hîui
INGEKOMEN
IPA-ACON ASSURANCE B.V.
—7 JUL 2016 Terschelling
NR Wilhelminapark 29 Postbus 6222 2001 HE Haarlem Telefoon 023-5319539 Fax023-531 1700
[email protected] www.ipa-acon.nl
Aan de Raad van de Gemeente Terschelling Postbus 14 8880 AA WEST-TERSCHELLING
Haarlem, 7juli 2016 Reg nr.: 1003521/215/361/7322 Betreft: accountantsrapport 2015 gemeente Terschelling .
Geachte leden van de Raad, In aansluiting op onze werkzaamheden in het kader van de controle van de jaarrekening 2014 van uw gemeente, presenteren wij u hierbij de resultaten van onze controle. Onze bevindingen en aan bevelingen hebben wij -in concept- afgestemd met de verantwoordelijke medewerkers van de afde ling Financiën. De onderwerpen die in dit verslag aan de orde komen hebben onderdeel uitgemaakt van onze overwegingen bij de bepaling van de aard, het tijdstip van uitvoering en de diepgang van de contro lemaatregelen die zijn toegepast bij de uitvoering van de controle van de jaarrekening. De in dit verslag opgenomen bevindingen doen, behoudens de onzekerheden rondom de waardering van de post Dellewal en de uitvoering van de WMO en Jeugdwet, geen afbreuk aan ons algemeen oordeel over de getrouwheid en rechtmatigheid van de jaarrekening 2015. Wij hechten eraan onze waardering uit te spreken voor de adequate oplevering van de jaarreke ning en onderliggende stukken. Hierdoor is onze controle efficiënt verlopen. Vanzelfsprekend zijn wij gaarne bereid tot het verstrekken van nadere toelichtingen.
Hoogachtend, IPA-ACON Assurance B.V.
irs. ].C. Olij RA Bijlage: accountantsrapport 2015
IPA-ACON ASSURANCE BV. is een onderdeel von de IPA.ACON GROEP KvK nr. 34095774, ING Bonk BAN N1691NGB0670760374, Aangesloten bi) het SRA (nationaol) / INAA (internationaal)
hîui
IPA-ACON ASSURANCE B.V.
£1 i] Wilhelminapark 29 Postbus 6222 2001 HE Haarlem Telefoon 023-531 9539 Fax023-531 1700 info@ipa-aconnl wwwipa-acon.nl
ACCOUNTANTSRAPPORT 2015 GEMEENTE TERSCHELLING
IPA-ACON ASSURANCE BV. is een onderdeel van de IPA-ACON GROEP KvK nr. 34095774, ING Bank IBAN N1691NGB0670760374, Aangesloten bij het SRA (nationaal)
/ INAA (internationaal)
INHOUDSOPGAVE
PAGINA
1
INLEIDING
1
2 2.1 2.2 2.3
CONTROLEPLAN, RISICOANALYSE, NORMEN EN TOLERANflES Controleplan en -protocol Risicoanalyse Controletoleranties
2 2 2 2
3 3.1 3.2
UITVOERING VERBIJZONDERDE INTERNE CONTROLES EN INTERIMCONTROLE Stand van zaken interne controle en rechtmatigheidsbeheer Ontwikkelingen en verbeteringen (administratieve) organisatie
4 4.1 4.2 4.3 4.4
SOCIAAL DOMEIN Inleiding Per regeling Resterende onzekerheden Wmo en Jeugdwet Nieuwe contracten
5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.4.1 5.4.2 5.4.3 5.4.4 5.4.5 5.4.6 5.4.7
UITVOERING EINDEJRSCONTROLE Algemeen Begrotingsrechtmatigheid Administratievoering en overige administratieve aangelegenheden Opmerkingen jaarverslaggeving Algemeen Programmarekening en informatiewaarde Rekening van baten en lasten Balans en financiële positie Reserves en voorzieningen Grondexploitaties Verbonden partijen
5 5 6 7 7 7 7 8 8 9 10 11
6 6.1 6.2 6.3
SINGLE INFORMATION EN SINGLE AUDIT (SISA) Algemeen Te verantwoorden regelingen Rapport van bevindingen
12 12 12 12
....
3 3 3 3 3 4 5 5
HI 04011 INHOUDSOPGAVE
PAGINA
7 7.1 7.2 7.3 7.4
OVERIGE BEVINDINGEN EN ACTUALITEITEN Doelmatigheids- en doeltreffendheidsonderzoeken Wnten publicatie Fraude Vennootschapsbelasting
12 12 13 13 13
8 8.1 8.2 8.3
CONCLUSIE Belangrijkste bevindingen en aanbevelingen op grond van de controle Aanbevelingen Controleverklaring
14 14 14 15
bijlage:
Sisa-tabel van fouten en onzekerheden 2015
hjui
IPA-ACON ASSURANCE B.V.
£ [I] ii Wilhelminapark 29 Postbus 6222 2001 HE Haarlem Telefoon 023-5319539 Fax 023-5311700
[email protected] wwwjpa-acoftni
Aan de raad van de gemeente Terschelling Postbus 14 8860 AA WEST-TERSCHELLING
Haarlem, 7juli 2016
Reg.nr.: 1003521/215/361/4790 Betreft t accountantsrapport 2015 gemeente Terschelling
Geachte leden van de Raad,
Wij hebben de jaarrekening 2015 van de gemeente Terschelling gecontroleerd. In dit accountantsrapport geven wij onze belangrijkste controlebevindingen weer. Bij de jaarrekening 2015 hebben wij een controleverklaring met beperking verstrekt; wij hebben de originele controleverklaring reeds separaat toegezonden. In dit accountantsrapport geven wij onze belangrijkste controlebevindingen weer, op basis van on ze controle van de financiële administratie en de jaarrekening over 2015. Wij hebben onze con cept-bevindingen afgestemd met de adjunct-secretaris en de afdeling Financien.
1
INLEIDING
Met uw besluit tot inhuur van accountantsdiensten van 7 januari 2011 hebben wij een opdracht voor de controle van de jaarrekening. Het boekjaar 2015 is onze zesde controlejaar, wij zijn u er kentelijk voor het vertrouwen dat daaruit blijkt. Onze controleaanpak bestaat in hoofdlijnen uit drie fasent de planning van de controle met daarin opgenomen een risicoanalyse, de interim-controle die in belangrijke mate is gericht op de proces sen binnen de gemeente en de jaarrekeningcontrole. Het controleplan komt aan bod in hoofdstuk 2. In hoofdstuk 3 gaan wij kort in op de uitvoering van de verbijzonderde interne controle (VIC) en presenteren wij de belangrijkste bevindingen uit de interim controle. In hoofdstuk 4 gaan wij speci fiek in op het sociaal domein, vanwege de impact van de invoering ervan op uw (financiële) huis houding en de invloed van verschillende aspecten bij onze oordeelsvorming. De bevindingen van de eindejaarscontrole zijn opgenomen in hoofdstuk 5. Daarnaast gaan we in hoofdstuk 6 apart in op de SiSa-bijlage en in hoofdstuk 7 op enkele algemene onderwerpen. Wij sluiten af met een samenvatting van onze bevindingen en onze conclusies.
