Hoe verkoop ik mijn onderneming? Het verkoopproces
Eens komt het moment dat u denkt: 'ik wil mijn bedrijf verkopen'. Dat is een behoorlijke stap, die u niet overhaast moet nemen. Het verkopen van een onderneming is een intensief traject. Omdat uw onderneming u aan het hart gaat, neemt u alleen met de best mogelijke uitkomst genoegen. Waarom wilt u uw bedrijf verkopen? Welke stappen moet u ondernemen, als u uw organisatie op de juiste manier wilt verkopen zodat u het maximale rendement eruit haalt? Wie wil uw bedrijf kopen? Wat is uw bedrijf eigenlijk waard? Wij vertellen u graag welke stappen wij ondernemen om een bedrijf succesvol te verkopen. U leest het in deze whitepaper.
Corporate Finance
Bedrijf verkopen, een complex traject De complexiteit van een verkooptraject maakt de begeleiding van gespecialiseerde en ervaren adviseurs essentieel, want ieder verkooptraject is maatwerk en kost tijd. Houd minimaal rekening met een half jaar.
Aanleidingen om uw bedrijf te verkopen Het verkopen van een onderneming kan verschillende aanleidingen hebben.
Het kan zijn dat u overweegt uw onderneming over te dragen binnen de familie of aan het management;
wellicht heeft u juist geen opvolger en bent u genoodzaakt om extern op zoek te gaan naar een koper;
u zoekt een nieuwe uitdaging of;
u wilt een deel van de waarde van de onderneming te gelde maken.
Dit zijn redenen die in de praktijk vaak voorkomen. Al lijkt de reden misschien simpel, feit blijft dat het overdragen van een onderneming een complex proces is, waarbij kennis van zaken noodzakelijk is om het tot een goed einde te brengen.
Bedrijf verkopen: het verkoopproces Elk verkooptraject is anders en met de jarenlange ervaring van onze corporate finance adviseurs weet de Jong & Laan elk verkooptraject tot een goed einde te brengen. Wij nemen u zoveel mogelijk werk uit handen, zodat u als ondernemer uw tijd kunt blijven besteden aan het managen van uw onderneming. Om u een beeld te geven van een verkooptraject, beschrijven we in deze whitepaper hoe een dergelijk traject verloopt. Het gehele traject bestaat uit een drietal fases:
Hoe verkoop ik mijn onderneming?
2
Voorbereidingsfase
Actieve verkoopfase
Afrondingsfase
Voorbereidingsfase In de voorbereidingsfase stellen wij met u het plan van aanpak vast. Op basis van uw wensen en mogelijkheden bepalen we de verkoopstrategie, waarin de verkoopdoelstellingen worden geformuleerd. Zaken die hierbij aan de orde komen, zijn onder andere: het type koper, uw persoonlijke en zakelijke verwachtingen en het tijdschema. Een vraag die vrijwel altijd speelt, is: wat is de verkoopwaarde van mijn bedrijf? Vaak voeren we in de voorbereidingsfase een indicatieve waardebepaling uit. Deze waardebepaling hanteren we als onderbouwing van een eventuele vraagprijs tijdens de onderhandelingen. Verderop in deze whitepaper vertellen we u meer over de manier waarop wij de waarde van een onderneming bepalen. Potentiële kopers van uw bedrijf Vervolgens stellen wij een kopersprofiel op en brengen wij potentiële kopers in kaart. Daarbij maken we gebruik van verschillende databanken en ons brede netwerk. Vanuit onze organisatie en de vele koop- en verkooptrajecten die wij reeds hebben begeleid in verschillende branches, staan wij in contact met ondernemers die mogelijk geïnteresseerd zijn in uw onderneming. Daarnaast hebben wij uitstekende contacten met financiële instellingen en participatiemaatschappijen. De participatiemaatschappijen krijgen een steeds groter aandeel in de economie. Er vindt een verschuiving plaats van financiering door banken naar financiering van de meer risicovolle projecten door onder andere participatiemaatschappijen.
