Rapportage Fleximeter Gemeente Deventer

Rapportage Fleximeter Gemeente Deventer



Déhora Consultancy Group Gelderlandplein 75d Postbus 7850 1008 AB AMSTERDAM 020 - 404 4042 fax 020 - 404 4676 http//www.dehora.nl

INHOUDSOPGAVE

1.

2.

3.

INLEIDING

1

1.1.

Op weg naar betere tijden

1

1.2.

Aanpak Fleximeter

1

1.3.

Koplopers

2

DE GEMEENTE DEVENTER

3

2.1.

Inleiding

3

2.2.

Resultaat Fleximeter

4

2.2.1.

Resultaat gemeente Deventer

4

2.2.2.

Gemiddeld resultaat 24 gemeenten

6

MAATWERKADVIES

8

3.1.

Burgerraadpleging

3.2.

De gemeente als regisseur

10

3.3.

Belang trekkers binnen de gemeente

11

3.4.

Suggesties voor oplossingen

12

3.4.1.

Gezondheidszorg

Avondspreekuur huisarts BIJLAGE 1: DEELNEMERS AAN DE FLEXIMETER

8

12 12 15

BIJLAGE 2: BEGELEIDENDE BRIEF BIJ VRAGENLIJST BURGERRAADPLEGING EN VRAGENLIJST BURGERRAADPLEGING

16

Déhora Consultancy Group

i

70346 r Deventer

1.

INLEIDING

1.1.

Op weg naar betere tijden Wat maakt een gemeente modern en aantrekkelijk? Wat zorgt er voor dat mensen er graag willen wonen, met plezier werken en dat bedrijven zich er graag willen vestigen? Een steeds belangrijker wordende sleutel tot succes is het tijdregime van een gemeente. Hoe flexibeler de tijden binnen een gemeente zijn (openingstijden van winkels, voorzieningen en diensten, de tijden waarop mensen kunnen werken), des te aantrekkelijker de gemeente is om in te wonen en in te werken. Een actief tijdenbeleid vraagt om een integrale aanpak. Uit ontwikkelingen bij een aantal gemeenten blijkt dat de gemeente zelf een belangrijke rol kan spelen bij het tot stand brengen van veranderingen op het gebeid van handige openingstijden, flexibele werktijden en plaatsonafhankelijke dienstverlening. Een eerste stap op weg naar betere tijden is te onderzoeken welke tijdsknelpunten er binnen de gemeente nu eigenlijk zijn. Om gemeenten daarbij op weg te helpen, heeft Déhora Consultancy Group in 2007 in opdracht van het ministerie van OCW een instrument ontwikkeld, de Fleximeter. Bij de ontwikkeling van de Fleximeter hebben de gemeenten Deventer, Enschede, Heerhugowaard, Hengelo en Zoetermeer een belangrijke rol gespeeld.

De Fleximeter is een vragenlijst waarmee gemeenten in kaart kunnen brengen hoe zij er op het punt van 7-7 voorstaan op zeven verschillende themagebieden: ‘tijdcoördinatie’, ‘publieke dienstverlening’, ‘private dienstverlening’, ‘kinderopvang & buitenschoolse opvang’, ‘gezondheidszorg’, ‘vervoer’ en ‘de gemeente als werkgever’. Hoe is het bijvoorbeeld gesteld met de avonden zaterdagopenstelling van verschillende diensten en voorzieningen of met de plaatsonafhankelijke dienstverlening? In hoeverre staat tijdcoördinatie op de gemeentelijke agenda? Hoe flexibel zijn de werktijden van medewerkers bij de gemeente? Op deze en meer vragen geeft de Fleximeter een antwoord. Na het invullen van de Fleximeter wordt door middel van de kleur van de scores (volgens het stoplichtmodel: rood, oranje, groen) inzichtelijk gemaakt op welke thema’s goed wordt gescoord en op welke thema’s nog ‘winst’ valt te behalen.

1.2.

Aanpak Fleximeter In de periode januari – maart 2008 is Déhora bij 24 gemeenten op bezoek geweest. In bijlage 1 is een lijst opgenomen van de gemeenten die zijn bezocht. Tijdens het bezoek is samen

Déhora Consultancy Group 70346 r Deventer

1

met een binnen de gemeente aangewezen persoon de Fleximeter ingevuld. Ter voorbereiding op de gesprekken is de vragenlijst circa één week voorafgaand aan de afspraak per e-mail toegestuurd. Naast het invullen van de Fleximeter is tijdens de bijeenkomsten ook gevraagd of, en zo ja op welke wijze, de afgelopen twee jaar knelpunten binnen één of meer van de themagebieden van de Fleximeter zijn opgelost. Circa één week na afloop van het gesprek is het voorlopige resultaat op de Fleximeter per e-mail toegestuurd. De 24 gemeenten die hebben deelgenomen aan het project Fleximeter ontvangen een individuele rapportage, met daarin het resultaat op de Fleximeter en adviezen om met geconstateerde knelpunten aan de slag te gaan. Nadat de laatste gemeente is bezocht, is, in het kader van de zorgvuldigheid, nog een laatste toetsing uitgevoerd op de antwoorden. Het is dan ook mogelijk dat de definitieve score op de Fleximeter op onderdelen afwijkt van de voorlopige score (positief dan wel negatief). Wanneer u, op basis van deze rapportage, als college besluit verdergaande doelstellingen op het vlak van tijdenbeleid in de gemeente te benoemen en u ambieert daarin een landelijke voorbeeldrol te willen vervullen dan komt u mogelijk in aanmerking voor deelname in de landelijke groep van Koplopers (m.u.v. de gemeenten die op dit moment reeds Koploper zijn alsmede de gemeenten in de Koploperprovincies Drenthe en Zeeland).

1.3.

