MAAK JE EIGEN ZWEEFVLIEGTUIG DOELGROEP Middenbouw basisonderwijs SPRING SCIENCE De lente komt eraan en behalve krokussen en eendenkuikens betekent dat een nieuwe aflevering van Spring Science, het jaarlijkse evenement van Ithaka Science Center in Speelpark Klein Zwitserland. Spring Science brengt kinderen van de basisschool op een speelse manier in aanraking met science en techniek. Dit jaar staat het evenement in het teken van het thema vliegen. Niet dat insect, waaraan zo veel te bestuderen valt, maar door de lucht bewegen, zoals Van Dale het definieert. Door middel van deze lesbrief willen we scholen de mogelijkheid bieden deel te nemen aan dit evenement en bijbehorende competitie. WANNEER Op alle weekdagen tussen 8 en 31 mei en in het pinksterweekeinde van 11 t/m 13 juni is er voor de scholen een speciaal programma. HET PROGRAMMA Deze lesbrief is bestemd voor de middenbouw van de basisschool en bevat een opdracht voor het maken van een zweefvliegtuig. De scholen hebben de mogelijkheid met het zweefvliegtuig aan de slag te gaan voorafgaand of tijdens het eerste bezoek aan Klein Zwitserland. Tijdens het bezoek aan Klein Zwitserland kunnen de kinderen een of meer workshops volgen, die iets met de opdracht in deze lesbrief te maken hebben. Tijdens deze workshop leren de kinderen bewust over alle (technische) mogelijkheden die het zweefvliegtuig kan verbeteren. Er zit een competitie-element in de opdrachten met de finale tijdens het pinksterweekeinde. Het gaat er in deze competitie om dat er per groepje van maximaal 5 kinderen een zo goed mogelijk zweefvliegtuig wordt gebouwd. Tijdens de pinksterzondag zal de grote finale zijn en kan elk groepje zijn of haar vliegtuig te testen. De prijswinnaars maken kans op een vlucht in een luchtballon. In het vervolg van deze lesbrief staat de opdracht en de competitie verder beschreven.
THEMA VLIEGEN Er is gekozen voor het thema vliegen aangezien het een breed thema is waarmee kinderen kennis kunnen maken met diverse natuurkundige verschijnselen. Te denken valt hierbij aan zaken als de werking van zwaartekracht, luchtdruk, termiek en luchtstromingen. Door middel van de beschreven opdracht in deze lesbrief trachten we kinderen dergelijke zaken bij te brengen. OPDRACHT Maak een zweefvliegtuig en zorg dat dit zo lang mogelijk in de lucht blijft hangen. DOEL Techniek leren kennen rondom de bouw van een houten vliegtuig Ontwikkelen van kennis m.b.t. zweven / vliegen (On)mogelijkheden ervaren om zo lang mogelijk te laten vliegen Kennis en kunde om een ontwerp te maken en verder te ontwikkelen Het in praktijk brengen van eigen kunnen middels een wedstrijdelement Stevigheid creëren zodat llet vliegtuig niet voor eenmalig gebruik bestemd is DE WEDSTRIJD ZELF Ontwerp en maak op een creatieve manier een vliegtuig dat zo lang mogelijk in de lucht blijft nadat het van een hoger gelegen plateau afgeworpen / gelanceerd wordt WAT MAG WEL EN WAT MAG NIET De materialen die gebruikt mogen worden zijn vrij. Denk aan lichte houtsoorten,plastic, papier, karton, dun ijzerdraad etc. DE BENODIGDHEDEN Hout (balsahout is heel licht) Materiaal om vleugels te maken ( zo licht mogelijk ) Gereedschap om tezagen, plakken, schuren, verven etc. Zorg ervoor dat je alles hebt voor je begint! VEILIGHEID Gebruik de gereedschappen die je nodig hebt op een verantwoorde manier. Gebruik het liefst geen elektrische gereedschappen. Op de volgende pagina’s vind je een bijlage met twee voorbeelden van hoe een zweefvliegtuig gemaakt kan worden. Natuurlijk kun je ook zelf een zweefvliegtuig maken. Ga daarvoor verder naar pagina 7 (doorbladeren tot na de bijlage)
Tip: Het bovenstaande plaatje is niet op ware grootte. Leg hem onder het kopieerapparaat en vergroot hem 2 maal! BENODIGDHEDEN/ONDERDELEN Materiaal
Formaat
Onderdeel
1 Latje 1 Hardschuim 1 hardschuim 1 Lood (strookjes)
340 x 10 x 5 mm 325 x 95 x 3 mm 245 x 60 x 3 mm 40 x 9 x 1,5 mm
A&D B&C
Gereedschap Potlood, liniaal, Hobbymes, Schuurpapier, Hobbylijm, houtlijm en alleslijm transparant. DE STAART EN DE VLEUGELS De beide vleugels (A) op de de- pronplaat (hardschuim) (325 x 95 mm) uittekenen. De onderdelen (B), (C) en (D) worden op de depronplaat (245 x 60 mm) uitgetekend.
