resultaten - in een schriftelijke reactie laat weten dat men niets anders kan doen dan de “de betrokken ondernemers hierop aan te spreken in de hoop dat aan deze praktijken een einde komt doordat de betreffende winkeliers inzien dat ze er niets bij te winnen hebben”. Ook liet men fijntjes weten dat de voorzitter van de ondernemersvereniging geconsulteerd was en dat hij zich niet kon herkennen in het geschetste beeld... Voor de gemeente is daarmee de kous af, maar wat mij betreft zeker niet, temeer omdat een tweede monstertrekking op de Singel opnieuw bedroevende resultaten gaf. Het ging nu om bollen van nieuwe oogst waar de bloeibaarheid goed van was, maar met de soortechtheid was het wederom bedroevend gesteld: maar 18% van de gekochte bollen was soortecht. Ongetwijfeld zal de voorzitter van de ondernemersvereniging zich ook in dit beeld niet herkennen en je zou haast gaan denken dat de brave borst een vorm van kleurenblindheid veinst. Dat de gemeente tot actie overgaat is een illusie en wat dat betreft kunnen Lisse en Amsterdam elkaar de hand schudden. Maar wat dan te doen? Misschien is het een idee om via een gerichte mediacampagne de consument te adviseren wanneer en waar hij zijn bollen moet kopen en dat sommige plekken daarbij vermeden moeten worden, omdat ze daar vrijwel zeker een kat in de zak zullen kopen. Henk Westerhof [email protected]


WERELDBOL

Ik ben de weg kwijt: Androcymbium heet nu Colchicum Eerder heb ik u meegenomen in de geschiedenis van het verzamelen van en het geven van namen aan planten. Een logische stap is het naar de namen van bolgewassen zelf. In twaalf artikelen sta ik stil bij namen die leiden tot discussies en vragen. In deze laatste aflevering staat de verbazing centraal over Androcymbium en Colchicum. Tekst en fotografie: Peter Knippels

I

k probeer alle wijzigingen in de naamgeving van bolgewassen uit zuidelijk Afrika zo goed mogelijk bij te houden. Eén van de geslachten die toch wel aan de rand van mijn interesses ligt is Androcymbium. Ik heb een aantal malen geprobeerd Androcymbiumsoorten uit zaad op te kweken, telkens mislukt. Zo raakt het geslacht voor mij uit beeld. Tot februari 2013. We zijn op pad met Cameron McMaster in de provincie Oostkaap en onderweg komt het gesprek op de wijzigingen in de naamgeving van bolgewassen. Cameron kent vele taxonomen en andere deskundigen en kent zo vele veranderingen uit eerste hand. Hij vertelt over één van de voor hem onbegrijpelijke wijzigingen: alle soorten Androcymbium zijn ondergebracht in Colchicum en Androcymbium bestaat niet meer als apart geslacht. Cameron vraagt zich af wat de ratio is om een mediterraan gewas dat met name in Zuid-Afrika voorkomt onder te brengen in een koudebehoeftig gewas uit Europa en Klein Azië die in de winterdag groeien. Wie heeft dit nou weer bedacht?

DNA ALS BASIS Een korte zoektocht leert dat John Manning, Felix Forster en Annika Vinnersten hebben zorggedragen voor deze nieuwe inzichten, zoals vastgelegd in het artikel ‘The genus Colchicum L. redefined to include Androcymbium 50 • BLOEMBOLLENVISIE • 11 juli 2014

Colchicum ‘Waterlily’ Willd. based on molecular evidence‘ uit 2007. Manning hebben we eerder ontmoet. Hij werkt als taxonoom bij het Compton Herbarium in Kaapstad. Forster is verbonden aan Royal Botanical Gardens Kew en Vinnersten aan de Universiteit van Uppsala in Zweden. Androcymbium is een lid van de familie der Colchicaceae. De veertig soorten hebben hun habitat in Afrika en in het Middellandse zeegebied. Zwaartepunt in de verspreiding ligt op de Kaapregio met dertien soorten. Androcymbium vormt twee bladeren, waartussen de bloemen op een korte bloemstengel in een scherm staan. De bloemen worden omhuld door schutbladen, oftewel bracteëen. Colchicum behoort eveneens tot de familie der Colchicaceae. Colchicum komt voor in Europa, Noord-Afrika en Azië. De meeste soorten bloeien in de periode van het late najaar tot vroege voorjaar. Enkele soorten bloeien later in het voorjaar. De bloemen zijn alleenstand. Er kunnen gelijktijdig of vlak na elkaar bloemen tot bloei komen. De naam van het artikel van Manning, Forster en Vinnersten geeft direct inzicht in de aanpak van het onderzoek: vergelijken van DNA van soorten en bepalen van de onderlinge verwantschap. Ze komen na vergelijking tot de conclusie dat de DNA-patronen van Androcymbium en Colchicum overeenkomsten vertonen. Ze stellen dat er geen morfologische verschillen zijn die scheiding van de geslachten op basis van moleculaire analyses rechtvaardigen. Dit

leidt tot de praktische slotsom, zoals ze zelf schrijven, om Androcymbium op te nemen in het geslacht Colchicum. Op de website van de Pacific Bulb Society, www.pacificbulsociety.org, staat een duidelijke reactie hierop: ‘We wachten op een volledige herziening van het geslacht Androcymbium en tot er een dergelijke herziening plaatsvindt, houden we het geslacht Androcymbium gescheiden van Colchicum op basis van hun morfologische indeling.’

PERSOONLIJKE TERUGBLIK Dit is het twaalfde en laatste artikel over naamgeving van bolgewassen en discussies en wijzigingen. Tijd voor reflectie en een terugblik. Wijzigingen uit een verder verleden, daar kan ik me prima in vinden. Ik kan niet altijd plaatsen waarom mensen hechten aan de oude naam, zoals bij Zantedeschia en calla. Anderzijds kan ik me niet vinden in de wijzigingen van de laatste decennia, zoals die bij de Hyacinthaceae uit zuidelijk Afrika. Daar heb ik eerder over geschreven. Wekenlang spookt de vraag ‘waarom heb ik er zo’n moeite mee’ door mijn hoofd. Gelukkig weet ik nu ook het antwoord. Dat de naam is gewijzigd, daar heb ik geen problemen mee. Het is meer dat als ik de nieuwe naam op het etiket zet dat dan de link met de oude naam wegvalt en hiermee met fotoarchieven en literatuur. Hierin staan de planten met de oude naam. Misschien voorlopig beide namen maar op het etiket zetten. Moet ik wel klein schrijven.

VASTEPLANTENVARIA

Collectief onderzoek vaste planten Tekst: Henk van den Berg teelten bedrijfsadvies (0252) 340301 / 06-51312207 Fotografie: René Faas

N

u de discussie over een nieuw soort PT weer begint los te barsten, is het belangrijk dat we daar niet op wachten. Te vaak zakken de mensen direct in hun afwachtmodus als een ander ergens mee bezig is. We moeten er vanuit gaan dat we zelf actief moeten blijven en kunnen ons hoogstens afvragen of de personen die zo hard hebben gevochten om het PT weg te krijgen nog steeds zo trots op hun resultaat zijn, of dat er toch een beetje realistische schaamte om de hoek komt kijken. In ieder geval wordt op dit moment ons onderzoekspotentieel in rap tempo afgebroken. De onderzoeken die het vak zelf wel zou doen komen niet van de grond, omdat dat iedereen nog steeds op een ander zit te wachten. Tijd om eens echt te gaan doen, wat we toen dachten te gaan doen als er geen collectief geld meer was.

ACTIE ONDERNEMEN. Telers hebben altijd wel problemen die opgelost moeten worden. Wachten tot deze vanzelf opgelost worden is niet meer van deze tijd. Het is dus belangrijk dat telers met elkaar in contact komen en initiatieven nemen om de zaken zelf uit de (laten) zoeken. Hierbij is het van geen enkel belang of je nu voor of tegen PT bent, want die strijd is gestreden en we zitten allemaal in hetzelfde schuitje. Samen moe-

ten we er voor zorgen dat we het overgebleven stuk onderzoekspotentieel in leven houden ten gunste van de Nederlandse teler. Als we wachten tot alleen het buitenland bij onze onderzoeksinstellingen onderzoek laat doen, dan wordt er in Nederland onderzoek gedaan en is dit alleen niet beschikbaar voor de Nederlandse teler. Op dat moment hebben we dus precies bereikt wat de tegenstanders van collectief geld besteden wilden voorkomen. Toch is het niet de schuld van deze tegenstanders dat het zo loopt, maar van de telers die geen actie ondernemen. Eigenlijk hebben deze tegenstanders het ondernemerschap van de telers een beetje overschat, want als we echt ondernemers zouden zijn, hadden we ons onderzoekspotentieel niet laten verkommeren, maar hier dankbaar in ons eigen voordeel gebruik van gemaakt. We kunnen dus alleen maar de hand in eigen boezem steken.

SAMENWERKEN Nu een organisatie in leven roepen die het even moet gaan regelen, lijkt me wat zinloos. Dit gaat toch niet op tijd lukken. Andersom geloof ik er wel in. Als we met z’n allen allerlei zaken in gang zetten en deze als ze draaien collectief coördineren, dan is het nut van een collectief wel aanwezig, omdat we dan weer iets te verliezen hebben. We moeten dan iets wat we hebben opgebouwd beschermen tegen afbraak. Op dit moment hebben we niets meer en hoeven we ook niets meer te verdedigen. Zaak dus om weer iets op te zetten. Begin met kleine initiatieven en wacht niet op de buurman met hetzelfde probleem, maar benader uw collega zelf en ga rond de tafel zitten en

bespreek de problemen. Veel problemen zullen al opgelost worden door er met elkaar over te praten. Wat er dan nog overblijft kun je met gezamenlijk geld laten onderzoeken. De resultaten zullen voor de groep het grootst zijn en iedereen zal willen aansluiten. Als het te groot wordt, is het vroeg genoeg om dit in een collectief onder te brengen. Het belangrijkste is dat iemand het voortouw neemt en een collega benadert. Zodra de eerste telers met elkaar praten, komen er steeds gemakkelijker nieuwe geïnteresseerde telers bij.

ZELF GROOTSTE PROBLEEM Als je goed kijkt zijn we zelf de grootste oorzaak van het probleem. We wachten af tot een ander iets gaat doen en hebben er dan alleen oog voor als die ander een fout maakt. Dit is de grootste reden waarom vrijwel niemand in een commissie wil zitten. Alle aandacht is er voor de achterhoedegevechten van onze belangenbehartigers. Organisaties die niet willen samenwerken en zichzelf belangrijk vinden en zo hun eigen organisaties afbreken. Telers moeten weer de baas worden en hun eigen belangen behartigen door initiatief te tonen. Alleen op die manier kunnen we door naar de toekomst. Gewoon zelf actie ondernemen als je vindt dat een ander het niet goed doet. Roepen dat de ander het beter moet gaan doen werkt niet. Geen enkel idee is nuttig als er niets mee wordt gedaan. Achteraf roepen dat het anders had gemoeten werkt niet. Je moet dingen kunnen doen en als je een fout hebt gemaakt dit de volgende keer beter doen, zonder dat je direct wordt afgeserveerd. We hebben een mooi vak. Laten we hier zuinig en trots op zijn.


