Rapport Lokeren Bijlage gezamenlijk klimaatplan Waasland (online raadpleging 3-14 maart 2016)
Waasland Klimaatland is een samenwerking tussen Interwaas en de provincie OostVlaanderen. Voor meer informatie kan u terecht op onderstaande contactgegevens.
Coördinatie en studiewerk:
Kristof Van Gansen
[email protected] 0496 78 32 00
Participatiemomenten:
Arnold Wittenberg
[email protected] 03 780 52 38
Volg ons op:
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
www.waaslandklimaatland.be /WaaslandKlimaatland @WaasKlimaat
2
Inhoudstafel Lijst van figuren, grafieken en tabellen ............................................................................................... 4 1. Inleiding .............................................................................................................................................. 5 2. Socio-economische analyse ............................................................................................................ 5 3. CO2-nulmeting .................................................................................................................................... 9 3.1 Huisvesting (33%) ................................................................................................................... 10 3.2 Tertiair (20%) .......................................................................................................................... 11 3.3 Landbouw (5%) ....................................................................................................................... 12 3.4 Industrie niet-ETS (20%) ........................................................................................................ 14 3.5 Mobiliteit (20%) ....................................................................................................................... 15 3.6 Lokale overheid (1,8%) ........................................................................................................... 16 3.7 Samenvatting .......................................................................................................................... 18 4. Hernieuwbare energiescan ............................................................................................................. 20 5. Participatie ....................................................................................................................................... 22 5.1 Traject ..................................................................................................................................... 22 5.2 Ideeën ..................................................................................................................................... 23 5.3 Prioriteiten ............................................................................................................................... 25 6. Klimaatacties ................................................................................................................................... 26 7. Samenvatting ................................................................................................................................... 28
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
3
Lijst van figuren, grafieken en tabellen
Figuren
Figuur 1. Ruimtelijke invulling van de stad Lokeren ................................................................................ 5
Grafieken
Grafiek 1. Type woningen (2014) ............................................................................................................ 6 Grafiek 2. Verdeling type woningen (2014) ............................................................................................. 6 Grafiek 3. Bestemming cultuurgronden (2014) ....................................................................................... 7 Grafiek 4. Verplaatsingsafstand en hoofdvervoerswijze (2014) .............................................................. 7 Grafiek 5. Procent CO2 uitstoot per energiedrager in huisvesting sector van Lokeren (2011) ............. 10 Grafiek 6. Procent CO2 uitstoot per energiedrager in tertiaire sector van Beveren (2011) ................... 11 Grafiek 7. Energieverbruik per energiedrager en subsector in tertiaire sector van Lokeren (2011) ..... 12 Grafiek 8. Procent CO2-uitstoot per energiedrager in landbouw sector van Lokeren (2011) ................ 13 Grafiek 9. Procent CO2-uitstoot per proces in landbouw sector van Lokeren (2011) ........................... 13 Grafiek 10. Procent CO2 uitstoot per energiedrager in industrie niet-ETS van Lokeren (2011) ........... 14 Grafiek 11. Procent CO2 uitstoot in sector mobiliteit van Lokeren (2011) ............................................. 15 Grafiek 12. Verbruik energie in PJ per energiedrager en type voertuig in sector mobiliteit van Lokeren, exclusief snelwegen (2011) .......................................................................................................... 16 Grafiek 13. Procent CO2 uitstoot per proces bij lokale overheid van Lokeren (2011) ........................... 17 Grafiek 14. Verbruik in ton CO2 per energiedrager en subsector in lokale overheid van Lokeren (2011) ...................................................................................................................................................... 17 Grafiek 15. Jaarlijkse uitstoot (ton CO2) per sector in Lokeren (2011) .................................................. 18 Grafiek 16. Jaarlijkse uitstoot (ton CO2) per sector en energiedrager in Lokeren (2011) ..................... 19 Grafiek 17. Overzicht hernieuwbare energiebronnen met meeste potentieel (2011) ........................... 21
Tabellen
Tabel 1. Lokale hernieuwbare energie Lokeren in 2011 (VITO-tool, 2013) ............................................ 8 Tabel 2. Overzicht jaarlijks verbruik (MWh) en uitstoot (ton CO2) huisvesting Lokeren (2011) ............ 10 Tabel 3. Overzicht jaarlijks verbruik (MWh) en uitstoot (ton CO2) in tertiaire sector in Lokeren (2011) 11 Tabel 4. Overzicht jaarlijks verbruik (MWh) en uitstoot (ton CO2) in landbouw in Lokeren (2011) ....... 12 Tabel 5. CO2-equivalenten van energie en niet-energiegerelateerde uitstoot broeikasgassen ............ 13 Tabel 6. Overzicht jaarlijks verbruik (MWh) en uitstoot (ton CO2) industrie niet-ETS Lokeren (2011) . 14 Tabel 7. Overzicht jaarlijks verbruik (MWh) en uitstoot (ton CO2) mobiliteitLokeren (2011) ................. 15 Tabel 8. Overzicht jaarlijks verbruik (MWh) en uitstoot (ton CO2) lokale overheid Lokeren (2011) ...... 17 Tabel 9. Overzicht jaarlijks verbruik (MWh) en uitstoot (ton CO2) per sector in Lokeren (2011) ......... 18 Tabel 10. Hernieuwbare energie-scan Lokeren (2011) ......................................................................... 20 Tabel 11. Overzicht participatiemomenten ............................................................................................ 22 Tabel 13. Prioriteiten Lokeren ............................................................................................................... 25 Tabel 13. klimaatacties voor gemeente Lokeren................................................................................... 26
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
4
1. Inleiding Tussen 5 en 31 mei 2016 wordt het bindende Wase Klimaatplan voorgelegd aan de gemeenteraden van Beveren, Lokeren, Moerbeke, Sint-Gillis-Waas, Stekene, Temse en Waasmunster. Dit is bijlage 7.2 van het Wase Klimaatplan en handelt over de stad Lokeren. Deze bijlage is informatief en heeft als doel om burgers, ondernemers en beleidsmakers meer inzicht te brengen in de klimaatproblematiek van de stad Lokeren. Deze bijlage is opgebouwd uit zeven paragrafen: de eerste paragraaf is de inleiding. De tweede paragraaf handelt over de socio-economische analyse van de gemeente. De derde paragraaf handelt over de CO2-nulmeting. De vierde paragraaf beschrijft de hernieuwbare energiescan. De vijfde paragraaf beschrijft het participatietraject in de gemeente. De zesde paragraaf beschrijft de klimaatacties voor de gemeente. De zevende paragraaf geeft een samenvatting van het gemeentelijke klimaatplan.
