Life after spinal cord injury: Mens sana in corpore sano? Casper van Koppenhagen, Reade 11 oktober 2013
Life after spinal cord injury Mens sana in corpore sano?
Juvenalis, Satire X “Orandum est ut sit mens sana in corpore sano” A vanity of human wishes?
Sir Ludwig Guttmann “A Spinal Cord Injury is one of the greatest physical calamities that one can overcome.”
Guttmann games
Type laesies • Incompleet – Compleet • Parapleeg – Tetrapleeg • Uitval armspieren: – Tetrapleeg versus Parapleeg
• Sympatische innervatie : • Buikspieren : • Ademhalingsspieren : – SCM en Diafragma – Longcompliance omlaag
< T1
> T6 > T5-T12 >C4
Secundaire stoornissen • • • • • • • • • • • •
Arm- en handfunctie Beenfunctie Respiratoir Urologisch Gastro-intestinaal Genitaal Osteoporose Decubitus Autonome dysreflexie Posttraumatische syringomyelie Neurogene heterotope ossificatie Circulatie- en temperatuurregulatie
Late gevolgen Klachten houdings en bewegingsapparaat: • 50-70% van DL personen krijgt: – – – – – –
Neuropathische pijn Rugklachten Tendinopathieën Carpaal Tunnel Syndroom Rotatoren cuff syndroom Impingement klachten
Nichols et al Gellman et al Bayley et al
Vermindering van Inspanningstolerantie • • • •
Cardiaal Pulmonaal Circulatie Spierniveau: – – – – – – – –
: Slagvolume en Hartfrequentie : Vitale Capaciteit : Verhoogde veneuze rigiditeit
Armspieren = Beenspieren Spieratrofie Spiervezels ↓ en doorsnede ↓ Verbindweefseling Verschuiving van Slow twist naar Fast twist Vermindering aantal mitochondriën Vermindering van oxidatieve enzymen Veranderde hormoonhuishouding
T Janssen, M Hopman 2005
Rolstoelrijden • 80% van de DL personen gebruikt een rolstoel Inefficiënt! • Tijdens HBRR 80% van cyclus armen in rust. • Handbewogen rolstoelrijden (HBRR)veel inefficiënter dan handbiking, tot 18%.
in
ic
sp
im b*
gn
in al co rd
in j
ur y
ati on
lo ce le am pu t
om ye
re
pa in
he ar tf ai lu
be ni
in g
le g
m en
ch ro ni c
ch ro n
er l
er eb ra lp als y
eu pp
ic c
on
ip le g
S1
he m
CR P Duration of dynamic activities (% of day)
Activiteiten RJ van den Bergh, Archives of PMR 2008
12
10
8
6
4
2
0
Life after spinal cord injury
Mens sana in corpore sano?
Exercise considered as a drug Vina 2012 British Journal of Pharmacology
• • • • • •
Longziekten Cardio-vasculaire aandoeningen Metabole stoornissen Spier, bot en gewrichts aandoeningen Kanker Depressie
Een fitte geest en een fit lijf? Negatieve gevoelens Cardiologie/Oncologie/Psychiatrie/Interne • Rius Ottenheim 2012 • Carek 2011 • Paluska 2000 • de Moor 2003 • Steptoe Butler 1996 • Weyerer 1992 • Farmer 1988
Een fitte geest en een fit lijf? Positieve gevoelens • Zeer schaarse literatuur • Mehnert 2011 Oncologie • Stubbe en de Moor: – Grote internationale tweeling studie – Veroorzaakt door gemeenschappelijke genen welbevinden en fitheid?
Effecten van inspanning op welbevinden • Direkt: – Endorfines and oxytocine-productie tijdens en na inspanning (Salmon). • Indirekt: – Sociale status en Zelfvertrouwen – Identificatie als sportman of atleet Tasiemski, Noreau, Dinomais
Welbevinden en fitheid in SCI
Canadese studie 9 • • • • • •
months training twice per week : Minder stress Minder pijn Minder depressie Verbeterde fysieke zelf concept Verbeterde Health-related QOL Overall subjectieve welbevinden verbeterd – Hicks 2003, Martin Ginis 2003, Latimer 2004, Ditor 2003
“Een gezonde geest in een gezond lichaam” • Gezonde geest? – Life satisfaction • Gezond lichaam? – Wheelchair exercise capacity
Life Satisfaction • Wat is op dit moment uw oordeel over uw kwaliteit van leven?
• Vindt u uw kwaliteit van leven op dit moment beter of slechter dan uw kwaliteit van leven voor de dwarslaesie?
• http://www.youtube.com/watch?v=muL78 cNKusE
5 Life satisfaction trajectories Latent Gross Class Mixture Model 13 12 11
Life Satisfaction
10
High life satisfaction (n=34) Recovery (n=48) Intermediate life satifaction (n=63) Deterioration (n=5) Low life satisfaction (n=56)
9 8 7 6 5 4 3 2 Start active 3 months after rehabilitation start
Discharge
1 year after discharge
2 years after 5 years after discharge discharge
Peak wheelchair exercise test
weerstand
Outcome measures: • VO2peak (L.min-1) • POpeak (Watts)
3 min
3 min
rest
Blok 1
Peak.test
rest
Blok 2 Time
Speed= constant (2, 3 of 4 km/hr)
Determinanten van subgroepen
Relatie Welbevinden en Fitheid bij SCI • Een verbetering in PO peak met 10W => • Effect Size van (10/17=) 0.59 (large) => • Een verbetering in life satisfaction met 0.3 => • Effect Size van (0.3/2.2=) 0.14 (small) in life satisfaction
Verbeter potentieel • 20-30% verbetering van VO2peak/POpeak bij goed trainingsregime.
Valent 2009 Jacobs 2009
Positive effect of marriage?
Klinische boodschap Fitheid en welbevinden • Verbeteren tot 5 jaar na ontslag uit de kliniek. • Zijn longitudinaal geassocieerd: de fittere mensen, hebben een hoog welbevinden. • Een verbetering van de fitheid leidt tot een verbetering van het welbevinden.
Kritische noot Loss to follow up was groot (n=95!) • 1 of geen inspanningstest tijdens follow-up • Oudere mensen • Tetraplegen
Life after spinal cord injury? Juvenalis, Satire X, 1th AD
Mens sana in corpore sano!
Vragen?
