Nieuwsbrief 13
november 2012
Beste lezer Eindelijk een nieuwsbrief met divers nieuws. Er was een tijd lang niet echt veel te melden. Het eerste onderwerp is een gevolg van een vraag die zowel in de deelnemersvergadering als op de lustrumviering gesteld werd: hoe zit het met het later ingaan van de AOW gerechtigde leeftijd? Wij gebruiken deze nieuwsbrief ook om uit te leggen wat wij gedaan hebben met jullie uitspraken over hoe de lustrumviering ingericht zou kunnen worden. Verder een impressie van het gepensioneerden uitstapje van Equens dat in het teken stond van ons eerste lustrum. De toespraak van onze voorzitter en de lezing van de gastspreker van die dag, zijn apart behandeld. Wij beginnen echter met treurig nieuws. In de afgelopen tijd zijn de volgende leden overleden: Op 14 juni Peter Bakker, Op 17 september Hans Hazelzet.
Verder hebben wij gehoord van het overlijden van de dames C.M. Bom - van Ewijk (3-7-2012) en Marlies Nieboer – Thuijs (26-6-2012) en de heren Jan D. Breyaen (25-12-2011), Alco Luinstra (21-9-2012) en Theo van der Tuin (6-6-2012).
Wij nemen aan dat je na het lezen van deze nieuwsbrief weer op de hoogte bent van wat er omgaat bij ons.
Het bestuur VEP
1
Nieuwsbrief 13
november 2012
1. Gevolgen van de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd. De leeftijd waarop de AOW ingaat, nu nog 65 jaar, gaat met stapjes van 1 maand omhoog, te beginnen met volgend jaar. Dat levert een steeds groter wordend probleem. Iemand die 65 wordt en nu VUT ontvangt of prepensioen, of van een andere regeling leeft, ziet deze regeling eindigen op z’n 65ste zoals afgesproken. Helaas begint dan de AOW uitkering nog niet, die begint in 2013 1 maand later en in de komende jaren in 2013: 65 + 1 maand. steeds meer maanden later, zie kader. in 2014: 65 + 2 maanden. in 2015: 65 + 3 maanden. De overheid werkt aan een soort bijstandsregeling voor in 2016: 65 + 5 maanden. mensen die in de problemen komen. Ook is er sprake in 2017: 65 + 7 maanden. van een voorschotregeling voor de AOW. Die moet in 2018: 65 + 9 maanden. echter vrij snel worden terugbetaald. in 2019: 66. in 2020: 66 + 3 maanden. Op dit moment is het zo dat ons Equens pensioen in 2021: 66 + 6 maanden. begint zodra wij 65 zijn geworden. Aangezien hier in 2022: 66 + 9 maanden. (nog) geen andere afspraken over zijn gemaakt, blijft in 2023: 67. dat zo. Mensen die in de komende tijd met pensioen vanaf 2024: gekoppeld aan gaan, blijven dus wel verzekerd van een zeker levensverwachting. inkomen. Het nieuwe kabinet wil zelfs dat al in 2018 de leeftijd van 66 is Tijdens de deelnemersvergadering is door het bestuur bereikt, en in 2021 67 jaar. SPE ook in die zin geantwoord op een vraag van een deelnemer. In kader 2 staat de letterlijke tekst van het verslag van die vergadering (onderstreping door VEP redactie). Overigens blijkt uit het antwoord ook dat de afspraak wel degelijk veranderd kan worden in de toekomst. Als je dan later met pensioen gaat, is dat pensioen wel wat hoger omdat er minder lang wordt uitbetaald dan bij de opbouw van het pensioen verwacht is. Als je niet later dan 65 met pensioen wil blijft dat ook mogelijk.
Hoe zit het met de ingangsdatum van het pensioen? Het ouderdomspensioen gaat reglementair in op 65jarige leeftijd. En dat blijft zo. Wel pleit de Pensioenfederatie voor een collectieve omzetting naar een hogere pensioenrichtleeftijd. Deze verhoging leidt (actuarieel neutraal) tot een verhoging van de opgebouwde aanspraken. Vervolgens heeft men het recht om het pensioen te vervroegen waarbij het pensioen weer (actuarieel neutraal) wordt verlaagd.
