LEMBAR TUGAS MAHASISWA ( LTM ) RANGKAIAN DIGITAL Program Studi Teknik Komputer Jenjang Pendidikan Program Diploma III Tahun AMIK BSI
NIM
: ………………………….
NAMA
: …………………………………………..
KELAS
: ………………………………………….
Akademi Manajemen Informatika dan Komputer BINA SARANA INFORMATIKA Jakarta 2015
Lembar Tugas Mahasiswa Program Studi Teknik Komputer Jenjang Pendidikan Diploma III AMIK BSI
Penyusun : Komisi Teknik Komputer
Cetakan Pertama Diterbitkan oleh :
AMIK BSI Jl. RS. Fatmawati No. 24 Pondok Labu Jakarta Selatan 12450 Telp. (021) 7500282, 7500485 Fax. (021) 7513790 http://www.bsi.ac.id
2
PERTEMUAN 1 : Sistem Digital 1. Apa yang dimaksud dengan Sistem Digital ? .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 2. Apa perbedaan sistem analog dan digital ? .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 3. Bagaimanakah bentuk gelombang pada sistem analog dan digital ? .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 4. Sebutkan kelebihan sistem analog ! .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 5. Sebutkan kelebihan sistem digital ! .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 6. Apa yang dimaksud dengan rangkaian digital ? .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 7. Apakah yang dimaksud dengan IC ? .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 8. Apakah yang dimaksud dengan serpih ? .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 9. Menurut jumlah gerbang atau elemen ekivalennya yang disebut famili (keluarga), serpih IC dapat dibagi menjadi beberapa kelompok apa saja, sebutkan pula jumlah gerbang masing-masing kelompok ! .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 10. Ada 2 kategori transistor, sebutkan. Sebutkan pula transistor-transistor yang termasuk kategori mereka ! .................................................................................................................................... ....................................................................................................................................
3
PERTEMUAN 2 : Sistem Bilangan 1.Sebutkan sistem bilangan yang digunakan secara luas dalam komputer ! .................................................................................................................................... 2.Apa yang disebut dengan basis dalam system bilangan ? .................................................................................................................................... 3.Bagaimana cara menuliskan basis suatu system bilangan ? .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 4.Apa yang dimaksud dengan komplemen ? .................................................................................................................................... 5.Apa perbedaan komplemen 1 dengan komplemen 2 ? .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 6.Dapat digunakan untuk apakah komplemen 2 ? .................................................................................................................................... 7.Apa yang dimaksud dengan MSB dan LSB ? Berikan contohnya ! .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 8.Apa perbedaan byte, nibble, dan word ? .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 9.Ada berapa nibble pada bilangan 1001 0000 0100 0011 ? .................................................................................................................................... 10. Berapakah 9CH dalam bilangan desimal ? ....................................................................................................................................
4
PERTEMUAN 3 : Gerbang Logika 1. Apa yang dimaksud dengan gerbang logika ? .................................................................................................................................... 2. Berapa jumlah sinyal masukan dan keluaran yang dapat dimiliki oleh suatu gerbang?..................................................................................................................... ................................. 3. Bila tujuh inverter dirangkai secara seri, maka rangkaian itu akan bertindak sebagai inverter atau non inverter ? Mengapa ? .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 4. Apa yang dimaksud dengan table kebenaran ? .................................................................................................................................... 5. Gambarkan gerbang logika OR dan AND. Buat table kebenarannya masingmasing ! .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 6. Sebuah gerbang nand Mempunyai 4 masukan. Berapa jumlah kata masukan yang terdapat pada table logikanya ? Kata manakah yang menghasilkan keluaran 0 ? .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 7. Bagaimanakah keluaran yang mungkin untuk persamaan y = (a+b) • c. Gambarkan rangkaian logikanya ! .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 8. Persamaan ĀBC + ABC merupakan bentuk ekspresi logika apa ? Dapatkah persamaan ini disederhanakan ? Bila ya bagaimana hasil penyederhanaannya ? Hukum aljabar Boole mana yang anda gunakan ? .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 9. Gambarkan rangkaian logika dari teori De Morgan ! .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 10. Bagaimanakah persamaan untuk rangkaian logika berikut (Variabel masukan keluaran anda boleh tentukan sendiri) ? Gambarkan rangkaian ekivalennya !
