KeyWorx User Interface onderzoek Inhoudsopgave 1. Inleiding.................................................................2 2. DDDR......................................................................3 2.1 Doel...................................................................3 2.2 Doelgroep..............................................................3 2.2.1 Algemeen..........................................................3 2.2.2 Kennis............................................................3 2.2.3 Achtergrond.......................................................3 2.2.4 Programma kennis..................................................3 2.3 Domein.................................................................3 2.3.1 Multi-User........................................................4 2.3.2 Cross Media Synthesizer...........................................4 2.3.3 Realtime environment..............................................4 2.4 Randvoorwaarden........................................................4 3.Inhoud van KeyWorx ........................................................5 3.1 Patcher................................................................5 3.2 Multi-user.............................................................6 3.3 Realizer...............................................................7 3.4 Publiek................................................................7 4. Multi-user systeem........................................................8 5. Taakanalyse...............................................................8 5.1 Taken van de user......................................................8 5.2 Cognitieve activiteit..................................................9 6. ISGVO Model (Utrecht Matrix)..............................................9 7. Users in een sessie......................................................10 7.1 Problemen.............................................................10 7.2 Mogelijke oplossingen.................................................11 8. Test Interface 1.0.......................................................12 8.1 Concept...............................................................12 8.2 Doelgroep.............................................................13 8.3 Onderdelen............................................................14 8.3.1 Views............................................................14 8.3.2 Menu's...........................................................14 8.3.3 Objecten.........................................................15 8.3.4 Renderer.........................................................17 8.3.5 Multi-user window................................................18 8.3.6 Multi-user view..................................................18 8.3.7 Snelkoppelingen..................................................19 9. Local en global..........................................................20 10. Cognitieve geheugenstappen..............................................21 11. Functioneel versus 'conceptueel' ontwerp................................21 12.Conclusie................................................................22 13.Bijlage's................................................................23
1
KeyWorx User Interface onderzoek Stage onderzoek: Louise Both, 3e jaars studente Interaction design,
HKU Faculteit Kunst, Media & Technologie Datum : September t/m December 2003 Stage begeleider: Sher Doruff 1. Inleiding Tijdens mijn stage heb ik onderzoek gedaan naar de interface van KeyWorx Patcher. KeyWorx Patcher is een applicatie van het KeyWorx platform en beiden zijn continue in ontwikkeling. KeyWorx Patcher is een Realtime Multi-User Cross Media Synthesizer software application. KeyWorx is gemaakt door de Waag Society en heeft ondanks dat de techniek steeds verder wordt ontwikkeld sinds de start van het project nog steeds dezelfde interface. De vragen en antwoorden die ik probeer te geven in dit verslag zijn mijn bevindingen met betrekking tot een nieuwe interface en het doel en de uitwerking van KeyWorx op de doelgroep. KeyWorx is een multi-user applicatie met een vernieuwende invalshoek. En het koste mij nogal wat tijd voordat ik dit me echt realiseerde. KeyWorx is een multi-user omgeving, onvoorspelbaar gegroeid door de invloed van de users, waarin zij door middel van Cross Media Synthesizer verschillende soorten digitale media realtime met elkaar kunnen verbinden. KeyWorx creëert een dynamisch groepsproces in een altijd veranderbare en onvoorspelbare omgeving waarin mensen met elkaar een performance houden. Realtime Multi-User Cross Media Synthesizer Hoe zorg je ervoor dat een user in een constant veranderende Realtime MultiUser omgeving mee kan doen aan een groepsproces van het verbinden / veranderen of aanmaken van verschillende digitale media? Hoe houd je het overzicht in een complexe veranderbare omgeving van verbindingen? Hoe en wat visualiseer je van een realtime groepsproces? Dit en nog meer vragen kwamen bij me op tijdens mijn stage. In dit verslag probeer ik hierop een antwoord te geven.
2
KeyWorx User Interface onderzoek
2. DDDR 2.1 Doel Het doel van KeyWorx is een collaboratieve performance geven waarin de users in een groepsproces samenwerken in een gemeenschappelijke realtime multi-user omgeving. 2.2 Doelgroep - Keyworx is a tool designed for media professionals and artists from various disciplines ranging from music, theatre, dance, performance art, video art, graphic design and architecture who want to work collaboratively and in real time over local and non-local networks.2.2.1 Algemeen Ik heb gemerkt dat de doelgroep die KeyWorx nu wil gebruiken nog gevarieerder is dan hierboven uit blijkt. Het kan zijn dat vier vrienden een vrije VJ sessie willen gaan houden maar ook een kunstenaar die een robot mee wil laten dansen op een ander continent of een directeur van een museum die zijn gasten een multi-user ervaring wil mee geven. Er zijn dus veel verschillende redenen om KeyWorx te gebruiken en daardoor ook veel verschillende users. Ook kan er een verschil zijn tussen de persoon die KeyWorx aanschaft en de werkelijke gebruikers ervan omdat het een multi-user systeem is. 2.2.2 Kennis Daarnaast is er ook nog een groot verschil van kennis (van cross media synthesizer software) in de doelgroep. In een multi-user omgeving is de kennis verschillend maar toch werken ze met hetzelfde systeem. Iedereen werkt in dezelfde omgeving maar op zijn / haar niveau. Ook wordt het werken met KeyWorx tijdens een multi-user sessie heel anders ervaren als men meer ervaring heeft met het systeem. Zij zijn dan meer geïnteresseerd in de collaboratieve groei van het systeem dan naar het daadwerkelijke eind beeld. Men wil gebruik maken van een multi-user systeem omdat ze samen iets willen bereiken wat ze alleen niet kunnen of willen. Daar ligt denk ik de kracht van KeyWorx. Het verschil van mensen samen te laten werken creëert een nieuwe situatie waar je alleen niet kan komen. Als het verschil van mensen juist zo belangrijk is, hoe kom je dan tot een betrouwbare doelgroep waarvoor ik de interface kan ontwerpen?