Koplopers De Koplopersaanpak heeft als doel om samen met gemeenten en provincies flexibele dagindeling en een goed tijdenbeleid als beleidspunt op de agenda te krijgen en vervolgens in praktijk te brengen. Minister Plasterk heeft in juni 2007 bestuurlijke afspraken gemaakt met de provincies Zeeland en Drenthe en met de gemeenten Deventer, Zoetermeer, Enschede en Heerhugowaard. Bij deze gemeenten en provincies is reeds een goede start gemaakt met het opzetten van een tijdenbeleid ten behoeve van het combineren van arbeid en zorgtaken. Zij hebben daartoe initiatieven genomen en ambities geformuleerd die zij komende jaren verder willen vormgeven en uitwerken. Zij kijken daarbij niet alleen naar wensen voor bijstelling van de eigen dienstverlening, maar gaan ook het gesprek aan met zorgen dienstverleners binnen de gemeente. Minister Plasterk wil de Koplopergroep die in juni 2007 van start is gegaan in de komende jaren uitbreiden tot in totaal 25 ambitieuze en daadkrachtige deelnemers. Disclaimer Hoewel aan de samenstelling van dit maatwerkadvies de grootst mogelijke zorg is besteed, kan Déhora Consultancy Group, noch het ministerie van OCW aansprakelijk worden gesteld voor eventuele fouten. De adviezen zijn geschreven om gemeenten te inspireren en gemeenten een stap verder te brengen bij het formuleren van een eigen tijdenbeleid. Aan de inhoud van dit maatwerkadvies kunnen geen rechten worden ontleend.


2

2.

DE GEMEENTE DEVENTER

2.1.

Inleiding De gemeente Deventer bestaat naast de stad Deventer uit de kernen Schalkhaar, Diepenveen, Bathmen, Lettele en Okkenbroek. De gemeente heeft in totaal 95.000 inwoners (bron: VNG).

De gemeente Deventer is één van de Koplopers tijdenbeleid. De gemeente werkt aan een samenhangend tijdbeleid binnen de eigen gemeente. Daarnaast vervult Deventer als Koploper een belangrijke voorbeeldfunctie voor andere gemeenten in Nederland die willen werken aan slimme openingstijden, flexibele werktijden en plaatsonafhankelijk dienstverlening. Deventer heeft in de periode 2003 – 2006 deelgenomen aan verschillende ESF projecten, waaronder het project Tijd van Leven. In dit project is een lokaal Tijdenbureau opgezet dat gericht is op het verbeteren van lokale afstemming van werktijden en openingstijden. Op 14 januari 2008 is Déhora langs geweest bij de gemeente Deventer en heeft daar een gesprek gevoerd met de heer Holger Boswijk, senior projectleider programmering en strategie. In het gesprek komt onder andere naar voren dat Deventer het onderwerp ”tijdenbeleid” hoog op de agenda heeft staan. De inwoners worden nauw betrokken bij het beleid: door middel van thema-avonden worden de knelpunten van de inwoners met betrekking tot openingstijden van voorzieningen binnen de gemeente geïnventariseerd. Daarnaast ziet de gemeente Deventer, als koploper, een belangrijke rol voor zichzelf weggelegd als kennisdeler. Op 6 februari 2008 is daartoe, samen met de gemeenten Enschede en Hengelo, een ‘roadshow Dagindeling & Tijdenbeleid’ georganiseerd. De bijeenkomst was bedoeld om kennis, ervaring, inspiratie en ideeën met alle gemeenten in Overijssel te delen.


3

2.2.

Resultaat Fleximeter

2.2.1.

Resultaat gemeente Deventer In figuur 1 wordt het resultaat van de gemeente Deventer op de Fleximeter weergegeven. De scores worden daarnaast gepresenteerd in tabel 1. Vervolgens wordt per thema de behaalde score toegelicht. Figuur 1: Fleximeter scores gemeente Deventer

Fleximeter Resultaten gemeente Deventer Tijdcoördinatie

10 9 8 Publieke dienstverlening

7

De gemeente als werkgever

6 5 4 3 2 1 gemeente

0

Vervoer

Private dienstverlening

Gezondheidszorg

Kinderopvang en BSO

Deventer


9,0

8,4

8,0

9,0

4,0

9,0

ge ve r we rk a ls em ee n te De g

T ij dc oö rd in a t ie Pu b li ek ed ien stv erl Pr en iva ing te d ie ns tve r le Ki nin nd g e ro pv an ge nB Ge SO zo nd he ids zo rg Ve rv o er

Tabel 1: Fleximeter scores gemeente Deventer

8,0

4

Tijdcoördinatie Op het thema ‘tijdcoördinatie’ wordt een hoge score gehaald van 9,0. In de gemeentegids wordt informatie verstrekt, waaronder openingstijden, over gemeentelijke diensten/voorzieningen, semi-publieke voorzieningen en private voorzieningen. Verder doet de gemeente systematisch onderzoek naar ervaren knelpunten en behoeften van inwoners met betrekking tot openingstijden van bovengenoemde voorzieningen. Ook heeft de gemeente een tijdbeleid ontwikkeld, is er een tijdregisseur aangesteld en is er een wethouder die politiek verantwoordelijk is voor het afstemmen van openingstijden binnen de gemeente. Publieke dienstverlening Op het thema ‘publieke dienstverlening’ scoort Deventer een 7,4. De score wordt positief beïnvloed door het gegeven dat burgers minimaal 35 uur per week fysiek terecht kunnen (vrije inloop) bij de genoemde gemeentelijke voorzieningen. Bij de gemeentelijke balies kunnen burgers tevens op afspraak terecht. Ook zijn deze voorzieningen minimaal één avond per week geopend. Op zaterdag kunnen inwoners alleen terecht bij het afvaldepot en de bibliotheek en niet bij de gemeentelijke balies, wat een negatief effect heeft op de score. De gemeente beschikt over een digitaal loket waar burgers informatie kunnen opzoeken en waar aanvragen kunnen worden gedaan. Het is eveneens al mogelijk om een groot aantal diensten en producten volledig vanuit huis aan te vragen en af te handelen. Private dienstverlening Op ‘private dienstverlening’ wordt een score gehaald van 8,0. De score wordt alleen negatief beïnvloed door de afwezigheid van een winkelgebied waar de winkels elke zondag geopend zijn en het ontbreken van een avondwinkel. Positief is dat er een postkantoor is in de gemeente dat zowel op een avond als op zaterdag zijn deuren opent. Verder kunnen burgers ook op een avond en op zaterdag bij een bank terecht. Kinderopvang Op het thema ‘kinderopvang’ wordt een 9,0 gescoord. Er is binnen de gemeente een kinderdagverblijf waar kinderen ’s ochtends vanaf 7.00 uur opgevangen kunnen worden en na 18.00 uur kunnen worden opgehaald. Voor ouders betekenen dergelijke ruime openingstijden minder ‘stress’ bij het brengen en halen. In de gemeente is echter geen buitenschoolse opvang waar kinderen al vanaf 7.00 uur ’s ochtends terecht kunnen.