IPA.ACON ASSURANCE BV. is een onderdeel van de IPA.ACON GROEP KvK nr. 34095774, ING Bank BAN NL691NGB0670760374, Aangesloten bij het SRA (nationaal)
/ INAA (internationaal)
LIXII 2
CONTROLEPLAN, RISICOANALYSE, NORMEN EN TOLERANTIES
2.1
Controleplan en -protocol
Onze controle is onderverdeeld in twee perioden, de interim-controle en de eindejaarscontrole. Tij dens de interim-controle richten wij ons op de opzet, het bestaan en de werking van de financiële processen alsmede op de kwaliteit van de uitvoering van interne controlemaatregelen en programma’s, dit zowel ten aanzien van de getrouwheid- als de rechtmatigheidaspecten. Tijdens de eindejaarscontrole richten wij onze controle met name op de jaarrekeningposten en voeren wij aansluitcontroles, cijferbeoordelingen, verbandscontroles en daar waar noodzakelijk aanvullende gegevensgetichte controlewerkzaamheden uit. -
De reikwijdte van de opdracht tot controle van de jaarrekening 2015 is vastgelegd in de Controle verordening artikel 213 gemeente Terschelling, van 13januari 2004. Het bijbehorend normenkader is laatstelijk door uw raad in november 2009 gewijzigd vastgesteld. Deze documenten zijn uit gangspunt geweest voor de door ons uitgevoerde controlewerkzaamheden voor de jaarrekening 2015. Verordening en normenkader hoeven niet elk jaar te worden bijgesteld, wel is een periodieke be oordeling of ze nog voldoende actueel zijn relevant. Beide waren dat, naar onze mening, voor de controle 2015. Het is raadzaam in 2016 het normenkader aan te passen. De eind 2015 aangepaste Nota reserves en voorzieningen is, als voorbeeld, relevant genoeg om in het normenkader op te laten nemen. 2.2
Risicoanalyse
Bij aanvang van de controle hebben wij een risico-inventarisatie uitgevoerd waarbij de belangrijkste risico’s waarmee de gemeente te maken heeft, zijn geïdentificeerd. Deze risicoanalyse is een be langrijk onderdeel van de accountantscontrole en maakt derhalve deel uit van ons pre-audit ge sprek. De risicoanalyse richt zich op zowel de externe risico’s als de risico’s in de bedrijfsvoering. Bij de inventarisatie is onze insteek primair gericht op de risico’s in de processen die leiden tot mu taties in de balans en de programmarekening. 2.3
Controletoleranties
Zoals verwoord in uw controleverordening zijn de bij de jaarrekeningcontrole te hanteren goed keu ringstoleranties opgenomen in het programma van eisen bij de aanbesteding van de accountants controle. Uit de Offerteaanvraag accountantsdiensten VAST van 16juli 2010 blijkt dat de gemeente ons opdraagt om bij onze oordeelsvorming uit te gaan van de in het Besluit Accountantscontrole Decentrale Overheden (BADO) opgenomen minimumeisen. Schematisch zijn deze toleranties: Goedkeuringstolerantie Fouten in de jaarrekening (¾ lasten) Onzekerheden in de controle (¾ lasten)
Beperking
Goedkeurend
>1% 3%
>
2
3%
3% <
10%
oig —
10%
fkeurend
LU1Oh Op basis van de programmarekening 2015 (inclusief mutaties reserves) van uw gemeente beteke nen bovengenoemde percentages dat een totaalbedrag aan fouten in de jaarrekening van circa € 223.000,- en een totaal van onzekerheden van circa € 670.000,- de goedkeurende strekking van de controleverklaring niet zullen aantasten. De rapporteringstolerantie voor zowel elke fout als elke onzekerheid is door uw raad vastgesteld op € 25.000,-. In onze conclusie (par. 8.1) geven wij in een tabel specifiek weer welke bevindingen qua omvang boven de door u gestelde grenzen uitgaan.
3
UITVOERING VERBIJZONDERDE INTERNE CONTROLES EN INTERIMCONTROLE
3.1
Stand van zaken interne controle en rechtmatigheidsbeheer
Bij de controle beoordelen wij de maatregelen van interne beheersing die relevant zijn om te ko men tot een getrouwe jaarrekening. Op basis van onze controle zijn wij van oordeel dat in algeme ne zin de administratieve Organisatie en interne beheersing op toereikende wijze is opgezet en dat hiermee de basis aanwezig is voor een adequate informatievoorziening. Wij hebben tijdens onze controle in 2015 geen fundamentele tekortkomingen geconstateerd die een belangrijk effect heb ben op de jaarrekening 2015. 3.2
Ontwikkelingen en verbeteringen (administratieve) organisatie
Onze algemene indruk van ons onderzoek is dat de interne beheersing van de gemeente Terschel ling met betrekking tot de betrouwbaarheid van de administraties toereikend is. Het financieel be heer voldoet aan de redelijkerwijs daaraan te stellen eisen en de financiële administratie is goed bijgewerkt. En de organisatie staat niet stil, maar werkt stelselmatig aan verbeteringen. Als we ons beperken tot aspecten van planning en control die we in onze controlewerkzaamheden tegenkomen, zien we in elk geval: het ontwikkelen van een planning- en controlcyclus (aanbrengen van structuur en helderheid), verbetering in de presentatie van begroting en jaarrekening (ontwikkeling van de kernproducten van financiële documenten tot beleidsdocumenten), actualiseren van de financiële verordening (ex art. 212 Gemeentewet), een nieuwe nota reserves en voorzieningen, ontwikkeling van beleid rondom verbonden partijen, het aanstellen van een concern-controller, waardoor control niet beperkt blijft tot financiën, herijking van het risicobeleid, nieuw formuleren van de belangrijkste risico’s. -
-
-
-
-
-
-
4
SOCIAAL DOMEIN
4.1
Inleiding
Per 1 januari 2015 zijn de taken van de gemeente binnen het sociaal domein (decentralisatie AWBZ-begeleiding, Jeugdzorg en Participatiewet) uitgebreid. Uw gemeente werd verantwoordelijk voor vrijwel de gehele maatschappelijke ondersteuning, en dat raakt alle leefgebieden van de in woners: zorg, welzijn, schuldhulpverlening, werk, onderwijs, opvoedingsondersteuning en inko mensondersteuning. De taakoverdracht vanuit het rijk vond plaats met een gelijktijdige verminde
3
HI «con ring van de beschikbare budgetten. En dat zonder vermindering van het aantal klanten, althans in eerste aanleg, voor de verschillende taken op het sociaal domein.
