PERSDOSSIER • 30 MEI 2014 OPEN KERKENDAGEN Zaterdag 31 mei en zondag 1 juni 2014
31 M E I
E N 1 J U N I 2 014 HERINNERINGEN AAN 14 -18
OPEN KERKEN dagen
© Fernand De Canne
open kerken Volledig programma openchurches.mobi
Avec le soutien du Commissariat Général au Tourisme. “Fonds européen agricole pour le développement rural: l’Europe investit dans les zones rurales”
Inhoud Persmededeling Perscontacten Programma van de persconferentie Een greep uit het programma Stichting Open Kerken
Stichting Open Kerken • Tiensesteenweg 508 A • B-1370 Geldenaken •
[email protected] • www.openkerken.eu Open Churches Foundation: 001-5039466-04 • Stichting van openbaar nut • Zetel: Distelsstraat, 44 (16) • B-1030 Brussel 1
PERSBERICHT • MEI 2014
open churches Open Kerkendagen Zaterdag 31 mei en zondag 1 juni 2014 HERINNERINGEN AAN ’14-’18. Meer dan 500 gebedshuizen openen hun deuren en vertellen hun verhaal. Op zaterdag 31 mei en zondag 1 juni worden de Belgische gebedshuizen voor de 7de maal in de kijker gezet. Leer ons religieus erfgoed op een andere manier kennen. In 2014 wordt de herdenkingsperiode aan de Grote Oorlog ingezet. Vele kerken getuigen nog van deze tragische periode. Een herdenkingsbeeld, glasramen die de geschiedenis verbeelden, een monument voor de lokale helden die sneuvelden,… Deze objecten zijn er om de herinnering levendig te houden. Door middel van geleide bezoeken, tentoonstellingen, concerten, erfgoedroutes of herdenkingsmissen willen de deelnemende kerken u het verhaal vertellen van hun kerk en gemeenschap tijdens de Eerste Wereldoorlog. Geprikkeld door de verwezenlijkingen van de Stichting Open Kerken in België heeft het Groothertogdom Luxemburg beslist om dit jaar mee in ons project te stappen en deel te nemen aan de Open Kerkendagen. 50 kerken in Luxemburg nodigen u uit om een kijkje te komen nemen. Tijdens dit feestelijke weekend lanceren wij ook de fototentoonstelling “Erfgoed in Kleur” georganiseerd door de Stichting Open Kerken. In de tentoonstelling worden de winnaars van de fotowedstrijd, gehouden tijdens de zomer van 2013, getoond. De tentoonstelling vangt aan op 30 mei in de abdijkerk van Maredsous en doet vervolgens 4 Waalse steden aan namelijk Doornik, Namen, Luik en Aarlen. Met al deze evenementen wil de Stichting Open Kerken het rijke religieus erfgoed in ons land onder de aandacht brengen van het grote publiek. Gebedshuizen maken deel uit van onze dagdagelijkse omgeving maar worden vaak niet meer echt bekeken. Laat u verrassen door de schoonheid en de bijzondere atmosfeer die deze gebouwen bevatten. Naast deze activiteiten wil de Stichting vooral het netwerk van Open en Gastvrije kerken in België uitbreiden. Vandaag garanderen bijna 300 gebedshuizen een kwaliteitsvol onthaal. MEER INFORMATIE • Raadpleeg het programma van de Open Kerkendagen op www.openkerken.eu • De landkaart ‘Open en Gastvrije kerken 2014-2015’ die al onze leden bevat, is beschikbaar in alle ‘Open Kerken’, toeristische diensten en op onze website. • Website : www.openkeren.eu • www.oppekierchen.lu • Mobiele website: openchurches.mobi ( in te stellen als favoriet in de Smart Phone). • Om afbeeldingen of om ons logo te downloaden verwijzen wij naar onze site: Pers> Persdocumenten 2014. CONTACT Mail:
[email protected] Voorzitter: Marc Huynen • Tel : 010-81 25 07 • Mail :
[email protected]
Stichting Open Kerken • Tiensesteenweg 508 A • B-1370 Geldenaken •
[email protected] • www.openkerken.eu Open Churches Foundation: 001-5039466-04 • Stichting van openbaar nut • Zetel: Distelsstraat, 44 (16) • B-1030 Brussel 2
open kerken PROGRAMMA VAN DE PERSCONFERENTIE Vrijdag 30 mei 2014 Abdijkerk Saint-Benoît – Abdij van Maredsous – Denée
10.30
Eerwaarde heer Bernard Lorent
10.40
Marc Huynen, Stichting Open Kerken
10.50
Marguerite Bernard, Stichting Open Kerken
11.00
Drink
Stichting Open Kerken • Tiensesteenweg 508 A • B-1370 Geldenaken •
[email protected] • www.openkerken.eu Open Churches Foundation: 001-5039466-04 • Stichting van openbaar nut • Zetel: Distelsstraat, 44 (16) • B-1030 Brussel 3
Eerwaarde Bernard Lorent, Priester van Maredsous
Geachte mevrouw, heer, Het is voor ons een groot plezier en waar genoegen dat wij in Maredsous de fototentoonstelling “Erfgoed in kleur” van de Stichting Open Kerken mogen huisvesten. De basiliek van Maredsous neemt graag deel aan dit initiatief omdat het onthaal van een pelgrim, bezoeker, zoeker of een nieuwsgierige, deel uitmaakt van de primaire doelstellingen van de kloosterorde: ‘Iedereen moet ontvangen worden alsof hij Jezus zelf is’, schreef Benedictus. Onze kerk wordt talrijk bezocht, door individuen of in groep. Zij is dus emblematisch: men wil binnenkomen in een kerk. Wanneer men in een onbekende of bekende plek binnenkomt en men het exterieur van het gebouw aanschouwt, dan gaat men eerst en vooral de architectuur bekijken. Men dateert de bouwfases, bekijkt de materialen en benoemt de kunststijlen. Maar als men een kerk binnenstapt dan vangt men ook iets anders op: een ziel. Het interieur van zowel een basiliek of een kapel, heeft een patina van gebeden, van vragen die rechtstreeks aan God of aan de heiligen worden gesteld door mensen geraakt door het geluk of ongeluk, door leven en door dood. Elke kerk is een heilige plek door de mensen die er komen om God te danken of om er troost te vinden, vergiffenis te zoeken of de personen die zij lief hebben in vertrouwen te nemen. Elke kerk is een heilige plek door het luisterend oor van God, die men hoort doorheen de liturgische vieringen of de gastvrije stilte. De deuren openen van alle kerken in het land, dat is de ziel van het land tonen. Deze ziel laat zich eerder uitdrukken door kunst dan door definities: muziek, architectuur, schilderkunst, bebloeming, liturgie. Tijdens de opening van de fototentoonstelling kan u ook een pas geïnstalleerde tentoonstelling ontdekken in onze kerk: de religieuze werken van schilder Marcel Hasquin. Hoewel vooral bekend in Frankrijk, werd de schilder in Denée geboren. De komende 2 maanden worden zijn werken tentoongesteld in de kerk van Maredsous en in de bibliotheek van Denée. Het is een mooi toeval dat deze twee tentoonstellingen elkaar treffen: de ene benadrukt de noodzaak om de kerken te openen zodat zij hun bezoekers kunnen ontvangen om de kleuren van hun patrimonium te ontdekken, de andere die gebruik maakt van een open kerk om de artistieke zoektocht naar de absolute schoonheid en het kleurenspel te tonen. Bedankt en een fijn bezoek toegewenst.