2. Socio-economische analyse Om Lokeren beter te begrijpen, wordt een socio-economische analyse gemaakt van de stad. De totale 2 oppervlakte van de stad is 68,50 km . Hierin wonen 40.491 inwoners op een dichtheid van 600 inwoners per vierkante kilometer (1 januari 2015). Het gemiddeld inkomen per inwoner is 17.088 euro in 2012 tegenover het Vlaamse gemiddelde van 17.765 euro.
Figuur 1. Ruimtelijke invulling van de stad Lokeren
In de volgende paragrafen worden huisvesting, mobiliteit, industrie, handel en diensten, landbouw en energie beschreven.
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
5
Huisvesting
Volgens de FOD Economie (2015) zijn er in Lokeren 17.311 woningen, waarvan 77% eengezinswoningen, 20% appartementen en 3% handelshuizen. 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0
13.450 3.392
469
Grafiek 1. Type woningen (2014)
Van deze 13.450 eengezinswoningen zijn er in 2014 tot 39% open bebouwing, 28% halfopen bebouwing en 33% gesloten bebouwing.
4.438
5.192
Open bebouwing Halfopen bebouwing Gesloten bebouwing
3.820
Grafiek 2. Verdeling type woningen (2014)
In 2013 werden er bouwaanvragen ingediend voor 7 nieuwe appartementsgebouwen, 166 nieuwbouwwoningen en 122 voor renovatie van gebouwen.
Industrie, handel en diensten
In 2015 heeft Lokeren 25 bedrijvenzones, goed voor 414 bedrijven (Agentschap Ondernemen, 2015). Volgens het departement Leefmilieu, Natuur en Energie (2015) zijn hiervan geen ETS-bedrijven die een eigen systeem van CO2 emissiehandel hebben.
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
6
Landbouw
Volgens de landbouwcijfers van 2014 blijkt dat er 185 landbouwbedrijven waren in Lokeren. De veeteelt was goed voor 12.573 runderen, 21.348 varkens en 290.350 kippen. Daarnaast was er 377.515 hectare grond voorzien voor verbouwing van gewassen. Hiervan werd 126.473 ha bestemd voor blijvend grasland. Daarnaast werd 172.804 ha voorzien voor voedergewassen (waarvan 134.469 ha voedermaïs en 35.422 ha tijdelijke weiden). Voor korrelgraan werd 46.513 ha bestemd (waarvan 35.470 ha korrelmaïs en 5.792 ha tarwe). Voor aardappelen werd 20.331 ha voorzien. De overige 11.394 ha wordt verdeeld over boomgaarden, groententeelt en andere gewassen. Deze verdeling wordt in onderstaande grafiek weergegeven.
3,0%
12,3% 5,4%
33,5%
Granen voor de korrel Aardappelen Voedergewassen
45,8%
Totaal grasland Alle andere cultuurgrond
Grafiek 3. Bestemming cultuurgronden (2014)
Mobiliteit
Uit het onderzoek verplaatsingsgedrag Vlaanderen (OVG) van 2014 blijkt dat de Vlaming gemiddeld 2,76 verplaatsingen per dag doet met een gemiddelde verplaatsing van 37,5 kilometer per persoon. Onderstaande grafiek toont de verplaatsingsafstanden per hoofdvervoerswijze. Hieruit blijkt dat de Vlaming voor afstanden van minder dan 1 kilometer, toch voor 25% de wagen heeft gebruikt tegenover 42% te voet. Wanneer de verplaatsing met de fiets gebeurt, is er een daling in het gebruik vanaf dat de afstand groter is dan 3 kilometer. Indien een verplaatsing hoger dan 40 kilometer is, stijgt de trein als hoofdvervoerswijze tot bijna 12%.
Grafiek 4. Verplaatsingsafstand en hoofdvervoerswijze (2014)
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
7
Lokale overheid als organisatie
Om de gemeenten te helpen met het inventariseren van energieverliezen, stelde Eandis in 2015 een energiezorgplan op voor de gemeente als organisatie. Hierin staan verschillende maatregelen uitgerekend om minder energie te verbruiken. Daarnaast heeft Eandis ook plannen opgemaakt rond energiereductie van de openbare verlichting. Zo zijn de lokale overheden verantwoordelijk voor de openbare verlichting langs lokale wegen. Om efficiënt met de verlichting om te springen, heeft Eandis in 2015 Masterplannen Openbare verlichting gemaakt voor de Wase gemeenten. In deze plannen zijn er mogelijkheden opgenomen om minder energie te verbruiken. De Mobi-scan van Eandis wordt opgevraagd.