2. Hoe wij de lustrumviering hebben georganiseerd. Voor en tijdens de ledenvergadering hebben wij de leden gevraagd hoe zij dachten over de lustrumviering. Zelf hadden wij een soort Najaarsbijeenkomst voor ogen met als extra’s meerdere sprekers en een uitnodiging aan de partners van de leden en aan niet-leden. Wij dachten dat de ontwikkelingen in pensioenland voldoende interessante onderwerpen zouden opleveren. Bovendien had een dergelijke aanpak het voordeel dat dit niet teveel zou kosten. Het feestelijke aspect moest vooral kom,en van het weerzien van elkaar. 2
Nieuwsbrief 13
november 2012
De leden echter geven tijdens de jaarvergadering in maart aan dat de bijeenkomst wel wat vrolijker en verstrooiender mag zijn. Het zijn echter gemengde reacties:
Doe iets leukers. Kleed de samenkomst meer aan, bv. met muziek. Vermijdt Equens als punt voor de samenkomst, reactie hierop: kosten zijn beperkende factor. Maak het meer een sfeervolle dan een zakelijke bijeenkomst. Kies voor meer onderwerpen en laat betrokken organisaties standjes inrichten. Denk aan iets waarbij af en toe centraal een spreker is en dan weer wat rondlopen. Ik kom niet voor de sprekers, maar voor de ontmoeting met collega’s. Op de vraag “voor welke onderwerpen kom je, of kom je juist niet?” komt alleen een reactie dat de onderwerpen niet zo aanspreken. Goede sprekers zijn in ieder geval bepalend voor de sfeer en het slagen van de bijeenkomst. Het ook uitnodigen van partners betekent dat je extra aandacht moet besteden aan aansprekende onderwerpen. Guus Maiburg stelt een spreker voor: Pieter Omtzigt (CDA) die door Nederland als waarnemer is aangewezen om de pensioenontwikkelingen binnen Europa te volgen. Hij is bereid om hem te benaderen.
Op het meegestuurde vergaderstuk over dit onderwerp is ook een aantal schriftelijke reacties gegeven. Ook deze geven een gemengd beeld, van instemming en een keuze voor specifieke onderwerpen tot “organiseer maar een receptie”. Deze aanpassing aan de eisen leidt tot het instellen van een lustrumcommissie met Guus Maiburg en Peter van der Weerdt en een aantal bestuursleden. De lustrumcommissie is één keer bijeen geweest in een brainstormsessie waarin een meer sfeervolle bijeenkomst en het gebrek aan financiële slagkracht tot een oplossing gebracht moest worden. De mogelijke oplossing was om Equens te vragen het geld voor het gepensioneerden uitje te besteden aan de lustrumviering. Wim Duivis ging met deze vraag naar Equens en kwam terug met een programma voor een uitstapje naar Avifauna waarbinnen de lustrumviering, met één spreker, zou plaatsvinden. De hele organisatie werd verder door Equens overgenomen zodat de lustrumcommissie in feite overbodig werd. Wel zorgde het commissielid Guus Maiburg voor een alternatieve spreker toen bleek dat Pieter Omtzigt niet kon. In eerste instantie werd gedacht aan een uitnodiging voor leden en niet-leden zonder partner omdat het aantal deelnemers tot 200 beperkt moest blijven. Dit is bij andere bedrijven niet ongebruikelijk, maar hier viel het niet in goede aarde: minder dan de helft van het verwachte aantal deelnemers gaf zich op. Daarnaast gebruikte Equens z’n standaard gepensioneerdenlijst, terwijl voor de VEP gold dat de leden en donateurs uitgenodigd moesten worden. Dit is in goed overleg alsnog gecorrigeerd. Bovendien is een brief gestuurd aan degenen die zich hadden opgegeven, resp. degenen die zich hadden afgemeld, met de mededeling dat ook de partner kon worden opgegeven (zolang het aantal van 200 nog niet bereikt was). Helaas is de laatstgenoemde brief niet bij iedereen aangekomen of niet goed begrepen (sommigen meldden aan de organisatie dat zij zich al hadden opgegeven).
