PrivaZorg. magazine. Samenwerken met Bureau NAH Zorg. Zorg voor mensen met andere culturele achtergrond

Jaargang 3 | 2006 nummer 2

PrivaZorg

magazine

● Samenwerken met Bureau NAH Zorg ● Zorg voor mensen met andere culturele achtergrond

● "Huidige schaalvergroting in zorg heeft louter van doen met machtspolitiek"

● Residence 't Ruterhuus: Niet zomaar een hotel

Een sterk partnerschap. Arenthals Grant Thornton en de ondernemer staan voor een persoonlijke relatie.

accountants en adviseurs

Raoul Wallenbergplein 29-31 Postbus 330 2400 AH Alphen aan den Rijn Telefoon: 0172 - 42 38 70 Fax: 0172 - 42 38 90 E-mail: [email protected] Internet: www.agt.nl

Tevens gevestigd in: Amsterdam, Boskoop, Gouda, Leiden, Rijswijk, Rotterdam en Woerden.

2

PrivaZorg Magazine – jaargang 3, december 2006, nr. 2

Stormachtige tijden vergen veel begrip Dit nummer van ons magazine heeft helaas langer op zich laten wachten dan u van ons gewend bent. Dat heeft hoofdzakelijk te maken met de invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Voor een landelijke thuiszorgorganisatie als PrivaZorg is het een hele klus om op tijd de offerte bij de gemeenten in te dienen. Cliënten waarvoor er door de WMO iets gaat veranderen, krijgen zodra dat bekend is via hun steunpunt bericht; sommigen van u hebben dat ook al gehad. Doorbordurend op het eerdere gesprek dat PrivaZorg met de heer Jan Coolen van Zorgverzekeraars Nederland over de WMO mocht hebben, gaat hij nu dieper in op de schaalvergroting in de zorg.

kampen. Door de samenwerking met het bureau NAH Zorg hopen we ook deze mensen voortaan van dienst te kunnen zijn. Een andere oorzaak kan gebrek aan informatie zijn; vaak als gevolg van een taalprobleem of een andere culturele achtergrond. Daarom werken we samen met “Hart voor Nederland”, waar met het hart op de goede plaats zorg verleend wordt door zorgverleners met een Turkse en Marokkaanse achtergrond. Wanneer we elkaar niet goed begrijpen, dan kan er ook geen goede zorg geleverd worden. Als er één plek is in Nederland waar ze dat begrepen hebben, dan is het wel ’t Ruterhuus in Diever waar iedere gast niet alleen met zorg, maar juist ook met begrip wordt

Maar naast de WMO zijn er genoeg andere dingen te

omringd. Laten we elkaar bij de

doen. Zo zijn er nog altijd mensen die niet de zorg

overgang naar 2007 maar vooral

krijgen die ze nodig hebben. Soms komt dat door

wederzijds begrip toewensen.

een verkeerde diagnosestelling of door onbegrip. Een probleem waar veel mensen met een niet aan-

Rob Verzijl

geboren hersenletsel (NAH) helaas nog steeds mee

Directeur PrivaZorg

Inhoud 4

Samenwerken met Bureau NAH Zorg

7

Hoe vind je de weg in zorgland? Invoering WMO veroorzaakt maatschappelijke onrust

"Huidige schaalvergroting in thuiszorg

10

heeft louter van doen met machtspolitiek" Jan Coolen van Zorgverzekeraars Nederland

Zorg voor mensen met een andere culturele achtergrond

13

Hart voor Nederland

Niet zomaar een hotel Residence 't Ruterhuus

17

Colofon PrivaZorg Magazine 2 – december 2006 PrivaZorg Magazine is een uitgave van PrivaZorg en wordt gratis verspreid onder cliënten en werkrelaties. Overname van informatie is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever: PrivaZorg Hoofdredacteur: Bertien Vries - PrivaZorg Eindredacteur: Gerard Kerkvliet Kerkvliet Journalistiek en Voorlichting Medewerkers: Inge Orlemans, Gerard Kerkvliet, Wiebe de Boer, Metha Leth Redactieraad: Tera Stuut, Bertien Vries en Monique Böhm. Lay-out en druk: Drukkerij De Gans Advertenties Voor plaatsing van advertenties en tarieven kunt u contact opnemen met PrivaZorg. PrivaZorg Hardwareweg 14 3821 BM Amersfoort tel. 033-455 6762 [email protected] www.privazorg.nl


3

door Wiebe de Boer

Samenwerken met Bureau NAH Zorg Jaarlijks worden ruim honderdduizend mensen geconfronteerd met de gevolgen van niet aangeboren hersenletsel (afgekort: NAH). Dit letsel kan het gevolg zijn van een ongeval, beroerte of een ziekte die de hersenen treft. Veel van hen hebben de rest van hun leven extra zorg en aandacht nodig. Omdat het vaak gaat om letstel waarvan je aan de buitenkant niets ziet, gaat er een wereld van onbegrip en leed achter schuil. De oprichter van Bureau NAH Zorg, Wiebe de Boer, is zelf gehandicapt door letsel ten gevolge van een ongeval. Zo op het eerste gezicht werd bij hem de diagnose Whiplash gesteld. Later bleek echter dat er sprake was van een hersenkneuzing. Jarenlang werd hij van het kastje naar de muur gestuurd, zijn klachten werden niet onderkend en de gevolgen waren vreselijk. Nu, vele jaren later, heeft hij samen met anderen Bureau NAH Zorg opgezet.

geholpen worden met het beheren van hun PGB en het zoeken naar de juiste hulpverleners. Een andere belangrijke taak van Bureau NAH Zorg is het ontwikkelen van een landelijk netwerk zodat overal in Nederland mensen met niet aangeboren hersenletsel op weg geholpen kunnen worden. In het noorden en midden van het land zijn er al zelfhulpgroepen ontstaan die onder leiding staan van het bureau en gesteund worden door zorgcoaches. Er worden maandelijkse NAH cafés georganiseerd en door middel van symposia probeert NAH Zorg een breder publiek te bereiken.