TEELTADVIES

INHOUD ALGEMEEN Spintbestrijding ..............................................................52 Second opinion N-bemesting vollegrond Uitstraling product

ANEMONE Bladaaltjes

HEUCHERA Taxuskevers

VERBASCUM Spint

LELIE Vuurbestrijding ...............................................................53

HYACINT Pythium wortelrot

NARCIS Bewaren

TULP Schoon plantgoed Keuze perceel

GLADIOOL Bloemen koppen Fusarium Kartelblad Onkruidbestrijding met MCPA in pitten..........54 Droogrot Bladrammenas tegen ratelvirus

LELIE Lelies op bakken Planten bij hoge T Bruine knoppen Oriëntals Bolbehandeling vlak voor planten .....................55

NARCIS Kerstbloei

IRIS Natvoetrot

TULP Tussentemperatuur broeierij Planten gepelde tulpen

ALGEMEEN Grondbewerking op zandgrond Plezierige werkruimte

DE TIPS OVER VASTE PLANTEN WORDEN SAMENGESTELD DOOR DE VASTEPLANTENADVISEURS VAN DLV PLANT BV, T 0172 21 28 27. 52 • BLOEMBOLLENVISIE • 11 juli 2014

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN

ALGEMEEN SPINTBESTRIJDING Overweeg om spint te bestrijden door natuurlijke vijanden in te zetten. Start als u spint verwacht. Zet dan roofmijten uit. Controleer wekelijks of de roofmijten de spint onder controle kunnen houden. Zet extra roofmijten uit als de spint toeneemt of voer een correctie uit met een selectief middel zoals Floramite of Scelta. Deze middelen zijn niet schadelijk voor roofmijten. Let op dat Floramite niet gebruikt mag worden op percelen langs oppervlaktewater. Als alternatief kan Cantack worden ingezet. Cantack is redelijk veilig voor de roofmijt Amblyseius maar neemt Phytoseiulus persimilis beperkt mee. SECOND OPINION Loop regelmatig door de gewassen om te bepalen of deze gezond zijn. Het loont de moeite om dit samen met een adviseur te doen. Extra ogen zien meer en bovendien heeft u een gesprekspartner om bijvoorbeeld uw ideeën te toetsen. Behalve de teelttechnische kant is een adviseur sparringpartner op andere gebieden van de bedrijfsvoering. Management, personeelsbeleid en marketing, maar ook de logistieke of bedrijfseconomische kant van uw bedrijf krijgen desgewenst aandacht. Dit alles kan helpen bij het maken van keuzes in de bedrijfsvoering. NBEMESTING VOLLEGROND Veel vasteplantentelers hebben een stikstofbijmestmonster laten nemen of zullen dit zeer binnenkort gaan doen. Op dit monster staat de gewenste gift in zuivere stikstof per ha aangegeven. Afhankelijk van de gebruikte meststof is vervolgens de juiste gift te berekenen. Het is verstandig de gift in twee of meer keren te strooien. Dit geldt met name voor uitspoelingsgevoelige (zand-)gronden of bij een hoge adviesgift. Op uitspoelingsgevoelige gronden is het mogelijk interessant om de stikstofgift met Entec (26% N; 7,5% nitraat en 16,5% ammonium) of Basammon uit te voeren. Deze meststoffen bevatten weinig nitraat en remmen de omzetting van ammonium naar het gemakkelijk opneembare nitraat. Hierdoor komt de stikstof geleidelijk vrij en is het gedurende een langere periode beschikbaar voor het gewas. Ook is bemesting mogelijk met gecontroleerd vrijkomende meststoffen zoals Agroblen of Multigro. Er zijn verschillende varianten met verschillende werkingsduren beschikbaar. Bij al deze meststoffen vindt uiteindelijk minder uitspoeling plaats en is er minder verlies van werkzame stikstof. Ook met organische mestkorrels wordt dit effect bereikt. De meeste organische korrels werken tien tot twaalf weken. Om alleen stikstof bij te bemesten wordt veelal kalkammonsalpeter (KAS) gebruikt. KAS bevat 27% N waarvan 13,5% nitraat en de rest ammonium. Houd wel de wettelijke stikstofgebruiksnorm in

de gaten! Deze bedraagt op zand, löss, veen en klei 175 kg per ha. UITSTRALING PRODUCT Breng af en toe een bezoek aan een veiling, beurs of tuincentrum. Dit geeft snel inzicht in hoe vaste planten worden gepresenteerd. Zeker bij visueel aantrekkelijke producten is de uitstraling belangrijk. Compacte planten, uniforme partijen en potten die vrij zijn van mos en onkruid hebben een goede uitstraling. Kijk kritisch naar uw eigen product. Overleg met uw adviseur, inkoper of veilingmeester en bepaal hoe de productkwaliteit, waar nodig, kan worden verbeterd.

ANEMONE

BLADAALTJES Let op aantastingen van bladaaltjes in Anemone. Tegen deze aantasting zijn geen middelen toegelaten. Het klepelen van het opgewas onder warme en droge omstandigheden kan een aantasting echter sterk reduceren. Er komen twee soorten bladaaltjes voor in Anemone: aardbeienbladaaltje en chrysantenbladaaltje. De aaltjes hebben het vermogen om te overleven in bladeren, bloemknoppen en groeipunten. In het aangetaste weefsel worden eitjes gelegd. De ontwikkeling van ei tot volwassen aaltje duurt ongeveer 14 dagen. Aaltjes verplaatsen zich over het gewas via vocht en infecteren gezond weefsel via de huidmondjes. Het aantastingsbeeld in de bladeren is te herkennen aan de scherp begrensde gele vlekken tussen de nerven die in een later stadium zwart verkleuren.

HEUCHERA

TAXUSKEVERS Er zijn dit jaar duidelijk meer problemen met taxuskever dan andere jaren. De jonge kevers voeden zich eerst ongeveer een maand voordat ze eitjes gaan leggen. Het is dus belangrijk om juist in het begin enkele malen om de 10–14 dagen te spuiten om eileg te voorkomen. Daarna kan een ruimer interval worden gehanteerd tussen de bespuitingen. Wel is het zeker bij een warm najaar belangrijk om tot ongeveer eind oktober te spuiten. Bestrijding is mogelijk met 17 g Steward per 100 l water of 20 ml Calypso + 20 ml Decis per 100 l water.

VERBASCUM

SPINT Controleer Verbascum tijdig op spint. De spintmijten zijn te vinden aan de onderzijde van de bladeren. Het valt daarom niet mee om ernstige spintaantastingen goed te bestrijden. Spuit bij een eerste aantasting in open teelten met bijvoorbeeld Cantack of Milbeknock. Herhaal de bestrijding na een week.

LELIE

VUURBESTRIJDING Door het gebruik van waarschuwingssystemen zoals de VuurInfo is een gerichte aanpak van het vuur goed mogelijk. Dit systeem geeft aan wanneer er een kans op infectie is. Op grond daarvan komt er advies om wel of niet te spuiten. Bij alle waarschuwingssystemen moet de bespuiting voor de infectie plaats vinden. Als een volgende bespuiting nodig is, geeft het systeem dat ook aan. Dit hangt echter ook samen met de keuze van de middelen en de dosering. Een besparing aan middelen is mogelijk gebleken. Zeven dagen bescherming bieden de volgende middelen (dosering per hectare): 0,25 kg Flint 0,3 l Luna Sensation 0,35 l Folicur SC 1,5 l Allure, Spirit of Mirage Plus 0,25 l Rudis Voeg aan Flint, Folicur en Rudis 2,0 kg mancozeb of 4,0 l mancozeb toe. Oriëntals zijn minder vuurgevoelig. Spuit deze groep lelies vanaf begin augustus alleen nog met 2,0 kg mancozeb of 4,0 l mancozeb per hectare. Resistentierisico De middelen Kenbyo en Flint respectievelijk Rudis en Folicur komen uit dezelfde chemische groep en zijn resistentiegevoelig. Spuit middelen uit dezelfde chemische groep niet meer dan drie keer achter elkaar en niet meer dan zes keer per seizoen.

HYACINT

PYTHIUM WORTELROT Pas een zo ruim mogelijke vruchtwisseling toe om een aantasting door Pythium (wortelrot) te voorkomen of te beperken. Wissel daarbij gevoelige cultivars zoals ‘Pink Pearl’ en ‘Jan Bos’ af met minder gevoelige cultivars. Met een goede bodemstructuur en ontwatering krijgt Pythium minder kans. Een rijk bodemleven geeft de Pythiumschimmel minder kans om uit te groeien. Een grondontsmetting enige jaren eerder uitgevoerd heeft een goed effect, mits gevolgd door een minder Pythiumgevoelig gewas. Grondbehandeling De dosering van Ridomil Gold 480 EC is 1,25 liter per ha in een oplossing van circa 700 liter water per ha. Het middel is mengbaar met Rizolex. Niet meer oplossing maken dan dezelfde dag gebruikt wordt en de oplossing in beweging houden. De werking van Ridomil Gold geeft wisselende resultaten.

NARCIS

BEWAREN Bewaar de narcissen goed droog bij een temperatuur van 20°C. Bij een hogere bewaartemperatuur wordt bolrot eerder zichtbaar. Bewaar

zieke partijen daarom wat warmer, zodat de zieke bollen snel zichtbaar worden en uit de partij verwijderd kunnen worden. Bij bewaring van de narcissen in palletkisten is 500 m³ circulatie per uur per m³ bollen nodig. Zijn de narcissen goed droog, dan is ongeveer tien minuten circulatie per half uur voldoende. Indien toerenregeling mogelijk is, ga dan terug naar 250 m3 circulatie per uur per m3. Bewaar Botrytis- en Penicilliumgevoelige cultivars zoals ‘Tête-à-Tête’ bij 25°C.

TULP

SCHOON PLANTGOED Schoon tulpenplantgoed heeft voordelen: • Het sorteren van het plantgoed gaat beter; • Het is gemakkelijker na te zoeken; • Er blijven minder ziekten en plagen zoals galmijt, Pythium of Rhizoctonia achter; • Er is een betere luchtbeweging tussen de bollen mogelijk; • De effectiviteit van ruimtebehandelingen is beter; • Voor de bolontsmetting is minder middel nodig terwijl het ontsmettingsbad schoner blijft; • Bij het planten is de verdeling regelmatiger. Om van de genoemde voordelen gebruik te maken moet ook het grove plantgoed (zift 8/ op) worden geschoond. Als het plantgoed wordt gepeld, dan moet dit sneller over de pelmachine worden geleid dan het leverbaar; dit in verband met beschadiging en zuur. Vroeg sorteren geeft minder beschadiging dan laat sorteren. Verwerk uit het oogpunt van zuur plantgoed zo weinig mogelijk en probeer handelingen zoveel mogelijk te combineren.

KEUZE PERCEEL De perceelskeuze voor de bollenteelt voor het volgende seizoen blijft lastig. Vooral na veel regen is een oriëntatie zinvol. Door kuilen te graven in het perceel krijgt u een goede indruk over: • het gehalte aan humus en lutum (afslibbaar) in de bovengrond; • de dikte van de beteelbare laag; • het wel of niet aanwezig zijn van verdichte lagen; • de structuur van de ondergrond (poriën, wortels). Beoordeel de bodemgeschiktheid van het perceel ook door informatie te verzamelen over de werking van de drains, de peilbeheersing, de

vlakligging van het perceel, de beregeningsmogelijkheden, de voorvrucht en de teeltverboden en voorschriften. Niet alleen grondslag en structuur zijn belangrijk, maar ook de gewassen op de omringende percelen met betrekking tot de gewenste slootwaterstand. Controleer of voldoende aanvoer van (goed) water mogelijk is.

