Invulling workshops “Infomarkt Ondernemerscompetenties in de Klas” op 22 november 2006.
11.15 uur
12.15 uur 13.00 uur
100 personen auditorium Workshop 1: Ondergaan of Ondernemen? De leeronderneming: meer ruimte voor ondernemerszin op school UNIZO – VORMING i.s.m. Expertisecentrum Ervaringsgericht Onderwijs (ECEGO – KULeuven)
25 personen Balkon 2 links Workshop 4: Getuigenissen uit de schoolpraktijk: Brugprojecten Economie Onderwijs o.a. Instituut Heilige Familie, Sint-Niklaas en Sint-Amandscollege Kortrijk, …
Workshop 2: Dienst Beroepsopleiding – Departement Onderwijs: “Leren over Ondernemen” met OMOO (Ondersteuning voor Micro-Ondernemers in Opleiding)
Workshop 5: Bizzkidz Educatieve Simulaties: Het leermiddel en de bijbehorende materialen worden gedemonstreerd en er zal worden ingegaan op het gebruik ervan in het secundair onderwijs.
25 personen Zaal 2.E.01 Workshop 7: • Er is een mooie toekomst, maar zij is ‘anders’: Markante conclusies en observaties na 45 gespreksavonden ‘Onderneming-OnderwijsOuders’. De heer Karel Uyttendaele, Jij bent FLANDERS FUTURE, brengt verslag uit. • Het belang van ondernemende attitudes in deze mooie, maar ‘andere’ toekomst. In deze workshop wordt dieper ingegaan op één van de onderwijsprojecten van VKW, met name de Ondernemer voor de Klas dat tweejaarlijks over het Vlaamse land wordt georganiseerd. LUNCH Workshop 8: De minionderneming prikkelt jongeren voor meer ondernemend gedrag – Vlaamse Jonge Ondernemingen (VLAJO)
25 personen Balkon 3 links Workshop 10: De methodiek van de haalbaarheidsstudie in “bedrijfsbeheer” SYNTRA Vlaanderen: Een docent licht toe.
25 personen Balkon 3 Rechts Workshop 13: COFEP stelt het concept van de ‘oefenfirma’s’ voor en toont hoe het concept kan ingepast worden in de leerplannen van het secundair onderwijs
Workshop 11: De methodiek van de haalbaarheidsstudie in “bedrijfsbeheer” SYNTRA Vlaanderen: Een docent licht toe.
Workshop 14: EHSALEuropese Hogeschool Brussel geeft een voorstelling van Ecoman2 en het vakoverschrijdend Project Ondernemen, twee formules gericht op laatstejaars uit alle richtingen 1
secundair onderwijs.
Geïnteresseerde deelnemers kunnen op de infostand een testaccount krijgen. 14.00 uur
15.00 uur
Workshop 3: Hoe tracht VOKA een brug te bouwen tussen onderwijs en onderneming? – VOKA Kamers van Koophandel
Workshop 6: Jongeren stimuleren tot Ondernemen – situering van het aanbod van NFTE Belgium
Workshop 9: De minionderneming prikkelt jongeren voor meer ondernemend gedrag – Vlaamse Jonge Ondernemingen (VLAJO)
Workshop 12: Spelend leren Ondernemen met FuturisBiz van ING
Workshop 15: Spelend leren ondernemen met TOP TEAM Bedrijfssimulatie: voorstelling aan de hand van een integraal, interactief project op maat van de deelnemers uitgewerkt.
