In deze agrarische nieuwsbrief:

Zomer 2015

20150094

In deze agrarische nieuwsbrief:

Maaiwerk van sloten in zomer en najaar

Veevoer dankzij maaiwerk op de ­dijken

Schouwpaden: eenmalig aanbod voor grondoverdracht

Dirk-Siert Schoonman stelt zich voor als nieuwe heemraad

Kennismaking met nieuwe heemraad Frans ter Maten

Gewasbescherming: let op de regels

2

3

Agrarische nieuwsbrief

Agrarische nieuwsbrief

Digitale kaart biedt veel informatie

Maaiwerk van sloten in zomer en najaar Overal in het werkgebied van Vallei en Veluwe zijn we in de zomer en het najaar de watergangen aan het maaien. Met dit jaarlijkse maaiwerk zorgen we ervoor dat de

Veevoer dankzij het maaiwerk op de dijken

Laat uw vee smullen van ‘waterschapshooi’

sloten niet dichtgroeien. Zo blijft het water stromen en voorkomen we water­overlast bij hevige regenval.

Het maaien duurt tot het einde van het groei­

kunt u zien wat we waar bij u in de buurt precies

seizoen in november. Wilt u weten wanneer we bij

gaan doen.

u in de buurt het maaiwerk uitvoeren? Kijk dan op onze website. Daar is een digitale maaikaart ontsloten. Door deze kaart te openen en in te zoomen

Het waterschap zorgt ervoor dat de primaire waterkeringen - de belangrijkste dijken - worden gemaaid. Het betreft in totaal zo’n 150 kilometer aan dijken: de westelijke IJsseldijk, de Grebbedijk, de Eemdijk en de dijken langs de noorde­lijke en zuidelijke randmeren. Het maaisel levert waar mogelijk veevoer op.

In april 2015 is het maaiwerk op de dijken aanbesteed aan verschillende aannemers voor de periode tot en met 2018. De aan­nemers hebben elk een gebied en moeten het gemaaide gras namens het waterschap zo goed en zo duurzaam mogelijk afzetten: als veevoer of als biomassa in de omgeving. Wilt u uw vee laten smullen van ‘waterschapshooi’? Samen met C ­ ornelis van de Weerd kunt u bekijken wat de mogelijkheden zijn: [email protected].

Maaionderhoud.

Kijk op: www.vallei-veluwe.nl/maaikaart.

4

5

Agrarische nieuwsbrief

Unieke kans: meer grond voor weinig geld

Schouwpaden: eenmalig aanbod voor grondoverdracht De verkoop hangt samen

Wie zijn agrarische grond tot en met de watergang

kadaster- en notariskosten voor zijn rekening

met de nieuwe legger.

wil laten doorlopen, krijgt nu een unieke kans.

neemt. Het waterschap heeft een goede prijs

Daarmee gaan voor alle

­Binnenkort doet Waterschap Vallei en Veluwe

kunnen afspreken met een notariskantoor en kan

watergangen in het

zo’n 300 kilometer watergangen en 68 hectare

de grondprijs daarmee zo laag mogelijk houden:

­gefuseerde waterschap

grond (bijbehorende schouwpaden) in de verkoop,

kopers betalen € 3,50 per vierkante meter voor

dezelfde regels voor de

omdat de onderhoudssituatie hier verandert.

de (agrarische) grond en € 0,50 per vierkante

indeling en het onderhoud

­Agrarische ondernemers en particulieren profiteren

meter voor het water. Het aanbod geldt alleen

gelden. Het waterschap is

in deze specifieke gevallen van een eenmalig

voor degenen die voor 31 december 2016 voor

straks verantwoordelijk voor

aanbod: wie voor 31 december 2016 besluit

aankoop hebben gekozen. Voorwaarde is dat de

het onderhoud van A-water-

de gronden te kopen, betaalt geen notaris- en

verkoop voor het waterschap ten minste kosten-

gangen, terwijl aanliggende

­kadasterkosten.

neutraal is. Kopen kan voor agrariërs om verschillende

C-water­gangen aan de lat

Drie opties voor ‘overtollige’ ­schouwpaden

staan.

Een deel van de watergangen heeft nu de status

beeld in te zetten voor teelten en draagt ook bij

van A-watergang, maar krijgt in de nieuwe indeling

aan de gebruiksruimte voor meststoffen. Wie de

de status van B- of C-watergang. Het onderhoud

grond koopt, kan bovendien niet verrast worden

verschuift dan automatisch van het waterschap

door nieuwe gebruiksvormen langs zijn perceel of

naar de aanliggende grondeigenaar. Het water-

een nieuwe inrichting van de watergang.