GLADIOOL

BLOEMEN KOPPEN Begin bij machinaal koppen met het koppen zodra de eerste bloemen kleuren. Als er te veel bloemen bloeien voor het koppen is de kans op beschadiging (Botrytis) groter en begint de knolgroei later. Uit een kopproef bleek dat bij op tijd beginnen het knolgewicht 20% hoger is dan wanneer de aren volop in bloei zijn. Bij het machinaal koppen is maaien de meest gebruikte methode. Zorg er bij het maaien voor dat het blad en de bloemen in het pad vallen. Snij het blad recht af en vooral niet rafelig. Gebruik daarom een scherp mes en pas de rijsnelheid aan. Houd als maaihoogte de onderste bloem aan. Drie tot vier keer maaien is meestal voldoende. Opmerking Voer tijdens of direct na het koppen preventief een vuurbestrijding uit. Voorkom vernielen van gladiolen door het aanbrengen van wielbeschermers. Plant niet breder dan 28 cm in de rug of één meter bij beddenteelt (h.o.h. 150 cm). Rij met de vleug mee. Het is beter in blokken rond te rijden. FUSARIUM Planten op het veld die zijn aangetast door Fusarium zijn te herkennen aan geel wordende bladtoppen. Dit begint vaak bij de buitenste bladeren. Bij licht aangetaste planten zijn de bloemen flets en samengeknepen. Zwaar aangetaste planten zijn gemakkelijk uit de grond te trekken, waarbij de ondergrondse delen blijven zitten. Als er op dit moment door Fusarium aangetaste planten op het veld staan, is er niets meer aan te doen. Een late infectie tekent niet zo duidelijk in het blad. Controleer partijen waar kralen van (onder meer nieuwe rassen) worden bewaard, op de aanwezigheid van Fusarium. Bewaar nooit kralen van partijen waarin Fusarium wordt aangetroffen. Chemische bestrijding van Fusarium op het veld heeft geen effect en kost dus alleen geld. Een hoge stikstofgift verergert een aantasting door Fusarium. KARTELBLAD Het tabaksratelvirus veroorzaakt kartelblad. Vrijlevende aaltjes (Trichodoriden) brengen het virus over. Deze aaltjes komen voor op zandgronden en lichte zavelgronden. Eerstejaarssymptomen: • De planten blijven pleksgewijs achter; • Het wortelgestel in een dergelijke plek is slecht ontwikkeld; 11 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 53

TEELTADVIES • Van een of meer planten zijn de bladranden gezaagd (kartelblad). In een dergelijke plek hebben echter lang niet alle planten kartelbladsymptomen. Bij kralenteelt zijn kartelbladplanten vaak helemaal niet te vinden. Tweedejaarssymptomen: • Typische kartelbladplanten groeien verspreid op het veld; • De wortels zijn goed ontwikkeld; • De ziekte is met het plantgoed meegekomen. Het is nu een goed tijdstip om te selecteren. Bij eerstejaarsaantasting moet de hele achterblijvende plek worden verwijderd. Bij de tweedejaarssymptomen moeten alle planten met kartelbladsymptomen worden verwijderd. Selectie is vooral van belang voor de afzet van gezond leverbaar of plantgoed zonder ratelvirus, zeker voor Japan. ONKRUIDBESTRIJDING MET MCPA IN PITTEN Wortelonkruiden zijn tijdens het groeiseizoen vaak een probleem. Ook andere onkruiden zoals melde en ooievaarsbek kunnen erg hardnekkig zijn. Lagedoseringbespuitingen met Goltix bieden onvoldoende oplossing. MCPA kan dan uitkomst bieden. De opname van MCPA moet via het blad plaatsvinden. Pas begin augustus bij groeizaam weer een bespuiting toe met 1 à 2 liter MCPA (500 g/l) per hectare in 300 liter water, afhankelijk van de onkruidvegetatie. Opmerkingen • Niet toepassen in gladiolen voor de snij vanwege kans op enige bloem- of stengelmisvorming. Toepassing heeft echter geen nadelige gevolgen voor de oogstresultaten van de knollen. Ook niet bij de nateelt; • Toegepast met de padenspuit in pitten is de kans op schade kleiner; • Hoe kleiner de opgeplante maat is, hoe groter de kans op schade door MCPA; • Door dampwerking kan schade aan naburige gewassen ontstaan; • Bij veel neerslag kort na de toepassing is door inspoeling opname door de wortels mogelijk; hierdoor pellen de bollen slechter. DROOGROT

Droogrot is de ergste ziekte in de gladiolenteelt. 54 • BLOEMBOLLENVISIE • 11 juli 2014

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN Als de grond eenmaal is besmet met droogrot is de grond ongeschikt voor de gladiolenteelt. Zorg daarom dat de beschikbare gronden zo schoon mogelijk blijven. De gladiolen worden, te beginnen bij de buitenste bladeren, geel en de knol en trekwortels zijn donkerbruin van kleur. Op de stengel vlak boven de knol en ook op de wortels zitten ontelbare kleine zwarte sclerotiën. Een bestrijding is na constatering op het veld niet goed mogelijk. BLADRAMMENAS TEGEN RATELVIRUS Bladrammenas als voorvrucht en groenbemester heeft in gladiolen een goede ratelvirusbestrijdende werking. Bij voldoende gewas kan de werking vergelijkbaar zijn aan een grondontsmetting. Als direct na tulpen of graan wordt gezaaid, is de teeltperiode lang genoeg voor een goede werking. Een goede vochtvoorziening, vooral na het zaaien, is noodzakelijk. Ook moet tijdens de teelt voldoende stikstof in de grond aanwezig zijn om een goed gewas te verkrijgen. Er zijn ook ras(sen) bladrammenas die naast een goede ratelvirusbestrijdende werking, ook een goede werking heeft op de maïswortelknobbelaaltjes M. chitwoodi en M. fallax. Rassen als ‘Defender’ en ‘Terranova’ dienen dan wel voor 1 augustus gezaaid te zijn voor een goede werking op M. chitwoodi en M. fallax. Daarnaast wordt de rassenlijst nog jaarlijks aangevuld. Gebruik in elk geval rassen waarvan de werking is aangetoond.

LELIE

LELIES OP BAKKEN Telers zetten om verschillende redenen lelies op bakken. Door voortrekken zijn meer teelten per jaar mogelijk dan bij de teelt in de volle grond. De teelt is niet meer afhankelijk van de grondsoort en bodemziekten spelen een minder belangrijke rol. De lelies worden in plastic kisten van 40 x 60 cm geplant. De voorkeur gaat uit naar het plaatsen van bakken op de grond, waardoor doorwortelen mogelijk is. De bodem van de kisten moet dan voldoende grote openingen hebben. Zorg er voor dat de ondergrond niet wordt verdicht zodat het overtollige water weg kan. Vocht onder de kisten kan leiden tot uitval door Phytophthora en Stengelfusarium. Plant de bollen in 2 cm potgrond op de bodem van de kist. Dek de bollen met minimaal 6 cm potgrond af. De plantdichtheid is gelijk aan de teelt in de volle grond. Om kisten en substraat te besparen kunnen de kisten ook wat verder uit elkaar geplaatst worden. Pas de plantdichtheid in de kisten aan. Zorg voor een goed vochtige grond. Hergebruik van de potgrond is mogelijk. Meermalig gebruik van dezelfde potgrond leidt tot wat minder groot blad en kortere lelies. Lelies kunnen op een willekeurig tijdstip op bakken worden geplant en bewaard bij 0 tot 2°C. De bollen worden veelal twee tot drie weken bij 10-13°C in een cel voorgetrok-

ken. De trekduur in de kas neemt dan af met 10-14 dagen. Door de potgrond na een teelt te stomen, blijft deze ziektevrij en goed te hergebruiken. Bij de teelt in kisten komt toch Phytophthora voor. De praktijk spuit voor het neerzetten van de kisten, bijvoorbeeld met 20 ml Ridomil Gold per 100 m². Bij een aantasting door Pythium aangieten met 0,05% Paraat, 50-100 ml Proplant inregenen per 100 m2 of spuiten met 0,15% Previcur Energy is ook goed mogelijk. Consequent gebruik van Ridomil Gold kan tot resistentie van de schimmel leiden. Wissel de grondbehandeling af met 25 ml AAterra per 100 m² en werk dit middel wel direct licht door de grond. Hiermee voorkomt u afbraak door zonlicht.

PLANTEN BIJ HOGE T Let in de zomer op de volgende punten bij het planten: • Houd de grondtemperatuur zo laag mogelijk, liefst beneden 17°C; • Lucht de kas ruim van tevoren; • Scherm de kas om instraling te voorkomen; • Stel bij een hoge bodemtemperatuur het planten enkele dagen uit; • Bewaar al ontdooide bollen bij 0 tot 2°C; let op spruitvorming!!; • Voer vlak voor het planten eventueel een Pythium- en/of Rhizoctoniabestrijding uit; • Plant bij warm weer alleen in de morgen; • Plant niet in droge grond, beregen de grond enkele dagen voor het planten; • Plant de bollen direct (uit de kist) omdat uitdroging zeer snel plaatsvindt; • Plant voldoende diep (circa 6-8 cm grond op de bol); • Beregen flink direct na het planten (een paar keer), zodat grond, bollen en wortels goed aaneensluiten; • Houd de grond de eerste weken na het planten goed vochtig; • Voorkom een overmaat aan water om een aantasting door Pythium en Phytophthora tegen te gaan; • Bij hoge temperaturen neemt de kans op topbloei bij gevoelige cultivars toe; • Bij Longiflorums komen door het planten bij hoge temperaturen meer scheurkelken voor. BRUINE KNOPPEN ORIËNTALS In de zomermaanden komen na de oogst van

de takken soms bruine knoppen voor in Oriëntals. Hoofdoorzaak hiervan is een sterke overgang in temperatuur. Voorkom bruine knoppen door: • sterke overgangen in temperaturen tegen te gaan; • tijdig te oogsten: op warme dagen voor 10.00 uur in de ochtend, zodat de producttemperatuur niet hoog oploopt; • de bloemen zo snel mogelijk naar de schuur afvoeren en daar enkele uren te laten acclimatiseren; • enkele uren voor te wateren, dit kan tijdens het acclimatiseren in de schuur; • de celtemperatuur in te stellen op 4 tot 5°C; • de celtemperatuur te controleren op de ingestelde waarde. Bij lagere celtemperaturen neemt het risico op bruine knoppen sterk toe. Ook lelies uit de buitenteelt zijn hier gevoelig voor. Door de bloemen vóór het warmst van de dag te oogsten, is dit tegen te gaan. BOLBEHANDELING VLAK VOOR PLAN TEN Laat ingevroren bollen rustig ontdooien. Zet de bollen bij een temperatuur van 10 tot 15°C. Ontdooi Longiflorum bij een temperatuur van 2 of 20°C. Plaats de bollen niet rechtstreeks in de zon. Plant de bollen zodra ze zijn ontdooid. Wordt het planten uitgesteld, bewaar de bollen dan maximaal een week bij 0 tot 2°C of langer bij dezelfde temperatuur met open zakken om zuurstofgebrek te voorkomen. Voorkom iedere uitdroging van de bollen en de wortels bij het planten. Strooi niet meer bollen uit dan in een kwartier tot een half uur zijn te planten. Controleer de bollen op Penicillium, schubrot en beworteling. Bollen met een aantasting in de bolbodem zullen niet tot een goede tak uitgroeien. Gooi deze eruit!

NARCIS

KERSTBLOEI Voor bloei met Kerstmis is voor veel cultivars 1 augustus de uiterste datum om met de temperatuurbehandeling te beginnen. Geef de bollen een week een 34°C-behandeling, direct gevolgd door koeling bij 9°C. De temperatuur van 17°C is niet meer nodig omdat er van uitgegaan mag worden dat de bollen de tussentemperatuur al hebben gehad voor de 34°C-behandeling.

maar is niet smeerbaar zacht zoals bij de bacterieziekte stinkend zachtrot. Aantasting vindt plaats vanuit de grond, vooral na een voorafgaande teelt van tomaat. Zelfs al lijkt dit gewas gezond, de kans op ontstaan van natvoetrot is aanzienlijk. Bestrijding Stoom de grond. Werk 200 à 400 ml AAterra per 100 m² door de grond. De bestrijding is redelijk. De hoogste dosering geldt voor de zware of humusrijke gronden. In plaats van AAterra, kan ook 15-20 ml Ridomil Gold ingeregend worden. Voor dit inregenen is veel water nodig. Ridomil Gold is resistentiegevoelig. Houd de bodemtemperatuur zo laag mogelijk en overdrijf niet met water geven. Een goede structuur van de grond is belangrijk.

TULP

TUSSENTEMPERATUUR BROEIERIJ Als tulpen direct na het bereiken van stadium G de koeling in gaan, leidt dit tot bloemverdroging. De meeste cultivars die geschikt zijn voor de vroegste bloei hebben eerst nog een of twee weken 20°C (tussentemperatuur) nodig. Als tulpen meer tussentemperatuur hebben gehad is de kans op bloemverdroging kleiner. Kleinere bollen hebben meer tussentemperatuur nodig. Geef zift 11/12 minstens één week extra tussentemperatuur en zift 10/11 minimaal twee tot drie weken extra. Voor cultivars met platte bollen is nog een extra week tussentemperatuur voor de 10-11 aan te bevelen. Als er meerdere keren gesneden en beoordeeld wordt is de snelheid van ontwikkeling van de bloem na te gaan. Verloopt deze ontwikkeling traag, geeft dan extra tussentemperatuur, bijv. één week extra. PLANTEN GEPELDE TULPEN Leverbare bollen die bestemd zijn voor de eigen broeierij zijn niet altijd goed gepeld. Dergelijke bollen kunnen schimmels in oude wortelen huidresten meenemen. De voorkeur gaat uit naar gepelde bollen. Voor partijen waar veel zuur in voorkomt, is niet pellen een optie.

