HARTING's Technologie Magazine 28 GUEST ARTICLE: PROF. DR. W. WAHLSTER. CPS Veldapparatuur van de volgende generatie

tec News April 2015

HARTING's Technologie Magazine | 28

DR. K. WALTHER, DR. J. REGTMEIER

GUEST ARTICLE: PROF. DR. W. WAHLSTER

FEATURE STORY: A. HUHMANN, DR. S. MIDDELKAMP

Embedded Systems voor Integrated Industry

CPS 4.0 - Veldapparatuur van de volgende generatie

Integrated Industry Emancipatie van de veldapparaten

Emancipatie van de veldapparaten

HARTING Integrated Industry 4 You

Wij stellen het platform voor uw gepersonaliseerde integrated industry apparaat beschikbaar.

Van een conventioneel veldapparaat naar een Integrated Industry device De comfortabele en gebruiksvriendelijke toegang tot de cyberwereld - voor industriële producten is een belangrijke stap die de productie en automatisering van de toekomst zal bepalen. Door de integratie van de IT-functies in conventionele industriële apparatuur raakt de traditionele automatiseringstechnologie geëmancipeerd en effent deze de weg naar digitale netwerken. » Philip Harting, Senior Vice President Connectivity & Networks and personally liable partner

Beste klanten en zakenpartners, Misschien herinnert u het zich nog: de oprichter en voormalig Apple-CEO Steve Jobs presenteerde op 9 januari 2007 de iPhone aan het publiek. De zegetocht die daarop volgde was ongekend. Maar laten we deze revolutie nog eens wat meer van nabij bekijken. Waarom heeft de iPhone de bestaande markt voor mobiele telefoons zo plotseling kunnen veroveren? Vindt u het antwoord hierop gemakkelijk? Is er überhaupt een concreet antwoord op te geven? Voor velen ligt het succes van de iPhone in het ongecompliceerde gebruik van internet. Apple’s mobiele telefoon is altijd al onderdeel van het netwerk geweest en met hem ook zijn gebruiker. Daarnaast wordt soms ook wel eens het voor die tijd grote en heldere multi-touch beeldscherm genoemd. Via quadband, bluetooth en het wi-fi-netwerk werd de netwerkverbinding tot stand gebracht, bovendien beschikte het apparaat over sensoren, opslag- en lichtsterkte-in-

stelling en een krachtige camera. Maar uiteindelijk waren dit allemaal slechts details – er was geen unieke onderscheidende eigenschap. Ook andere mobiele telefoons maakten in 2007 al toegang tot internet mogelijk, en ook beschikten vele daarvan over een nog krachtiger camera dan die van de iPhone. Ligt de sleutel van het succes dan misschien in het idee van de apps waarmee lokale services naar de “cloud” verplaatst konden worden? Natuurlijk, dit was absoluut een noviteit – die evenwel buiten de telefoniemarkt al werd gebruikt. Ook kwam de triomf van de iPhone nog voor de start van iTunes, dus de vraag blijft: wat was de factor waardoor de revolutie van de markt toen tot stand is gekomen?

de gebruiker permanent op een eenvoudige wijze kan communiceren. Meer algemeen uitgedrukt: een apparaat dat zijn gebruiker comfortabel door de cyberwereld heen leidt. De mobiele telefoon – en daarmee zijn gebruiker – heeft zich geëmancipeerd. Vergezel ons bij het lezen van deze actuele tec.News want wij willen precies aansluiten op deze gedachtegang. We proberen daarbij het antwoord te geven op de vraag hoe een conventioneel industrieel apparaat tot een apparaat wordt dat gewoon in de cyberwereld thuis hoort. Daarbij gaat het ook om de integratie van functies – de juiste IT-functies – opdat de emancipatie van de veldapparaten kan beginnen. Ik wens u veel plezier bij het lezen,

Er was geen duidelijke afzonderlijke technische functie. Het was de combinatie van eigenschappen samen, die nodig is om een apparaat te creëren waarmee

3

6

10

Emancipatie van de veldapparaten

CPS 4.0 – Veldapparatuur van de volgende generatie

Inhoud Strategie

Oplossingen

03 | EDITORIAL Van een conventioneeel velapparaat naar een integrated industry device.

12 | EMBEDDED SYSTEMS VOOR INTEGRATED INDUSTRY Nieuw productplatform als entreebewijs voor integrated industry.

22 | INTERFACES VOOR DE PRODUCTIESYSTEMEN VAN DE TOEKOMST Interface-oplossingen met nieuwe, implementeerbare fucntionaliteiten.

14 | MET REKENKRACHT EN SENSOREN NAAR EEN INZICHTELIJKE PRODUCTIE Universeel geïntegreerd framework van HARTING dat gebruik maakt van de predictive analytics technology.

24 | HYBRIDE BEKABELING ALS OPLOSSING VOOR INTEGRATED INDUSTRY Integrated Industry: toename van de gegevensuitwisseling op alle niveaus.

18 | INFRASTRUCTUURBOX – KLEIN, STERK, SMART HARTING transformeert de conventionele schakelkast naar een sterk geïntegreerd apparaatontwerp.

26 | MODULARITEIT EN GESCHIKT VOOR EEN GROOT AANTAL INSTEEKCYCLI Han-Modular® HMC voldoet aan de centrale eisen van de flexibele productie.

20 | INDUSTRIËLE AUTOMATISERING WORDT EEN INTEGRAAL ONDERDEEL VAN DE IT Sleuteltechnologie Ethernet: de totale verbindingstechniek voor het automatieringsprofiel van de industrie

28 | BLAUW LICHT VOOR TIJDKRITISCHE AUTOMATISERINGSGEGEVENS Ha-VIS FTS: een universele Ethernet switch voor een deterministisch Ethernet in verschillende automatiseringsomgevingen.

06 | INTEGRATED INDUSTRY EMANCIPATIE VAN DE VELDAPPARATEN Goed uitgerust voor de ontwikkeling van flexibele oplossingen die consequent uitgaan van IT-standaarden.

10 | GASTARTIKEL Prof. Dr. Wolfgang Wahlster CPS 4.0 – Veldapparatuur van de volgende generatie

16 | MASS CUSTOMIZATION Geïndividualiseerde productie leidt tot een indentificeerbaar HARTING product 21 | NIEUWE STANDAARDEN VOOR Auto-ID-APPARATEN Deelneming aan de standaardisering van de RFID-communicatie via OPC-UA.