Stichting Open Kerken PERSCONFERENTIE Vrijdag 30 mei 2014 • Abdijkerk Saint-Benoît – Abdij van Maredsous – Denée 4 1
Marc Huynen, Stichting Open Kerken
Met de keuze van het thema ‘Herinneringen aan ’14-‘18’ voor de 7de editie van de Open Kerkendagen, beweegt de Stichting Open Kerken zich op het terrein van het geheugen en de immateriële geschiedenis. Vele kerken waren getuige van de tragische gebeurtenissen tijdens de Groote Oorlog en dragen hier nog steeds de sporen van: een herdenkingsplaat, glasramen, een monument voor de gesneuvelden,.. Maar de gebouwen bevatten ook de verhalen van de lokale helden en de gemeenschap tijdens deze duistere periode. Het is deze verborgen geschiedenis die we kunnen ontdekken doorheen de tentoonstellingen, geleide bezoeken, lezingen en concerten in meer dan 500 gebedshuizen. Bovendien gaan de Open Kerkendagen dit jaar internationaal. Het Groothertogdom Luxemburg en Québec hebben beslist om deel te nemen. Sinds januari 2013 ontvangt vzw Open Kerken subsidies van het Commissariat général au Tourisme in Wallonië (Cgt) en het Europees Plattelandsfonds (FEADER) binnen het kader van het Waalse plattelandsontwikkelingsprogramma (PWDR) 2007-2013, voor het project “Open Kerken: een verrassend patrimonium op ons platteland”. Wij hebben deze middelen geïnvesteerd in activiteiten en producten die instaan voor de valorisatie van het Waalse religieus erfgoed. De tentoonstelling die ons vandaag samenbrengt in de abdij van Maredsous is hier een mooi voorbeeld van. Er werden eveneens toeristische routes ontwikkeld in Wallonië die kerken van ons netwerk verbinden door middel van een origineel historisch thema. Wij tonen je vandaag met heel veel plezier het resultaat. Met deze erfgoedroutes dagen wij de bezoekers uit om een sprong in het verleden te maken en de voetsporen van een fictief personage te volgen. De eerste route (Enghien, Soignies, Braine-le-Comte) doet je terugkeren naar de duistere Middeleeuwen, ten tijde van ridders, graafschappen en kanunniken. In de tweede route fiets je op de kadans van de Belgische industriële revolutie doorheen Verviers, Pepinster, Dison en Herve. De brochures zijn gratis beschikbaar in de lokale toeristische diensten en in de kerken die langs het parcours liggen. Je kan de routes ook downloaden op onze website. Wij kondigen verder met trots onze eerste kortfilm “Stiltes” aan, gerealiseerd door Capsule Entertainment. Wij hopen dat de film je zin geeft om ons netwerk van Open Kerken te bezoeken en op zoek te gaan naar de vele geheimen en verborgen schoonheden die er in huizen.
Stichting Open Kerken PERSCONFERENTIE Vrijdag 30 mei 2014 • Abdijkerk Saint-Benoît – Abdij van Maredsous – Denée 5
Marguerite Bernard, Stichting Open Kerken
De fototentoonstelling “Erfgoed in kleur” Ons religieus erfgoed zit boordevol kleur. Denk maar aan de taferelen op de glasramen die oplichten door het zonlicht, de schilderijen die de muren versieren en de kleurrijke neogotische retabels. Maar als je verder kijkt dan kan je overal kleur bekennen: in de polychrome resten die de gewelven versieren, op de eeuwenoude beelden, in de stiksels van de liturgische gewaden evenals in de geometrische vloerpatronen. Deze kleuren vertellen een geschiedenis: die van de kunstenaars die het erfgoed creëerden en decoreerden maar ook het verhaal van de gelovigen die de glasramen financierden, de omwonenden en de vrijwilligers die er zorg voor dragen. Tijdens de zomer van 2013 lanceerde de Stichting Open Kerken een fotowedstrijd met als thema «erfgoed in kleur». Het doel was het religieus erfgoed eens vanuit een andere bril te laten zien namelijk deze van de gepassioneerde fotografen met oog voor de vele wonderbaarlijke details. De interdisciplinaire jury, voorgezeten door Guy Focant, fotograaf bij het Département du Patrimoine du Service public de Wallonie, bestond uit enkele professionele fotografen: Jan Lemmens, Tinne Mertens, Brigitte Gillieaux, een grafisch ontwerpster: Martine Van den Bergen en Marguerite Bernard, kunsthistoricus. Meer dan 500 foto’s werden beoordeeld volgens 2 hoofdcriteria: de relevantie van het onderwerp en de artistieke kwaliteit van de foto. Een vleugje humor, nieuwsgierigheid en spontaniteit werden eveneens geapprecieerd. De jury selecteerde de origineelste foto’s, namelijk deze die een uitzonderlijke blik gunnen op ons erfgoed. Deze tentoonstelling geeft een selectie van de bekroonde foto’s weer. Enkele werden becommentarieerd door Guy Focant. De reizende tentoonstelling doet Wallonië aan tijdens de zomer van 2014. De toegang is gratis.