4.2
Per regeling
Vanwege de specifieke aspecten die in dit eerste jaar van uitvoering spelen, behandelen we in de ze paragraaf kort elke regeling. Sociale werkvoorziening (Wsw) Alhoewel de activiteiten ten aanzien van het begeleid werk sinds begin 2015 onderdeel uitmaken van de Participatiewet, en dus via de verantwoording van de Dienst Sociale Zaken en Werkgele genheid Noardwest Fryslan lopen (hierna: de Dienst), verzorgt Empatec nog steeds de bescherm de arbeidsplekken. De accountant van de Dienst heeft over deze uitvoering geen bijzondere bevin dingen. Conclusie: er zijn geen (resterende) fouten en onzekerheden. Sociale uitkeringen (De Buig en de Bbz) Uitgaven en inkomsten rondom de inkomensvoorzieningen BUIG (de Wwb, laow, loaz) en de Bbz zijn goed geborgd; de uitkeringen worden sinds lange tijd al verzorgd door de Sociale Dienst. Door de accountant van de Dienst is in maart de specifieke controle op de uitkeringen uitgevoerd en af gerond met een positief oordeel. De accountant heeft ten aanzien van de betreffende regelingen geen bijzonderheden vermeld. Er zijn geen (resterende) fouten en onzekerheden. Maatschappelijke opvang De taken in het kader van de Wmo die de gemeente reeds had (de huishoudelijke hulp en de fy sieke voorzieningen) zijn in 2015 uitgebreid met taken rondom begeleiding en zelfredzaamheid. Evenals de oude zijn ook de nieuwe taken volledig uitbesteed aan de Dienst. Daarom ook baseren wij ons voor onze controle in grote mate op het werk en oordeel van de ac countant van de Dienst. De accountant van de Dienst meldt in zijn accountantsrapport (met nog een concept-status bij de afronding van ons rapport) dat de Dienst over een adequate cliëntadministratie bezit en dat uitge voerde rechtmatigheidscontroles slechts beperkte bevindingen hebben opgeleverd. Wel is geble ken dat (nog) niet alle jaarverantwoordingen van de zorgaanbieders zijn ontvangen, waardoor voor de accountant van de Dienst zowel rondom de getrouwheid van de verantwoorde uitgaven Wmo als bij de rechtmatigheid van de bestedingen Wmo onzekerheden blijven bestaan. Bij onze oordeelsvorming nemen we deze onzekerheden rondom de Wmo over. Jeugdzorg De Jeugdzorg was voor de gemeente in 2015 een compleet nieuwe taak. De Jeugdzorg loopt via de Dienst SoZaWe, maat de administratieve verwerking is overgelaten aan MO-zaak, een privaat rechtelijke Organisatie. Hiermee is de Dienst SoZaWe (en diens accountant) mede afhankelijk van derde partijen voor een juiste en rechtmatige verantwoording van de bestedingen inzake de Jeugdzorg. En de accountant van MO-zaak heeft een afkeurend oordeel afgegeven bij de jaarre kening van deze Organisatie. Daarnaast gelden bij de Jeugdzorg dezelfde controleaspecten als bij de beoordeling van de Wmo: een redelijk intern beheer bij de Dienst, maar problemen met de aanlevering van jaarstukken door de zorgieveranciers. 4
HI 1
£ [I]
Ook hier concludeert de accountant van de Dienst dat er zowel rondom de getrouwheid als de rechtmatigheid van de bestedingen Jeugdzorg onzekerheden blijven bestaan. Bij onze oordeels vorming nemen we deze onzekerheden over. Persoonsgebonden budgetten Een deel van de WMO- en Jeugdzorg wordt verstrekt in de vorm van persoonsgebonden budget ten (PGB’s). Deze PGB’s worden door de gemeente toegekend, maar het administratieve beheer wordt door de Sociale Verzekeringsbank (SVB) verzorgd. Door de Auditdienst SVB is recentelijk een afkeurende controleverklaring afgegeven bij de verant woording van de zgn. trekkingsrechten PGB 2015 van zowel WMO als Jeugdwet. En de afkeuring gold voor zowel de getrouwheid als de rechtmatigheid. De accountant van de Dienst heeft deze oordelen meegewogen bij de afronding van zijn controle en deze trekkingsrechten, conform een advies van onze beroepsorganisatie, aangemerkt als onzekerheid. Bij onze oordeelsvorming ne men we deze onzekerheid over. 4.3
Resterende onzekerheden Wmo en Jeugdwet
Uit de korte behandeling hierboven blijkt dat de onzekerheden zich concenteren bij de uitvoering van de Wmo en de Jeugdwet. En ook dat de onzekerheden zich op dit moment uitstrekken over de gehele budgetten omdat, mede omdat de uitvoering integraal buiten de deur is neergelegd, een nadere duiding niet mogelijk is. We hebben daarom de bedragen die de Dienst over 2015 voor Terschelling heeft verantwoord voor de uitvoering WMO (€ 456.082,-) en de uitvoering Jeugdwet (€ 647.927,-) als onzeker aangemerkt. 4.4
Nieuwe contracten
Er is nu een vol jaar ervaring opgedaan met de nieuwe taken in het sociaal domein. Omdat bin nenkort weer de voorbereidingen voor de nieuwe contracten voor 2107 worden opgestart, advise ren wij u tot evaluatie van contracten over te gaan, uiteraard in samenwerking en afstemming met de Dienst en de andere Friese gemeenten. Alhoewel nu blijkt dat de problemen in de uitvoering van de nieuwe taken niet liggen bij de ge meenten of de Dienst, adviseren we om te laten bekijken hoe (onderdelen van) de contracten beter uitvoerbaar worden voor de zorgverleners. Daarbij valt te denken aan de specifieke voorwaarden rondom factureren en verantwoorden, de mogelijkheid om aan te sluiten bij landelijke rapporta ge/verantwoordings-formats en het vervroegen van het indienen van dejaarverantwoording 2016.