4

16

26

Mass Customization

29 | WERKPLEK VOOR DE TOEKOMST MET LOCFIELD® -RFID ANTENNES Ontworpen voor RFID-toepassingen waarbij de inbouwruimte uiterst beperkt is. 30 | Han-Eco® - NIEUWE BOUWGROOTTES EN OPLOSSINGEN Voordelen van de serie Han-Eco® nu ook in de behuizingen 10 A en 16 A geïntegreerd. 34 | HET PERFECTE DUO VOOR ETHERNET-NETWERKEN IN DE SPOORWEGTECHNIEK Betrouwbare en toekomstzekere opbouw van datanetwerken in de spoorwegtechniek. 36 | HARTING VERSCHILSTROOMTRANSFORMATOREN Stabiel en nauwkeurig: de perfecte aanvulling van het stroomsensoren-programma.

Modulariteit en geschikt voor een groot aantal insteekcycli

Applicaties

Kort Gezegd

32 | DE KRACHT VAN DE ZON Bedrijven voor thermische zonne-energie vertrouwen op de betrouwbaarheid en robuustheid van connectoren van HARTING.

38 | COMPENDIUM VOOR DE SPOORWEGINDUSTRIE Heruitgave voor het gebruik van HARTING connectoren, apparaatconnectiviteit en netwerkinfrastructuur in railvoertuigen.

33 | PERFECTE BESCHERMING OP VOLLE ZEE Han-Eco® outdoor en Han-Modular® producten voor onderhoudssystemen op oceaanstomers. 35 | HARTING OPLOSSING VOOR TRAM EN METRO Klantspecifieke printplaat voor autonome treinbeïnvloedingsystemen. 37 | BETROUWBARE ON BOARD ETHERNET-VERBINDING HARTING zorgt voor een aangename treinreis.

38 | LEZERSENQUÊTE 39 | BEURSAGENDA 39 | COLOFON

5

te c. N ew s 28: S t r at eg i e

6


Integrated Industry –

emancipatie van de veldapparaten Automatiseringstechniek en industriële IT zijn de sleuteltechnologieën van Integrated Industry. Maar pas wanneer ook het veldniveau is aangesloten is er sprake van de voorspelde toepassingen. HARTING is daarvoor goed uitgerust met flexibele oplossingen die consequent uitgaan van IT-standaarden.

» Andreas Huhmann, Strategy Consultant Connectivity & Networks, HARTING Technology Group, [email protected] » Dr. Stephan Middelkamp, Head of Corporate Technology Services, HARTING Technology Group, [email protected]

Reële automatiseringsgegevens die een objectief beeld leve-

ren van de productieprocessen en de basis vormen voor een optimalisatie, staan nu ook op veldniveau ter beschikking. Alle hogere lagen van de klassieke automatiseringspiramide consolideren alleen de gegevens op veldniveau en vernietigen daarbij heel vaak hun indeling qua tijd. Daarmee verliezen ze echter ook de concrete procesrelatie die bijvoorbeeld voor het bekijken van kritische toestanden als onderdeel van een toestandsgeoriënteerd onderhoudsprogramma of voor het verhogen van de efficiëntie nodig is. Deze gegevens zijn in een voorbewerkte vorm nodig om het dataverkeer op de verschillende communicatieniveaus beheersbaar te houden. De sleutel tot succes betekent dat de Integrated Industry tot op veldniveau teruggaat. Bij de introductie van de veldbussystemen werd de registratie van sensorgegevens gedecentraliseerd, doordat de sensor-actorboxen met veldbusaansluiting naar het veld waren verplaatst. Een centrale besturing vraagt deze boxen dan op cyclische wijze sensorgegevens op. De kennis over de betekenis van deze sensorgegevens wordt opgeslagen in de PLC. De sensor zelf beschikt doorgaans niet over intelligentie, hij voert slechts de metingen uit. De communicatie dient alleen voor de uitwisseling van digi-

tale of analoge waarden. Daarom kunnen deze gegevens meestal alleen voor de besturing zinvol geëvalueerd worden. Integratie met het managementniveau is moeilijk. Door de introductie van Ethernet als een fysieke laag voor de veldbus is er niets veranderd aan de klassieke regels voor de veldbus.

De sleutel tot succes betekent dat Integrated Industry teruggaat tot op veldniveau. Wanneer in een volledig geïntegreerde industrie het veldniveau wordt ingesloten werkt dit alleen op basis van normen. Bekijkt men de omvang van de huidige voor internet geschikte communicatieapparatuur en brengt dit in relatie met de automatiseringsapparaten, dan maken de automatiseringsapparaten nog geen één procent van alle apparaten uit. Daarom moeten nieuwe volledig geïntegreerde automatiseringapparaten compatibel zijn met de bestaande IT-standaarden, waarop de overige 99 procent van de niet-automatiseringsrelevante apparaten gebaseerd zijn. De emancipatie van veldapparatuur wordt bereikt wanneer deze volledig en gelijkwaardig met de wereld van het internet geïntegreerd worden. 7


Tagenwoordig MES

ERP

Maintenance

Servicegerichte architectuur

Ethernet Control systeem

Ethernet

De directe toegang ontbreekt evenals de semantiek van de sensorinformatie.

Sensor/ Actuator box

Industriële productie Veldniveau: Analoge waarde

Sensor

Sensor

Dit is voor de automatiseringapparaten evenwel niet voldoende, want er zal ook voldaan moeten worden aan andere industrie-specifieke eisen die bovendien nog moeten worden gestandaardiseerd.

Wanneer in een volledig geïntegreerde industrie het veldniveau wordt ingesloten werkt dit alleen op basis van normen. Voor de integratie van veldapparaten in de internetwereld zijn er daarom nieuwe veldapparaten nodig die niet alleen begrepen worden als slaaf van de industriële besturing, maar die zelf ook master worden. Dit verandert ook de communicatie met hen vanuit IT-niveau. Deze mag niet alleen via gateways mogelijk zijn. En dus kan het nieuwe veldapparaat meer dan zijn voorganger zijn. De basis hiervoor is al gelegd met de decentralisatie en modularisering van de veldapparatuur, de 8

grote rekenkracht die beschikbaar is op kleine oppervlakken en de integratie van hierbij passende diensten. Met krachtige en compacte elektronicamodules kunnen veldapparaten de informatie voorbewerken en dienovereenkomstig interpreteren zonder de infrastructuur met de grote hoeveelheid gegevens die hieruit voortvloeien te overbelasten. Informatie over een goede werking hoeft niet continu gerapporteerd te worden. Veel belangrijker is informatie over een afwijkingen van de gewenste waarden. Alleen door deze benadering van fog computing en het gebruik van intelligente veldapparaten is een constante monitoring mogelijk, zonder dat de infrastructuur met grote hoeveelheden data overbelast wordt. HET BOVENSTAANDE RESULTEERT VOOR HARTING IN DE VOLGENDE OPLOSSINGEN: Het inslaan van nieuwe wegen voor integrated industrie betekent consequent vertrouwen op de standaard IT-technologie. Dit maakt de integratie met de IT-business-applicaties eenvoudiger.