ALGEMEEN

GRONDBEWERKING OP ZANDGROND De grondbewerking is enorm belangrijk omdat hiermee de structuur van de grond is bepaald

IRIS

NATVOETROT Geremde irissen kunnen ‘s zomers in de kas worden aangetast door een Phytophthoraschimmel die natvoetrot veroorzaakt. Vooral ‘Prof. Blaauw’ is erg gevoelig. De planten blijven al kort na het planten in groei achter met geelverkleuring vanuit de bladtoppen. Het bolweefsel is glazig en waterig doorschoten; de voet van de plant is grijsachtig violetbruin. Het zieke weefsel is iets nattig, ruikt onaangenaam

SAMENSTELLING: DLV BLOEMBOLLEN EN BOLBLOEMEN. NADERE INFORMATIE: DLV TEAM HILLEGOM 0252 68 85 41

voor het gehele teeltseizoen. Correctie tijdens de teelt is onmogelijk. Op zandgronden vindt de grondbewerking meestal kort voor het planten plaats. Het onderploegen van een groenbemester met een achterschaar kan vooral op fijnzandige grond onder natte omstandigheden fataal zijn. Het organische materiaal is dan teveel afgesloten. Er kan geen lucht bij komen en de vertering komt niet op gang, waardoor een storende laag ontstaat voor de wortels van de bollen en voor de waterafvoer. Streef bij het ploegen naar banden met een lage druk (het liefst minder dan 1 bar). Dit gaat het beste met ploegristers met een grote werkbreedte, dan is het gebruik van brede banden mogelijk. Spitten heeft onder niet ideale omstandigheden de voorkeur als grondbewerking. De trekker rijdt bij deze bewerking op de bovengrond waardoor minder structuurbederf ontstaat in diepere lagen. Het rijden van sporen en het dekken Ga na het ploegen of spitten zo snel mogelijk sporen rijden en/of druk de bouwvoor aan met een vorenpakker. Door de grond iets aan te drukken, laat het sneller water door en is planten na een periode van regen eerder mogelijk. Dit geldt voor alle zandgronden maar in het bijzonder voor gronden met meer dan 3% lutum (≈ 5% slib), waar ook verslemping mogelijk is. Wateroverlast veroorzaakt zuurstoftekort rond de bol waardoor verstikking optreedt en het gewas nauwelijks of niet zal groeien. De bol is in de eerste twee tot drie weken na het planten het gevoeligst voor waterschade. PLEZIERIGE WERKRUIMTE Bij de bouw van een werkruimte zijn de volgende punten van belang: • Er moet een goed klimaat heersen. Dit vereist onder andere een afscheiding met andere ruimten via een automatische deur, zodat tocht wordt beperkt. De isolatie van gevel en dak moeten tenminste een R-waarde hebben van 2,5 m2/K/W om de warmte en koude uit het gebouw te houden; • Indien u in het najaar en winter in de ruimte werkt is vloerverwarming aan te bevelen; • Het geluid moet worden geabsorbeerd. Dat lukt niet met Dupanel of sandwichpanelen, maar wel met geperforeerde “binnendozen” met daarin steenwolisolatie. Stel u op de hoogte van het effect bij bedrijven die deze binnendozen hebben toegepast! Er is een duidelijk verschil m.b.t. het geluid; • Denk aan voldoende natuurlijk licht. De plaats en grootte van de ramen is hierbij essentieel; • Een lichtstraat in de nok geeft altijd een plezierig licht om bij te werken en is in meer varianten leverbaar. Vergeet hierbij de nokluchting niet.


AGENDA Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

6 t/m 10 augustus

t/m 26 oktober Fluwel’s Tulpenland. Locatie: Belkmerweg 65, 1753 GD Sint Maartenszee. Meer info: www.fluwelstulpenland.nl

10 september Nationale Groendag 2014. Thema: ‘GROEN VERBINDT in een energieke samenleving’. Locatie: MartiniPlaza – Groningen. Info en aanmelden: www.nationalegroendag.nl

t/m 7 september Tulip Island. Tulpenpluktuin. Locatie: Vondelpark – Amsterdam. Meer info: www.tulip-island.com 21 juli Speciale Agapanthus-k eur ing. Locatie: KAVB-keuringszaal, Heereweg 347 – Lisse (CNB) 1 augustus t/m 29 september

Actualiteitenavond CNB/KAVB. Locatie Creil. Datum onder voorbehoud Lelieshow Lemelerveld. Locatie: Reimink, trefpunt aan het Kroonplein, Dorpstraat 2, 8152 BL Lemelerveld. Tijden: 6/8 t/m 9/8 10.00 – 21.00 uur, 10/8 12.00 – 18.00 uur. Meer info: www. lemelerveldbloeit.nl 18 t/m 22 augustus CNB-crocosmiaweek. Locatie: CNB, Heereweg 347 – 2161 CA Lisse. Tijden: 8.30 – 17.00 uur 20 augustus Actualiteitenavond CNB/KAVB. Inleider: Peter Raven ((KAVB). Sprekers: Nico Hof (CNB Kwaliteit+) en André Hoogendijk (KAVB) Locatie: CNB-mijnzaal – Bovenkarspel. Aanvang: 19.30 uur

CNB-dahliashowtuin. Locatie (nieuw): Spekkelaan–Lisse (tegenover manege Puntenburg). Parkeren: op de tuin aan de Loosterweg Zuid (zo’n 300 meter tegenover manege Puntenburg. Tijden: dagelijks, van zonsopgang tot zonsondergang) 1 t/m 3 augustus Varend Corso Westland. Thema: ‘Op Volle Toeren’. Meer info: www.varendcorso.nl 2 en 3 augustus Gladiolen- en Zomerbloemenfestijn Boschhoeve. Locatie: Kwekerij De Boschhoeve, Boshoeve 3, 6874 NB Wolfheze. Tijden: 11.00 – 17.00 uur. Ook op 9 en 10 augustus geopend. Meer info:www.dinekelogtenberg.nl

7 september Ride for the Roses. Start en aankomst: Goes. Meer info: www.ridefortheroses.nl.

27 t/m 30 augustus Plantarium 2014. Thema: ‘Verbinden’. Locatie: Plantariumgebouw International Trade Centre Boskoop-Hazerswoude-Dorp/Boskoop

13 september Boskoopse Plantendag. Thema: “De eetbare tuin. 1 t/m 3 oktober 24ste GrootGroenPlus – Zundert. Thema: ‘#365green’.Meer info: www.grootgroenplus.nl 1 en 2 oktober Vakbeurs TCO. Organisatie: Expo Tree Centre Opheusden. Thema: ‘Tree Energy’. Locatie: IJsbanencomplex, Bonegraafseweg 22 – Dodewaard. Tijden: 10.00 tot 22.00 uur. Meer info: www.treecentreopheusden.nl 6 oktober Dag van de Leraar. Meer info: www.een10voordejuf.nl 4 t/m 7 november

28 t/m 31 augustus 29e Nationale Zomerbloemententoonstelling. Thema: ‘Kroonjuwelen’. Locatie: Oude Kerk – Naaldwijk. Meer info op www.nzbt.nl 30 augustus

Plasbokaal en lelieshow De Plas. Locatie: De Watertuin, Grote Woerdlaan 38 – Naaldwijk

4 t/m 7 augustus 5 t/m 7 november IFTF Expo. Locatie: Expo Haarlemmermeer – Vijfhuizen

CNB Productweek Gladiool. Locatie: CNB-handelscentrum, Heereweg 347 – Lisse. Tijden: 8.30 – 17.00 uur 4 augustus Vakavond gladiool plus prijsuitreiking gladiolenshow. Aanvang 17.00 uur


CNB Bloembollentoernooi. Organisatie: CNB. Locatie: ZAP-complex – Breezand.

Trade Fair Flora Holland. Locatie: FloraHolland – Aalsmeer. Meer info: www.floraholland.com

3 september Actualiteitenavond CNB/KAVB. Inleider: Paul Peters (CNB). Aansluitend presentatie FloraHolland. Locatie: CNB-mijnzaal – Bovenkarspel. Aanvang: 19.30 uur

Buitenland

3 en 4 september Autumn Fair. Locatie: FloraHolland – Naaldwijk. Meer info: www.floraholland.com

17 t/m 19 september Flower Expo – Moskou. Info: www.flowerss-expo.ru/en

6 september 13e Pre Ride for the Roses

28 t/m 30 augustus Green is Life – Warschau (Polen). Info:www. greenislife.pl

Aanmeldingen voor deze agenda: [email protected]

SERVICE

STIGAS tips • TEKST: MARCEL VAN DIEPEN, STIGAS ALKMAAR

Mooi boek om met hortensia te beginnen Het boek is al weer een tijdje op de markt, maar verdient het toch om hier besproken te worden. Het is maar een eenvoudig boekje, 128 pagina’s dik, en verschenen in dezelfde serie als waar ook al een boek over Lavendel is verschenen, dat al eerder op deze plaats werd gerecenseerd. Het heet Hortensien, die schönsten Arten und Sorten en is geschreven door groenschrijfster Katharina Adams. De ergste hype van de hortensia of Hydrangea is al weer voorbij, maar een handzame uitgave voor de gewone tuinliefhebber over dit onderwerp kan geen kwaad. Dat heeft de Duitse uitgever Blv goed begrepen. En in Katharina Adams vond de uitgever een schrijfster die in staat is om heel compact te schrijven over hortensia’s. De basis van het boek vormt het hoofdstuk over het sortiment. Dat is bij hortensia behoorlijk groot. Een belangrijke reden is dat er sowieso tien verschillende species zijn, waarbinnen ook nog eens volop is geselecteerd. Adams heeft voor al die species een selectie gemaakt. Zonder daarin volledig te zijn laat ze in ieder geval zien welke variatie er binnen de soorten is aan te treffen. Van klassiekers uit de 19e eeuw zoals H. macrophylla ‘Otaksa’ tot de moderne dubbele H. arborescens ‘Hayes Starburst’. Naast het sortiment is het gebruik een belangrijk aspect van dit boek. Wat kan de koper ermee? In ieder geval veel meer dan zomaar ergens in de tuin planten. Hortensia is door zijn variatie in soorten sowieso een tuinplant die op veel meer plaatsen kan staan dan alleen de volle zon. Per standplaats geeft Adams een lijstje species die daarbij passen. Wat nog weinig tuinliefhebbers weten, is dat er ook selecties zijn die als bodembedekker kunnen fungeren. Met name selecties van Hydrangea serrata lenen zich daarvoor. Daarnaast zijn er klimmers, zoals Hydrangea petiolaris ofwel klimhortensia. Ook is er een sortiment geschikt voor potten en bakken. Kortom, voor elke tuin, hoe groot of klein ook, is er wel een hortensia te koop. En als je er genoeg van in de tuin hebt staan, kun je er ook een mooi boeket bloemen van maken, zo laat het boek zien. Wat Adams goed uitlegt is de relatie tussen de pH van de grond en de kwaliteit van de plant. Hoe zuurder de grond, hoe minder prettig een hortensia het heeft. Als die pH dan echt ruim onder de 5 zit, dan zijn er genoeg mogelijkheden om daar iets aan te doen. Ook die komen aan de orde. Van groot belang voor meer jaren plezier is het onderhoud van de planten. In vergelijking met heel veel andere planten is dat eigenlijk heel eenvoudig. Als de plant op oud hout bloeit, alleen de uitgebloeide bloemen verwijderen. Bloeit hij op nieuw hout dan kan er flink worden teruggesnoeid. Ten slotte volgen nog de nodige adviezen als het gaat om ziekten en ongedierte. Hortensia is daar niet vrij van. In het lijstje met aankoopadressen prijken gelukkig ook diverse bedrijven buiten Duitsland, waaronder de firma C. Esveld in Boskoop. Al met al voor de prijs van dertien euro een heel mooi beginnersboek.