Lokale hernieuwbare energie
Om klimaatverandering tegen te gaan, is een overstap van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie cruciaal. Hernieuwbare energie die opgewekt wordt op het eigen grondgebied, is dus een belangrijke strijdpunt om klimaatverandering tegen te gaan. Onderstaande tabel toont het lokaal opgewekte in 2011. Geproduceerde elektriciteit (m.u.v. installaties >20 MW en ETS) Windkracht Fotovoltaïsche energie Warmtekrachtkoppeling Overige (incl afvalverbranding met energierecuperatie) Totaal
Lokaal opgewekte elektriciteit (MWh) 0 6.713 0 0 6.713
Tabel 1. Lokale hernieuwbare energie Lokeren in 2011 (VITO-tool, 2013)
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
8
3. CO2-nulmeting In opdracht van het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie (LNE) van de Vlaamse overheid, voerde het VITO een CO2-nulmeting uit voor alle Vlaamse steden en gemeenten. Deze gegevens zijn beschikbaar op http://aps.vlaanderen.be/lokaal/burgemeestersconvenant/burgemeestersconvenant.htm. Als basisjaar werd 2011 genomen en hiervoor werd het energieverbruik geïnventariseerd om de CO 2uitstoot te berekenen voor zes sectoren. Een eerste sector is de huisvesting, hier worden alle energieverbruiken geïnventariseerd en hun CO2-uitstoot op gebaseerd. Een tweede sector is de tertiaire sector, de handel en dienstensector. Hierin is ook de openbare verlichting opgenomen. Ook hier worden alle energieverbruiken geïnventariseerd. Een derde sector is de landbouw naast energiegerelateerde uitstoot, worden ook andere broeikasgassen uitgestoten. Deze zijn CH4 voor vertering en mestopslag en N2O voor mestopslag en bodemprocessen. Aangezien het burgemeestersconvenant gaat over energiegerelateerde CO2-uitstoot, worden deze gegevens niet opgenomen in de nulmeting. Toch worden deze ter informatie aangeboden. Een vierde sector is de industrie en haar energiegerelateerde CO2-uitstoot. Een opmerking is dat er in 2011 acht bedrijven zijn in de zeven Wase gemeenten die hun CO2-uitstoot verplicht moeten melden en verhandelen van Europa. Dit zijn zogenaamde ETS-bedrijven die vallen onder het Europees Emissiehandelssysteem. Deze worden niet opgenomen in de nulmeting, aangezien ze een apart registratie circuit hebben voor Europa. Een vijfde sector is transport en het brandstofverbruik afkomstig van het openbaar, particulier en commercieel vervoer via de weg. De autosnelwegen worden niet opgenomen in de CO2-nulmeting, aangezien de Wase gemeenten hier weinig tot geen invloed hebben. Wel wordt deze vermeld ter informatie. Een zesde sector is de uitstoot van de gemeenlijk overheden zelf: hierin zitten de gegevens van eigen gebouwen, eigen vloot en eigen openbare verlichting. Voor deze nulmeting gebruikte VITO verschillende data. Zo werden de gegevens van netbeheerder Eandis en Infrax opgevraagd omtrent verbruik elektriciteit en aardgas. Van de Vlaamse Landmaatschappij worden de gegevens van de mestbank gebruikt. Van het Vlaams Energieagentschap en VREG worden premies en groenestroomcertificaten ingegeven. Van het Verkeerscentrum Vlaanderen wordt met het aantal voertuigkilometers per gemeente en per weg rekening gehouden. Er wordt geen rekening gehouden met treinverkeer, scheep- of luchtvaart. Van VITO wordt de inventaris duurzame energie gebruikt en de energiebalans. De gegevens omtrent het verbruik van de gemeentelijke vloot, is afkomstig van de gemeenten zelf. Meer informatie omtrent deze nulmeting is terug te vinden in de “Handleiding – Ondersteuning burgemeestersconvenant – Deel 1 Baseline Emission Inventory” van Meynaert uit 2014. Dit is een studie door VITO in opdracht van het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid. Het is belangrijk om te duiden op het feit dat voor de VITO-tool enkel gegevens uit 2011 gebruikt werden: de gegevens uit de socio-economische analyse van paragraaf 2 zijn recenter, dus niet gelinkt aan de VITO-tool. Daarnaast publiceerde VITO een geactualiseerde versie van de CO 2 gegevens van 2011 in het najaar van 2015. Aangezien het klimaatplan van Sint-Niklaas en Kruibeke ook gebaseerd zijn op de eerste versie van de CO2-gegevens, werd ervoor geopteerd om binnen het Waasland met dezelfde gegevens te werken. Ook is het niet uit te sluiten dat VITO geen nieuwe geactualiseerde versie uitbrengt tegen de eerste rapportage naar de Europese Commissie in 2018.
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
9
3.1 Huisvesting (33%)
Uitstoot per energiedrager
Uit de CO2-nulmeting van Lokeren, bleek dat de sector huishoudens in 2011 tot 289.592 MWh verbruikte en hierdoor 55.414 ton CO2 uitstootte. Van deze CO2-uitstoot is 50% afkomstig van aardgas, 27% van elektriciteit, 14% van stookolie, 5% van steenkool en 3% van vloeibaar gas. De hernieuwbare energie is goed voor bijna 11% van het energieverbruik bij de sector huisvesting en is praktisch helemaal toe te schrijven aan biomassa (o.a. hout). De uitstoot van deze hernieuwbare energiebronnen wordt verondersteld nul ton CO2 te zijn. Energie
Verbruik (MWh)
Uitstoot (ton CO2)
Elektriciteit
74.299
25,66%
14.814
26,73%
Warmte
0
0%
0
0%
Aardgas
137.677
47,54%
27.811
50,19%
7.744
2,67%
1.758
3,17%
Stookolie
29.875
10,32%
7.977
14,39%
Steenkool
8.629
2,98%
3.055
5,51%
Biomassa
30.485
10,53%
0
0%
Zonne-/thermische energie
159
0,06%
0
0%
Geothermische energie
725
0,25%
0
0%
Totaal
289.592
Vloeibaar gas
55.414
Tabel 2. Overzicht jaarlijks verbruik (MWh) en uitstoot (ton CO2) in sector huisvesting in Lokeren (2011)
6% 14%
27%
Elektriciteit Aardgas
3%
Vloeibaar gas Stookolie 50%
Steenkool
Grafiek 5. Procent CO2 uitstoot per energiedrager in huisvesting sector van Lokeren (2011)
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
10
3.2 Tertiair (20%)
Uitstoot per energiedrager
Uit de CO2-nulmeting van Lokeren, bleek dat de tertiaire sector in 2011 tot 166.658 MWh verbruikte en hierdoor 33.821 ton CO2 uitstootte. Van deze CO2-uitstoot is 39% afkomstig van elektriciteit, 49% van aardgas, 1% van vloeibaar gas en 11% stookolie. De hernieuwbare energie is goed voor 1,7% van het energieverbruik bij de tertiaire sector en is praktisch helemaal toe te schrijven aan biomassa. De uitstoot van deze hernieuwbare energiebronnen, is nul ton CO2. Energie
Verbruik (MWh)
Uitstoot (ton CO2)
Elektriciteit
66.809
40,09%
13.321
39,39%
Warmte
0
0%
0
0%
Aardgas
82.752
49,65%
16.716
49,42%
1.001
0,60%
227
0,67%
13.321
7,99%
3.557
10,52%
Steenkool
0
0,00%
0
0,00%
Biomassa
2.678
1,61%
0
0%
Vloeibaar gas Stookolie
Zonne-/thermische energie
2
0,00%
0
0%
Geothermische energie
95
0,06%
0
0%
Totaal
166.658
33.821
Tabel 3. Overzicht jaarlijks verbruik (MWh) en uitstoot (ton CO2) in tertiaire sector in Lokeren (2011)
Elektriciteit
11%0% 1%
Warmte 39%
Aardgas Vloeibaar gas
49%
0%
Stookolie Steenkool
Grafiek 6. Procent CO2 uitstoot per energiedrager in tertiaire sector van Beveren (2011)
Uitstoot per subsector
Als de subsectoren van de tertiaire sector in Lokeren bestudeerd worden, dan blijkt dat de handel het meeste energie verbruikt (40%). Dit wordt gevolgd door andere gemeenschaps-, sociale en persoonlijke dienstverlening (18%), kantoren en administraties (17%), de horeca (6%), het onderwijs (4%) en gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening (4%). Energieverbruikers in de tertiaire sector die wegens privacy redenen niet ondergebracht mogen worden in subsectoren, zijn goed voor 11% van het energieverbruik in deze sector.