RECEPTIE
2
Bizzkidz Educatieve Simulaties Bizzkidz is een initiatief van uitgeverij Wolters Plantyn en BitPress Educatie. De Bizzkidz Educatieve Simulaties passen uitstekend binnen het beleid om het ondernemerschap in het onderwijs te bevorderen. Het laat scholieren het ondernemerschap ‘aan den (virtuele) lijve voelen’. Zij maken in deze educatieve bedrijfssimulaties op attractieve wijze kennis met het managen van een onderneming en de spanning van het opereren in een concurrerende omgeving. Met de Bizzkidz Educatieve Simulaties komen leerlingen op een leuke, laagdrempelige en risicoloze manier in aanraking met verschillende aspecten van ondernemen. Leerlingen vormen een managementteam van een fictieve onderneming. In een spannende en dynamische markt moeten zij elke ronde via het internet beslissingen nemen over het eigen bedrijf en de concurrentie te slim af zijn. Hierdoor maken zij kennis met de praktijk van het ondernemerschap en leren verbanden te leggen tussen de bedrijfsactiviteiten op de afdelingen Management, Marketing, Logistiek, Personeel en Financiën. In het leren 'managen' van het bedrijf worden de deelnemers niet alleen geconfronteerd met allerlei (onverwachte) gebeurtenissen in de markt, maar ook met de gevolgen van elkaars beslissingen! De webbased simulaties worden op de volgende twee manieren ingezet: 1. De landelijke Bizzkidz Management Competitie die loopt van januari t/m maart. Het Spes Nostra Instituut uit Kuurne werd winnaar van Bizzkidz 2006 en ontving de Apple iPod’s Video uit handen van de Nederlandse Staatsecretaris Mark Rutte. U vindt het verslag op www.bizzkidz.be. 2. De flexibel inzetbare Bizzgames waarmee de docent een eigen schoolcompetitie opzet en zelf bepaalt op welk moment in het jaar een simulatie wordt ingezet. Meer informatie op: www.bizzgames.be. In de klas Bizzkidz/Bizzgames is geschikt voor de richtingen Economie, Handel, Boekhouden en Kantoor van het ASO, TSO (2e en 3e graad) en het BSO (3e graad). De simulaties worden ingezet als aanvullende praktische opdracht, geïntegreerde proef of vakoverstijgend in de vrije ruimte! Door het gebruik van Word en Excel komt ook het domein van praktijk aan bod en vindt op natuurlijke wijze integratie van ICT in het onderwijs plaats. Werkmateriaal De webbased simulaties zijn leuk, leerzaam, praktijkgericht en zeer motiverend voor de leerlingen. De activiteiten zijn duidelijk beschreven in een werkboek, waarin tevens het gehele proces door de leerlingen wordt bijgehouden. Alle simulaties worden voorafgegaan door een interactieve oefenopdracht over de balans en winst-en-verliesrekening en een testronde. Deze sluiten goed aan bij het kennisniveau, de diverse leerstijlen en reken- en ICT-vaardigheden van de leerlingen. Voor docenten is er een informatieve docentenhandleiding met extra deelopdrachten en beoordelingscriteria beschikbaar. Er zijn tevens workshops voor docenten en er is een helpdesk voor zowel docenten als leerlingen.
3
Brugprojecten Economie-Onderwijs: Getuigenissen uit de schoolpraktijk • Sint-Amandsinstituut Kortrijk, de heer F. Verplancke, directeur Beïnvloeden van competenties gericht op ondernemerschap in het onderwijs : een verslag uit de praktijk van de derde graad Secundair Onderwijs.
• Instituut Heilige Familie, Sint-Niklaas, mevrouw N. Thuysbaert, leerkracht economie 2de graad ASO. Als leerkracht economie in de 2de graad ASO tracht mevrouw Thuysbaert elk jaar met haar leerlingen van het derde jaar een project te doen om het ondernemerschap te stimuleren. Soms vertrekt ze van een bestaand project of initiatief (zoals de Week van de Fair Trade, Gedichtendag, Week van de Smaak), soms werkt ze los van een lopend project. De voorbije jaren heeft zij een “onderneming voor één dag” opgericht tijdens de week van de Fair Trade of tijdens de Open Deur of op de gedichtendag. Leerlingen verkochten bijvoorbeeld Oxfamproducten tijdens de Week van de Fair Trade. Twee jaar geleden verkochten de leerlingen gedichtenkaarten tijdens de Open Deur. Zij hadden voor de taalvakken gedichten moeten schrijven, ze hebben een selectie gemaakt, ontwerp gedichtenkaart gemaakt (via marktonderzoek op de gedichtendag), break-even-analyse, 4 P’s uitgewerkt,… Kortom een ondernemingsplan opgemaakt voor een onderneming die één dag ging draaien. De winst hebben ze geïnvesteerd in opleiding, in die zin dat ze een bedrijfsbezoek hebben gedaan en de transportkosten werden gefinancierd met de winst. Vorig jaar mochten de leerlingen kiezen in groepjes: sommigen verkochten rozen, anderen snoepglaasjes,… Dit schooljaar doet mevrouw Thuysbaert mee aan de “Week van de Smaak”: ze gaan in de school een “SMA(A)KBAR” oprichten (23/11) voor leerlingen, ouders, collega’s, sympathisanten. De leerlingen zullen in de lessen Economie brainstormen rond een uit te werken idee, zullen een ondernemingsplan uitwerken,…. De winst zal dit jaar gaan naar het vluchtelingenopvangcentrum in Sint-Niklaas (naar de voedingsbazaar). In het kader van Broederlijk Delen wordt er ook een infoluik aan gekoppeld.