5

Gezondheidszorg Bij ‘gezondheidszorg’ (score: 4,0) wordt de score negatief beïnvloed door het gegeven dat huisartsen en fysiotherapeuten noch ’s ochtends vroeg (vanaf 7:00 uur) noch ‘s avonds na 18:00 uur beschikbaar zijn voor niet-spoedeisende zorg. Positief opvallend is dat burgers wel bij een tandarts terecht kunnen na 18.00 uur ’s avonds. Ook de openingstijden van de apotheek hebben een positief effect op de score. Basispoliklinische zorg is beschikbaar in de gemeente, maar alleen overdag en op doordeweekse dagen. Vervoer Vervoer genereert een hoge score van 9,0. De score wordt positief beïnvloed doordat de gemeente op structurele wijze investeert in veilige routes naar scholen en in de fietsvriendelijkheid van de gemeente. Ook het feit dat de genoemde voorzieningen met openbaar vervoer te bereiken zijn en eveneens parkeergelegenheid hebben, draagt bij aan een hoge score. Er is binnen de gemeente echter geen vervoerscoördinator benoemd die zich bezig houdt met gemeentebreed vervoersbeleid, rekening houdend met dagindelingsvraagstukken. De gemeente als werkgever De score op ‘de gemeente als werkgever’ bedraagt 8,0. Deze score wordt alleen negatief beïnvloed door het gegeven dat voor de medewerkers van de gemeente Deventer nog geen eenduidige afspraken zijn gemaakt over thuiswerken. Alle medewerkers hebben wel mogelijkheden om werktijden flexibel in te richten, wat een positief effect heeft op de score. Ook kunnen medewerkers van de gemeente Deventer volgens flexibele jaarroosters werken.

2.2.2.

Gemiddeld resultaat 24 gemeenten In figuur 2 wordt de gemiddelde score van de 24 gemeenten op de thema’s weergegeven. Eveneens wordt de hoogst behaalde score per thema en de laagst behaalde score per thema inzichtelijk gemaakt. Tabel 2 laat dezelfde informatie zien, maar dan met de scores. In deze tabel is ook de score van de gemeente Deventer weergegeven. Het aantal van 24 gemeenten laat niet toe om verdere uitsplitsing te maken naar grootteklasse, omdat dan de anonimiteit van gemeenten in de database niet kan worden gegarandeerd.


6

Figuur 2: Gemiddelde Fleximeter scores voor 24 gemeenten

Fleximeter Gemiddelde van alle gemeenten Tijdcoördinatie

10 9 8 Publieke dienstverlening

7

De gemeente als werkgever

6 5 4 gemiddelde

3

slechtste score

2

beste score

1 0

Vervoer

Private dienstverlening

Gezondheidszorg

Kinderopvang en BSO

Tabel 2: De scores van de gemeente Deventer afgezet tegen het gemiddelde van 24

Deventer Gemiddelde per thema Hoogste score Laagste score


9,0 3,3 9,0 2,0

8,4 6,0 8,4 2,5

8,0 6,7 9,0 3,0

9,0 8,5 10,0 3,0

4,0 3,3 5,0 0,0

9,0 7,7 10,0 3,7

we r kg ev ls nte a De ge me e

er l en Ki nd ing er o pv an ge nB Ge SO zo nd he ids zo rg Ve rvo er

Pr iv

ate

die ns tv

die ns tv ke

Pu bli e

Tij dc oö rdi na

tie

erl

en ing

er

gemeenten

8,0 5,2 8,8 2,0

7

3.

MAATWERKADVIES In het vervolg van deze rapportage gaan we in op het afnemen van een burgerraadpleging (3.1), op de verschillende rollen die de gemeente kan aannemen als regisseur van betere tijden (3.2) en op het belang van trekkers binnen de gemeente (3.3). Tot slot volgen een aantal suggesties voor oplossingen (3.4).

3.1.

Burgerraadpleging In hoofdstuk 2 zijn de resultaten van de Fleximeter gepresenteerd. De Fleximeter brengt voor de onderscheiden themagebieden de lokale situatie voor wat betreft het aanbod in kaart. Alvorens met de geconstateerde knelpunten aan de slag te gaan, is het zinvol om ook de vraag in beeld te brengen: wat zijn de behoeften en ervaren knelpunten van de inwoners? Déhora heeft hiertoe een vragenlijst ontwikkeld ‘Burgerraadpleging: Feitelijke en gewenste openingstijden van voorzieningen in de gemeente’. De vragenlijst sluit nauw aan bij de Fleximeter, zodat vraag en aanbod goed met elkaar kunnen worden vergeleken. Alle themagebieden van de Fleximeter komen aan bod, met uitzondering van het themagebied ‘de gemeente als werkgever’ (omdat dit voor inwoners niet van toepassing is). De vragenlijst staat in zijn geheel weergegeven in bijlage 2. Tevens is een voorbeeld begeleidende brief opgenomen. Gemeenten kunnen de totale vragenlijst gebruiken of er voor kiezen om een aantal onderdelen over te nemen en deze bijvoorbeeld toe te voegen aan een bestaand, periodiek onderzoek. De combinatie van vraag en aanbod geeft vervolgens basis voor het formuleren van gefundeerde ambities. Hiermee wordt immers voorkomen dat schaarse middelen worden ingezet voor het oplossen van knelpunten, die inwoners niet of nauwelijks als knellend ervaren. Het is hierbij overigens van belang om als gemeente niet alleen te kijken naar de wensen en behoeften van de huidige inwoners, maar ook oog te hebben voor toekomstige inwoners. Om er voor te zorgen dat het vragenlijstonderzoek de beoogde resultaten zal gaan opleveren, is een goede voorbereiding noodzakelijk. Hieronder worden een aantal aandachtspunten beschreven, die u kunnen helpen bij deze voorbereiding.