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
11
80.000 70.000 60.000
MWh
50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0
Steenkool Stookolie Vloeibaar gas Aardgas Warmte Elektriciteit
Kantoren en administr aties
Horeca
Handel
Gezondh eidszorg en maatscha ppelijk
87 1.714 396 16.268 0 11.303
0 780 253 4.331 0 4.477
16 5.403 180 30.461 0 35.043
18 509 1 5.812 0 2.066
Andere gemeens chaps-, en persoonlij ke dienstverl ening 2.409 2.771 64 17.387 0 10.454
Onderwijs
Rest tertiair
5 1.156 1 4.210 0 1.598
142 988 107 12.349 0 5.008
Grafiek 7. Energieverbruik per energiedrager en subsector in tertiaire sector van Lokeren (2011)
3.3 Landbouw (5%)
Energiegerelateerde uitstoot per energiedrager
Uit de CO2-nulmeting van Lokeren, bleek dat de agrarische sector in 2011 tot 38.158 MWh verbruikte en hierdoor 9.156 ton CO2 uitstootte. Van deze CO2-uitstoot is 9% afkomstig van elektriciteit, 26% van aardgas en 63% van stookolie. In de studie bleek dat er in 2011 geen hernieuwbare energie gebruikt werd. Energie
Verbruik (MWh)
Elektriciteit
4.196
11,00%
837
9,14%
Warmte
0
0%
0
0%
Aardgas
11.995
31,43%
44
0,12%
21.549
56,47%
Steenkool
375
0,98%
133
1,45%
Biomassa
0
0%
0
0%
Zonne-/thermische energie
0
0%
0
0%
Geothermische energie
0
0%
0
0%
Totaal
38.158
Vloeibaar gas Stookolie
Uitstoot (ton CO2)
2.423 26,46% 10
0,11%
5.754 62,84%
9.156
Tabel 4. Overzicht jaarlijks verbruik (MWh) en uitstoot (ton CO2) in landbouw in Lokeren (2011)
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
12
9% Elektriciteit
1% 0%
Warmte 27%
63%
Aardgas Vloeibaar gas
0%
Stookolie Steenkool
Grafiek 8. Procent CO2-uitstoot per energiedrager in landbouw sector van Lokeren (2011)
Niet-energiegerelateerde uitstoot
In de nulmeting bedoeld voor de Europese Commissie, wordt geen rekening gehouden met de uitstoot van niet-energiebroeikasgassen in de landbouw sector. Aangezien deze broeikasgassen toch een aanzienlijk aandeel hebben, worden deze ter informatie gepresenteerd. Zo ontstaan in de landbouwsector CH4 en N2O door verteringsprocessen van dieren en door emissie van landbouwgrond. Deze emissie wordt in onderstaande tabel herschaald naar CO2-equivalenten om het effect op klimaatverandering leesbaar te maken. Bron
CO2-equivalent (ton per jaar)
%
16.061
48,12% 16,32%
CH4 vertering CH4 mestopslag
5.448 2.060
N2O mestopslag N2O bodem
9.803 33.374
Totaal
6,17% 29,37% 100%
Tabel 5. CO2-equivalenten van energie en niet-energiegerelateerde uitstoot broeikasgassen
De verteringsprocessen van dieren waaronder runderen en varkens, is goed voor 48% van de nietenergiegerelateerde uitstoot van broeikasgassen. De uitstoot van broeikasgassen door mestopslag is goed voor 23% en de uitstoot door bodemprocessen is goed voor 29%.
CH4 vertering
30% 48%
CH4 mestopslag N2O mestopslag
6% 16%
N2O bodem
Grafiek 9. Procent CO2-uitstoot per proces in landbouw sector van Lokeren (2011)
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
13
3.4 Industrie niet-ETS (20%)
Uitstoot per energiedrager
Zoals eerder gemeld worden in de CO2-nulmeting van Lokeren enkel de niet ETS-bedrijven opgenomen. Dit zijn de bedrijven die niet onder de Europese emissiehandelssysteem voor broeikasgassen vallen. Uit de CO2 nulmeting van Lokeren, bleek dat de industrie niet-ETS jaarlijks in 2011 tot 161.179 MWh verbruikte en hierdoor 33.743 ton CO2 uitstootte. Van deze CO2-uitstoot is 50% afkomstig van elektriciteit, 27% van aardgas en 22% van stookolie. In de studie bleek dat er in 2011 beperkte mate biomassa gebruikt werd. Zonne-/thermische energie en geothermische energie werden niet gebruikt. Energie
Verbruik (MWh)
Elektriciteit
84.147 52,21% 16.778
Warmte
0
Aardgas
0%
0
0%
9.194
27,25%
0,56%
205
0,61%
27.560 17,10%
7.358
21,81%
901
Steenkool Biomassa Zonne-/thermische energie Geothermische energie
49,72%
45.516 28,24%
Vloeibaar gas Stookolie
Uitstoot (ton CO2)
589
0,37%
208
0,62%
2.467
1,53%
0
0%
0
0%
0
0%
0
0%
0
0%
Totaal
161.179
33.743
Tabel 6. Overzicht jaarlijks verbruik (MWh) en uitstoot (ton CO2) in sector industrie niet-ETS in Lokeren (2011)
Elektriciteit
1% 22%
Warmte
0%
50%
Aardgas Vloeibaar gas Stookolie
27% 0%
Steenkool
Grafiek 10. Procent CO2 uitstoot per energiedrager in industrie niet-ETS van Lokeren (2011)
Uitstoot ETS-bedrijven
Lokeren heeft geen ETS-bedrijven die hun uitstoot van CO2 moeten registreren en verhandelen. Buiten de bovenstaande tabel is er geen bijkomende uitstoot binnen de sector industrie van deze gemeente.