Maak daarbij gebruik van potlood en liniaal. Vervolgens kun je de onderdelen met een hobbymes uitsnijden. Zorg ervoor dat alle snijkanten en hoeken mooi glad zijn (schuurpapier). In het midden van de vleugels voorzichtig een sleuf drukken (liniaal of geodriehoek). MONTAGE Nu kun je de verschillende onderdelen met elkaar verlijmen. Gebruik stopnaalden of plakband om de onderdelen tijdens het drogen stevig op elkaar drukken. Laat het geheel goed drogen. Daarna de twee vleugels voorzichtig naar boven buigen zodat het geheel in een lichte V-vorm staat. Deze lichte V-vorm is noodzakelijk voor de stabiliteit. BESCHILDEREN Schuur alle onderdelen nogmaals op met schuurpapier (fijne korrel). Daarna kun je een motief op je vliegtuig uittekenen en deze beschilderen. Gebruik daarbij een verf op waterbasis. HET LOOD Het lood kun je voor om de neus van het vliegtuig buigen in een U-vorm. Plak het lood voorlopig met plakband vast. HET ZWAARTEPUNT VAN HET VLIEGTUIG Het zwaartepunt moet 55 mm achter de voorkant van de vleugels liggen. Teken dit punt af op de onderkant van de beide vleugels, op 20 mm de romp. Nu kun je het vliegtuig op duim en wijsvinger zetten. Valt het naar voren, haal dan wat lood weg. Valt het naar achteren, dan moet er nog wat lood bij. TESTVLUCHTEN Kies nu een windstille plaats waar het vliegtuig vrij kan vliegen. Werp het voorzichtig weg met de neus iets naar beneden. Het zou nu mooi rechtdoor moeten zweven. Gaat de neus meteen omhoog, is deze te licht en moet er lood bij. Daalt het vliegtuig te snel neem dan wat lood uit de loodkamer. Zodra je het juiste gewicht aan lood hebt gevonden kun je deze in de neus vastplakken. Deze handleiding en het bijbehorende bouwpakket zijn van Aduis. KIjk op www.aduis-knutselen.nl om het pakket en andere producten te bestellen. Veel succes!