5
UITVOERING EINDEJAARSCONTROLE
5.1
Algemeen
De controle van de jaarrekening heeft medio maart 2016 plaatsgevonden. Op dat moment nog met de rekening waarin de conceptcijfers van de sociale dienst van medio februari waren verwerkt. De kwaliteit van de ter controle aangeboden concept jaarrekening 2015 was voldoende om onze con trole te starten. De dossiervorming van de jaarrekeningposten was adequaat en beschikbaar bij de start van de controle. Verder hebben wij de volledige medewerking ontvangen van uw medewer kers bij het uitvoeren van de controle. De controle is eind juni 2016 afgerond, na het beschikbaar komen van de definitieve cijfers van de Sociale dienst en het verwerken van deze cijfers in de nu voorliggende rekening. 5
HI £1 [i] II
De op grond van de jaarrekeningcontrole afgegeven controleverklaring hebben wij reeds separaat aan u toegestuurd en is in de definitieve versie van de jaarrekening opgenomen. De definitieve jaarrekening was op tijd beschikbaar voor behandeling in het college en in de auditcommissie van uw raad. In dit hoofdstuk rapporteren wij u de belangrijkste bevindingen uit de jaarrekeningcontrole 2015. 5.2
Begrotingsrechtmatigheid
Voor de rechtmatigheidscontrole gaan wij onder meer na of de financiële beheershandelingen tot stand zijn gekomen binnen de grenzen van de door de raad geautoriseerde programmabegroting. Daarbij gebruiken wij zowel de budgetspelregels die u, via de financiële verordening ex art 212, met het college heeft afgesproken, als ook de rechtmatigheidscriteria die de commissie BBV heeft vastgelegd. Uit het jaarverslag 2015 blijkt dat er bij vier programma’s op de lasten een overschrijding heeft plaatsgevonden. Omdat de overschrijdingen uitgaan boven de door u gestelde rapporteringsgrens van € 25.000,-, presenteren wij ze hieronder. Omschrijving programma
overschrijding van de lasten
1. 5. 6.
Burgers en bestuur Economie, Infrastructuur en Toerisme Onderwijs
€ 372.000,€
7.
Samenleven
€
€
49.000,291.000,106.000,-
Wij hebben de overschrijdingen geanalyseerd en vastgesteld dat de meeste overschrijdingen niet meegeteld hoeven te worden bij het rechtmatigheidsoordeel. Daarbij hebben wij het volgende meegewogen: De overschrijdingen op programma 1, Burger en bestuur, wordt veroorzaakt door een éénmali ge storting in de voorziening wachtgeld- en pensioenverplichtingen (voormalig) bestuurders van €446.118. Deze storting is noodzakelijk om de voorziening op het vereiste niveau te brengen. De overschrijding op programma 5, Economie, infrastructuur en toerisme, wordt veroorzaakt door de hogere lasten voor bewegwijzering en aanleg van acht bushaltes. Voor deze uitgaven is een subsidie ontvangen, waardoor de baten op dit programma ook navenant hoger zijn.. Tegenover de hogere lasten op programma 6, Onderwijs, staan de hogere bijdragen van de rijksoverheid voor het openbaar primair en voortgezet onderwijs op Terschelling. De baten en lasten van het onderwijs worden geconsolideerd in deze jaarrekening omdat uw raad het be stuur van het openbaar onderwijs vormt. De overschrijdingen op het programma 7, Samenleven, worden veroorzaakt doordat meer cliën ten (6) gebruik hebben gemaakt van de Wwb als vooraf aangenomen. Deze extra uitgaven worden gecompenseerd worden door hogere rijksbijdragen. Daarnaast bleken de apparaats kosten van de Sociale Dienst hoger dan vooraf geraamd. -
-
-
-
Toelichting in de jaarrekening Het college heeft in de rekening de overschrijdingen op de lasten ook geanalyseerd op rechtmatig heid en de overschrijdingen op de investeringskredieten beoordeeld en waar nodig toegelicht (zie blz. 44-45 van de rekening). Verder zijn de verschillen op de producten ten opzichte van de begro te baten en lasten door het college in de toelichting op de programmarekening (vanaf blz. 109) per programma nader geanalyseerd. 6
_:çjj J)J Voor een aantal in 2015 niet of deels bestede budgetten, waarvan het college het van belang acht dat de besteding wel plaatsvindt, wordt u via de in 2014 ingevoerde Reserve budgetoverheveling gevraagd (via het voorstel op blz. 40) in te stemmen met het overhevelen van een 8-tal budgetten (in totaal € 220.1 16,-) van 2015 naar 2016. Overigens werden een tweetal van deze budgetten (het project Tonnenloods ad € 50.195,- en het TROM-onderzoek ad € 22.600,-) al in voorgaande jaren beschikbaar gesteld en worden deze bud getten, omdat er in 2015 aan de uitvoering geen invulling is gegeven, opnieuw overgeheveld. Naar onze mening wordt u in de huidige opzet van de rekening specifiek geïnformeerd over de budget-realisatie bij de gemeente. Bij het vaststellen van de jaarrekening worden, naast de ge noemde specifieke voorstellen, alle overige overschrijdingen en eventueel daarmee samenhan gende onttrekkingen uit reserves door de raad geautoriseerd. Wij zijn er bij het vormen van ons rechtmatig heidsoordeel van uitgegaan dat u conform besluit. 5.3
Administratievoering en overige administratieve aangelegenheden
Vast onderdeel van de accountantscontrole is de beoordeling van de kwaliteit van de financiële administratie alsmede van de overige administratieve vastleggingen. Wij hebben bij de jaarreke ningcontrole 2015 de stand van zaken ten aanzien van tussenrekeningen en overlopende activa en passiva (transitoria), alsmede de mutaties in kredieten, reserves, voorzieningen en memoriaalboe kingen beoordeeld. Wij hebben geconstateerd dat er geen achterstanden zijn in de financiële ad ministratie. Balansposten, inclusief memoriaalboekingen, zijn in het algemeen onderbouwd met onderliggende specificaties.
5.4
Opmerkingen jaarverslaggeving
5.4.1
Algemeen
De jaarrekening en het jaarverslag dienen te worden opgemaakt in overeenstemming met het Be sluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV). Wij hebben vastgesteld dat de jaarrekening 2015 van de gemeente Terschelling voldoet aan de bepalingen zoals opgenomen in het BBV. 5.4.2
Programmarekening en informatiewaarde
De gemeente heeft haar begroting en jaarrekening afgelopen jaar op een aantal onderdelen ont wikkeld: In plaats van een verantwoording per programma en per product is dit jaar gekozen voor een indeling en verantwoording op programma-niveau. Het opnemen van een analyse op de begrotingsrechtmatigheid. Het geven van afzonderlijke informatie over de verbonden partijen. Ook BBV-vereisten zoals het opnemen van kengetallen in de paragraaf weerstandsvermogen wer den meegenomen. -
-
-
Naar onze mening komt hiermee de rekening niet alleen meer in lijn met de standaard die de BBV beoogt, maar wordt hiermee ook de informatiewaarde van de rekening verhoogd. Daarbij passen echter enkele kanttekeningen.
