Informatieblad voor de Protestantse gemeenten te Enschede en Usselo. Jaargang 6, nummer 10, oktober 2015

Informatieblad voor de Protestantse gemeenten te Enschede en Usselo

Jaargang 6, nummer 10, oktober 2015 Inhoud Hoofdartikel



Midden in de stad, in het hart van het nieuwe ziekenhuis, ontstaat een bijzondere ruimte

De mensen van voorbij



Bestuur en beleid



Diensten AriënsZorgpalet gaan door

Beheer



Dankbaar voor financiële steun

Boek



Postuum boek Geurt oosterwegel

Bezinning & Bezieling



Veel concerten deze maand

Gerechtigheid



Avondmaalswijn van Palestijnse boeren

Terugblik



Terugblik op feestweek Programma Vredesweek

Nieuwe doordeweekse activiteiten

Wijken en gemeenschappen  Gaat Lonneker alleen verder?

Jeugd



Wat een feest was het

Alle zeven Dagen



Bij de kerkdiensten



Collecte voor goede oogst in Bolivia

Kerkdiensten



Wijken en gemenschappen Langszij  Ontmoetingskerk



Kapel Lonneker



Bethelkerk



Vrijzinnigen



Open gemeenschap



Usselo-Boekelo-Twekkelo



Oecumenische Geloofsgemeenschap



Netwerkcafé

H

In November gaan we verder met ontmoeten en wel 6 november voor 18-30 jarigen en 19 november voor 30-40 jarigen. Het enige doel van deze avonden is dat er een plaats is, binnen de kerk, om elkaar te ontmoeten. Dat er ruimte is om te praten over de dingen die we in het dagelijks leven meemaken, ons raken, ons voor vragen zetten. We willen graag een gevarieerde groep mensen tegenkomen; mensen die via via meekomen, maar ook de actieve leden. We starten vanaf 17.00 uur. Wij denken om 19.00 uur te stoppen. Vanaf 18.00 uur zal er wat te eten klaar staan. In overleg willen wij

Je kunt je suggesties ook kwijt op onze facebookpagina (https://www.facebook.com/Netwerk-Ontmoetingskerk-Enschede160902920919317/timeline/?ref=hl) en je wordt van harte uitgenodigd om deze te liken zodat we binnen afzienbare tijd een wat kortere en gemakkelijker door te geven naam hebben. Tot ziens in het Netwerkcafé, Jan Schaake ([email protected]) Ineke van der Meulen ([email protected])

Broodje bezinning

I Kerkelijk Bureau is gesloten van 5 t/m 18 oktober

et Netwerk café is van start gegaan en we hebben de eerste twee bijeenkomsten gehad.

deze tijden ook best aanpassen, maar dat geldt ook voor de inhoud van deze avonden. Wij doen de start en daarna laten wij ons graag door de aanwezige inspireren over de verdere vorm en inhoud. Zodat het ook echt een avond wordt waar jullie “iets vinden” en graag voor terugkomen. Misschien niet elke keer, maar wel met regelmaat. Jullie hoeven je niet op te geven. We willen graag dat jullie ook spontaan binnen kunnen komen!!! Je vindt de Ontmoetingskerk aan de kruising van de Johan Wagenaarstraat met de Varviksingel.

n de komende winter[p gaan we starten met nieuwe activiteiten in de Ontmoetingskerk.terperiode

Een daarvan is dat we met elkaar op elke 1e Donderdag van de maand een broodje kunnen nuttigen en dan tegelijkertijd met elkaar in gesprek gaan onder leiding van een gespreksleider. De 1e keer zal zijn op Donderdag 8 oktober a.s. van 12.30 - 13.30 uur. Deze keer zal ds. Hanneke Siebert aanwezig zijn. De daaropvolgende data zijn 12 november en 3 december. U kunt zich hiervoor opgeven bij Marianne Schaart tel. 053-4330556 of via email: [email protected].

Meditatief wandelen Deze activiteit is één van de initiatieven, ontstaan uit de werkgroep

Doordeweeks Ontmoeten De eerste wandeling gaat van start op vrijdag 30 oktober a.s. Aanvang 14.00 uur en om 15.30 uur sluiten we de middag gezamenlijk af. Meewandelen? Graag opgeven via de mail . [email protected]

Dominee nodig? Eerst de wijkpredikant bellen. De telefoonnummers staan in de wijkrubrieken. Bij geen gehoor: 06 53895889

Adressen

Algemene Kerkenraad Scriba: J. Roordink, tel. 053 4334549 06 54635537 Postadres: Varviksingel 139, 7512 EK, Enschede E-mail [email protected] Website: www.pgenschede.nl

Diaconie Protestantse Gemeente Enschede Scriba: Vacant Postadres: Varviksingel 139, 7512 EK, tel. 4314464 e-mail [email protected] Website: www.pgenschede.nl/diaconie Rek. nr. NL38ABNA0592218341

Vrijwilligers gezocht e Cypressenhof, Hengelosestraat 363, in Enschede, is een kleinschalige locatie, onderdeel van Zorggroep Manna. Er wonen 24 personen met een vorm van dementie. Zij zijn verdeeld over 4 huiskamers, van ieder 6 bewoners

D

Vrijwilligers die helpen bij de maaltijden in de Cypressenhof

Jeugdwerk Gerben Lubbers 0548-519555, 06-19195376 [email protected] Werktijden: dinsdag en donderdag, 's middags en 's avonds; Woensdagavond en vrijdagmiddag.

College van Kerkrentmesters Secretaris: J. Keizer, Postadres: Varviksingel 139, 7512 EK, Enschede, E-mail: [email protected]

Kerkelijk Bureau ●Bij het ontbijt (tussen 8.30-10.00 uur) zorgt u voor een gezellig begin van de dag en u ondersteunt waar nodig. Er zijn maximaal 6 bewoners aan tafel. Na afloop ruimt u op. ●Bij de warme maaltijd kunt u helpen deze te bereiden, en/of zorgen voor gezelligheid, tafel dekken, opruimen! (tijden 11.30-13.00 uur of 17.00-19.00 uur) ●U bent als tweede begeleider aanwezig tijdens de maaltijd, u ondersteunt de medewerker en draagt bij aan de gezelligheid tijdens de maaltijd ●Werktijden worden in overleg vastgesteld

Wat vragen wij van u? ●U bent sociaal, vriendelijk, geduldig en heeft gevoel voor humor. U vindt het leuk om er voor te zorgen dat de maaltijd een gezellige bijeenkomst wordt. ●U heeft affiniteit met dementerende ouderen. Wilt u er meer over weten, of zich aanmelden? Dan kunt u contact opnemen met de coördinator vrijwilligerswerk, Hetty Verdouw. [email protected] of: 053-3030 600

Tijdelijk bezoekadres: Uitvaartcentrum, Varviksingel 141, 7512 EK Enschede Postadres: Varviksingel 139, 7512 EK Tel. 053 4314464, email: [email protected] Openingstijden: maandag tot en met donderdag 10.00 - 13.30 uur, Voor het aanvragen van huwelijksbevestiging (tien weken van te voren aanvragen), verhuizingen en vragen met betrekking tot VVB/kerkelijke bijdrage.

Banken Algemeen nummer: NL35FVLB0699541077

Betaling VVB/kerkbalansbijdrage: NL67FVLB0699843626 Collectemunten (zie ook onder collectemunten pagina 15): NL38ABNA0592218341 Alle bankrekeningen t.n.v. Protestantse Gemeente Enschede.

Christelijk symbool

Colofon

Christusmonogram en

De X en de P in het symbool zijn de Griekse letters Chi (c) en Rho (r). Samen vormen ze de afkorting van de naam CRIZTOZ, Christus dus. Sinds de vierde eeuw wordt het monogram vaak gecombineerd met de Alpha (a, A) en Omega (w, W), de eerste en laatste letter van het Griekse alfabeth. In de Bijbel zijn meerdere plaatsen die God / Christus aanduiden als heerser van de tijdigheid.

Jesaja (41,4) vraagt en antwoordt: ‘Wie heeft dat tot stand gebracht? Hij die alle geslachten het bestaan geeft vanaf het begin: ‘Ik, Jahwe, die de eerste ben, ik, die ook ben met de laatsten’. En verder (Jes.44,6). ‘Dit zegt Jahwe, Israëls koning, zijn verlosser, Jahwe der hemelse machten: ‘De eerste ben ik en de laatste, buiten mij is er geen god’. In het laatste boek van de bijbel, de Openbaring van Johannes, (1,8) lezen wij o.a. letterlijk: ‘Ik ben de Alfa en de Omega, zegt God de Heer, Hij die is en die was en die komt, de Albeheerser’. In zijn almacht kan Hij begin en einde vaststellen en opheffen en als Schepper van hemel en aarde een nieuwe hemel en een nieuwe aarde scheppen: ‘En ik zag een nieuwe hemel en een nieuwe aarde; de eerste hemel en de eerste aarde waren verdwenen en de zee bestond niet meer’ (Openb.21,1). Die koppeling van de A en de w met de X en de P betekent dat Christus, zoals wij het belijden, ‘Eén in wezen met de Vader’ is.

In het kwartetspel, dat uitgereikt is tijdens de feestweek rond de Ontmoetingskerk, wordt het symbool

PX Pax Christi genoemd. Dat klopt dus niet. Hebben we weer iets geleerd. Peter ter Horst

Kopij volgende nummer

Het volgende nummer van

Kopij moet uiterlijk in het bezit zijn van de redactie, De kopij dient per email-bijlage aangeleverd te worden e-mail Met de hand geschreven kopij kan niet worden verwerkt.

Aanleveren illustraties en foto’s Graag apart opsturen (niet opgenomen in een tekstdocument) en in zo groot mogelijk formaat. Hoe controleer je het van formaat illustraties en foto´s in Windows? Rechtsklik in de verkenner op de foto en kies Eigenschappen> Details. Bij ‘Afbeelding’ staat het aantal pixels. Dat aantal moet minimaal 1200 pixels zijn voor een foto van 10 cm breed of hoog (300 dpi), dus 2400 pixels voor een foto van 20 cm.

Eindredactie en vormgeving: Peter ter Horst, Hanenberglanden 157, 7542 EV Enschede, tel. 4770056. [email protected] of [email protected] Advertenties Kerkelijk Bureau, 053 4314464 [email protected]

Leden Werkgroep Communicatie: (deze commissie vergadert vier keer per jaar): G. Doornekamp, [email protected] M. Feddes, webmaster: [email protected] P. ter Horst, [email protected] W. Kleisen, tel. 4330311, e-mail [email protected]; S. Poortinga, [email protected] J.D. Zuurmond, [email protected] Correspondentieadres: Kerkelijk bureau Protestantse Gemeente Enschede, Varviksingel 139, 7512 EK, tel. 4314464. : Drukkerij Van Barneveld Denekamp.

Hoofdartikel Jona in de stilte at is de titel, die kunstenares Hieke Luik heeft gekozen voor haar werk: twee grote, draaibare bronzen deuren, die in onze nieuwe kapel/stilteruimte worden geplaatst. Het verhaal van Jona is in de gesprekken met de architect en allen die “meebouwen” en een bijdrage leveren, een inspiratiebron geweest.

D

Zijt Gij mijn God, ben ik uw mens nog, Here? Doet Gij vergaan wie zich van U afkeren, laat Gij mij over aan mijn lot?

mijn leven? Welke keuzes moet ik maken? Heb ik nog houvast aan mijn levens- of geloofsovertuiging? Hoe gaat het thuis verder? Wat betekent de dood voor mij? Waar put ik vertrouwen uit, vind ik hoop, troost…?”

Zo zingt Jona in de buik van de vis (gez. 155, Nieuw Liedboek): een mens die alle grond onder de voeten heeft verloren, niet meer weet waar “boven” en waar “beneden” is, vol vragen, angst en onzekerheid…

Ach Heer, geef licht wie viel in ongenade! Hoe lang vergeldt Gij 't kwade met het kwade, verhult Gij mij uw aangezicht?

Geef toch een blijk van weten en vergeven! Ik roep U uit de diepten van het leven, de diepten van het dodenrijk,

Hebt Gij voorgoed wie U verliet verstoten, voor eeuwig achter mij de poort gesloten naar 't leven en zijn overvloed?

Gij zelf deed, Heer, mij weg van voor uw ogen. Red mij! de waatren zijn om mij bewogen, breng uit de zee mijn leven weer!

Dag en nacht zijn patiënten, bezoekers en medewerkers welkom om letterlijk en figuurlijk stil te staan bij wat er op dat moment in hen leeft. Om op adem te komen, hun gedachten te laten gaan en de stilte haar werk te laten doen. Voor wie daar behoefte aan heeft, ligt er een boek waar gedachten en gebeden kunnen worden opgeschreven, in een aparte ruimte kan een kaars worden opgestoken of de naam van een overledene op een steen worden geschreven.

Midden in de stad, in het hart van het nieuwe ziekenhuis, ontstaat een bijzondere ruimte, waar het in contrast tot het nabijgelegen restaurant en alle knappe bedrijvigheid op de diverse afdelingen stil is. Patiënten krijgen in steeds kortere tijd meer indrukken te verwerken. Er kan steeds méér in minder tijd, terwijl de mens om wie het gaat, geestelijk nauwelijks bij kan benen wat er mét en aan hem of haar gebeurt. Dat roept vaak allerlei vragen op, angst en zorgen. “Wat overkomt me? Wat maakt mijn leven nog de moeite waard? Hoe moet ik verder? Wat is de zin van

Langszij Berichten uit AriënsZorgpalet verzorgd door de geestelijk verzorgers: ds E.K. den Breejen ds A. Fuhrmann ds A. Meurs Drs. A. Peijnenborg E-mail: [email protected]

Zie mij weer aan, zie 't zeewier om mijn slapen; moet dan de krans, Heer, voor mijn hoofd geschapen, verdorren en verloren gaan?

Bron Presentatieboekje Kapel/stilteruimte MST, IAA-architecten

Gij hebt de dood zijn eigen graf gedolven, de waatren zijn uw grondgebied…. Op zondagen wordt er gevierd, doordeweeks op bepaalde tijden gemediteerd en tijdens de middagpauze een kwartiertje de stilte “geproefd”. En met regelmaat wordt de stilte doorbroken door muziek “die het hart verheugt”… Voor wie in het ziekenhuis komt zal veel ongerijmd, onopgelost en verdrietig blijven. Maar wij hopen en vertrouwen dat velen zich in deze veilige omheining kunnen hervinden, grond onder de voeten ervaren en kracht op kunnen doen om hun weg te vervolgen. Ds Andrea Fuhrmann, geestelijk verzorger MST

Gij duldt het niet, Gij redt mij uit de golven;

Zwijgen is goud Wij zijn zo gewend aan praten en doen, dat het ons moeilijk valt om stil te zijn. Maar af en toe zie je mensen op zoek gaan naar stilte, soms in afzondering, maar ook bij elkaar. En het is dan vaak een spannende zoektocht naar wat je in de stilte vindt, hoe je elkaar de ruimte geeft zonder alles met woorden dicht te plakken, hoe waardevol woorden ook kunnen zijn. Maar praten om het praten daar word je zo moe van, dat hou je niet vol. Praten kan een automatisme worden, om maar niet te hoeven stilstaan bij iets. Dan kan het blijken dat de vele woorden vaak bedekken dat mensen gespannen zijn, moeite hebben met de situatie. Hoe moeilijk het is om geen antwoorden te geven of te ver-

wachten van de ander. Er is niet altijd een antwoord. Wat er wel kan zijn is de betrokkenheid op elkaar, de stilte waarin je woordeloos meer kunt delen dan in taal te vatten is, een schat niet in woorden uit te drukken. Die spanning kom je tegen in het zwijgen met elkaar. En tegelijkertijd mag je de ruimte ervaren om er

Masoud en Cora Mohammad Amini-Rikken zijn nu vierenhalf jaar getrouwd. Vooraf maakten ze een ongebruikelijke afspraak: ze zouden nooit meer dan vijf asielzoekers tegelijk opnemen in hun huis. Vijftien jaar geleden kwam Masoud als moslim naar Nederland. Inmiddels is hij voorganger van een gemeente, die in drie verschillende plaatsen samenkomt. “Sinds ik een plek voor mezelf heb, heb ik altijd asielzoekers opgevangen. Ik heb zelf meegemaakt hoe het is om dan een tijdje hier, dan een tijdje daar te wonen. Met koud weer ga je niet op het station of op straat slapen. Daar krijg je niet alleen lichamelijke klachten van, maar ook psychische. Zelf slapen we op een hoogslaper en dan liggen er een paar op de grond en op de slaapbank. Overdag doen we veel bijbelstudie en om beurten heeft een van de gasten corvee. Eerlijk gezegd komt er ook een klein beetje eigenbelang bij kijken. Alleen wonen is ook een probleem. Dan ga ik te veel denken. Het is goed om samen te zijn met anderen, om samen te praten en te lachen. Op veel verschillende manieren komen mensen naar ons toe. Pastors in het detentiecentrum bellen bijvoorbeeld op als er iemand op het station wordt gezet. Zo’n persoon moet zich soms een maand later melden bij de rechtbank en wordt aan zijn lot overgelaten. De laatste maanden is het wat rustiger in huis, onder andere door het beleid van de regering. Bang voor de toekomst ben ik niet. Niemand weet wat er morgen komt. We spreken daarom nooit af hoe lang iemand bij ons mag blijven. Als je op de Bijbelse manier leeft, wordt je gezegend. Je krijgt genoeg terug. Dat moet je ervaren, om het te begrijpen.” Overgenomen uit IDEAZ, praktijkblad over missionaire gemeenschapsvorming van MissieNederland. www.missienederland.nl/ideaz.

gewoon te zijn, te accepteren wat dan, op dat moment leeft aan onmacht, pijn of stille blijdschap. Laten we de stilte niet ontlopen, waarin we onszelf en de aAnder met nieuwe ogen kunnen leren zien. Dat we onszelf en de stilte de kans geven om bij onze bron te komen.