GLAD IJS Uitjes Dit gaat niet over de Rijnsburgse Boys. Ook niet over Katwijk of Quick Boys. Alhoewel ze bij Quick Boys natuurlijk enorm trots zijn op ‘hun’ centurion Dirk Kuijt. Wij trouwens ook, maar dat terzijde. Nee, met uitjes bedoel ik er even tussenuit gaan of zoiets. Zo gingen we laatst als family met de hele bubs een weekend naar Ameland. Nu heeft u er in dit geval natuurlijk geen idee van hoeveel een hele bubs is, maar laten we het maar zo houden dat we in ieder geval allemaal in een keer op de boot konden. En als je dan na afloop die hele handel zonder kleerscheuren weer aflevert op het vaste land, mag je als Pater Familias heel niet mopperen. Enfin, hoe het zo kwam weet ik niet, maar een paar dagen later liep ik rond in het Rijksmuseum. Net of je niks anders te doen had. Ach ja, nog niet zo lang geleden (in het kader van de eeuwigheid) was je rond deze tijd aan het tulpen uitploegen en lag het veld vol met scholieren. Maar tegenwoordig heb je die bijna niet meer nodig. Voorbeeld: vlak bij me in de buurt stonden een paar beste percelen van het betere sortiment broeitulpen. Vroeg gekopt, deels vanonder plastic, en toch zomaar de laatste twee groeiweken snel in elkaar gezakt. Eerst denk je dat wordt een topoogst, maar dat kon toch wel eens niet helemaal meevallen. Als u dit leest weten we het wel zo’n beetje, maar ik moet zo’n column nu eenmaal vroegtijdig inleveren. Vandaar. Goed, dat laatste uitje was dus naar het Rijksmuseum. Hele dag op stap, nog spannend aan het eind, toen we op de terugweg langs de Bijenkorf met die (valse) bommelding liepen om daarna nog even op te steken. Dan kon je ook mooi zien waar al die, nu overbodige, scholieren waren. In Amsterdam dus. Goh, wat een volk, wat een drukte. Vervolgens kom je thuis, hebben die buurbollenboeren zonder hulp van scholieren in een stevige dag een paar bunder tulpen schoon in de kist. Hele veld leeg, geschikt om losgetrokken te worden en er wat later vol te planten met broccoli of weet ik wat. Terwijl ik dit schrijf, of intik, net zoals u wilt, treffen we thuis voorbereiding voor een ‘themafeest’. De jongste van de kinderen gaat z’n verjaardag uitbundig vieren en iedereen wordt geacht in themakledij aan te schuiven. Morgen er op af. Dat is dan drie uitjes in een week. Conclusie: ook zonder een week werken kan je het zomaar ’puur drôk hewwe’.

Arie Dwarswaard Hortensien, die schönsten Arten und Sorten - Katharina Adams, 128 pagina’s, uitgeverij blv, prijs 13 euro, ISBN 978 3 835 409 194. 11 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 5757

SERVICE HOBAHO

HOBAHO BEMIDDELEN DIRECTEUR

Sam van Egmond

zaak (0252) 434 709

fax (0252) 434 609

zaak (0252) 434 715

fax (0252) 434 615

mobiel 06 510 115 83

zaak (0252) 434 706

fax (0252) 434 606

e-mail [email protected]

zaak (0224) 591 444

fax (0224) 593 518

zaak (0252) 434 743

fax (0252) 434 643

RECLAMES

naam Theo van Dijk

prive (0252) 411 258



fax prive (0252) 434 643

ADMINISTRATIE

naam In- en verkoop REGIOKANTOOR

Kantoor BolleNoord VERTEGENWOORDIGERS

naam Rick Bleeker

mobiel 06 229 714 35

Rober Dol

(0252) 434 717

(0252) 434 617

06 510 872 80

[email protected]

(0252) 434 617

John Droog

(0252) 434 747

(0252) 434 647

06 212 629 39

[email protected]

(084) 750 2327

Piet Goemans jr.

(0252) 434 728

(0252) 434 628

06 534 302 06

[email protected]

(0252) 434 628

Ronald van Gijlswijk

(0252) 434 829

(0252) 434 625

06 538 451 33

[email protected]

(0252) 434 625

Per Hoogenboom

(0252) 434 724

(0252) 434 624

06 201 374 57

[email protected]

(071) 3319 365

Simon Huisman

(0252) 434 723

(0252) 434 623

06 539 306 24

[email protected]

(0228) 562 517

Wilfred Keijzer

(0252) 434 756

(0252) 434 656

06 551 827 23

[email protected]

(0252) 434 656

Johan Kiekebos

(0252) 434 746

(0252) 434 646

06 139 353 83

[email protected]

(0224) 582 351

Tinus Lustig

(0252) 434 752

(0252) 434 652

06 537 337 83

[email protected]

(0223) 647 600

Marco Meijer

(0252) 434 718

(0252) 434 618

06 511 456 19

[email protected]

(0252) 434 618

Rob Müller

(0252) 434 749

(0252) 434 649

06 513 897 39

[email protected]

(0252) 434 649

Marcel Noppen

(0252) 434 722

(0252) 434 622

06 533 779 82

[email protected]

(0252) 434 622

Peter Nulkes

(0252) 434 735

(0252) 434 635

06 513 897 38

[email protected]

(0252) 434 635

Ruud Pennings

(0252) 434 750

(0252) 434 650

06 513 894 79

[email protected]

06-30577693

Frank van der Ploeg

(0252) 434 742

(0252) 434 642

06 533 799 36

[email protected]

(0252) 434 642

Aad Rood

(0252) 434 834

(0252) 434 677

06 511 942 94

[email protected]

(020) 600 5716

Rik Schoon

(0252) 434 732

(0252) 434 632

06 516 873 20

[email protected]

(0252) 434 632

Joost Schut (agent)

(0591) 521 508

(0252) 434 677

06 528 442 06

[email protected]

Bob Siecker

(0252) 434 730

(0252) 434 630

06 533 795 69

[email protected]

Eric Steltenpool

(0252) 434 754

06 215 008 47

[email protected]

Dick Timmer

(0252) 434 720

(0252) 434 620

06 533 666 71

[email protected]

Paul Verkleij

(0252) 434 753

(0252) 434 653

06 116 036 88

[email protected]

Rob Visser

(0252) 434 738

(0252) 434 638

06 513 894 75

[email protected]

(0252) 434 638

Gert Vriend

(0252) 434 739

(0252) 434 639

06 536 718 57

[email protected]

(0228) 592 560

(0252) 434 630

(0224) 299 997

Nico Wiering

(0252) 434 721

(0252) 434 621

06 533 119 01

[email protected]

(0229) 574 872

Kuno Zonneveld

(0252) 434 719

(0252) 434 619

06 531 735 15

[email protected]

(0252) 434 619

zaak

mobiel 06 533 915 07

fax/e-mail [email protected] (0252) 434 603

HOBAHO KETENDIENSTEN functie Manager Administratie

naam Arno Verkley

(0252) 434 703

TESTCENTRUM VOOR SIERGEWASSEN

adres Prof. van Slogterenweg 2

postcode 2161 DW Lisse

zaak (0252) 517 687

fax (0252) 525 347

naam

fax (0224) 590 498 (0224) 590 372

mobiel

Patrick Blijleven

zaak (0224) 590 888 (0224) 590 888

06 202 189 99

e-mail [email protected] [email protected]

Eline Schilder

(0224) 590 888

(0224) 590 372

06 515 535 39

[email protected]

[email protected]

HOBAHO VEILEN functie Kantoor BolleNoord Veilingmeester Veilingen, bemiddeling: materialen & machines


NIEUWS HOBAHO

Leuke en vlotte daghandel bij bijzondere bolgewassen verwacht Het rooiseizoen is in volle gang. Een deel van de bollen is de grond uit, de sorteermachines maken overuren en de eerste zendingen zijn bij de export afgeleverd. Bij de tulpen geven de eerste indrukken een wat wisselend beeld te zien. Over de bijzondere bolgewassen blijken Ronald van Gijlswijk en Rob Müller een zelfde mening te zijn toegedaan. Volgens Rob Müller geven de soorten die er tot nu toe uit zijn een wisselend beeld te zien. “Bij de fritillaria’s laten de grote typen wat minder opmaten (zift 24-28) zien dan verwacht. Andere artikelen daarentegen, zoals de kleine irissen, zijn juist wel weer goed. Ook de ‘hyacintachtigen’ zijn aardig gegroeid en datzelfde kan van de krokussen gezegd worden. Opvallend is wel, dat bij sommige bijzondere bolgewassen zoals de colchicums bijvoorbeeld, het ene soort klaar is om gerooid te worden, terwijl het andere nog groen staat.” Opbrengsten Over de gehele linie vallen de opbrengsten dan ook niet helemaal mee, zo stellen de bijzondere bolgewassenspecialisten van Hobaho vast. “Het is evenmin zo, dat de bijzondere bolgewassen over de gehele linie vroeger zijn. Het is per soort en streek verschillend. Wat we eveneens constateren is dat de daghandel eigenlijk nog op gang moet komen. Ook horen we dat veel orders uit het buitenland nog niet geboekt zijn en later loskomen dan in andere jaren. En dat in een jaar dat de kwekerij juist wat vroeger is en voorraad wil ruimen.” Zachte winter Dat het beeld zo wisselend zou zijn hadden de Hobaho-mannen niet verwacht. Ronald van Gijlswijk: “Er is het afgelopen najaar onder goede omstandigheden geplant en we dachten allemaal dat het een hele goede winter zou zijn voor de bijzondere bolgewassen, maar dat blijkt voor een aantal soorten en gewassen toch anders uit te pakken. Blijkbaar hebben bepaalde soorten toch meer kou nodig dan ze nu door die zachte winter gehad hebben. Voor de rest hebben zich tijdens het groeiseizoen eigenlijk weinig problemen voorgedaan, ook niet qua gezondheid. De bloeitijd week evenmin nauwelijks af van het normale beeld. Misschien dat de narcis-

Volgens Ronald van Gijlswijk en Rob Müller hebben sommige bolgewassen door de zachte winter tekort kou gehad

sen wat eerder bloeiden en dat ook sommige bijzondere bolgewassen wat eerder in bloei kwamen, maar daar is ook alles mee gezegd. De verwachting was aanvankelijk, dat het allemaal wat vroeger zou zijn, maar dat is uiteindelijk toch weer rechtgetrokken. Na die warmte kregen we een koeler weerbeeld met als uiteindelijk resultaat dat we nu van een normaal seizoen kunnen spreken.” Daghandel Over de komende daghandel zijn Ronald van Gijlswijk en Rob Müller wat de bijzondere bolgewassen betreft optimistisch gestemd. “Er is over de gehele linie wat minder voorverkocht en de export stelt zich momenteel wat terughoudender op. Als de orders echter loskomen –en die komen los want de bijzondere bolgewassen zijn mateloos populair bij de consument- dan heeft dat tot gevolg, dat

we over een paar weken een levendige handel tegemoet kunnen zien van een oogst die per gewas verschillend is. Er zijn gewasjes die het wat laten afweten en andere juist weer niet. Een artikel als allium bijvoorbeeld is juist weer goed.” Verwachting Al met al verwachten de Hobaho-specialisten door de band genomen dus een redelijke oogst waarmee goed valt te werken. “De verwachting is gerechtvaardigd dat we een leuke en vlotte daghandel te zien krijgen. Nu eerst maar hopen, dat het Nederlands elftal het komend weekend zal schitteren. Misschien zaterdag al, maar het mooiste zou natuurlijk zijn, dat het zondag wordt met als ultieme bekroning het kampioenschap. Dan kan de zomer niet meer stuk”, aldus het duo tot besluit. 11 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 59

VRAAG EN AANBOD HOBAHO

GEHEEL VRIJBLIJVEND Bijzondere bolgewassen aangeboden:

10.000

12.000

Heeft u interesse of vragen: Ronald van Gijlswijk Mobiel 06-53845133 Email [email protected]

Broeibollenteam Rick Bleeker Per Hoogenboom Simon Huisman

06 229 714 35 06 201 374 57 06 539 306 24

TOP7 Rober Dol Marco Meijer Marcel Noppen Frank van der Ploeg Rik Schoon Dick Timmer Nico Wiering Kuno Zonneveld

06 510 872 80 06 511 456 19 06 533 779 82 06 533 799 36 06 516 873 20 06 533 666 71 06 533 119 01 06 531 735 15

Aantal kg Productnaam Maat 8.000 Abba 5-10 3.500 Ad Rem’s Beauty 0-11 10.000 Agrass White 5-10,5 1.400 Alibi® 5-11 4.000 Alicante® 4-11 5.000 André Citroen 5-10 10.000 Antarctica® 0-11 4.500 Asahi® 4-11 1.500 Avant Garde incl. 1 ha 3jr. bet. ong 4.000 Belica® ong 5.000 Blumex Favourite® 5-11 4.500 Bolroyal Honey® 5-10


Prijs 1,50 1,50 2,25 2,75 2,00 1,75 3,00 3,00 10,00 4,00 1,25 2,25

ong

27,50

Bright Parrot

0-11

2,00

15.000

Mistress®

5-10

1,25

Brigitta

5-10

1,75

10.000

Miss Elegance®

5-11

2,00

ong

18,00

1.500

Miss Medvedeva

ong

12,50

1,25

5.000

Monarch Parrot® incl. 1,5 ha lic. 0-11 4,00

ong

12,50

4.000

Monsella®

5-10

1,75

4.000

Cartouche®

5-11

2,00

3.000

Montreux®

6-10

1,75

1.000

Casual® incl. 1 ha lic.