3
KeyWorx User Interface onderzoek 2.2.3 Achtergrond Meestal een student geweest van een kunstinstelling. Diverse richtingen b.v. multimedia & web designer, music technology, film. Gemeenschappelijke overeenkomsten van de mensen die ik heb ontmoet: -creatief -onderzoekend -geen computervrees -zoeken naar iets extra wat ze alleen niet kunnen of willen gebruiken. 2.2.4 Programma kennis Er zijn veel programma's in omloop met betrekking tot realtime multi media performances; Max/MSP, SuperCollider, Quicktime (and QTVR), Cubase, MIDI synths and controllers,LiSa, BigEye, Imag/ine, Nato, Xpose. De meeste users hebben wel eens met een van deze programma's gewerkt. 2.3 Domein - KeyWorx is a Multi-User Cross Media Synthesizer - a distributed application that allows multiple players to generate, synthesize and process images, sounds and text within a shared realtime environment. As an instrument it allows communities of players to dynamically control and modify all aspects of digitized media in a collaborative performance.2.3.1 Multi-User KeyWorx kan je in 2 modes zien: 1. Verbonden met een netwerk (tijdens een sessie) global 2. Niet verbonden met een netwerk (stand-alone) local Local is hetzelfde als bij andere programma's zoals Max en Isadora etc. Je kunt in de stand-alone patches vooraf maken en die later gebruiken in een sessie, al is het eindresultaat dan altijd anders, omdat het dan een onderdeel van het geheel wordt. KeyWorx is gemaakt om in een sessie te gebruiken maar bij het opstarten zal je nog niet verbonden zijn met een netwerk. KeyWorx kan op dit moment maximaal 4 users in een sessie aan. Wat je tijdens een sessie doet kan afhangen van de vooraf gemaakte afspraken en is in iedere sessie weer anders. In een Multi-user omgeving bestaat er geen ik alleen een wij behalve bij de input devices maar dan bestaan er bepaalde computers met input devices. In een KeyWorx sessie ben je onderdeel van het systeem en heb je geen eigen werk want iedereen kan alles veranderen. Bijvoorbeeld als je een muziek fragment importeert is die niet meer van jouw maar te gebruiken voor iedereen. 2.3.2 Cross Media Synthesizer In KeyWorx kan je gebruik maken van allerlei soorten digitale media en modifiers. Deze objecten kan je ook aan elkaar koppelen. Zo kan je dus b.v. geluid visualiseren of SMS tekst horen. 2.3.3 Realtime environment Alle handelingen in KeyWorx gebeuren realtime. Je acties (en die van anderen op dat zelfde moment) hebben dus gelijk resultaat in het geheel. Omdat bij KeyWorx alles genesteld zit in verbindingen met objecten kunnen kleine veranderingen grote gevolgen hebben. Een koppeling ergens kan als een
4
KeyWorx User Interface onderzoek kettingreactie gevolgen geven aan het geheel (chaostheorie). KeyWorx is opgebouwd als een modulair systeem zodat je makkelijk losse onderdelen aan elkaar kunt koppelen. 2.4 Randvoorwaarden KeyWorx is gemaakt voor de Macintosh met een (snelle) internet verbinding. Latere versies zullen ook toegankelijk moeten zijn voor andere platformen. Het liefst 2 beeldschermen een voor patcher en een voor de realizer. Om dit moment kunnen er maximaal 4 mensen in een sessie meedoen.
3.Inhoud van KeyWorx
5
KeyWorx User Interface onderzoek
Figuur 1, inhoud(activiteiten) van KeyWorx.
De inhoud van KeyWorx bestaat uit 2 delen. De Patcher waarin je veranderingen kan aanbrengen in het systeem en de Realizer waarin je de uitkomst van je veranderingen ziet. 3.1 Patcher In de patcher werk je samen aan / met het systeem (Human-Computer) en met 6
KeyWorx User Interface onderzoek mensen onderling (Human-Human). Human-computer acties: Importeren van Input: Hieronder versta ik alle nieuwe objecten die je aan het systeem kan toevoegen. Deze kunnen bestaan uit live input, generators en library files. Importeren van Modifiers: Dit zijn objecten die de inputs kunnen veranderen b.v. een filter. Importeren van Renderers: De uitkomst van de inputs met of zonder modifiers ertussen. De manier waarop de renderers in volgorde staan is belangrijk voor de uitkomst in de realizer. Changing properties: Het veranderen van properties in zowel inputs als modifiers. Connecting modules (Cross media synthesizer) : Het verbinden van verschillende modules (objecten). 3.2 Multi-user Human-human acties: dit gaat over de communicatie in KeyWorx tussen de verschillende users. Met betrekking op het doel, wie, wat, wanneer en waar. Doel: Je kunt het beste communiceren door middel van tekst of spraak. Bij sessie met een doel dan kan je vooraf afspraken maken, of het visueel kenbaar maken aan elkaar tijdens de sessie (dit geldt ook aan het publiek). Bij een sessie zonder einddoel kan je tijdens de sessie tekstueel via de realizer of via een chat programma als je niet fysiek in dezelfde ruimte bent. Communiceren kan ook door middel van andere media (beeld, geluid). Zo kan je laten zien welke kant je op wilt gaan d.m.v. stijl of beeldvorming. Als er vooraf een doel is gesteld is er een verandering in de samenwerking onderling. De gebruikers kunnen elkaar of zichzelf een rol geven in het geheel. (zie figuur 2.) Bijvoorbeeld user1 doet alleen het geluid.
Figuur 2, meerdere users werken samen aan 1 doel.
Wat vaker gebeurd tijdens een sessie is dat er geen doel vooraf is gemaakt. Een user heeft geen vooraf bepaalde rol in de sessie en cre ëert telkens zijn eigen doel. Dit doel onstaat naar aanleiding van zijn / haar idee ën wat te kunnen toevoegen aan het geheel. Idee ën kunnen ontstaan zonder of door de acties van andere users. (zie figuur 3.)