Verstilling, kom in mij. Orden mijn chaos. Beperk mijn woordenstroom. Genees mijn boosheid. Geest van verstilling, zuiver mij. Was mijn verdriet schoon. Geef mij een helder zien. Zuiver mijn ondertonen. Verstilling, rust in mij. Kom tot in mijn diepste. Woon op mijn grond. Vestig jouw huis van vrede in mij. Geest van verstilling, open mijn gehoor voor de goedheid. Geest van goedheid, dooradem mij. Bouw mij uit tot nieuwe ontvankelijkheid. Marinus van de Berg

Kerk & Stad, oktober 2015

3

De mensen van voorbij Hendrik-Jan Schutten

Anne Antonie Theodore Fleers

Geboren: 24 februari 1933, overleden: 5 juli 2015 ‘Samen’ dat is het woord dat past bij Henk Schutten, die zo plotseling op zondag 5 juli gestorven is. Samen met Riek. Want waar Henk ging, ging Riek. Toen ze jong waren en ze de boerderij moesten runnen en toen ze oud werden en ze samen moesten gaan wonen aan de Veldhoflanden. Samen melken, samen de koeien verzorgen, samen zorgen voor hun kinderen. En, ja, het kwam er ook nog van, samen op vakantie. Samen, bijna 60 jaar, drie jaar verkering en bijna 57 jaar getrouwd. Henk had vele talenten. Hij knutselde graag, had gouden handen en was de Willie Wortel van de Zuid Esmarke. Maar ook heel graag zat hij met zijn vrouw Riek op de fiets. En toen dat niet meer ging samen op de scootmobiel. Zo kennen velen hem ook, rijdend door Enschede. Henk had lief, geheel op zijn manier. Natuurlijk zijn Riek en zijn kinderen, zijn familie, zijn vrienden. Henk was een mensenmens, een joviaal man. Hij kon praten als Brugman. Altijd waren er verhalen. Altijd maakte hij contact, waar hij ook was, op straat, met de verzorgenden, met de cassieres in de winkel. De laatste jaren was dat meer geworden, dat praten en vertellen. Alsof hij wat in te halen had, na een leven lang keihard werken en omgaan met dieren. Het was moeilijk voor Henk om de boerderij aan de Zuid Esmarke los te laten. Hij moest er weg maar kon het niet begrijpen, had er zo graag tot zijn dood gewoond, samen met zijn Riek. Het mocht niet zo zijn. De pacht werd opgezegd. Dat heeft hem geraakt, gekwetst en veel verdriet gedaan. En, alleen nog maar heel, soms kon hij de laatste weken zeggen, dat het misschien toch ook wel een heel klein beetje goed was dat zij moesten gaan wonen aan de Veldhoflanden. Voor Riek wás het ook goed maar voor hem niet. Hij was nog zo vitaal, vond het zo fijn om te rommelen in de schuur, het gras te maaien en nog wat beesten te verzorgen. Nee, hij kon het maar niet verkroppen. Zo was Henk. Een mens, met mooie kanten en met moeiten. Tijdens de afscheidsplechtigheid lazen we van de liefde uit 1 Cor 13. Liefde voor mensen en voor dingen, hoe belangrijk is dat! En hoe belangrijk dat wij door de liefde van mensen ook iets ervaren van de grote liefde van God. Wij wensen Riek en de kinderen en de kleinkinderen Gods troost en zegen toe. Ds. Ellen Sonneveld

Op 31 augustus is overleden Anne Antonie Theodore Fleers, Getfertplein 15, in de leeftijd van 58 jaar. Tom werd geboren en groeide op in Zutphen. Door een spastische aandoening bij zijn geboorte werd hij ernstig belemmerd in zijn mogelijkheden. Er was veel waartoe Tom niet in staat was. Maar er was ook heel veel wel mogelijk. En daar heeft Tom buitengewoon van genoten. Van vakanties eerst met en later zonder zijn ouders. Van de betrokkenheid en aandacht van zijn zus en broers en van de neven en nichten. Van zijn huisgenoten aan het Getfertplein. Van de klassieke muziek, waarvan hij een respectabele verzameling bezat. Van boeken die hij las en waarmee hij kon duidelijk maken waar hij was geboren. Van de concerten in het muziekcentrum, waarvan hij er zo’n veertig in een jaar bezocht, soms wel twee keer in een week. En niet te vergeten van de kerkdiensten in de Apostel Thomaskerk, die hij zo trouw bezocht. Dat was één van de grote verdiensten van onze moeder, zei broer Bert, dat zij Tom toen hij verhuisde naar Enschede, in contact bracht met een kerkelijke gemeente. Tom beschikte over een bijzonder vermogen, namelijk genieten van wat er was. Nooit heeft iemand hem horen klagen over wat er niet was of kon zijn. Nooit! Wel schrok hij toen een paar maanden geleden een tumor de normale voedselinname onmogelijk maakte en hij door middel van een sonde gevoed moest worden. Hij vroeg zich af of dat betekende dat zijn leven nu zou gaan aflopen. Lang stond hij niet stil bij die vraag. Een operatie bleek niet mogelijk, net zo min een bestraling. Tom heeft nog een aantal goede maanden mogen beleven. Totdat hij een paar dagen nadat hij weer in het ziekenhuis was opgenomen, stierf. In vrede. Na een bijzondere uitvaartdienst waar goede woorden werden gesproken en prachtige muziek klonk waarvan Tom zo intens had genoten werd hij begraven bij zijn vader, moeder en broer op de begraafplaats te Usselo.

4

Ds. Richard Vissinga

Tjeerd Boltjes Tjeerd Boltjes is begin september overleden en gecremeerd. Hij is 76 jaar oud geworden Hij was opgegroeid in Groningen en zoals velen mocht hij naar de MULO. Hij haalde zijn diploma zonder enige inspanningen. Pas toen hij verder wilde leren, bleek hoe goed hij eigenlijk was en zo deed hij fluitend de bosbouwschool in Velp. Later toen er kinderen kwamen heeft hij nog in de avonduren economie gestudeerd aan de Erasmusuniversiteit in Rotterdam. Later heeft hij gezien, dat hij een fotografisch geheugen had en een hoog IQ, maar Tjeerd zou Tjeerd

niet zijn dat hij er zich op voor wilde laten staan. Een authentiek mens, die bleef wie hij was en alle namen kende van de tijd dat hij directeur van de milieudienst in Enschede was en die precies wist te vertellen hoe iets tot stand was gekomen. Hij was mede- oprichter van de Rotary Enschede Zuid en werd door velen gewaardeerd. Samen met Jenny, zijn vrouw was hij dit jaar 50 jaar getrouwd en kregen ze drie kinderen, Alphons, Irma en Yvonne en prachtige kleinkinderen. Een man die bleef zoals hij was, die met zijn prachtige witte haren herkenbaar was op grote afstand en die behalve kennis van allerlei planten en bomen ook nog een speciale hobby had en dat was fietsen. Ik was blij hem te mogen ontmoeten. Hij heeft me veel geleerd en samen ontstond er een band tussen ons. Toen heeft hij ook gevraagd of ik de dienst wilde leiden bij zijn crematie. We hebben het over zegenen gehad. Zegenen betekent het goede naar voren laten komen. Tjeerd is velen tot een zegen geweest, al zou hij zelf het woord zegen daarvoor niet gebruiken. Velen mochten iets van hem ontvangen. Aan het einde van de bijeenkomst in het crematorium kreeg Tjeerd de zegen van God en ontvingen we herdachten we hoe Tjeerd ons tot een zegen was. We wensen zijn vrouw Jenny en de kinderen en kleinkinderen veel sterkte toe. Ds. Olaf Haasnoot

Geertje van der Beek – Koopman Op 4 september is overleden Geertje van der Beek – Koopman, in de leeftijd van 90 jaar. De laatste maanden van haar leven bracht ze door in het verpleegtehuis het Wiedenbroek te Haaksbergen. Daarvoor woonde ze aan de Lintveldebrink 116. Ze werd geboren en groeide op in Huizinge, een klein Gronings dorp onder de rook van Loppersum, dat niet zo lang geleden landelijke bekendheid kreeg vanwege een forse aardbeving. De overgang van ’Hoezen’ naar Enschede leverde voor Geertje geen problemen op. Ze heeft er integendeel van genoten. Ze hield van mensen, van gezelligheid, was gastvrij en knoopte zomaar met vreemden een praatje aan, of het nu bij de bus was of in een wachtkamer van een arts. Aan haar en haar man Niklaas werden drie zoons en twee dochters geboren. Met grote toewijding verzorgde ze haar huishouding. Een kleine twintig jaar geleden stierf haar man door wie ze ‘stokverwend’ was. De laatste jaren kwamen de ongemakken. Ze vond het zo erg dat ze op een zeker moment niet meer kon lopen. Nog erger vond ze het toen ze in het Wiedenbroek moest worden opgenomen omdat Johannes haar niet langer kon verzorgen. Kerk & Stad, oktober 2015

Wat wilde ze graag mee naar huis. Het was heel bijzonder dat ze in haar leven nooit alleen geweest is. Nadat ze was opgegroeid in een groot gezin stichtte ze zelf een groot gezin. En toen haar man stierf bleef Johannes bij haar. Voor hem breekt nu een tijd aan, die zij nooit gekend heeft. Wat er diep van binnen in haar leefde bleef voor anderen verborgen. Wat ze niet kwijt wilde, daar kwam je niet achter. Aan haar trouwe kerkgang van vele jaren en aan de wekelijkse uren voor de televisie (Nederland zingt en ds. Van der Veer) kon je aflezen dat de kerk en het geloof belangrijk voor haar waren. Dat drukten we uit in de uitvaartdienst in Usselo waarbij we de woorden van Psalm 23 en Joh 14 over het huis met de vele woningen overdachten. Ds. Richard Vissinga

Cornelis van Loenen Hij overleed op vrijdag 4 september 2015 in de leeftijd van 89 jaar. Hij werd verpleegd in AriënsZorgpalet aan het Klaaskateplein 40/21. In hem gedenken we een vader, opa en overgrootvader die in Mijdrecht geboren werd als oudste in een gezin met zeven kinderen. Tijdens zijn jeugd in het westen des lands heeft hij de oorlogstijd meer beleefd als avontuur dan als levensgevaarlijk. Toen hij op 28 augustus 1952 huwde met Riek Nijland uit Almelo ging de toekomst in Enschede verder. Het gezin werd gezegend met vier kinderen: twee jongens en twee meisjes. Moeder speelde vader de handen vrij om als vertegenwoordiger in woningtextiel voor het gezinsinkomen te zorgen. Daarnaast was hij jarenlang actief in de stadspolitiek voor CHU, later CDA en tot 1998 met een lijst onder eigen naam. Daarnaast was hij actief als ambtsdrager in de Vredeskerk. Een minder bekende kant aan hem is de fantastische verhalenverteller, die hij ook was voor zijn (klein)kinderen. Hij had een bepaalde mate van onverschrokkenheid in combinatie met een vlotte babbel. Gedreven door het verlangen om over (partij)grenzen heen te kijken zonder aanzien des persoons. Toen hij als late vijftiger uit het arbeidsproces stapte, is hij met zijn vrouw gaan reizen. De tien jaar na haar heengaan in 2005 vielen hem niet licht, maar soms schermde hij zichzelf ook af in contact. In de lente kon hij zich niet langer handhaven aan de Hogelandsingel 97. Opname in het verpleeghuis was geboden. De gedachtenisdienst werd op donderdag 10 september 2015 gehouden op basis van Mattheüs 28: 16-20. Daarna werd hij op de Oosterbegraafplaats bij zijn vrouw gelegd in de schoot der aarde. Moge zijn nagedachtenis tot zegen

strekken en de Here zijn kring van geliefden nabij zijn door Zijn Geest van vertroosting. Ds. E.G.H. Laseur

Teunis Moot Op 5 september is overleden Teunis Moot, De Posten 135-422, in de leeftijd van 94 jaar. Teun werd geboren en groeide op in Rotterdam. Hij maakte er in mei 1940 het bombardement mee. Hij dook onder in Limburg, maar kon niet voorkomen, dat hij in Duitsland moest werken. Na de oorlog kwam hij naar Enschede en bouwde daar zijn verdere leven op en uit. Hij had als stiefvader de zorg voor verschillende stiefkinderen: Elly, Lidy, Hans, Ria, Marja en Gerrie. Voor sommigen van hen was hij als een ‘echte’ vader. Uit het huwelijk met zijn tweede vrouw werd hem dochter Karin geboren. Zij had als kind met een verstandelijke beperking bijzondere aandacht en zorg nodig. Teun gaf die toegewijd en liefdevol. Het gaf hem aanleiding zich in te zetten voor wat toen heette de Vereniging voor het Zorgenkind. De laatste jaren van zijn leven bracht hij door in het verzorgingstehuis De Posten. Hij hield van biljarten en bracht het zelfs tot erelid van de biljartvereniging, waar hij met enige trots over sprak. Daarnaast deed hij veel voor de bewonersvereniging van De Posten. Jarenlang was hij een trouw bezoeker van de kerkdiensten op de eerste donderdag van de maand in De Posten. Toen zijn krachten na een recent hartinfarct afnamen spraken we elkaar onder meer over zijn uitvaart. Hij wilde graag dat in het crematorium 1 Korintiërs 13 werd gelezen en overdacht. Immers, voor Teun was dat waar het in het leven op aankwam: op liefde. En zo is het gebeurd. Ds. Richard Vissinga

Alie Kistemaker-Scheer Op 7 september is overleden Alie Kistemaker-Scheer, Wicher Nijkampstraat 52, in de leeftijd van 77 jaar. Alie werd geboren en groeide op in Enschede. Het bombardement waarbij het ouderlijk huis afbrandde heeft een diep spoor in haar leven getrokken. Net als de verzetsactiviteiten van haar vader, waardoor het gezin tijdelijk verbleef in Rijssen. Op veertienjarige leeftijd kwam ze te werken aan de lopende band in de confectie. Zeshonderd overhemden gingen er op één dag door haar handen. Ze was zo snel dat niemand haar kon bijhouden. Op 7 juni 1958 trouwde Ali met Henk. Er volgden goede en gelukkige jaren, waarin aan hen dochter Karin werd geboren. Via Vlaardingen en Geervliet keerden ze 15 jaar geleden weer terug naar Enschede. Wat heeft ze veel gebreid in die jaren. Manden vol hebben hun weg gevonden naar Roemenië. Zorgzaam was ze,

dienstbaar en stipt: niet de slechtste eigenschappen waarover een mens kan beschikken. Met grote toewijding heeft ze voor Henk gezorgd. Ze legde hem in de watten. Totdat het niet meer ging en ze haar dagen op bed moest doorbrengen. Toen wisselden de rollen. Toen mocht Henk voor haar gaan zorgen. En wat heeft hij dat vervolgens toegewijd gedaan. Wat er binnenin Ali leefde bleef voor anderen verborgen. Daar sprak ze niet over. Net zoals je van een bron alleen het stromende water ziet, maar niet wat daar binnenin gebeurt. Ali beschikte over een eenvoudig geloof, dat helemaal bij haar paste. De laatste tijd groeide haar verlangen om naar de hemel te gaan. De ziekte waaraan ze leed heeft vele jaren gesluimerd, maar vanaf het voorjaar raakte ze de moed en de energie om verder te leven steeds meer kwijt. In vrede is ze gestorven. De woorden uit de trouwviering van 57 jaar geleden hebben ook bij haar uitvaart geklonken: de Heer is mijn Herder, het ontbreekt mij aan niets. Ds. Richard Vissinga

Antony Hendrikus Meulman Op 7 september is overleden Antony Hendrikus Meulman, Broekheurnerstede 322, in de leeftijd van 88 jaar. Slechts ruim een week heeft Ton in zijn nieuwe appartement gewoond. Nauwelijks gewend en toch al genietend namen zijn krachten snel af en werd hij opgenomen in het ziekenhuis. Daarvoor woonde hij vele jaren aan de Kevelhamhoek, eerst met zijn vrouw Annie, die tien jaar geleden stierf na een moeilijke tijd van ziekte en zorg, en daarna alleen. Hij was een tevreden mens, die het maar moeilijk vond als mensen aandacht aan hem schonken. Veelzeggend was zijn vaste gebaar, waarmee hij die aandacht wegwuifde. En tegelijk was hij er toch ook blij mee. Vooral met de aandacht van wie hem zo lief waren: zijn vier kinderen met hun partners en de tien kleinkinderen met hun partners; en de twee achterkleinkinderen. Het was heel bijzonder, dat hij zo heel bewust van hen afscheid heeft genomen in de dagen voordat hij stierf. Wat een waardevolle en kostbare momenten! Ton keek terug op een bewogen leven, waarin de armoede waarin hij opgroeide, zijn oorlogservaringen in Indonesië en de treinkaping bij De Punt diepe sporen in zijn leven hebben getrokken. Ton heeft jarenlang als conducteur bij de Nederlandse Spoorwegen gewerkt en gaf zijn functie extra gewicht door zich er op te laten voorstaan dat hij ‘hoofdconducteur’ was. Een grapje van hem, omdat alle conducteurs op een zeker moment die functieaanduiding kregen. Aan de opbouw van de kerkelijke gemeente van Enschede Zuid

heeft Ton zijn steentje bijgedragen. Hij was lid van de kerkenraad en heeft zich later met zijn vrouw ingezet voor het ouderenwerk. Voor zijn uitvaart had Ton duidelijk aangegeven, dat het over 1 Korintiërs 13 moest gaan: de liefde houdt nooit op te bestaan. We ontdekten dat Paulus daarbij wel in de eerste plaats dacht aan de liefde waarmee God de mensen bemint en hoe lang de ‘adem’ van Zijn liefde is. En dat vervolgens mensen die liefde mogen beamen en weerspiegelen in hun onderlinge liefde. Een mooie opdracht, die Ton bij zijn afscheid meegaf aan zijn geliefden. Ds. Richard Vissinga

Grietje van der Meer Bouwsema 1924 - 2015. Op vrijdag, 18 september is Grietje van der Meer - Bouwsema overleden op de hoge leeftijd van bijna 91 jaar. Ze woonde in de Hatteler. Ze is 35 jaar weduwe geweest, nadat haar man Roel op 54 jarige leeftijd is gestorven. Ze had één dochter, Tiny. Tiny huwde met schoonzoon Martin. Hij overleed op 52 jarige leeftijd. Grietje kreeg twee kleinkinderen en vijf achterkleinkinderen. Het gemis zal voor haar dochter Tiny met haar partner, Adrie groot zijn. Vanaf haar geboorte liep Grietje mank. Daar is ze op school veel mee gepest. Dat maakte haar tot een "vechter" en in haar jonge jaren raakte ze toch ook gefrustreerd over de vele beperkingen die het mankzijn mee bracht. Bij het ouder worden was haar grootste angst op een gegeven moment niet meer te kunnen lopen. Pas de laatste jaren is die aftakeling begonnen, waarbij ze ook steeds meer kracht inleverde. Dat maakte haar afhankelijk en ze moest haar verzorging steeds meer uit handen geven. Dat was een strijd in haar: ze wilde onafhankelijk zijn. Grietje had een sterke eigen mening die ze niet onder stoelen of banken stak en een enorme eigen wil. Twee karaktertrekken die horen bij een "vechter". Ze had moeite met het SoWproces, want ze hield van de Eudokiakerk. Die kerk was haar lief en in die kerk was ze ouderling geweest. In de afscheidsdienst, in de Protestantse Kerk te Usselo hebben we stil gestaan bij ps. 139. Een psalm die zeker ook voor haar gold: Heer, die mij ziet zoals ik ben... We hebben haar begraven bij haar man op de Westerbegraafplaats hier in Enschede. We wensen Tiny, Adrie, klein- en achterkleinkinderen de troost van de Here God toe. Ds. M. Schepers - v. d. Poll

Bestuur en beleid Ondanks beëindiging samenwerking

Diensten AriënsZorgpalet gaan door

D

e Algemene Kerkenraad vergaderde op 17 september, enkele dagen voor de opening van de Ontmoetingskerk, voor de laatste keer in de Apostel Thomaskerk.

De voorgenomen besluiten uit de laatste vergadering voor de zomervakantie werden bevestigd. De AK benoemde Jan Willem Fikse, Martin Koning, Dick van der Meulen, Sander Venema en Ymte Westra tot organist van de Ontmoetingskerk. Zij zijn allen in het bezit van de bevoegdheid III voor kerkmuziek. We kunnen iedere week horen, dat de muziek in de Ontmoetingskerk met deze vijf en met cantor Mathijs Kraan in goede handen is. De AK heeft besloten de band met AriënsZorgpalet te beëindigen. Daarover was ook al in de vorige vergadering besloten en de AK ontving twee berichten waaruit zorgen bleken over de voorgang van die diensten. Die is niet in het geding: de diensten werden verplaatst van de vroege avond naar de ochtend en ze gaan gewoon door. Er zijn echter geen voorgangers, ouderlingen en diakenen vanuit de PGE meer bij aanwezig. Door de gelijktijdigheid van de diensten in de PGE-kerken en in AriënsZorgpalet is dat niet meer mogelijk. Ook heeft de AK overwogen dat AriënsZorgpalet een heel andere band met de PGE heeft dan het vroegere Hervormd Rusthuis had met de toenmalige Hervormde Gemeente. En er zijn meer zorginstellingen in de stad waar protestantse diensten worden gehouden, waarbij de PGE niet ambtelijk vertegenwoordigd is. Om die twee redenen, een praktische en een principiële, heeft de AK unaniem het besluit uit de vorige vergadering bevestigd.