Hoe verkoop ik mijn onderneming?
3
Informatiememorandum De voorbereidingsfase van de verkoop van uw onderneming sluiten we af met het opstellen van een informatiememorandum. Dit verkoopdocument bevat informatie zoals de historische jaarcijfers, (financiële) prognoses, informatie over de onderneming en een marktanalyse, zodat een potentiële koper op afstand een goede analyse kan maken van uw onderneming.
Actieve verkoopfase Aan de hand van het kopersprofiel, opgesteld in de voorbereidingsfase, stellen wij een longlist op. De longlist bevat alle ondernemingen die in principe als overnamekandidaat in aanmerking komen. Van elke kandidaat maken we een korte analyse zodat u weet met welke mogelijke kopers u zaken gaat doen. In overleg met u stellen wij aan de hand van de longlist een shortlist samen: een lijst met potentiële overnamekandidaten die wij actief benaderen. Geïnteresseerde partijen ontvangen, uiteraard na ondertekening van een geheimhoudingsverklaring, het informatiememorandum. Daarna bepalen wij in overleg met u de onderhandelingsstrategie en voeren wij de onderhandelingen. In deze fase verzoeken wij de geïnteresseerde partijen hun interesse nader te concretiseren in een schriftelijk voorstel.
Afrondingsfase In de afrondingsfase selecteren we, op basis van het schriftelijke voorstel en in samenspraak met u, een beperkt aantal kandidaten om mee te onderhandelen. In de onderhandelingsgesprekken komen elementen zoals prijs, voorwaarden en garanties aan de orde.
Hoe verkoop ik mijn onderneming?
4
Intentieovereenkomst Als er met een kandidaat overeenstemming is bereikt, leggen we de belangrijkste condities van de overname vast in een intentieovereenkomst. Veelal vindt er op verzoek van de koper een due diligence-onderzoek plaats naar de financiële, juridische en fiscale aspecten van de overname. Uiteraard begeleiden wij u actief tijdens een dergelijk onderzoek. Zijn beide partijen het volledig eens, dan begeleiden wij u bij de juridische afwikkeling; zoals coördinatie bij het opstellen van de definitieve overnamecontracten.
Waardebepaling We stelden u aan het begin al de vraag: wat is uw bedrijf waard? Een logische vraag als u uw bedrijf wilt verkopen. Het antwoord vinden we door middel van een waardebepaling. De waardebepaling is overigens niet alleen bij een verkoop van uw bedrijf wenselijk, maar bijvoorbeeld ook bij een fusie, nieuwe investeerders of geschillen kan een specialistische waardering noodzakelijk zijn. Onze waarderingsspecialisten zijn op de hoogte van de verschillende waarderingsmethodieken die in de praktijk worden toegepast. Wij passen veelal de Discounted Cashflow (DCF)-methode (meer specifiek: de Adjusted Present Value, ook wel APV-methode) toe. Deze methode lichten wij hieronder kort toe.
Discounted Cashflow: geldstromen De APV-methode geeft u inzicht in de "stand-alone" waarde van uw onderneming, op basis van een "going-concern" veronderstelling. Een belangrijk aspect van de APVmethode is dat de methode uitgaat van geldstromen en niet van winst. Geldstromen zijn een objectieve maatstaf, omdat deze niet afhankelijk zijn van boekhoudkundige principes. De APV-methode kan de dynamiek van verschillen in groei en investeringen aan. Ook houdt de methode rekening met toekomstige ontwikkelingen, het op grond van het risicoprofiel van de onderneming geëiste rendement en de tijdswaarde van geld.
Hoe verkoop ik mijn onderneming?