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
14
3.5 Mobiliteit (20%)
Uitstoot per energiedrager
Zoals eerder gemeld worden de snelwegen niet opgenomen in de CO2-nulmeting. Uit de CO2 nulmeting van Lokeren, bleek dat het transport in 2011 tot 138.213 MWh verbruikte en hierdoor 34.937 ton CO2 uitstootte. Van deze CO2 uitstoot is 80% afkomstig van diesel en 19% van benzine. Er wordt amper elektrisch gereden. Het openbaar vervoer heeft een aandeel van 2,8% in de globale uitstoot van mobiliteit in Lokeren. Energie
Verbruik (MWh)
Elektriciteit Aardgas Vloeibaar gas
Uitstoot (ton CO2)
0,20 7,04 767,47
0,00% 0,01% 1,03%
0,04 1,42 174,22
0,00% 0,01% 0,96%
Diesel
54.182,65
72,81%
14.466,77
80,05%
Benzine
13.770,09
18,50%
3.428,75
18,97%
5.689,39
7,65%
0
0%
Biobrandstof Totaal
138.213
34.937
Tabel 7. Overzicht jaarlijks verbruik (MWh) en uitstoot (ton CO2) in sector mobiliteit in Lokeren (2011)
Elektriciteit 19%
Aardgas Vloeibaar gas Diesel 80%
Benzine Biobrandstof
Grafiek 11. Procent CO2 uitstoot in sector mobiliteit van Lokeren (2011)
Uit deze gegevens blijkt dat 8% van het energieverbruik afkomstig is van lichte vrachtwagens, 81% van personenwagens en 1% van zware vrachtwagens.
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
15
0,25
0,20
PJ
0,15
0,10
0,05
0,00 Bio-brandstof Benzine Diesel Vloeibaar gas Aardgas Elektriciteit
Lichte vrachtwagens 0,00080 0,00080 0,01890 0,00000 0,00000 0,00000
Personenwagens 0,00780 0,04880 0,14480 0,00150 0,00000 0,00000
Zwarte vrachtwagens 0,00100 0,00000 0,02520 0,00000 0,00000 0,00000
Grafiek 12. Verbruik energie in PJ per energiedrager en type voertuig in sector mobiliteit van Lokeren, exclusief snelwegen (2011)
Uitstoot mobiliteit met autosnelwegen
Wanneer de snelwegen opgeteld worden, blijkt dat het aandeel van autoverkeer stijgt naar 135.284 MWh en 35.591 ton CO2.
3.6 Lokale overheid (1,8%) De CO2 uitstoot van de lokale overheid is goed voor 1,8% van het totale uitstoot op het grondgebied van de stad. Toch heeft het stadsbestuur een belangrijke voorbeeldfunctie voor organisaties en burgers.
Uitstoot per energiedrager
Uit de CO2-nulmeting van Lokeren, bleek dat de lokale overheid in 2011 tot 14.854 MWh verbruikte en hierdoor 3.036 ton CO2-uitstootte. Van deze CO2-uitstoot is 38% afkomstig van elektriciteit, 54% van aardgas en 8% van diesel. In de studie bleek dat er in 2011 geen biomassa, zonne-/thermische energie en geothermische energie gebruikt werd. De biobrandstof is afkomstig van de verplichte menging in brandstoffen voor voertuigen.
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
16
Energie
Verbruik (MWh)
Uitstoot (ton CO2)
Elektriciteit
5.837
39,30%
1.164
38,33%
Aardgas
8.067
54,31%
1.629
53,67%
0
0%
0
0%
870
5,86%
232
7,65%
Benzine
43
0,29%
11
0,35%
Biobrandstof
37
0,25%
0
0,00%
0
0%
0
0%
Stookolie Diesel
Zonne-/thermische energie Totaal
14.854
3.036
Tabel 8. Overzicht jaarlijks verbruik (MWh) en uitstoot (ton CO2) bij de lokale overheid in Lokeren (2011)
8% 0% Elektriciteit 38%
Aardgas Stookolie
54%
Diesel
Grafiek 13. Procent CO2 uitstoot per proces bij lokale overheid van Lokeren (2011)
Uitstoot per subsector 2.500
ton CO2
2.000
1.500
1.000
500
0 Eigen gebouwen Benzine Diesel Aardgas Elektriciteit
0 0 1.629 626
Eigen openbare verlichting 0 0 0 538
Eigen vloot 11 232 0 0
Grafiek 14. Verbruik in ton CO2 per energiedrager en subsector in lokale overheid van Lokeren (2011)
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
17
3.7 Samenvatting De nulmeting meet enkel de energiegebonden CO2-uitstoot en houdt geen rekening met snelwegen en ETS-bedrijven. Ook de niet-energiegebonden uitstoot in landbouw en andere sectoren wordt niet opgenomen. Over heel het grondgebied van Lokeren werd in 2011 170.107 ton CO2 uitgestoten. De grootste bron van CO2 zijn de huishoudens (33%). Daarna volgt mobiliteit (21%) en respectievelijk de tertiaire sector (20%), niet-ETS industrie (20%), landbouw (5%) en de lokale overheid (2%). Sector
Verbruik (MWh)
Uitstoot (ton CO2)
Huishoudens
289.592
35,81%
55.414
32,58%
Tertiair
166.658
20,61%
33.821
19,88%
38.158
4,72%
9.156
5,38%
Industrie (niet-ETS)
161.179
19,93%
33.743
19,84%
Mobiliteit
138.213
17,09%
34.937
20,54%
14.854
1,84%
3.036
1,78%
Landbouw
Gemeente Totaal
808.654
170.107
Tabel 9. Overzicht jaarlijks verbruik (MWh) en uitstoot (ton CO2) per sector in Lokeren (2011)
Huishoudens
2% 20%
33%
Tertiair Landbouw Industrie (niet-ETS)
20%
Mobiliteit 5%
20%
Gemeente
Grafiek 15. Jaarlijkse uitstoot (ton CO2) per sector in Lokeren (2011)
Wanneer de uitstoot van de verschillende sectoren opgeteld wordt per brandstof, dan stoot het verbruik van elektriciteit jaarlijks 46.913 ton CO2 uit. De andere energiebronnen en hun jaarlijkse CO 2uitstoot zijn respectievelijk: warmte/koude recuperatie (0 ton), aardgas (57.775 ton), vloeibaar gas (2.395 ton), stookolie (24.646 ton), diesel (28.194 ton), benzine (6.790 ton) en steenkool (3.396 ton).