Integrated Industry MES

ERP

Maintenance

Servicegerichte architectuur

Ethernet Fysica + Service

Ethernet Fysica Control systeem

Sensor/ Actuator box

Industrial Device 4.0 Sensor

Industriële productie Veldniveau: Analoge waarde

Het gebruik van veldapparatuur in de automatiseringsomgeving vereist extra functionaliteit die verder gaat dan compatibiliteit met IT-standaarden. De verschillende eisen die gesteld worden aan de gebruikte sensoren en actuatoren vereist een flexibel en modulair ontwerp. Een consequent gebruik van open IT-standaarden is daarbij cruciaal. Het resultaat voor de klant is een nieuw Integrated Industry device dat gemakkelijk kan worden geïntegreerd met IT-applicaties als ERP en MES. Daarnaast worden alle “state-of-the-art” interfaces tot een slim object. Op deze wijze wordt het nieuwe Integrated Industry device tot een schakel tussen het object en de cyberwereld en daarmee tot een centrale bouwsteen als cyber fysical system.

Sensor Sensor

Sensor

KORT GEZEGD

• De emancipatie van veldapparatuur wordt bereikt wanneer deze volledig en gelijkwaardig met de internetwereld geïntegreerd is. • Permanente bewaking van de processen door fog computing middels het gebruik van intelligente veldapparatuur • Integrated Industry device: – gaat consequent uit van de standaard IT-technologie – voldoet daarnaast aan industriespecifieke eisen

9


CPS 4.0 – veldapparatuur van de volgende generatie Bij Industrie 4.0 worden klassieke veldapparaten vervangen door duizenden cyber-fysische systemen die als intelligente agents in het internet der dingen het zenuwstelsel van een slimme fabriek vormen.

Onze gastbijdrage:

Prof. Dr. Wolfgang Wahlster CEO of the German Research Center for Artificial Intelligence (DFKI GmbH) in Saarbrücken, Kaiserslautern and Bremen

Met Industrie 4.0 vindt het internet

der dingen en diensten ingang naar de volgende generatie fabrieken. Daarbij worden de klassieke veldapparaten stapsgewijs door cyber-fysische systemen (CPS) vervangen. Deze CPS-en zijn via real time-Ethernet of draadloze IP-protocollen met elkaar verbonden. In de Smart Factory worden CPS-en gebruikt waarin verschillende componenten zijn geïntegreerd: naast sensoren en actuatoren, een processor, geheugen,

draadloze module en antennes kunnen ze ook de veiligheids- en positioneringsmodules en zo mogelijk een zelfvoorzienende energievoorziening bevatten. Dergelijke multifunctionele CPS-en 4.0 moeten zeer betrouwbaar, energie-efficiënt en kosteneffectief zijn omdat duizenden van dergelijke decentrale systemen het zenuwstelsel vormen van een slimme fabriek voor Industrie 4.0. Net vóór de Hannover Messe 2015 is het de vijftigste

Microsensorsystemen: Componenten voor interpretatie van sensorgegevens Microprocessor

Draadloze module voor internetconnectiviteit

Toestandovergangs- en proceslogica componenten

Communicatie-interface Geheugen Geheugenmanagementfuncties

Chips en positiebepaling

Actoren of display-elementen

Positioneringssoftware

Gebruikersinterface Eigen energievoorziening of zelfvoorzienende energievoorziening Veiligheidscomponenten

Hardware en software voor CPS 4.0

10


App-store software-update's von CPS-en

verjaardag van de vuistregel van Gordon Moore (vaak aangeduid als de Wet van Moore) waarmee wordt bedoeld dat de capaciteit van de micro-elektronica zich om de 18 maanden zou verdubbelen bij tegelijkertijd dalende kosten. Daarom kan men op z'n minst tot 2020 uitgaan van een verdere exponentiële toename van de prestaties voor CPS-en 4.0. Het is dan mogelijk om elke individuele CPS tot een intelligente agent uit te breiden. Deze registreert en analyseert de omgeving door middel van haar sensoren, plant zijn acties dynamisch op basis van vooraf gedefinieerde taakprofielen, detecteert aanvallen op de veiligheid en weert deze tijdig af. CPS-en 4.0 vormen onder elkaar via het internet der dingen en diensten coalities om complexe taken in teamverband uit te voeren. Aangezien meerdere CPS-en ook tot grotere CPS eenheden kunnen worden samengevoegd, ontstaat een fractale structuur van holonen die dan als een “System-of-Systemsof-Systems” tot een - op alle niveaus via netwerken verbonden - Smart Factory voor Industrie 4.0 gecombineerd worden.

CPS-en 4.0 vormen onder elkaar via het internet der dingen en diensten coalities om complexe taken in teamverband uit te voeren. Daarbij levert een puur technisch netwerk voor de uitwisseling van bits en bytes in eerste instantie geen toegevoegde waarde: alleen wanneer de met elkaar verbonden CPS-en 4.0 de uitgewisselde berichten ook inhoudelijk kunnen begrijpen, worden innovatieve fabrieksfuncties zoals plug&play en het opsporen van afwijkingen mogelijk. Met behulp van relaties, zoals “ondergeschikte begrip van” of “tegendeel van” worden gefaseerd complexe conceptuele netwerken, zogenaamde ontologieën opgebouwd. Semantische technologieën van kunstmatige intelligentie overbruggen de kloof tussen het vakjargon van de informatica en de talen van de automatiseringstechniek en zijn gebruikers, omdat het hen mogelijk maakt verschillende conceptuele systemen zonder verlies aan betekenis over en weer te vertalen.

de CPS-en 4.0. mogelijk. Daarom worden in de toekomst app stores en cloud-toegang aangeboden om software-gedefinieerde fabrieksplatforms op van netwerkfunctionaliteit voorziene CPS-en als basis voor Industrie 4.0 constant upto-date te houden. KORT GEZEGD

• Met CPS 4.0 worden veldapparaten intelligente agenten in de Smart Factory. • Plug&Play wordt in Industrie 4.0 mogelijk door met elkaar verbonden CPS-veldapparaten. • Semantische M2M communicatie is de sleutel tot een decentraal productiebeheer.