7
I. In de systematiek van de BBV wordt in de gemeentelijke jaarverslaggeving aan het (meer) inhou delijk (jaar)verslag, de programmaverantwoording en de paragrafen, een (meer) centrale rol toebe deeld dan aan de jaarrekening. Wij kunnen ons voorstellen dat de u de onderdelen in uw jaarreke ning eveneens in deze volgorde gaat presenteren. In de toelichting op de programmarekening wordt momenteel op twee wijzen nadere informatie ge boden: er wordt puntsgewijs toegelicht wat er bereikt is per programma en er wordt per product een toelichting gegeven op de financiële afwijkingen boven de € 15.000,-. Wij geven u in overweging deze toelichting de komende jaren verder uit te werken. Enkele ideeën daarvoor kunnen zijn: Met twee centrale vragen ‘wat wilden wij bereiken’ en ‘wat hebben wij bereikt’ wordt weergege ven op welke wijze aan de doelstellingen in de begroting invulling is gegeven. Op welke wijze de doelstellingen zijn bereikt zou nog nader kunnen worden ingevuld door ook de vraag ‘hoe hebben we dat bereikt’ of ‘wat hebben wij daarvoor gedaan’ te beantwoorden. Dat maakt het onderscheid tussen het wat (het maatschappelijke doel) en het hoe (de ambtelijke inspanning) meer duidelijk. De (programma)rekening bevat momenteel weinig praktische informatie over de programma’s of producten. Door in de toelichting enkele kengetallen (bijv. aantal scholen, aantal uitkerings gerechtigden) te vermelden, wordt voor de lezer duidelijker over welk werkveld wij het hebben. -
-
Wij zijn van mening dat, met inachtneming van de huidige inrichting van de jaarrekening, de reke ning een voldoende inzicht geeft in het over 2015 gerealiseerde resultaat en de financiële positie per 31 december 2015. Tevens wordt duidelijk inzicht gegeven in de over- en onderschrijdingen die ten opzichte van de door de Raad goedgekeurde programmabegroting hebben plaatsgevonden. In de toelichting op de rekening is het resultaat nader geanalyseerd, waarbij per product is aangege ven wat de verschillen zijn met de geraamde baten en lasten.
5.4.3
Rekenïng van baten en lasten
Het resultaat over 2015, na de verwerking van dekking uit de reserves, bedraagt € 248.809,- (posi tiefl ten opzichte van een (bijgestelde) begroot resultaat van € 310.261,- (positief). Dit resultaat laat zich als volgt nader verklaren. begroting afwijking realisatie 125.899 184.363 310.261
Resultaat voor bestemming Saldo mutatie reserves Resultaat na bestemming
-
456.999 208.190 248.809
331.100 -392.553 -61.452
Zoals al in par 4.3 weergegeven worden de budgetverschillen in de rekening goed toegelicht. Ver der wordt in de inleiding van de jaarrekening het resultaat ten opzichte van de begroting geanaly seerd: er worden heldere, adequate toelichtingen gegeven op alle belangrijke verschillen en de belangrijkste incidentele baten en lasten worden apart gepresenteerd.
5.4.4
Balans en financiële positie
Het eigen vermogen van de gemeente bedraagt ultimo 2015, inclusief het rekeningsaldo 2015, in totaal € 10,2 miljoen. Hiervan heeft € 6,7 miljoen betrekking op de bestemmingsreserves. In de onderstaande tabel is de financiële positie samengevat.
8
kWiÏ (In € 1.000) Algemene reserve Bestemmingsreserve Saldo rekening Totaal vermogen
2015
2014
2013
3.213 6.751 249 10.213
3.192 6.468 96 9.756
2.913 6.989 459 9.443 -
Risico-analyse
De omvang van de algemene reserve kan uiteraard niet los worden gezien van de risico’s. Daar voor wordt in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing stelselmatig een analyse gemaakt van het vermogen en de risico’s (voor zover niet in bedragen gewaardeerd en opgeno men in de balans) waarmee de gemeente mogelijk te maken krijgt. Het beleid ten aanzien van risico’s is in november 2015, met het vaststellen van de nieuwe veror dening ex art. 212 GW opnieuw vastgelegd; deze beoordeling heeft (mede) geleid tot een heldere weergave van de belangrijkste risico’s in de paragraaf Weerstandsvermogen. Deze weergave kan nog aan informatiewaarde winnen door het opnemen van indicatoren voor de kans dat het risico zich voordoet, de mogelijke financiële (of andere) gevolgen, en de termijn waarin het risico werke lijkheid kan worden. 5.4.5
Reserves en voorzieningen
Het uitgangspunt van de verslaggevingsvoorschriften (BBV) is dat alle baten en lasten worden ver antwoord in het resultaat. Rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen zijn derhalve onder het regime van de BBV niet meer toegestaan, tenzij natuurlijk de raad de mutaties heeft goedgekeurd en deze in de begroting zijn verwerkt. Hierop zijn wel uitzonderingen, namelijk niet-materiële be dragen met betrekking tot open-einde-regelingen, zoals de Wmo. Tijdens onze controle hebben wij geconstateerd dat de mutaties in alle reserves zijn goedgekeurd door de raad. Eind 2015 heeft uw raad de nota reserves en voorzieningen 2016 2020 vastgesteld. (vorige ver sie was van februari 2012) vastgesteld. Wij hebben vastgesteld dat de concrete kaders die hierin gegeven worden voor het beleid en beheer van reserves en voorzieningen feitelijk toegepast wor den. —
Reserve Haven Van de zijde van de auditcommissie was de wens geuit nader te kijken naar het financieel beheer van de haven. Tijdens het onderzoek bleek dat de kans groot is dat de situatie rondom de haven eind 2016 wijzigt: er zijn vergevorderde plannen om de oorspronkelijke overeenkomst uit 2005 te wijzigen. Kern daarvan is de formele overdracht vanuit RWS/Domeinen, die nog steeds niet plaatsgevonden had, te beperken tot een deel van het terrein. Daarom is, vanuit efficiency overwegingen besloten het onderzoek af te ronden zodra ook dit laat ste deel van de overdracht feitelijk is gerealiseerd. Voorziening verplichtingen voormalige bestuurders
In deze voorziening zijn de gelden opgenomen, nodig om te voorzien in de wachtgelden of de pen sioenen van voormalige wethouders. Zij bouwen tijdens hun ambtsperiode wachtgeld en pensioen rechten op, waarop ze na vertrek en of bereiken pensioengerechtigde leeftijd, aanspraak kunnen
9
maken. De gemeente herverzekert deze pensioenen niet bij een verzekeraar, maar spaart zelf in deze voorziening voldoende kapitaal. Voor de berekening van het in de voorziening benodigde vermogen wordt wel gebruik gemaakt van externe deskundigheid: de hiervoor nodige actuariële berekeningen worden door Raet opgesteld. In 2015 heeft er een hogere dotatie plaatsgevonden, omdat in de actuariële berekeningen is over gegaan op een rekenrente van 1,6% (t.o.v. 4% daarvoor) en door een aanpassing van de sterftetabellen.