Wat doet Bureau NAH Zorg voor hun cliënten? - Helpen bij het in kaart brengen van de diagnose om de beste behandeling en verdere zorg af te kunnen stemmen. - Het zoeken naar wegen om vanuit de behoefte van de cliënt de zorgvraag gefinancierd te krijgen. Dit

D

De medewerkers van Bureau NAH Zorg ondersteunen

is voor de een het aanvragen van een PGB en voor

mensen met niet aangeboren hersenletsel op allerlei

de ander een aanvulling van de verzekeraar (in

gebieden. Sommigen hebben hulp nodig om bij de

geval van letselschade bij de verzekeraar van de

juiste specialisten terecht te komen, anderen hebben

tegenpartij).

behoefte aan juridische begeleiding. Ook moeten er

4

- Het begeleiden en ondersteunen van de cliënt bij de

indicaties aangevraagd worden, de zorgvraag moet

verandering in de leefsituatie. Denk aan wonen, wer-

helder in beeld gebracht worden en cliënten kunnen

ken, studie, beroep, dagactiviteiten en reïntegratie.


links Wiebe de Boer, voorzitter Stichting Bureau NAH, rechts Peter Dijkstra

- Hoe kan ik mijn gevoel van eigenwaarde terugkrijgen? - Hoe kan ik goed voor mijzelf zorgen? - Wie ben ik en wat wil ik? - Wie kan mij begeleiden bij het maken van de juiste keuzes? Centraal staat de vraag bij cliënten “Wat kan ik nog ondanks mijn hersenletsel?” Deze vraag is niet gemakkelijk te beantwoorden. Door lotgenotencontacten en uit ideële overwegingen is de stichting Bureau NAH Zorg opgericht.

Zorgvragersbeleid Tijdens de opening heeft de ‘beschermheer’ van de stichting, de heer Ed Nijpels, in zijn toespraak de missie van NAH Zorg goed verwoord. Hieronder volgt een deel van de tekst die hij toen gesproken heeft. Hoe rust je patiënten nu toe. Hoe zorg je ervoor dat patiënten veel weerbaarder worden, dat ze voor hun eigen belangen opkomen. En hoe zorgen we ervoor dat die consumenten ook terecht komen in de zorg die niet wordt bepaald door het aanbod, maar welke juist wordt bepaald door wat de patiënten zelf nodig hebben. Dus hoe veranderen we die aanbodgerichte zorg, hoe veranderen we die in vraaggerichte zorg. Het gaat om klantvriendelijke gezondheidszorg, een gevarieerd aanbod, inspelen op individuele behoeften en vragen. De patiënten keuzemogelijk-

- Het formeren van een steungroep als sociaal netwerk rondom de cliënt, opdat die weer aan de

heden geven, volledige informatie verstrekken, geen

samenleving kan deelnemen.

wachtlijsten, dat er sprake is van goede afstemming tussen al die verschillende zorgaanbieders.

- Het inzetten van een zorgcoach die emotionele ondersteuning biedt tijdens de afwikkeling van

Actiepunten

letselschade c.q. procedures. - Het verzorgen van geestelijke begeleiding bij trau-

Deze uitgangspunten die leiden tot een aantal actie-

maverwerking, rehabilitatie en het helpen zoeken

punten zijn voor Bureau NAH Zorg nog steeds van

naar zingeving.

groot belang, want zij doen wat zij zeggen. Zoals: - Sterke rechtspositie voor de zorggebruiker.

Lotgenotencontact

- De informatie die veel toegankelijker en veel be-

Bureau NAH Zorg besteedt veel aandacht aan lotge-

trouwbaarder moet worden, zoals informatie over

notencontact. Tijdens lotgenotenbijeenkomsten gaat

zorg en zorgverzekering.

het vaak om de volgende vragen: - Kan ik mijn gezondheid verder verbeteren?

- Advies moet onafhankelijk,

Weten dat de juridische en praktische kant goed geregeld wordt, is een hele rust.

- Kan ik mijn juridische

baar zijn. - De inkoopmacht, de financiële middelen moeten naar

en inkomenspositie verbeteren?

de zorggebruikers toe, die moeten zelf inkopen; er

- Hoe kan ik werken aan maatschappelijk eerherstel, als burger volwaardig meetellen?

laagdrempelig en betrouw-

moeten meer mogelijkheden komen door uitbreiding van het Persoons Gebonden Budget.


5

Hermien Holtus, NAH zorgmanager

Onderhandelingsmacht dat kan alleen maar met een hele krachtige patiëntenbeweging die zich sterk maakt in de richting van de zorgaanbieders maar ook in de richting van de zorgverzekeraars; omdat alleen maar daarmee die positie van de patiënten kan worden verstevigd. Daarvoor is het ook nodig dat die diverse patiëntengroeperingen éénstemmig opereren d.m.v. één NAH Zorg klankbordgroep en in nauwe samenwerking met de landelijke koepelorganisatie S.H.O.N. (Samenwerkende Hersenletsel Organisaties Nederland).

Gespecialiseerde juristen Bureau NAH zorg helpt cliënten met letselschade door doorverwijzing naar gespecialiseerde juristen die de weg kennen. Daarom is er een samenwerking met o.a. de Palsgroep (specialisten in letselschade), Houkes Letselschade en Houkes Bewindvoering die namens cliënten procedures opzetten en helpen bij

en PrivaZorg. Omdat we beide landelijk werken en

het beheren van budgetten. Letselschade betekent in

beide het belang van de cliënt voorop stellen, zijn

veel gevallen ook verlies van werk, wegvallen van inkomsten, dure behandelingen.

Hoe kan ik mijn gevoel van eigenwaarde terugkrijgen?

we voornemens meer samen te werken. Cliënten die zich melden bij PrivaZorg kunnen doorverwezen worden naar

Kortom allemaal zaken waar de cliënt mee te maken krijgt. Weten dat de juridi-

Bureau NAH Zorg en cliënten met een zorgvraag

sche en praktische kant goed geregeld wordt, is een

kunnen zorg betrekken via de steunpunten van

hele rust.

PrivaZorg. Omdat er veel meer gedaan kan worden om het

Samenwerken met PrivaZorg

welzijn van NAH cliënten te bevorderen en om ade-

De afgelopen maanden zijn er verschillende con-

quaat in te kunnen spelen op wensen en behoeften,

tacten geweest tussen Wiebe de Boer van NAH Zorg

zullen er arrangementen opgezet gaan worden.