Maar alleen innovatieve software systemen maken een intelligent gedrag van 11

tec.News 28: O plossingen

Embedded systems voor Integrated Industry made by HARTING

Modulair - open - veilig: zo wordt het nieuwe HARTING product embedded platform voor Integrated Industry. De klant kan in de toekomst zijn product modulair configureren en vervolgens met zijn eigen hard- en software uitbreiden. In het kader van een app store biedt HARTING ontwikkelaars en klanten hiermee geheel nieuwe mogelijkheden. » Dr. Karsten Walther, Team Manager Embedded Development, HARTING Technology Group, [email protected] » Dr. Jan Regtmeier, Team Manager Product Management, HARTING Technology Group, [email protected]

Om de visie van Integrated Industry te

verwezenlijken is er een innovatief computerplatform nodig, dat gemakkelijk in elke willekeurige installatie kan worden geïntegreerd en daarbij ook nog flexibel, ongecompliceerd en gunstig geprijsd is. Het nieuwe HARTING productplatform is uw toegangsbewijs tot Integrated Industry. Dit nieuwe platform biedt geprefabriceerde hard- en softwarecomponenten die de integratie van sensoren, actuatoren en machines op het internet der dingen ondersteunen. Bovendien kan het met minimale inspanningen aan specifieke taken worden aangepast. Rond het productplatform ontstaat een community, die klanten en partners op de wijze van een app store de mogelijkheid biedt om informatie uit te wisselen en om hun eigen 12

oplossingen aan anderen aan te bieden. De basis hiervoor vormt een consequent modulaire, open en veilige architectuur vergelijkbaar met de smartphone, en nieuwe tot op heden ongekende mogelijkheden creëert.

Het nieuwe HARTING productplatform is een toegangsbewijs voor Integrated Industry.

MODULAIR De elektronica is onderverdeeld in printplaten die doelgericht voor bepaalde taken zijn

ingericht, zoals stroomvoorziening, IP-communicatie, rekeneenheid en een gebruikersfunctie zoals RFID. Hiermee kan zelfs bij kleine hoeveelheden een optimaal aangepast apparaat economisch worden ingezet. Ook nieuw is de virtualiseringstechnologie die gebruikt wordt. Dit is een noviteit bij embedded systemen die consequent gebruik maakt van de nieuwste technologie. Hierdoor kunnen toepassingen en diensten optimaal in de vorm van afzonderlijke virtuele entiteiten worden ingekapseld. De afzonderlijke eenheden verstoren elkaar niet en klanten kunnen met minimale systeem-afhankelijkheden hun eigen applicaties ontwikkelen en deze op het platform uitrollen.


MODULAIR

VEILIG

OPEN

OPEN Uiteraard voldoet het HARTING platform aan de internationaal erkende standaarden zoals LLRP, ALE 1.1 en OPC-UA. Hierdoor kunnen producten die hierop gebaseerd zijn gemakkelijk door klanten en systeemintegratoren worden gebruikt en aangepast. De modulaire opbouw op hard- en softwareniveau biedt de klant de mogelijkheid om hetgeen hij zelf heeft ontworpen met dat wat HARTING beschikbaar heeft gesteld op uiteenlopende wijze te combineren, om daarmee een verscheidenheid van productvarianten te creëren. De nieuw gecreëerde oplossingen kunnen dan op de wijze van een app store ook aan anderen opnieuw beschikbaar worden gesteld.

VEILIG Een centraal element van Integrated Industry is de IT security. Door het gebruik van een TPM chip begint de security al op het niveau van de hardware. Hierdoor kan het apparaat op afstand veilig worden geautoriseerd. Door het gebruik van courante open source normen wordt ook gezorgd voor een veilige communicatie die wordt ondersteund door een zeer grote community. Gebruikersrechten worden toegekend op basis van rollen waardoor een gerichte controle op het gebruik mogelijk is. Het nieuwe HARTING productplatform voor Integrated Industry is baanbrekend en realiseert de verbinding tussen automatise-

ring en IT, van sensoren naar het geschikte IT-systeem - gemakkelijk en veilig.

KORT GEZEGD

• Modulaire, open en veilige architectuur • Maakt gebruik van virtualiseringstechnologie • Realisering van de verbinding tussen automatisering en IT

13


Met rekenkracht en sensoren naar een inzichtelijke productie Wie de kwaliteit van de producten en de efficiëntie van de productie wil verhogen en bronnen van fouten en storingen vroegtijdig wil vaststellen, heeft vanuit het productieproces veel gegevens nodig. HARTING ontwikkelt voor dit doel een universeel, geïntegreerd framework dat gebruik maakt van de voorspellende analytische technologie vanaf de gegevensregistratie in sensoren tot aan de evaluatie in het ERP-systeem. » Dr. Stefan Berlik, Senior Software Engineer, HARTING Technology Group, [email protected] » Claus Hilger, Director of HARTING IT System Integration GmbH & Co. KG, HARTING Technology Group, [email protected]

14


Het HARTING platform biedt oplossingen, ook voor middelgrote bedrijven.

Volgens de strategie van Industrie 4.0

moeten steeds meer gegevens worden verzameld en moeten deze steeds intelligenter worden geëvalueerd. Alleen zo kunnen processen efficiënter en flexibeler worden uitgevoerd. Dit kan niet worden gedaan zonder intelligente sensoren en meettechnologie. De procesdata vormt de sleutel tot een beter inzicht in het productieproces, voor preventief onderhoud en een hoge mate van flexibiliteit van de productie. Met hun hulp kunnen relaties worden blootgelegd, toekomstig systeemgedrag worden afgeleid, en kunnen continue verbeteringen worden uitgevoerd.

Met het M2M-platform van HARTING kunnen ook sensorgegevens intelligent worden geëvalueerd. Fabrikanten van sensoren volgen deze trend door middel van miniaturisering, door verwerking van gegevens ter plaatse en een toenemende integratie. Nieuwe ontwikkelingen zoals energie-autonome sensoren en niet in de laatste plaats dalende prijzen, maken het nu bovendien mogelijk om zelfs die gegevens te vast