De AK heeft gesproken over de rol die de kerken van Enschede kunnen spelen bij de opvang van asielzoekers. Daarover is nog veel onduidelijk. Wat we wel weten is, dat onze diakenen indien nodig bereid zijn mee te denken en er een rol in te spelen. De AK nam afscheid van Gert-Jan Beimers als voorzitter. Hij heeft die functie vijf en een half jaar bekleed. We hebben met bewondering gezien hoe hij leiding heeft gegeven aan het proces ‘Geloven in Enschede’, waarin de plannen voor samenvoegen van de wijken en de vernieuwbouw van de Ontmoetingskerk als de ene vierplek van de PGE concreet werden. Ook hebben zijn inspanningen ertoe geleid dat onze predikanten nu een hecht team vormen. Een afscheidsgeschenk onderstreepte de dank van de AK voor het werk van Gert-Jan Beimers. Marjolein Dohmen nam het stokje van Gert-Jan over. Gert-Jan wenste haar voorspoed en wind in de zeilen: “Je wordt sterker van harder varen, houd het schip op koers en behouden vaart.” Marjolein voelde zich bevoorrecht dat ze met het openingsfeest van de Ontmoetingskerk haar taak als voorzitter mocht beginnen. Hans Roordink, scriba

Eindverslag Commissie voor Coördinatie en Integratie

De wijkkerkenraden van Noord en Zuid en de Algemene Kerkenraad hebben in het najaar van 2014 de CCI in het leven geroepen om het eenwordingsproces binnen de PGE in goede banen te leiden. In ruim een jaar is er door alle betrokkenen hard gewerkt om op 20 september 2015 als Kerkenraad Ontmoetingskerk te kunnen beginnen met het werk vanuit de ene vierplek. De CCI heeft daarvoor groepen uit de wijken bij elkaar gebracht, ervoor gezorgd dat twee groepen die met dezelfde klus bezig waren dat samen gingen doen en aan de betrokken kerkenraden gerapporteerd hoe het proces vorderde. Op 18 september heeft de CCI het eindverslag uitgebracht. Daaruit bleek dat we er klaar voor zijn. Er zijn nog een paar losse eindjes, maar die kan de kerkenraad van de Ontmoetingskerk in de komende maanden zonder problemen aan elkaar knopen. De CCI dankt iedereen die steeds bereidwillig de vragen van de CCI heeft beantwoord en op suggesties van de CCI is ingegaan. Met het uitbrengen van de eindrapportage en het overdragen van alle gegevens aan de kerkenraad Ontmoetingskerk heeft de CCI opgehouden te bestaan. Mede namens Richard Vissinga en Jaco Zuurmond, Hans Roordink

De AK stelde het ‘Pastoraal Plan na september 2015’ vast. In dat plan staat beschreven dat het pastoraat vanaf nu anders georganiseerd zal worden. Er komen pastorale coördinatoren, die de tijd voor pastoraat van onze predikanten in hun agenda’s zullen beheren. De predikanten gaan er vanuit dat ze op die manier meer voor onze gemeenteleden kunnen doen. De pastoraatgroepen in de PGE blijven uiteraard ook actief. Na verloop van tijd zullen we bekijken of deze andere manier van werken aan de verwachtingen voldoet.

Kerk & Stad, oktober 2015

5

Beheer

Boek Geurt Oosterwegel Christelijk geloven in een seculiere wereld

Dankbaar at was het een feest, de ingebruikname van de Ontmoetingskerk. Wat ontzettend veel mensen zijn er gekomen om dat mee te vieren! Alleen al op de openingszondag waren dat er meer dan 600! Maar ook de dagen in de feestweek waren bijzonder goed bezet.

W

Ruim 115 bijzondere reisgenoten, werden op de dinsdagmiddag gastvrij ontvangen om kennis te maken met het vernieuwde gebouw. Er waren heel wat rolstoelen en mensen met een rollator, maar het verliep allemaal prima. Hetzelfde geldt voor de diaconale dag met modeshow en cabaret. En wat waren er veel kinderen voor hun programma op de woensdag! Dan blijkt dat het gebouw geschikt is voor allerlei activiteiten. Op die manier kunnen we echt gaan werken aan het vormgeven aan de open heiligheid, zoals we dat zo graag willen. Open naar elkaar, naar de stad en naar de wereld. De kerkmeesters kijken in dankbaarheid terug als het gaat om de financiële steun die we voor de vernieuwbouw mochten krijgen van diverse organisaties en instanties. Dat gebeurde op verschillende manieren, waaronder schenkingen en gunstige leningen. Alle reden om hier nog eens extra dank te zeggen. Ik noem die gevers maar gewoon op. De Pelgrimshoeve te Zoetermeer, De Stichting Diacon te Enschede, De Stichting Fundatie voor Hervormden, Het M.C.d.H. fonds te Amsterdam, De Stichting Interkerkelijk Oriëntatiecentrum te Amersfoort, De Insinger Stichting te Amersfoort, De Maatschappij van Welstand te Amersfoort.

Diacon goede buur Met recht mogen we hier apart noemen onze buurman de Stichting Diacon. Inderdaad geldt hier “een goed buur is beter dan een verre vriend”. Met Diacon bleek constructief overleg mogelijk over grondruil, toen dat aan de orde kwam. De medewerkers van het Kerkelijk Bureau kregen een gastvrij tijdelijk onderkomen aangeboden in de periode van de daadwerkelijk verbouwing. Maar ook op diverse andere manieren kregen we steun en meeleven. Dat is als hartverwarmend ervaren. Onze hartelijke dank, buurman, voor de

430.000 395505

109365 28 feb

O

medewerking die we hebben gekregen. Moge dat in de toekomst bestendigd worden. We zien dat met vertrouwen tegemoet.

Open en gastvrije kerk Zoals u weet willen we in de komende tijd de openingsuren van de kerk uitbreiden. De bedoeling is dat we eigenlijk altijd open zijn voor velen. Daarvoor zullen er ook door de week activiteiten worden georganiseerd. Denkt u alleen maar eens heel eenvoudig aan een koffieochtend; of aan het open zijn van de stilte ruimte of aan een broodmaaltijd. Er zijn al aardig wat plannen. Natuurlijk kunnen dan niet altijd de kosters aanwezig zijn. We denken aan inzetten van gastvrouwen en gastheren liefst 2 per dagdeel. Als u daar voor in aanmerking wilt komen kunt u zich opgeven bij Jan Schaart of bij ondergetekende. Giften Tenslotte mag ik enkele giften verantwoorden. Fam. de W. € 50 als dank voor begeleiding. Fam van E. € 50 als dank voor uitvaart. Tijdens de feestweek voor de nieuwbouw € 50 en € 25. Alle gevers onze hartelijke dank. Wijtze Ekker College van Kerkrentmeesters

Collectemunten Het door u bestede bedrag aan collectemunten is samen met andere giften aftrekbaar van uw drempelinkomen. Het drempelbedrag is 1% van uw gezamenlijk drempelinkomen, met een minimum van € 60. Dat betekent, dat u dus zonder er zelf aan tekort te komen, meer in de collectes kunt doen, ook daarmee kunt u ons helpen. We rekenen op uw aller steun. Collectemunten zijn er in waarden van 0,50 E.K.M. (Enschedese Kerkmunt) resp. 1,00 E.K.M. Voor vijftig munten van 0,50 E.K.M. of 25 munten

430000 407207

Collecteopbrengsten Diaconie augustus 995,85 Kerk augustus 774,05 Apostolaat/Opendeurwerk 2 augustus 248,05 Huis van Verhalen Enschede 9 augustus 285,65 KIA Zomerzending 16 augustus 256,30 Wijkkas 23 augustus 169,05 Stichting leergeld Enschede 30 augusts 323,00

van 1,00 e.k.m. betaalt u €25,-. Dat bedrag (of veelvouden daarvan) maakt u over op onze bankrekening NL38ABNA0592218341 t.n.v. Protestantse Gemeente Enschede met vermelding van het door u gewenste aantal en de soort. Eén week na betaling (zie datum dagafschrift van uw bankrekening) kunt u de bestelde munten afhalen op het kerkelijk bureau, Varviksingel 139 Tijdens de verbouwing van de Vreds/Ontmoetingskerk Varviksingen 141, de uitvaartondernemening) maandag tot en met donderdag van 10.00 - 13.30

Voor hem was dit een moeilijke positie, want hij moest ook zijn geloofservaring en zijn wetenschappelijke kennis op één lijn brengen. Dit bracht hem tot een tweede studie, de theologie, een studie die hij in 1997 met een promotie kon afronden. Veel later begon hij aan een vervolg hierop, waarin hij voor zichzelf rekenschap wilde afleggen van zijn positie in de christelijke traditie. Toen hij inzag dat hij dit boek niet meer zou kunnen voltooien, heeft hij zijn laatste hoofdstuk geschreven, waarin hij, noodgedwongen in grote lijnen, schreef over handelen in de werkelijkheid, waarmee hij terugkwam op het onderwerp van zijn proefschrift, eschatologie. In het boek zijn drie kernthema’s te onderscheiden: Hij laat zien hoe onze westerse cultuur gevat is in een spanningsboog tussen enerzijds een metafysische invalshoek en anderzijds een gesloten empirisme. De mens is van naturen een transcenderend wezen met twee oriëntaties: toegankelijkheid en ontvankelijkheid. De mens creëert zijn eigen werkelijkheid in filosofie, wetenschap en religie. Een weergave van zijn ideeën hierover is in kort bestek ondoenlijk te geven. Ten aanzien van de westerse cultuur gaat hij van een tweeledige metafysica uit, de Griekse en de Joodse bron zijn de uitgangspunten hiervan. Dit zijn de Griekse bron, waarin een dualistische metafysica wordt beoefend door middel van het menselijk denken, denk aan het logosbegrip en de filosofie. De Joodse bron houdt een dialogische metafysica in zonder wijsgerige bemiddeling. Het gaat hier om een Stem die bij monde van Mozes en de profeten (en Jezus Christus) inbreekt in onze situatie. Voor zijn tweede kernthema grijpt hij terug op de antropoloog

Helmuth Plessner, die jarenlang in Groningen heeft gedoceerd. Met Plessner is Geurt zijn hele volwassen leven bezig geweest, diens standpunten lieten hem niet los. Het vierde hoofdstuk, De mens in zijn werkelijkheid houdt Geurts visie in op het derde kernthema. Hoofdstuk vijf heeft als titel: Wat heet christelijk geloven? Dit mondt uit in de heel lezenswaardige zesde paragraaf, Wat behelst christelijk geloven? Hier wordt Geurts persoonlijke betrokkenheid heel duidelijk. Die persoonlijke stellingname zet hij in het zesde hoofdstuk voort, hij heeft daarin drie preken opgenomen die hij in de Opstandingskerk mocht houden. De toenmalige kerkenraad vond vernieuwing belangrijker dan de Kerkorde en liet in de zondagse diensten ook leken aan het woord. Hierin sprak hij vanuit zijn christelijk geloven. De preken gaan achtereenvolgens over Jezus, de timmerman van Nazareth (Fil. 2, 1-11, de grote vraag van Bonhoeffer, Wer hält Stand (in een barbaarse tijd)? En Het leven is het leren van de liefde en haar uitoefening (1 Kor. 13, 1-13). Dat hij in zijn tweede preek koos voor een tekst van Bonhoeffer verantwoordde Oosterwegel vanuit zijn standpunt dat de openbaring niet is afgesloten met de Bijbelse canon. In deze drie preken heeft Geurt zich open en kwetsbaar uitgesproken. Over het zevende hoofdstuk schreef ik hierboven al. Geurt Oosterwegel heeft ons de vrucht van zijn jarenlange bezinning nagelaten in de vorm van dit boek. Het is goed dat zijn vrouw en dochters het bij Eburon gepubliceerd konden krijgen. (Met dank aan ds. Henk Plomp voor zijn referaat in het werkgezelschap Atomium, waarvan Geurt tientallen jaren lid is geweest.) Wim Kleisen Geurt Oosterwegel, Christelijk geloven in een seculiere wereld. Eburon, 2015, € 22,50

Opbrengst Kerkbalans 2015 430000 430000 411914 410345

430000 412389

430000 412805

275534

303480

31 juli

31 aug

170493

207213

218513

30 apr

31 mei

30 juni

Begroting

6

p 19 november 2012 overleed Geurt Oosterwegel, betrokken lid van de wijkgemeente rondom de Opstandingskerk. Die betrokkenheid kwam voort uit zijn geloofsinstelling. Hij zei van zichzelf dat hij met één been in het ongeloof stond, maar dat hij ongeneeslijk was gegrepen door het christelijk geloof.

Toezeggingen

Kerk & Stad, oktober 2015

Ontvangen

Bezinning & Bezieling Cantatedienst Lebuïnuskapel

O

p zondag 1 november zal de cantate ‘Nichts soll uns scheiden von der Liebe Gottes’ (naar Rom. 8, 31-39) klinken in de Lutherse Lebuïnuskapel te Hengelo.

De componist is de in 1637 in het Zweedse Helsingborg geboren Dietrich Buxtehude. Hij werd, na de Latijnse school, door zijn vader Hans Jensen Buxtehude opgeleid tot organist. In 1657 volgde hij zijn vader op als organist van de Mariënkirche in Helsingborg, vanaf 1668 was hij organist van de Mariënkirche in de Hanzestad Lübeck. Hier bespeelde hij niet alleen het orgel maar gaf hij ook leiding aan de vocale en instrumentale kerkmuziek. Hij zette de door zijn voorganger Franz Tunder ingestelde ‘Abendmusiken’, concerten met geestelijke muziek in de Advents-

tijd, voort waarvoor hij veelal zelf de muziek componeerde. Daarnaast waren zijn orgelimprovisaties beroemd tot ver buiten Lübeck; dat leidde er in 1705 toe dat Johann Sebastian Bach er een voettocht van 450 kilometer voor over had om de meester vanuit Arnstad te komen bezoeken. Bach heeft in die tijd waarschijnlijk ook lessen bij Buxtehude gevolgd. Buxtehude componeerde vooral vocale kerkmuziek waaronder niet minder dan 112 cantates. Vele daarvan zijn bewaard gebleven in de z.g. Düben-collectie in de bibliotheek van Uppsala. De cantate ‘Nichts soll uns schei-

Herfstconcert Op zaterdag 10 oktober 2015 presenteert Soli Deo Gloria onder leiding van Gert van Huizen in Stedelijk Lyceum Kottenpark hun herfstconcert. Medewerking word verleent door Crescendo uit Overdinkel en de avond word gezamenlijk afgesloten met een mooie mars. Solist Marijke Oosterveld op altsaxofoon neemt u mee naar Spanje met Spanish Dance. Bij Grandfather’s Clock ,een mooi

maar moeilijk stuk voor bariton , laat Hugo Groen u drie variaties horen. Soli Deo Gloria bestaat uit 55 muzikanten en is één van de oudste orkesten van Enschede. Wilt u dit orkest live horen spelen kom dan naar ons herfstcontcert. Aanvang: 20:00 uur, Lyceumlaan 30, 7522 GK Enschede

den’ bestaat uit zevental korte aaneengesloten delen in een ‘rondovorm’. Na een instrumentale inleiding zingt het koor het ‘refrein’ ‘Nichts soll uns scheiden van der Liebe Gottes’. Daarna volgen de drie ‘coupletten’ die worden gezongen resp. door de sopraan, de alt en het gehele koor, waarna het koor steeds na ieder couplet de refrein-zettingen van de tekst uit de Romeinenbrief herhaalt. De cantate wordt uitgevoerd door de projectcantorij ‘Maarten Luther’ o.l.v. Gerrit Baas, m.m.v. Maria Lilly Kleinmeijer en Sacha Bergsma, viool en Jaap Vonk, orgel. De voorganger in deze dienst is ds. Otto Mulder uit Almelo. Deze dienst, die wordt gehouden in de Lebuïnuskapel aan de Dorpsmatenstraat 40, begint om 10.30 uur.

Chantons zoekt nieuwe zangers et koor Chantons zoekt een paar nieuwe zangers die de groep tenoren wil komen versterken. Ook kan de groep bassen nog wel een extra zanger gebruiken. Het repertoire van het koor bestaat uit zowel geestelijke

H

Grieg, Cohen, Mozart en Mendelssohn Onder leiding van dirigent Jacco Camphens en pianist Jeroen Hulshof wordt een veelzijdig programma uitgevoerd. Solistische medewerking verlenen de sopraan Diet Gerritsen en enkele koorleden. Het KHM opent met een keuze uit hun repertoire. A concert celebration (Andrew Lloyd Webber), The Awakening (Joseph M. Martin), Hallelujah (Leonard Cohen), Ave maria (A.J Kropivsek), Ramses Shaffy Medley (arr. John Bouwmans), Landerkennung (Grieg). Nadine Eman en Jeroen Hulshof spelen vervolgens vierhandig op de piano een muzikale verrassing.

geschreven door Jorrit Woudt. Samen staan er ruim honderdvijftig zangers en zangeressen op het podium in de Noorderkerk te Enschede. Het geheel wordt begeleid door twee musici te weten Noortje van Middelkoop op panfluit en Johan Bredewout op orgel en vleugel, beiden bekenden in Enschede, maar ook zijn beiden regelmatig te zien en te horen op TV en Radio. De algehele leiding is in handen van onze dirigent Jorrit Woudt. Het uit Gereformeerde Drachtster Mannenkoor is in het noorden van het land een goede bekende en verzorgt diverse concerten in het land, zij staan onder leiding van de dirigent Bert van de Wetering. Ook verzorgt Bert de solozang als bariton. Noorderkerk, Lasondersingel 18 in Enschede. Aanvang is 19.00 uur. De entree is € 7.00 kinderen gratis.

Zaterdag 10 oktober 20.00 uur, Waterstaatskerk in Hengelo. De toegangsprijs is € 12.50. Voor jongeren/studenten € 7.50. Kaarten zijn te verkrijgen bij koorleden of voor aanvang van het concert in de kerk.

Activiteiten bij VEG Al een flink aantal jaren is er een goede samenwerking tussen de Vrije Evangelische Gemeente en de PGE. U wordt dan ook van harte uitgenodigd voor de bijbelgespreksgroep op maandag 12 oktober. Aanvang 13.30 uur.

korte dienst waarin we met elkaar het Heilig Avondmaal vieren. De middag wordt afgesloten met een gezamenlijke broodmaaltijd en eindigt om 18.00 uur. Beide bijeenkomsten worden gehouden in de kerk van de VEG aan de Boddenkampstraat 2.

op dinsdag 27 oktober is de seniorenmiddag. Aanvang 16.00 uur. Na een kopje thee of koffie gaan we met elkaar zingen uit verschillende liedbundels. Gerard van Kempen begeleidt de zang met piano spel. Daarna hebben we een

Wilt u de middagen bezoeken geeft u zich dan even op bij Adri Ekker (tel. 4782996). Mocht u geen vervoer hebben dan wordt dat voor u geregeld. Graag tot ziens op deze middagen! Adri Ekker

Hervormingsdagconcert Op zaterdag 31 oktober schenkt het Gereformeerd Zangkoor Laus Deo uit Enschede samen met het Gereformeerd Drachtster Mannenkoor bijzondere aandacht aan Hervormingsdag. Hervormingsdag herinnert ons er aan dat kerkhervormer Maarten Luther zijn 95 stellingen op 31 oktober 1517 aan slotkapel in Wittenberg hing. Deze stellingen waren gericht tegen de Roomse Kerk van die dagen. Omdat deze gebeurtenis een keerpunt vormde in de christelijke geschiedenis, schenken wij als christelijke koren hier bijzondere aandacht aan. Naast de traditionele werken van Bach “Herr Jesu, Gnadensonne” en van Mendelssohn “Verleih uns Frieden”, zingen we ook de bewerking van Dirk Zwart “Blijf bij ons, Heer wanneer de nacht zal komen”. Bijzonder is de eerste uitvoering van het traditionele Lutherlied “Een vaste burcht is onze God”, in een bewerking voor gemengd koor en mannenkoor,

Na de pauze zing Toonkunst de Missa Brevis in G van Mozart en Hör mein Bitten Herr van Mendelssohn. Dansgroep Agapo en Toonkunst voeren vervolgens samen de traditionele Armeense dans Grounkner (kraanvogel) uit. Beide koren zingen ten slotte gezamenlijk de Cantique de Jean Racine (G. Fauré).

Kerstretraite De Hezenberg

P als wereldlijke nummers. Mocht je zin hebben om een keer te komen luisteren, dan kan dat. Het koor repeteert in de Schalm, het Leunenberg 586 op maandagavond van 20.00 – 22.00 uur. Wil je vooraf meer informatie dan kun je contact opnemen met Pauline Adriaansens via het emailadres: [email protected] Kerk & Stad, oktober 2015

astoraal centrum de Hezenberg te Hattem organiseert van donderdag 24 december tot zondag 27 december een bijzondere kerstretraite.

Voor een deel bestaat het programma uit vertrouwde elementen als een Kerstnachtdienst, op eerste kerstdag een mooie kerkdienst en een uitgebreid kerstdiner. Op tweede kerstdag is er een heerlijke brunch. Daarnaast kijken we samen naar een mooie film en maken kennis, voor wie wil, met bibliodrama over het kerstverhaal. Verder is het mogelijk een wandeling rond het prachtige landgoed te maken en deel te nemen aan het avondgebed. Op zondag 27 december is er weer een kerkdienst, daarna koffie en een warme maaltijd. Rond 15.00 nemen de deelnemers afscheid van elkaar. De kerstretraite is bestemd voor iedereen die de kerstdagen in een warme en sfeervolle omgeving door wil brengen. De kosten voor deze drie dagen zijn € 225,-. Vanwege het aantal plekken is het goed om u vroeg aan te melden. U kunt zich telefonisch aanmelden 038-4445251 of via de website www.hezenberg.nl.