Agrarische nieuwsbrief

­coördineert dit project. Ook andere groepen eige-

verkoop en bruikleen in aanmerking komen.

naren kunnen zo’n project met hulp van STEVIG

Grondeigenaren die aan zo’n schouwpad grenzen,

starten. Het waterschap zal dan als ‘grondeigenaar’

ontvangen een brief van het waterschap over de

de overtollige schouwpaden inbrengen.

opties en kunnen dan hun keuze kenbaar maken.

Kiezen

Waterschap betaalt kadaster- en notariskosten

Het waterschap brengt voor het hele gebied in beeld welke schouwpaden en watergangen voor

grond­eigenaren voor het onderhoud van B- en

redenen aantrekkelijk zijn. De grond is bijvoor-

schap heeft de schouwpaden langs deze watergangen niet meer nodig en biedt de grond aan

Bruikleen

voor overname.

Wie de grond niet wil of kan kopen, kan kosteloos een bruikleenovereenkomst sluiten. Zo’n overeen-

Vragen?

Als sprake is van overtollige schouwpaden, kan de

komst is mogelijk als de grond ten minste 25%

Krijn van den Herik,

aanliggende eigenaar uit twee opties kiezen:

van het totale perceel (grond plus watergang)

­projectmanager beleids­

• schouwpad én watergang kopen;

bedraagt. Ook grond in bruikleen is te gebruiken

harmonisatie (Nieuw ABC)

• schouwpad in bruikleen nemen.

voor teelten en telt mee voor de mestboek­

Waterschap Vallei en Veluwe, tel. 06 21 80 88 25.

houding. Bruikleen biedt echter minder zekerheid Het waterschap kan de gronden ook inbrengen

dan kopen, want het waterschap kan de overeen-

in een verkavelingsproject, als een groep grond­

komst stopzetten.

Het nieuwe ABC van watergangen • A-watergang: voert meer dan 75 liter water per seconde af. Het waterschap zorgt voor het dagelijks

eigenaren daar het initiatief voor neemt.

Ruilverkaveling

beheer en het onderhoud.

Baas op eigen grond

In het projectgebied Veessen-Wapenveld brengt

Het waterschap heeft een gunstig aanbod voor

het waterschap de overtollige gronden in het

onderhoudsplichtig. Het waterschap controleert het onderhoud in de eerste week van november (de

wie het schouwpad en de watergang wil kopen.

project ‘verkavelen voor groei’ in. De Stichting

schouw).

Uniek voor dit project is dat het waterschap de

Effectief Verkavelen In Gelderland (STEVIG)

• B-watergang: voert 10 tot 75 liter water per seconde af. De aanliggende grondeigenaar is

• C-watergang: voert minder dan 10 liter water per seconde af. De aanliggende grondeigenaar is onderhoudsplichtig. Het waterschap voert geen schouw uit en de eigenaar kan het moment van onderhoud vrij kiezen.

6

7

Agrarische nieuwsbrief

Agrarische nieuwsbrief

aan de Christelijke Agrarische Hogeschool in

Wat mogen agrariërs van u als bestuurder verwachten?

Dronten aangevuld met diverse bestuurders­

‘Op de boerderij liggen mijn roots. Het produ-

opleidingen. Hij was 25 jaar lang actief als melk-

ceren van voedsel en het werken met de natuur is

veehouder. ‘Mijn affiniteit met het bestuurswerk is

fantastisch. De landbouw is de belangrijkste drager

gegroeid omdat ik merkte dat het probleemop-

van het platteland. In Nederland is de landbouw

lossend vermogen van mensen groter is wanneer

op vrijwel ieder aspect het meest duurzaam produ-

er gezamenlijke uitdagingen liggen,’ vertelt hij.

cerend. Agrariërs mogen van mij verwachten dat

‘Dat werkt beter dan een situatie waarin mensen

ik de landbouwbelangen ken en deze goed laat

uitsluitend hun eigen belang verdedigen. Mensen

meewegen. Voor mij is het een uitdaging om win/

met elkaar verbinden en zorgen voor een gemeen-

win-situaties te creëren.’

Schoonman studeerde agrarische bedrijfskunde

schappelijke agenda, dat ervaar ik als heemraad als een dankbare uitdaging.’

Welke kansen en mogelijkheden biedt de huidige beleidsharmonisatie?

Nieuwe heemraad heeft agrarische achtergrond

Waar wilt u deze bestuursperiode op inzetten en waarom?