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
18
60.000
50.000
ton CO2
40.000
30.000
20.000
10.000
0
Huishouden s Steenkool 3.055 Benzine 0 Diesel 0 Stookolie 7.977 Vloeibaar gas 1.758 Aardgas 27.811 Warmte 0 Elektriciteit 14.814
Tertiair
Landbouw
0 0 0 3.557 227 16.716 0 13.321
133 0 0 5.754 10 2.423 0 837
Industrie (niet-ETS) 208 0 0 7.358 205 9.194 0 16.778
Mobiliteit
Gemeente
0 6.779 27.961 0 195 2 0 0
0 11 232 0 0 1.629 0 1.164
Grafiek 16. Jaarlijkse uitstoot (ton CO2) per sector en energiedrager in Lokeren (2011)
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
19
4. Hernieuwbare energiescan In 2013 stelde de Provincie Oost-Vlaanderen een hernieuwbare energiescan op. De resultaten van de HE-scan geven een globaal beeld van het potentieel aan hernieuwbare energie per jaar. Het referentiejaar is 2011. Voor Lokeren komt dit potentieel neer op 247.238 MWh per jaar, waarvan 69% toe te schrijven is aan gebouwgebonden en 31% niet-gebouwgebonden potentieel hernieuwbare energie. Uit analyse blijkt dat 24% van het potentiële hernieuwbare energie toe te wijzen is aan windenergie. Daarnaast is 23% van het potentieel aanwezig als zonnepanelen op woningen. Tot 14% van het potentieel is aanwezig onder de vorm van zonnepanelen bij bedrijven en handel. 8% potentieel is aanwezig onder de vorm van zonnepanelen in de agrarische sector. Tot 6% van het potentieel aan hernieuwbare energie is toe te wijzen aan bio-energie, met onder andere afval en veeteelt. Zonneboilers op woningen hebben een potentieel van 6% van het totale potentieel. Energieopslag in de industrie is goed voor 6% van het globale potentieel. Hernieuwbare energiebron
Potentieel (MWh/jaar)
% Potentieel
GEBOUWGEBONDEN POTENTIEEL Zonnepanelen - overheidspatrimonium Zonnepanelen - wonen Zonnepanelen - handel en kleine ambachtelijke bedrijven Zonnepanelen - bedrijven Zonnepanelen - Sport en recreatie Zonnepanelen - onderwijs Zonnepanelen - zorgsector Zonnepanelen - agrarische sector Zonnepanelen Totaal Zonneboilers - wonen Zonneboilers - sport en recreatie Zonneboilers - zorgsector Zonneboilers - agrarische sector Zonneboilers Totaal Warmtepompen - industrie Warmtepompen - sport en recreatie Warmtepompen - zorgsector Warmtepompen - agrarische sector Warmtepompen Totaal Energieopslag - industrie Energieopslag - zorgsector Energieopslag - agrarische sector Energieopslag Totaal
171.616 816 56.488 12.413 23.054 884 2.826 850 19.945 117.275 14.019 103 508 100 14.731 17.521 0 1.063 4.080 22.664 14.985 843 1.119 16.947
69,41% 0,33% 22,85% 5,02% 9,32% 0,36% 1,14% 0,34% 8,07% 47,43% 5,67% 0,04% 0,21% 0,04% 5,96% 7,09% 0,00% 0,43% 1,65% 9,17% 6,06% 0,34% 0,45% 6,85%
NIET GEBOUWGEBONDEN POTENTIEEL Biomassa - afval Biomassa - bosgebieden Biomassa - fruitteelt Biomassa - serre Biomassa - veeteelt Biomassa - akkerbouw Biomassa Totaal Wind Totaal TOTAAL POTENTIEEL LOKEREN
75.622 7.328 1.507 240 0 6.460 86 15.622 60.000 247.238
30,59% 2,96% 0,61% 0,10% 0,00% 2,61% 0,03% 6,32% 24,27% 100%
Tabel 10. Hernieuwbare energie-scan Lokeren (2011)
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
20
Zonnepanelen Totaal 24%
Zonneboilers Totaal Warmtepompen Totaal
48% 6%
Energieopslag Totaal
7%
Biomassa Totaal 9%
Wind Totaal
6%
Grafiek 17. Overzicht hernieuwbare energiebronnen met meeste potentieel (2011)
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
21
5. Participatie 5.1 Traject
Inspraak
Voor de toetreding tot het Europese Burgemeestersconvenant op 19 juni 2015, is er reeds een doorgedreven dialoog geweest met de gemeenten (waaronder o.a. infosessie op 15 maart 2014, het burgemeestersoverleg van 9 oktober 2014 en de kick-off van 27 maart 2015). Voor de opmaak van het gezamenlijk klimaatplan werden volgende overleg-, inspraak- en voorstellingsmomenten voor de gemeente voorzien: Datum 5 oktober 2015
Omschrijving Startvergadering
28 oktober 2015 18 november 2015 16 december 2015 2 februari 2016 4 februari 2016 4 – 11 februari 2016
Inspraakmoment milieuraad Inspraak burgers markt Voorstelling diensthoofdenoverleg Inspraakmoment burgers klimaatcafé Inspraakmoment ambtenaren Prioriteitenbepaling burgers
Resultaat Voorstelling CO2 nulmeting en hernieuwbare energiescan. Verslag inspraakmoment voorstel acties Verslag inspraakmoment voorstel acties Voorstelling Waasland Klimaatland Verslag inspraakmoment voorstel acties Verslag inspraakmoment voorstel acties Verslag prioriteitenbepaling
Tabel 11. Overzicht participatiemomenten
Daarnaast is de stuurgroep met beleidsmakers en ambtenaren van de gemeente samengekomen op volgende momenten: 17 september 2015 en 29 januari 2016. Ook werd een Pioniersgroep opgesteld met bedrijven en organisaties uit de gemeente. Deze kwam op volgende momenten samen: 22 oktober 2015 en 26 januari 2016.
Communicatie
Naast mondeling contact, e-mails, briefwisseling, communicatie via de website en sociale media voorzag het team Waasland Klimaatland ook structurele communicatie. Zo waren er tussen december 2015 en april 2016 vier nieuwsbrieven naar o.a. de milieudienst, schepen van milieu en de burgemeester. Daarnaast waren er vier rapportagemomenten voor het College van Burgemeester en Schepenen. Het eerste rapport was op 16 oktober 2015 waar het project Waasland Klimaatland opnieuw gekaderd en werden de afspraken omtrent het participatietraject van de startvergadering overlopen. Op 29 januari 2016 volgde het tweede rapport met een overzicht van de CO2-nulmeting en hernieuwbare energiescan van de gemeente. Het derde rapport van 8 maart 2016 was een eerste aanzet tot gezamenlijk klimaatplan voor de zeven toegetreden gemeenten. Een vierde rapport was op XX april 2016 met het definitieve gezamenlijk klimaatplan dat gepresenteerd wordt in mei 2016 op de zeven gemeenteraden.