7
KeyWorx User Interface onderzoek
Figuur 3,meerdere users zonder 1 einddoel.
Bijvoorbeeld user1 wil het volume van een geluidsfragment koppelen aan een horizontale muisbeweging. Taken die je hiervoor moet uitvoeren: importeren muis, importeren geluidsfragment, koppeling maken. User2 krijgt een idee naar aanleiding van het ge ïmporteerde geluidsfragment van user1. Deze wil dan het volume koppelen aan de breedte van een figuur. Wie: Informatie over wie iemand is, is niet zo belangrijk tijdens een KeyWorx sessie. Wel veranderd de situatie als je de persoon kent, de samenwerking en het vertrouwen in elkaar is dan anders. De informatie van welke computer het komt is wel belangrijk vooral als je met live inputs werkt. Wat: Wat doet iedereen tijdens een sessie. Omdat KeyWorx een constant veranderd systeem is, is het erg belangrijk te weten wat er gebeurt. Niet wie er wat verandert maar wat er verandert. Wanneer: Tijd is een belangrijk onderdeel in KeyWorx. Met voor afgesproken afspraken moet er dus een centrale klok zijn. Waar: Omdat KeyWorx onafhankelijk is van plaats is het soms belangrijk om te weten waar iemand is. Communicatie gaat nu eenmaal beter in een gemeenschappelijke ruimte omdat men elkaar fysiek kan zien. Tevens heeft waar ook met wanneer te maken vanwege de tijdsverschillen op de wereld. 3.3 Realizer De realizer is de uitkomst van de renderers. En dit is de uiteindelijke performance voor het publiek. De realizer bevindt zich op een ander window en wordt meestal niet snel geplaatst op een ander beeldscherm. Om te weten wat de uitkomst is van de handelingen op de patcher moet de user telkens wisselen tussen de patcher en de realizer. 3.4 Publiek Een performance kan je in 3 vormen geven met betrekking tot publiek: 1.Multi-user performance voor een passief publiek met of zonder een doel. (b.v. scratchWorx) 2.Multi-user performance met een actief publiek (deze geeft input aan de sessie) met of zonder een doel. 3.Multi-user performance onderling met alleen KeyWorx artiesten met of zonder een doel.
8
KeyWorx User Interface onderzoek Het publiek ziet meestal alleen wat er gebeurt op de realizer. Zij zien dus niet het groepsproces (multi-user) er achter. Om het publiek er meer bij te betrekken is het handig om het groepsproces te visualiseren en als onderdeel van de realizer te maken. Tevens moet het publiek als je het actief wilt betrekken in een sessie voldoende feedback geven met betrekking tot de handelingen die zij verrichten.
4. Multi-user systeem Wat onderscheidt KeyWorx nou met andere ‘cross media synthesizer’ software (zoals MAX/jitter/isadora etc.)? MULTI USER. Maar hoe verandert nu een cross media synthesizer software systeem met betrekking tot Multi- user aspecten: Men wil gebruik maken van een multi-user systeem omdat ze samen iets willen bereiken wat ze alleen niet kunnen of willen. 1. Er onstaat een veranderlijk ecologisch systeem omdat er niemand bepaalt wanneer de patch af is. Dit in tegenstelling tot een stand-alone waarbij de user bepaalt wanneer een einddoel behaalt is. 2. Tijd wordt een belangrijke factor omdat het systeem zo veranderlijk is. 3. Communicatie wordt belangrijker als men niet altijd in dezelfde ruimte aanwezig is. 4. Duidelijke visualisatie van veranderingen in het systeem, want men moet kunnen anticiperen op elkaar acties. 5. Samenwerking aan en met een systeem met andere veranderd de houding van een user. Zo kan een user passief, actief, leiding, volger zijn. Iedere user vormt dus zijn eigen rol in de samenwerking. 6. De weg naar het einddoel wordt belangrijker dan het einddoel zelf. Het einddoel vereist dat meerdere mensen er aan werken.
5. Taakanalyse 5.1 Taken van de user Er zijn 4 taken die je als user tijdens een KeyWorx sessie kan uitvoeren. (zie figuur 4.) 1. Observeren, een passieve houding om te kijken wat er allemaal is veranderd. 2. Combineren / toevoegen (connecten), meerdere modules met elkaar verbinden. 3. Veranderen, een parameter veranderen. 4. Een nieuwe patch creëren. Figuur 4. Ieder blokje is een module met daar tussen de connecties.
9
KeyWorx User Interface onderzoek
De witte blokjes zijn nieuwe aangemaakte modules.
Iedere user heeft telkens een doel tijdens een KeyWorx sessi b.v. ik wil een modifier ergens plaatsen. Om dit doel te bereiken moet deze (meestal meerdere) taken uitvoeren. Om dat KeyWorx constant veranderd is er dus altijd maar een bepaalde tijd om een verandering te maken. Activiteiten tijdens een sessie Je bent je constant aan het focussen op wat er afspeelt om een bepaalt moment, het proberen te snappen waar jij en anderen mee bezig zijn en daar op in spelen. 5.2 Cognitieve activiteit 1. Wat gebeurt er nu allemaal op mijn scherm? B.v realizer verbindingen met patches, parameters die veranderd zijn. 2. Wat wil ik daar aan toevoegen? 3. Hoe doe ik dat? Zie de 4 taken hierboven. 4. Een verandering proberen toe te passen in een bepaalde tijd.
6. ISGVO Model (Utrecht Matrix) In het onderstaande ISGVO-model wordt duidelijk gemaakt welke gevoelens en reacties het systeem bij de gebruiker oproept of wat er opgeroepen moet worden volgens de ontwerper. Het onderstaande schema is de zogenaamde Utrecht Matrix. Ik heb het toegepast op het ontwerp om duidelijkheid te krijgen in de vele keuzes die ik kan maken op het gebied van interface-design Lichaam
Inhoud Structuur – Met een aparte live input device kan ik niet mijn beeldscherm zien.