‘Door de beleidsharmonisatie ontstaat een helder

‘Er zijn veel natuurdoelen die verwezenlijkt moeten

(A), gemeenschappelijk (B) of grondeigenaren

worden. Daarnaast zijn de agrarische belangen

(C). Bij die laatste twee type watergangen kunnen

belangrijk. Het is een mooie uitdaging om deze

agrariërs zelf bepalen wanneer het gunstig is

belangen goed samen te laten gaan. Met nieuwe

om onderhoud te plegen. Bovendien kunnen de

innovatieve maatregelen is er gelukkig ook veel

schouwpaden bij B en C in eigendom komen van

mogelijk.’

de aanliggende boerenbedrijven. Voor een boer is

‘De uitdaging is het verder ontwikkelen van het

iedere vierkante meter er één.’

beeld van de verantwoordelijkheden: waterschap

watersysteem waarbij onderhoudskosten en

Dirk-Siert Schoonman wil verbindingen leggen

daarmee de waterschapslasten laag blijven en

werking met partners moeten zoeken. Samen naar

Waar liggen aandachtspunten in de samenwerking en hoe wilt u daar zelf vorm aan geven?

integrale oplossingen zoeken is daarbij van groot

‘Wat mij betreft is een aandachtspunt het ver-

belang zodat er geen nieuwe tekortkomingen

hogen van de chemische waterkwaliteit door

­ontstaan.’

het terugbrengen van het gebruik van gewas­

we tegelijk klimaatveranderingen beter kunnen opvangen. Hiervoor zullen we nog meer de samen-

beschermingsmiddelen en door het beperken van erfafspoelingen. Het Deltaplan Agrarisch Water

Dirk-Siert Schoonman (47) trad onlangs toe tot het nieuwe college van dijkgraaf

Waarom zijn agrariërs volgens u belangrijk voor het waterschap?

kan hierin versterkend werken.’

en heemraden van Waterschap Vallei en Veluwe. Hij kent de agrarische sector

‘Er zijn veel onderwerpen waar wij elkaar nodig

Veluwe spelen, dan kom ik graag in gesprek

hebben. Schoon en voldoende water is voor een

met de sector om te ontdekken waar specifieke

veilige productie noodzakelijk. Het verhogen van

knelpunten ontstaan. Graag ga ik twee keer per

de mineralenefficiëntie bij de productie van land-

jaar in gesprek met belangenbehartigers van de

bouwgewassen levert schoner water op en leidt

sector om actualiteiten met elkaar te bespreken.

tot een betere financiële opbrengst. De klimaat­

­Daarnaast hoop ik dat niemand aarzelt om mij

verandering noopt tot samenwerking om bijvoor-

­persoonlijk te benaderen.’

van binnenuit, is gehuwd, woont in Brummen en heeft twee tienerkinderen. ‘Als heemraad leg ik graag verbindingen met alle betrokkenen en werk ik met overtuiging aan een gezamenlijke agenda.’

beeld het water beter vast te houden op landbouwgrond met verhoging van productiviteit in ‘Als kind ben ik opgegroeid op een boerderij. We

we ook binnendijks en daar moesten we juist weer

drogere perioden. En de landbouw neemt steeds

zijn altijd afhankelijk geweest van water. Deels

rekening houden met kwelwater en droge en natte

meer verantwoordelijkheid in haar bijdrage aan het

boerden we in de uiterwaarden en moesten we

perioden. De economische vitaliteit van het platte-

vergroten van de biodiversiteit. Dit kan bij uitstek

rekening houden met hoog water. Deels boerden

land hangt nauw samen met water.’

in samenwerking met het waterschap.’

‘Zodra er gebiedsprocessen binnen Vallei en

8

9

Agrarische nieuwsbrief

Agrarische nieuwsbrief

Nieuwe heemraad wil een dienstbaar bestuurder zijn

Frans ter Maten: ‘Samen resultaten halen’ Frans ter Maten (60) uit Leusden is gehuwd en heeft twee volwassenen kinderen. Als heemraad wil hij inwoners en partners in bedrijfsleven, landbouw, natuur en visserij nadrukkelijker betrekken en waar mogelijk meer ‘eigenaar’ maken van wateropgaven. ‘Ik wil een bestuurder zijn die dienstbaar is, zonder daarbij de koers van het waterschap te laten verwateren.’