8

De uitvoering van een vragenlijstonderzoek kan worden ingedeeld in 4 stappen:

Onderzoeksvraag

Stap 1: Verkenning informatiebehoefte

Stap 2: Onderzoeksopzet

Stap 3: Dataverzameling

Stap 4: Dataanalyse

Beantwoording onderzoeksvraag

Stap 1: Verkenning informatiebehoefte Deze stap heeft betrekking op de vraag wat het onderzoek moet opleveren. Hierbij is het belangrijk om duidelijk en concreet de onderzoeksvraag (inclusief eventuele deelvragen) te formuleren. Op basis hiervan wordt duidelijk of het nodig is om burgers te raadplegen over alle themagebieden die in de vragenlijst burgerraadpleging aan bod komen, of dat een selectie van themagebieden volstaat. Overweeg hierbij hoeveel tijd het beantwoorden van de vragenlijst voor respondenten mag kosten. Weeg daarbij de meerwaarde van extra informatie die een langere vragenlijst oplevert af tegen de kans dat respondenten halverwege de vragenlijst stoppen met invullen of er helemaal niet aan beginnen. Daarnaast moet tijdens deze stap worden stilgestaan bij de vraag of het nodig is dat specifieke doelgroepen deelnemen aan het onderzoek (en, zo ja, om welke groepen gaat het dan?). Stap 2: Onderzoeksopzet Deze stap heeft betrekking op de vraag hoe de beoogde informatie het beste kan worden 1

verkregen. Tijdens deze stap moet worden besloten op welke wijze de deelnemers aan het onderzoek worden geselecteerd. Dit kan bijvoorbeeld door het trekken van adressen uit de gemeentelijke basisadministratie. Sommige gemeenten hebben een inwonerspanel, dat zij van tijd tot tijd raadplegen over verschillende onderwerpen. Het is ook mogelijk vragenlijsten neer te leggen bij de publieksbalie van de gemeente of inwoners op te roepen via een huisaan-huis blad. Consequentie van de twee laatstgenoemde methoden (publieksbalie, huisaan-huis blad) is dat de steekproef select is (bepaalde categorieën van mensen hebben een grotere kans om aan het onderzoek deel te nemen); het kan dan lastiger zijn om de resultaten van het onderzoek te generaliseren naar alle inwoners van de gemeente. Stap 3: Dataverzameling Bij het benaderen van deelnemers aan het onderzoek is het belangrijk om hen te informeren over het doel van het onderzoek alsmede over de manier waarop met de vertrouwelijkheid

1

Normaal gesproken hoort bij deze stap ook het ontwerp van een vragenlijst. Voor dit onderzoek is dat echter niet

relevant, omdat er al een vragenlijst voorhanden is.


9

van de gegevens en de anonimiteit van deelname wordt omgegaan (zie voor een voorbeeld de begeleidende brief in bijlage 2). Bedenk verder hoe u de doelgroep kunt motiveren om aan het onderzoek deel te nemen. Met welke argumenten kunt u deze groep mensen overhalen tot deelname? Aan welke doelen hechten zij belang? Wilt u iets aan de respondenten aanbieden als dank voor deelname, bijvoorbeeld een klein presentje of terugkoppeling van de onderzoeksresultaten? Stap 4: Data-analyse De data-analyse stelt eisen aan de onderzoeksopzet en het is daarom van belang om daar van te voren over na te denken. Als u de resultaten wilt kunnen uitsplitsen naar specifieke groepen, zorg er dan voor dat u weet hoeveel respondenten u minimaal per groep nodig heeft voor de uitvoering van de geplande analyses. Check vervolgens of het, gezien uw geplande onderzoeksopzet, realistisch is om te verwachten dat u voor elke groep voldoende respondenten krijgt en tref zo nodig maatregelen. In veel vragenlijstonderzoek wordt deelnemers aan het onderzoek de gelegenheid aangeboden om zaken aan de orde te stellen die niet in de vragenlijst aan de orde zijn gekomen of om een toelichting te geven bij bepaalde antwoorden. Deze informatie kan heel waardevol zijn. Bedenk echter wel dat het verwerken van open vragen extra tijd kost. Neem alleen een open vraag op, wanneer er bij de dataanalyse voldoende tijd kan worden gereserveerd voor het verwerken van de vraag.

3.2.

De gemeente als regisseur Op basis van de Fleximeter, al dan niet in combinatie met de burgerraadpleging, heeft u de 2

lokale tijdproblematiek in beeld gebracht . Wanneer u vervolgens de ambities gaat formuleren, waar u de komende tijd naar toe wilt werken, is belangrijk om deze zo SMART mogelijk te maken: dus geef aan om welke dienstverlening of voorziening het precies gaat, op welke wijze u de resultaten gaat meten of toetsen, hoe u er voor gaat zorgen dat de verschillende partijen ook daadwerkelijk gaan meewerken en wanneer u denkt uw doelen te 3

hebben gerealiseerd. Maak bovendien voor elke ambitie onderscheid in de rol die u als

2

Zie bijvoorbeeld ook: Handboek Activering betere afstemming Arbeid, Zorg en privé in Deventer; Eindrapport

Dagindeling werkt in Zoetermeer; Een kwestie van tijd, afstemming van tijden in de stad Groningen: een behoeften en knelpunten analyse; Lokale tijdregisseur Geldermalsen, de resultaten van een jaar lang ‘samen werken aan nieuwe tijden’. Op te vragen bij het ministerie van OCW. 3

De letters van SMART staan voor: Specifiek (de doelstelling moet eenduidig zijn); Meetbaar (onder welke

(meetbare/observeerbare) voorwaarden of vorm is het doel bereikt); Acceptabel (gaat de doelgroep en/of management deze doelstelling accepteren); Realistisch (de doelstelling moet haalbaar zijn); Tijdgebonden (wanneer (in de tijd) moet het doel bereikt zijn).