10
KeyWorx User Interface onderzoek – Soms wil ik even een idee – verwezenlijken maar door de snelheid van verandering heb ik – daar soms geen tijd voor. – Er kan teveel informatie op mijn – scherm staan die ik niet begrijp. – Ik weet niet wat die modifiers – doen. – Verschillende soorten media kunnen met elkaar verbonden worden. – De user hoeft geen informatie over de andere users in de ruimte maar wil wel weten wat er veranderd is aan het systeem. Geest - Hart – De user moet tijd steken in het – leren en begrijpen van het maken van patches. – – De user heeft geen eigen media meer zodra je mee doet aan een sessie, dan geef je je werk aan het geheel. – Er is niet altijd een doel. Geest -Wil – De user wil een patch maken. – – De user wil samen met andere users een performance houden. – Ik wil gewoon 'jammen'. Ziel – Ik begrijp niet hoe het werkt, maar ik vind het wel mooi. – Soms vind ik het eng/raar iets te veranderen van iemand anders. – Pas na vele uren in een sessie te zitten krijg je een KW experience. Geest -Cognitief
Lichaam
Veranderingen kan ik soms niet helemaal volgen. Terug lezen vanuit de realizer. Een renderer heeft altijd een soort van input nodig. Het vinden van objecten die ik wil gebruiken moet eenvoudig zijn.
Ieder doel zorgt voor een andere manier van structuur. Navigeren door de patches moet makkelijk zijn. Eenvoudig van layer in realizer tot beginpunt.
Ik wil mijn eigen structuur maken.
Gedrag Verschijning – Om ergens snel te komen gebruik maken van snelkoppelingen.
11
Omgeving – Je zit niet vast aan een bepaalde omgeving wel aan een verbinding met het internet. – Realizer en patch zijn verschillende schermen.
KeyWorx User Interface onderzoek – Doe ik iets fout of is – Ik wil de – Door de fysieke het een bug in het verbindingen zien. afstand mis ik systeem. soms – User wil graag communicatie. – Alles veranderd te snel. veranderingen Er is geen tijd om het visueel zien. – Door de te snappen. samenwerking met – Ik onthoud maar 7 verschillende onderdelen per keer. landen moet men rekening houden met tijdverschil. Geest - Hart – Handelen met KW moet – Ik wil het – Zowel op de pc leuk zijn, zodat je groepsproces zien. als de mac. wordt gemotiveert om – De user moet aan door te gaan. het gedrag van het systeem kunnen zien dat veranderingen plaatsvinden of hebben gevonden. Geest -Wil – De user moet overzicht – Overbodige dingen kunnen houden in de wil ik niet zien. veranderingen van het – Je moet totale systeem. controle kunnen – Ik wil een gedeelte hebben op je eigen opslaan. beeldscherm. – Alle niet relevante objecten moeten geen aandacht vragen. Ziel – Ik verander mijn houding – Het geheel moet er naar aanleiding van de visueel andere users. aantrekkelijk uitzien. Geest -Cognitief
7. Users in een sessie Bij KeyWorx gaat het bij onervaren users meestal sneller fout. Omdat ze het maken van patches nog niet begrijpen, weten ze niet hoe ze op ander gemaakte acties in kunnen spelen. 7.1 Problemen 1. Geen overzicht over wat er nu precies gebeurt op het scherm. realizerlayers-patches, te complex. 2. Meer tijd kwijt aan het begrijpen (terug rekenen) van wat er allemaal staat op het scherm dan er mee bezig zijn. 3. Het niet begrijpen van de (al reeds) gemaakte patches. 4. Het niet weten wat te toevoegen aan het geheel. (inspiratieloos)(geen doel) 5. Faalangst? Vertrouwen hebben. 6. Het niet weten hoe het werkt. (kennis) 7. Het niet kunnen vinden op het scherm. 8. Systeem werkt incorrect (geen feedback, is het probleem van de software, of
12
KeyWorx User Interface onderzoek een probleem van de user?) 9. Tijd, het systeem is in de tussen tijd veranderd van situatie. Je moet meerdere taken uitvoeren om een einddoel te halen. publiek: 1. Ze snappen niet wat er gebeurt op het scherm. 2. Ze weten niet hoe ze deel kunnen uitmaken van het systeem. 3. Faalangst in deel uitmaken van het geheel? Vertrouwen hebben. 7.2 Mogelijke oplossingen 1. Geen overzicht over wat er nu precies gebeurt op het scherm. realizerlayers-patches, te complex. 2. Meer tijd kwijt aan het begrijpen(terug rekenen) wat er allemaal staat op het scherm dan er mee bezig zijn. - Connecties laten zien vanuit de layers - Inzoomen op connecties en modules voor meer informatie - Scherm inrichten (objecten plaatsen, formaat, in beeld) op de manier die je zelf wilt. - Veranderingen visueel maken(met delay?) - Visualisatie van het samenwerken (groepsproces) en ontwerpen van het systeem. - Objecten van andere users verschijnen alleen op het scherm als ze verbonden met een renderer zijn. Niet verbonden is altijd local? - Eventueel 'coming up' window, hierin staan de objecten die andere mensen local mee bezig zijn. (niet veranderbaar tot dat ze aan een renderer vast zitten.) - rollover kleurverandering layers / centreren 3. Het niet begrijpen van de (al reeds) gemaakte patches. - teveel informatie, alleen laten zien wat er van die modules wordt gebruikt. 4. Het niet weten wat te toevoegen aan het geheel. (inspiratieloos)(geen doel) 5. Faalangst? Vertrouwen 6. Het niet weten hoe het werkt (kennis) - Zelfstudie (geeft ook vertrouwen) een voorbeeld window in het klein wat voor een patch erbij hoort + bij behorende objecten 7. Het niet kunnen vinden op het scherm - search functie 8. Systeem werkt incorrect (geen feedback, is het probleem van de software/probleem van de user?) - Simpele popup met feedback over de handeling. (incorrecte handeling, te weinig geheugen, server down, foutmelding systeem) 9. Tijd, het systeem is in de tussen tijd veranderd van situatie. Meerdere taken uitvoeren om een einddoel te halen. - Een locale omgeving maken waar je even iets kan af maken zonder dat het door buitenaf wordt veranderd. - macro's aanmaken Publiek: 1. Ze snappen niet wat er gebeurt op het scherm. - feedback geven over multi-user, proces Vooraf of tijdens sessie 2. Ze weten niet hoe ze deel kunnen uitmaken van het systeem. Duidelijk aangeven hoe ze mee kunnen doen aan het groepsproces. Welke handelingen ze moeten verrichten voor nieuwe input en duidelijke
13
KeyWorx User Interface onderzoek feedback over waar ze de verandering hebben gemaakt in het proces. 3. Faalangst in het deel uitmaken van het geheel? Vertrouwen Voorbeeld functies (dummy's) laten zien in een wat-als situatie, triggeren op hun nieuwsgierigheid, motiveren tot handelen, belonen.