.................................................................................................................................... ....................................................................................................................................
5
PERTEMUAN 4 : Metode Peta Karnaugh 1. Apa fungsi peta Karnaugh ? .................................................................................................................................... 2. Bagaimana rumus untuk menentukan jumlah kotak pada peta Karnaugh ? .................................................................................................................................... 3. Berapa Kotak digambarkan pada peta Karnaugh bila jumlah masukannya 5 ? .................................................................................................................................... 4. Berapa jumlah variabel masukan bila Kotak pada Peta Karnaugh 64 ? .................................................................................................................................... 5. Buatlah Peta Karnaugh untuk 4 variabel masukan ! .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 6. Buatlah Peta Karnaugh untuk persamaan ĀBC + ABC ! .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 7. Gambarkan Rangkaian dari persamaan pada soal di atas sebelum dan sesudah disederhanakan ! .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 8. Berapakan jumlah variable masukan pada peta Karnaugh berikut ? Isilah masing – masing sel dengan bilangan biner dan desimalnya ! __ AB
_ AB
AB
_ AB _
C C
…..
…..
…..
…..
…..
…..
…..
…..
....................................................................................................................................
6
Perhatikan gambar berikut unutk menjawab soal nomor 9 dan 10. __ AB
_ AB
AB
_ AB
_
_ CD
_ 1
1
CD
1
1
CD _ CD
9. Bagaimana persamaan dari peta Karnaugh di atas ini ? .................................................................................................................................... 10. Bagaimana persamaan dari peta Karnaugh di atas ini setelah disederhanakan ? .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... ....................................................................................................................................
7
PERTEMUAN 5 : Pengkodean 1. Berapakah desimal 23 bila dikonversi ke BCD 8421 ? .................................................................................................................................... 2. Apa kepanjangan ASCII ? .................................................................................................................................... 3. Berapakah biner 1001 bila dikonversi ke Ekses-3 ? .................................................................................................................................... 4. Berapakah Ekses-3 1001 bila dikonversi ke biner ? .................................................................................................................................... 5. Mengapa sandi ASCII disebut alfanumerik ? .................................................................................................................................... 6. Bagaimanakah Kode ASCII untuk angka 7 ? .................................................................................................................................... 7. Apakah Kode ASCII untuk B dan b sama ? .................................................................................................................................... 8. Sandi kelabu tidak sesuai untuk operasi aritmatik. Mengapa ? Untuk apakah sandi kelabu biasa digunakan ? .................................................................................................................................... 9. Berapakah ekses-3 1001 bila dikonversi ke sandi kelabu ? .................................................................................................................................... 10. Berapakah sandi kelabu 1001 bila dikonversi ke biner ? ....................................................................................................................................
8
PERTEMUAN 6 : Aritmetika Biner 1. Apa yang dimaksud dengan Full adder ? .................................................................................................................................... 2. Apa yang dimaksud dengan half subtractor ? .................................................................................................................................... .................. 3. Apa yang dimaksud dengan Full subtractor ? .................................................................................................................................... .................. 4. Berapa jumlah Half adder dan Full adder pada rangkaian adder 8 bit ? .................................................................................................................................... .................. 5. Berapa jumlah Half subtractor dan Full subtractor pada rangkaian subtractor 4 bit ? .................................................................................................................................... .................. 6. Bagaimana persamaan untuk full adder ? .................................................................................................................................... .................. 7. Bagaimana persamaan dari rangkaian borrow dan difference pada rangkaian subtractor ? .................................................................................................................................... .................. 8. Berapakah hasil penjumlahan biner 1011 + 0011 ? .................................................................................................................................... .................. 9. Berapakah hasil pengurangan biner 1000 – 0011 ? .................................................................................................................................... .................. 10. Dapatkah kita membuat rangkaian penjumlah sekaligus pengurang ? Bagaimana caranya ? .................................................................................................................................... .................. .................................................................................................................................... ..................