7

Gerechtigheid Gerechtigheid door een boycot? e afgelopen jaren heeft de Oecumenische Vrouwengroep Twente-Bethlehem verschillende ontmoetingen georganiseerd met Palestijnse christenen die vertelden over het leven onder Israëlische bezetting.

D

De laatste tijd veelal in samenwerking met Enschede voor Vrede. Een groeiend aantal mensen is onder de indruk geraakt van dit verhaal en overtuigd van de onrechtvaardige verhoudingen in het Heilig Land. Maar wat te doen? We kunnen niet allemaal olijfbomen gaan planten of helpen bij de oogst. Zes jaar geleden alweer brachten de gezamenlijke Palestijnse kerken een Kairos-document uit. Daarin stond onder andere een oproep aan de christenen wereldwijd om als geweldloze actie Israëlische producten, in ieder geval afkomstig van de nederzettingen, te boycotten. De oproep heeft nog maar weinig navolging gehad, maar buiten de kerken begint de boycot-beweging wel te

groeien. Bedrijven en instellingen als Vitens, PGGM en HasKoning hebben zich onder publieke druk uit Israël of uit de nederzettingen teruggetrokken en in verschillende steden zijn boycotacties geweest bij supermarkten. Afgelopen zomer heeft Enschede voor Vrede een dergelijke actie uitgevoerd bij drie supermarkten in de Enschedese binnenstad. De Raad van Kerken in Nederland daarentegen deed in reactie op het Kairos document de oproep om niet zozeer Israëlische producten te boycotten, maar juist Palestijnse producten te kopen. Als Oecumenische Vrouwengroep hebben we Palestijnse avondmaalswijn ingekocht en cadeau gedaan aan de

Ontmoetingskerk (zie hiernaast). Maar ondertussen vragen we ons wel af wat nu het meeste helpt om een eind te kunnen maken aan het grote onrecht in het Midden-Oosten? Een vraag die we als Oecumenische Vrouwengroep Twente Bethlehem en Enschede voor Vrede op 3 november vanaf 19.30 uur in de Wonne aan de orde willen stellen in een bijeenkomst met vier gasten. Jan van der Kolk, namens de werkgroep Kairos Palestina, Karel van Broekhoven, die landelijk actief is in de boycot-beweging, Nabil Sahhar, in Twente woonachtig Palestijnse christen, en we zijn bezig om ook iemand van HasKoning te benaderen. “De Reisgenoot”, sommigen van u zullen hem op 21 september in de Ontmoetingskerk hebben horen spelen, levert een muzikale bijdrage. Iedereen die wil meedenken hoe we vanuit Nederland een rechtvaardige vrede tussen Israël en Palestina kunnen bevorderen is van harte welkom.

Liturgische kanttekening

Alleheiligezielen is van ons allemaal

Avondmaalswijn uit Cremisan

A

vondmaalswijn uit Cremisan, aangeboden door de St. Oecumenische Vrouwengroep Twente Bethlehem, bij de opening van de Ontmoetingskerk.

Het klooster Cremisan, in Palestina, ligt tussen Jeruzalem en Bethlehem. Meteen na het stichten in 1885 werd er een wijnmakerij ingericht, als inkomstenbron. Op de hellingen werden wijngaarden aangelegd. De wijnproductie bedraagt inmiddels 700.000 liter per jaar, waarvan 2% afkomstig is uit de eigen wijngaarden. De overige 98% wordt gemaakt uit druiven van Palestijnse boeren uit de wijde omgeving. Het klooster is in gebruik bij de Salesianen en Salesianessen, die er ook een basisschool en een speciale onderwijsinstelling voor kinderen met leerproblemen hebben ondergebracht en die bezocht worden door zo’n 400 Palestijnse kinderen (christenen en moslims) uit de wijde omtrek. Daarnaast worden allerlei buitenschoolse

toch groen licht gegeven de bouw door te zetten. Dit ondanks de gevolgen voor 58 merendeels christelijke Palestijnse families, die hun middelen van bestaan kwijt raken. Al jaren worden vanuit het klooster openluchtmissen gehouden tegen deze plannen. Op 30 augustus 2015 hebben Israelisch troepen een demonstratieve zondagmis verstoord, twee mensen gearresteerd en veel mensen hadden last van traangas, waaronder enkele van onze vrienden in Bethlehem. Volgens een

activiteiten en zomerkampen georganiseerd. Cremisan ligt ingeklemd tussen twee illegale Joodse nederzettingen, Gilo en Har Gilo. Men wil de muur zodanig uitbreiden dat Cremisan volledig wordt afgesloten van het Palestijnse gebied. En dus zowel de scholieren als de druiven Cremisan niet meer kunnen bereiken. Het Israëlisch Hooggerechtshof heeft deze plannen op 3 april 2015 veroordeeld, maar op 6 juli

lokale journalist was de demonstratie gericht tegen de inbeslagname van ongeveer 315 ha Palestijns land dat beplant is met oude olijfbomen, waarvan sommige dateren uit de tijd van Christus. Het aanbieden van de wijn is een gebaar van solidariteit. Niet tégen Israël, wel vóór gerechtigheid. Margreet Stroo, namens de Stichting Oecumenische Vrouwengroep Twente Bethlehem

a de wat uitbundige Halloweenavond van 31 oktober is het op 1 en 2 november voor de Rooms-katholieke Allerheiligen en Allerzielen. Omdat ik mijn gestorven geliefden even heilig vindt, als de gerenommeerde heiligen, spreek ik liever aan het begin november van ‘Allerheiligenzielen’.

N

Halloween heeft daarmee wel te maken. De naam is een verbastering van All Hallows Eve (Allerheiligenavond). We danken dit oorspronkelijk ‘christelijke’ feest aan de Kelten uit de 9e eeuw, voor wie op ons 1e november een nieuw jaar en begon. 31 oktober was hun ‘oudejaarsavond’. Zij geloofden dat de geest van de overledenen van afgelopen jaar zich in die nacht in een nieuw lichaam ging vestigen.Via emigranten kwam Halloween in de V.S. terecht en werd het de laatste jaren door ons geïmporteerd. Het feest heeft tijdens die tocht door de tijd veranderingen ondergaan, zoals dat nu gebeurt met Allerheiligen en Allerzielen.

Veranderingen Van een kerkelijk feest wordt Alleheiligezielen steeds meer een algeméén ritueel van dodenherdenking, waaraan ook niet-gelovigen meedoen. De TV vroeg vorig jaar: ‘Voor wie steek jij een kaarsje op’, BNers vertonen zich live met een kaars bij het graf van een popidool, kunstenaars organiseren rituelen, een ‘concert uit de hemel’ of een performance op een begraafplaats. Ieder jaar zijn er meer seculiere evenementen op Alleheiligezielen. De mij toegemeten ruimte laat niet toe om hier over kaf

8

en koren te oordelen.

Afscheid nemen of vasthouden? Mijn púnt is dat deze veranderingen deel uitmaken van een ontwikkeling, waarbij uitvaarten zich steeds minder richten op afscheid nemen van de overledene. Die wordt juist heel sterk present gesteld: powerpointprojecties van foto’s en filmpjes, het toespreken richting kist, glasheffen op het leven van de overledene na afloop. Dat kan de nabestaanden troosten. Want daarmee houdt men eigenlijk de overleden geliefde bij zich. Ik denk aan het beeld van de vertrekkende trein uit mijn jeugd, toen reizen nog een uitzondering en een waagstuk was. De treinen hadden nog ramen die open konden. Ik stond op het perron. Geliefde hing uit het raam en als de trein ging rijden, zwaaiden we. We verlengden onze arm met een zakdoek. Tot een bocht of de afstand ons aan elkaar onttrok: degene die ging en degene die bleef. Wanneer je het station verliet, kon je soms het gevoel hebben dat degene, waarvan je afscheid nam nog intenser ínnerlijk met je meeging. De nieuwe rituelen leggen op dat láátste alle nadruk. De óude uitvaart verbeelde het ‘loslaten’ van de overle-

dene. Aan het slot van het Requiem, wanneer de dode werd uitgedragen,werd het ‘In Paradisum’ gezongen. Daarmee wensten we de dode goede reis, De engelen stond klaar om hem te ontvangen in een andere wereld, ‘het hiernamaals’. Dat proces van loslaten, die rouwperiode, duurde natuurlijk langer dan die viering, maar de viering was wél het begin daarvan. Als er nog zoiets is als het geloof aan een ‘voortleven na de dood’, dan is dat een leven in de verbeelding, in het spel van onze herinnering geworden. We laten onze geliefden niet meer gaan. Voor de doden is dat een hele verandering. Ze blijven bij ons op deze aarde via een soms uitgebreid huisaltaar, de algemene rituelen op Alleheiligezielen of de jaarlijkse advertentie in de krant. Iemand liet op haar overlijdensbericht drukken: ‘Pas als jullie me vergeten zijn, ben ik echt dood.’ Jan de Jongh Kerk & Stad, oktober 2015

Terugblik

Enkele van de vele vrijwilligers

Feest Tien dagen feest – wie had dat ooit voor mogelijk gehouden. Tien dagen écht feest. Elke dag gevuld. En elke dag anders. Het programma bood voor bijna iedereen wat wils. En zo velen hebben mee gedaan. Een belevenis om nooit te vergeten. In deze editie van Kerk en Stad willen we de herinnering een handje helpen. Verschillende deelnemers doen verslag van de verschillende dagen. En uit de duizenden foto’s die deze week zijn gemaakt bieden we een kleine selectie aan. Om nog even na te genieten. En als basis voor goede toekomst.

Vrijdag 18 september: de proloog van ons openingsfeest Het symposium voor land en stad ijdens de najaarsconferentie van het Grote-Steden-Beraad (GSB) van de PKN van 2012 lagen de plannen van de PGE om tot één kerkgebouw te komen op de snijtafel van een ‘anatomische les’. Om ervan te leren. Er volgden wijze adviezen en het plan werd als ‘gedurfd’ gekwalificeerd. Alle reden, om de deelnemers van toen, nu naar Enschede uit te nodigen. Om aan de vooravond van de ingebruikname van de vernieuwbouwde kerk, tijdens een symposium op vrijdag 18 september, met elkaar te bekijken wat nog geen drie jaar later van de plannen terecht was gekomen.

T

Terugblik op 10 dagen feest

… En zo kijken we terug op een buitengewoon inspirerende openingsweek, vanaf het symposium op 18 september tot en met de oecumenische viering van de 27e. Het zal ons nog lang heugen: de aanblik van de werkelijk prachtig vernieuwbouwde kerk, het licht, de stoelen, de gebrandschilderde ramen, de vernieuwde vertrekken, de beschilderde wand in de oppasruimte, en al het andere. Maar vooral: al die mensen! Gemeenteleden die op de verschillende activiteiten afkwamen en gemeenteleden, die ervoor zorgden dat er zoveel te genieten viel. En zoveel gasten vanuit alle windstreken. Wat een rijkdom! We hebben in de afgelopen jaren als pastores af en toe een diepe zucht geslaakt als het ging om onze toekomst, vanwege de moeite om het oude los te laten, vanwege de onbekendheid van het nieuwe, vanwege de weerstanden, die soms zo groot en massief waren. Maar tijdens de openingsweek waren er al die andere gevoelens: grote opluchting en diepe dankbaarheid. Halverwege de openingsweek beseften de deelnemers ineens dat we samen een klein wonder aan het meemaken waren. In vijf dagen tijd waren we één gemeente geworden, die ontdekte dat ze een heel leuke gemeente is, die álles kan… omdat dit kerkgebouw dat mogelijk maakt. In alle bescheidenheid willen we als pastores zeggen: wat was het geweldig om deze tien dagen zo samen door te brengen. Als zo de toon gezet mag zijn voor een nieuwe toekomst, dan zijn we er trots op aan deze gemeente verbonden te zijn en in deze gemeente te mogen werken. Uw pastoresteam

Openheid voor debat en voor de samenleving De titel van het symposium (“Geen mens gaat zover mee”) was ontleend aan het gedicht “Textielstad” van Willem Wilmink. De in 2012 uitgesproken vrees of de gemeenteleden wel mee konden gaan in het proces, was eigenlijk al beantwoord in de grote betrokkenheid tijdens de laatste fases en dus stelde de voorzitter van het GSB, Derk Stegeman, twee andere regels uit het gedicht centraal: “De burchten van de nijverheid” die “spelonken, hol en afgeleefd” zouden zijn. Geldt dat ook voor de kerkgebouwen van de toekomst? Volgens Jaco Zuurmond, die namens de PGE de symposiumgangers welkom heette, is de vernieuwbouw gepleegd met het oog op de toekomst en met het oog op de hele stad. Het gebouw moet niet alleen ruimte bieden voor de wensen van de kerkelijke gemeente anno nu, maar ook voor die van de toekomst èn van andere groepen die een “Open Heiligheid” zoeken. Over die toekomst, van pak-embeet, 2030, valt echter weinig zinvols te zeggen, zo maakte techniekfilosoof Peter-Paul Verbeek duidelijk, en dus moet het vooral die openheid zijn die toekomstbestendig maakt.

ethische vragen, zoals bijvoorbeeld rondom abortus en voortplanting. Uit dat onderzoek blijkt dat wetgeving over abortus of invriezen van eicellen tegenwoordig nauwelijks invloed heeft op het gedrag van mensen. Mensen laten zich wel duidelijk leiden door bepaalde normen. Daar is ruimte voor de kerk. Niet voor een belerend vingertje, maar wel voor een open gesprek over ethiek en moraal. En voor de vinger die op misstanden wordt gelegd, vulde PKN-preses Karin van den Broeke aan. Vanuit de zaal werd opgemerkt dat de kerk daarbij open moet staan voor mensen die met misstanden worden geconfronteerd. Stel hun verhaal centraal; niet de moraal. Journalist en zingever Arjan Broers vond het een typisch voorbeeld van “economistisch denken” om te plannen voor de verre toekomst. Veel beter kun je je richten op het hier en nu en doen wat je hand vindt om te doen. Daarbij kun je rekening houden met trends als vergrijzing, robotisering, groeiende ongelijkheid. Benadruk het belang van een tweede jeugd, vraag wie je bent zonder die apparaten, stel kwetsbaren centraal. Herman Koetsveld sloot daarbij aan: “denken over 2030 laat alle energie wegvloeien” en “kies voor een taal van vertrouwen”. Ethica Petruschka Schaafsma betoogde tenslotte dat we als krimpende kerk niet allerlei extra dingen moeten willen doen. Richt je gewoon op je kerntaak: de zondagse viering als onderbreking van de alledaagse sleur en werk vanuit de gemeenschap aan wat je samen op kunt pakken. Wie aan de toekomst denkt ziet grote uitdagingen, maar de toekomst begint vandaag en ons inspelen op die toekomst dus ook. Met kleine, concrete stappen. Jan Schaake

De UT-sociologe Ariana Need beet het spits af. Zij onderzoekt de ontwikkeling van de omgang van mensen met Kerk & Stad, oktober 2015

9

Zondag 20 september  de openingszondag Viering van Vrede, e Verenigde Naties hebben 21 september uitgeroepen tot Internationale Dag van de Vrede. Sinds 2010 vieren Enschede voor Vrede, de Raad van Kerken Enschede, de Raad voor Levensbeschouwingen en Religies Enschede en de Wereldvredesvlam Twente die dagDit jaar vond deze Viering voor Vrede plaats in de één dag eerder in gebruik genomen tot Ontmoetingskerk vernieuwbouwde Vredeskerk.

D

De avond werd geopend door het 'thuiskomen' van de Wereldvredesvlam Twente. Een groep wandelaars, die een week eerder met de vlam van Enschede naar Almelo waren gelopen, brachten de vlam binnen. Met dit vredesvuur hebben de diverse sprekers alle verbindende kaarsen tijdens de viering aangestoken. Toch wel een beetje gespannen bij binnenkomst

ie ging niet zonder spanning naar de kerk, op zondag 20 september? Zouden er veel mensen komen? Passen we er in? Of zijn er toch veel lege plekken? We zullen haar of hem toch niet missen? Wat voor kerkdienst staat ons te wachten? Wat betekent in vredesnaam ‘het gebouw mag preken’? Werken koffiemachine en vaatwasser naar verwachting? Werken de beeldschermen, de video-kamer, de microfoons natuurlijk met name? En vooral, werkt het nieuwe samen, ál die vrijwilligers die voor het eerst samen een mega-klus moesten verzetten… zou dat goed gaan?

Toen was er ruimte voor de eerste grote activiteit: de vredescollages van zes groepen leerlingen. Deze hingen als een lang schilderij aan de reling van het orgelbalkon. En Lars van het Stedelijk Lyceum Innova wist zijn vredesvisie bij het aansteken van de kaars heel mooi te verwoorden: “Door niet meer te roepen dat jouw geloof het enige ware is, zal het met de wereldvrede eerder goed komen.”

W

Luisteren naar de Ontmoetingskerk

De dankbaarheid die klonk tijdens verschillende toespraken en het aansluitende applaus was dan ook welgemeend. “Zo veel applaus heb ik nog nooit gehad”, reageerde Leo Wevers, de architect. Want ja, als monumenten-architect kom je zelden in aanraking met de gebruikers. En nu applaudiseerde daar ineens een kerk vol gebruikers! En allemaal waren we dankbaar en blij. En toen kwam, als kroon op een al prachtige zondag, het concert van Christiaan Kuyvenhoven. Wat klonk onder zijn vingers de vleugel mooi in onze nieuwe kerkzaal. Soms vulden de volle klanken de hele ruimte, tot in de nok toe. Maar ook de zachtste tonen waren tot in de uiterste hoeken van de zaal te horen en brachten daar, begeleid door het zonlicht dat door de ramen viel, rust en stilte. Met licht werk van Beethoven aan het begin maakte Christiaan ons hoofd en hart vrij van de laatste restjes spanning die nog in ons zaten, deze dag. En in Liszts pianotranscriptie van Wagners ‘Isoldes Liebestot’ aan het eind kregen ongeveer álle emoties van deze dag, en van de vele jaren die hieraan vooraf waren gegaan een plaats. Tijdens de toegift, ‘The Stars and Stripes forever’ van Horowitz werd het feest. Omdat het feest was. Groot feest.

10

Muziekgezelschap De Reisgenoot zong inspirerende liedjes over verbondenheid. Wie nu huilt heeft ooit het geluk gevoeld. En wie anders durft te denken en te doen bereikt meer dan wie altijd met de meute meeloopt. Dat hij de viering opende met zijn oproep om vooral te blijven dromen, sloot ook mooi aan bij ons initiatief om die dromen om te zetten in actie. Dat gebeurde met de lancering van www.Pakhetop.nu. Een online werkplaats voor wereldverbeteraars. Creatieve dromers laten hun inspirerende ideeën achter. Actieve doeners pakken het op, al dan niet met iemand samen. Bekijk het filmpje en doe mee. De wereld heeft ook jouw talent nodig!

En wat ging het goed! Ruim 650 mensen hebben samen de opening van ons nieuwe kerkgebouw écht gevierd. En iedereen was onder de indruk. Van de uitstraling van het gebouw allereerst. Maar ook dat het gewoon kan, met zó veel mensen in dit gebouw. Dat er overal beeld is en geluid. En dat er voor iedereen koffie was na de dienst, met - dankzij de super-super keukenploeg - wat lekkers. Dat ons dat samen gewoon lukte. En dat het ineens voelde als écht een nieuw begin. Zelden was een zondag zo vol blijdschap. Tijdens de dienst nam het gebouw inderdaad het woord. Dat kwam natuurlijk door de gekozen vorm… met beelden en woorden maakten we samen een meditatieve rondgang door het gebouw en door de geschiedenis van het gebouw. Dankzij de heldere beeldschermen en de slimme techniek werkte dat ook echt. Maar dat het lukte kwam ook en vooral omdat het gebouw echt wat te vertellen heeft, zo bleek. Het is 60 jaar geleden zo mooi en liefdevol gebouwd. En het is nu met evenveel liefde, zorgvuldigheid én visie vernieuwbouwd. Overweldigend mooi. Veel-zeggend mooi.