5.4.6
Grondexploitaties
Plannen voor Dellewal Sinds december 2003 is de gemeente eigenaar van de grond waar voorheen de dancing Dellewal stond. Het complex is opgenomen onder de grondexploitaties, en heeft een boekwaarde van € 2,1 miljoen. In de paragraaf weerstandsvermogen in de jaarrekening wordt dit dossier als een risico aangeduid en geeft het college nadere toelichting. De afgelopen jaren zijn meerdere plannen en initiatieven ontwikkeld voor deze locatie, maar pas in het verslagjaar hebben ze meet concreet vorm gekregen omdat er serieus interesse werd getoond door een potentiële koper. Ontwikkelen alternatieven en stagnatie daarin Eind 2013 heeft de raad besloten de gronden niet te verkopen aan deze gegadigde en het college opdracht gegeven om alternatieve mogelijkheden te ontwikkelen. De randvoorwaarden die de raad daarbij meegegeven heeft, hebben woningbouw als uitgangspunt. Door het college is begin 2014 een nota van uitgangspunten voorbereid, waarin op basis van de door de raad gestelde randvoorwaarden, een aantal scenario’s zijn verkend. Uit deze eerste quick scan blijkt dat met géén van de scenario’s de huidige boekwaarde van de locatie Dellewal kan worden gedekt. Zoals in de nota van uitgangspunten wordt weergegeven zou een aanzienlijk deel van de boekwaarde moeten worden afgewaardeerd.. Na het besluit van de gemeente de gronden niet te verkopen heeft de gegadigde in januari 2014 beslag tot levering gelegd op het terrein Dellewal. In februari 2015 heeft de rechtbank de vordering afgewezen en het beslag opgeheven: de gegadigde heeft echter onlangs (begin april 2015) hierte gen beroep aangetekend. Gedurende de juridische procedure kan de gemeente, om haar positie niet te verzwakken, geen verdere plannen ontwikkelen voor de grond. Daarmee is de situatie in 2015 feitelijk steeds onveranderd geweest. Zeer onlangs is er door het college opdracht gegeven aan een planologisch adviesbureau voor een onderzoek naar de mogelijkheden om de grond zodanig te benutten dat voldoende financiële dek king wordt gevonden. Daarbij wordt mede bekeken welke planologische ruimte nodig is om dit haalbaar te maken.
Direct verwerken in de BBV is expliciet opgenomen dat voorraden moeten worden gewaardeerd tegen de markt waarde indien deze lager is dan de verkrijging- of vervaardigingprijs. Deze verwerking, door een afboeking of het treffen van een voorziening ter grootte van de volledige lagere waarde, dient van 10
uit het ‘voorzichtigheidsbeginsel’ direct te gebeuren. Het college heeft weergegeven momenteel afwaarderen niet te overwegen, omdat dit zou leiden tot een zeer forse aanslag op de reserveposi tie van de gemeente. Ze wijst daarom in de rekening de raad met klem op de mogelijkheden om in bestemmingsplannen ruimte voor ontwikkeling, en dus hogere opbrengstwaarden, te faciliteren. Ten aanzien van de waardering Dellewal bestaat daarom op dit momenteel een onzekerheid. De omvang van de onzekerheid (gelet op de scenario’s uit 2014 ten minste € 0,8 miljoen) is materieel en is in absolute zin hoog en gaat uit boven de met uw raad afgesproken controletoleranties. Wij hebben deze onzekerheid, evenals vorig jaar, in de controleverklaring 2015 in het onderdeel ‘oor deel met beperking betreffende de jaarrekening’ tot uitdrukking gebracht. Effect op vermogen Zoals door het college weergegeven heeft verwerken van waardeverminderingen bij uw gemeente direct gevolgen voor het vermogen. Er is geen bestemmingsreserve of voorziening om waarde verminderingen op grondexploitaties op te vangen: dus een waardedaling heeft direct gevolgen voor de algemene reserve. Ontwikkeling nieuwe Campus en woningbouw West-Aletalaan In augustus 2011 is de campus van het Maritiem Instituut overgedragen aan Woningstichting De Veste. De directe financiële gevolgen van de transactie zijn verwerkt in de jaarrekening 2011. Bij de transactie zijn een aantal afspraken gemaakt c.q. zijn er voorwaarden aan verbonden die een grote invloed kunnen hebben op de financiële positie van de gemeente. Het eerste deel van de afspraken (verwerven van de grond voor de Campus, overdragen van de grond, realiseren extra woningbouw ter financiering) is inmiddels grotendeels ingevuld. Een risico uit het samenstel van afspraken uit 2011 resteert dan nog: de terugkoopverplichting, na de realisatie van de nieuwbouw van de Campus, van het huidige internaatsgebouw tegen € 2,8 mln. De vraag is of de grond vervolgens weer verkocht kan worden en tegen welke waarde. Voor de financiering van de eventuele terugkoop zijn nog geen nadere plannen ontwikkeld. 5.4.7
Verbonden partijen
De presentatie van informatie over verbonden partijen in de gelijknamige paragraaf is vorig jaar aanzienlijk uitgebreid, mede onder invloed van de nadere bepalingen daarvoor in de BBV. Er wordt nu op een heldere, stelselmatige wijze informatie over de verschillende organisaties ge geven. Enkele praktische aspecten verdienen nog aandacht: bij meerdere partijen moeten er nog onderdelen worden ingevuld. En de commissie BBV vraagt om gegevens van het verslagjaar zelf te verantwoorden (praktische aanpak hiervoor is om begrotingsgegevens te vermelden). Daarnaast vragen wij uw aandacht voor de beleidsmatige kant van het omgaan met verbonden partijen: het beleid van de gemeente ten aanzien van externe uitvoeringsorganisaties of samen werkingsverbanden. En dan gaat het over: welke invloed heeft en wil/beoogt de gemeente; hoe vult ze dat in en geeft ze daar in de praktijk inhoud aan. In welke mate maakt/vormt de verbonden partij beleid of geeft ze daar invulling aan? Intern is een eerste opzet van een beleidsnotitie hierover voorhanden. Wij adviseren u om hieraan nader invulling te geven. Voor een gemeente die in (relatief) grote mate afhankelijk is van de uit-
11
0 hJ2i voering van (primaire) taken door externe partijen is een (meer) expliciete visie met hoe verbonden partijen in formele en beleidsinhoudelijke zin om te gaan van groot belang. Ook de wetgever heeft dit belang onderkend en de wet- en regelgeving rondom gemeenschappe lijke regelingen (de WGR) afgelopen jaar versterkt.