Candy Prince® kl.I Jap. 5-10

4,00

ong

10.000

Orange Juice®

ong

Orange Princess

5-11

3,00

ong

5,00 1,50

Christmas Dream

5-11

1,25

10.000

4.000

Cilesta

5-11

1,65

4.000

Oviedo®

2.500

Circuit®

Pako

0-11

4.000

Columbus®

Pikant®

5-10

1,75

2.000

Cognac®

9.000

Pink Flag®

4-11

3,00

7.000

Creme Flag®

4-11

1,75

5.000

Pink Twist®

5-11

3,00

5.000

Crispion Love®

0-12

5,00

5.000

Pionier® incl. 2 ha lic -15 ha 0-11

4,00

4.000

Crossfire®

4-11

4,50

5.000

Plaisir

2,50

ong

5,00

1.000

5-11

4,50

15.000

ong

5-11

7.500

Cuban Night®

0-11

2,00

4.500

Prada®

0-12

4,00

5.000

Deshima

5-10

1,50

1.000

Pretty Princess

0-12

11,00

5.000

Dior®

0-11

3,00

35.000

Pretty Woman® 3200 rr lic. 0-10

1,50

3.500

Doberman®

0-12

2,50

10.000

Prinses Irene

1,75

2.000

De Dijk® 2015

ong

10,00

3.500

ong

6,00

5-11

1,65

10.000

Purple Prince

0-10

2,00

ong

6,50

10.000

Dynasty® Elegant Crown®

1.500

Queensday®

7.500

Endless Love

0-11

4,00

5.000

Red Bright Parrot® incl. 1 ha 0-11

2,75

Escape®

5-10

1,50

2.000

Red Planet®

ong

4,00

15.000

ong

Prinses Irene Parkiet®

5-11

2.700

1.500

Expression®

ong

9,00

5.000

Red Princess

0-11

4,50

1.000

Extension®

ong

20,00

4.000

Robinho®

4-11

2,50

2.000

Ferrari®

5-10

5,00

12.000

Rococo

0-10

1,00

1.500

Fire Queen Rose

ong

14,00

10.000

Ronaldo®

4-11

1,65

3.000

Flair

5-11

1,00

10.000

Royal Ten®

4-10

1,50

Flaming Flag®

5-11

1,50

10.000

Royal Virgin®

0-10

1,50

ong

6,00

3.000

Russia® 2016

ong

7,50

5-11

3,75

1.500

Sandor® 2015

ong

6,00

ong

5,00

20.000

Salmon Prince®

4-11

1,25

2.500

Flaming Prince®

5.000

Flaming Parrot

5.000

Full House (gele rand)

7.500

Galerie®

0-12

4,00

2.000

Sahara Rally®

0-11

1,50

Gander’s Rainbow®

0-11

2,50

5.000

Silver Dollar

4-11

1,50

Garden Fire®

0-12

5,00

7.500

Silver Parrot Design®

0-12

4,00

Happy Generation®

0-11

2,00

10.000

Snowboard®

0-11

2,50

ong

20,00

5.000

Snowhill®

0-11

4,50

10.000 5.000

Aanbod 2014

Milkshake®

Carpaccio®

10.000

Aanbod tulpenplantgoed

ong

1.000

Bullit® (paars Buis)

0-12

750

15.000

Gladiolen Diverse soorten en kleuren gladiolen van Holland Gladiolus Group. Beelden & gedetailleerde teeltinformatie per soort vindt u op: www.hollandgladiolusgroup.com

Midnight

4,00

3.000 1.000

€ 69,= per 1.000, op bosjes van 10 Afkomstig uit Duitsland

1.000

ong

Bourbon Street®

10.000

Convallaria ‘Majalis’

Boston®

3.000

10.000 750 5.000

Hotspot® Hunter kl.I waardig

5-12

1.500

Smirnoff®

0-12

4,75

20.000

Ile de France

5-10

2,50

1.000

Spitfire®

ong

7,50

4.000

Irene Parrot®

0-12

4,00

2.500

Strong Fire® 2015

0-12

5,00

10.000

King’s Orange

5-11

1,50

10.000

Strong Love® 2016

0-12

6,00

10.000

Kingston®

0-11

3,50

4.000

Sugar Prince®

0-11

4,00

10.000

Kung Fu

5-11

1,75

10.000

Super Parrot®

5-10

2,50 6,50

2.000

Lady Chantal®

ong

1.500

Surrender®

ong

5.000

Lalibela

ong

3,00

1.500

Timeless® incl. 1 ha lic.

ong

7,50

7.000

Laura Fygi

5-10

1,75

1.500

Time Out®

ong

16,50

5.000

Leen van der Mark

5-10

1,50

15.000

3.000

Leo Visser

5-11

1,75

5.000

Tineke van der Meer®

5-10

1,35

Tom Pouce®

0-11

3,00

5.000

Light Pink Prince®

ong

3,00

5.000

Tres Chic

0-11

2,00

1.250

Limosine

ong

15,00

1.000

Tresor®

ong

32,50

4.000

Lions Glorie® 2018

0-12

5,00

5.000

Triple A®

ong

2,75

6.000

Malmo

0-12

2,75

3.000

Update®

ong

5,50

5.000

Margarita

0-11

2,75

10.000

Van Eijk®

5-10

1,00

1.700

Marit

0-11

3,00

10.000

Viking

5-10

1,25

4.000

Mascara® incl. 3 ha 3jr. bet. ong

3,75

5.000

Virichic®

0-11

2,50

4-11

4,50

20.000

White Dream

5-10

1,25

ong

16,00

15.000

White Dynasty®

5-11

2,25

7.000 500

Maureen Memphis®

GEHEEL VRIJBLIJVEND 4.000 10.000 9.000

White Master®

ong

4,50

White Prince® 2015

0-11

3,00

Winter Parrot®

0-11

3,75

5.000

World’s Favourite® ex.lic. 5-11

1.000

Yellow Margarita®

3.000

Yoko Parrot®

4,50

ong 4-11

2,00

Vraag 10.000 5.000

Neem vrijblijvend contact met ons op voor informatie over het gehele sortiment hyacinten, geprepareerd en koud, voor vroeg/laat broei en droogverkoop. Ook voor kleine aantallen kunt u contact met ons opnemen. Vanaf begin augustus gaat hyacintendirect ook weer online. Kijk voor onder andere exclusieve kwekersrechtsoorten op www.hyacinthus.nl en www.bluepearl.nl

Artnr.

Artikel

Merk

Vraagprijs

16769 TE HUUR: Kuubbskisten120x120x100 p.s. 12.5 16767 Shaver

Schouten Bercomex 17500,00

16766 Leliekratten

-

p.s. 2,10

16764 Sleufpalen

-

p.s. 1,40

16763 Sleufpalen

-

p.s. 1,10

16761 Gaasbakken

-

p.s. 0,50

Aafke®

5-11 5-10

16760 Rollenzeef

Compas

5000,00

16758 Knikelevator

Schouten

1000,00

1,50

16757 Rollenzeef

Schouten

2000,00

3,50

16756 Leliekratten

-

p.s. 2,25

-

p.s. 0,20

3.000

Christmas Gift

5-11

Dynasty®

5-10

5.000

Vraag & aanbod www.hobaho.nl Hobaho Veilen 0224 590888

Barcelona

7.000

Denmark®

5-11

2,25

Aanbod en Vraag Hyacinten

2.000

Flash Point®

0-5

3,75

16752 Gaasbakken

5.000

Jumbo Pink®

5-10

3,00

16750 Landbouwwagen

-

1000,00

2,00

16749 Leliekratten

-

p.s. 2,25

1,75

16748 Beregeningspomp

Caprari

300,00

2,80

16747 Nestbare kratten

-

2,25

-

150,00

Van Dijke

7500,00

10.000 20.000 15.000 10.000 5.000

Margarita Purple Flag Strong Gold

5-10 5-10 5-10

Verandi

5-11

3,00

16746 Schuifbord

Victor Mundi

5-11

2,50

16745 Spoelmachine 16744 Pallets

Aanbod Tulp Slawa mutant van Gavota

120x120 cm p.s. 14,00

16743 Zandafstrooibunker

Hyacinthus gemengd

Botman

1250,00

16741 Broei-& Prikbakken Nipla & Bulbfust

p.s. 2,75

16740 Bascule

-

50,00

16737 Kantelaar

-

950,00

Cebeco

1000,00

Van Nobelen

1400,00

16736 Veldspuit 16735 Telmachine

Informatie: Hyacinten Team Hobaho Piet Goemans jr. 06 534 302 06 Bob Siecker 06 533 795 69 Paul Verkleij 06 116 036 88 Coördinator Kwekersverenigingen: Piet Goemans sr. 06 532 950 91

16734 GEVRAAGD: Hostaland

-

N.o.t.k.

16733 GEVRAAGD: Peenland

-

N.o.t.k.

16731 GEVRAAGD: Kleigrond

-

N.o.t.k.

16729 GEVRAAGD: Hyacintenland

-

N.o.t.k.

16728 TE HUUR: Dahlialand

-

N.o.t.k.

16726 TE HUUR: Hyacintenland

-

N.o.t.k.

Hyacinten Team Hobaho op Twitter

16725 TE HUUR: Bloembollenland

-

N.o.t.k.

Massey Ferguson

500,00

Contractteelt aangeboden Slawa vanaf de klei is nu verkrijgbaar, vanaf 2015 geteld op het zand. Prijzen oogst 2015: z 12-op € 75, z 11-12 € 65 Heeft u interesse in leverbaar of heeft u vragen, neem dan contact op met: Hobaho Top Seven vertegenwoordiger Marcel Noppen, tel. 06 53 377982 - [email protected]

Voor vragen over gebruikswaarden en aanbod in alle gladiolenrassen Kunt u contact opnemen met: Tinus Lustig specialist in gladiolen 06 537 337 83 Mail: [email protected] Voor droogverkoop en bloemproductie

· Zuid Frankrijk (Bordeaux) Onder supervisie van Hollandse bloembollenteler scherp geprijsd · België · Zeeuws Vlaanderen · Zeeland • Drenthe Ook zijn er volop mogelijkheden in de Noordoostpolder, Flevopolder en West Brabant. Eventueel ook hyacinten-contractteelt en vers land beschikbaar Alle werkzaamheden worden uitgevoerd door vakbekwame tulpentelers en met deskundige begeleiding van uw Hobaho vertegenwoordiger. Voor uitgebreide informatie: Aad Rood, tel. 06 511 942 94 Eric Steltenpool, tel. 06 215 008 47

16723 Tractorbanden 16721 Afzuigmond

-

150,00

16719 Gaasbakken

-

p.s. 0,85

16718 Plafondventilatoren

IJsselmuiden p.s. 150,00

16717 Tapemachine

Potveer

1800,00

16716 Rooimachine

Nobels

5500,00

Turbocipa

5000,00

Agrifac

7000,00

16715 Beregeningshaspel 16714 Veldspuit 16711 Gaasbakken 16710 Ploeg

-

p.s. 0,30

Panter

2250,00

16709 Cultivator 16708 Ontklisteraar 16707 Droogwanden

-

600,00

Europa Perfect

1500,00

2 breed 2 hoog

1500,00

16706 Kniestoel

-

65,00

16702 Stapelstation

-

5000,00

16701 Leesband

-

600,00

16700 Gevraagd: Te Huur Nestbaar fust -

N.o.t.k.