Meer informatie Wilt u meer weten over wat Bureau NAH Zorg voor u kan betekenen dan kunt u de website raadplegen of telefonisch contact opnemen met een medewerker van Bureau NAH Zorg. Stichting Bureau NAH Zorg Postbus 94 9062 ZJ Oenkerk telefoon 058-2563839 fax 058-2563133 [email protected] www.nah-zorg.nl

Frank de Boer, coördinator cliëntservicebureau

6


door Tera Stuut en Bertien Vries

Invoering WMO veroorzaakt maatschappelijke onrust

Hoe vind je de weg in zorgland? Het is niet de eerste keer dat we in ons magazine aandacht schenken aan de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) en nu is het dan zover. Gemeenten zijn vanaf 2007 jaar verantwoordelijk voor de huishoudelijke hulp. Veel gemeenten zullen de bestaande instellingen voor thuiszorg geen contract aanbieden, maar slechts met een beperkt aantal zorgaanbieders in zee gaan, waaronder ook aanbieders die nog nooit zorg binnen de gemeente hebben geleverd. Dit kan leiden tot onzekerheid bij zowel cliënten als zorgverleners. Het is niet ondenkbaar dat mensen hun vertrouwde hulp moeten gaan missen en voortaan zorg krijgen van een volslagen onbekende organisatie.

inkoopbeleid moeten de gemeenten zich houden aan de Europese aanbestedingsregels. In deze nieuwe situatie kunnen instellingen en bedrijven die huishoudelijke zorg willen leveren een offerte indienen bij de gemeente. De gemeente zal dan op basis van een prijs-kwaliteitverhouding een keus maken uit de ingediende offertes. De gemeente bepaalt zelf hoeveel organisaties zij wil contracteren. De ene gemeente zal kiezen voor maximaal drie aanbieders, de andere gemeente vindt keuzevrijheid zo belangrijk dat zij een contract aan wil gaan met iedere zorgaanbieder die voldoet aan de minimumeisen. Ook blijft het mogelijk zelf zorg in te kopen met een PGB (Persoons Gebonden Budget). De Tweede Kamer wil met de invoering van de

I

In januari 2006 stemde vrijwel de gehele Tweede Ka-

WMO-wet de versnippering in de zorg tegengaan.

mer in met de komst van de WMO. Eind juni heeft de

Het is de bedoeling dat gemeenten vanuit één loket

Eerste Kamer zich gebogen over de wet en hiermee

maatschappelijke zorg bieden, aanpassingen aan het

ingestemd. Dit betekent dat vanaf 1 januari 2007

huis regelen en huishoudelijke hulp organiseren. De

niet meer het Zorgkantoor, maar de gemeente waar

andere vormen van thuiszorg (persoonlijke verzor-

u woont ervoor moet zorgen dat u de huishoude-

ging en verpleging en begeleiding), dagbesteding en

lijke zorg die u nodig heeft, ook kunt krijgen. Bij dit

verblijf blijven binnen de AWBZ.


7

Eigen Bijdrage

worden en hebben ervoor gekozen een overgangs-

En hoe zit het met de eigen bijdrage? Deze wordt

regeling in te stellen. Dit betekent dat er gedurende

nu geregeld via het CAK. Dit gaat voorlopig niet ver-

de overgangsperiode niets verandert omdat de zorg

anderen; een hele geruststelling. Uw thuiszorgorga-

geleverd blijft door dezelfde thuiszorgorganisatie.

nisatie blijft als vanouds de uren doorgeven aan het

Dit is bijvoorbeeld het geval in: Nijmegen; Leid-

CAK en op basis hiervan betaalt u de eigen bijdrage.

schendam-Voorburg, Rijswijk en Wassenaar; Rotterdam; Drechtsteden; Almere; Amsterdam; Apeldoorn;

Wat verandert er voor u?

Brummen; Epe; Zutphen; Utrechtse Heuvelrug; Wijk

Wij hopen niet al te veel. Maar zeker weten doen we

bij Duurstede; Rhenen; gemeente Utrecht; Veenen-

dat niet. Het kan namelijk zo zijn dat uw gemeente

daal; De Bilt, Zeist en Bunnik.

kiest voor andere thuiszorgorganisaties dan PrivaZorg. Als dat in uw gemeente het geval is, maar

Op de hoogte blijven

u wilt zelf alles liever bij het oude laten en zorg

Wij zullen ons uiterste best doen u op de hoogte te

blijven krijgen van PrivaZorg, dan kan dat opgelost

houden van alle ontwikkelingen op het gebied van

worden met een Persoon Gebonden Budget (PGB). Bij

wonen, zorg en welzijn. We hopen u in het volgende

een PGB krijgt u een budget toegewezen en van dat

magazine meer te kunnen vertellen over de invoe-

bedrag kunt u zelf zorg inkopen bij wie u maar wilt. Dus als u zorg wilt blijven krijgen van de u vertrouwde handen dan kan dat geregeld worden

ring van de WMO. De gemeenten

We laten u niet in de steek

zullen overigens een brief schrijven naar hun inwoners om hen te informeren wat zij over de huishoudelij-

via een PGB. Een PGB brengt wel een stuk admi-

ke verzorging besloten hebben. Verdere informatie

nistratie met zich mee. We kunnen ons heel goed

kunt u ook vinden op de website van uw gemeente

voorstellen dat dit voor u misschien te ingewikkeld

en in de plaatselijke dagen huis-aan-huisbladen

wordt. Daarom is uw zorgcoördinator van het steun-

zullen ook berichten staan omdat de gemeenten

punt bereid u daarin te ondersteunen en te regelen

persberichten uitbrengen.

wat daarvoor nodig is, zodat u er geen omkijken

Verder zijn er ook zorgkantoren die cliënten via een

naar hebt en dus voor u alles gewoon blijft zoals het

brief informeren. De zorgkantoren doen dat omdat

is.

zij per 1 januari 2007 niet meer verantwoordelijk

Vindt u een PGB geen prettige oplossing, dan kun-

zijn voor de huishoudelijke verzorging.

nen we u helpen bij het overstappen naar een

Wanneer duidelijk is welke afspraken er door uw

andere organisatie. Een ding is zeker, we zullen u

gemeente gemaakt gaan worden, ontvangt u via uw

nooit in de steek laten.

PrivaZorg-steunpunt daar bericht over.