4
De oefenfirma (COFEP – Belgische Centrale voor Oefenfirma’s / centrale pour entreprises d’entraînement pédagogiques).
Cofep begeleidt de Belgische oefenfirma’s in het netwerk van oefenfirma’s aangesloten bij Europen of beter Peninternational. Momenteel bestaan er 5000 oefenfirma’s, verspreid over de hele wereld, waarvan 162 Belgische. Het concept van de oefenfirma wordt gebruikt door onderwijsinstellingen, opleidingsinstellingen, organisaties voor training, bedrijven en selectiekantoren. Een oefenfirma is de schaduwfirma van een echte onderneming. De oefenfirma voert een administratie zoals een echte onderneming, alleen de goederenstroom is virtueel. De inkomsten van de oefenfirma komt uit de verkoop van handelsgoederen. Onze klanten zijn oefenfirma’s over de hele wereld of de personeelsleden van die oefenfirma’s. Deze inkomsten moeten de aankoop van handelsproducten, van investeringsgoederen, van verbruiksgoederen (elektriciteit, telefoon, enz. , en van diensten, evenals de personeelskosten dekken. Elke werknemer ontvangt een loon. Met dit loon kunnen de leerlingen van de oefenfirma producten (geschenken, kleding, reizen, …) aankopen bij andere oefenfirma's (personeelsaankopen). Om de oefenfirma rendabel te maken, organiseren de leerlingen vanuit een speciaal ingerichte kantoorklas allerlei commerciële activiteiten met andere oefenfirma’s. Zij werken met reële documenten en integreren de zakelijke communicatie (mondeling en schriftelijk), zowel in het Nederlands als in de moderne vreemde talen. Het gebruik van de moderne communicatiemedia en het elektronisch verkeer van gegevens staan centraal. Met de oefenfirma nemen de leerlingen deel aan internationale beurzen voor oefenfirma's. Dit is de gelegenheid bij uitstek om de verkooptechniek uit te testen en om nieuwe contacten te leggen met binnenlandse en buitenlandse firma's. De oefenfirma is een opleidingsmethode die de deelnemer een goed beeld geeft van de bedrijfsrealiteit. In de oefenfirma worden kennis, vaardigheden en attitudes samengebracht. De geïntegreerde aanpak zorgt ervoor dat de deelnemer beter voorbereid is op zijn toekomstige taken en dat hij beter, sneller en efficiënter zal functioneren in zijn werkomgeving. Inhoud van de workshop: -
-
Een powerpointpresentatie over het concept ‘oefenfirma’. • De diensten van Cofep • De activiteiten in een oefenfirma De inpassing van het concept in de leerplannen van het secundair onderwijs. Aanmaak van een webshop met smartStore (gratis software + webruimte ter beschikking gesteld door Europen). Internationale en nationale beurzen. Demo van de banksoftware en databank die door de oefenfirma’s gebruikt wordt. Documentatie en handleidingen op de Cofep-site (www.cofep.be).
5
Workshop “Leren over Ondernemen” met OMOO is een initiatief van de Dienst Beroepsopleiding – Departement Onderwijs (DBO) Het project OMOO (Ondersteuning voor Micro-Ondernemers in Opleiding) wil proberen het traditionele lespatroon bij de lessen bedrijfsbeheer te doorbreken. We willen dat bedrijfsbeheer een boeiend, levendig en vooral ook praktisch vak wordt. Binnen OMOO werd een elektronische leeromgeving (ELO) ontwikkeld rond ondernemerschap: www.omoo.be. Hierop vinden leerkrachten en leerlingen/cursisten, naast een waaier aan informatie, ook heel wat lesmateriaal: - lesdossiers; - opdrachtendossiers; - korte videofragmenten; - nuttige documenten; - interessante leesteksten en artikels; -… Maar hoe en wanneer maak je als leerkracht gebruik van deze ELO in je lessen? Tijdens de workshop wordt getracht hierop een antwoord te formuleren. Verschillende gebruiksmogelijkheden van een ELO worden overlopen, telkens geïllustreerd met praktische voorbeelden: - blended learning; - (begeleid) zelfstandig leren; - (huis)taken en opdrachten; - opstarten van een klasdiscussie; - inleiden van een lesonderwerp; - demo’s tijdens de les; -… Deze workshop richt zich naar leerkrachten bedrijfsbeheer, handel, economie – 2de en 3de graad secundair onderwijs en docenten volwassenenonderwijs. Hij duurt ongeveer één uur.