Jaco Zuurmond vertelde over de naamswijziging en grote verbouwing van de kerk. Deze gaat letterlijk de ontmoeting met de stad aan, ongeacht cultuur, ras en religie. Precies wat we met deze viering voor ogen hadden.

Hoe de bewoners van Enschede ook tegen vrede aankijken en wat zij doen om daar aan bij te dragen, was te lezen op de vredesmuur. Inmiddels bestaande uit zes houten panelen en behoorlijk volgeschreven. En de reis van deze muur is zeker nog niet ten einde. De architect van de bwarrde schoonheid, de heer Leo Wevers

De bouwcommissie zorgde voor het sprekend wit

Christiaan Kuijvenhoven geeft het eerste pianococert in de nieuwe kerk

Kerk & Stad, oktober 2015

Hoofdspreker Alexander Rinnooy Kan sprak over het verlangen naar vrede, dat hij teruglas in de oorlogsdagboeken van zijn ondergedoken vader. Ook wees hij op de onschatbare waarde om bevrijd te zijn van angst en rechteloosheid. Iets wat we soms lijken te vergeten als er mensen op de deur kloppen die deze angst bij zich dragen. Hij gaf drie 'acties' mee waar wij ons voor kunnen inzetten om tot meer vrede te komen: democratie, sociale rechtvaardigheid en duurzame ontwikkeling. Het slot van de viering werd een ontmoeting tussen mensen die we hadden uitgenodigd elkaar een toepasselijke of persoonlijk vraag voor te leggen. Ook kreeg iedereen een wenskaart om naar een bekende op te sturen of voor een onbekende achter te laten. Een uitnodiging om meer vredeswensen te verspreiden over de wereld. Astrid van Dam Voorzitter Viering voor Vrede

Dinsdag 22 september Bijzondere reisgenoten

Ontmoeting en Verbinding

at was het een fantastische middag in de Ontmoetingskerk! Meer dan 115 gemeenteleden hebben we welkom geheten. De ontmoetingsruimte was dan ook overvol.

W Aankomst vredesvlam

Lars steekt de vredesvlam aan

Bijzondere reisgenoten: een groep die om wat voor reden dan ook niet goed meer in staat is de gewone kerkdienst te bezoeken. Tijdens deze middag is er veel gesproken met elkaar. Soms was er een emotioneel weerzien van oude bekenden. Geweldig dat dit zo maar kon gebeuren. Na de koffie en thee met iets lekkers is er gekeken naar een film, die iedereen een indruk gaf van de verbouwde Ontmoetingskerk. Daarna hebben velen gebruik gemaakt van de mogelijkheid om de kerk en de vergaderruimten nog te bezichtigen. En wat was iedereen enthousiast. Leo Jagers (viool) en Henk Schole (piano) verzorgden prachtige muziek. Na een hapje en drankje hebben we deze middag afgesloten met een vesper.

115 gemeenteleden

Een van de gemeenteleden vatte deze middag zo samen: “Wat heb ik gistermiddag genoten van de middag voor bijzondere reisgenoten. Wat fijn om weer mensen te ontmoeten die ik sinds april 2014 niet meer gezien had. En een bijzonder hartelijke ontvangst, een mooi prima programma en lekkere hapjes en drankjes. En heel bijzonder om de kerk, waarvan ik al zo veel foto’s had gezien op de website, nu in werkelijk te zien. In “het echt” nog mooier dan op de foto’s”. En een ontroerende afsluiting met een vesper. Namens de werkgroep, Adri Ekker Vanuit je stoel de kerk verkennen

Henk Schole

Alexander Rinnooy Kan

Leo Jagers

Kerk & Stad, oktober 2015

11

Kinderdag in de Ontmoetingskerk, wat een feest!

Donderdag 24 september 2015, Diaconale dag.

oensdag 23 september stond in het teken van de kinderen. De dag begon met de allereerste kerk-opschoot dienst en de opening van de oppasruimte. Later was het de beurt aan de basisschool kinderen.

e Diaconie wilde op deze dag laten zien dat we vanuit de Ontmoetingskerk contacten willen leggen met mensen en groepen in Enschede die “goede dingen doen voor de mensen.” Tijdens de diaconale donderdag stonden in de ontmoetingsruimte daarom prominent posters van onze ‘bondgenoten’ opgesteld: Huis van Verhalen; Stichting Present; Resto Van Harte; De Wonne; Woongroep Roombeek; Voedselbank.

W

D

Al ruim voor het begin van de dienst stroomde de kerkzaal vol met zeer enthousiaste, iet wat bewegelijke kerkgangertjes. Vol verwachting kwamen ook de ouders en grootouders mee. Nadat iedereen een geschikt plekje had gevonden werd een nieuw lid van het pastoresteam voorgesteld: dominee Pop. Dominee Pop heeft eerst de tijd genomen om de kinderen te leren kennen, daarna is ze samen met de kinderen het scheppingsverhaal gaan ‘namaken.’ Eerst moesten land en water worden gescheiden, zon, maan en sterren werden bekeken. Daarna werden wolken geplakt, vissen los gelaten en plantjes geplant en natuurlijk ontbraken de dieren niet in de ‘nieuwe schepping’. Als afsluiting werd met hoofd-schouders-knie-en-teen de zandtafel-schepping compleet. Daarna werd de rustdag gevierd met feestelijke, fascinerende heliumballonnen. Dit alles veroorzaakte een zeer dynamisch geheel, met na elke scheppingsdag een lied, geschreven voor deze schepping. De steeds bekende kindermelodie maakte dat iedereen, groot en klein, heerlijk kon meezingen. Na de dienst zijn we naar de prachtige nieuwe oppasruimte gegaan. Met 18 genodigden en hun ouders en grootouders was het erg krap, maar zeker niet minder gezellig. Tijdens de ranja en het zelf versieren van cakejes hebben we kunnen genieten van de prachtige muurschildering die Maher Alsmah voor de kinderen heeft geschilderd. Om de ruimte officieel te openen lag er een groot cadeau klaar, met zoveel kinderen vloog het papier alle kanten op waarmee de ruimte voor geopend is verklaard. De prachtige kapstok biedt ruimte voor vele jasjes en tasjes en vertelt ons meteen dat deze prachtige plek DE SPEELWEIDE is voor alle schaapjes van de Ontmoetingskerk. Houd de Kerk & Stad in de gaten. Rond kerst verwachten we wederom een Kerk-op-schoot dienst voor de jongste kinderen. Voor de wat oudere kinderen zal er, net als voorgaande jaren, een kinderkerstfeest plaatsvinden.

Eerst was er om 10.30 uur een daverende modeshow. Vijf diakenen ( 4 dames, 1 heer) showden kleding van de “kledingbank.” Het ging van galajurken tot pyjama’s, allemaal even mooi! Het was hilarisch, ze oogstten veel applaus! De kledingbank voorziet mensen die daarvoor in aanmerking komen, van mooie, goede kleding. Er kan dames- heren- en kinderkleding uitgezocht worden. Er wordt gewerkt met vrijwilligers. Goede kleding en giften zijn er van harte welkom. De aanwezigen genoten van koffie/ thee met een erg lekker hapje van de ‘kerkkok’ Om 11.30u werd de “inleverstraat” geopend door mevrouw Van der Meer. Zij vertelde over het vrijwilligerswerk in Gambia, daar gaat nl. het ingezamelde kaarsvet naartoe. Mevrouw Otter vertelde hoe zij heel veel jaren geleden begonnen was postzegels in te zamelen voor de zending. In de ‘inleverstraat’ kan van alles worden ingeleverd: Postzegels, kaarten, kaarsstompjes, cartridges, brillen, gehoorapparaten, plastic doppen, verpakte levensmiddelen. Deze zaken worden of hergebruikt, of het levert geld op voor een goed doel! Om 17.00 uur werden de genodigden voor de ‘ronde-tafelgesprekken’ ontvangen met een hapje en een drankje. Van allerlei maatschappelijke instanties nam er iemand deel aan het gesprek, b.v. wijkcoach, Power, wijkverpleegkundige, platform vluchteling, speeltuin en ook de bondgenoten waren vertegenwoordigd. Vier keer acht personen. Terwijl er een geweldig 3-gangen diner werd geserveerd, werd er aan de hand van enkele vragen geanimeerd met elkaar gesproken. Muziek van piano en fluit zorgden mede voor een fijne sfeer. De gesprekken zijn genotuleerd, zodat de diakenen er mee verder kunnen werken. De gasten vonden het ondertussen zelf ook heel bijzonder om zo met elkaar in gesprek te zijn. En voor sommigen was het een grote verrassing dat dit ook ‘kerk’ was. De dag werd besloten met een zeer indrukwekkende cabaretvoorstelling van Charlotte Glorie. Zij had ‘diaconaal getinte’ liedjes en conferences. We werden geconfronteerd met onze vooroordelen. Ze bracht het op een manier die ontroerde, maar waar we toch ook hartelijk om konden lachen. Kortom, een dag met inhoud, zeer geslaagd!

Basisschooljeugd Na deze feestelijke ochtend voor de allerkleinsten, was het s ’middags tijd voor de basisschool jeugd. De vele kinderen werden ontvangen met limonade en wat lekkers. Daarna begon het programma. De jeugd is ingedeeld in groepen en zijn vervolgens met het thema van deze middag aan de slag gegaan: het verhaal van Jozef en zijn broers. Al snel vulde de Ontmoetingskerk zich met geluiden van vrolijke liederen en knutselende kinderen. Er werd druk gewerkt aan een mooie jas voor Jozef, een toneelstuk en een heuse put, gemaakt van dozen. Na alle voorbereidingen was het dan toch echt de hoogste tijd om met elkaar in de kerkzaal te luisteren naar het verhaal van Jozef. Tijdens het verhaal kwamen de kinderen naar voren om de ingestudeerde liederen en een toneelstuk op te voeren. Toen het verhaal was afgelopen was het tijd om feest te vieren. En hoe kun je dat beter doen dan door gezamenlijk te eten? In de ontmoetingsruimte stonden de gedekte tafels al klaar voor het “kerktaria”. De pastores hebben hun kooktalenten gebruikt om een gigantische stapel pannenkoeken te bakken. Nog nagloeiend bedienden onze predikanten alle (kleine en grote) gasten, die het zich heerlijk lieten smaken. En zo hadden we op deze woensdag zeker 70 gelukkige kinderen in onze nieuwe kerk. Christiaan van der Hout

12

Kerk & Stad, oktober 2015

Open dag 26 september

A

ls afsluiting van de feestweek ter gelegenheid van de opening van de Ontmoetingskerk was er een open dag voor de buurt, de stad en de regio.

Om half elf werden de ‘echte’ noabers met koffie en krentenwegge ontvangen waarna een rondleiding door het gebouw werd gedaan. Vanaf elf uur werden alle andere gasten ontvangen, waarbij verschillende activiteiten in het gebouw plaats vonden. In de grote kerkzaal waren optredens van de koren Chantons en de Petra Singers en trad Marjan Vleeming op met een aantal van haar cursisten. Verder vond er een openbare repetitie plaats van het jeugdorkest van muziekkorps Wilhelmina uit Glanerbrug gevolgd door een miniconcert. Vooral in de ochtend waren er een redelijk aantal bezoekers maar niet echt heel druk. Daardoor was er veel ruimte om met de bezoekers in gesprek te gaan en wat meer van het gebouw te laten zien. De kinderen maakten op een leuke manier kennis met het gebouw door middel van een fotospeurtocht. Daarnaast was er een creatieve activiteit voor de kleinsten waarbij ze onder begeleiding een collage van een ontmoetingskerk konden maken. Aan het eind van de dag was er nog een optreden van verschillende gemeenteleden en zong het pastoresteam. Een geslaagde dag waarbij heel veel ruimte was voor persoonlijk contact met mensen uit de stad en regio. Jan Schaart

Noabers

Vrnl: Marjan Vleeming en leerlingen, Mathijs Kraan

Korte impressie oecumenische viering 27 september

V

rede verbindt – was het thema van de Vredesweek van dit jaar en tevens van de oecumenische dienst die op 27 september werd gehouden.

Wat een prachtige samenloop, dat een week na de gebruikneming van de Ontmoetingskerk door de eigen gemeente de deuren wijd open stonden voor zoveel gasten uit de stad. Zo werd het thema even heel concreet op de eigen vierkante meter. Vertegenwoordigers van de Vrije Evangelische Gemeente, van de Doopsgezinde Gemeente, het Leger des Heils, de SyrischOrthodoxe Gemeente van St Petrus en St Paulus en de Rooms-Katholieke Parochie van Enschede deelden met ons wat het thema bij het had opgeroepen, gaven kort weer welk symbool zij daarbij hadden uitgekozen en gaven een passend lied op uit hun eigen traditie. Of zongen dat zelf, zoals aartsdiaken Elias Zacharia (Syrisch-Orthodox). Indrukwekkend en inspirerend. Opnieuw was de kerkzaal te klein voor alle aanwezigen en was ook de ontmoetingsruimte nagenoeg geheel bezet. ds Richard Vissinga

Chantons

The Petra Singers

Dank aan de bijdragers

De HERE verheffe zijn aangezicht over u en geve u vrede. Amen.

Kerk & Stad, oktober 2015

De schrijvers van de teksten. Fotografie: Adrie Ekker, Anneke Schimmel, Arie van de Veer, Bob Samson, Franciska Soepboer, Marieke Lieverdink, Jaco Zuurmond, Jan Schaart.

13

Wijken en gemeenschappen Beheer Ontmoetingskerk en wijklocaties Na de ingebruikname van de Ontmoetingskerk zijn er enkele wijzigingen gekomen in wie welk gebouw beheert en met wie er dus afspraken gemaakt moeten worden over het gebruik. In de colofon hierboven kunt u de juiste personen vinden.

Ontmoetingskerk

In de Ontmoetingskerk vinden de vieringen van de wijken Apostel Thomaskerk, DETA-kerk, Opstandingskerk, Verrijzeniskerk-Schalm en de Vredeskerk plaats

Adres kerkgebouw: Varviksingel, hoek dr. Joh. Wagenaarstraat, 7512 EK, tel. 4311568

Jacob Catsstraat 431, 8265 XW Kampen, (tel 038 2000327) 06-29273290 E-mail: [email protected]

Kosters / beheerders G. Ophuis -Gruppen, Tel. 4315709, 06 40598612 W. Veldman, tel: 4338036 E-mail: [email protected]

Ds. J.D. Zuurmond, De Braakweg 100 (7524 PH), tel. 4359334, e-mail: [email protected] Vrijdag vrije dag.

Predikanten: Ds. H.J. Siebert, Schumannlaan 17 (7522 KC), tel. 06 44864808, e-mail [email protected] Werktijden: woensdag-en donderdagmorgen en vrijdag.

Scriba kerkenraad Ontmoetingskerk: Hettie van Vliet, [email protected], Postadres: Varviksingel 139, 7512 EK Diaconie: [email protected]

Ds. E. Sonneveld. Hulst 13, Borne, e-mail: [email protected] Ds. R.S.E. Vissinga,

Bloemen: Henny Brouwer : [email protected] tel. 4353802 Han Oosterveld : [email protected] tel. 4305093 Kindernevendienst: kindernevendienst@pgensche de.nl Kinderoppas: [email protected] Zondagsbrief: [email protected] Kopij Kerk & Stad: [email protected]

Wijkkas: Nog onbekend

Wijk Apostel Thomaskerk Scriba: Adres wijkgebouw: Th de Keyserstraat 20, 7545 BK, Karst Hendriks, Grimberghoek 39, 7546 HJ tel. 4316749 Enschede, Tel. 053-4773377, Beheer: 06 -50845161, Fam. Brouwer, tel. 4315626 [email protected] [email protected]

Kerktaxi: Vacant Bezorging Kerk en Stad: A. van Zeben, tel. 4300121 Fam. Nijeboer, tel.4322589

Wijken Detakerk en Opstandingskerk Adres wijkgebouw: Zonstraat 9, tel. 4359291

Lammertsweg 33, 7535 DM Enschede, Tel. 2300812, [email protected]

Beheer: G. Dumkopf, tel. 0645897645 Gezamenlijk Scribaat: E. Kloek,

Wijk Detakerk: R.B. Grootenhuis tel. 4335222 Wijk Opstandingskerk: H. Santman, tel 4331339

Kerktaxi: J. Wijbenga, tel. 4350984 Bezorging Kerk & Stad

Wijk Verrijzeniskerk-De Schalm Adres wijkgebouw: De Schalm, Het Leunenberg 586, 7544JM

Scriba: Vacant, zie wijk Apostel Thomaskerk

Beheer: G. Dumkopf, tel. 0645897645

Kerktaxi Meta Bax,

Wijk Vredeskerk Adres wijkgebouw: Varviksingel, hoek dr. Joh. Wagenaarstraat, 7512 EK tel. 4311568 Beheer: Zie Ontmoetingskerk

Scribaat: Vacant Kerktaxi: Contact: Bertine Luttikhedde tel. 053-5695220 Bezorging Kerk en Stad: Hans Mondria, tel. 4314736

Bezorging Kerk en Stad: Mvr. Bijvank, tel. 4766641, (Stroïnkslanden). Mvr. Addink, tel. 4760522, (Wesselerbrink).

Bloemen en kaarten Nu we samen kerken in onze prachtige Ontmoetingskerk, zijn er wat veranderingen gekomen zo ook voor de bloemen en kaarten. In onze vier wijken werd hier heel verschillend mee omgegaan, maar hier willen we ook één in worden. Vanaf nu staan er ‘s zondags twee boeketten bloemen in de kerk, die gaan naar onze zieken, dit kan zijn in ziekenhuizen, verpleeghuizen, of thuis. Het bloemetje dat naar de jarigen ging vervalt. Hierdoor komt in de plaats dat alle jarigen vanaf 80 jaar en elk jaar daarna een kaart krijgen, en de huwelijksjubilea vanaf 50, 55, 60 jaar enz. Bij elke kerkdienst zal er een kaart gaan naar een gemeentelid, bv. bij geboorte, huwelijk, ter bemoediging enz. Henny Brouwer zal voorlopig de taak als coördinator van dit geheel op zich nemen, met als tweede persoon Han Oosterveld. Het zal in het begin misschien niet altijd even vlekkeloos verlopen, maar we doen ons best, we staan open voor tips of opmerkingen. Geeft u alstublieft namen door, van mensen die een bloemetje of kaart kunnen gebruiken, zonder uw hulp kunnen we niet veel beginnen! Henny Brouwer : [email protected] telef : 4353802 Han Oosterveld : [email protected] telef : 4305093 Koffieochtenden Op dinsdagochtenden vanaf 10.00 uur in de koffieruimte van de Ontmoetingskerk staat koffie en thee klaar voor ieder die het leuk lijkt om even gezellig samen te zijn. Dit koffiemorgens in de Apostel Thoamskerk (woensdagochtenden) en in de Schalm (donderdagochtenden) gaan ook nog gewoon door. Belijdenis “Wij denken er over na, om komend jaar belijdenis te gaan doen. Kunnen we daar eens over doorpraten?” “Misschien wil ik wel belijdenis doen, maar wat betekent het eigenlijk?” Zulke mooie vragen zijn het waard om in een grotere groep te bespreken. Om te leren over de geloofstraditie waarin de Protestantse Gemeente Enschede staat, om samen te zoeken naar geloofswaarheden die jou vandaag de dag nog iets te vertellen hebben, om vorm te geven aan jouw leven waar je plaats wil maken voor de Allerhoogste met wie je je verbonden weet. Graag komen we in de maanden november tot en met maart bij elkaar om ons op deze dingen te bezinnen. Met mensen die al belijdenis gedaan hebben, en willen zoeken naar verdieping en met mensen die overwegen om belijdenis te doen. Precieze tijd en plaats zijn nog niet bekend, maar geef je op wanneer je dit seizoen mee wilt doen! [email protected] of 06-44864808. Pastoraal coördinator In de voorgaande edities van Kerk & Stad heeft u kunnen lezen over de samenwerking op gebied van pastoraat tussen de predikanten en de pastoraatsgroepen onderling. Ook heeft u de advertentie kunnen lezen voor de vrijwilligers taak van pastoraal coördinator. Ik kan u verheugd melden dat er zich een zeer geschikt persoon voor deze functie gemeld heeft! In Kerk & Stad van november zal een uitgebreide