te leggen die tot op heden niet, of alleen met zeer hoge kosten geregistreerd konden worden. Daarnaast moeten veel sensoren van netwerkfunctionaliteit worden voorzien. Hier helpen standaards en abstracties zoals bijvoorbeeld OPC-UA en IO-Link die kunnen leveren. Hierdoor kan bijvoorbeeld de inbedrijfsteling d.m.v. plug and play plaatsvinden of de identificatie van sensoren middels RFID worden vereenvoudigd. De mate van automatisering kan ook worden verhoogd wanneer semantische beschrijvingsconcepten, zoals bijvoorbeeld W3C Semantic Sensor Network Ontology worden gebruikt. De grote uitdaging op weg naar de toekomstige Industrie 4.0 ligt evenwel in de fase van de invoer van gegevens naar de verwerkende systemen. Hier moeten de gegevens van de meest uiteenlopende herkomst niet alleen worden gesynchroniseerd maar ook op een begrijpelijke manier worden geïnterpreteerd. Daarbij helpen methodieken uit de statistiek, machine learning en data mining. Het besef groeit dat bij elke decentrale of centrale verwerking, opslag en communicatie van gegevens ook rekening gehouden moet worden met veiligheids-

aspecten, zoals vertrouwelijkheid, beschikbaarheid en integriteit. Dit geldt in het bijzonder bij verwerking in de cloud. HARTING ondersteunt nu ook de kleinere en middelgrote bedrijven, zowel op het gebied van hardware met het RFID aanbod en het nieuwe modulaire embedded M2M-platform, als software door klantspecifieke systeemintegratieprojecten over de gehele automatiseringspiramide, van sensor tot en met de SAP-HANA-databank. Dit betekent dat ook processen zoals conditiebewaking, voorspellende analyses, energiemanagement, onderhoudsplanning en asset-informatie voor deze doelgroep probleemloos beschikbaar zijn.

KORT GEZEGD

• Prognoses over toekomstige toestandsveranderingen • Aanbevolen acties voor onderhoud • Optimalisatie van de productieplanning

15

te c. N ew s 28: S t r at egy

Volledige dataconsistentie leidt tot klantspecifieke producten.

Mass Customization leidt tot een identificeerbaar HARTING product Een geïndividualiseerde productie en een klantspecifieke etikettering van producten zorgt voor een grotere integratie van klant-leveranciersprocessen. Op basis van gestandaardiseerde dataformaten voor de beschrijving van producten kunnen nieuwe diensten worden gecreëerd. HARTING demonstreert dit met behulp van een universele integrated industry toepassing.

» Dr. Volker Franke, Director HARTING Applied Technologies GmbH & Co. KG, HARTING Technology Group, [email protected] » Guido Selhorst, Head of Department HARTING Germany, HARTING Technology Group, [email protected]

16

Veel klanten in de B2B bedrijfssector

hebben vaak individuele producten nodig. Om deze soepel te kunnen fabriceren heeft men een nieuwe kwaliteit van dataconsistentie langs de leveringsketen nodig. De beslissende bouwsteen is daarbij een procesmodel dat op alle niveaus en in alle processtappen consistent blijft en dat een volledige beschrijving van het productieproces mogelijk maakt. HARTING laat in een producerende demonstratie-installatie zien hoe de bestaande expertise op het gebied van integrated industry gebruikt kan worden om de door de klant individueel in batchgrootte 1 aangegeven Han-Modular® inserts van de bouwmaten 6, 10, 16 en 24 besteld, gemonteerd en van een klantspecifieke etikettering kunnen worden voorzien. De basis van de productie is het flexibele modulaire productiesysteem FlexiMon. Elke fabricagemodule

Connectorcomponent wordt tot een geïndividualiseerd product.

te c. N ew s 28: S t r at egy

bevat zijn eigen besturing en neemt een productiestap voor zijn rekening. Door het samenspel van deze autonoom opererende modules wordt het fabricageproces voltooid. Deze systemen worden aangeboden door de eigen HARTING-afdeling voor speciale machinebouw. De productie-eenheid met drie fabricagecellen wordt via een slimme infrastructuuroplossing in de productie-omgeving geïntegreerd. De klant configureert in de eShop zijn eigen, klantspecifieke connector uit de Han Modular-systeembouwkast. De gegevens worden door de SAP-modules ERP, ME en MII tot naar de machine overgedragen. Het bedrijf produceert en installeert de benodigde componenten en levert ze aan de klant, die ze zonder verdere gegevenstechnische encryptie kan inbouwen. De klant heeft het voordeel dat hij enerzijds geprefabriceerde direct bruikbare producten verkrijgt en anderzijds deze aan de hand van de door hemzelf aangegeven etiketteringen - zoals een uniek referentienummer - naadloos in zijn eigen waardecreatieproces

Een plug & produce-modulariseringsconcept wordt uitgevoerd op basis van de Han-Modular® -standaards. kan integreren. Dat werkt soepel met gestandaardiseerde uitwisselingsformaten voor catalogusgegevens zoals BMEcat. Ze vormen ook de basis voor productclassificatiesystemen zoals eCl@ss, ETIM, proficl@ss en UNSPS. Dit garandeert een gegevenskwaliteit om bijvoorbeeld in de klantomgeving HARTING producten te identificeren en naadloos te integreren in de klantsystemen (bijv. montage-instructies die specifiek gerelateerd zijn aan het klantproject). Service-systemen kunnen bij storingen heel doelgericht zelfstandig de bestellingen voor de betreffende vervanging activeren. HARTING Integrated Industry laat met zijn industry-aanpak zien dat in een perfect expertise-samenspel vanuit engineering, automatiseringstechniek, informatietechnologie en robotica nieuwe oplossingen kunnen ontstaan die grote voordelen voor de klant opleveren.

KORT GEZEGD

• De in de omgeving van de klant identificeerbare HARTING producten maken een naadloze integratie mogelijk van de HARTING productinformatie in de klantsystemen. • De Han-Modular® standaard is een basis voor plug & playapplicaties. • De HARTING-systeemomgeving voor dataverzameling en -verwerking is intern consistent en toekomstgericht. • HARTING biedt turnkey machinesystemen voor een geïndividualiseerde stuksproductie.

17


Industrie 4.0 infrastructuur:

Infrastructuurbox – klein, sterk, smart Op de Hannover Messe 2015 introduceert HARTING een nieuwe infrastructuurbox die de conventionele opbouw van de schakelkast transformeert naar een sterk geïntegreerd apparaatontwerp. De functionaliteit van de infrastructuurbox maakt het mogelijk om machines op een gestandaardiseerde wijze aan te sluiten.

» Andreas Huhmann, Strategy Consultant Connectivity & Networks, HARTING Technology Group, [email protected] » John Witt, Sales & Business Development Manager, HARTING Technology Group, [email protected]

In het kader van Industrie 4.0 ontstaan steeds meer smart factories.