6
Ecoman ² en het vakoverschrijdend Project Ondernemen Een initiatief van de Initiële Lerarenopleiding van Academisch Niveau (ILAN) van EHSAL – Europese Hogeschool Brussel Ecoman is een praktijksimulatiespel voor laatstejaarsleerlingen van het secundair onderwijs. De Initiële Lerarenopleiding van Academisch Niveau (ILAN) van EHSAL - Europese Hogeschool Brussel biedt het aan in twee versies: Ecoman² en het vakoverschrijdend Project Ondernemen. Zo kunnen laatstejaars uit alle richtingen proeven van het ondernemerschap. Beide formules sluiten aan bij de economische actualiteit, gebruiken hedendaagse media zoals internet en garanderen stevige begeleiding.
WORKSHOP De sessie van 1 uur wordt ingevuld met 1. een voorstelling van beide initiatieven aan de hand van een PowerPointpresentatie. Bij deze voorstelling zal specifiek aandacht gaan naar a. de inhoud, aanpak en organisatie van het project b. hoe ondernemerschap ontwikkelen via 1 van beide projecten (dus zowel voor leerlingen met als zonder economische/bedrijfseconomische kennis) c. de mogelijkheid tot het ontwikkelingen van vaardigheden d. het gebruik van activerende leermiddelen e. alternatief voor het invullen van de vrije ruimte in het ASO 2. een stukje simulatie à We tonen de leerkrachten zeer concreet wat de taken van de deelnemende leerlingen zijn en zoemen in op de output van de door de deelnemers ondernomen acties. Ook de inbreng van de EHSAL-coach en de leerkracht zelf wordt belicht. Leerkrachten krijgen dus een getrouw beeld van de effectieve werkwijze. 3. tenslotte tijd om vragen van de leerkrachten te beantwoorden.
7
Jongeren stimuleren tot Ondernemen – situering van het aanbod van NFTE Belgium (Network for Training Entrepreneurship Belgium vzw) Objectief: Tewerkstellingskansen van leerlingen verbeteren Aanbod: Entrepreneurship education en coaching Onderwijssegment: Deeltijds Beroepssecundair Onderwijs Aanbod binnen en buiten de lestijd Standaard aanbod: 60 uur opleiding voor leerlingen Voortrajecten aanbod: 96 uur opleiding voor leerlingen Coaching van individuele starters: op maat Opleiding van leraars tot gecertificeerde NFTE trainer
Opleidingen: - Uitgangspunt: vertrekkende van vaardigheden en interesses van de leerlingen wordt nagegaan of hun droom-project ook een rendabel businessproject kan worden. Tijdens de NFTE-opleiding stelt de leerling een businessplan op van zijn/haar bedrijf naar keuze en aan het einde van de opleiding presenteert elke leerling dit businessplan aan een publiek en een bedrijfsjury. - Bedoeling: verwerven van ondernemersinzicht, bedrijfskennis en ondernemende, positieve attitudes. De empathische oefening van tijdens de opleiding in de schoenen van een ondernemer / bedrijfsleider te staan, laat toe om bedrijfsinzichten en attitudes te verwerven die van belang zijn als toekomstige werknemer, zelfstandige, of in het verderzetten van een educatief traject. - Inhoud van de opleiding: Ondernemer/werknemer. Wat is een bedrijf? Waarom met een bedrijf/project starten? Ben jij een ondernemer? Wat is je droom-project? Ken je de markt waarin je droomproject zich situeert? Van droom-project naar zakelijk project? Creativiteit. Strategie. Uniek verkoopsvoordeel en SWOT-analyse. Marketing en communicatie. Samenwerken – onderhandelen – assertiviteit – lonende attitudes. De bedrijfsopstartperiode. Je bedrijf van dag tot dag. Financiële inzichten. Ethiek en duurzaam ondernemen. Berekeningen met excel. Creatieve presentatie met powerpoint. Mijn eigen businessplan presenteren. - Troeven: uitgewerkt eenvoudig, aanstekelijk curriculum. Trainers zijn bedrijfsmensen door NFTE opgeleid tot gecertificeerde NFTE trainer. Dubbele focus: ondernemende kennis en attitudes. Link met het bedrijfsleven: trainers, bedrijfsbezoeken, gastsprekers. Interactief, doe-gericht concept. Curriculum en concept aangepast aan de doelgroep van jongeren in het DBSO. Concept leent zich eveneens tot het ontwikkelen van creativiteit en het leren leren. - Praktisch: precieze inbedding in schoolprogramma’s te bespreken, evenals praktische modaliteiten zoals duurtijd, spreiding van de opleiding, locatie enz…
8