16699 TE HUUR: Kuubskisten120x100x100 p.s. 12,50 16698 Leliekratten

-

p.s. 2,25

16697 Waterpomp

GMP

350,00

Volg het aanbod van machines en materialen op:

@hobahoveilen


KAVB NIEUWS KEURING

De voortzetters Met juli op de kalender is het volop zomer, ook al doet het weer daar niet elke dag aan denken. In de KAVB-keuringszaal is de zomer duidelijk zichtbaar. Een keur aan kleurige gewassen stond afgelopen weken op tafel, en het einde daarvan is nog niet in zicht. jammer, want zij zetten het kleurenspektakel van het voorjaar ruimschoots door.

SIERUI Neem Allium, dat geslacht van enkele honderden species, dat ook na juni nog zoveel te bieden heeft. Zomaar een greep uit wat er afgelopen weken te zien was in de KAVB-keuringszaal in Lisse. Gebr. Valkering showde Allium amethystinum ‘Red Mohican’, een wijnrode selectie, die als bijzondere eigenschap heeft, dat uit de bolvormige bloeiwijze nog een toef steeltjes omhoog schiet. Gezien de lengte is dit niet alleen een mooie kleurbrenger in de hoge border, maar is hij ook goed bruikbaar voor de snijbloementeelt. Ook lengte heeft Allium pskemense, geshowd door Sjaak de Groot uit De Zilk. De stelen ogen wat opgeblazen, de bloempjes zijn groenwit. Echt goed toepasbaar voor de droge tuin is de felgele Allium flavum. Uit de zijkant van de steel parelen plotsklaps de gele bloemen. Heel fraai.

SCHIJNMEELDRADEN De afgelopen weken waren de gewassen Triteleia en Brodiaeae ook volop in de keuringszaal aanwezig. Altijd lastig, die twee namen. Zijn ze verschillend, en zo ja, wat is dan het verschil? Het antwoord is simpeler dan menigeen denkt. Het belangrijkste verschil is dat bij Brodiaea de bloem niet alleen gewone meeldraden heeft, maar ook nog zogenoemde staminoden of schijnmeeldraden. Deze zijn bijvoorbeeld bij B. californica goed in de bloem te zien. Triteleia heeft deze staminoden niet. Een tweede verschil zit hem in het kleurengamma. Bij Brodiaea zijn de hoofdkleuren paars en blauw, terwijl bij Triteleia ook andere kleuren, zoals wit en geel voorkomen. Inzenders als Kwekerij De Schüllhorn, Flower Power, Sjaak de Groot en C.P.J. Breed lieten de afgelopen weken zien welke variatie er in beide bolgewassen is te vinden.

Dahlia ‘Terrone’

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]


Foto’s: René Faas

N

ee, lang duurde de winter niet. Sterker nog, afgemeten aan het aantal dagen met vorst of sneeuw was er helemaal geen sprake van een winter. En toch was daar ook dit jaar weer dat sterke gevoel van het aanbrekende voorjaar. Het leek zelfs nog wel sterker dan andere jaren. Keukenhof, bloembollenvelden in al die teeltgebieden, ze hielpen ons royaal het voorjaar door. Na die euforie houdt het gelukkig niet op. Na de wegbereiders zijn er ook nog de voortzetters, en die komende we in deze tijd vooral tegen in de KAVB-keuringszaal. Een groep die meestal pas in het voorjaar hoeft te worden geplant, en het toch niet gemakkelijk heeft als het om de verkoop gaat. En dat is

Allium ‘Red Mohican’

GLADIOOL Twee inzenders hebben inmiddels ook de gladiool volop in de schijnwerpers gezet. J. en P. Snoek & Zn bv uit Ens liet de afgelopen weken een mooie mix zien van noviteiten en al geregistreerde cultivars. Naast zaailingen als AC 756-3 en AC 760-1, liet Snoek onder meer Flevo Kosmic’, ‘Flevo Dancer’ en ‘Flevo Flash’ zien, aangevuld met een mooie toef glamourglads mixed. Ook Chr. van der Salm uit Lisse is volop bezig met gladiolenveredeling. Hij zoekt het in niet al te forse typen met allerlei kleuren. Vooral in rood, oranje en zachtgeel waren diverse selecties te zien. Beide inzenders kregen 7 juli voor hun inspanningen een gouden medaille. Ook de dahlia begon afgelopen weken aan zijn opmars. Op het veld hebben de stekken het goed, en bij de veredelaars beginnen de eerste planten in bloei te komen. Dat liet bijvoorbeeld Arie C. Koot zien met zijn eigen aanwinsten ‘Graaf Floris’, ‘Ariko Zsazsa’ en ‘Terrone’. De laatste is donkerroze tot paars van kleur en behoort tot de waterlilytypen.

www.kavb.nl

HET PANEL

COLUMN

Op veel bedrijven is het nu volop rooitijd. Door het relatief koele, droge weer komen de voorjaarsbloeiers gemakkelijk de grond uit. En dat na een ook al aangenaam groeiseizoen. Voor de zomerbloeiers ziet het er tot nu toe ook al prima uit. Er lijkt kortom geen vuiltje aan de lucht. Vandaar deze keer de stelling

Prima groeiseizoen, prima oogst Hans Smakman, teler van lelies en tulpen, Creil Op het moment dat ik dit schrijf ben ik halverwege het rooien van de tulpen en zijn we een week aan het pellen. Zoals het nu lijkt klopt de stelling helemaal; mooie bollen en weinig ziek en zeer. Dit jaar hebben we de tulpen niet hoeven te beregenen. Dat geeft al aan dat we gematigde temperaturen en op tijd water (soms wat veel in korte tijd) hebben gehad. Prima groeiomstandigheden, samen met geen winter en een vroeg voorjaar. Voegen we daarbij een nette bolprijs en het plaatje is compleet. Kortom, een tevreden bollenkweker.

Rob Geerlings, teelt en handel van Zantedeschia, Noordwijkerhout De beer is pas geschoten als de huid verkocht is zou ik zeggen. Wat een verschil met voorjaar 2013. Voor een warmte- en zonminnend gewas als Zantedeschia was dat toen de slechtste start denkbaar. We liepen bijna vijf weken achter op “normaal”. Door een mooie zomer en redelijk mooi najaar liepen we dat in. We dachten dat de uiteindelijke schade meeviel. We weten nu beter: veel cultivars bewaren veel minder goed dan verwacht of gehoopt. Diverse cultivars waren schraler in de broei. Oorzaak: een korter groeiseizoen. Nu lopen we wat voor op normaal en zijn de condities prima. Geen winter en een vroeg voorjaar. Mooie warme dagen met een koel briesje, soms even bewolkt met wat regen en nog steeds mooie koele nachten. Mijn enthousiasme wordt wel vaak door afnemers gesmoord en die hebben gelijk. Het groeiseizoen is nog lang en er kan nog van alles gebeuren. Ik heb nu eenmaal een positieve inslag en een goed vooruitzicht doet de problemen van afgelopen seizoen weer sneller vergeten. Het is een vak van vooruit kijken en hoewel de tijd toch al te snel voorbijgaat kan ik alweer niet wachten de “oogst” van dit jaar volgend jaar weer in bloei te zien.

Rob van Haaster, teler en broeier, Vijfhuizen Het is inderdaad een totaal ander groeien oogstseizoen dan vorig jaar. Zoals ieder jaar zijn er weer extremen die verrassen. Door het vroege groeiseizoen waren de gewassen eerder rijp waardoor het rooiseizoen tien dagen eerder was dan ‘normaal’. Hierdoor zijn we toch overvallen; niet alles was al klaar, mens of machine. Nu zijn we een paar weken onderweg en de tulpen zijn eruit (4 juli), die een toch wat tegenvallende oogst te zien geven. Gezien de vroegte en stand hadden we een beste oogst verwacht maar bij ons is die normaal tot goed. De hyacinten zijn ook vroeger en goed aan de maat. Dat is gunstig voor komende winter zodat we vroeg met goede kwaliteit kunnen starten. Omdat we geen rijpe hyacinten willen rooien is ook al het plantgoed al gerooid. Door het droge weer rooit en droogt alles veel makkelijker. Kortom, een lekker seizoen, dat vlot is en de handel die de vrije bollen goed kan hebben waardoor er nu evenwicht in de markt is. Doe mij maar ieder jaar zo een seizoen.

Weten is beter! Op dit moment telt Nederland een kleine 17 miljoen inwoners. Met gemiddeld zo’n 500 inwoners per vierkante kilometer is Nederland een dichtbevolkt land waar grond steeds meer een schaars goed wordt. Dit betekent ook dat het voor agrariërs steeds moeilijker wordt om, tegen een betaalbare prijs, goede kwaliteit grond te vinden. Vandaar dat de Rabobank afgelopen week in samenwerking met o.a. DLG, Wageningen UR, het Kadaster en LTO een bijeenkomst organiseerde over de vastzittende grondmark en de gevolgen daarvan voor agrarische ondernemers. Op de agenda stonden onderwerpen als pachtvormen, landbouwstructuur en fiscaliteit. Interessante onderwerpen die echter geen speerpunt zijn voor de KAVB. Afgesproken is dat LTO, ook namens de KAVB, deze sectoroverstijgende onderwerpen oppakt. Echter, naast deze onderwerpen stond ook het onderwerp bodemkwaliteit en duurzaam bodembeheer op de agenda. En laat dit nu juist wél een onderwerp zijn dat onze volle aandacht krijgt. Zo kon het dus gebeuren dat ik toch aanwezig was op deze bijeenkomst met experts op het gebied van grond. Naarmate de dag vorderde werd een steeds duidelijker beeld geschetst van de problemen waar we in Nederland mee te maken hebben. Zo zijn er breed gedragen zorgen over de kwaliteit van de grond. De vruchtbaarheid van de bodem daalt, er zijn discussies over waterkwantiteit in relatie tot de bodem en er doen zich in alle sectoren problemen voor met schadelijke, bodemgebonden organismen. Daar komt dan nog bij dat de schaalvergroting nog steeds toeneemt, er jaarlijks slechts 1,5% van het totale Nederlandse grondoppervlak wordt verhandeld en er daarom veel eenjarige pacht en verhuur voorkomt. De aanwezigen waren het er al snel over eens dat de hierboven geschetste situatie leidt tot nog verdere teruggang van de bodemkwaliteit. Er werd dan ook gepleit voor duidelijkheid over de kwaliteit en het opnemen van afspraken over kwaliteitsbehoud bij de verhuur en verkoop van percelen. Hier kan ik het alleen maar mee eens zijn. Vandaar dat de KAVB als eerste stap in een actief bodembeleid onlangs met BLGG afspraken heeft gemaakt over de tarieven van het bemonsteren van percelen op stengelaaltjes. Vertrouwen is goed, maar weten is beter! Prisca Kleijn, Directeur KAVB


KAVB NIEUWS

VELDWERK Wim Klink:

‘Grondkwaliteit en –kwantiteit thema’s Flevoland’

Wie door Zuidelijk Flevoland rijdt kan het zich bijna niet voorstellen: de beschikbaarheid van voldoende goede grond is een van de thema’s bij de agrariërs in deze provincie. Wim Klink, beoogd voorzitter van de KAVB-kring Flevoland, en zelf akkerbouwer en tulpenteler in Zeewolde, is daar heel helder over. “De druk op de grond in deze provincie is groot en neemt alleen maar toe. Veehouders zijn op zoek naar meer grond, omdat het melkquotum verdwijnt. Ook is er steeds meer vraag naar AM-vrije grond. Dat houdt de gemoederen hier echt bezig.” Wim Klink teelt naast wintertarwe en suikerbieten zelf zo’n 90 ha tulpen, voornamelijk voor samenwerkingspartner De Hout in Hem. “Zij broeien en ik teel, en die samenwerking is prima. Zo maken we optimaal gebruik van elkaars kwaliteiten en faciliteiten.” Daarnaast teelt hij nog voor eigen rekening en risico. De grond omschrijft hij als zeeklei met veertig tot zestig procent afslibbaar en vier tot acht procent organische stof. Dit betekent dat hij alles in netten teelt, maar niet spoelt. “We hebben goede zeefapparatuur, en sinds wij niet meer spoelen heb ik beduidend minder zuur.” Klink was al eerder lid van het KAVB-hoofdbestuur, maar door een herschikking van dit bestuur hield dat op. In die periode drong hij al aan op het onderwerp AM. “Toen al zagen we in Flevoland dat AM de bottleneck zou gaan worden als er niets gebeurde. Gelukkig heeft de KAVB dat samen met LTO goed opgepakt. De laatste resultaten zien er wat mij betreft in ieder geval goed uit.” Wat veel bloembollentelers zich niet altijd realiseren, is het grote belang voor de tulpenteelt in de provincie Flevoland. “Ik schat dat in het hele gebied minstens vijftig procent van alle tulpen staan. Sinds begin 21e eeuw zie je in Oostelijk en Zuidelijk Flevoland ook steeds meer tulp, vooral van Westfriese telers. Wat wij hier te bieden hebben zijn grote