Kenmerkend hiervoor is een modulaire opbouw voor de flexibilisering van productieprocessen. Voorwaarde is een krachtige infrastructuur die de automatiseringsmodule van data, signalen en stroom voorziet en die essentiële beheersfuncties uitvoert. Het resultaat is een grote flexibiliteit met een maximale doelmatigheid en beschikbaarheid bij minimale aanpassingen van de ombouw. Voor smartfactoryKL specificeerde een werkgroep, bestaande uit toonaangevende aanbieders van automatisering en netwerken, de essentiële functies van de infrastructuur. Op deze basis toonde HARTING al op de Hannover Messe 2014 een krachtige infrastructuurbox die als schakelkast volledig met high-performance industriële apparaten op DIN-rails was bezet. Deze “schakelkasten” waren echter nog veel te groot en te zwaar om de rol van een smart en universeel T-stuk voor smart factories te vervullen. Weliswaar werd de functionele bruikbaarheid aan de hand van de paneelindeling aangetoond, maar de miniaturisering in de vorm van een geïntegreerd apparaat is een beslissende voorwaarde om aan de eisen van de gebruiker met betrekking tot installatie en kosten tegemoet te kunnen komen. Net als bij de smartphone die pas door de miniatu-

18


Systeem 1

Systeem 2

Schakelen Contactors

Meten

Schakelen Contactors Controller – OPC-UA Server – Web interface

Stroomvoorziening

Meten Stroomvoorziening

Meten

Backbone

Backbone Schakelen

Communicatie

Communicatie

De infrastructuurbox is de universele interface voor machines en installaties van smartfactoryKL. Het smart T-stuk ondersteunt een modulaire installatiestructuur en maakt flexibele Integrated Industry-oplossingen mogelijk.

risering en de integratie van mobiele telefoon, tablet-pc en digitale camera aan zijn zegetocht in de markt begon, zo is de integratie en miniaturisering in de industrie een voorwaarde voor marktsucces. Dat geldt daarmee ook voor smart factories. Dit jaar introduceert HARTING op de Hannover Messe een nieuwe infrastructuurbox. Deze komt heel dicht bij de visie van een smart T-stuk en is in hoge mate geïntegreerd en uitgerust met krachtige hard- en software. De functionaliteit van de infrastructuurbox maakt het mogelijk om machines en automatiseringsmodules op een gestandaardiseerde wijze aan te sluiten en gegevens uit te wisselen via OPC-UA, energiegegevens te meten, de uitgangen van de box te schakelen en over een beheerde switch een Gigabit Backbone op te bouwen. De configuratie kan plaatsvinden via een webinterface of via standaard beheersprotocollen zoals SNMP.

Voor een bedrijfszekere en gestandaardiseerde aansluiting van data, signalen en stroomvoorziening van zowel de automatiseringsmodule als de backbones zorgen Han-Modular® connectoren.

KORT GEZEGD

• Klein en compact, een Cyber Physical System • Intelligent met OPC-UA en beheersfuncties • Robuust en bedrijfszeker met HARTING Han-Modular® -connectoren

19


Industriële automatisering wordt een integraal onderdeel van de IT Ethernet wordt beschouwd als het communicatieplatform van de toekomst en zal met de toenemende datasnelheden in belang alleen nog maar toenemen. Nu al wordt deze sleuteltechnologie in de industrie in vrijwel ieder automatiseringprofiel gebruikt. HARTING levert hiervoor de totale verbindingstechnologie.

» Rainer Schmidt, Business Development Manager, HARTING Technology Group, [email protected]

Om de mogelijkheden van een moderne netwerkinfrastruc-

tuur op basis van Ethernet voor Industrie 4.0 ten volle te benutten zijn er drie factoren essentieel: een gestandaardiseerd communicatieplatform, robuuste en voor industriële netwerken geschikte producten zoals switches en bedradingen en normen die bindend de compatibiliteit tussen automatiseringstechniek en informatietechnologie met de hardware- en software-oplossingen voor datanetwerken garanderen.

Standaardoplossingen met de Ha-VIS preLink® technologie geven Integrated Industry-toepassingen investeringszekerheid.

In de derde versie van ISO/IEC 11801 zijn de normen voor de gestructureerde bekabeling van verschillende toepassingen, zoals kantoor- en industriële omgevingen, datacenters en gebouwentechniek met elkaar in overeenstemming gebracht (zie overzicht). Het nieuwe industriële deel ISO/IEC 11801-3 biedt normatief deze mogelijkheden, zodat geïsoleerde automatiseringseilanden een integraal onderdeel van een corporate netwerk kunnen worden. HARTING ontwikkelde een bekabelings- en aansluitsysteem voor de industrie, die gebruikers in staat stelt om een compatibele bekabeling op te bouwen. Hart van het systeem is het Ha-VIS preLink® aansluitblok, dat met behulp van het preLink® montagegereedschap volledig veilig en foutloos kan worden aangesloten. Alle componenten zijn in IP20 of IP65/67 uitgevoerd. Voor compatibele verbindingen tussen fabriek en kantoor zorgen flexibel vervangbare connector-, bus- en verbindingselementen voor een breed scala van apparaten en veldbus-interfaces in M12 of RJ45-technologie.

Europa

Internationaal

Toepassingsgebied

dusver

Edition 3

EN 50173-1

ISO/IEC 11801

ISO/IEC11801-1

Algemene eisen

EN 50173-2

ISO/IEC 11801

ISO/IEC11801-2

Kantoorgebouwen

EN 50173-3

ISO/IEC 24702

ISO/IEC11801-3

Industriële sector

EN 50173-4

ISO/IEC 15018

ISO/IEC11801-4

Wooneenheden

EN 50173-5

ISO/IEC 24764

ISO/IEC11801-5

Rekencentra

EN 50173-6

ANSI/TIA-862

ISO/IEC11801-6

Gebouwenautomatisering

Europese en internationale standaardisering van bekabelingssystemen

20


Nieuwe standaarden voor Auto-ID-apparaten

Auto-ID-technologieën zijn sleuteltechnologieën voor Integrated Industry en moeten zo eenvoudig mogelijk in totaaloplossingen geïntegreerd kunnen worden. Daarom neemt HARTING via haar AIM lidmaatschap op intensieve wijze deel aan de standaardisatie van de RFID-communicatie via OPC-UA. » Olaf Wilmsmeier, Product Manager, HARTING Technology Group, [email protected]

Zes jaar geleden werd met de IEC-Norm

62541 het communicatieprotocol OPC-UA ingevoerd als de nieuwe de facto standaard in de automatiseringsindustrie. Deze nieuwe norm heeft ten opzichte van de oude OPC met name een hogere graad aan beveiliging en een meer uitgebreider connectiviteit, platform- en programmeertaal-onafhankelijkheid alsmede een eenvoudiger configuratie en onderhoud. OPC-UA is schaalbaar als netwerk van automatiseringsdiensten, vanaf de kleinste sensor via embedded systemen tot en met geheugenprogrammeerbare besturingen. Volgens hetzelfde protocol kunnen RFID-systemen met een paar datapunten net zo aan elkaar worden gekoppeld als