• 30 mei - 19 juni Abdij Saint-Benoît • Rue de Maredsous 11 in 5537 Denée Elke dag: 08.00-19.00
• 20 juni - 17 juli Kerk Saint-Jacques • Palais Saint-Jacques in 7500 Doornik Elke dag: 09.00-18.00
• 18 juli - 31 juli Kerk Saint-Loup • Rue Saint-Loup 1 in 5000 Namen woensdag en zondag: 14.00-18.00 - zaterdag: 11.00-18.00
• 1 augustus - 21 augustus Kathedraal Saint-Paul • Place Cathédrale 18 in 4000 Luik Elke dag: 08.00-17.00
• 22 augustus-16 september Kerk Saint-Martin • Square Albert 1 in 6700 Aarlen Elke dag: 08.30-18.00
Stichting Open Kerken PERSCONFERENTIE Vrijdag 30 mei 2014 • Abdijkerk Saint-Benoît – Abdij van Maredsous – Denée 6
EEN GREEP UIT HET PROGRAMMA: OPEN KERKENDAGEN 2014 BRUSSEL Sint-Aleydiskerk Daillylaan 136 - 1030 Schaarbeek Tentoonstelling van religieuze werken en objecten waaronder een kruis gevonden op het slagveld van Verdun. Sint-Pieterskerk Kardinaal Mercierplein - 1090 Jette Bloemententoonstelling en orgelconcert
WAALS-BRABANT Église Saint-Remy Grand-Place - 1440 Braine-le-Château Geleide bezoeken aan het herdenkingsmonument voor 14 Franse vluchtelingen en het glasraam van koning Albert I.
VLAAMS-BRABANT Protestants-Evangelische Kerk Hannuitsesteenweg 76 - 3400 Landen Tentoonstelling: het protestantse antwoord op oorlog. Ook een feestelijke viering met als thema: ‘Hoe verklaar je dat de Bijbel vol staat met verhalen over oorlog?’. Sint-Leonarduskerk Grote Markt - 3440 Zoutleeuw Lezing over de gebeurtenissen van augustus 1914 in Zoutleeuw en in de dorpen Budingen, Helen en Bos gelegen aan de Getelinie. Er werd ook een fiets- en wandelroute gecreëerd dat de 4 kerken verbind. Je verneemt er ter plaatse wat er zich afgespeeld heeft tijdens W.O.I.
ANTWERPEN De Brabantse Olijfberg Lange Winkelstraat 5 2000 Antwerpen Geleid bezoek aan deze protestantse kerk, gebedsplaats van de Duitse Antwerpenaren tijdens de Eerste Wereldoorlog. Orgelconcerten en tentoonstelling over de Duitse gemeenschap. Een voorstelling brengt het verhaal van een fictief personage: Jozef K, een jonge Duitser die aan de vooravond aan W.O.I in Antwerpen beland. Sint-Jozefkerk Peulisstraat - 2580 Putte Tentoonstelling rond funerair erfgoed en lezing rond begrafenisrituelen.
LIMBURG Onze-Lieve-Vrouw-ten-Hemelopneming Perronstraat 1 3740 Munsterbilzen Verschillende verenigingen verbonden aan de O.L.V. ten Hemelopnemingkerk verzorgen een stand met als thema W.O.I. Orgelconcert en tentoonstelling van relieken en documentatie. Onze-Lieve-Vrouw Tenhemelopneming Basiliekstraat 3800 Kortenbos Tentoonstelling “Herdenking aan de Groote Oorlog: affiches van de Duitse bezetters”. Deze affiches werden gebruikt om met de bevolking te communiceren over de voedselvoorzieningen, opeisingen en de straffen voor overtreders.
7
LUIK Église Saint-Remacle Place Saint-Remacle 12 4800 Verviers “Liederen vertellen de geschiedenis van ’14-‘18”. Een concert dat de Eerste Wereldoorlog bekijkt vanuit een muzikaal standpunt: martelaarsliederen, drinkemansliederen, operettes,… Collégiale Notre-Dame et Domitien Rue des Cloîtres 1 4500 Huy Tentoonstelling rond het thema ’14-’18 en een beiaardconcert geïnspireerd op de militaire en burgerlijke muziek uit ’14-’18.
NAMEN Église Saint-Loup Rue Saint-Loup 5000 Namur Tentoonstelling “Namen en zijn erfgoed door de lens van de Duitsers” Collégiale Sainte-Begge Place du Chapitre 5300 Andenne Geleide bezoeken die de banden tussen twee kunstwerken uitlegt: “Le massacre des Innocents” van Louis Finson en het beeldhouwwerk “Les martyrs d’août 1914“ van Angelo Hecq.