6
SINGLE INFORMATION EN SINGLE AU DIT (SISA)
6.1
Algemeen
Een belangrijk deel van de ontvangen specifieke subsidies en uitkeringen van het rijk en van de provincie Friesland worden gepresenteerd in bijlage van de jaarrekening. Hiervoor is een specifiek verantwoordingsmodel (SiSa: single information en single audit) voorgeschreven. De controle van deze bijlage is, conform de specifieke aanwijzingen ter zake van het rijk, door ons betrokken in de controle van de jaarrekening 2015 van uw gemeente. Voor de hierbij eventueel geconstateerde bevindingen gelden op grond van artikel 5, lid 4 van het Besluit Accountantscontrole Decentrale Overheden (BADO) zwaardere rapportagenormen dan de rapporteringstolerantie, welke wij met uw Raad zijn overeengekomen voor de controle van de jaarrekening. 6.2
Te verantwoorden regelingen
Door de rijksoverheid, het ministerie van BZK, is in januari 2016 weergegeven dat de gemeente zich over negen regelingen via de SiSa-systematiek moest verantwoorden. Met deze aanwijzingen in de hand zijn door de gemeente gegevens verzameld en de betreffende bijlage ingevuld. 6.3
Rapport van bevindingen
Wij hebben bij onze controle geen fouten of onzekerheden geconstateerd die de rapporteringtole ranties overschrijden. Daarnaast zijn naar onze mening de in de SiSa-bijlage opgenomen gege vens deugdelijk tot stand gekomen. De door het CBS voorgeschreven model tabel van bevindingen hebben wij als bijlage bij dit rapport gevoegd. Dit format dient door uw gemeente samen met een aantal andere verplicht voorgeschreven verantwoordingsstukken voor 15 juli as. elektronisch bij het CBS te worden aangeleverd.
7
OVERIGE BEVINDINGEN EN ACTUALITEITEN
7.1
Doelmatigheids- en doeltreffendheidsonderzoeken
De wetgever heeft het verstandig geacht dat gemeenten, naast de controle op de financiële gege vens, de toets op de rechtmatigheid en de rekenkameronderzoeken, periodiek ook onderzoek doet naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van haar functioneren. Het belang blijkt er uit de veran kering in artikel 213a van de gemeentewet. Momenteel geeft de gemeente, naar eigen zeggen, hieraan geen expliciete invulling. En in formele zin is dat waar: er is door uw raad geen nadere uitwerking hieraan gegeven of kader neergezet in bijv. de financiële of de controleverordening. Er vinden ook geen feitelijke onderzoeken plaats met het specifieke doel of etiket ‘doelmatigheid of doeltreffendheid’. Toch vinden elk jaar onderzoeken en ontwikkelingen plaats die weliswaar primair een ander doel hebben, maar zeker mede doelmatigheid of doeltreffendheid raken. Wij adviseren u hiervan ge12
bruik te maken bij het ontwikkelen van een planmatige aanpak voor doelmatigheid- en doeltref fendheidinitiatieven en zo op een praktische wijze het college invulling te laten geven aan de wette lijke norm. 7.2
Wnt en publicatie
De Wet normering bezoldiging topfunctionarissen (Wnt) publieke en semipublieke sector (nog recente lijk gewijzigd en aangescherpt) en de hierin opgenomen publicatieplicht in de jaarrekening is van toe passing op topfunctionarissen, maar tevens op de leden van het hoogste uitvoerende en het toezicht houdende orgaan. Op basis van de wet- en regelgeving valt uw gemeente onder deze wettelijke rege ling en dienen de gegevens te worden gepubliceerd. De Wnt-informatie is op een juiste wijze in de jaarrekening opgenomen. Verder is in de Wnt vastgelegd dat de gegevens ook (langs elektronische weg) rechtstreeks aan het Ministerie van BZK dienen te worden gezonden. Op basis van het (nieuwe) controleprotocol Wnt dient de accountant verder in de controleverklaring bij de jaarrekening een oordeel op te nemen over de toepassing van de Wnt. Wij brengen tot uitdrukking dat de Wnt juist is toegepast. 7.3
Fraude
De accountant is wettelijk verplicht om alle ontdekte fraudes te melden aan het bestuur. De ac countant is verantwoordelijk voor het betrekken van frauderisico’s in de planning en uitvoering van zijn controleopdracht, waarbij moet worden opgemerkt dat onze controle niet specifiek is ingericht op het ontdekken van fraude. Wij hebben zowel binnen het controleteam (‘pre-auditgesprek’) als met uw management overleg gevoerd waarbij nadruk is gelegd op eventuele mogelijkheden van materiële onjuistheden als gevolg van fraude in de jaarstukken en op preventieve maatregelen hiertegen. Van het college hebben wij bij de afronding van onze controle een bevestiging ontvangen dat er geen onregelmatigheden zijn geconstateerd. Daarnaast hebben wij bij de interim-controle en em dejaarscontrole zelfstandig werkzaamheden uitgevoerd op de werking van interne beheersings maatregelen, memoriaalboekingen en schattingen en is gelet op significante en/of ongebruikelijke transacties in de financiële administratie. Wij hebben hierbij geen aanwijzingen verkregen dat er sprake is geweest van fraude. 7.4
Vennootschapsbelasting
Per 1januari 2016 is de belastingplicht voor de vennootschapsbelasting voor gemeenten (en ande re decentrale overheden) ingevoerd. Deze belastingplicht dient ertoe een gelijk speelveld te cre eren ten opzichte van private ondernemingen. Verschillende economische activiteiten waarmee de gemeente in concurrentie treedt of kan treden kunnen onder de belastingplicht vallen. De vennoot schapsbelasting vormt een kostenpost en het is daarom van groot belang dat gemeenten hun or ganisatie optimaliseren om het nadelige effect zo beperkt mogelijk te houden. Er is intern een inventarisatie en risicoanalyse uitgevoerd naar de mate waarin de verschillende activiteiten van de gemeente onder de belastingplicht kunnen vallen. Daaruit blijkt dat er enkele activiteiten zijn die potentieel onder de Vpb-sfeer vallen. Het plan is om deze zomer, mede met externe ondersteuning hieraan nadere uitwerking te geven. We adviseren u niet te lang te wachten met de invulling en afronding daarvan, want mocht er spra ke zijn van feitelijke effecten dan moeten niet alleen de openingsbalans, grondexploitaties e.d.