De methodiek van de haalbaarheidsstudie binnen “Bedrijfsbeheer”: een docent licht toe Vlaams Agentschap voor Ondernemersvorming - SYNTRA Vlaanderen SYNTRA Vlaanderen wil in het kader van deze infomarkt een workshop organiseren waarbij de methodiek rond het werken met een haalbaarheidsstudie praktisch door een docent wordt gedemonstreerd. Het bedrijfsbeheer van het SYNTRA-netwerk is gecentreerd rond het maken van een haalbaarheidsstudie. De docent zal uitleggen op welke wijze de 8 bouwstenen in de haalbaarheidstudie worden geïntegreerd en welke doelstellingen er telkens worden nagestreefd. Slechts via het bepalen van de juiste doelstellingen per bouwsteen kan het bouwwerk van de haalbaarheidsstudie effectief vrucht dragen. De docent zal hierbij oog hebben voor de introductie – hoe start je met een haalbaarheidstudie (wat is uw project ?). Bijzondere aandachtspunt is het laten uitwerken van een project door cursisten die nog geen concreet plan voor ogen hebben. Deze problematiek doet zich zeker voor in het secundair onderwijs en een gedachtenwisseling hierover kan boeiend zijn. Algemeen zal de docent zeker oog hebben naar de transfertmogelijkheden naar Onderwijs, maar hij zal ook aandacht hebben voor die elementen die de aanpak van SYNTRA Vlaanderen specifiek maken. Tijdens de voorstelling zal de docent ook aandacht hebben voor de wijze van examinering en de externe bruikbaarheid van de haalbaarheidstudie belichten als basisinstrumentarium. De deelnemers aan de workshop zullen ook de kans krijgen om op enkele PC’s op een praktische manier kennis te maken met de CD–Rom die bij de haalbaarheidstudie hoort. SYNTRA Vlaanderen is van oordeel dat dit item perfect de uitwisseling van kennis en methodieken tussen opleidingsverstrekkers en de bijzondere taak die SYNTRA Vlaanderen gekregen inzake het het bedrijfsbeheer. Het kadert ook perfect in de doelstelling om meer maar vooral beter ondernemen te stimuleren gezien het praktijkgericht en functioneel invullen van het bedrijfsbeheer de starter beter gevormd aan de startlijn brengt.
9
Spelend leren ondernemen met Top Team Bedrijfssimulatie Met het bedrijfssimulatiespel Top Team kunnen de deelnemers snel, eenvoudig en zonder risico duurzame ondernemerservaring opdoen. De deelnemers aan een Top Team bedrijfssimulatie worden in teams verdeeld. Elk team leidt een eigen onderneming en elk teamlid is verantwoordelijk voor een eigen vakgebied en voor de communicatie met andere directieleden. Als een echt Top Team nemen de verschillende ondernemingen beleidsbeslissingen over onder meer prijzen, reclame, marktonderzoek, productie, onderzoek en ontwikkeling, opleiding en leningen. Rob Frederix (coördinator Top Team): “De kernboodschap naar de scholen toe luidt: ‘Ondernemen kan ook leuk zijn!’. Iedereen moet zich na afloop een winnaar voelen. Top Team bedrijfssimulaties (Starters, Groeiers, Ondernemers en Managers) worden momenteel met veel succes toegepast in honderden scholen, hogescholen en universiteiten in Europa. De verschillende Top Team bedrijfssimulaties werken volgens dezelfde methode. Zo kan de deelnemer zonder nood aan specifieke voorkennis gemakkelijk instappen in het volgende spel van de Top Team serie. De bedrijfssimulaties kunnen op verschillende niveaus worden ingezet. Concreet worden de Top Team bedrijfssimulaties in zowel het algemeen, technisch, beroeps- en buitengewoon secundair onderwijs, in de Syntra opleidingen, in de lerarenopleidingen en in alle bedrijfskundige opleidingen in het hoger onderwijs gespeeld. De Top Team bedrijfssimulaties bieden (financieel) haalbaar, dynamisch, flexibel en competentiegericht (project)onderwijs van een hoog kwalitatief niveau met een sterke nadruk op sociale en communicatieve vaardigheden, zin voor initiatief, praktisch inzicht, creativiteit, motivatie en zelfgestuurd leren. De Top Team bedrijfssimulaties worden momenteel aangeboden in het Nederlands, Frans en Engels. De Top Team bedrijfssimulaties starten altijd onder begeleiding van Top Team trainers. In eigen school of op een andere locatie. Nadien kunnen de deelnemers onbeperkt verder spelen via het internet met gepaste elektronische feedback op maat. De manier waarop docenten Top Team bedrijfssimulaties inzetten, de mate van begeleiding en dus ook de mate van zelfwerkzaamheid van de deelnemers is zeer verschillend. We passen ons aan aan elke klant, aan elke omgeving, aan elk niveau; we maken programma’s op maat van het publiek. Een Top Team bedrijfssimulatie(met uitzondering van maatwerk) vraagt minimaal 3 lesuren maar is door zijn modulaire opbouw ook geschikt voor een langere tijdsbesteding. Met de extra opdrachten inbegrepen kunnen de Top Team bedrijfssimulaties tot meer dan 40 lesuren worden uitgebreid.” Verschillende Top Team projecten: Mix Project Vlaamse leerlingen van het secundair onderwijs en studenten van de Vlaamse Hogescholen spelen samen