Vendor Specific Extensions Companion Specification (of other organizations)

DA

AC

HA

Base Services

Transport

OPC Unified Architecture (OPC-UA)

Meta Model

Prg

OPC-UA communicatie volgens de nieuwe specificatie met de HARTING RFID-Reader RF-R500 mogelijk. gedistribueerde besturingssystemen met meer dan 100.000 datapunten. Door zijn object-georiënteerde aanpak kan OPC-UA bijzonder eenvoudig verbonden worden met vendor-specifieke eigenschappen van de afzonderlijke apparaten, zonder dat de norm wordt geschonden. Dit is belangrijk om er zeker van te zijn dat HARTING specifieke functies, zoals een comfortabele filtering- en aggregatielaag of de ondersteuning van speciale sensortransponders kan blijven implementeren. In het kader van de industriële brancheorganisatie voor automatische identificatie, dataregistratie en mobiele datacommunicatie (AIM) en in samenwerking met de OPC Foundation, ontwikkelde HARTING - samen met de belangrijkste vertegenwoordigers van de branche - de nieuwe OPC-UA Companion specificatie voor Auto-ID-apparaten. Het basis-gegevensmodel vereenvoudigt en bespoedigt in de toekomst de integratie van Auto-ID-apparaten en verbetert zo het werk van de systeemintegratoren.

O P DE NIEUW S SE : V E R ME HANNO

anion A C o m p vo o r d e OPC -U rm o n ls a atie n specific municatie va . c om araten p p -a D Auto -I

KORT GEZEGD

• Snellere projectafwikkeling en een eenvoudiger integratie van Auto-ID-apparaten. • HARTING-specifieke UHF RFID kenmerken blijven bij de norm behouden. • Uniforme communicatiebasis voor veel randapparatuur.

21


Interfaces

voor de productiesystemen van de toekomst

Een belangrijke rol bij de ontwikkeling van de hoogontwikkelde productiesystemen voor Industrie 4.0 komt toe aan de interfaces: HARTING biedt schaalbare en derhalve economisch aantrekkelijke interface-oplossingen met nieuwe implementeerbare functionaliteiten zoals RFID en gegevensopslag. » Jakob Dück, Industry Segment Manager, HARTING Technology Group, [email protected]

22


Han® ID-Module

Ha-VIS RFID VT 86

Han-Modular ®

Modulariteit, schaalbaarheid en flexibiliteit - deze eisen aan

productiesystemen zijn niet nieuw. Maar pas met Industrie 4.0 waarbij de intelligentie gedecentraliseerd verdeeld en de materiële goederen werkstuk-gestuurd door modulaire zelforganiserende systemen worden geproduceerd, zijn aan deze eisen werkelijk voldaan. Voor automatiseerders en machinebouwers daarentegen, is het een evolutionair proces - de huidige machines moeten werken binnen de bestaande omgeving en tegelijkertijd migratie-klaar voor Industrie 4.0 zijn. Uit productiesystemen met een onveranderlijk procesverloop en rigide structuren ontstaan machines en modules met adaptieve programmacode en flexibele interfaces. Een sleutelrol bij de evolutie naar adaptieve, zeer flexibele productiesystemen voor Industrie 4.0 komt toe aan de interfaces: communicatie-interfaces, maar ook interfaces tussen alle machine-elementen en op alle niveaus van de productieprocessen. HARTING beschikt nu reeds over 's werelds breedste portfolio aan van schaalbare en daardoor economisch aantrekkelijke insteekbare interface-oplossingen voor stroomvoorzienings-, besturings-, signaal-, en data-aansluitingen met de bekende uitstekende technische functionaliteit. Concrete voorbeelden van dergelijke schaalbare interfaces zijn: • als universele industrie-interface voor power, signalen en data: de Han-Eco® familie met mogelijkheden om meer dan 50 verschillende Han-Modular® modules of Han-Eco® monoblock inserts te kunnen inzetten. • als universele communicatie-interface: Ha-VIS preLink® installatietechniek die de voordelen van de IT-datanetwerktechnologie combineert met de behoeften van de industrie en waarbij de kabelaansluiting is voorgemonteerd. Het connectorprofiel kan exact worden afgestemd op het betreffende eindapparaat of later worden gewijzigd.

Han-Eco®

Ha-VIS preLink®

Voor de speciale eisen en de migratie naar Industrie 4.0 heeft HARTING de functionaliteiten van de interfaces uitgebreid. Hoogbeschikbare RFID systemen maken het identificeren van alle aan het productieproces deelnemende elementen mogelijk - werkstukken, gereedschappen, machine-modules etc. en de flexibele gegevensopslag direct binnen de elementen of door verwijzing naar het element.

Uit productiesystemen met een onveranderlijk procesverloop en rigide structuren ontstaan machines en modules met adaptieve programmacode en flexibele interfaces. Bovendien is de data-opslag dankzij de Han® ID-module ook direct in de industrie-connector mogelijk: ze zijn mechanisch zo opgebouwd dat ze in de modulaire connector direct naast andere power-, data-, en signaalmodules ingebouwd kunnen worden. Aan de besturingskant communiceren Han® ID-modules direct via industriële bussystemen of discrete I/O met de besturingen (PLC, industriële pc) van de machines - dit resulteert in een zeer kosteneffectieve, flexibele, maar ook zeer robuuste en “vlakbij de machine” mogelijkheid van gegevensopslag met alle daaruit voortvloeiende voordelen. Deze functionaliteiten laten een harmonieuze migratie toe van de interfaces als voorwaarde voor een succesvolle evolutie naar de toekomstige hoogflexibele productiesystemen.

KORT GEZEGD

• huidige machines moeten tegenwoordig functioneren en migratie-klaar voor Industrie 4.0 zijn. • schaalbare interfaces zorgen voor een succesvolle evolutie van de productiesystemen.

23


Hybride bekabeling

als oplossing voor Integrated Industry

In de IT-wereld wordt hybride bekabeling reeds lang gebruikt. Iedereen kent de USB- of Power over Ethernet-norm waarmee eindapparatuur van data en stroom worden voorzien. Bij het concept van Integrated Industry gelden deze eisen in de toekomst ook voor de industrie. HARTING ziet zichzelf als wegbereider en ontwikkelt passende oplossingen.