Zorgloket

VNG-informatie overgangsrecht

De meeste gemeenten zullen zorgloketten inrichten

Er is al veel geschreven over de WMO. Onderstaande

waar u als burger terecht kunt met al uw vragen

informatie over het overgangsrecht is overgenomen

op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Dit loket zal zowel fysiek, telefonisch als digitaal te bereiken zijn. Dus ook mensen die slecht ter been zijn en voor

van de website van Vereniging

Sommige gemeenten kiezen voor een overgangsperiode

wie de afstand misschien een be-

van Nederlandse Gemeenten (VNG). “In het wetsvoorstel zijn twee overgangsartikelen opgenomen,

zwaar is, kunnen met hun vragen bij de medewerker

namelijk artikel 40 (Wvg) en artikel 41 (AWBZ). Deze

van het zorgloket terecht. Wij gaan ervan uit dat u

bepalingen regelen het overgangsrecht voor mensen

hierover bericht krijgt van de gemeente voordat de

die op 31 december 2006 rechten op grond van de

wet in werking treedt.

Wvg genieten of een indicatiebesluit op grond van de AWBZ hebben voor huishoudelijke verzorging.

8

Overgangsperiode

Het overgangsrecht houdt in dat zij nog gedurende

Sommige gemeenten zijn nog niet zover met de

de looptijd van het indicatiebesluit, maar ten hoog-

voorbereidingen dat er 1 januari 2007 gestart kan

ste één jaar na de inwerkingtreding van de WMO


hun oude rechten en plichten behouden. Niet meer

Ook de kortdurende huishoudelijke verzorging na

op grond van de Wvg of AWBZ, maar de WMO neemt

ziekenhuisopname valt per 1 januari 2007 onder de

deze rechten en plichten over. Burgers hebben het

WMO.

recht op hetzelfde aantal uren zorg, maar dit bete-

Indien iemand de indicatie verblijf heeft, maar

kent echter niet dat burgers recht hebben op dezelf-

wel zelfstandig woont, dan valt de huishoudelijke

de zorgaanbieder. De gemeente zal zelf aanbieders

verzorging ook onder de WMO. Alle middelen die ge-

selecteren en contracteren. Het overgangsrecht voor de overgangscliënten blijft dus geldig gedurende de looptijd van het

moeid zijn met de huishoudelijke

Zeeuwse model zou overal toegepast moeten worden

indicatiebesluit, maar ten hoogste

verzorging gaan over naar de gemeenten. Huidige verblijfscliënten die zelfstandig wonen dienen voor 1-1-2008 geherindiceerd te

één jaar na de inwerkingtreding van de WMO. Als

worden en zullen na herindicatie onder het zorg-

een cliënt eerder dan 31-12-2007 een aangepaste in-

zwaartepakket van de AWBZ vallen. Per 1 januari

dicatie nodig heeft, dan dient hij zich te melden bij

2007 komt voor nieuwe cliënten full-package via de

de gemeente en valt hij na herindicatie automatisch

zorgzwaartebekostiging. De huishoudelijke verzor-

onder de WMO. Als een cliënt in de loop van 2007

ging zal dan wel onder de AWBZ vallen.”

voor AWBZ-functies een nieuwe indicatie vraagt, bijvoorbeeld voor persoonlijke verzorging, maar er

Het Zeeuwse model

is geen wijziging in de indicatie voor huishoudelijke

Het is ronduit treurig te noemen dat het Zeeuwse

zorg gedurende dat jaar, dan blijft de persoon onder

model niet door alle andere gemeenten (een enkele

het overgangsregime vallen. Het overgangsrecht

uitzondering daargelaten zoals bijvoorbeeld de ge-

eindigt dus bij een nieuwe indicatie voor de hulp bij

meente Nieuwegein) is overgenomen, want daarmee

het huishouden.

had veel van de onrust die nu ontstaat, voorkomen

Het overgangsrecht regelt dus zowel de rechten

kunnen worden. In de provincie Zeeland is het als

als de plichten van de cliënt. Indien de cliënt geen

volgt gegaan:

gebruik wil maken van het overgangsrecht, zal deze

Alle dertien Zeeuwse gemeenten hebben met elkaar

persoon een herindicatie moeten aanvragen bij

samengewerkt (op zich al een prestatie) en vervol-

de gemeente, zodat deze persoon een WMO-cliënt

gens gezamenlijk ervoor gekozen de prijs en een

wordt.

aantal eisen vast te stellen waar een aanbieder aan

Voor een goede overgang van de huishoudelijke ver-

moet voldoen. Iedere aanbieder die een offerte heeft

zorging van het zorgkantoor naar de gemeenten, is

ingediend en aan de gestelde eisen en voorwaarden

in de WMO artikel 40 opgenomen. Daarnaast hebben

voldoet, kan dan ook in Zeeland WMO-zorg leveren.

VWS, Zorgverzekeraars Nederland (ZN) en de VNG

Dat betekent dus dat oude vertrouwde thuiszorgor-

een overgangsprotocol opgesteld.

ganisaties gewoon huishoudelijke verzorging kunnen blijven leveren en dat er mogelijkerwijs nieuw-

Onder ‘overgangscliënten’ wordt verstaan: cliënten

komers bijkomen. Maar het allerbelangrijkste is wel

met een AWBZ-indicatie voor huishoudelijke verzor-

dat de cliënt op basis van kwaliteit/klantgerichtheid

ging die bij de inwerkingtreding van de WMO nog

kan kiezen van wie zij/hij zorg wil ontvangen. Het

van toepassing is (conform artikel 41, lid 3 van de

is dan ook omwille van de keuzevrijheid van de

WMO).

cliënten dat PrivaZorg hoopt dat gemeenten die

De overgangsrechten en -plichten houden in dat de

de keuzemogelijkheid nog hebben alsnog voor het

‘oude wetgeving’ nog doorloopt tijdens de looptijd

Zeeuwse model kiezen. Want dat betekent immers

van hun indicatie, maar tot maximaal één jaar na

dat WMO inderdaad staat voor Wet Maatschappelijke

inwerkingtreding van de WMO. Deze oude wetgeving

Ondersteuning en niet voor Wet Maatschappelijke

omvat de AWBZ, het Besluit zorgaanspraken AWBZ,

Onrust.

de Regeling zorgaanspraken AWBZ, de Regeling subsidie AWBZ, het Zorgindicatiebesluit en het Bijdragebesluit zorg. Per 1 januari 2007 gaat de gehele huishoudelijke verzorging uit de AWBZ over naar de gemeente.