Landschap, erfgoed en cultuurhistorie zijn belang-

rieerde natuur, florerende landbouw en herkenbare

rijk voor Ter Maten. Maar altijd gekoppeld aan de

cultuurhistorie. Belangrijk daarbij is de verbinding

beleving en de belangen van mensen. ‘Juist die

met elkaar en van daaruit resultaten halen.’

combinatie doet er toe. Mensen, zoals u en ik, zijn

‘Vanuit mijn werk bij Landschap Erfgoed Utrecht

de enige sleutel tot een duurzaam landschap- en

heb ik 36 jaar intensief samen gewerkt met de

erfgoedbeheer. Zelf verantwoordelijkheid nemen

Utrechtse Landbouw. Altijd in dialoog en vanuit

en niet verwachten dat overheden dat alleen wel

het besef dat het landelijk gebied voor agrariërs

doen. Dat is gelukkig weer een groeiend credo.

de essentiële productiefactor is, waarin voldoende

Daaraan werken en zien dat mensen in beweging

ruimte is voor landschap en cultuurhistorie. Vanaf

komen, geeft me energie en voldoening.’

1995 heb ik actief mogen bijdragen aan de oprichting van vijf agrarische natuurverenigingen in de

Naast zijn voormalige functie als directeur bij

provincie Utrecht.’

Landschap Erfgoed Utrecht - hij nam daar onlangs

samen tot een pakket van maatregelen kunnen

actief bij te betrekken. Wat voor de meeste

komen die de collectieven zelf gaan uitvoeren: de

­agrariërs belangrijk en vaak vanzelfsprekend is,

zogeheten blauwe diensten. Op deze manier ver-

mag in het stedelijk gebied wel wat meer aandacht

sterken we de samenwerking en vergroten we de

krijgen. In die zin kunnen ze in de stad nog wel wat

algemeen bestuurslid en later, van 2003 tot 2009,

Waarom zijn agrariërs belangrijk voor het waterschap en wat mogen ze van u verwachten?

eigen verantwoordelijkheid van de agrariërs. Daar

opsteken van de bewoners op het platteland.’

heemraad. Naast zijn huidige heemraadschap

‘Het landelijk gebied is voor een belangrijk deel

ben ik een groot voorstander van.’

blijft hij bestuurslid van het Streekfonds Utrechtse

in eigendom van agrariërs. Voor hun werk zijn zij

Waarden en van Heidemaatschappij afdeling

zeer afhankelijk van een werkbaar waterpeil en

Ter Maten heeft de portefeuille waterkeringen en

Utrecht.

gezond en schoon water. Samenwerken met oog

stedelijk water. ‘Ik wil onder meer de dijkverbete-

voor elkaars doelen, daar komt het op aan. Open

ring Randmeren en Eem, die door mijn voorganger

‘Water is voor mens, plant en dier essentieel om te

minded met respect voor elkaars belangen. Daar

Dick Veldhuizen goed op de rails is gezet, tot een

kunnen overleven. Graag wil ik samen met agra-

mag iedereen mij ook op aanspreken.’

succesvol einde brengen. Bij ­stedelijk water ligt

afscheid - heeft Ter Maten tal van bestuurs­functies bekleed. Zo was hij bij Waterschap Vallei en Eem - één van de voorlopers van Vallei en Veluwe -

een grote uitdaging om inwoners nadrukkelijk

riërs nog meer mooie en samenhangende resultaten boeken. Dus veilig, schoon en mooi water,

‘Ik zou het mooi vinden als het waterschap en

bewust te maken van het belang van voldoende

gecombineerd met aantrekkelijk landschap, geva-

agrarische natuurcollectieven in ons werkgebied

schoon water in hun leefomgeving en ze daar

10

11

Agrarische nieuwsbrief

Goed Boerenerf Uit onderzoek blijkt dat erfafspoelwater van vee-

Agrarische nieuwsbrief

Gewasbescherming: let op de regels

houderijen een bron van

Gewasbeschermingsmiddelen vragen om zorgvuldigheid en het gebruik ervan is aan

verontreiniging vormt voor het oppervlaktewater. De

regels gebonden. Gewasbeschermingsmiddelen die in het oppervlaktewater terecht

verontreiniging ontstaat wanneer hemelwater

komen zijn schadelijk voor planten en dieren en vormen een risico voor de (drink)water­

vermengd met onder meer voer(resten) en perssappen

kwaliteit. Daarom is het belangrijk om deze middelen volgens het wettelijk gebruikers­

in de sloot terecht komt. Agrariërs die meer willen

voorschrift te gebruiken en emissie naar het oppervlaktewater te voorkomen.

weten over erfafspoeling en het voorkomen ervan, kunnen zich in 2015 nog

Om dit te bereiken geldt in percelen langs opper-

bij gebruik van veldspuitapparatuur regels over

opgeven voor gratis advies

vlaktewater een teelt- en spuitvrije zone die afhan-

het gebruik van drift-reducerende spuitdoppen en

in het kader van het project

kelijk is van het gewas. Bijvoorbeeld in grasland

kantdoppen.