Foto: Arie Dwarswaard

De KAVB telt onder zijn leden veel ondernemers die zich inzetten voor de vereniging. In de rubriek Veldwerk komt telkens een ondernemer aan het woord over datgene wat hij voor de KAVB en de bloembollensector doet. Dit keer is dat Wim Klink, beoogd voorzitter van de KAVB-kring Flevoland, en tulpenteler in Zeewolde.

vierkante percelen met een groeikrachtige grond.” Wat dat laatste betreft heeft Klink wel een groeiende zorg. “Ik merk dat de kwaliteit van de grond langzaam minder wordt. Voorheen stond er nooit water op mijn land, en dat is de laatste paar jaar wel het geval. Zelf denk ik dat dit vooral komt door de beperkingen in de regelgeving. Fosfaat is de beperkende factor waardoor we eigenlijk te weinig organische stof kunnen aanvoeren.” Naast de tulp telt vooral de Noordoostpolder nog andere gewassen van belang, waaronder lelie en gladiool. Het grootste verschil tussen de NOP en de polder Flevoland is volgens Klink de ervaring. “In de Noordoostpolder zijn ze 25 jaar verder dan hier, en dat komt onder meer omdat een deel van de bedrijven dat daar begon al bollen teelde. Hier in Flevoland zijn alleen veehouders en akkerbouwers begonnen.” Anders dan in andere gebieden is de discussie met de omgeving. “Die is hier nu nog niet gaande, maar we moeten ons als telers wel realiseren dat die kan komen” Als beoogd kringvoorzitter wil hij zich vooral inzetten voor samenwerking met onder meer LTO Noord. “We worden allemaal kleiner, en dus moeten we het samen doen. Het is zaak om de lijnen zo kort mogelijk te houden in de regio en met elkaar in contact te blijven.”

Speciale Agapanthuskeuring Maandag 21 juli organiseert de KAVB de jaarlijkse Speciale Agapanthuskeuring. Deze keuring biedt inzenders de gelegenheid om dit fraaie siergewas te showen in de KAVB-keuringszaal in Lisse. Inzenders kunnen meedoen met potten en afgesneden bloemen, en dienen uiterlijk om 10.00 uur hun inzending te hebben neergezet. Om 11.00 uur beoordeelt een jury de inzendingen. Voor de beste pot en de beste vaas is er een prijs. De keuring vindt plaats bij CNB, Heereweg 347 te Lisse.

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]


www.kavb.nl

Het signaal van het KAVB-hoofdbestuur van vorig najaar was helder. Wil de KAVB de activiteiten rondom keuringen, naamgeving en registraties in stand houden, dan zal dat efficiënter moeten. Tot 1 januari 2014 werden deze activiteiten deels vanuit de vakheffing betaald, en nu is dat niet meer het geval. In goed overleg met een aantal betrokkenen is gekeken naar mogelijkheden om onder meer de wekelijkse keuring te moderniseren. Na een half jaar kijkt KAVB-taxonoom Johan van Scheepen terug. “Wat we in feite hebben gedaan is terugkeren naar de kern, maar dan wel naar de eisen en met de mogelijkheden van deze tijd. Concreet betekent dit dat ik maandag nog maar twee uur in de keuringszaal aanwezig ben. Verder maken we geen schriftelijk verslag meer voor de KAVB-website, maar maak ik een fotoverslag voor de Facebookpagina van de KAVB. Dat voorziet in een grote behoefte, zo blijkt. Afbeeldingen zijn erg populair en kunnen gemakkelijk via Facebook worden gedeeld. Wat de Speciale Keuringen betreft zijn we anders gaan keuren. Geen uitgebreid prijsvragenprogramma meer, maar eenvoudigweg een beste pot en een beste vaas, uiteraard wel beargumenteerd door de jury. Groot voordeel is dat commissieleden minder lang uit hun bedrijf weg zijn. Ook houden wij zelf geen uitgebreide keuringsadministratie meer bij. Dat scheelt de inzet van een medewerker. Verder werken we samen met CNB bij een aantal Speciale Keuringen, waaronder narcis, gladiool en Crocosmia. Sowieso verloopt de samenwerking met CNB overigens heel plezierig.” Op deze veranderingen is in het algemeen positief gereageerd. “Bij de meeste speciale keuringen is nu gewoon duidelijk wie de winnaar is, zonder allerlei cijfertjes. Voor de meeste deelnemers voldoet dat. Bovendien communiceert dat vanuit de KAVB ook gemakkelijker. Tegelijkertijd, het persbericht dat ik maak bevat altijd nog de nodige aanvullende informatie.” De KAVB blijft kritisch kijken naar deze activiteiten. Zo denkt Van Scheepen nu na over de vraag of er in de laatste weken van het jaar, als er eigenlijk weinig aanbod is, nog wel een keuring moet plaatsvinden. “Dat betekent overigens niet dat inzenders niet iets kunnen laten zien. Dat kan altijd, en is ook zinvol omdat CNB altijd bezoekers heeft die in producten geïnteresseerd zijn.”

Het Hoofdbestuur van de KAVB heeft tijdens haar vergadering van 24 juni uitgebreid stilgestaan bij de toekomstige positie van de plantaardige keuringsdiensten. Aanleiding hiervoor zijn de plannen van het Kabinet met betrekking tot de zelfstandig bestuursorganen. Omdat de Bloembollenkeuringsdienst, net als de overige plantaardige keuringsdiensten een zelfstandig bestuursorgaan is (ZBO) kunnen deze plannen ook voor de BKD grote gevolgen hebben. Vandaar dat veertien plantaardige brancheorganisaties waaronder de KAVB en Anthos, eerder dit jaar gezamenlijk de opdracht gegeven hebben om een studie uit te laten voeren naar het stelsel van de zelfstandige bestuursorganen in de agrarische sector. Inmiddels is deze studie afgerond. Het Hoofdbestuur ziet geen noodzaak om de wijzigingen zoals gewenst door het kabinet door te voeren en wijst op de risico’s voor het huidige kwaliteitsniveau en het imago als dit onverhoopt toch gebeurt. Wel is het bestuur van mening dat de conclusies zoals geformuleerd in het inmiddels uitgebrachte verslag van de gezamenlijke studie een goede basis zijn voor het overleg met de overheid. Naast zorgen over de keuringsdiensten heeft het bestuur ook zorgen over de beschikbaarheid van gewasbeschermingsmiddelen. Zo heeft de KAVB op dit moment verzoeken bij het ministerie van Economische Zaken lopen voor vrijstellingen voor de middelen Formaline en Actellic. Het bestuur constateert dat er steeds minder politieke steun is voor het verlenen van vrijstellingen. Tijdens de beoordeling van de aanvragen worden steeds meer vragen gesteld met betrekking tot de noodzaak van de vrijstelling. Ook wordt door de beoordelende instanties zeer kritisch gekeken naar de inspanningen van de sector om alternatieven te vinden. Vandaar dat de KAVB dit jaar een nieuw offensief beleid is gestart gericht op duurzaamheid en omwonenden. Als onderdeel hiervan is inmiddels een onderzoek naar de mogelijkheden van CATT gestart. Veel aandacht wordt ook besteed aan het imago van de sector. Samen met onder meer Kring Noord Nederland wordt een lobby- en communicatietraject uitgevoerd terwijl met ondernemers in Kring Bloembollenstreek gewerkt wordt aan de opzet van een omgevingsscan. Leden van de KAVB worden via de digitale nieuwsbrieven op de hoogte gehouden van de laatste ontwikkelingen.

Rooitijd

Foto: Arie Dwarswaard

Johan van Scheepen: ‘Efficiëntie keuringen verhoogd’

Hoofdbestuur KAVB: zorgen over toekomst keuringsdiensten en vrijstellingen

De afgelopen weken zijn alle partijen en partijtjes tulpen die op de Proef- en monstertuin van de KAVB stonden gerooid. Omdat het om heel veel kleine partijtjes gaat betreft het hier allemaal handwerk. Dat geldt niet alleen voor het rooien, maar ook voor het pellen. Samen met coördinator Proef- en monstertuin Stan van Oers zorgen Bas, Marc en Erik ervoor dat elk partijtje wordt gepeld, geteld, en voorzien van een label in een apart zakje wordt gedaan.


Uw partner

in virusvrije teelten Molenvaart 226 (0)223 - 52 14 20 1764 AW Breezand 06 53 41 66 89 www.aadprins.nl

De Quality Buncher: WWW.POTVEER.NL

onze populaire bosautomaat • verrassend eenvoudig en compact • onderhoudsarm • uitstekende verwerkingscapaciteit

PIET STROET 0620448947 MATHIJS VAN LANGEN 0610957903 PAUL BLOM 0653700077

Loon- en grondverzetbedrijf NICO DUIVENVOORDEN VCA*/VKL gecertificeerd

GPS rechtrijrichting en doorstroommeter gemonteerd bij mest rijden. Levering van diverse soorten drijfmest, o.a. koeien- en varkensmest en digistaat. Aderpolder 5, 2159 BA De Kaag Tel.: 06-22457451 / b.g.g.: 071- 5018473 www.nicoduivenvoorden.nl

www.loonbedrijfslot.nl Naast de uitgebreide kennis en ervaring op ons vakgebied onderscheiden wij ons door het bedenken van creatieve oplossingen, het leveren van kwaliteit en het verlenen van snelle service.

Noordwijkerhout - 0622398042

° KLIMAATBEHEERSING ° CO2- EN ETHYLEENREGELING

Gespecialiseerd in Bloembollen en plantenteelt, gewasverzorging, contract-nettenteelt en grondverzet.

° KRACHT-, LICHT- EN

HUISINSTALLATIES ° PROGRAMMA’S VOOR

BOLLENCELLEN EN KASSEN ° ZONNEPANELEN ° KEURING EN INSPECTIE VAN

INSTALLATIES ° ADVISERING

Zandvaart 25, 1764 NK Breezand Telefoon: (0223) 52 1500

[email protected] www.kaandorp-wijnker.nl

Robijnslaan 54 2211 TH Noordwijkerhout mob. 06 20297365 tel. 0252 344509 fax 0252 341632

ANEMONEN

e-mail: [email protected]

Polytechniek ontzorgt bij het realiseren en onderhouden van uw technische installaties

VLAMING Irridelta 2PLHGHUSRPSSUREOHHPRSWHORVVHQ NLHVWXHHQ'UHQRGRPSHOSRPS 'UHQRSRPSHQ]LMQXLWHUDDUG]HHUJHVFKLNWYRRU WRHSDVVLQJELMVSRHOPDFKLQHV 'RRUGH]HHUVSHFLDOHZDDLHUYRUP]LMQGH]H SRPSHQRQJHYRHOLJYRRUYXLO

Advisering - Koudetechniek - Luchtbehandeling - Watertechniek Verwarming - Regeltechniek - Elektrotechniek - Service & Onderhoud

WWW.POLYTECHNIEK.NL

7

tĞďƐŚŽƉ͗ǁǁǁ͘ǀůĂŵŝŶŐͲŝƌƌŝĚĞůƚĂ͘Ŷů

Koggeweg 63, 1607 MT Hem. Postbus 2, 1606 ZG Venhuizen. Telefoon 0228-54 54 54. E-mail: [email protected]

plant ik mijn bollen stevig in de markt?

Samen met CNB t Marktkennis t Product- en assortimentskennis t Kwaliteitsbegeleiding t Betalingszekerheid t Ondersteuning bij reclames en geschillen t Marketing en promotie van uw product t Toegang tot de juiste zakelijke netwerken t De beste verkooppositie Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31

cnb.nl

ROBÈR VAN DER LANS: LAVENDEL MEEST POPULAIR

Recommend Documents