9

Jan Coolen van Zorgverzekeraars Nederland (ZN):

“Huidige schaalvergroting in thuiszorg heeft louter van doen met machtspolitiek” Dit voorjaar sprak PrivaZorg Magazine met drs. Jan Coolen van Zorgverzekeraars Nederland over de WMO. Sindsdien is er, ook in de media, heel wat over de thuiszorg te doen geweest. Niet alleen over de WMO en over fusies, maar ook over het gebrek aan financiële middelen dat in de zomer tot een zorgstop leidde. Al met al reden genoeg om de heer Coolen te benaderen met het verzoek een tweede gesprek met hem te mogen hebben; een verzoek dat hij sympathiek inwilligde. door Gerard Kerkvliet en Inge Orlemans

E

Een aantal grote zorgaanbieders confronteerde hun clienten de afgelopen zomer met een zogeheten ‘zorgstop’. Hiermee dwongen zij staatssecretaris Ross extra geld beschikbaar te stellen voor betaalde zorg uit de AWBZ. Voor Zorgverzekeraars Nederland (ZN) kwam deze zorgstop niet als een verrassing. In totaal was er in 2006 niet meer dan 77 miljoen euro beschikbaar voor groei en nieuwe taken. “Met zoveel aanvullende claims voor taken als de groeiende zorg voor 75-plussers, opvang van ouders met een thuiswonend gehandicapt kind, het stijgende beroep op de geestelijke gezondheidszorg en de noodzaak tot kwaliteitsverbetering, wisten we dat het zou vastlopen”, aldus dr. Jan Coolen coördinator AWBZ bij Zorgverzekeraars Nederland. De staatssecretaris kwam verrassend snel met extra middelen over de brug (95 miljoen), volgens ZN echter nog altijd onvoldoende. Coolen: “Wij zijn blij met dat extra bedrag van een kleine 100 miljoen. Maar de staatssecretaris moet duidelijk aangeven waar haar prioriteiten liggen. Bij de algemene thuiszorg, bij de GGZ?”. Ook mag duidelijk zijn dat de explosie van indicaties voor begeleiding – waarop VWS nog geen rem heeft gezet – onmogelijk allemaal verzilverd kunnen worden. De staatssecretaris meende dat alleen de grote thuiszorgorganisaties vastliepen. Allerminst waar, zo bleek uit een onderzoek van Branchebelang Thuiszorg Nederland en ZN. Ook kleinere thuiszorgorganisaties kampten soms met wachtlijsten. Hoewel met de extra middelen de ergste nood kon worden gelenigd blijft de vraag welke ruimte er is voor 2007 en verder. Volgens Coolen

10


krijgt de AWBZ er in 2007 in totaal 550 miljoen bij.

De grote zorgaanbieders hebben inmiddels zo’n stevige

“Wij willen dat geld overwegend inzetten voor meer

positie op de zorgmarkt, dat je je kunt afvragen of er

volume; méér mensen helpen die langdurige zorg,

nog wel ruimte is voor kleinere aanbieders?

begeleiding en verpleging nodig hebben”.

Volgens Jan Coolen is het zaak van de gemeenten en de consumentenorganisaties dat ze de zorgvragers

Vanaf 1 januari 2007 gaat het ABWZ-geld voor de

hierover goed informeren. “Het is de bekende kritiek,

huishoudelijke verzorging naar de gemeenten. Dit

dat er bijvoorbeeld na een ziekenhuisverblijf weinig

gebeurt via de Wet Maatschappelijke Ondersteuning

wordt verwezen naar kleinere aanbieders. Dat klopt

(WMO). Het budget dat daarvoor beschikbaar is

wel een beetje, waar de reguliere aanbieders de posi-

– geraamd op 1,2 miljard – is volgens ZN toereikend.

ties in de transferprocessen naar “zorg thuis” inne-

“Het gaat om 400.000 mensen die daarmee goed

men. Tegelijk kan ik er tegenover zetten dat kleinere

geholpen kunnen worden. De gemeenten kunnen

thuiszorgorganisaties hun bekendheid en budgetten

hiermee afspraken maken met thuiszorgorganisaties

met sprongen omhoog zien gaan. Soms in bepaalde

voor huishoudelijke verzorging. Voorlopig blijft de

segmenten van de zorgmarkt, zoals ADL-hulp voor

activerende en ondersteunende begeleiding in de

langdurig chronisch zieken of palliatieve verpleging

AWBZ. We zijn er alert op dat sommige aanbieders

thuis. Er wordt veel geklaagd, maar zulke nieuwe

een stukje van de huishoudelijke zorg naar de AWBZ-

aanbieders maken soms hele forse sprongen omhoog

functie begeleiding brengt; via hun invloed op het

in budget. Het verhaal dat kleinere (nieuwe) aanbie-

indicatieproces. Daaraan moet VWS grenzen stellen;

ders in het verdomhoekje zitten en geen kansen zou-

de ruimte die de aanbieders kregen voor “indicaties

den krijgen, klopt van geen kanten.”

onder mandaat” moeten we herzien.

Anderzijds ziet ZN grootschaligheid wel degelijk als

In 2007 zullen dus de extra middelen gaan naar

een dreiging. “Van de combinatie van grote thuis-

persoonlijke verzorging/verpleging en begeleiding

zorgorganisaties in het noorden en het oosten van

en zorg voor chronisch zieken thuis.”

Nederland kun je niet meer volhouden dat het een

Coolen vindt dat de overgang van de algemene

meerwaarde heeft voor de klant, dat die beter kan

thuiszorg van de AWBZ naar de WMO goed op gang

kiezen en een volwaardiger pakket heeft. Die schaal-

gaat komen. “Voorwaarde blijft dat de gemeenten

vergroting heeft louter van doen met machtspoli-

voldoende zorgaanbieders betrekken bij de levering

tiek.” Voor Coolen roept dit de vraag op of het wel-

van huishoudelijke zorg; en niet bij één of twee

licht beter is om terug te gaan naar een inzichtelijke

preferente aanbieders uitkomen. Hierdoor kunnen

schaal, door van de “mammoets” te eisen dat ze per

ze waarborgen dat de bestaande keuzevrijheid van

regio duidelijk maken in welke zorgvraag ze willen

de consument behouden blijft. Mensen met een

voorzien; en dus per regio de productie te specifice-

bestaande indicatie voor huishoudelijke verzorging,

ren. Feitelijk is dat een vorm van splitsing; ongeacht

blijven daar tot 31 december 2007 recht op houden

de vraag of een aanbieder ervoor kiest heel groot te

zolang hun indicatie strekt. De gemeente is verplicht

zijn. “We kunnen dan beter letten op voorwaarden

die rechten over te nemen.”

die met kwaliteit van doen hebben. Of de ketensamenwerking met regionale ziekenhuizen duidelijk