Tip: Het bovenstaande plaatje is niet op ware grootte. Leg hem onder het kopieerapparaat en vergroot hem 2 maal! BENODIGDHEDEN/ONDERDELEN Onderdeel
Aantal
Materiaal
Formaat
Romp Vleugels Staartvlak Staartvin Versterkingslatten Kartonnen steunen Trimlood
1 2 1 1 2 2 1
balsa balsa balsa balsa grenen karton lood ca. 10 g
3 x 25 x 300 mm 2 x 50 x 180 mm 2 x 32 x 110 mm 2 x 32 x 50 mm 5 x 5 x 50 mm
Gereedschap Potlood, liniaal , Hobbymes , Schuurpapier , Hobbylijm, houtlijm en alleslijm transparant
BOUWHANDLEIDNG Breng de rompvorm van de handleiding over op het 3 mm balsahout. Leg hiervoor de handleiding met carbonpapier ertussen op het hout en teken de vorm. Snij met een scherp hobbymes, of zaag met een figuurzaag de romp uit. Maak de andere onderdelen op dezelfde manier. Schuur alle uitgezaagde onderdelen met fijn schuurpapier. Lijm het rompeinde op de middellijn van het staartvlak. Lijm de staartvin loodrecht op het rompeinde. Meet de afstand van de neus tot de vleugels en markeer die plaats op de romp. Lijm daar beide vleugelhelften op de romp. Ondersteun de vleugels met kartonnen stroken. Lijm ter versterking de grenen latjes onder de vleugels aan de romp (zie tekening). Trim na het drogen (3uur) het model. HET TRIMMEN VAN HET MODEL. Als je het model op het zwaartepunt (Z) ondersteunt, moet het in balans zijn. Zet daar op de romp een streepje onder de vleugel. Leg op die plek het model op een potlood. Wat merk je? Het model is aan de achterkant zwaarder dan aan de voorkant. Het moet echter in evenwicht zijn! Om nu het gewicht naar de voorkant te brengen, nemen we strookjes lood. Klem die (evt. Afgesneden) op de neus van de romp. Als alles goed is blijft het model op het potlood horizontaal. Na het trimmen kan dan eindelijk de start beginnen. INVLIEGEN VAN HET MODEL Nadat je het vliegtuig hebt getrimd kan de eerste werpstart worden uitgevoerd. Neem het model tussen duim en wijsvinger en werp het naar voren. Niet naar boven werpen! Start altijd tegen de wind in. Bekijk de vliegbaan en corrigeer zonodig het model. Staartlastig
Koplastig
In balans
Meer lood
Minder lood
Goed getrimd
Als het model te veel zwenkt heeft dit mogelijk de volgende oorzaken: De vleugel is verdraaid of verwrongen. Oplossing: opnieuw richten of bouwen De vleugelhelften zijn niet even groot. Een kant is zwaarder. Oplossing: vleugelhelften gelijk schuren Het richtingsroer staat scheef. Oplossing: losmaken en opnieuw lijmen
DE ACTIVITEIT Altijd al hebben kinderen geëxperimenteerd om voorwerpen zo lang mogelijk in de lucht te houden. Iedereen heeft zelf wel eens vliegtuigjes van papier gemaakt met de bedoeling om grote hoogte en afstand te bereiken. Wilbur en Orville Wright (wie kent ze niet!) speelden in hun jeugd al met een eigen gemaakte houten versie van een “helikopter”. Het had een rotor en vloog enkele meters omhoog. Natuurlijk kun je zelf ook een vliegtuig maken. Ga uit van een basisidee of van een ontwerp dat je zelf heb gemaakt. Probeer het eens te tekenen zoals alle moderne vliegtuigbouwers doen. Laat je helpen door personen die met je mee willen denken. Maak gebruik van internet om ideeën op te doen. Laat je niet ontmoedigen als het niet de eerste keer lukt. Elke seconde dat je vliegtuig in de lucht blijft, is er één. In de competitie en om de prijswinnaar te bepalen gaat het om de volgende zaken: Hoelang blijft het vliegtuig vliegen Creativiteit van de constructie ONDERSTEUNING Ter ondersteuning van deze opdracht kunt u vanuit Ithaka Science Center ondersteuning krijgen. Onze medewerkers zullen uw school op afspraak bezoeken en uw vragen beantwoorden. Heeft u behoefte aan ondersteuning of wilt u meer informatie neem dan contact op met Ithaka Science Center telefoonnummer: 077-3210101. Veel succes! De handleidingen en de bijbehorende bouwpakketten zijn van Aduis. KIjk op www.aduis-knutselen.nl om de pakketten en andere producten te bestellen.
Raadhuislaan 11 | 5931 NR Venlo | Tel +31 (0) 77 32 10 101
[email protected] | www.myithaka.nl