9
PERTEMUAN 9 : Rangkaian Kombinasional 1. Apa yang dimaksud dengan rangkaian kombinasional ? .................................................................................................................................... .................. 2. Sebutkan rangkaian yang termasuk ke dalam rangkaian kombinasional ! .................................................................................................................................... .................. 3. Apa fungsi rangkaian multiplekser ? .................................................................................................................................... .................. 4. Bagaimana persamaan rangkaian mux 3 to 1 ? .................................................................................................................................... .................. 5. Apa fungsi rangkaian Decoder ? .................................................................................................................................... .................. 6. Apa fungsi rangkaian Encoder ? .................................................................................................................................... .................. Perhatikan gambar berikut untuk menjawab soal A
B S
7. Gambar di atas merupakan rangkaian multiplekser 2 to 1, apa artinya ? .................................................................................................................................... .................. 8. Jika S diberi masukan 0 bagaimanakah keluaran dari multiplekser tersebut ? Mengapa demikian ? .................................................................................................................................... .................. 9. Bagaimanakah masukan S jika keluaran dari multiplekser tersebut B ? Mengapa demikian ? .................................................................................................................................... ..................
10
10. Gambar di bawah ini merupakan rangkaian Octal to Binary Encoder. Buatlah table kebenarannya ! D7 D6 D5 D4 D3 D2 D1 D0
x y z
.......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................
11
PERTEMUAN 10 : Rangkaian Sekuensial 1. Mengapa flip flop disebut Multivibrator bistabil ? .................................................................................................................................... .................. 2. Berapakah jumlah flip flop yang dibutuhkan untuk membuat rangkaian memori yang dapat menyimpan data sebesar 4 bit? Mengapa ? .................................................................................................................................... .................. R
S
Q
_ Q
3. Gambar di atas merupakan RS nand flip flop. Buat tabel kebenarannya ! .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 4. Apa fungsi clock pada flipflop ? .................................................................................................................................... 5. Apa perbedaan flipflop sinkron dan asinkron ? ................................................................................................................................... 6. Dari jenis flipflop apa dapat dibuat flipflop D ? .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 7. Apa yang dimaksud dengan kondisi toggle pada flipflop ? .................................................................................................................................... 8. Peraga tujuh segmen ini mempunyai 2 tipe. Apa saja dan apa perbedaannya ? .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 9. Bagaimana pola operasi flipflop dengan pemicuan master-slave ? .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 10. Tentukan sisi apa yang di tunjuk oleh gambar berikut ?
.................................................................................................................................... .................
12
PERTEMUAN 11 : Register 1. Apa yang dimaksud dengan register ? .................................................................................................................................... .................. 2. Apa fungsi shift register ? .................................................................................................................................... .................. 3. Flipflop jenis apa yang dipakai dalam shift register ? .................................................................................................................................... .................. 4. Apa perbedaan 2 macam pengisian data yang terdapat pada register geser ? .................................................................................................................................... .................. 5. Berdasarkan pemuatannya, terdapat 4 kategori register geser , sebutkan ! .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................. 6. Berapa pulsa detak yang dibutuhkan untuk menyimpan kata 4 bit pada sebuat register dengan pengisian seri dan paralel ? .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................. Perhatikan gambar berikut untuk menjawab soal nomor 7 s.d. 10
Q3
D3
Q2
D2
Q1
D1
Q0
D0
7. Gambar di atas adalah rangkaian register geser. Kemanakah arah pergeserannya ? .................................................................................................................................... .................. 8. Pemicuan apa yang dipakai dalam rangkaian register di atas ? .................................................................................................................................... .................. 9. Register di atas termasuk sinkron atau asinkron ? mengapa ? .................................................................................................................................... .................. 10. Gambarkan diagram waktu untuk rangkaian register di atas ! .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... ....................................................................................................................................