In het najaar van 2006 kunnen thuiszorgorganisa-

gestalte krijgt, de afstemming met woonvoorzienin-

ties deelnemen aan de aanbestedingsprocedures

gen voor langdurig chronisch zieken, de begeleiding

bij gemeenten. Hierdoor wordt een monopolie van

en zorg voor ouderen die geen sociale omgeving

één exclusieve thuiszorgorganisatie per gemeente

hebben, de zorg voor huisvesting. We zullen aan

voorkomen en blijft het recht op vrijheid van zorg-

de aanbieders vragen een neus te ontwikkelen voor

keuze gehandhaafd. ZN is voorzichtig optimistisch

zulke regionale verschillen.”

over deze overgang, maar houdt toch een slag om de arm. “Als het bij 10% van de clienten niet goed gaat,

Niet alleen kleinere thuiszorgorganisaties maken

heb je het wel over 40.000 mensen voor wie de zorg

zich zorgen over deze ontwikkeling, ook Thuiszorg

niet goed is geregeld. Als het niet lukt, krijg je daar

Nederland en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa)

veel heibel over”, aldus Coolen. VWS is zich hiervan

noemen die enorme grootschaligheid ongewenst. De

terdege bewust.

Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) beraadt zich er nog over. “Daarom moeten wij brutaler zijn in


11

onze afspraken met grote thuiszorgorganisaties en

Mijn wens richting politiek? Ik zou het jammer

eisen stellen. We moeten per regio bijvoorbeeld we-

vinden wanneer het debat zich beperkt tot 100 of

ten hoe de zorgketen is geregeld na een ziekenhuis-

150 miljoen erbij. Natuurlijk: we zitten nog steeds

opname. Wij moeten zelf maar eens de handschoen

met oplopende indicaties voor begeleiding, verzor-

oppakken. Regionaal beter onderzoeken, hoeveel

ging en verpleging. Tegelijk is er veel geld bijge-

ouderen en chronisch zieken hebben we in dit ge-

komen in de afgelopen vijf jaar; de budgetten voor

bied. Hoe is de zorgketen ingericht, hoe helder is dit

de care-sectoren zijn met 50% toegenomen. Dus wil

op het niveau van de werkprocessen opgepakt? Hoe

de politiek terecht weten hoe we dat geld zo goed

is de uitstroom geregeld na een CVA, met revalidatie

mogelijk aanwenden. Op dit moment ligt het accent

naar huis of naar een verpleeghuis? Er blijven nu

op “marktwerking”. Dat helpt wel iets. Maar het is

nog te veel mensen te lang in een ziekenhuis liggen.

niet genoeg en niet zaligmakend. Ook moeten we

Van de vakmensen uit de zorg moeten we begrijpen

verplegenden en verzorgenden toch iets meer lokale

welke verbeteringen in die zorgketen nodig zijn.”

ruimte geven en de verpleegkundige weer meer

Volgens Coolen is op dit moment geen afzonderlijke

onderdeel maken van de eerstelijnszorg, samen met

Zorgconsumentenwet nodig om dit soort zaken aan

de huisarts en de patiëntenkring. Dat vereist een

te pakken. “De nationale patiëntenbeweging dringt

kentering ook bij de koepels van aanbieders. We zijn

aan op vernieuwing en kwaliteitsverbetering. Als wij

erg druk met praten over geld; het accent moet ver-

eind 2007 niet een bepaalde voortgang hebben ge-

schuiven naar inhoud. Hoe krijgen we die keten op

maakt, dan hebben zij terecht reden tot beklag. Wij

orde? Hoe kunnen we verpleegkundigen en verzor-

hebben afgesproken dat in de 32 regio’s het ‘plaatje’

genden tijdiger inzetten? Daar zitten allerlei vormen

dat nodig is niet alleen vanuit de ivoren torens van

van winst en die pakken we nu onvoldoende.

de zorgkantoren wordt ontwikkeld, maar samen met

Ik zie wel verbeteringen. Maar die worden nog veel

de cliëntenorganisaties. Daaruit zal blijken dat – in

te weinig aan de man gebracht. Neem als voorbeeld

het licht van vergrijzing - meer budget nodig is voor

de online verbinding tussen en bedlegerigen en

wijkverpleging, maar ook ruimte voor gezondheids-

een verpleegsterspost. Dat is een praktische ver-

voorlichting en preventie; daarnaast betere systemen

nieuwing. Zulke zaken moeten sneller en breder

voor oproepbare zorg tijdens avonden en nachten

verspreid worden. Er gebeurt van alles aan vernieu-

(hulp op afroep in afstemming met de eerstelijns-

wing, maar te weinig aan het uitdragen ervan. Het

zorg uitwerken).”

lijkt wel of elke thuiszorgorganisatie zelf het wiel aan het uitvinden is. Ik vind dat we iets moeten met die kennis en ervaring van zorgverleners en

Cliënten hebben wel het recht maar vaak niet de

verpleeghuisartsen. Dat zorgmanagers niet alleen

mogelijkheid om dat recht te verzilveren.

maar bezig hoeven te zijn met het rondbreien van

Coolen: “In delen van de zorg is dat ingewikkeld.

begrotingen, maar zich bezig kunnen houden met

Als je nu vanwege een CVA of acuut hartfalen naar

invoeren van lonende vernieuwingen. En dat zorg-

het ziekenhuis moet en je hebt geen familie meer

verzekeraars dat via een positieve prikkel kunnen

of een huisarts die voor je lobbiet, dan heb je het

bevorderen. De belangstelling is er wel, maar in de

zwaar als klant. Dan loop je de kans dat je vermalen

‘drukte der dingen’ laten we die aandacht voor ver-

wordt door de grootschaligheid van de organisaties

nieuwing te veel vallen.”

die we nu hebben. In dat opzicht steunen wij het pleidooi van de organisaties in de ouderenzorg om het zogenoemde “case-management” zwaarder aan te zetten. Vaak denkt men aan een aparte functio-

Zorgverzekeraars Nederland

naris, maar het kan ook heel goed door de wijkver-

Sparrenheuvel 16

pleging gedaan worden. Voor mensen met zwakke

3708 JE Zeist

familiebindingen en een ingewikkeld ziektebeeld

Postbus 520

is het nu wel heel erg zoeken in het zorgsysteem.

3700 AM Zeist

Vaak hebben we geen goed overzicht van regionale

Tel: 030 - 698 89 11

voorzieningen die onmiddellijk beschikbaar zijn als

www.zn.nl

daar behoefte aan is.