3. Korte impressie van de lustrumviering van 30 oktober. Dit jaar viel de gepensioneerdendag samen met de viering van het 5-jarig bestaan van de VEP. Het programma was daardoor enigszins anders dan bij andere gelegenheden, maar Equens heeft
3
Nieuwsbrief 13
november 2012
de oud-medewerkers weer een geslaagde dag aangeboden. Het programma speelde zich af in vogelpark Avifauna in Alphen aan den Rijn. Zoals gebruikelijk werd iedereen vanaf tien uur ontvangen met koffie en kon het weerzien van oud collega’s in ongedwongen sfeer een aanvang nemen. Omdat Antoon Kuijpers niet langer bij Equens werkt, was het HRM manager Jos van der Steen die tegen half elf de aanwezigen welkom heette. Traditiegetrouw stond ook hij stil bij het grote aantal medewerkers en exmedewerkers, dat sinds de vorige oudmedewerkers dag is overleden. Hij vroeg om een minuut stilte. Daarna sprak hij ons, even traditiegetrouw, bij over de ontwikkelingen van Equens. Door de prijsdruk en de economische crisis, wordt Equens nog steeds gedwongen flink in zijn kosten te snijden. Dit leidt opnieuw tot een afslanking van de organisatie. Positief is dat de bestaande klanten bij Equens blijven en er zelfs nieuwe bijkomen. Equens heeft te kampen gehad met storingen, maar er zijn structurele verbeteringen aangebracht. De CAO onderhandelingen gingen moeizaam en zijn zelfs via de rechter uitgevochten. Toch is men er uiteindelijk uitgekomen. De vernieuwing van de uitvoeringsovereenkomst over de pensioenen is doorgeschoven naar dit jaar. De Europese betaalomgeving (SEPA, Single European Payment Area) lijkt nu eindelijk echt door te dringen: in 2013worden de betaalproducten Europees. De voortgang is te volgen op de Equens site, daar wordt verwezen naar een Equens -SEPA blog. Een aardige ontwikkeling tenslotte, is dat in het restaurant bij Equens op proef betaald kan worden via je vingerafdruk. Daarna gaf Jos het woord van Wim Duivis voor z’n lustrumtoespraak (zie apart artikel). Tenslotte werd het formele deel van de lustrumviering afgesloten met de uitgenodigde spreker. Dat was Joop Beugelsdijk penningmeester van de Unie KBO, die een interessant betoog hield over de gevolgen van de gehanteerde rekenrente voor de pensioenfondsen, en dus voor onze portemonnee. Door de vorige sprekers was een deel van de spreektijd van de heer Beugelsdijk al opgesoupeerd, zodat deze enigszins moest improviseren. De inhoud van de lezing staat in een apart artikel. Daarna was er een lunch, waarna de aanwezigen in tien groepen werden verdeeld. Elke groep ging onder leiding van een gids het terrein van Avifauna op. Na de rondleiding kon iedereen nog op eigen gelegenheid naar de vogels kijken, maar niet te lang want al spoedig begin het volgende programma onderdeel, de vogelshow.
4
Nieuwsbrief 13
november 2012
Bij een vogelshow denk je al snel aan een vogel op een stokje die wat piept of fluit, maar niets was minder waar. De show begon met een vlucht van een aantal Aras (papagaaien) die paarsgewijze op kleur gesorteerd rondjes vlogen tot ze geroepen werden door de presentator van de show. Verder een jonge visarend (de Amerikaanse eagle) geboren in Avifauna. Deze zou een stukje vis oppakken dat op het water van de vijver dreef, maar een toevallig langskomende reiger wilde dat ook wel. Dat was een extra bonus bij de show, maar niet voor de reiger die halverwege z’n duik naar het lekkers bedacht dat ruzie met een visarend geen goed idee was. Zo kwamen er nog meer vogels langs die ieder op eigen wijze lieten zien dat ze niet dom waren (zolang er maar eten aan te pas komt). Alles werd op humoristische wijze aan elkaar gepraat door een medewerker van Avifauna. Na de show kregen wij nog een “high thee” aangeboden, met een glas wijn maar er was ook thee, scones en andere zoete waren, en bij de wijn ook een hartige snack. Rond half vier waren de schaaltjes leeg en nam iedereen afscheid van elkaar in een poging nog voor de spits weer thuis te zijn.
4. Vijf jaar VEP Toespraak van Wim Duivis op de lustrum bijeenkomst VEP 30-10-2012 Beste oud-collega’s en partners 2006 Het jaar van de invoering van het huidige ziektekostenstelsel, dat was een grote en gecompliceerde verandering. Ondanks de publicatie vanuit HRM kwamen er veel vragen van gepensioneerden of hun vertegenwoordigers. Ik (Wim Duivis) was een oude bekende, dus stelden veel gepensioneerden hun vragen aan mij. Voor HRM, het bestuur pensioenfonds en de pensioenuitvoerder was het moeilijk om overleg te voeren met “de gepensioneerden”. Dat waren een paar honderd individuen. 2006, wat later Ik ben gestopt met werken. Bij mijn vertrek was ik me door mijn ervaringen bewust van de moeilijke communicatie van de gepensioneerden met het bedrijf, dat ze hadden verlaten. met het bestuur Pensioenfonds Equens en met de pensioenuitvoerder. Maar het omgekeerde gold ook.. Daar moest dus wat aan gedaan worden. Het aantal gepensioneerden werd alleen maar groter en het bedrijf zou steeds meer veranderen.