13
PERTEMUAN 12 : Pencacah 1. Apakah antara lain fungsi dan manfaat pencacah ? .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 2. Apa yang dimaksud dengan up counter dan down counter ? .................................................................................................................................... .................. 3. Apa yang disebut dengan modulus dalam pencacah ? .................................................................................................................................... .................. 4. Gambarkan rangkaian pencacah modulus-6 ! .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... ....................................................................................................................................
Perhatikan gambar berikut untuk menjawab soal nomor 5 s.d. 9 High Q3
J3
Q2
J2
Q1
J1
Q0
J0
Q3
K3
Q2
K2
Q1
K1
Q0
K0 CLR
5. Di atas adalah gambar pencacah riak. Apa fungsi CLR pada pencacah tersebut ? .................................................................................................................................... ................. 6. Pencacah di atas termasuk sinkron atau asinkron ? mengapa ? .................................................................................................................................... .................. 7. Flipflop jenis apa yang digunakan pada pencacah tersebut ? .................................................................................................................................... .................. 8. Bagaimanakah masukan J dan K pada pencacah tersebut ? .................................................................................................................................... .................. 9. Berapa angka yang dapat dicacah oleh rangkaian di atas (mulai angka berapa sampai berapa dalam desimal dan biner) ? .................................................................................................................................... ..................
14
10. Bilamana rangkaian berikut berfungsi sebagai up counter dan bilamana down counter ? input Q2
Q2
Q1
Q1
Q0
ATAS Q0
High Q3
J
Q2
J
Q1
J
Q0
J
Q3
K
Q2
K
Q1
K
Q0
K
CLK
CLR
.................................................................................................................................... ....................................................................................................................................
15
PERTEMUAN 13 : Konverter 1. Apa fungsi rangkaian konverter A/D ? .................................................................................................................................... .................. 2. Apa fungsi rangkaian konverter D/A ? .................................................................................................................................... .................. 3. Sebutkan dua bagian utama dalam konverter D/A ! .................................................................................................................................... .................. 4. Sebutkan bagian-bagian utama dalam konverter D/A ! .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 5. Apa yang dilakukan oleh rangkaian komparator ? .................................................................................................................................... 6. Bagaimanakah persamaan dari rangkaian komparator ? .................................................................................................................................... .................. Perhatikan gambar berikut untuk menjawab soal nomor 7 s.d 10 An
Dn
En
Bn
Cn
7. Terdiri dari gerbang apa sajakah rangkaian di atas ? .................................................................................................................................... 8. Apa yang terjadi jika E = 0 dan E = 1 ? .................................................................................................................................... _ 9. Apa yang terjadi jika C = AB ?........................................................................ _ 10. Apa yang terjadi jika D = AB ....................................................................................................................................
16
PERTEMUAN 14 : Memori dan prosesor 1. Apa perbedaan ROM dan RAM ? .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 2. ROM dapat dibuat dengan teknologi apa saja ? .................................................................................................................................... .................. 3. Bagaimana data disimpan pada memori semikonduktor ? .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................. 4. Jelaskan tentang memori inti magnetik ! .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 5. Berdasarkan pada teknik penyimpanan yang digunakan, RAM dapat dikelompokkan ke dalam dua kategori utama , sebutkan dan jelaskan ! .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 6. Sebutkan macam-macam ROM! .................................................................................................................................... 7. Apa keuntungan dan kerugian RAM non volatile ? .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................. 8. Apa yang disebut dengan ALU pada prosesor ? .................................................................................................................................... .................. 9. Apa yang fungsi akumulator dalam sebuah prosesor ? .................................................................................................................................... .................. 10. Pada Prosesor terdapat Pencacah. Apakah fungsinya ? .................................................................................................................................... .................
17