12


door Tera Stuut

Hart voor Nederland:

Zorg voor mensen met een andere culturele achtergrond December 2005 schreven we in ons magazine dat de zorgkantoren vanaf 2006 meer aandacht zouden gaan besteden aan thuiszorg voor mensen met een “andere” culturele achtergrond. En daar waren we toen verheugd over omdat dit beleidsvoornemen prima aansloot op het initiatief dat PrivaZorg medio 2005 had genomen om met BBAA, een bureau voor begeleiding van Antillianen en Arubanen onder leiding van Emely ToeringMarcera, samen te gaan werken. Het is dan ook zeer positief dat wij nu kunnen melden dat PrivaZorg is gaan samenwerken met Hart voor Nederland; een thuiszorgbureau dat speciaal toegerust is om mensen met een islamitische achtergrond zorg te verlenen.

teerden in hun werk dat er relatief weinig aanvragen voor thuiszorg kwamen uit de groep Nederlanders met een islamitische achtergrond. Dit was voor hen aanleiding om nader onderzoek te doen. Wat bleek? Veel mensen met een Turkse of Marokkaanse achtergrond wenden zich niet tot het CIZ om een indicatie voor thuiszorg te krijgen omdat zij denken dat ze hier niet voor in aanmerking komen. En omdat zij bang zijn dat zij de zorg niet kunnen bekostigen. Om cliënten met een islamitische achtergrond beter te kunnen informeren en om de drempel te verlagen, hebben de beide zussen besloten samen met een van de broers El Boujjouffi de thuiszorgorganisatie Hart voor Nederland op te richten. Zij hebben een folder ontwikkeld en via allerlei belangenorgani-

E

Enkele maanden geleden zijn wij in contact geko-

saties de aandacht gevestigd op hun nieuwe acti-

men met de thuiszorgorganisatie Hart voor Neder-

viteiten. Het opbouwen van een netwerk binnen de

land. Deze thuiszorgorganisatie is eind 2005 opgericht door twee zussen en een broer, Louisa, Hayat en Hassan el Boujjouffi.

Door taalproblemen blijven mensen van zorg verstoken

Beide zussen waren al jaren

verschillende islamitische organisaties en belangengroepen vormt de basis om duidelijk te maken aan cliënten dat zij ook recht hebben op AWBZ zorg en tevens

werkzaam binnen de gezondheidszorg als leidingge-

het recht hebben zelf te mogen kiezen. Hart voor

venden bij andere thuiszorgorganisaties. Zij consta-

Nederland heeft het nu mogelijk gemaakt thuiszorg


13

Louisa en Hayat el Boujjoufi houden zich vooral bezig met alle taken die te maken hebben met de coördinatie en organisatie van thuiszorg; Hassan houdt zich bezig met de bedrijfseconomische aspecten van de organisatie. “Andere familieleden worden ingeschakeld bij handen spandiensten. Kortom onze hele familie wil zich inzetten om de grote groep ouder wordende, meest uit de Turkse en Marokkaanse gemeenschap afkomstige Nederlanders gebruik te laten maken van de AWBZ-gefinancierde thuiszorg. Gelukkig hebben we een grote familie en zijn we gewend alles aan te pakken wat nodig is, want het is niet niks om een thuiszorgorganisatie te managen. Maar de blijdschap en de soms dankbare uitingen van onze cliënten sterken ons erin dit werk te blijven doen. We hebben een goede beslissing genomen en zijn erg blij met onze zorgverleners die met liefde en respect zorg verlenen”, aldus Hayat.

Succes en zorgen Zoals eerder gezegd is Hart voor Nederland opgericht eind 2005. Zij hebben een AWBZ toelating maar konden van het zorgkantoor “nog” geen budget krijgen. Dit bracht hen in een vervelende positie, want daardoor waren zij afhankelijk van een andere zorgaanbieder te krijgen voor een groep die zich niet eens bewust

en al na enkele maanden bleek, dat zij geen zorgvra-

was van de mogelijkheden.

gen meer konden invullen omdat die thuiszorgorganisatie geen budget meer had.

Islamitisch doelgroep

Via het zorgkantoor kreeg Hart voor Nederland te

Hart voor Nederland richt zich voornamelijk op de

horen dat zij voor het jaar 2006 zelf wat budget

islamitische doelgroep.

zouden krijgen om zorg te leveren, maar meer werd

Hayat: “Uiteraard leveren wij iedereen met een

er niet gedaan. Budget toegezegd krijgen is wel heel

zorgvraag hulp, maar de mensen met een islamiti-

mooi, maar je hebt er pas wat aan als je daadwer-

sche achtergrond begrijpen we heel goed omdat we zelf deze achtergrond hebben. Onze zorgverleners, de meeste zorg-

De familie El Boujjouffi dreigde haast ten onder te gaan aan het eigen succes

verleners zijn van oorsprong afkomstig uit Turkije en Marokko, weten dit en dat

kelijk over voldoende budget kunt beschikken zodat je zonder financiële krapte de zorg die nodig is, kunt leveren. De familie El Boujjouffi dreig-

de haast ten onder te gaan aan het eigen succes.

geeft direct al een vertrouwd gevoel voor onze clienten. Zeker voor hen die de Nederlandse taal niet

14

geheel beheersen.” De familie El Boujjouffi zelf komt

Samenwerken met PrivaZorg

oorspronkelijk uit Marokko. Alle kinderen zijn in

Hayat: “Doordat we op een vergadering van de bran-

Nederland naar school gegaan en hebben hier hun

cheorganisatie Spot in contact kwamen met

studie afgerond. Zij spreken twee talen en begrijpen

PrivaZorg en het contact vanaf de start plezierig

alles van de culturele verschillen en gewoonten.

was, hebben we besloten samen te werken.”


PrivaZorg ziet deze samenwerking als zeer positief omdat op deze manier weer een goede invulling wordt gegeven aan een van de speerpunten van het beleid: zorg verlenen aan mensen met een andere culturele achtergrond. De directie van PrivaZorg is erg blij dat er een zeer gedreven en gemotiveerd steunpunt bijgekomen is en zal haar uiterste best blijven doen, vanuit de gedachte dat iedere Nederlander ongeacht geloof, huidskleur of cultuur de thuiszorg krijgt die nodig is. Hart voor Nederland zal haar eigen naam blijven voeren, maar als PrivaZorg-steunpunt wel gebruik maken van alle faciliteiten die PrivaZorg te bieden heeft. En uiteraard gaan samenwerken met de andere steunpunten van PrivaZorg om de cliënten altijd passende zorg te bieden. Voor Hart voor Nederland scheelt de samenwerking met PrivaZorg een hoop werk; het betekent immers dat zij zich net als de andere PrivaZorg-steunpunten volledig kan richten op het leveren van kwalitatief goede zorg en alleen daaraan heb je zeker al je handen vol.