een Top Team onderneming. (Op uitnodiging van de verschillende hogescholen.) Project Lerarenopleiding Elk departement Lerarenopleiding kan zich uitzonderlijk volledig gratis (inclusief Top Team handboek en integrale begeleiding door ervaren Top Team trainers) inschrijven voor een (halve) dagopleiding ‘Ondernemerschap en Onderwijs’ die doorgaat in hun eigen school. Project eerste graad: Economie kan ook boeiend zijn Bedoeling van dit project is leerlingen uit de eerste graad te laten proeven van economie en hen te helpen bij een bewuste keuze voor een studierichting waarin economie een belangrijke plaats inneemt. Project tweede graad: Economie in de praktijk (nieuw!) Een volledig nieuw programma voor de tweede graad secundair onderwijs. Dit nieuwe Top Team bedrijfsspel toont leerlingen hoe dicht economie eigenlijk aanleunt bij hun eigen leefwereld en hoe actueel het vak economie wel is. Het sluit naadloos aan bij de 10
bedrijfseconomische leerinhouden in het secundair onderwijs en de geest van de nieuwe leerplannen. Project laatstejaars hoger onderwijs: Top Team Afstudeerdag (nieuw!) In deze nieuwe Top Team bedrijfssimulatie runt een team laatstejaarsstudenten Bedrijfsmanagement een fictief bedrijf. Door een zorgvuldige omkadering met kwalitatieve opdrachten en actieve feedback, heeft het geheel een bijzonder hoog niveau. De beste teams worden beloond met sollicitaties ‘op uitnodiging’ bij een aantal belangrijke bedrijven!
Voor de workshop zelf wordt er een interactief project uitgewerkt op maat van de deelnemers, representatief voor wat de verschillende Top Team projecten inhouden. Alle deelnemers zullen concreet dit aangepast Top Team bedrijfsspel spelen onder intensieve begeleiding van Top Team trainers en ontvangen aan het einde van de workshop steeds persoonlijke feedback en advies over de concrete toepassingsmogelijkheden in eigen school of organisatie. De Top Team handboeken waarmee gewerkt wordt tijdens de workshop alsook de Top Team handboeken beschikbaar gesteld aan geïnteresseerden aan de Top Team stand zijn steeds volledig gratis.
11
Ondergaan of Ondernemen? De leeronderneming: meer ruimte voor ondernemerszin op school UNIZO – VORMING i.s.m. Expertisecentrum Ervaringsgericht Onderwijs (ECEGO – KULeuven)
Merk ik welke leerling veel of weinig zelfsturing en ondernemingszin heeft? Krijgen leerlingen binnen mijn lessen de ruimte om zelf te doen, te ervaren, dingen te ontwikkelen… kortom te ondernemen? Hoe ondernemingsvriendelijk is onze school? Hoeveel ruimte voor initiatief krijgen onze leerlingen? We hebben veel projecten, maar spreken ze leerlingen daadwerkelijk aan in hun zelfsturing en ondernemingszin of zijn de leerkrachten de spil? Hoe bieden we leerlingen en collega’s een ruimer en diepgaander beeld van wat ondernemen op maatschappelijk vlak betekent? In het eerste deel van de workshop focussen we op de betekenis van ondernemingszin. We omschrijven het als een bijzonder krachtige mix van ‘zelfsturing’ en ‘creativiteit’ – een dispositie die maakt dat men heel goed weet om te gaan met de mogelijkheden en beperkingen die er zijn. Ondernemingszin dient daarom niet alleen economische belangen. Het is de basis voor ‘levenskwaliteit’! Aansluitend bij de definitie stellen we een observatieschaal voor om ondernemingszin bij leerlingen in kaart te brengen. We illustreren met een aantal sprekende casussen. We verkennen dan hoe we de leeromgeving krachtiger kunnen maken in het licht van zelfsturing en ondernemingszin. Met een checklist leren we scherper kijken naar de basiskenmerken van deze leeromgeving en vergelijken dit met het reilen en zeilen binnen de klas en de school. Els Bertrands van het Expertisecentrum Ervaringsgericht Onderwijs neemt dit deel voor haar rekening. In het tweede deel van de workshop diepen we een bijzonder krachtige werkvorm uit waarin leren organiseren en ondernemen helemaal centraal staat: de ‘Leeronderneming’. Een Leeronderneming is een echte onderneming op school: leerlingen krijgen de kans om te leren ondernemen door samen een eigen zaak op te richten, te beheren en tot ontwikkeling te brengen. Het is een unieke kans om het ondernemen al doende te leren. De Leeronderneming kadert in de studierichting waarin ze wordt ingericht en sluit dus aan bij de kennis en de competenties die men voor die studierichting uitschrijft. In dit deel worden de doelstellingen en de praktische uitwerking van de werkvorm ‘Leeronderneming’ toegelicht door Leen Mestdagh, Unizo Vorming – Onderwijs & Ondernemen.