5
Nieuwsbrief 13
november 2012
Wim Zurlohe, Ruud Ojevaar en ik hebben toen het initiatief genomen om een Vereniging van gepensioneerden van Equens op te richten. Resultaat: formeel op 29 maart 2007 is opgericht de Vereniging Equens Pensioentrekkenden, afgekort VEP. Doelstelling: vertegenwoordiging en behartiging van de belangen van pensioentrekkenden 1 bij Equens, het bestuur Pensioenfonds en de Pensioenuitvoerder (A&O Pensioen Services) Wat hebben we de afgelopen 5 jaar gedaan en bereikt? Een tweetal belangrijke vertegenwoordigingen. 1. VEP lid in bestuur van de Stichting Pensioenfonds Equens Omdat een substantieel aantal gepensioneerden (>50%) lid is van de VEP heeft de VEP het recht een vertegenwoordiger aan te wijzen die namens de gepensioneerden lid is van het bestuur van het pensioenfonds. Dat is de eerste jaren Wim Zurlohe geweest. Sinds 2010 is het Fred Steenwinkel. Fred bekleedt de functie van penningmeester. 2. VEP lid in VerantwoordingsOrgaan Sinds 2007 is een pensioenfonds verplicht een VerantwoordingsOrgaan in het leven te roepen. Het bestuur moet daar jaarlijks verantwoording aan afleggen over het gevoerde beleid en over de wijze waarop het gefunctioneerd heeft. In dat VO zitten drie leden, een namens de werkgever, een namens de medewerkers en een namens de gepensioneerden. Vanaf 2007 zit ik daarin. Een paar lastige problemen helpen oplossen van gepensioneerden met het pensioenfonds en met de pensioenuitvoerder. Dat heeft in een enkel geval wel een paar jaar geduurd. Uiteindelijk zijn we daar in goed overleg, en voor de gepensioneerden goed, uitgekomen. Als individueel lid was dat heel lastig geworden. We hebben goed overleg met HRM, bijvoorbeeld over het jaarlijkse gepensioneerdenuitstapje. Wij hebben afgesproken dat VEP leden voorrang krijgen bij de toewijzing van deelname aan het uitstapje. Zo nodig hebben wij overleg over incidentele vragen van gepensioneerden. We hebben regelmatig en incidenteel overleg met de secretaris van het bestuur SPE. Vorig jaar hebben we overleg gehad met de vakorganisaties, toen deze overleg voerden met Equens over de vernieuwing van de uitvoeringsovereenkomst tussen Equens en de Stichting Pensioenfonds Equens. We hebben uiteraard periodiek overleg met onze vertegenwoordiger in het bestuur van het pensioenfonds. We hebben geregeld, dat de pensioenuitvoerder ons zo snel mogelijk op de hoogte stelt van het overlijden van een gepensioneerde. Dat publiceren we dan onmiddellijk op onze website. Wat doen we nog meer? Twee keer per jaar een samenkomst, waarvoor alle leden worden uitgenodigd. In het voorjaar de formele Algemene Ledenvergadering. In het najaar een informele bijeenkomst, waar we altijd een interessante spreker voor uitnodigen. Meestal een van onze leden. De afgelopen twee jaar hebben Willem Stolwijk en de onlangs overleden Hans Hazelzet hele boeiende toespraken gehouden. Onze vertegenwoordiger in het bestuur praat ons dan altijd weer bij over de actuele ontwikkelingen van het fonds 1
Wij spreken van pensioentrekkenden omdat niet alleen om gepensioneerden lid zijn, maar ook de ontvangers van een nabestaandenpensioen.
6
Nieuwsbrief 13
november 2012
We hebben een website, die goed wordt bijgehouden door Ger van Caspel en Henk Buijs We geven minstens twee keer per jaar een nieuwsbrief uit aan leden, die geen e-mail hebben.
Kortom. We doen een hoop. De helft van de gepensioneerden is inmiddels lid van de vereniging. De andere is in de gelukkige positie het te kunnen worden. Wat je er allemaal voor krijgt, heb je net gehoord. Wat kost het je? Schrik niet € 1,33 per maand of te wel € 16 per jaar. Maak van de gelegenheid gebruik om je vandaag aan te melden. Alle vijf bestuursleden van de VEP zijn aanwezig. Ger van Caspel, Henk Buijs, Bert Elderenbosch, René Bierman en ikzelf. Vanmiddag toasten we op de vijfjarige.