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
22
5.2 Ideeën Ideeën Lokeren rond wonen: Meer zonnepanelen en zonneboilers – perceptie veranderen Afbreken oude woningen Zo weinig mogelijk houtverbranding (is nefast). Verwarmen op gasolie ontraden De verwarmingen lager zetten (20°C) en een trui dragen. Meer mogelijkheden voor vrije tijdsbeleving voor kleine kinderen in Lokeren zelf (zwemmen en spelen) nu worden vele verplaatsingen gedaan met de wagen buiten Lokeren. Stimuleren van energiezuinige verlichting (spaarlampen). Energieleningen Stadspatrimonium: afregelen verwarmingsinstallatie. Mineraal als pad (Olivijn absorbeert als mineraal CO2). Restverwerking van voeding. Gevelbegroeiing & dakbegroeiing stimuleren Te veel verharding rondom huis; oplossingen door gebruik te maken van water doorlaatbare elementen. Tegels uit voetpad nemen om dit mogelijk te maken. Wooninplanting bekijken tesamen met mobiliteit; vergunningsbeleid. Verkeersdrempels: holle ipv bolle drempels ivm water verspreiding. Ledverlichting bij nieuwe verkaveling. Lichtvervuiling op parkings aanpakken. Batterijkippen verdelen onder burgers. Voorbeeldrol gemeente: brochure met Lokerse voorbeelden van particulieren, overheid, … alsook open bezoeken organiseren. Promoten / informeren; kleine haalbare ingrepen toelichten. Ideeën Lokeren rond werken: Meer thuiswerk (verplaatsingen dalen) Eigen energie opwekken (zon, wind, warmte, pomp, vergisting, …) Verspilling tegengaan o Verlichting o Waterverbruik o Warmte Stadscentrum aantrekkelijker maken door: o in centrum Lokeren niet meer te moeten betalen voor parkeren o meer speciaal zaken in het centrum o meer verlichting op de markt Bewegingssensoren Regenwater beter gebruiken Energiescan/audit uitvoeren o Meten = weten o Opvolgen en evalueren van de resultaten o Suggestie: overheid geven dit gratis of energiebedrijven Korte keten (promoten via boerenmarkt, andere producten vb peperkoek, meer campagne voeren, …) Deelsystemen Kringloopeconomie lokaal maken Veggiedag Deeleconomie (kinderfiets) Lets ruilsystemen (klassieke systemen houden nieuwe tegen). Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
23
Ideeën Lokeren rond mobiliteit: Shift naar elektrische mobiliteit Veiligheid Kringwinkel Fietsen promoten Aanmoedigen van de inwoners om korte verplaatsingen, bvb naar de bakker, niet met de auto te doen. Tweedehands (of is het in één zin: tweedehandsfietsen promoten) STOP-principe verder uitbouwen en stimuleren, interessanter maken o Fiets infrastructuur (trap) o Openbaar vervoer (stap) De mensen stimuleren om de fiets en de trein te nemen. Betere weginfrastructuur voor fiets- en voetpaden, vaak nu te smal en met te veel oneffenheden. Verkeer weren Autoluw centrum/zone Autogebruik ontraden Deel systemen promoten o Cambio o Fietsendelen Ruimtelijke ordening herschikken in functie van duurzame verplaatsing Kracht van de korte keten Link lokaal tewerkstelling Bubble post, city depot Randparkings Files verminderen door het beter afstellen van de barelen bij spoorwegovergangen; soms is het zo dat de overweg al gesloten is terwijl de trein nog passagiers aan het laden en lossen is. Betere verkeersdoorstroming door tunnels en bruggen te plaatsen; minder oponthoud. Meer treinverbindingen voorzien. Laadpaal voor auto’s en fietsers. Blue bikes nog meer bekend maken. Lokale files analyseren. Trage wegen / fietsknelpunten wegwerken Fietsverbindingen (nog meer, veiliger, meer faciliteiten ook naar de baanwinkels toe). Wegen veel fietsvriendelijker maken, ook bij het ontwerp. Afzetten van kinderen aan school inperken. Verenigingsleven betrekken bij bvb groepsaankoop elektrisch fietsen. Busverbinding naar bedrijven vanaf station. Personeelsstromen in kaart brengen.
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
24
5.3 Prioriteiten Op basis van alle verzamelde ideeën werden er drie panelen ontworpen: een rond werken, wonen en mobiliteit. Deze werd minimum een week in de gemeenten geplaatst met communicatie naar bevolking, ambtenaren en pers. Iedere deelnemer kreeg negen stickers om hun prioriteiten aan te duiden. Voor de stad Lokeren was dit als volgt: Werk Energie-efficiënte bedrijven
34
Hernieuwbare energie
51
Korte keten
108
Toekomstgerichte bedrijven
53
Werken in eigen streek
129
Verduurzamen bedrijfsmobiliteit
53
Duurzame bedrijventerreinen
14
Circulaire economie
74
Wonen Energiezuinige woningen
95
Zonnepanelen of zonneboilers
35
voorbeeldrol als gemeente
70
Stimuleren van duurzaam bouwen en hernieuwbare energie
46
Sensibiliseren: minder energie verbruiken
23
Kilometers reduceren
76
Compacter en comfortabel wonen in een gezonde woning
29
Windmolens
77
Mobiliteit Betere fietsinfrastructuur
188
Elektrische fietsen en wagens
59
Autodeelsystemen promoten / opstarten
25
Autoverkeer ontmoedigen
30
Fietsgebruik stimuleren
78
Betere faciliteiten voor voetgangers
101
Openbaar vervoer verbeteren
107
Sensibiliserende rol door de gemeentelijke overheid
31
Tabel 12. Prioriteiten Lokeren
Uit de prioriteitenbepaling in Lokeren van 4 tot 11 februari 2016 kwamen enkele prioriteiten naar voor. Dit is geen representatieve beeld van de stad, maar kan wel enkele richtingen aangeven. Omtrent het thema werken was er veel vraag om te werken in eigen streek. Ook het belang van korte keten werd samen met circulaire economie naar voor geschoven. Toekomstgerichte bedrijven, hernieuwbare energie en duurzaam bedrijfsmobiliteit stonden op een gedeelde derde plaats. Voor wonen was er aandacht voor energiezuinige woningen, minder verplaatsing, plaats voor windmolens en de gemeente als voorbeeldrol. Omtrent mobiliteit was er een sterke vraag naar betere fietsinfrastructuur, betere faciliteiten voor voetgangers en openvaar vervoer. Ook vraag naar meer elektrisch vervoer (fietsen en wagens).