12
De mini-onderneming prikkelt jongeren voor meer ondernemend gedrag Vlaamse Jonge Ondernemingen (VLAJO) i.s.m. de heer Dirk Slaets, Stedelijke Handelsschool Turnhout, 9 jaar mini-ervaring en de heer Wim Lecluyse, SintAmandscollege Kortrijk, 11 jaar mini-ervaring. “Zin doen krijgen in ondernemen” vormt de rode draad doorheen deze workshop. Hij wordt geleid door collega-leerkrachten die vanuit hun jarenlange ervaring met de methodiek toelichting zullen geven bij het concept en de vaktechnische mogelijkheden.
Concreet, denkt men dan aan: 1. Een gat in de markt ontdekken - haalbaarheid en winstgevendheid ontdekken - marktonderzoek uitvoeren en junior businessplan opstellen 2. Nadenken over ethisch ondernemen: - milieuvriendelijk produceren - constructief samenwerken 3. Organisatie van de onderneming en toewijzingen van de functies: - brainstorming van de functies - toewijzing van de functies 4. Leren organiseren: - werking mini-onderneming organiseren vanuit de workflow - taakverdeling leren zien binnen het bereiken van een einddoel 5. Leren uitvoeren van aspecten van de bedrijfsvoering: - aankopen, productie en voorraadbeheer - marketingmix - opvolgen van de verkopen - opvolgen van de boekhouding 6. Spanningen in de organisatie: - samen komen tot oplossingen - systematisch werken aan samenwerkingsvaardigheden 7. Zoeken naar de tweede adem, benutten van leerkansen: - analyse en verbetering van de organisatie 8. Ruime ondernemersvaardigheden: - een doel boven individuele belangen kunnen plaatsen - leiding geven en ontvangen - constructief vergaderen en communiceren - het eigen functioneren kritisch kunnen bevragen 9. Evaluatiesystemen: - overzicht van mogelijke evaluatieprocessen - screening van belangrijke ondernemersvaardigheden - self en peer assessement
13
‘Er is een mooie toekomst, maar zij is anders’: Markante conclusies en observaties na 45 gespreksavonden ‘Onderneming-Onderwijs-Ouders’ (leerkrachten en leerlingen uit het secundair onderwijs, ouders en ondernemers ) De heer Karel Uyttendaele (Jij bent FLANDERS FUTURE) brengt verslag uit. Een wereld zonder grenzen: nood aan meer ‘wereldburgers’ Sinds de Lente 2006 brachten overal in Vlaanderen 105 lokale ondernemers een bijzondere boodschap: er is nog een toekomst voor onze kinderen! Mede onder invloed van de wereldwijde invoering van het internet gebeurt echter alles veel globaler. En dat is een onomkeerbare verandering. Steeds minder bedrijven kunnen floreren op basis van wat er gebeurt onder de kerktoren. De hele maatschappij wordt geconfronteerd met de mondialisering. Maar dat betekent ook dat de toekomst er ‘anders’ uit ziet. Na 45 sessies tijd voor enkele conclusies.
Vragen die op deze discussie-avonden aan bod kwamen: -
Hoe kan delokalisering leiden tot de creatie van nieuwe jobs bij ons? Welk soort werk blijft over in West-Europa? Is er alleen een toekomst voor een elite van zwaar gediplomeerden? Vanwaar die plotse nood aan internationaal ondernemerschap, betrokkenheid, flexibiliteit, mobiliteit, interculturaliteit & ‘wereldburgerschap’? Waarom leidt wereldburgerschap tot meer innovatie, wetenschap, technologie en diversiteit?