5. Gevolgen van de gebruikte rekenrente op de pensioenen. Een lezing gegeven op 30 oktober door Joop Beugelsdijk, penningmeester Unie KBO Dit artikel bevat de interpretatie van de lezing en de PowerPoint presentatie door de redactie. Fouten zijn dus voor onze rekening. De voorbeelden zijn van de heer Beugelsdijk. De stelling. In de dagbladen van 20 april 2012 kun je de volgende koppen vinden: • Rente spelbreker bij pensioenfondsen • Het vermogen is met miljarden toegenomen Dit lijkt een tegenspraak, maar de stelling is: Pensioenen betaal je niet uit de rekenrente, maar uit de destijds voor en door de gepensioneerden betaalde premie en de werkelijke beleggingsopbrengsten. En die beleggingsopbrengsten zijn de laatste tijd zeker niet slecht. Toch is de rekenrente de basis van de huidige discussie over de pensioenen. Ons pensioenstelsel Alvorens het renteprobleem te bespreken, eerst even een beschrijving van ons Nederlandse pensioenstelsel. Dit kent de volgende onderdelen 1. AOW, een omslagstelsel, d.i. de jongeren van nu betalen een premie die direct aan de ouderen van nu wordt uitgekeerd. 2. Collectieve pensioen regeling. Afgesproken door de sociale partners (werkgever en bonden). Deze wordt uitgevoerd door een pensioenfonds of soms een verzekeraar. Hiervoor wordt premie betaald en aldus een kapitaal opgebouwd. 3. Individuele pensioenregeling. Iemand spaart zelf voor z’n pensioen door, fiscaal aftrekbaar, geld opzij te zetten. Vóór de daadwerkelijke pensionering wordt een pensioen ingekocht. De discussie over de rente heeft betrekking op het pensioen onder punt twee. Die regeling kan op twee manieren functioneren: Een nominaal stelsel, dat is zoals het nu meestal geregeld is: je hebt recht op een afgesproken pensioenbedrag per jaar. Reëel stelsel. Het pensioen dat uitgekeerd wordt, “ademt mee” met de markt. Dit betekent dat de pensioenuitkering tussentijds verhoogd wordt als het fonds veel verdient, en niet of maar ten dele verhoogd wordt als er geen (voldoende) verdiensten zijn. 7
Nieuwsbrief 13
november 2012
De huidige discussie over het pensioenprobleem. Velen willen het pensioenstelsel ombuigen van het nominale stelsel naar het reële stelsel, met name op basis van de huidige, lage, rekenrente. De ouderenbonden spreken nu eindelijk mee in deze discussie. De Unie KBO is voor het nominale stelsel, alleen wel met strengere eisen. Het “invaren” van bestaande pensioenen in het reële stelsel zal leiden tot talloze lange juridische procedures. Op dit moment is er vaak wel duidelijkheid over het niet-indexeren of zelfs het afstempelen, maar over een eventueel herstel wordt niet nagedacht. De ouderenbonden stellen een evenwichtig herstelpakket voor dat is doorgerekend door het Centraal Planbureau: Huidige kortingsmaatregelen spreiden De rentecurve aanpassen. Dus niet de huidige lange termijn rente, waarmee om politieke redenen ook gemanipuleerd wordt, maar bijvoorbeeld de 4% rente die de verzekeraars ook hanteren omdat zij die haalbaar achten. In ieder geval een rente die een gemiddelde is over een langere termijn, en niet de waan van de dag. Premieschommelingen vermijden. Voorwaarde is wel dat de fondsen die hieraan meedoen aan eisen moeten voldoen, bijvoorbeeld een dekkingsgraad van boven de 110%. De rekenrente De rekenrente is de rente waarmee je rekening houdt bij het uitrekenen van het kapitaal dat je nu in bezit moet hebben om in de toekomst de afgesproken pensioenen te betalen. Immers, zolang je het geld nog niet hebt uitgegeven kun je er nog mee verdienen. In onderstaand kader staat een voorbeeld van de invloed van de hoogte van de rente en de invloed op de jaarlijkse pensioenpremie.
De redelijkheid van de gehanteerde rekenrente. Algemeen wordt aangenomen (ook in publicaties van DNB en SZW) dat 1 % lagere rente leidt tot een 15 % lagere dekkingsgraad. De heer Beugelsdijk neemt in zijn benadering voorzichtigheidshalve meestal aan dat 1 % lagere rente leidt tot een 10 % tot 15 % lagere dekkingsgraad. Onderstaande overzichten laten zien dat er een verschil is tussen de voorzichtige 2% en de echte resultaten tot nu toe.
8
Nieuwsbrief 13
9
november 2012