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
25
6. Klimaatacties Na de inspraakmomenten rond klimaatideeën en klimaatprioriteiten, worden deze maatregelen uitgerekend in het gezamenlijk Waas klimaatplan. Aan de hand van verdeelsleutels (bv aantal huishoudens), wordt een richtinggevend aantal gegeven per deelnemende gemeente. Dit wordt gepresenteerd in onderstaande tabel. Aangezien het een gezamenlijk klimaatplan is, betekent dit dat er voor sommige maatregelen er moeilijk een verdeelsleutel toegepast kan worden. CO2-reductie (kton) Eenheden per gemeente in Wase gemeenten tegen 2020
Maatregel Huishoudens 1
Plaatsen van dakisolatie, aanpassen v.d. isolatienormen (25% vd huishoudens)
4.328
2,28%
2
Plaatsen van muurisolatie, aanpassen van de isolatienormen (15% vd huishoudens)
2.597
1,44%
3
Plaatsen van betere beglazing huishoudens (9% vd huishoudens)
1.558
0,55%
4
Collectieve wijkrenovaties naar lage energie-standaard 2 (70 kWh/m ) - muurisolatie langs binnenzijde (200 huishoudens in Waasland)
/
0,06%
5
Energiescans bij huishoudens (2000 huishoudens)
478
0,04%
6
8% reductie energieverbruik huishoudens voor verwarming/elektriciteit door gedragsinterventie
96
0,01%
Mobiliteit 7
Lokaal autoverkeer: stijging km maar effect lagere emissiefactoren (MIRA EUR)
/
2,24%
8
Modal shift van personenwagen naar fiets
2,5% naar de fiets
0,48%
9
Goederenvervoer groeperen en samen laten transporteren: clustering (2 clustercentra in Waasland)
/
0,23%
10
Technologische shift naar elektrische voertuigen
1% vd autokilometers
0,13%
11
Autoluwe zone (2 stadscentra in Waasland)
/
0,11%
12
Vrijwillig charter voor bedrijven om gemiddelde emissies van wagenpark te beperken
30% van alle nieuwe bedrijfswagens
0,09%
50% vd handelaars
0,46%
10% vd handelaars
0,44%
15% vd handelaars
0,41%
5% vd handelaars
0,27%
Handel en Diensten 13 14 15
2
2
Verlichting reduceren van 52 W/m naar 20 W/m Renovatie bestaande gebouwen: Cluster van maatregelen ter reductie van verbruik HVAC en verlichting Enkel glas vervangen door dubbel glas
16
Combinatie balansventilatie & schuifdeuren bij handelszaken
17
Renovatie van voorbeeldgebouwen (stad/school/ bedrijf) 2 naar lage-energie standaard (30 kWh/m ) (10 gebouw in Minstens 1 gebouw Waasland)
0,23%
Industrie 18
Reductie energieverbruik industrie door monitoring en optimalisatie processen – Industrie
/
0,59%
Gemeentelijke overheden 19
Reductie emissies stedelijke diensten
. -20%
0,38%
20
Reductie emissies stedelijke vloot
. -20%
0,06%
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
26
21
Reductie gemeentelijke openbare verlichting
. -20%
0,03%
Hernieuwbare energie 22
Bouw windturbines van 3MWe in zeven Wase gemeenten (17 molens, 7 al geplaatst, 6 al vergund)
/
7,50%
23
Zonneboilers Handel & Diensten
10% dakopp.
1,37%
24
PV-cellen bij particulieren
10% vd huishoudens
0,92%
25
Zonneboiler huishoudens
478
0,11%
Tabel 13. klimaatacties voor gemeente Lokeren
Daarnaast zijn er ook vele flankerende klimaatmaatregelen geformuleerd op de inspraakmomenten. Aangezien de CO2-uitstoot van het Europees Burgemeestersconvenant gebaseerd op 2 energiegebonden CO2-uitstoot (en dus berekend wordt op bv hoeveelheid MWh elektriciteit of m gas), mogen deze maatregelen niet doorgegeven worden naar het Office CoM. Toch is het voor burgers, bedrijven en ambtenaren belangrijk om ook hierop in te zetten. Het overzicht van de flankerende klimaatmaatregelen werden in het gezamenlijk klimaatplan beschreven. In grote mate komen de flankerende maatregelen neer op anders eten (meer lokale producten, meer veggie-maaltijden), meer groen in de omgeving (bv bossen of minder verharding) en inzetten op circulaire economie. Hoewel dit buiten de scoop van het Europees Burgemeestersconvenant valt, is het belangrijk om ook hierop in te zetten.
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
27
7. Samenvatting
Uit de socio-economische analyse bleek dat Lokeren een stad is met 600 inwoners per vierkante kilometer (2015). De gemeente telt 414 bedrijven. Qua mobiliteit loopt er een snelweg en vier secundaire wegen over het grondgebied. Lokeren telt 185 landbouwbedrijven. Er is sprake van een intensieve varkens-, kippen- en runderteelt. De meeste cultuurgrond wordt gereserveerd voor blijvend grasland, voedergewassen en korrelgraan. De VITO-nulmeting voor het Burgemeestersconvenant houdt rekening met energie-gebonden CO2 uitstoot. De totale CO2-uitstoot zonder autosnelwegen in 2011 is 170.107 ton. Dit is even groot als de opname van CO2 door een bos dat 2,47 keer de oppervlakte heeft van Lokeren. Gemiddeld stootte iedere inwoner 4,20 ton CO2 uit. In de gemeente wordt er dus veel energie verbruikt. Als de autosnelwegen en ETS-bedrijven niet meegerekend worden, dan is het jaarlijks energieverbruik van Lokeren 808.654 MWh in 2011. Ter illustratie: dit is even veel als 162 windmolens van 2,5 MWh. Praktisch al deze energie wordt uit het buitenland geïmporteerd. Uit de hernieuwbare energiescan bleek dat er een groot potentieel is om eigen energie op te wekken in Lokeren. Het grootste potentieel is te halen uit zonnepanelen op bestaande daken (in totaal 117.275 MWh/jaar). Een tweede potentieel was er voor windmolens (goed voor 60.000 MWh/jaar).
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
28
Pc
Bijlage Waas klimaatplan - Lokeren
29