Het belang van ondernemende attitudes in deze mooie, maar ‘andere’ toekomst. Serge Huyghe, projectmanager Onderwijs VKW In deze workshop wordt dieper ingegaan op één van de onderwijsprojecten van de christelijke werkgeversorganisatie VKW, met name Ondernemer voor de Klas (www.o-twee.be) die tweejaarlijks over het Vlaamse land wordt georganiseerd. De volgende editie vindt plaats van 5 tot 16 februari 2007. Bedrijfsleiders en kaderleden trekken tijdens dit project in het tweede trimester gedurende twee weken naar de klassen laatstejaars secundair onderwijs om er gedurende twee lesuren enthousiast te vertellen over het mètier ondernemer en hoe zij dat elke dag opnieuw persoonlijk inkleuren. De globale doelstelling van dit project is het stimuleren van het ondernemerschap bij de jongeren. Dat gebeurt eerst en vooral door hen persoonlijk te laten kennismaken met een bedrijfslid of hoger kaderlid. Een concrete getuigenis over wat deze mensen drijft, is voor veel leerlingen een echte openbaring. Ook wordt het bedrijf waar ze actief zijn voorgesteld. Hiermee proberen we een aantal clichés rond het bedrijfsleven te doorbreken. Clichés die voor een negatieve perceptie van “ondernemen” zorgt en dus mee verantwoordelijk zijn voor het lage aantal startende ondernemers. Het is echter niet de bedoeling van Ondernemer voor de Klas om van iedere leerling een doorwinterde ondernemer te maken. De nadruk wordt ook sterk gelegd op het belang van ondernemende attitudes. Want wat als ondernemende attitudes wordt omschreven (inzet en doorzettingsvermogen, discipline en stiptheid, omgaan met stress, flexibiliteit, creativiteit & innoveren, leiderschap, persoonlijke planning en werkorganisatie) zijn meestal enorm algemene attitudes die iedereen in onze maatschappij zou moeten bezitten. Met andere woorden, het is belangrijk dat iedere Vlaming een “ondernemende” Vlaming wordt, in de meest brede zin van het woord. 14
We merken dat inderdaad heel wat jongeren kampen met attitudeproblemen op het ogenblik dat ze de stap zetten naar het bedrijfsleven. Gezag aanvaarden ligt moeilijk, op tijd komen vormt soms een probleem… Dit is een constante in gesprekken met bedrijfsleiders en HR-managers. En dit geldt niet enkel voor jongeren die een technische of beroepsopleiding achter de rug hebben. Ook jongeren met een zogenaamde ASO-achtergrond kampen met dezelfde uitdaging. Vandaar is het bijbrengen van deze ondernemende attitudes niet enkel in het belang van de creatie van meer startende ondernemers, maar in het kader van onze toekomstige kennismaatschappij een noodzakelijkheid om maatschappelijk volop te kunnen meedraaien.
15
Hoe tracht VOKA een brug te bouwen tussen onderwijs en onderneming?VOKA – Kamers van Koophandel Christel Geltmeyer, VOKA – Kamer van Koophandel Oost-Vlaanderen Vera Timmers, VOKA – Kamer van Koophandel Limburg -
Bomma met week van het ondernemen, economische wandelzoektochten, megabrainstorm,.... Vliegende startersbrigade, infosessie ivm starten van een onderneming Bedrijfsstage voor leerkrachten, promotie+stagebemiddeling + info + opleiding voor stagementoren en stagebegeleiders, Transfer bedrijfsmanagement/schoolmanagement voor directies en scholen Aansluiting onderwijs/arbeidsmarkt vb samenaankoop machines, callcentervaardigheden,... ....
16
Spelend leren ondernemen met FuturisBiz van ING Creëer je eigen onderneming! Leid deze als een ware manager door elke week de juiste beslissingen te nemen! Je bedrijf zal groeien, je zal rijker worden én je leert een bedrijf leiden. De intelligentie van jouw beslissingen wordt gemeten aan de hand van jouw Business Intelligence Coëfficient! Deze zal stijgen bij elke goede beslissing (bijvoorbeeld: het aankopen van producten als je voorraad bijna 0 is) en deze zal dalen bij elke slechte beslissing (bijvoorbeeld: het opstarten van een tweede bedrijf als je geen cash geld hebt). Zorg ervoor dat je groeit én de juiste beslissingen neemt. Zo kan je bovendien leuke prijzen winnen. Tijdens deze workshop zal de werking van het spel uitgelegd worden aan de hand van een onlinedemonstratie.
17