8. Test Interface 1.0 Ik heb een demo gemaakt van een nieuwe interface voor KeyWorx bestaande uit screenshots/ geanimeerde voorbeelden en interactieve look and feel voorbeelden. Deze heb ik gepresenteerd en besproken met meerdere users uit Anatomic. De users hebben verschillende achtergronden en ervaring met KeyWorx. Tevens hebben Tom Demeyer en Sher Doruff hun menig over de interface gegeven. 8.1 Concept Vrijheid: Werken op de manier die je zelf wilt in een multi-user omgeving. Bijvoorbeeld chaos/netjes, van links/naar rechts, druk/rustig etc. •
Plaatsing van objecten. Vrijheid in de plaatsing van de menu's, plaatsing van de modules. Het verplaatsen van objecten. Het scrollen buiten scherm (groter werkveld dan schermgrootte) * Overlapping, scrollen, hoe groot mag je werkveld worden? * In een multi-user omgeving maken andere users realtime objecten aan. Waar komen die te staan op je scherm?
•
Keuzes Vrijheid in keuzes wat je wel en niet wilt. Minder menu's, keuze in objecten (dus niet door de computer aangemaakt). Wil je met niks werken dan kan dat, alleen met audio of met midi. En met de aangemaakte objecten door andere users. Snelkoppeling voor handelingen. * Linker boven menu blijft altijd aanwezig, van daar uit kan je alle andere menu's aanroepen
•
Verandering Je moet zoveel mogelijk kunnen veranderen in connecties, properties, benaming, persoonlijkheid? * Persoonlijk maken in een multi-user omgeving, is dit juist nodig of is het extra?
•
View De manier waarop je wilt werken, close up met parameters, globaal met connecties of in een multi-user view gericht op groepsproces geheel.
•
Hoeveelheid Hoeveelheid in zicht, (totaal-focus) en hoeveelheid cognitief Aantal layers/objecten. Oneindig? * 7 objecten per keer?
•
Opslaan Aanmaken van macro's. * spontaniteit verlies
14
KeyWorx User Interface onderzoek •
Tijd Een local omgeving als iets nog niet verbonden is met een renderer. * hoe lang blijf als user local? (wat voor een invloed heeft dit op het groepsproces)
Herkenbaarheid • Abstracte objecten (wat is het?) Aan de vorm al zien wat voor object het is, met naam van dit object. Herkenbare vorm * In bepaalde vormen kunnen weinig tekst, is het niet beter om vierkante blokken te gebruiken (functioneel) * Misschien in de toekomst in plaats van abstracte objecten previews te laten zien van de objecten.(filmpjes, geluid, etc.) •
Verbindingen (wat zit aan wat?) Vanuit layer standpunt connecties laten zien tussen modules. Rollover over de lijn en het geeft informatie over wat er door doe connectie heen gaat.
•
Multi-user (wat gebeurt er?) Verandering visueel laten zien. Tekstmenu; met filter chat,acties,personen/computer info * Geeft dit niet nog meer info om te verwerken?
•
Groepsproces Visualisatie van de samenwerking met elkaar en met het systeem. Dit is eigenlijk een soort van helikopter view van de connecties en de acties daarin. Het is een constant veranderd object. * Interactief of als beeldelement ook te gebruiken als module
Een uitgebreide toelichting op de hoofdstuk 8.3 terug.
bovengenoemde onderwerpen komt later in
8.2 Doelgroep KeyWorx probeert op dit moment volgens mij een te grote doelgroep te bereiken waardoor veel mensen er niet mee kunnen werken. Artiesten van verschillende vakgebieden werken op verschillende manieren. Beeld, verhaal, geluid, beweging. Met KeyWorx zou in principe een audio performer samen kunnen werken met een tekstschrijver. Dit zou ook heel goed kunnen gaan als ze allebei hun eigen omgeving (eigen werkwijze) met tools hebben en het werk synchroon samen laten komen in een realizer. Maar met KeyWorx werk je samen in een gemeenschappelijke ruimte (met 1 werkwijze) met verschillende tools. Kunnen alle artiesten van verschillende disciplines wel modulair laten werken in een zelfde ruimte? Willen ze KeyWorx niet liever gebruiken als back-end? Of moet de doelgroep meer uit multi-artiesten bestaan met betrekking op crossmedia? Of willen we artiesten samen laten werken ieder in zijn eigen vakgebied? KeyWorx onderscheidt zich met andere tools door het multi-user aspect, dit is de meerwaarde aan het programma. De doelgroep zou dus eigenlijk ook willen werken in een multi-user omgeving en niet in een stand-alone die de andere programma’s hebben.