14

Kerk & Stad, oktober 2015

presentatie volgen. Aanvullend zijn we nog op zoek naar een tweede coördinator ter aanvulling of overname in geval van bijv. vakantie. Meld je aan bij ds. Hanneke Siebert of een van de leden van de pastoraatsgroepen! Boekje open - Carel ter Linden - Wat doe ik hier in Godsnaam? Dinsdagmorgen 20 oktober komt de gesprekskring over het boekje van Carel ter Linden samen. Plaats van samenkomst is de nieuwe Ontmoetingskerk. Een zeer passende locatie om dit toekomstgerichte boekje te bespreken. Aanvang 9.30 uur. We zijn aangekomen bij hoofdstuk XI. Een spannend hoofdstuk -over ‘leven na de dood’. DE KERKDIENSTEN IN DE ONTMOETINGSKERK Gezamenlijke vieren in de Ontmoetingskerk De eerste zondagen in de Ontmoetingskerk Alles is nog nieuw in ons nieuwe kerkgebouw. Voor iedereen. Samen zoeken we een weg, ook in de zondagse viering. Soms heel praktisch – hoe lopen we de kerkzaal in en uit? Soms meer inhoudelijk – wie spreekt de ‘bemoediging’ uit aan het begin van de dienst? Vaak hangen vorm en inhoud samen – bijvoorbeeld in Doop en Avondmaal. In de voorbije maanden hebben we veel ervaring opgedaan met dit gezamenlijk zoeken. In grote harmonie, met ruimte voor heel veel verschillende meningen, hebben we de kerkzaal ingericht. Dat we steeds weer gezamenlijk een antwoord konden vinden kwam ook doordat we gaandeweg ontdekten dat zich een derde stem in ons gesprek mengde: onze nieuwe kerkzaal wijst met regelmaat ook zélf een weg. Zo gaven heel praktisch de ramen antwoord op de vraag welke kleur de stoelen moesten krijgen. Maar ook in de liturgie spreekt het gebouw soms mee. Om een voorbeeld te geven -de stenen die herinneren aan de overledenen van de afgelopen week horen tijdens de dienst gewoon op de ‘pastorale tafel’ (links). Immers, zo zijn ze tijdens onze viering letterlijk in ons midden. Ná de viering dragen we de stenen naar de gedachtenistafel, in de nis onder het orgel, want dat is de plaats waar de stenen in rust zullen liggen, tot aan de laatste zondag. De tafels in onze kerkzaal vroegen als het ware zelf om deze invulling… En tegelijk was daarmee de looproute van de ambtsdragers voor en na de dienst min of meer gegeven. Ongetwijfeld komen we nog heel veel details tegen waar we in de voorbereiding niet aan hadden gedacht, of die zich pas al-doende laten invullen: Wat gaan we op de schermen projecteren, wat is een goede plaats voor de kinderen, hoe collecteer je als ook de ontmoetingsruimte wordt gebruikt? Gaandeweg zal ons antwoord groeien. In vrijheid, want de antwoorden die we al zoekend geven zijn niet voor de eeuwigheid. De titel van de liturgie voor de Herfsttijd zal zijn: Vieren in de Ontmoetingskerk. Dát is waar we deze herfst als gemeente aan werken. En zo gaan we op naar het einde van het kerkelijk jaar. Gaandeweg zullen we steeds meer wennen en steeds meer voluit kunnen vieren. Rond eind november zijn we vast redelijk thuis in ons nieuwe gebouw. Dan gedenken wij in rust de gestorvenen van het voorbije jaar. Daarnaast voegen we ons, na alle bijzondere zondagen, natuurlijk gewoon weer in de orde van het kerkelijk jaar. Dit jaar staat tijdens de zondagen van de herfst de doorgaande jaarlezing uit het Evangelie naar Marcus centraal. De zondagen van de herfst kennen daarbij een dubbel motief. Met name in het begin staat ‘herfst’ voor nazomer, voor oogst en voor dank-

viering’ in juni in de kapel van het MST: “De wereld van ‘geloof’ is soms best ingewikkeld. Maar Taizé-vieringen geven mij de ruimte om er een eigen weg in te vinden”. Iedereen is van harte welkom bij deze viering die ongeveer een half uur zal duren. het pastoresteam

Dinsdagmiddagsoos We gaan door op dinsdag 6 en 20 oktober. Zo als altijd in de Schakel. En nog steeds, van twee tot vier uur. Met de hartelijke groeten van Jeanne Feijen (tel. 4336392).

om 11.30 uur en om 11.45 uur bij de Ontmoetingskerk (Vredeskerk ) Varviksingel, hoek dr.Joh Wagenaarstraat. Wilt u tenminste 1 kwartier van te voren bij uw opstapplaats aanwezig zijn. Via een mooie route gaan we naar het Bakkerij en IJsmuseum in Hellendoorn waar we worden ontvangen met koffie, thee en appelgebak. Ook is er een demonstratie te zien hoe er in het verleden gebakt werd en kunnen we de bak en ijsmachines uit het verleden bewonderen. Daarna gaan we met een mooie route naar restaurant De Poppe in Markelo waar ons een stamppotten diner staat te wachten. Om ongeveer 19.30 uur zijn we weer in Enschede. Iedereen is van harte welkom om met dit reisje mee te gaan want we gaan graag met een volle bus op stap. De kosten voor dit reisje zijn: 45 Euro voor leden en 47 Euro voor gasten. Als u na opgave besluit niet mee te gaan vragen wij u toch 10 Euro te betalen. Opgave zo spoedig mogelijk bij mevrouw Dini Willemsen tel 4779867. Met vriendelijke groet, Het Bestuur

Wijk Opstandingskerk

Wijk Apostel Thomaskerk

Ouderengroep rondom de Opstandingskerk Woensdag, 14 oktober, is er een bijeenkomst in de Opstandingskerk om 16.00 uur met een spel, een verhaal en een broodmaaltijd. Einde rond 18.30 uur. Een gezellige middag samen met de Katholieke Vrouwen Groep. Annet Feil en Gerda Grotenhuis

Levikring Woensdag, 14 oktober a.s. is er de eerste bijeenkomst van de Levikring. We komen bijeen van 10.00 uur tot 11.00 uur in de Apostel Thomaskerk, Thomas de Keijserstraat. We beginnen te lezen bij Leviticus 17. Allen hartelijk welkom!.

Doornse Levenskunst in Ariensstaete en Lindenhof Donderdag 8 oktober en donderdag 12 november komt de gesprekskring ‘Lindenhof’ weer samen. Let op, de aanvangstijd is gewijzigd. We beginnen om 14.30uur. We lezen nog steeds met zeer veel genoegen uit het boekje ‘Doornse Levenskunst’. De kring is zeer divers samengesteld. Nieuwe gespreksdeelnemers passen er altijd bij -ook van buiten het huis. Elk gesprek is weer een wonder. Echt een aanrader. Uit hetzelfde boekje wordt gelezen in de oecumenische gesprekskring Ariënsstaete. Deze komt tweewekelijks samen, van 16.00uur tot 17.00uur. Ook in het Ariënsstaete zijn de gesprekken ongekend kostbaar. Bijeenkomsten zijn 8 en 22 oktober, en 5 november.

Van de predikanten

Doopzondag 8 november (Bijna) iedere tweede zondag van de maand is er gelegenheid om in de Ontmoetingskerk je kind te laten dopen. Zondag 8 november is er (weer) een doopzondag. Er heeft zich al een ouderpaar gemeld om hun kind te laten dopen. Mocht je als ouder(s) dit óók overwegen, neem dan s.v.p. even contact op met Marieke Lieverdink ([email protected]) of met ds. Siebert ([email protected]). Dan maken we een afspraak voor een doopgesprek. baarheid. Gaandeweg echter neemt een ander motief de overhand, namelijk dat van de voleinding. De lezingen worden heftiger van aard. Een ‘einde van alles’ lijkt zich aan te kondigen. En al lezend rijst de vraag: Wat blijft? de zondagmorgen? Een verkennende viering op zondagmiddag 1 november Nu we in de Ontmoetingskerk één gezamenlijke viering op zondagmorgen hebben, ontstaat er ruimte voor het uitproberen van nieuwe wegen: andersoortige samenkomsten, op andere momenten dan de zondagmorgendienst, andere manieren van vieren. Zondagmiddag 1 november gaan we als gemeente hierover het gesprek aan. Om 16.00 uur begint een ópen overleg. Daar is de creativiteit én het realisme van ons allen voor nodig. We beginnen met een open brainstorm -waar valt aan te denken, als we samen willen gaan werken aan diversiteit in bezinning? Er is álle ruimte om vrij te denken. (Denk bijvoorbeeld aan het al langer lopende Diversitas-project. Dat is een totaal andere vorm van samenkomst dan de aloude eredienst). Welke wensen leven er? Welke ideeën heeft u? Waar verlangt u naar? Op weg naar de maaltijd, die om 17.00 uur begint, brengen we de verschillende gedachten samen. We proberen enkele hoofdlijnen te trekken. Tijdens de maaltijd verdelen we de gevonden hoofdlijnen over verschillende tafels. Met daarbij de simpele vraag: Maak aan die tafel samen een schets hoe zo’n andere viering/bijeenkomst er uit zou kunnen zien? Het zoeken naar diversiteit maken we op deze wijze tot een zoektocht van samen maken. Het is geen kunst om 1000 leuke ideeën te opperen en de één na de ander uit te proberen. Het is wel een kunst om samen dát te kiezen wat bij ons past, wat we nodig hebben, waar we ook van harte aan mee zullen werken en deel zullen nemen. Zin om mee te praten? Heel graag. Hoe meer

stemmen, hoe beter dit gesprek. Ter voorbereiding kan je eens wat rondvragen, rondkijken, in kennissenkring, in familie, op internet. Wellicht zijn er voorbeelden die aanspreken, of die inspireren tot eigen creatieve gedachten. Durf ruim en vrij te denken. Want vrijheid is wat we zoeken. Als je niet kan komen maar wel ideeën hebt, deel die dan met iemand die wel gaat. Ben je van plan te komen, geef dat dan graag even door (aan één van de pastores). Opdat er voldoende soep en brood is. Heb je je niet aangemeld, maar kom je toch… dan ben je natuurlijk net zo welkom. Dan delen we samen wat er is. Taize-viering Vooruitlopend op een nadere invulling van het project ‘naast de zondagmorgen’ zetten we alvast een klein spoor uit. Op 25 oktober (en op 8 en 22 november) is er om 16.30 uur een Taizé-viering in de Ontmoetingskerk. Taizé is een dorpje in de Bourgogne in Frankrijk, waar zich in de tweede wereldoorlog een oecumenische kloostergemeenschap heeft gevormd die zich er op heeft toegelegd om bruggen te slaan tussen verschillende volkeren en godsdienstige tradities. Elk jaar trekken van over de hele wereld vooral jongeren naar Taizé om daar meestal een week te genieten van de gastvrijheid van de kleine honderd broeders en om deel te nemen aan het morgengebed, het middaggebed en het avondgebed. Er gaat een grote aantrekkingskracht uit van de eenvoudige liturgie. Een Taizé-viering kenmerkt zich door zingen, Bijbelwoorden, stilte en gebeden. Er worden eenvoudige, meerdere malen herhaalde liedteksten gezongen, het evangelie van de zondag wordt gelezen zonder toelichting, er is ruim stilte om tot rust te komen, om te mediteren en om God te ontmoeten en er wordt gebeden. Gepreekt wordt er niet. Zoals één van onze gemeenteleden het zei tijdens de ‘oefen-taizé-

Kapel Lonneker Adres kerkgebouw: Dorpsstraat 44, tel. 4330384 www.kapeluitliefdelonneker.nl

Predikant (consulent): ds H.J. Siebert, Schumannlaan 17 (7522 KC) tel. 06 44864808, e-mail [email protected] Werktijden: woensdag-en donderdagmorgen en vrijdag. Scriba: Jorike Kits-Rozeboom Dorpsstraat 1 7524 CD Lonneker telnr: 053 434 95 95 of 06 24

99 95 93 email: scribalonneker@pgensched e.nl Wijkkas Lonneker: NL22RABO0129671975 Diaconiekas Lonneker: NL50INGB0004590033 Autorijdienst: Tel. 4337151

Bezorging Kerk en Stad: C. Koopmans/W.Veldman tel. 4338036 Kopij Kerk & Stad scribalonneker@pgensched e.nl

Wijk Detakerk

Wijk Vredeskerk Reisje Wie gaat er mee op reis?. Woensdag 28 oktober gaan we op reis. Samen met de busonderneming Brookhuis hebben we hopelijk weer een mooi reisje in elkaar gezet. Als eerste komt de bus aan de CF Klaarstraat

Berichten van de wijkdiaconie Gemeentedag Zondag 30 augustus was onze Gemeentedag. Na een mooie kerkdienst die werd ingevuld door gemeenteleden zelf en waar de kinderen een groot aandeel in hadden gingen we naar Erve Kraesgenberg in Losser. Daar wachtte ons de koffie met krentewegge. Daarna hebben we met elkaar gepraat in groepjes over het onderwerp "Hoe nu verder met onze Kapel". Tegen 12.30 uur werd het tijd voor de lunch verzorgd door Edwin de Vries. De slaatjes waren prachtig opgemaakt door de kinderen en het geheel smaakte ons allen voortreffelijk. Ook lagen er foto's op tafel waarbij herinneringen konden worden opgehaald. 's Middags kwam de familie de Goey uit Zwolle met 6 roofvogels. We hebben genoten van een prachtige show waarbij ook de kinderen veel werden betrokken. Als afsluiting nog een drankje en zo kunnen we terug kijken op een zinvolle en gezellige dag met elkaar in een prachtige omgeving met schitterend weer.

Kerk & Stad, oktober 2015

Wat een bijzondere weken hebben wij beleefd! Twee bijzondere afscheidsdiensten waarin goede, troostende en bemoedigende woorden gesproken zijn over mooie en warme jaren in de Apostel Thomaskerk en de Opstandingskerk. Een inspirerend symposium met gasten uit de breedte van (protestants én katholiek) Nederland, een bijzondere eerste viering met zóveel mensen en zóveel positieve geluiden. Concerten, cabaret, een modeshow, gesprekken over allerhande onderwerpen. Wat een energie is er vrijgekomen! In vijf dagen tijd zijn we één gemeente geworden… zo werd gezegd. Maar die éne gemeente was natuurlijk nooit het doel… en dat éne gebouw is niet het eindpunt… maar het begin. Het grote feest dat achter ons ligt wil vooral een start zijn van een fijn en vruchtbaar nieuw samen. Net als u zeker enigszins vermoeid, maar tegelijk vol nieuwe energie kijken we dus graag met u naar morgen. Laat het een goede morgen zijn. Namens alle bijdragers aan deze rubriek, groeten wij van harte! ds. Ellen Sonneveld, ds. Hanneke Siebert, ds. Richard Vissinga en ds. Jaco Zuurmond

Diaconiekas Vanuit de diaconiekas worden diverse activiteiten betaald. Te denken aan bv: de bloemen op de tafel tijdens de eredienst bestemd voor een zieke of iemand anders die aandacht verdient, de verjaardagkaarten naar elk gemeentelid, de verjaardagsmiddag, kerstmiddag, het paasontbijt en een aandeel voor de gemeentedag. Voor deze activiteiten krijgen we een bijdrage van de Stedelijke Diaconie. Maar een deel moet ook via onze eigen wijkdiaconie worden opgebracht. Als u hiervoor een bijdrage wilt leveren dan graag. U kunt hiervoor een bedrag overmaken op bankrekening (NL50 INGB 0004 5900 33) t.n.v. Diaconie Protestantse Wijkgemeente Lonneker. Alvast onze hartelijke dank. Met vriendelijke groet, namens de diaconie, Linie Hiddink Berichten van de kerkenraad De Gemeentedag ligt alweer achter ons, evenals op 13 september de Oogstdienst + het

Lees verder op pagina 16

15

Oogstfeest op het terrein van de Lonneker Molen. Het belangrijkste nieuws van de afgelopen maand was natuurlijk het resultaat van het gesprek dat op 8 september had plaatsgevonden tussen het moderamen van de kerkenraad Lonneker met het moderamen van de Algemene Kerkenraad van de Protestantse Gemeente Enschede over de toekomst van de Kapelgemeente Lonneker binnen de PGE. In dit gesprek werden twee opties besproken: Er is binnen de toekomstige structuur van de PGE geen plaats voor een volwaardige Kapelgemeente in het dorp Lonneker met een eigen vierpunt voor erediensten naast de Ontmoetingskerk. Daarom moeten de diensten in de Kapel worden afgebouwd en is iedereen welkom in de Ontmoetingskerk. De Kapelgemeente Lonneker gaat als zelfstandige gemeente verder buiten de PGE. Het moderamen AK-PGE wil hieraan desgewenst meewerken. Dit is besproken in de Kerkenraadsvergadering Lonneker. Deze heeft unaniem het voorgenomen besluit genomen verdere stappen te zetten richting verzelfstandiging van de Kapelgemeente Lonneker buiten de PGE.

Dit zal natuurlijk grote gevolgen en veel werk met zich meebrengen. Daarom zijn alle Lonneker gemeenteleden uitgenodigd geworden op zondag 27 september tijdens de koffie na de kerkdienst om over het voorgenomen besluit te spreken. Op deze verlengde koffieochtend zijn allerlei ideeën, meningen, veronderstellingen, gedachten van zowel hoop als vrees, uitgebreid naar voren gekomen. Deze gedachtenwisseling gebeurde in een sfeer van harmonie en onderling respect. De uiteenlopende sprekers gaven hiermee blijk van hun grote verbondenheid met de Lonneker Kapel. Nu de kogel dan eindelijk door de kerk is gegaan, is het aan de Lonneker kerkenraad om zich nog een laatste keer over deze belangrijke beslissing te buigen. Samen met onze door de classis aangereikte consulenten gaan wij elkaar en onszelf nog eens diep in de ogen kijken. Dan zullen wij op de kortst mogelijke termijn een definitieve beslissing nemen. De handreikingen van de verlengde koffieochtend zullen vanzelfsprekend een grote rol spelen in de definitieve besluitvorming, waarvoor aan allen hartelijk dank. Roy Lucardie.

Bethelkerk Wijkgemeente van bijzondere aard Adres kerkgebouw: J.H. Boschstraat 30 www.bethelkerk-enschede.nl Predikant: ds E.G.H. Laseur, Haaksbergerstraat 207, (7513 EM) tel. 4302220 Scriba: mevr. J. de Koning tel: 06 44073774 postadres: dhr. H.J. Wessels

Varenwoltlanden 3 7542 NA Enschede tel: 053-4765248 e-mail: [email protected] Wijkkassen: Giro 2032692. Rabobank 31.67.83.366

Bij de kerkdiensten Zondag 11 oktober staat de Joodse jongen Daniël in Babel voor eenzelfde soort dilemma als destijds Mozes in Egypte. Zolang hij meegaat in het schema van de gangbare (her)opvoeding is er geen vuiltje aan de lucht. Maar wát te doen, als je van huis uit ooit heel andere dingen zijn voorgehouden? De lezing is: Daniël 1. Zondag 18 oktober gaat ds. Groeneveld uit Lunteren voor. Zondag 25 oktober gaat ds. Bierma uit Nijverdal voor. Zondag 1 november ziet de koning van Babel zichzelf tot in zijn dromen toe als de grootste der aarde. Tegelijkertijd wordt hij ingehaald door de angst dat de bijl ook zomaar aan de wortel van zijn koningschap kan liggen. Wie beschikt er dan over wijsheid om het allemaal niet zover te laten komen? De lezing is: Daniël 4. Woensdag 4 november wordt de dankstond voor Gewas en Arbeid gehouden, die om 19.30 uur begint. Daar ontmoeten we David, die zichzelf een vraag stelt. Hoe kan het toch, dat God aan de mens blijft denken? En dit terwijl wij lang niet altijd het goede van zijn schepping delen of ervoor danken. De lezing: Psalm 8. E.G.H. Laseur Startzondag 27 september Op 27 september is ons seizoen in de Bethelkerk gestart met de Startzondag. Het was een zeer geslaagde, ontspannen dag. De dienst

16

Bezorging Kerk en Stad: Kerkelijk bureau Koster: E.R. Slottje – Holtkamp, Tel. 4321707

werd afwisselend begeleid door o.a. piano en drum. Ook zong Annemar Zevenbergen een prachtig nummer 'you will be in His heart' . Na de kerkdienst werd er koffie gedronken met zelfgebakken taart in aanwezigheid van ongeveer 150 mensen. Ondertussen was er een Bethel-Markt waar alle activiteiten van de Bethelkerk vertegenwoordigd waren. Daarna was er een bijbel quiz. Deze was opgezet door 10 tieners en 10 ‘oudere’ mensen. Bij elkaar hadden ze 45 vragen gemaakt. Als afsluiting hadden we een gezamenlijke maaltijd die rijk voorzien was van soep tot knakworsten. Terug kijkend op deze dag zien we veel zegen en was de saamhorigheid duidelijk aanwezig! Jeugdwerk Bethelkerk Data Bethelkerk jeugdclubs oktober en november 2015 Contactpersonen voor de mini-bethelclub is Miek Zevenbergen ([email protected]), 053 44618004/06-23053717). Contactpersoon voor de 12-15 jaar club is Catharine Zwartbroek, ([email protected], 06-46954079). Voor de 15+ club is dit Tineke Pijpker ([email protected], 06-10884531). Studenten op de koffie De nieuwe data voor Studenten op de koffie zijn gepland. Hier komen de eerstvolgende data: 29 november, 24 januari 2016 met een lunch en 10 april 2016. Jongelui, noteren jullie dit vast in jullie agenda! We hopen weer op gezegende bijeenkomsten!