10

gemeente wilt spelen: de rol van beleidsmaker, d.w.z. met de ‘bril van de tijd op’ het gemeentelijk beleid doorlichten en waar nodig aanpassen; de rol van dienstverlener, d.w.z. het goede voorbeeld geven door de openingstijden en dienstverlening van de eigen diensten en voorzieningen aan te passen en/of plaatsonafhankelijk te maken; de rol van werkgever, d.w.z. maatwerk realiseren in de werktijden van medewerkers; de rol van aanjager, d.w.z. als trekker optreden in een traject met verschillende andere organisaties in de gemeente om toe te werken naar een gemeente met een ruimer tijdskader.

Als u als tijdregisseur een traject wilt opstarten met verschillende lokale partijen leert de praktijk dat de vlag ‘tijdbeleid’ of ‘tijdprobleem’ of ‘dagindeling’ niet direct wervend en voor zichzelf sprekend is. Waarschijnlijk doet u er goed aan, om de punten die u bij de andere partijen wilt agenderen zo concreet mogelijk te maken en liefst te verbinden met problemen of kansen of belangen die bij de partijen in kwestie al op de agenda staan. Denk bijvoorbeeld aan ‘kwaliteit van de dienstverlening’, ‘innovatie’, ‘efficiënter werken’, ‘flexibele werktijden’, ‘digitalisering van de dienstverlening’, ‘levensloopbestendig bouwen en ontwikkelen van ruimte’ enzovoort. Gemeenten hebben in hun rol als tijdregisseur drie typen instrumenten om hun beleidsdoelstellingen te bereiken: juridische, economische en communicatieve instrumenten. Voor wat betreft de juridische instrumenten kunt u denken aan bestemmingsplannen, bouwverordeningen en andere ruimtelijke plannen (herstructurering, inrichting openbare ruimten). Bij economische instrumenten kunt u denken aan budget voor pilots en het opnemen van tijdsaspecten in subsidievoorwaarden. Als gemeente heeft u tot slot de mogelijkheid om door middel van communicatie het onderwerp tijdenbeleid op de maatschappelijke agenda te krijgen en/of andere partijen aan te zetten tot nadenken over oplossingen die zij tot stand kunnen brengen.

3.3.

Belang trekkers binnen de gemeente Tot slot, als u binnen de gemeente met het tijdenbeleid aan de slag wilt, is het verstandig om te zorgen voor een bestuurlijke trekker. Deze persoon kan tegelijkertijd fungeren als ‘boegbeeld’ voor de buitenwereld. De burgermeester of een wethouder komt voor deze rol in aanmerking. Daarnaast is het belangrijk om ook een ambtelijke trekker binnen de gemeente te benoemen. Deze persoon kan de verschillende projecten op het vlak van tijdenbeleid overzien, coördineren en regisseren. De ervaring uit eerdere projecten dagindeling leert dat


11

ondernemerskwaliteiten, netwerkkwaliteiten, ervaring met projectmanagement en kennis van het onderwerp belangrijke kwaliteiten voor een ambtelijke trekker (tijdcoördinator) zijn.

3.4.

Suggesties voor oplossingen

3.4.1.

Gezondheidszorg

Avondspreekuur huisarts Waarom kan mijn kat wel ’s avonds naar de dokter en ik niet? De meeste huisartsen houden spreekuur op werkdagen tijdens kantooruren. Dit heeft tot gevolg dat patiënten die werkzaam zijn, voor een bezoek aan de huisarts in veel gevallen een (mid)dag vrij moeten nemen. Ook gebeurt het dat patiënten met niet-spoedeisende klachten zich melden bij huisartsenpost of bij de Spoedeisende Hulp afdeling van het ziekenhuis. Deze zijn beiden echter alleen bedoeld voor spoedeisende klachten. Voor werkende patiënten kan een avondspreekuur bij de huisarts daarom een goede oplossing zijn.

Een avondspreekuur bij de huisarts komt in Nederland nog maar sporadisch voor. Huisarts Buyserd in Tricht (gemeente Geldermalsen) houdt echter al sinds de opening van zijn praktijk in 1982, een avondspreekuur. Het avondspreekuur sluit aan op de behoefte van zijn patiënten, die veelal overdag werken. Daarnaast ziet hij voor zichzelf ook voordelen van het avondspreekuur gezien hij nu op een ander moment, overdag, vrij is om persoonlijke zaken te regelen.

4

Dat er behoefte is aan een avondspreekuur blijkt ook uit onderzoek van TNS-NIPO uitgevoerd in augustus 2006. In dit onderzoek is naar voren gekomen dat 33% van de Nederlanders gebruik zou maken van spreekuren buiten kantooruren. Nog eens 29% zou hier wellicht gebruik van maken. Hierbij moet opgemerkt worden dat deze cijfers van toepassing zijn als er géén extra kosten voor het avondspreekuur in rekening worden gebracht.

4

Bron: ‘Zo kan het ook’, een boekje met acht inspirerende verhalen over bereikbaarheid en openingstijden van

ondernemers en dienstverleners in Geldermalsen. Op te vragen bij het ministerie van OCW.


12

De rol van de gemeente Een gemeente kan als regisseur van betere tijden het avondspreekuur bij de huisarts stimuleren, faciliteren en regisseren. De gemeente kan de volgende stappen doorlopen om 5