13
HI Ip worden aangepast; dan heeft het ook effect voor de (inrichting van de) financieel-administratieve systemen.
8
CONCLUSIE
8.1
Belangrijkste bevindingen en aanbevelingen op grond van de controle
Bevindingen van belang voor het oordeel De controle heeft primair tot doel een oordeel te geven over getrouwheid en rechtmatigheid. Hierna zijn de relevante bevindingen ten aanzien van getrouwheid en rechtmatigheid opgenomen, voor zover die niet hebben geleid tot aanpassing van de jaarrekening en die afzonderlijk groter zijn dan de goedkeuringstoleranties zoals opgenomen in het controleprotocol 2010. t.a.v. de getrouwheid: geconstateerde niet gecorrigeerde fouten: . . gebleken onzekerheden: onzekerheid omtrent de juiste en volledige verantwoording kosten WMO onzekerheid omtrent de juiste en volledige verantwoording kosten Jeugdwet onzekerheid omtrent de waarde van de gronden Dellewal -
-
-
t.a.v. de rechtmatigheid: . geconstateerde rechtmatigheidsfouten: . gebleken onzekerheden: onzekerheid omtrent de juiste en volledige verantwoording kosten WMO onzekerheid omtrent de juiste en volledige verantwoording kosten Jeugdwet -
-
geen € 456.082,€ 647.927,€ 800.000,-
geen € 456.082,€ 647.927,-
De totale omvang van de onzekerheden (€ 1.904.009,-) in de getrouwheid overstijgt de geldende tolerantiegrens (€ 670.000,-, zie par. 2.3) voor het opnemen van een beperking in de jaarrekening; de onzekerheden zijn niet zo groot dat we op grond van de geldende grenzen geen oordeel kun nen geven. Ook de onzekerheden rondom de rechtmatigheid (€ 1.104.009,-) gaan uit boven de afgesproken norm, ook hiervoor hebben we een beperking opgenomen in de controleverklaring. 8.2
Aanbevelingen
De belangrijkste aanbevelingen naar aanleiding van de controle van de jaarrekening 2015 van de gemeente Terschelling (met een verwijzing naar de paragraaf in dit rapport): • evalueer de huidige contracten met zorgverleners in het sociaal domein, gelet op de ervarin gen in/over 2015, alvorens in het najaar 2016 nieuwe contracten voor 2017 aan te gaan (4.4); • vergroot de informatieve waarde van de programmarekening (5.4.2); • laat beleid rondom verbonden partijen vaststellen (5.4.4); • ontwikkel plannen die de grondslag bieden voor de huidige boekwaarde van Dellewal, dan wel besluit tot een afwaardering van deze balanspost (5.4.6); • ontwikkel plannen voor de financiering van de mogelijke terugkoop van de oude campus (5.4.6);
14
ontwikkel een praktische, planmatige aanpak voor doelmatig- en doeltreffendheidsonder zoeken (7.1); implementeer de noodzakelijke wijzigingen voor de vennootschapsbelasting (7.4).
• •
Controleverklaring
8.3
Wij hebben het college van burgemeester en wethouders van uw gemeente gemachtigd onze con troleverklaring bij de jaarrekening 2015 van uw gemeente op te nemen. Onze oordelen zoals op genomen in deze accountantsverklaring zijn als volgt: Strekk Beperking Beperking
De getrouwheid De rechtmatigheid
Hierbij zijn wij ervan uitgegaan dat de raad de nu overlegde jaarrekening ongewijzigd vaststelt. In dien er nog wijzigingen worden aangebracht in de definitieve vorm van de jaarrekening dienen wij deze te beoordelen alvorens onze controleverklaring hierbij mag worden opgenomen.
Wij hopen u met vorenstaande van dienst te zijn geweest en zijn graag tot een nadere toelichting bereid.
Hoogachtend, IPA- CON Assurance B.V.
m
rs.J.C.OlijRA
bijlage:
tabel van fouten en onzekerheden SiSa-bijlage 2015
15
Bijlage: Tabel van fouten en onzekerheden SïSa-bijlage 2015
i:sierie vn B:eds Lke e Kckçtii
TABEL VAN FOJfEN EN aJZEKEl+EDEN 2015
Type oderhekIaag
gemeente
Iam berichtgeder:
Terschelling
dtgeercod&
r0093
Fpportage-periocIe:
2015
standsriaant
isa_20l 5_06Q093_TabeI_fbuten_en_onkerhedenids
?1ncaa1s De tabel is in het rapport en be.indingen .en de accxuntant te Ânden op pagina:
16
Fouten en orekerheden 2015
rr
fout d fimnciële onzekerheid omvang (in’€)
Speciheke uffleririg
toeIiciing
D9
OderwijsachterstandenbeIeid 2011-2015 (OB)
Dli
\ët Partidpatiebudget reser.enngsdeel educatie
geen opmerkingen
Brede doeluitkenng .erkeer en eroer
geen opmerkingen
E27B
-
geen opmerkingen
Sa tussen medeoerheden G1A
‘Aét sodale erkooraening w)
C2
CbundeIde uitkering op grond en artikel 69
-
totaal 2014
geen opmerkingen geen opmerkingen
Partidpatiewet- gemeentedeel 2015 CA
Gebundelde uitkering op grond en artikel 69 Parfidpatiewet
G3
-
geen opmerkingen totaal 2014
Besluit bijstandertening 2elfttandigen 2004
geen opmerkingen
(ecusiefleensonderhoud beginnende lltandigen) gemeentedeel 2015 G3A
Besluit bijstand.eHening 2elltandigen 2004
geen opmerkingen
(edusief levensonderhoud beginnende zelfttandigen) -
G5A
Aët Partiapatiebudget (APB)
-
totaal 2014 totaal 2014
16
geen opmerkingen