15
KeyWorx User Interface onderzoek Modulair werken: De doelgroep die al bekend is met andere programma ’s werkt liever op de manier die ze al kennen, met connecties maken. Het gebruik van input-modifier-output is voor hun herkenbaar. Ze snappen dat als ze ergens een input neerzetten ze er ook een output bij moeten maken om het op de realizer te zien. Toch is er ook nog een doelgroep die op een andere manier werkt b.v. theater, film, schrijvers met scènes, plot, rollenverdeling, improvisatie. Als zij een film importeren of een tekst schrijven verwachten ze dat het ook gelijk op de realizer staat. Ook met betrekking tot de doelgroep moeten we gaan kijken wat belangrijker wordt het einddoel; de realizer, of het proces naar het einddoel; de patcher. Programma kennis: ervaring met modulaire objecten en input – modifier - output Werkmethodes: impulsief, verhaallijn, einddoel, target, jam, op elkaar inspelen, samenwerken, improvisatie. 8.3 Onderdelen 8.3.1 Views Omdat er maar beperkte ruimte is op een scherm en je cognitief niet alles in een keer kan overzien heb ik KeyWorx verdeeld in meerdere views. Zo kan iedereen op zijn eigen manier werken in een bepaalde view. 1. Connection view Dit is een overzicht view van alle objecten en hun verbindingen. In deze view kan je 2 modules open zetten en aan elkaar verbinden 2. Module view Dit is een close up (inzoom)van een geselecteerd gedeelte van de connection view. Hierin staan alle modules open, en zo kun je makkelijk parameters veranderen. 3. Multi-user view In deze versie heb ik 2 soorten multi-user views gemaakt. Een waarin de handelingen van personen worden weergegeven, waar ze zijn geweest. En de andere die laat zien hoe het systeem visueel er uit ziet. Beiden zijn niet interactief en zijn puur als visualisatie. 4. Scriptview Omdat je niet altijd visueel bezig wilt zijn maar gewoon weet wat je wilt en niet modules met draadjes wil verbinden dacht ik aan een extra script view. Een tekstueel scriptview leek later helemaal niet haalbaar te zijn omdat in een multi-user ruimte je geen zinnen kan typen omdat de tekst constant verandert. Je schrijft dus een stuk tekst waarin de woorden steeds van plaats zouden verwisselen. Niet haalbaar dus. Wel is er een mogelijkheid om in de modules een soort van intelligente commandline te zetten die net als de search functie reageert op wat je typt en de mogelijkheden aangeeft. B.v. connect to … en dan komt er een menu met de alreeds gemaakte andere modules.
Figuur 5, menu verschillende views.
8.3.2 Menu's
16
KeyWorx User Interface onderzoek Een standaard menu (links boven, altijd aanwezig) Veranderbare menu's (zie figuur 6) • live input menu • generator menu • library file menu • modifier menu • renderer menu • multi-user menu • view menu (zie figuur 5) met daarin connection, module, multi-user en scriptview. Allen veranderbare menu’s zweven boven het werkveld, bij scrollen blijven ze dus aanwezig. Deze menu’s kan je draggen en neerzetten waar je wilt. En als je ze niet wilt gebruiken dan kan je ze (visueel) uitzetten, en later ophalen uit het standaard menu. Het verschil met de oude interface is dat je nu je hele scherm tot je beschikking hebt om mee tewerken.
Figuur 6, interface met verschillende menu ’s.
8.3.3 Objecten
figuur 7, objecten op je werkveld.
Live input: Hexagon, met de kleur die de user krijgt. Library file’s: Cirkel, blauw. Modifiers: Ruit, geel.
17
KeyWorx User Interface onderzoek Generators: Vierkant, magenta. Het zwarte gedeelte is om het object te verplaatsen. Op de kleur daaronder kan je clicken, dan gaat het object open en onstaat er een info-field waarin je databalls kunt verplaatsen en parameters kan veranderen.
Figuur 8, open object.
Om het object weer te sluiten click je weer op het gekleurde gedeelte. Renderer layers: Rechthoek, groen. De layer is verplaatsbaar door te draggen met het groene gedeelte. Aan de linkerkant zit een + en een – om de laag open te zetten, alle modules die aan die laag vast zitten komen dan tevoorschijn. Tevens is er aan de rechterkant een vergrootglas om de modules een groot of een klein icoon te geven. Er zijn verschillende manieren om je scherm in te richten en overzichtelijker te maken op de manier die je zelf wilt. Open-dicht
figuur 9, layer 18 en 19 zijn nu dicht.
Groot-klein
figuur 10, modules klein. Figuur 11, modules groot.
18
KeyWorx User Interface onderzoek
Tevens kan je in de renderer de layers visueel aan of uit zetten, ze zijn dan nog wel te zien in de realizer maar niet in de patcher. Selecteren Er zijn 2 manieren van selecteren: 1 keer op het zwarte gedeelte clicken of met een selectie vierkant meerdere objecten selecteren, met shift kan je ook meerdere objecten selecteren. Nadat je hebt geselecteerd kan je op het vergrootglas clicken voor grotere/kleinere iconen of er een macro van maken of naar de module view mee gaan.
Figuur 12, verschillende manieren van select weergeven.
Importeren van objecten Uit een menu zoek je naar het juiste object (of via search) en dan drag je de
19
KeyWorx User Interface onderzoek naam van het object uit het menu op je scherm, als je dan met je muis los laat dan komt daar het object te staan. Plaatsing van objecten die andere hebben aangemaakt komen op plaatsen te staan die nog leeg zijn op je scherm. Dit is een probleem gebied omdat er zomaar opeens op onvoorspelbare plaatsen objecten op je scherm komen te staan. 8.3.4 Renderer De renderer geeft weer in welke volgorde de layers staan in de realizer. Om snel terug te kunnen vinden waar de layer op je werkveld staat kan je clicken op de layers in de realizer. Als je clickt ga je naar moduleview met de hele layer open. Rollover over de layer in het renderer menu dan zal de kleur groen van dezelfde layer op je scherm veranderen in rood om je aandacht te trekken. Tevens kan je een preview zien van de realizer naast de renderer laag, deze kan je in en uit klappen. Bij latere versies moet er een mogelijk komen om ook alleen een preview te zien van een bepaalde layer of een bepaalde module. De naam renderers moet misschien veranderd worden in output omdat die verwarring kan gaan geven met generator.