‘Goed Boerenerf’.

is dit 25 centimeter en in maisland 50 centimeter.

E-mail: goedboerenerf@

In de spuitvrije zone mag alleen pleksgewijs met

Controles

vallei-veluwe.nl.

de rugspuit met spuitkap gespoten worden. Op

Het waterschap controleert op het gebruik van

sloottaluds mag alleen gespoten worden met

gewasbeschermingsmiddelen in de nabijheid

gewas­beschermingsmiddelen waarbij dit nadruk-

van watergangen. Particulieren en agrariërs die

kelijk in het wettelijk gebruikersvoorschrift staat

de regels overtreden, kunnen een boete krijgen.

aangegeven. Veelgebruikte onkruidbestrijdings-

Indien u wilt weten of een gewasbeschermings-

middelen met glyfosaat (zoals Roundup, Glyfos,

middel nog is toegelaten, of het meest recente

Imex-glyfosaat), MCPP (Duplosan en Mecop) en

wettelijk gebruikersvoorschrift wilt inzien, kunt u

MCPA (zoals Luxan, U-46, Agrichem, Agroxone,

de website raadplegen van het college voor de

Cirran, Jepolinex) mogen bijvoorbeeld niet meer

toe­lating van gewasbeschermingsmiddelen en

op sloottaluds worden gebruikt. Daarnaast gelden

­biociden: www.ctgb.nl.

Keur en C-Watergang Het waterschap deelt de watergangen in verschil-

gangen geldt ook deze veertig centimeter door-

lende categorieën in: A, B en C. Ook voor de

snede, maar mag de duiker maximaal twintig meter

C-watergangen - de kleinere eigen sloten - gelden

lang zijn.

de regels uit de Keur. Deze watergangen hebben een functie in het watersysteem en houden een beschermde status.

Dam met duiker Ook het leggen van een dam in een C-watergang is aan voorwaarden gebonden. Wanneer een duiker kleiner dan veertig centimeter (doorsnede) en langer dan veertig meter wordt gebruikt, geldt ook in C-water een vergunningplicht. Voor B-water-

Sloot met duiker.

Derde KRW-geul voor de IJssel Begin mei was het zover... de werkzaamheden aan

vrij naar deze hank stromen en weer terug.

de derde geul in de IJssel vanwege de Kaderricht-

Daarmee is de IJssel tussen Hattem en Kampen

lijn Water (KRW) konden hervat worden na het

inmiddels drie nevengeulen rijker. Op de luchtfoto

hoogwaterseizoen. Bij Zalk werd hank ‘De Zande’

de eerste geulen vanuit de lucht gezien.

met de IJssel verbonden. Nu kan het I­Jsselwater

Helicon-studenten partners van waterschap Het waterschap en Helicon MBO Apeldoorn zijn tevreden met hun samenwerking rond een klein deel van de Grift bij Wenum. Studenten helpen hier bij het onderhouden en verbeteren van de beek. Na een proefjaar blijkt de samenwerking ­succesvol. “De leerlingen stappen wijzer uit de beek,” zegt een Helicon-docent. De samenwerking vloeit voort uit het beleid ­vrijwilligersparticipatie. In juni kregen leerlingen van de opleiding ‘Bos en Natuurbeheer’ gast­onderwijs van het waterschap tijdens hun ­praktijkles ‘Water’. Helicon-studenten.

Uitgave van Waterschap Vallei en Veluwe, Steenbokstraat 10 | 7324 AX Apeldoorn | Telefoon 055 - 5 272 911 E-mail [email protected] | Internet www.vallei-veluwe.nl | Tekst Team Communicatie | Foto’s Waterschap Vallei en Veluwe, FotoStudio 7, Hans Splinter (Flickr.com creative commons) | Vormgeving Team Communicatie Oplage 5.500 Juli 2015. Aan informatie in deze folder kunnen geen rechten worden ontleend. Waterschap Vallei en Veluwe zorgt voor veilige dijken, schoon en voldoende oppervlaktewater en gezuiverd ­afvalwater in het gebied tussen IJssel, Nederrijn, Utrechtse Heuvelrug en Randmeren. Samenwerken en vernieuwen zijn essentieel in ons werk.