5
Geld dat in de toekomst wordt ontvangen, vertegenwoordigt op dit moment namelijk een lagere waarde. Ondernemingswaarde De APV-methode stelt dat de waarde van een onderneming gelijk is aan de zuivere waarde van de operationele activiteiten, vermeerderd met de waarde van alle financiële neveneffecten. Niet de aanschaf- of boekwaarde van het activacomplex bepaalt de waarde van een onderneming, maar de vrije geldstromen die het activacomplex genereert. De zuivere waarde van de operationele activiteiten wordt bepaald door de toekomstige vrije geldstromen te disconteren tegen de kostenvoet van het eigen vermogen (unlevered) alsof de onderneming met 100% eigen vermogen is gefinancierd. De vrije geldstroom wordt bepaald door de geldstroom uit exploitatie te verminderen met de noodzakelijke investeringen in netto werkkapitaal en (materiële) vaste activa. Financiering met vreemd vermogen leidt echter tot rentebetalingen die, in tegenstelling tot dividend, fiscaal aftrekbaar zijn. Indien met vreemd vermogen wordt gefinancierd neemt derhalve het totaalbedrag te betalen (vennootschaps)belasting af. Hieruit volgt dat de waarde van de zuivere operationele activiteiten dient te worden vermeerderd met de waarde van de financiële neveneffecten, in dit geval het totale belastingvoordeel of “Tax Shield”.
Stand-alone waarde bedrijf In de praktijk spreekt men veelal over de stand-alone waarde van een onderneming. Hiermee wordt aangegeven dat er geen rekening is gehouden met een eventuele meerwaarde die een strategische partij aan de onderneming toekent door bijvoorbeeld te realiseren synergievoordelen. Daarnaast is de waarde van een onderneming, activiteit of een project niet objectief vast te stellen aan de hand van berekeningen. De waarde is gebaseerd op schattingen, per definitie subjectief en ongelijk aan de prijs. De uiteindelijke prijs komt tot stand via onderhandelingen.
Hoe verkoop ik mijn onderneming?
6
Over de Jong & Laan corporate finance De afdeling corporate finance van de Jong & Laan adviseert en begeleidt ondernemers bij de koop en verkoop van hun onderneming. We zijn gespecialiseerd in het waarderen van ondernemingen, het begeleiden van het (ver)koopproces en het optreden als onderhandelaar. Onze adviseurs zijn lokaal georiënteerd en zitten letterlijk en figuurlijk dicht op zowel vraag als aanbod van ondernemingen. Wij zoeken voor u actief naar geschikte overnamekandidaten en maken daarbij gebruik van onze uitgebreide netwerken.
Meer dan begeleiding Tijdens het verkooptraject mag u meer verwachten dan alleen maar financiële expertise en onderhandelingsvaardigheid. Wij zijn enthousiast en gedreven, ondernemend en werken er hard aan om uw belangen zo goed mogelijk te vertegenwoordigen. De kracht van de Jong & Laan komt tot uitdrukking in de volgende punten:
Uitgebreid netwerk
Juridische, fiscale en financiële expertise
Onderhandelingsvaardigheid
Kennis en ervaring in vrijwel alle branches
Goed track record en veel referentieprojecten
Landelijk Register van Gerechtelijke Deskundigen Onze adviseurs worden ook regelmatig door rechtbanken ingeschakeld bij waarderingsvraagstukken. De Jong & Laan corporate finance is dan ook lid van de Stichting Landelijk Register van Gerechtelijke Deskundigen (LRGD).
Hoe verkoop ik mijn onderneming?
7
Bedrijfsoverdacht: goed geregeld! Deze whitepaper beschrijft in hoofdlijnen hoe het verkoopproces van een onderneming plaatsvindt en waarom een waardebepaling belangrijk is. Maar er is nog veel meer te vertellen over de verkoop van een onderneming en waarom een goede waardebepaling u geld oplevert.
Meer informatie Wilt u meer informatie of een vrijblijvend gesprek? Neem dan contact op met onze corporate finance adviseurs via 038-4553011 of via
[email protected].
Hoe verkoop ik mijn onderneming?
8