Figuur 14, de renderer met een preview open van de realizer
8.3.5 Multi-user window Naast de multi-user view heb ik ook een multi-user window gemaakt. In dit window kun je bepaalde onderdelen zien die interessant zijn in een multi-user omgeving, er zijn verschillende onderdelen die je kunt filteren tot je eigen wensen. Zo is er een chatfunctie, kun je tekstueel de acties zien de andere users hebben gedaan, je kunt er afspraken in maken(doelen) en er is achtergrond informatie over personen/computers. Je kunt filteren op onderdelen en personen. Tevens is er een klok die de tijd aangeeft hoelang de sessie al duurt. Probleem is dat er nu weer een extra window wordt gecreëerd die je kan gaan lezen tijdens de sessie. Het is misschien beter op dit te integreren op een bepaalde visuele manier in de multi-user view. Figuur 15, multi-user window.
20
KeyWorx User Interface onderzoek
8.3.6 Multi-user view Het multi-user view is een visuele representatie van de handelingen van andere users. Deze is niet interactief en kan eventueel gebruikt worden als module die weer zichtbaar wordt in de realizer. In latere versies moeten de connectie view en de multi-user view samen komen tot een interactieve representatieve multi-user omgeving. 2 manieren: Functionele multi-user. De objecten worden op alleen nu kan je zien waar iedereen is op dat verdwijnt de kleur in het object waar je bent niet het samenwerkingsverband laat zien, maar ze onderdeel van een geheel uitmaken.
dezelfde manier weergegeven moment. Als een zandloper geweest. Een nadeel is dat je nu objecten apart gaat zien terwijl
Figuur 16, multi-user view functioneel.
Een andere abstracte manier om te laten zien dat je onderdeel bent van het systeem is te zien in figuur 17. Figuur 17, ,multi-user view abstract.
21
KeyWorx User Interface onderzoek
Hierin is iedere rendererlaag als een abstracte vorm gecreëerd door het systeem met als taartpunten alle onderdelen op die laag(iedere hoek is een parameter die actief gebruikt wordt). Iedereen is even belangrijk en de abstracte vorm beweegt constant als het systeem rekent. Veranderingen in modules of users laat de vorm veranderen. Eerst in de eigen punt en later overgenomen door de rest van het systeem, omdat alles aan elkaar verbonden zit, ook de mensen en de handelingen. Je krijgt nu een abstracte vorm die mensen willen manipuleren alleen al om te kijken hoe de vorm zich dan aanpast. Hiermee wordt het proces dus belangrijker dan de uitkomst in de realizer. Een nadeel is dat je wel een verandering ziet aan het systeem maar dan nog niet duidelijk weet waar die is gekomen. 8.3.7 Snelkoppelingen Om handelingen soms sneller te doen is het handig om snelkoppelingen te maken. Voor bijvoorbeeld inzoomen, naar verschillende views te gaan, macro’s maken. Tevens is er een search functie die reageert op wat je intypt. Zodat je niet ver hoeft te zoeken als je de naam van de module al weet.
Figuur 18, searchfunctie.
22
KeyWorx User Interface onderzoek
Feedback van Anatomic users e.a. op de interface. Positief: -connecties laten zien -inzoomen en selecteren -search -macro’s -local/global gebied -voorbeeld functie -preview layers/module -feedback foutmelding Minder positief: -Iconen krijgen een beetje rare verhouding soms -scriptview (kon niet) -chatfunctie teveel aandacht -multi-user view konden ze meer mee met de functionele (herkenbaar)
9. Local en global In KeyWorx gebeurt alles in real-time in een multi-user enviroment. Dit betekent in tegenstelling tot een standalone dat alles in een veranderende ecologie afspeelt. Omdat de users soms problemen hebben met het realiseren van hun ideeen willen ze graag dat ze iets kunnen afschermen voor een bepaalde tijd voor andere users. Willen we dat users het recht krijgen op bepaalde onderdelen in de interface om er mee te werken? Mijn mening is dat iets wat nog niet aan een renderer vast zit nog niet actief meedoet aan het systeem. Deze objecten zullen dan local kunnen verschijnen op zijn/haar beeldscherm zonder dat andere dat zien. Het gevolg is dat KeyWorx dan gaat veranderen en
23
KeyWorx User Interface onderzoek er niet modulaire objecten verschijnen tijdens de sessie maar complete patches naar een rendererlayer. Het importeren van macro's is eigenlijk het zelfde effect. En dan ziet niemand meer hoe ze zijn opgebouwd. Hoe gaat de houding van de users in het systeem veranderen als je ook local kan werken? Word je dan meer actief in de local area en passsiever global? Wordt het dan niet meer dan KeyWorx gebruiken als back-end tool? Een oplossing kan zijn dat er een soort van 'coming up' window komt die laat zien waarmee de andere users mee bezig zijn maar waar jij nog geen veranderingen aan kan maken. De ervaring met het programma KeyWorx speelt ook mee. Iemand die KeyWorx niet goed kent moet eigenlijk eerst 'alles' leren in localmode (de local als je niet met een server verbonden bent). En pas daarna aan een global sessie meedoen.
10. Cognitieve geheugenstappen Een mens kan 7 onderdelen makkelijk onthouden en cognitief teruglopen, bij stap 8 komt er een verwarring. Met KeyWorx kan het door het modulaire systeem gebeuren dat in 1 rendererlaag wel 20 stapen daarvoor zijn uitgevoerd. Dit geeft denk ik de complexiteit van KeyWorx weer. Een onervaren user ziet al die modules als aparte onderdelen, meer ervaren users herkennen patronen in modules waardoor ze in 20 modules maar 3 onderdelen hoeven te onthouden.