tot een avondspreekuur in de gemeente te komen . Vanzelfsprekend kan het onderstaande stappenplan ook worden gebruikt om een avondspreekuur te realiseren voor de tandarts. Stap 1: Behoeften inventariseren Alvorens huisartsen te stimuleren een avondspreekuur op te zetten, dient de behoefte aan een dergelijk spreekuur in de gemeente, in kaart te worden gebracht. Dit kan door middel van de module gezondheidszorg uit de Burgerraadpleging die is bijgevoegd in dit maatwerkadvies. Wanneer u kiest voor de rol van tijdregisseur zult u met andere partijen samen moeten werken om veranderingen tot stand te brengen. Het is dan van belang om een inventarisatie te maken van de relevante actoren binnen de gemeente. Met welke partijen moet u samenwerken om uw doelstellingen te bereiken? Welke belangenorganisaties moet u betrekken? Stap 2: Contact leggen met vertegenwoordiging van de huisartsen Indien uit de behoefte-inventarisatie blijkt dat er inderdaad behoefte is aan een avondspreekuur, kan de gemeente contact leggen met de vertegenwoordiging van de huisartsen. Cruciaal voor het slagen van het opzetten van een avondspreekuur is dat huisartsen op vrijwillige basis meewerken. Stap 3: Langsgaan bij verschillende partijen Naast het contacteren van de vertegenwoordiging van de huisartsen is het van belang om ook andere partijen te betrekken bij de totstandkoming van het avondspreekuur, zoals de patiëntenverenigingen, huisartsenvereniging en andere partijen die zich binnen de gemeente met zorg bezig houden. Ga op werkbezoek bij de verschillende partijen en maak vervolgens een overzicht van de kenmerken, achtergronden, belangen en motieven van de partijen die u wilt betrekken. Op basis hiervan kunt u een reële inschatting maken van de bijdrage die elke partij kan leveren. Het opzoeken van persoonlijk contact en zal meer effect hebben dan contact per e-mail of telefoon.

5

Zie bijvoorbeeld ook: Spreekuurtijden buiten kantoortijden, Zorgbelang Groningen. Op te vragen bij het ministerie

van OCW.


13

Stap 4: Organiseren workshops Het samenbrengen van actoren kan op verschillende manieren. Een van de manieren is het oprichten van een tijdenplatform c.q. netwerk, waarin de relevante partijen worden betrokken. Beslis hoe vaak u bij elkaar wilt komen en maak goed duidelijk wat u van de participanten verwacht en wat zij op hun beurt van de gemeente kunnen verwachten. Voor wat hoort wat: laat zien dat u bereid bent mee te werken aan het oplossen van knelpunten die niet direct op het bordje van de gemeente liggen, maar die wel bij ‘het hogere doel’ passen. In een workshop kunnen de verschillende belanghebbende partijen met elkaar nadenken en bespreken hoe een avondspreekuur kan worden gerealiseerd. Met behulp van de resultaten van het vragenlijstonderzoek heeft u een cijfermatige onderbouwing van de behoefte van bewoners in de gemeente. Belangrijk is overigens dat de huisartsen zelf de conclusie trekken dat mensen problemen ondervinden met hun openingstijden en dat ze zouden kunnen overwegen om deze aan te passen. U kunt deze workshop tevens gebruiken om te onderzoeken op welke wijze u het avondspreekuur kan faciliteren. Als blijk van waardering voor het deelnemen aan de workshop en het meedenken kan de gemeente aan alle betrokkenen een attentie uitreiken. Stap 5: Contact onderhouden Het invoeren van een avondspreekuur gaat niet vanzelf. Een belangrijke rol in het hele traject is weggelegd voor de gemeente. Zij dient de verschillende belanghebbende partijen te blijven motiveren. Dit kan door middel van het regelmatig contact houden en het benadrukken van het perspectief van de goede dienstverlening aan de patiënt. Stap 6: Blijf geïnteresseerd Als er één of meerdere huisartsen bereid zijn met een avondspreekuur van start te gaan verlies dan niet de aandacht maar blijf de ontwikkelingen volgen en waar nodig faciliteren. Gun de huisartsen die daadwerkelijk hun tijden aanpassen alle credits. Rond het project tot slot netjes af en evalueer hoe het is gegaan. Belangrijk is om de bevindingen die uit de evaluatie naar voren komen, goed te documenteren, zodat u er bij volgende projecten baat bij heeft.


14

BIJLAGE 1: DEELNEMERS AAN DE FLEXIMETER Provincie Friesland

Provincie Noord-Brabant

Gemeente Leeuwarden

Gemeente Halderberge

Provincie Groningen

Provincie Limburg

Gemeente De Marne

Gemeente Maastricht

Gemeente Loppersum

Gemeente Roermond

Provincie Drenthe

Provincie Utrecht

Gemeente Emmen

Gemeente Amersfoort

Gemeente Westerveld

Gemeente Maarssen

Provincie Gelderland

Provincie Noord-Holland

Gemeente Ede

Gemeente Heerhugowaard

Gemeente Geldermalsen

Gemeente Zaanstad

Provincie Overijssel

Provincie Zuid-Holland

Gemeente Deventer

Gemeente Alphen a/d Rijn

Gemeente Enschede

Gemeente Zoetermeer

Gemeente Hengelo Provincie Flevoland Gemeente Almere

Provincie Zeeland Gemeente Goes Gemeente Reimerswaal Gemeente Tholen Gemeente Veere


15

BIJLAGE 2: BEGELEIDENDE BRIEF BIJ VRAGENLIJST BURGERRAADPLEGING EN VRAGENLIJST BURGERRAADPLEGING [plaats], [datum]

Project : [naam] Betreft : vragenlijstonderzoek

Geachte mevrouw, mijnheer, Wat maakt een gemeente modern en aantrekkelijk? Wat zorgt er voor dat mensen er graag willen wonen, met plezier werken en dat bedrijven zich er graag willen vestigen? Een steeds belangrijker wordende sleutel tot succes zijn de tijden waarop mensen kunnen leven en werken binnen een gemeente. Hoe beter de tijden aansluiten bij de behoeften, hoe aantrekkelijker de gemeente is. De gemeente [naam] wil graag weten welke behoeften en tijdknelpunten burgers hebben op het terrein van de openingstijden en bereikbaarheid van winkels, voorzieningen en diensten. Wij willen u daarom vragen om bijgaande vragenlijst in te vullen. [naam onderzoeksbureau] voert dit onderzoek uit. Met de informatie die uit het onderzoek naar voren komt, kunnen wij vervolgens aan de slag gaan om verbeteringen tot stand te brengen. U bent één van de [aantal] willekeurig gekozen burgers aan wie wordt gevraagd om deze vragenlijst in te vullen. Wij hebben uw adres gekregen uit de gemeentelijk basisadministratie (GBA). Wij gebruiken uw adres alleen voor dit onderzoek. De gegevens worden strikt vertrouwelijk behandeld en de ingevulde vragenlijsten zijn alleen toegankelijk voor de onderzoekers. Een samenvatting van de onderzoeksresultaten publiceren wij [maand en jaar] op de gemeentelijke website [website]. Om een goed beeld te krijgen van de behoeften van burgers is uw medewerking van groot belang. Wilt u de vragenlijst zo goed en zo compleet mogelijk in te vullen. Het is de bedoeling dat u de vragen invult zonder lang te aarzelen. Bij de vragen is er geen goed of fout antwoord, ze gaan over wat u persoonlijk denkt of doet. Wilt u de ingevulde vragenlijst invullen voor [datum] en terugsturen in de bijgevoegde antwoordenvelop? U hoeft op deze envelop geen postzegel te plakken. Voor vragen over het onderzoek of over de vragenlijst kunt u contact opnemen met [naam] via [contactgegevens]. Met vriendelijke groet, [afzender]