Hart voor Nederland in het centrum van Nederland Sinds de oprichting van Hart voor Nederland loopt het storm. Omdat het bureau gevestigd is in de stad Utrecht hebben ze daar de meeste cliënten, maar ze leveren ook zorg in de rest van de provincie Utrecht als daar vraag naar is. Zo wordt er op dit moment thuiszorg geleverd in Amersfoort, IJsselstein, Nieuwegein, Houten, De Bilt, Zeist, Bunnik, Maarn, Doorn, Driebergen en Hilversum. Hart voor Nederland heeft een brochure ontwikkeld die in twee talen is uitgevoerd, de Arabische en Nederlandse taal. Dus mensen die (nog) geen

Hart voor Nederland

Nederlands kunnen lezen, kunnen in hun eigen ver-

is 24 uur per dag, 7 dagen per week te bereiken

trouwde taal lezen waar zij recht op hebben.

onder telefoonnummer:

Dit sluit geheel aan bij de filosofie van PrivaZorg: de

030-2676717; het kantoor bevindt zich aan de

cliënt bepaalt zelf wie er bij hem/haar thuis over de

Detmoldstraat 11, 3523 GA te Utrecht.

vloer komt.


15

DINER

Heerlijke maaltijden voor koude kerstdagen! Hertengoulash in rode wijnsaus met stoofpeertjes en aardappel-kwarksterren

19312

Varkenshaasje in peperroomsaus met haricots verts en pommes dauphine

19 104

Pangafilet in een Franse mosterdroomsaus met een gourmetgroentemix en aardappelen met peterselie

„normale“ voeding

19 495

minder verzadigd vet

zonder toegevoegd suiker

rijk aan vezel

Wij wensen u fijne feestdagen en smakelijk eten! 16


door Meta Leth

Residence ’t Ruterhuus

Niet zomaar een hotel Temidden van de schapen en met uitzicht op de weide ligt Residence ’t Ruterhuus. Het plaatsje Diever in Drenthe is de thuisbasis van dit mooie hotel. Wat dit hotel zo bijzonder maakt, is het feit dat de eigenaren van deze accommodatie aan mensen die wat extra aandacht, begeleiding, verzorging of verpleging nodig hebben, een vakantie op maat willen bieden.

den beschikbaar voor de gasten die hiervan gebruik moeten maken en ook de badkamers zijn aangepast voor rolstoelgebruik. Cliënten die een indicatie hebben voor verzorging en verpleging kunnen in ’t Ruterhuus de thuiszorg ontvangen die zij nodig hebben. Naast individuele gasten zijn ook groepen welkom. Zo zijn er al meerdere groepen cliënten uit

D

De dagelijkse leiding van het hotel bestaat uit

verpleeghuizen een weekje te gast geweest in

enthousiaste mensen die het een ander gewoon

’t Ruterhuus. De verpleeghuisbewoners genieten

naar de zin willen maken. Een goede, gezonde maaltijd, een prettige ruime kamer en

Voor iedere vraag een passend arrangement

bovenal een rustige sfeer. Alle

van de rust, de stilte en de mooie natuur. De verzorgenden en begeleiders vanuit het verpleeghuis merken dat een

ruimtes op de begane grond zijn aangepast voor

weekje eruit het welzijn van hun bewoners zeer be-

rolstoelgebruikers. Er zijn speciale hoog/laag bed-

vordert. Opeens zijn de mensen immers geen


17

tiegast. De positieve invloed die dat heeft op het

Voor elke situatie een passend arrangement

dagelijks functioneren is zeer groot. Men kan er echt

Residence ’t Ruterhuus heeft ook in tal van andere

weer even tegen.

situaties veel te bieden. Bijvoorbeeld wanneer u

verpleeghuisbewoner meer, maar gewoon vakan-

tijdelijk gebruik wilt maken van een een- of twee-

Whiplash Instituut Nederland

persoonskamer omdat u herstellende bent van een

De afgelopen jaren hebben al vele cliënten

ziekenhuisopname of revaliderend na een heup-

arrangementen op maat aangeboden gekregen.

of knieoperatie. U kunt ook voor enkele maanden

Vooral mensen die ten gevolge van een ongeval

terecht in ‘t Ruterhuus. Zelfs als u voor langere

blijvend letsel hebben opgelopen. Dankzij een samenwerking met het Whiplash Instituut Nederland (kort

tijd een prettige kamer zoekt met

Leren leven met een beperking

alle faciliteiten die u het leven kunnen veraangenamen dan zijn er mogelijkheden. Kortom: de leiding

weg WIN) kunnen deze mensen tijdens hun verblijf in ’t Ruterhuus samen werken

van ‘t Ruterhuus probeert voor iedere vraag met een

aan “leren leven met de beperkingen”.

passend aanbod te komen.

Het WIN heeft hiervoor een speciaal programma ontwikkeld. Het hele programma wordt begeleid door een neuroloog en een gespecialiseerde

Wilt u nu na het lezen van dit artikel meer

psycholoog.

weten over de mogelijkheden van Residence

Gedurende vier weken zijn de gasten drie

‘t Ruterhuus dan kunt u van dinsdag tot en met

dagen aaneengesloten in ’t Ruterhuus.

vrijdag tijdens kantooruren contact opnemen met

Zij kunnen gebruik maken van alle faciliteiten

Monique Böhm (033-455 67 62) van het Centrale

die het programma biedt en tussendoor heerlijk

Kantoor van PrivaZorg in Amersfoort. Zij zorgt er

ontspannen op hun kamer of op het terras of

dan voor dat u alle informatie krijgt die u wenst.

genieten van een mooie wandeling of fietstocht.

18


DRUKKERIJ DE GANS B.V.

Uw drukwerk met ZORG omringd Maanlander 31 • 3824 MN Amersfoort • telefoon 033 - 450 10 50 • mail [email protected] • www.drukkerijdegans.nl


19

PrivaZorg. magazine. Samenwerken met Bureau NAH Zorg. Zorg voor mensen met andere culturele achtergrond

Recommend Documents