11. Functioneel versus 'conceptueel' ontwerp Met functioneel bedoel ik dat alles in de interface zo is ingericht zodat de user makkelijk (herkenbaar) taken verricht. De nadruk ligt hierbij op de functies van KeyWorx. b.v. modules verbinden. Het feitelijk in elkaar zetten. Met ‘conceptueel’ ontwerp leg ik de nadruk op samenwerkings verbanden, en het groeiende veranderlijke ecologisch systeem. Om Keyworx te onderscheiden van andere programma's is het misschien interessanter om een conceptuele kant op te gaan met KeyWorx. Hiermee moet je wel van de users verwachten dat zij tijd willen steken in het leren om te gaan met de user interface. De manier van blokjes met elkaar verbinden door middel van lijntjes is misschien goed bruikbaar in een stabiele onveranderbare omgeving, maar hoe veranderlijker het systeem wordt hoe meer we moeten kijken naar andere manieren van communiceren met elkaar en met een systeem. Als we van de doelgroep mogen verwachten dat ze multi disciplinair zijn in verschillende digitale media. De mogelijkheden van de software kennen, en ze patronen herkennen in verschillende samengestelde modules. Dan hebben ze misschien meer aan een interface die conceptueler en complexer is dan de standaard 'blokjes-verbinden' interface. Simpelweg omdat ze al begrijpen wat er op het scherm gebeurd.
24
KeyWorx User Interface onderzoek
12.Conclusie Na al mijn onderzoek over KeyWorx is een simpele eind conclusie over een interface niet makkelijk. Ten eerste heb ik nog steeds mijn twijfels over de doelgroep. Is deze nou te breed of juist te specifiek? Verschillende 'artiesten' van verschillende disciplines samen laten werken aan een performance in 1 omgeving met de zelfde tools of een soort van 'multi-media artiesten doelgroep' die al werken met programma's zoals KeyWorx, maar die nu samen willen gaan werken in een multiuser omgeving. Ik denk het laatste omdat de andere doelgroep op een heel ander niveau werkt met KeyWorx, zij hebben nog niet veel kennis in het werken met verschillende digitale materialen, en voor hun kan dus beter een andere doelgroep gerichtte interface gemaakt worden zoals in ScratchWorx voor kinderen. Maar ook het doel is vrij open, een performance geven. Is het een voor afgesproken gedirigeerde performance, of is het meer een vrije jam. Het is allemaal afhankelijk van wat de users willen. Maar de manier waarop je een interface inricht heeft hier wel mee te maken. KeyWorx kan je zo complex maken als je zelf wilt, er zijn vele verschillende inputs en modifiers, maar voor iemand die er veel mee werkt, mis je altijd net die ene filter of optie die een ander programma wel heeft. Dit zal je altijd houden want iedereen wil altijd net een stapje verder gaan. Van cross media synthesizer alleen kan je al een software tool maken. De hele manier van je zintuigen gebruiken kan hierdoor verdraaid raken. Zet dit alles ook nog eens in een multi-user omgeving met 4 verschillende mensen met verschillende achtergronden en verschillende redenen waarom ze er zijn en je krijgt chaos. Een goede interface zorgt ervoor dat je patronen in deze chaos gaat zien, herkenbaarheid en dat je snapt waar deze groeiende chaos vandaan komt en waar het naar toe gaat. – Geen extra functies meer maken maar eerst een systeem zonder 'bugs' maken. – Op 1 scherm alles te zien, verbindingen, veranderingen, objecten los en als
samenwerkend systeem. – Geen verschillende views, maar 1 view waarin alles verwerkt zit zonder het
complexer te maken. Inzoomen voor meer informatie – Patronen laten zien in de chaos. – Global omgeving, met iets wat je invoegt wat nog niet vast zit aan het
systeem bestaat alleen op je eigen beeldscherm. – Een 'conceptueel' ontwerp met daarin een functioneel ontwerp.
25
KeyWorx User Interface onderzoek – Een multi-user environment laten zien dat leeft. Wat groeit naar aanleiding
van de acties van de users, wat kan grommen of van kleur veranderd naar de stemming van de users. Waarin je een evolutie van een systeem ziet ontstaan en kan manipuleren.
13.Bijlage's informatie visualisatie onderzoek Verschillende versies Tekst connectie Stap1 Stap2 Stap3 Tekstblokken naar rechts Iconen naar rechts Iconen onderzoek Infofield onderzoek Interface versie 1.0 – connectie view rustig – connectie view druk – module view – extra – – – – – – – – – – –
online demo files
26
KeyWorx User Interface onderzoek
Informatie visualisatie onderzoek
27
KeyWorx User Interface onderzoek
28
KeyWorx User Interface onderzoek Verschillende versies
29
KeyWorx User Interface onderzoek
Tekst connectie
30
KeyWorx User Interface onderzoek
31
KeyWorx User Interface onderzoek Stap1
stap2
32
KeyWorx User Interface onderzoek
stap3
33
KeyWorx User Interface onderzoek
Tekstblokken naar rechts
34
KeyWorx User Interface onderzoek
35
KeyWorx User Interface onderzoek Iconen naar rechts
36
KeyWorx User Interface onderzoek
Iconen onderzoek
Info field onderzoek Interface versie 1.0
37
KeyWorx User Interface onderzoek
connectie view rustig
38
KeyWorx User Interface onderzoek
connectie view druk
39
KeyWorx User Interface onderzoek module view
40
KeyWorx User Interface onderzoek
extra: 2d
3d
41
KeyWorx User Interface onderzoek
activiteit persoon
42
KeyWorx User Interface onderzoek
activiteit object maat en kleur veranderd
43
KeyWorx User Interface onderzoek
44