16

Burgerraadpleging Feitelijke en gewenste openingstijden van voorzieningen in de gemeente

PERSOONSKENMERKEN 1.

Wat is uw geslacht?

man vrouw

2.

Wat is uw geboortejaar?

3.

Verricht u mantelzorg?

nee ja

4.

Verricht u betaalde arbeid?

nee ga naar vraag 7 ja, minder dan 12 uur per week ja, 12 - 24 uur per week ja, 24 - 35 uur per week ja, meer dan 35 uur per week

5.

Wat voor soort werktijden heeft u?

regelmatige werktijden (kantoortijden) regelmatige werktijden met avond en/of weekenddienst ploegendienst, zonder weekenddienst ploegendienst, met weekenddienst onregelmatige werktijden, zonder weekenddienst onregelmatige werktijden, met weekenddienst anders

6.

Bent u tevreden over de mogelijkheid om uw werk te combineren met::

19 |_|_|

a) uw huishouden b) uw sociale leven (vrienden, familie en kennissen) c) uw hobby’s, studie, vrijwilligerswerk d) de zorg voor thuiswonende kinderen e) mantelzorg 7.

Wat is uw thuissituatie?

samenwonend/getrouwd alleenstaand ga naar vraag 11 anders ga naar vraag 11

8.

Verricht uw partner betaalde arbeid?

nee ga naar vraag 10 ja, minder dan 12 uur per week ja, 12 - 24 uur per week ja, 24 - 35 uur per week ja, meer dan 35 uur per week

9.

Wat voor soort werktijden heeft uw partner?

regelmatige werktijden (kantoortijden) regelmatige werktijden met avond en/of weekenddienst ploegendienst, zonder weekenddienst ploegendienst, met weekenddienst onregelmatige werktijden, zonder weekenddienst onregelmatige werktijden, met weekenddienst anders

10. Verricht uw partner mantelzorg?

nee ja

TIJDCOÖRDINATIE 11. De gemeente geeft jaarlijks een gemeentegids uit (op papier of digitaal) met informatie over voorzieningen binnen de gemeente. Heeft u de afgelopen 12 maanden informatie opgezocht in deze gemeentegids?

nee ga naar vraag 13 ja, via de digitale gemeentegids (internet) ja, via de papieren gemeentegids

12. Bent u tevreden met de informatie in de gemeentegids over: a) gemeentelijke diensten/voorzieningen? b) semi-publieke voorzieningen (bijvoorbeeld sporthal, zwembaden en zorginstellingen)? c) private voorzieningen (bijvoorbeeld supermarkten, banken en postkantoren)? d) privaat aangeboden gemaksdiensten (bijvoorbeeld boodschappendiensten, klussenservices en strijkservices)? 13. Bent u tevreden met het onderzoek dat de gemeente uitvoert naar de wensen van inwoners over de openingstijden van: a) gemeentelijke diensten/voorzieningen? b) semi-publieke voorzieningen (bijvoorbeeld sporthal, zwembaden en zorginstellingen)? c) private voorzieningen (bijvoorbeeld supermarkten, banken en postkantoren)? d) privaat aangeboden gemaksdiensten (bijvoorbeeld boodschappendiensten, klussenservices en strijkservices)?

PUBLIEKE DIENSTVERLENING De vragen in dit blok gaan over de publieke voorzieningen in de gemeente waar u woont. Wij richten ons hierbij op de afdeling Burgerzaken, de afdeling Bouw en Wonen, het zorgloket (WMO) en de bibliotheek. 14. Heeft u de afgelopen 12 maanden het loket van de afdeling Burgerzaken, het loket van de afdeling Bouwen en Wonen of het zorgloket (WMO) bezocht?

nee ja

15. Bent u tevreden over de openingstijden van: a) de afdeling Burgerzaken? b) de afdeling Bouwen en Wonen? c) het zorgloket (WMO) ? d) het afvaldepot (ook wel milieustraat genoemd) ? e) de bibliotheek? 16. Op welk tijdstip maakt u bij voorkeur gebruik van: (

a) de afdeling Burgerzaken? b) de afdeling Bouwen en Wonen? c) het zorgloket (WMO) ? d) het afvaldepot (ook wel milieustraat genoemd) ? e) de bibliotheek?

© Déhora Consultancy Group

!"

"#

%$$% ! $&

$&

17. Stel u kunt op afspraak terecht bij onderstaande afdelingen, zou u hier gebruik van maken bij:

'

'

'

(

' '

'

(

' '

a) de afdeling Burgerzaken? b) de afdeling Bouwen en Wonen? c) het zorgloket (WMO) ? 18. Bent u tevreden over telefonische bereikbaarheid van: a) de afdeling Burgerzaken? b) de afdeling Bouwen en Wonen? c) het zorgloket (WMO)? 19. Het digitale loket is het online loket van de gemeente, waar u informatie kunt vinden over de verschillende gemeentelijke diensten en producten. Heeft u de afgelopen 12 maanden het digitaal loket van uw gemeente bezocht?

nee, er is geen digitaal loket ga naar vraag 21 nee, ik ga liever naar het gewone loket of bel met de gemeente ga naar vraag 21 nee, maar daar ga ik in de toekomst wel gebruik van maken ga naar vraag 21 ja

20. Bent u bij het digitaal loket tevreden over de: a) informatie over de gemeentelijke diensten en voorzieningen? b) mogelijkheid om aanvragen te doen? c) om zaken volledig af te handelen?