Jeugdwerk-breed-beraad maandag 31 augustus 20.00 uur Op maandag 31 augustus was er een jeugdwerk-breed-beraad waarbij vele jeugdwerkers aanwezig waren uit de geledingen Zondagsschool, Mini-Bethel, Catechisatie en Clubwerk. De avond werd ingevuld aan de hand van een 'marktplein'. Iedereen mocht opschrijven wat hij in het jeugdwerk komt brengen en wat hij er denkt te kunnen halen of reeds haalt. Dit was natuurlijk voor een ieder heel persoonlijk! Nadat iedereen dit opgeschreven had, hebben we besproken wat mensen beweegt zich in te zetten voor onze jeugd. Het was goed hier met elkaar van gedachten over te wisselen. Tevens hebben we proberen de belangrijkste passies van de jongeren te definiëren. Hier kwam bijvoorbeeld uit naar voren dat muziek en sport gemene delers kunnen zijn bij onze jongeren en dat ze als dragers kunnen dienen om met jongeren in contact te komen en te blijven over geloofsinhoudelijke onderwerpen en andere belangrijke thema’s die hen bezig houdt. Grote Bijbelquiz op vrijdagavond 23 oktober Net als vorig jaar zal het Nederlands Bijbelgenootschap, NBG, op vrijdagavond 23 oktober weer een Grote Bijbelquiz organiseren. Ook als je weinig Bijbelkennis hebt of denkt te hebben kan je hier heel goed aan meedoen. Vanuit de jeugd willen we graag weer met twee teams mee doen (Bethelende Bijbel Betweters 1 en 2). Vorig jaar is het niet gelukt in de prijzen te vallen en we gaan nu een nieuwe poging doen. Natuurlijk nemen we het weer op tegen studentenverenigingen, andere gemeenten, koren en wat voor teams dan ook. En wij willen als jongeren vanuit Bethel ook graag weer aan mee doen. We hebben jou hiervoor nodig! Want hoe meer jongeren in een team hoe meer we samen weten. De quiz wordt gehouden in 't Trefpunt van de Baptistengemeente aan de Spechtstraat 32. Toegang en deelname is gratis. Aanvang is 20.00 uur. Informatie en aanmeldingen via Tineke Pijpker, [email protected] Mini-Bethelclub 28 augustus Wat fijn om jullie weer te zien na de vakantie! Een nieuwe start. Zo startte God ook eens met ons. Toen God de aarde en alle planten en dieren had geschapen, was tot slot de mens aan de beurt. Hoe zou die eruit gaan zien, na zoveel moois dat al geschapen was?! Zou hij lijken op de sterke leeuw, of op de sierlijke zwaan?

Kerk & Stad, oktober 2015

Nee, niks daarvan! De mensen die God maakt lijken…op Hem Zelf! Dat had je niet gedacht hé? Jij lijkt op God en God lijkt op jou. Maar hoe lijken wij en God dan op elkaar? Allereerst blies God Zijn levensadem in ons. Wij leven en we wéten dat we leven! Wij hebben een geest van Hem gekregen en mogen zelfs Zijn Heilige Geest in ons dragen. Maar er is meer hetzelfde. Net zoals jij op jouw papa en mama lijkt in sommige dingen en jouw broertje of zusje in weer andere dingen, zo is dat ook bij de mensen en God. Iedereen heeft weer andere eigenschappen van God meegekregen. Denk bijvoorbeeld aan: liefde, vrolijkheid en blijdschap, geduld, vriendelijkheid, behulpzaamheid, eerlijkheid, betrouwbaarheid, creativiteit,….. allemaal eigenschappen van God! Je merkt wel, niet alle mooie eigenschappen van God passen in één mens. Gelukkig zijn we met heel veel mensen. Toen God ons schiep heeft Hij zelfs twee mensen geschapen om zoveel mogelijk tot uitdrukking te kunnen brengen van Hemzelf: een papa en een mama. Als het goed is, laten een papa en een mama samen een beetje zien hoe God is. Helaas heeft de duivel, de vijand van God, veel kapot gemaakt in de schepping van God. Ook aan de mooie eigenschappen in de mens heeft hij veel stuk gemaakt. Dat zorgt ervoor dat we vaak verdrietig zijn en teleurgesteld in elkaar. Ook daarin lijken wij op God. God kan ook verdrietig zijn en teleurgesteld in wat wij doen. Maar Hij kan ook heel blij zijn als we bijvoorbeeld met God praten in ons gebed! En God is natuurlijk ook veel méér dan wij, want Hij is onze schepper. En weet je wat het prachtige van God is? Hij houdt van ons. Hij heeft ons beloofd dat, als wij willen, Hij ons weer helemaal heel zal maken. Dat wij en de hele schepping dan weer net zo mooi en goed zullen zijn als in het begin. Na het verhaal hebben we tikkertje gedaan met letters. Iedereen kreeg, voordat hij wegrende, een letter mee van een woord. De tikkers moesten het woord raden, door alle andere kinderen te tikken en zo alle aanwijzingen te verzamelen. En tot slot hebben we prachtige en lekkere ijsjes gemaakt door ze te versieren met heel veel moois! Ja, wij houden ook van iets moois maken, net als God. Tot de volgende keer!

Oecumenische Geloofsgemeenschap Plaats kerkdiensten: Helmerzijde, Broekheurnerring 1050 Website: www.ogh-enschede.nl Protestantse predikant: ds R.S.E. Vissinga, Jacob Catsstraat 431, 8265 XW Kampen, (tel 038 2000327) 06-29273290 e-mail [email protected] R.K. Pastor: vacant email: secretariaat@katholiekensche de.nl

Secretaris: D.W. Ruessink, Tel. 8512336 Email: [email protected] Penningmeester: Penningmeester K. Hessels tel 4282654 Bank: NL43 INGB 0664 9791 57

Groei in wijsheid In augustus werd er in de pers uitgebreid stilgestaan bij het feit dat 70 jaar geleden de 2e Wereldoorlog definitief beëindigd is nadat Japan tot twee keer toe getroffen werd door een atoombom. Het verleden van de Japanse oorlogsmisdaden blijft opspelen. In één van de belangrijkste tempels in Tokio worden nog altijd oorlogsmisdadigers geëerd. En de Japanse overheid nodigt

Kostersgroep: A. Fransen, tel. 4771218 Bezorging Kerk & Stad: Marga Overbeek, Hooiraamhoek 84, tel. 4774583

Nederlandse oorlogsslachtoffers (de kampen, de Birma-spoorlijn) uit voor een rondreis. Ik las in de Volkskrant het verslag van één van die genodigden en was diep onder de indruk van haar verhaal. Ik geef het graag door. Mevrouw van Boxtel (76 jaar) bezocht Japan in 2013. En zij vertelt. Ik ben geboren in Oost-Java, waar mijn vader apotheker was. Hij belandde kort na het uitbreken van de oorlog in 1942 in een Jappenkamp. Ook

Usselo-Boekelo-Twekkelo Adressen kerkgebouwen: Haaksbergerstraat 815, Usselo Twekkelerweg 110, TwekkeloWebsite www.protestantsegemeente-usselo.nl

Predikant: ds O.G. Haasnoot Haaksbergerstraat 819 7548 PB -Usselo Tel. 7851695 Scriba: H.W. Dekker, Dorsstokhoek 2, (7546 LZ) tel. 4778999

Secretaris Diaconie: A.E. Grobben-Berenbroek Oude Haaksbergerdijk 2 tel. 4282193 College van Kerkrentmeesters:

Lammerinkweg 1, (7546 RD) Banken: Rabobank:

Spiritualiteit We zijn allen bezig met de kerk overeind te houden, maar het is Jezus nooit begonnen om een kerk te stichten. Dat vond ik een inspirerende uitspraak in de bijeenkomst van kerken uit de grote steden. Tja dacht ik, dan was hij wel in Jeruzalem gebleven in de tempel, zijn vadershuis, en had hij daar een nieuwe orde gesticht. Hij viel toch al op door zijn antwoorden en zijn verblijf daar als 12 jarige jongen, die man werd, oftewel dan was zijn bedje al gespreid en daar had hij makkelijk kunnen beginnen met een mooie nieuwe kerkgedachte. Dat deed hij niet, hij ging het gebied van Galilea in, waar alle heiligdommen waren verwoest en daar verbindt hij mensen weer aan vrede, liefde en maakt hij ze weer zichtbaar, wat God bedoelde! Later dacht ik:”We worden geroepen om er eenvoudig voor elkaar te zijn en dat we daarvoor een gebouw nodig hebben is eigenlijk een gevolg van die eerste keuze. Ik wil graag navolger van Jezus zijn en dan zoek ik naar welke weg daar het meeste bij past. Johannes de Doper was de wegbereider, Jezus was de weg, de waarheid en het leven en wij….wij zijn navolgers van die weg. Dat is best een hele klus. De grootste klus zijn we zelf, nee niet de ander hoe goed of slecht hij of zij ook is, maar wij zelf. Wat is die klus dan? Het aanvaarden van onze weg, dus de weg die we gegaan zijn en alle hobbels en kuilen op die weg. Gelijk is er ook de mogelijkheid onze weg te zien in het licht van de weg

NL46RABO0316700541 S.K.G.: NL73FVLB0225325241 t.n.v. Kerkvoogdij Prt. Gem. Usselo. Verzending Kerk & Stad: Kerkelijk Bureau Protestantse Gemeente Enschede, 053 4314464 E-mail: [email protected]

die Jezus is. Vaak ligt daar een heel groot verschil. Toch hebben onze kerkvaders en moeders laten zien, dat ze soms ook heel dicht bij elkaar komen. Dat heten spirituele momenten. De een zegt daarbij, “het was net alsof de

mijn moeder en wij werden geïnterneerd. Eerst in De Wijk, in Malang, en later in Karangpanas, een oud weeshuis, en in Lampersari. Bomvol was het. We sliepen op houten britsen. Ik herinner me nog dat ik 's nachts eens van de honger een heel pannetje Indische wortelstamppot leeg at. Mijn moeder was streng, maar strafte me niet. Ik weet ook nog dat ik met mijn broertje een vruchtenpit plantte in het zand, in de hoop dat er een boom uit zou groeien. Maar die boom kwam niet. Terug in Nederland spraken mijn ouders niet over de kamptijd. De dingen die ik weet, heb ik bij elkaar moeten sprokkelen. 4 mei vond ik een verschrikkelijke dag: geen woord over Indië. Al mijn emotionele herinneringen ben ik gaan projecteren op de Duitsers. Ik dacht: dat begrijpen ze hier tenminste. Tot mijn veertigste heb ik het hele Indië-verhaal verdrongen. Ik dacht: Bijna iedereen heeft iets aan de kamptijd overgehouden, behalve ik. Tot ik in een Londense winkelstraat een Japanner tegen het lijf liep met een zeurende peuter aan zijn arm. Toen ze mij passeerden had de vader er genoeg van en snauwde tegen haar. Ik stond als aan de grond genageld. Overstuur ben ik terug naar het hotel gegaan, ontdaan door het geblaf. Toen wist ik: ook mijn oorlog is nog niet voorbij. Sindsdien werd ik fysiek onwel als ik een groep

hemel open ging”, de ander zegt,” ik voelde me opgenomen door de kosmos” en sommigen zeggen : “Ik had een spiritueel moment” Over deze bewegingen willen we gaan nadenken en we hebben hiervoor iemand uitgenodigd. Op 5 november om 20.30 uur komt ds. Mariska van Beusichem ons iets vertellen over Thomas a Kempis. Thomas van Kempen heeft een boek geschreven :” Navolging van Christus”dat in zijn tijd (1380-1471) door de mensen verslonden werd. Wat was er dan zo aantrekkelijk aan dat boek? Het boek gaf in eenvoudige taal weer hoe je dat gebeuren tussen hemel en aarde dichterbij kon halen, hoe jouw weg en “ de weg “ soms bij elkaar kwamen. Hij schreef dat in een tijd dat de clerus, de geestelijken alles voor het zeggen hadden. De geestelijkheid bepaalde waar God was te vinden. Het verlangen van de mensen werd niet meer gehoord. God lag vast, waar mensen bepaalden waar Hij zou zijn. Achteraf natuurlijk onzin en dat schrijf ik ook als geestelijke in deze tijd. Het gebeurt nog steeds, dat voorgangers zeggen waar God te vinden is.

Vrijzinni gen

Adres kerkgebouw:

voor inspiratie

Johanneskerk Twekkelerweg 110 www.vrijzinnigenoosttwente.nl

Voorzitter: Henk Eijgelaar Vorspoellanden 24 7542 MG Enschede tel. 053-4764975 e-mail: voorzitter@vrijzinnigenoosttw ente.nl

Als ik van U moet spreken, doe ik alle mooie woorden weg. Ik wil maar liever weinig zeggen. Enkele goede woorden, dat is genoeg. Want er mag niets komen tussen U en mij. Eigenlijk wil ik liever met U zwijgen.

Waarom raakte haar verhaal me? Om dat zinnetje ik zag in dat we tot dezelfde imperfecte soort behoren. Er is een grote mate van innerlijke vrijheid nodig om tot dit inzicht te komen. En als je die ruimte hebt, kunnen er bruggen geslagen worden, bruggen van verzoening, verzoening met eigen verleden, verzoening met de ander. ds. Jos van der Sterre, de OGH-nieuwsbrief

Stichting Hervormde Begraafplaats Usselo: Postbus 10016, 7504 PA Enschede Reservering van de kerk, het Verenigingsgebouw en de uitgifte van grafrechten: telefoon 06 23726729 t.n.v. Riëtte Wissink-Roossink e-mail [email protected]

Open gemeenschap

Voorganger: Nicoline Swen-Fischer Hugo de Grootlaan 18, 7241HM Lochem tel. 06 -22497969 e-mail: voorganger@vrijzinnigenoostt wente.nl

Japanse toeristen zag. Hyperventileren, kippenvel. Een onverwerkt verleden. In therapie heb ik later geleerd de confrontatie aan te gaan met mijn angst. Toen voelde ik dat ik er klaar voor was naar Japan te gaan. De reis was een verademing. De Japanse cultuur. Het buigen. De schoonheid van Kyoto, waar we de tempel van de godin van het mededogen bezochten. Zo groots. Op de dag dat we naar Nagasaki zouden gaan, werd ik overvallen door een gevoel van diepe spijt. Dit is zo verschrikkelijk, dacht ik. Ik ging naar Japan als slachtoffer, maar opeens voelde ik dat ik bij de daders hoorde die de atoombom hadden gegooid. Ik zag in dat we tot dezelfde imperfecte soort behoren. Ik ben er een ander mens van geworden. Begripvoller. Als ik nu met mijn hoofd vol oordelen zit, denk ik: waarom?

Secretaris ad interim: Janroel Salomons Parijsstraat 79 7559 KP Hengelo tel: 06 -29 27 9018 e-mail: secretaris@vrijzinnigenoosttw ente.nl

Een fragment uit het gedicht Wit van J.C. van Schagen. Hij maakt hier onderscheid tussen mooie en goede woorden. En uit de rest van het gedicht blijkt dat goede woorden kale woorden zijn. Ontdaan van opsmuk. Pure woorden. En eigenlijk zijn zelfs die kale woorden nog te veel. Woorden kunnen vertekenen wat

Kerk & Stad, oktober 2015

Het gebeurt vooral daar waar mensen zichzelf wel heel dicht bij God denken. ( Herkent u dat ook wel eens in sommige kerken of in gespreksgroepen?) We gaan dus weer zoeken naar de weg van ons, de weg van God in Christus en waar deze zomaar elkaar raken. Een zoektocht en u kunt mee doen. Dan bent u uitgenodigd mee te gaan denken op donderdag 5 november. We beginnen met een liturgisch moment om 20. 00 uur en om 20.45 uur start de lezing van ds. M. Van Beusichem in het verenigingsgebouw aan de Haaksbergerstraat 821. Van harte gefeliciteerd Hierbij de hartelijke felicitaties van PG Usselo aan de PG Enschede met haar nieuwe gebouw, de Ontmoetingskerk. We weten hoeveel pijn er is geweest om tot deze beslissing te komen en we zien de vreugde nu er dan toch een gebouw staat. We wensen u allen Gods kracht en wijsheid toe om gemeente van Christus te zijn in de stad. Ds Olaf Haasnoot

in het hart zuiver gevoeld wordt. Er moet altijd een 'vertaalslag' gemaakt worden. Wellicht een van de weinige dingen waar ik, als vrijzinnige, heel behoudend in ben: Laten we zo dicht mogelijk bij de grondtekst blijven! Zo dicht mogelijk bij de stille taal van ons hart. Hartelijke groet, Nicoline Swen Activiteiten Op zondag 25 oktober om 10.00 uur vindt onze maandelijkse viering in de Johanneskerk te Twekkelo plaats. Hermien Bleumink gaat dan voor. Ze is voorgangster bij de Vrijzinnigen IJsselstreek. Meer over haar vind u op onze website. Zaterdag 7 november houden onze jaarvergadering in het Kulturhus. Aanvang 14.30 uur Op zondag 22 november gedenken we de overleden leden in de viering om 10.00 uur. Hierbij willen we ook aandacht besteden we aan mensen die dit jaar andere ingrijpende levensmomenten hebben meegemaakt. Ook niet leden zijn van harte welkom bij deze activiteiten.

17

Jeugd Ontwerp lay out: Martijn Klement

SISSIE KOEN

SPEELT MET

ANNA

VOOR HET HUIS.

ZE

KLEUREN DE STOEPTEGELS GROEN EN GEEL EN ROZE EN BLAUW.

HET

WORDT HEEL MOOI.

KOMT ER EEN OUDE MEVROUW AAN.

ZE

DAN

KIJKT

NIET WAAR ZE LOOPT.

WAT EEN FEEST WAS HET TIJDENS DE OPENINGSWEEK! HET

PRACHTIGE JEUGDHONK IS ZONDAGMORGEN NA DE OPENINGSDIENST FEESTELIJK GEOPEND.

IS HET EEN MOOIE PLEK GEWORDEN, WAAR DE JEUGD VANAF HUN EIGEN PLEKJE IN DE KERK.

DOMINEE POP

OOK

12

WAT

JAAR ZICH GOED KAN VERMAKEN IN

DE KINDERDAG OP WOENSDAG WAS EEN GROOT SUCCES.

HEEFT DE ALLERKLEINSTEN MEEGENOMEN IN HET SCHEPPINGSVERHAAL EN DE BASIS-

SCHOOL JEUGD HEEFT ZICH KUNNEN UITLEVEN MET HET VERHAAL VAN JOZEF EN ZIJN BROERS EN DAARNA KUNNEN GENIETEN VAN OVERHEERLIJKE PANNENKOEKEN.