HENEGOUWEN Église Saint-Martin Rue Neuve 6567 Labuissière Geleid bezoek en tentoonstelling door de historische kring die hun passie voor anekdotes over de oorlog met u delen. Ze staan o.a. stil bij de monnik Rivière, die de vijandelijke treinen op de lijn Cologne-Parijs observeerde vanuit de pastorie. Hij speelde deze belangrijke informatie door aan Engeland, waarvoor hij gedecoreerd werd. Église Saints-Pierre-et-Paul Place de l’Abbaye 7784 Comines-Warneton Tentoonstelling 'De kerken van Comines-Warneton in troebele tijden', het verhaal van de vernieling van de kerken in Comines tijdens '14-'18. Er wordt eveneens een oproep gedaan om herinneringen en getuigenissen aan W.O.I te verzamelen. De private documenten en verhalen worden dan uitgewisseld tussen de deelnemers.
LUXEMBURG Église Saint-Lambert Rue de Belvaux 6927 Bure Geleide bezoeken aan de kerk en de kruisweg, een werk van Joseph Gillain, bekend onder de naam Jijé, geestelijke vader van Spirou.
WEST-VLAANDEREN Sint-Petruskerk Stuivekenskerkestraat 1 8600 Stuivekenskerke Tentoonstelling: “Een blik op het dorp en zijn kerk tijdens de Groote Oorlog”. Sint-Vedastuskerk Rijselsestraat 8930 Menen Tentoonstelling en wandeling in de kerk en in Menen met als thema W.O.I met een bezoek aan de stedelijke begraafplaats.
8
open churches DE STICHTING OPEN KERKEN De Stichting Open Kerken ontstond in 2007 vanuit de overtuiging dat kerken een belangrijk deel uitmaken van ons gemeenschappelijk erfgoed maar dat dit patrimonium te vaak verborgen blijft voor het brede publiek. Sindsdien zet onze voorzitter Marc Huynen samen met zijn team zich in voor de herwaardering van het religieuze erfgoed van de 6 erkende erediensten in België zodat de gebedshuizen toegankelijk worden voor zowel de omwonenden als de bezoekers van buitenaf. Wij trachten dit te verwezenlijken door middel van verschillende acties. De Stichting Open Kerken bouwt aan een netwerk van Open en Gastvrije gebedshuizen in België. De beheerders van deze gebedshuizen engageren zich om het gebouw ten minste tijdens de zomerperiode te openen voor het brede publiek. Onze leden schenken extra aandacht aan een warm onthaal en een aangename sfeer door middel van een welkomstwoord, achtergrondmuziek en bebloeming en voorzien extra informatie voor de bezoekers. Alle open en gastvrije kerken in België worden jaarlijks verzameld op een handige landkaart “Open Churches Belgium” met vermelding van hun openingsuren. Verder organiseert de Stichting tijdens het eerste weekend van juni de “Open Kerkendagen”, een feestelijk tweedaags evenement dat het religieus erfgoed in gans het land positief in de kijker zet. Zowel de leden van onze organisatie als gebedshuizen die geen lid zijn nemen deel. Er worden concerten, geleide bezoeken, tentoonstellingen, erfgoedroutes en voorstellingen georganiseerd zodat men het gebedshuis eens op een andere manier kan leren kennen. De Stichting Open Kerken ontwikkelde ook hun eigen erfgoedroutes in Vlaanderen en Wallonië die je van kerktoren naar kapel voeren aan de hand van een verhaal uit de lokale geschiedenis. De brochures worden verspreid via de lokale toeristische diensten en de kerken die langs het parcours liggen. Andere gerichte acties zoals zoektochten, spelen, wedstrijden en tentoonstellingen tonen u het potentieel dat ons religieus erfgoed bevat. Het dynamische en gemotiveerde team is steeds op zoek naar nieuwe manieren om het religieus erfgoed en onze collectieve geschiedenis aan jou te presenteren.
IN BIJLAGE • Programmabrochure Open Kerkendagen 2014 • Landkaartbrochure “Open Churches Belgium 2014-2015” • Flyer fototentoonstelling “Erfgoed in Kleur” • Fietsbrochures Wallonië
Stichting Open Kerken • Tiensesteenweg 508 A • B-1370 Geldenaken •
[email protected] • www.openkerken.eu Open Churches Foundation: 001-5039466-04 • Stichting van openbaar nut • Zetel: Distelsstraat, 44 (16) • B-1030 Brussel 9