PRIVATE DIENSTVERLENING De vragen in dit blok gaan over de private voorzieningen in de gemeente waar u woont. Wij richten ons hierbij op de supermarkten, banken en postkantoren.

21. Bent u tevreden over de openingstijden van: a) supermarkten? b) banken? c) het postkantoor? 22. Wanneer gaat u bij voorkeur naar: (

!"

"#

%$$% ! $&

$&

a) de supermarkt? b) de bank? c) het postkantoor?

23. Heeft u in de afgelopen 6 maanden gebruik gemaakt van een koopzondag in uw gemeente?

nee, er zijn geen koopzondagen in mijn gemeente ga naar vraag 25 nee, daar heb ik geen behoefte aan ga naar vraag 25 ja

24. Wat vindt u van het aantal koopzondagen in uw gemeente? 25. Heeft u in de afgelopen 6 maanden gebruik gemaakt van een koopavond in uw gemeente?

26. Wat vindt u van het aantal koopavonden in uw gemeente?


nee, er zijn geen koopavonden in mijn gemeente ga naar vraag 27 nee, daar heb ik geen behoefte aan ga naar vraag 27 ja

27. Heeft u in de afgelopen 6 maanden gebruik gemaakt van een avondwinkel in uw gemeente? ) ' ' # ( ' '

nee, er zijn geen avondwinkels in mijn gemeente ga naar vraag 29 nee, daar heb ik geen behoefte aan ga naar vraag 29 ja

28. Wat vindt u van het aantal avondwinkels in uw gemeente? 29. Heeft u in de afgelopen 6 maanden gebruik gemaakt van een boodschappen bezorgservice in uw gemeente?

nee, er is geen boodschappen bezorgservice in mijn gemeente nee, daar heb ik geen behoefte aan ja

KINDEROPVANG EN BUITENSCHOOLSEOPVANG 30. Heeft u thuiswonende kinderen?

nee ja

ga naar vraag 42

31. Heeft u kinderen in de leeftijd van 0 tot en met 3 jaar?

nee ja

ga naar vraag 36

32. Maakt u voor de opvang van uw kinderen gebruik van een kinderdagverblijf?

nee, de openingstijden sluiten niet aan bij mijn werktijden ga naar vraag 34 nee, anders ga naar vraag 36 ja

33. Bent u tevreden over: a) het tijdstip waarop het kinderdagverblijf opengaat? b) het tijdstip waarop het kinderdagverblijf sluit? c) het aantal weken dat het kinderdagverblijf op jaarbasis geopend is? * ++

*

*

,,

*

,,

-,

& ,,

34. Stel dat u zou mogen kiezen, op welk tijdstip zou u dan willen dat het kinderdagverblijf opengaat? *

* $ -,

* $& , ,

* $& - ,

* $" , ,

$" , ,

35. Stel dat u zou mogen kiezen, op welk tijdstip zou u dan willen dat het kinderdagverblijf sluit? 36. Heeft u kinderen in de leeftijd van 4 tot en met 12 jaar?

nee ja

ga naar vraag 42

37. Maakt u voor de opvang van uw kinderen gebruik van een buitenschoolse opvang (BSO)?

nee, de openingstijden sluiten niet aan bij mijn werktijden ga naar vraag 39 nee, anders ga naar vraag 41 ja

38. Bent u tevreden over: a) het tijdstip waarop de BSO opengaat? b) het tijdstip waarop de BSO sluit? c) het aantal weken dat de BSO op jaarbasis geopend is? * ++

*

*

,,

*

,,

*

-,

& ,,

'

39. Stel dat u zou mogen kiezen, op welk tijdstip zou u dan willen dat de BSO opengaat? *

* $ -,

40. Stel dat u zou mogen kiezen, op welk tijdstip zou u dan willen dat de BSO sluit?


* $& , ,

* $& - ,

* $" , ,

$" , ,

41. Maakt u voor de opvang van uw kinderen gebruik van formele gastouderopvang?

nee, de openingstijden sluiten niet aan bij mijn werktijden nee, anders nee, er is geen formele gastouderopvang in mijn gemeente ja

GEZONDHEIDSZORG In dit blok worden een aantal vragen gesteld over Gezondheidszorg. Het gaat hierbij om niet-spoedeisende hulp.

42. Bent u tevreden over de tijden waarop u terecht kunt bij: a) de huisarts b) de tandarts c) de fysiotherapeut d) de apotheek 43. Wanneer gaat u bij voorkeur naar: (

!"

"#

%$$% ! $&

$&

a) de huisarts b) de tandarts c) de fysiotherapeut d) de apotheek 44. Is er in de gemeente, dan wel binnen een straal van 10 km een ziekenhuis, waar men terecht kan voor alle basispoliklinische zorg?

nee ja

ga naar vraag 47

45. Bent u tevreden over de tijden waarop u terecht kunt bij de poliklinieken? !"

"#

%$$% ! $&

46. Wanneer gaat u bij voorkeur naar een polikliniek? (

VERVOER 47. Bent u tevreden over de bereikbaarheid met het openbaar vervoer van: a) de gemeentelijke diensten/voorzieningen b) tenminste één winkelgebied c) tenminste één multidisciplinair zorgcentrum? 48. Heeft u een auto?

49. Bent u tevreden over de parkeergelegenheid bij: a) de gemeentelijke diensten/voorzieningen b) tenminste één winkelgebied c) tenminste één multidisciplinair zorgcentrum? 50. Bent u tevreden over de aandacht van de gemeente voor: d) de fietsvriendelijkheid van de gemeente? e) veilige fiets- en looproutes naar scholen?


nee ja

ga naar vraag 50

$&

HARTELIJK DANK VOOR UW MEDEWERKING AAN DIT ONDERZOEK! Indien u nog een toelichting wil geven bij bepaalde vragen of aanvullende opmerkingen heeft, dan kunt u die hieronder vermelden.

Aanvullende opmerkingen:


Rapportage Fleximeter Gemeente Deventer

Recommend Documents