OOK

HET JAARLIJKSE JEUGDKAMP

ZE STAPT ZOMAAR OP DE "NIET DOEN!" ROEPT ANNA. DE MEVROUW BLIJFT STAAN. ZE KIJKT ANNA VERBAASD AAN. ANNA WIJST NAAR DE STOEP. "O," ZEGT DE MEVROUW, "DAT ZAG IK NIET. IK ZOEK MIJN POES. HEBBEN JULLIE HAAR SOMS GEZIEN?" "IS HET EEN LELIJKE ZWARTE POES MET WITTE VLEKKEN?" VRAAGT KOEN. "EN EEN VOGELTJE IN HAAR BEK?" DE MEVROUW SCHUDT HAAR HOOFD. "HET IS EEN LAPJESPOES," ZEGT ZE. "EEN HELE MOOIE. ZE HEEFT GEKLEURDE TEGELS.

VIER ZWARTE VOETJES EN EEN ZWART PUNTJE AAN HAAR STAART.

ZE

HEEFT EEN VLOOIEN-

WAS WEER EEN WAAR FEEST!

BANDJE OM MET EEN BELLETJE ERAAN.

NU

VANGT NOOIT VOGELTJES.

DAAR

LUI VOOR."

WE HAAR NIET

ALLE FEESTELIJKHEDEN VAN DE OPENINGSWEEK ACHTER DE RUG ZIJN, WORDT HET TIJD OM DE

DRAAD WEER OP TE PAKKEN.

KOMENDE

MAANDEN GAAN WE AAN DE SLAG OM GEVARIEERDE ACTIVI-

HOUD DUS JE MAIL GOED IN DE GATEN. MAAR WE NEMEN DEZE MAAND OOK AFSCHEID. GERBEN LUBBERS, JEUGDWERKER VAN DE PGE, PER BEGIN VAN DEZE MAAND UIT DIENST TREDEN. GERBEN HEEFT EEN BAAN GEVONDEN IN HET ONDERWIJS. WIJ DANKEN GERBEN VOOR ZIJN INZET VOOR DE JEUGD VAN ONZE GEMEENTE EN WENSEN HEM SUCCES IN ZIJN NIEUWE BAAN.

"DAN HEBBEN KOEN.

EN

ZE

IS ZE VEEL TE

GEZIEN," ZEGT

TEITEN VOOR DE JEUGD TE ORGANISEREN.

ZAL

"ZULLEN WE HELPEN ZOEKEN?" "DAT IS GOED," ZEGT DE MEVROUW. "IK ZOEK OP STRAAT. ZOEKEN JULLIE DAN IN HET PARK?" "WE MOETEN NOG WETEN HOE DE POES HEET," ZEGT ANNA “ANDERS KUNNEN WE HAAR NIET ROEPEN." "ZE HEET SISSIE," ZEGT DE MEVROUW. "SISSIE! SISSIE!" ROEPEN KOEN EN ANNA IN HET PARK. "KOM HIER DAN KRIJG JE EEN VISSIE!" ZE KRUIPEN ONDER STRUIKEN DOOR EN ZOEKEN TUSSEN HET RIET LANGS DE SLOOT. VINDEN

SISSIE

MAAR

ZE

NIET.

NA HEEL LANG ZOEKEN ZIEN ZE DE MEVROUW. "HIER IS ZE NIET!" ROEPEN ZE TEGEN HAAR. DE MEVROUW KIJKT VERDRIETIG. "OP STRAAT OOK NIET," ZEGT ZE. "ZE IS NU AL DRIE DAGEN WEG. IK HEB BRIEFJES OPGEHANGEN BIJ DE BAKKER EN BIJ DE GROENTEBOER. MISSCHIEN DAT IEMAND HAAR VINDT EN THUISBRENGT. ZE KOMT VAST WEL TERECHT. ZE LIEP NOOIT WEG." ZE ZUCHT ERVAN. ZE IS GEK OP HAAR POES, DAT MERK JE ZO.

"WE ZULLEN ELKE DAG EVEN ZOEKEN," ZEGGEN ANNA EN KOEN. "ALS WE UIT SCHOOL KOMEN." "DAT IS LIEF VAN JULLIE," ZEGT DE MEVROUW. "IK WOON TWEE STRATEN VERDEROP. OP NUMMER ZEVENTIEN." "WAAR KOMEN JULLIE ZO LAAT VANDAAN?" ZEGT PIET ALS KOEN EN ANNA BINNENKOMEN. "WE HEBBEN EEN POES GEZOCHT," ZEGT ANNA. "IN HET PARK. EEN MEVROUW WAS HAAR KWIJT. AL DRIE DAGEN." "DIE IS NATUURLIJK DOODGEREDEN," ZEGT PIET. "OP DIE DRUKKE WEG HIERACHTER. DAT GEBEURT ZO VAAK." "NIETWAAR!" ROEPT KOEN. "DIE POES LIEP NOOIT WEG. DAT ZEI DIE MEVROUW ZELF. ZE WEET ZEKER DAT ZE TERUGKOMT." PIET HAALT ZIJN SCHOUDERS OP. "WIE WEET," ZEGT HIJ. MAAR JE KUNT WEL MERKEN DAT HIJ HET ZELF NIET GELOOFT. IN DEZE TEKENING ZITTEN HEEL VEEL POEZEN VERSTOPT. HOEVEEL? IS SISSIE ERBIJ? Bette Westera

Ik vertrouw Ik vertrouw erop dat aan het eind van een donkere tunnel weer licht zal zijn. Ik vertrouw erop dat de liefde een helende kracht heeft. Ik vertrouw erop dat er in ieder mens wel iets goeds schuilt. En ik vertrouw op God, die het licht aan het eind van een donkere tunnel, de helende kracht van de liefde en het goede in ieder mens is. Sabrina, 16 jaar 18

Kerk & Stad, oktober 2015

Bij de kerkdiensten Collecten deze maand

Bijbel op zondag

e tweede collecte in onze kerkdiensten is traditiegetrouw bestemd voor “de diaconie”. De opbrengst wordt door de Stedelijke diaconie besteed aan het volgende. Plaatselijke wijkdiaconieën worden ondersteund op activiteiten zoals bloemendienst en ouderenwerk. Inwoners van Enschede die in financiële problemen zijn gekomen worden geholpen met “stille hulp”, of bijvoorbeeld door nieuwe spullen aan te schaffen. Regelmatig worden giften verstrekt aan instellingen in Enschede –en soms ook elders in Nederland- die om bijstand hebben gevraagd. En ook aan wereldwijde projecten en bij rampen worden vaak aanzienlijke financiële bijdragen gegeven. Een enkele keer wordt in de tweede collecte geld ingezameld voor een vooraf door de diaconie vastgesteld speciaal doel.

D

Zondag 11 oktober Wijkkas Met de opbrengsten van deze maandelijkse collecte worden alle kosten betaald die uw wijk maakt voor het kerkenwerk, zoals pastoraat, kringwerk, administratie, kopieer- en portokosten, enzovoort. Eventueel kan uw wijk zelf besluiten deze collecte voor een ander doel te bestemmen.

Zondag 18 oktober Werelddiaconaat De hoogvlakte van Bolivia is bijna even plat als ons land en goed geschikt voor veeteelt. Toch kunnen de boeren er nauwelijks overleven. Want de vlakte ligt op 4000 meter hoogte. Het is er kurkdroog en het waait altijd hard. De organisatie Sartawi helpt de boeren om op deze bijzondere plek toch een bestaan op te bouwen. Er wordt hard gewerkt aan een betere watervoorziening en de boeren leren hoe zij het beste hun land kunnen bewerken. Ook leren de boeren hoe ze ervoor kunnen zorgen dat hun lama’s en alpaca’s meer wol opbrengen of hun koeien meer melk produceren. Een van de boeren vertelt: “Mijn vrouw maakt nu de lekkerste kaas en yoghurt. Met de opbrengst van haar handel kunnen wij het schoolgeld van de kinderen betalen.” Kerk in Actie steunt dit project voor de boeren in Bolivia. En vraagt u om uw bijdrage voor dit project en andere diaconale projecten wereldwijd. Zondag 25 oktober Collecte Protestantse Kerk rondom Hervormingsdag Op Hervormingsdag staan wij stil bij het begin van het Protestantisme. Want als Luther zijn stellingen niet op de deur van de kapel in Wittenberg had gespijkerd, hadden de protestantse gemeenten die Nederland rijk is niet bestaan. Ook onze kerk niet. Daarom geven we vandaag in de collecte voor het werk dat de Protestantse Kerk in Nederland doet om de plaatselijke gemeenten te ondersteunen. Ook onze gemeente maakt gebruik van de adviezen en ondersteuning die de landelijke Protestantse Kerk biedt.

In de meeste kerkdiensten wordt voor de lezingen het rooster gevolgd uit ‘In Orde, oecumenisch leesrooster’ van de Raad van Kerken Nederland. Zondag 4 oktober, 3e van de herfst, Maleachi 2,10-16, Marcus 10,1-16 Zondag 11 oktober, 4e van de herfst, Deuteronomium 15,1-11, Marcus 10,17-31 Zondag 18 oktober, 5e van de herfst, Jesaja 29,18-24, Marcus 10,32-45 Zondag 25 oktober, 6e van de herfst, Jesaja 59,9-19, Marcus 10,46-52 Zondag 1 november, Allerzielen, Jesaja 60,1-11.17-22, Openbaring 7,2-4.9-17 Matteüs 5,1-12 Woensdag 4 november, Dankdag, Spreuken 6, Marcus 4,2634 Zondag 8 november, 8e van de herfst, Leviticus 19,1-2.9-18, Marcus 12,28-34

Want er komt heel wat kijken bij een kerkgemeente zijn. Hoe vorm je een gemeenschap? En hoe blijft de gemeenschap levendig? Het zijn belangrijke vragen die gesteld moeten worden naast het opstellen van beleid, het beheren van de gebouwen en het onderhouden van een goede ledenadministratie. De Protestantse Kerk helpt gemeenten via regionale commissies, overleg in de classis en via gemeenteadviseurs om zich te blijven ontwikkelen. Dat werk ondersteunen wij graag. Vandaar dat wij vandaag collecteren voor het bovenplaatselijke werk van de Kerk, zodat ook in de toekomst deze ondersteuning mogelijk kan blijven.

Zondag 1 november Kerk in Actie Najaarszending Vandaag reizen we voor de collecte naar het verre oosten, naar Thailand. Slechts 1 procent van de Thaise bevolking is christen. Christenen zijn een kleine minderheid te midden van een overwegend Boeddhistische samenleving, doorspekt met het geloof in geesten en voorouders. Voor voorgangers van deze Kerk is er gelukkig een eigen theologische opleiding, de faculteit McGilvary. Hier studeren niet alleen toekomstige predikanten uit Thailand, maar ook uit naburige landen als Laos, Myanmar, Cambodja, Bhutan of Nepal. McGilvary is voor hen een aantrekkelijke opleiding, omdat deze een hoger niveau aanbiedt dan in hun eigen land en ook een variant in het Engels aanbiedt. Zo hoeven ze niet naar Amerika of Europa, maar kunnen in hun eigen regio studeren. Kerk in Actie steunt niet alleen de theoloog Hendrie van Maanen, maar ook vijf talentvolle studenten die de kans krijgen om met een beurs van Kerk in Actie een theologische opleiding te volgen. Helpt u mee om deze collecte tot een succes te maken? Hartelijk dank! Zondag 8 november Dankdag: Voedselbank Enschede/Haaksbergen De Voedselbank is een organisatie van vrijwilligers die kwalitatief

goede voedselproducten inzamelt en daarvan voedselpakketten samenstelt. Die pakketten worden wekelijks gegeven aan mensen in Enschede en Haaksbergen die een

dergelijk noodpakket nodig hebben voor kortere of langere tijd. Helaas is dat in deze tijd weer steeds vaker nodig. De voedsel-

bank heeft geen personeelskosten en het voedsel krijgen ze gratis. Toch zijn er nogal wat kostenposten om de organisatie draaiende te houden. Denk alleen al aan het ophalen, (gekoeld) opslaan en distribueren van het voedsel. Maar ook zijn er kosten voor huisvesting, energie, telefoon, verzekeringen enzovoort. De exploitatiekosten van de organisatie en activiteiten bedragen op dit moment ongeveer € 3,- per voedselpakket. Daarom collecteren we in deze week van de Dankdag voor gewas en arbeid voor de Voedselbank.

Alle zeven Dagen Oktober zaterdag 3 Maleachi 2:1-9 zondag 4 Maleachi 2:10-16 maandag 5 Maleachi 2:17-3:5 dinsdag 6 Maleachi 3:6-12 woensdag 7 Maleachi 3:13-18 donderdag 8 Maleachi 3:19-24 vrijdag 9 Psalm 119:113-120 zaterdag 10 Marcus 10:1-16 zondag 11 Marcus 10:17-31 maandag 12 Psalm 119:121-128 dinsdag 13 Jesaja 28:1-6 woensdag 14 Jesaja 28:7-13 donderdag 15 Jesaja 28:14-22 Kerk & Stad, oktober 2015

vrijdag 16 Jesaja 28:23-29 zaterdag 17 Jesaja 29:1-8 zondag 18 Jesaja 29:9-16 maandag 19 Jesaja 29:17-24 dinsdag 20 Spreuken 15:1-11 woensdag 21 Spreuken 15:1222 donderdag 22 Spreuken 15:2333 vrijdag 23 Psalm 119:129-136 zaterdag 24 Marcus 10:32-45 zondag 25 Marcus 10:46-52 maandag 26 Psalm 119:137-144 dinsdag 27 Numeri 1:1-16

woensdag 28 Numeri 1:17-43 donderdag 29 Numeri 1:44-54 vrijdag 30 Numeri 2:1-17 zaterdag 31 Numeri 2:18-34 November zondag 1 Psalm 119:145-152 maandag 2 Numeri 3:1-16 dinsdag 3 Numeri 3:17-32 woensdag 4 Numeri 3:33-51 donderdag 5 Numeri 4:1-20 vrijdag 6 Numeri 4:21-33 zaterdag 7 Numeri 4:34-49 zondag 8 Psalm 146

19

Kerkdiensten zondag 11 oktober 2015 Ontmoetingskerk 10.00 uur ds. J.D. Zuurmond doopdienst

Grote Kerk 15.00 uur ds. E. Sonneveld Coming_out dag Kapel Lonneker 10.00 uur ds. J. Huetink

OGH 10.00 uur pastor A. Kemper Oecumenisch

Vrije Evangelische Gemeente 9.45 uur dhr. A. Reitsma, Wezep Johannes de Heer liederen

Medisch Spectrum Twente 10.30 uur mevr. C. Verrips pw Oecumenisch

Johanneskerk 10.00 uur ds. IJ. De Mol - Buizert Evangelisch Luthers

Leger des Heils 10.00 uur majoor E. van Triest majoor M. van Dalen

AriensZorgpalet 10.30 uur ds. C.G.J. de Jonge

Bethelkerk 10.00 uur ds. E.G.H. Laseur

Usselo 10.00 uur ds. M. van der Meer Twekkelo

Vrije Evangelische Gemeente 10.00 uur ds. E. Sonneveld

Medisch Spectrum Twente 10.30 uur ds. A. Fuhrmann Oecumenisch

Leger des Heils 10.00 uur kapitein R. de Vree

zondag 25 oktober 2015

Ontmoetingskerk 10.00 uur ds. C.G.J. De Jonge 16.30 uur ds. R.S.E. Vissinga Taizéviering

Kapel Lonneker 10.00 uur ds. O. Haasnoot

OGH 10.00 uur ds. J. van der Sterre Oecumenisch

ArinsZorgpalet 10.30 uur mevr. A. Peijnenborg

Bethelkerk 10.00 uur ds. A. Groeneveld, Lunteren

Usselo 10.00 uur ds. W. Janssen, Losser

Ontmoetingskerk 10.00 uur ds. R.S.E. Vissinga Heilig Avondmaal 16.00 uur Predikanteteam Gemeentebezinning over ‘kansen voor andere vierin gen’ 17.00 uur Maaltijd

Kapel Lonneker 10.00 uur ds. W. Janssen

OGH 10.00 uur pastor G. Slütter Oecumenisch

AriensZorgpalet Ontmoetingskerk 10.00 uur ds. R.S.E. Vissinga

Kapel Lonneker 10.00 uur ds. B. Holtrust

OGH 10.00 uur gemeenteledendienst Oecumenisch

AriensZorgpalet 10.30 uur ds. A. Fuhrmann

Bethelkerk 10.00 uur ds. A. Bierma, Nijverdal

Usselo 10.00 uur zie Marcellinuskerk, Boekelo

zondag 18 oktober 2015

zondag 1 november 2015

Vrije Evangelische Gemeente 10.00 uur dhr. H. Jager, Purmerend

Medisch Spectrum Twente 10.30 uur ds. E. Koster Oecumenisch

Johanneskerk 10.00 uur mevr. H. Bleumink Vrijzinnig

Leger des Heils 10.00 uur majoor E. van Triest majoor M. van Dalen

Marcellinuskerk, Boekelo 10.00 uur pastor F. de Heus ds. O. Haasnoot

ArinsZorgpalet 10.30 uur ds. J. Bouwmeester

Bethelkerk 10.00 uur ds. E.G.H. Laseur

Usselo 10.00 uur ds. E. van Houwelingen, Hengelo

Vrije Evangelische Gemeente 10.00 uur zie Ontmoetingskerk

Medisch Spectrum Twente 10.30 uur mevr. C. Verrips pw

Leger des Heils 10.00 uur majoor E. van Triest majoor M. van Dalen

18.00 uur ds. A. Meurs

Bethelkerk 10.00 uur ds. E.G.H. Laseur

Usselo 10.00 uur ds. O. Haasnoot

Vrije Evangelische Gemeente 10.00 uur ds. H. Siebert Heilig Avondmaal

Medisch Spectrum Twente 10.30 uur ds. J. Schuitemaker Oecumenisch

Leger des Heils 10.00 uur majoor E. van Triest majoor M. van Dalen

woensdag 4 november Bethelkerk 19.30 uur ds. E.G.H. Laseur Dankstond

zondag 8 november 2015

Missionair Oogpunt: Leeg

Wat kun je nog, als je je leeg voelt lopen door al het harde nieuws van vluchtende mensen en je eigen onmacht? “Ik ben leeg,” zei de man tegen me. “Op zondag laad ik me op in de dienst, maar dan door de week, al dat nieuws, die beelden van verdronken en gestikte vluchtelingen, de wanhoop in veel ogen, het gebrek aan fatsoenlijke oplossingen, mijn eigen onmacht... Dan loop ik leeg.” Herkenbaar? Dat je ook als gelovig mens leeg kunt lopen door een teveel aan slecht nieuws? Een tijdje geleden was mijn fietsband zacht. De fietsenmaker zegt: “Die band van jou is helemaal niet lek, alleen fiets jij er niet genoeg op.” Oftewel: gebruik je fiets eens wat vaker, dan loopt die band minder snel leeg.

Ontmoetingskerk 10.00 uur ds. H. Siebert doopdienst 16.30 uur ds. H. Siebert Taizéviering

Kapel Lonneker 10.00 uur mevr. R. van der Kaap

OGH 10.00 uur pastor A. Kemper Oecumenisch

Zo is het met geloven misschien ook wel. De leegte stoppen we door te blijven oefenen en te blijven komen. Te blijven zingen en te blijven bidden: Heilige Geest van God, vul opnieuw mijn hart. ds. Hans van Ark is programmamanager Missionair Werk en Kerkgroei. >Bron: www.protestantsekerk.nl/actueel, bericht d.d. 7 september 2015

Adressen kerkgebouwen JACOBUSKERK, Oude Markt 1; GROTE KERK, Oude Markt; OPSTANDINGSKERK, Zonstraat 9; KAPEL LONNEKER, Dorpsstraat 44; VREDESKERK, dr. Joh Wagenaarstraaat 6; APOSTEL THOMASKERK, Th. de Keijserstraat 20; VERRIJZENISKERK/DE SCHALM, Het Leunenberg 586; HELMERZIJDE, Broekheurnering 1050; ARIENSZORGPALET, De Eschpoort, Boulevard 1945 505; BETHELKERK, J.H. Boschstraat 28; USSELO, Haaksbergerstraat 815; UNIVERSITEIT TWENTE, Audiozaal Vrijhof; JOHANNESKERK, Twekkelerweg 100; MEDISCH SPECTRUM, geb. Ariënsplein; SCHERMERHORNHALL, Boulevard 1945-2; ’t BOUWHUIS, Welnaweg 100; ARIËNSSTAETE, Lijsterstraat 30; VRIJE EVANGELISCHE GEMEENTE (VEG), Boddenkampstraat 2;