» Rainer Bussmann, Product Manager, HARTING Technology Group, [email protected]

Met Integrated Industry neemt de gegevensuitwisseling op

alle niveaus toe. HARTING heeft op deze uitdagingen gereageerd met een breed portfolio van RJ45 en M12-connectoren voor overdrachtssnelheden van 100 megabits tot 10 Gigabit. Tegelijkertijd zorgt de gelijktijdige overdracht van data en stroomvoorziening voor de huidige bekabelingsstructuren. Daarom ontwikkelde HARTING de PushPull hybride connector zoals de HPPH die deze beide overdraagt en die geldt als één van de kleinste IP65/67 hybride stekers die op de markt verkrijgbaar is. Het connectorprofiel beschikt over vier contacten voor Ethernet in Cat. 6A (RJ45) en drie extra contacten voor de stroomvoorziening tot 5 A. De belangrijkste voordelen zijn de eenvoudige hantering, de geringe afmetingen en een groot aantal behuizingsvarianten en uitvoeringen, alsmede een data-interface voor verschillende transmissiemedia zoals koper, POF en HCS. Met de verdere invoering van de industrial Ethernet zullen in de toekomst ook steeds meer applicatie-specifieke uitvoeringen

24

nodig zijn. Daarom zal de gelijktijdige transmissie van data en stroom in één kabel en één connector aantrekkelijker worden. Zo kunnen de connectoren zelf ook steeds slimmer worden en via apps diagnose- en monitoringfuncties overnemen. Nu is de tijd gekomen om ideeën voor universele normen voor de aansluiting van verschillende machines, systemen en componenten te definiëren volgens het concept van Integrated Industry. De ideeën die de bedrijven hebben zijn momenteel nog zeer uiteenlopend. Daarom stemmen we dit nu al af met gebruikers, fabrikanten en gebruikersorganisaties. Welke kant dat opgaat laten de toepassingen zien op het gebied van slimme power boxen die connectiviteit voor Ethernet bieden in combinatie met stroomvoorziening. Dit resulteert in het veld tot veel eenvoudiger en goedkopere aansluitdozen ten opzichte van de anders noodzakelijke extra installatiebekabeling. Via een app in de box of OPC-UA kunnen gegevens van eindapparatuur op veldniveau worden opgehaald, terwijl tegelijkertijd de componenten worden voorzien van stroom. Boven-


dien bewaakt de app het stroomverbruik waardoor onderhoud en diagnose wordt vereenvoudigd.

Met de verdere invoering van de industrial Ethernet zullen in de toekomst ook steeds meer applicatie-specifieke uitvoeringen nodig zijn. Met Power over Ethernet (PoE) werden tot op heden in de IT-wereld Ethernet-apparaten zoals harde schijven en draadloze WLAN-adapters met elkaar verbonden. De bijbehorende IEEEnorm 802.3af-2003 voor de parallelle overdracht van energie en data via twisted pair kabels heeft zich door de jaren heen bewezen. Ondertussen kon HARTING met de nu beschikbare PoE+ norm (IEEE 802.3at) het geleverde vermogen bij zijn Ha-VIS eCon modellen met 34,2 W meer dan verdubbelen, en zo ruimte voor nieuwe applicaties creëren.

KORT GEZEGD

• Nieuwe mogelijkheden voor diagnose- en monitoringfuncties • Gemeenschappelijke aansluiting van gegevens en stroomvoorziening

25


Han-Modular® HMC

Modulariteit en geschikt voor een groot aantal insteekcycli Machines die uit afzonderlijke, individueel bestuurbare onderdelen bestaan kunnen dankzij universele interfaces steeds sneller aan nieuwe eisen worden aangepast. Connectoren moeten hier optimaal verschillende functies op weinig ruimte kunnen faciliteren. Met Han-Modular® HMC verenigt de HARTING Technology Group modulariteit en een groot aantal mogelijke insteekcycli met de centrale eisen van een flexibele productie.

» Christine Öhls, Product Manager, HARTING Technology Group, [email protected]

In de modulaire productie, een belangrijke eis van Industrie 4.0

worden installatie-modules meerdere malen per dag uitgewisseld. Het doel blijft altijd de mogelijke ombouw van een installatie en een verandering van de fabricage van een product naar een ander - in extreme gevallen met batchgrootte één. De beslissende factor is de mogelijkheid voor een snelle uitwisseling van installatie-modules. Vereist zijn daarbij interfaces voor alle levensaderen van de industrie: data, signaal, power. Naast de aanvoer van hoge stromen hebben modulaire machines behoefte aan veel communicatie tussen besturing en randapparatuur. Onder industriële omstandigheden vereist dit een verbindingstechnologie die zowel robuust als flexibel is. Zelfs na duizendvoudig keer aansluiten en loskoppelen moet de verbinding met de machinemodule toch elke keer opnieuw probleemloos tot stand worden gebracht. Aansluitingen die voor deze verbindingen zorgen moeten optimaal worden ontworpen om ruimte te besparen en verschillende functies te kunnen combineren – d.w.z. parallelle signalen, data en power overdragen. 26

PORTFOLIO-UITBREIDING VOLGENS STEEDS TOENEMENDE EISEN De HARTING Technology Group heeft voor deze eisen Han® HMC (High Mating Cycles) ontwikkeld. De serie combineert behuizingen op basis van de bewezen Han® standaard met inserts en HMC contacten De strategische uitbreiding van de portfolio maakt nu ook de integratie van modules van de beproefde Han-Modular® in behuizingen voor hoge aantallen insteekcycli mogelijk. Hiermee is HARTING in staat om nog beter tegemoet te komen aan de groeiende vraag naar modulaire productie.

Han-Modular® HMC combineert de eisen van grote aantallen insteekcycli en modulariteit en is hiermee bij uitstek geschikt als centrale interface voor Industrie 4.0.


Met behulp van het nieuwe Han-Modular® scharnierframe HMC kunnen modules nu in Han® HMC behuizingen geïntegreerd worden die voor meer dan 10.000 insteekcycli zijn ontworpen. De nieuwe scharnierfunctie onderscheidt zich hierbij van het conventionele scharnierframe vooral wat betreft het PE contact. Dit is speciaal gecoat en wordt op een speciale wijze in het frame gefixeerd.

paraten verlaagd worden. Ook setup- en stilstandstijden worden gereduceerd. Modulaire en hybride interfaces verhogen ook de flexibiliteit en besparen ruimte. Han-Modular® HMC biedt de beste voorwaarden om als de centrale interface in Industrie 4.0 te fungeren.

MODULARITEIT BIEDT FLEXIBILITEIT Door de combinatie van Han-Modular® met Han® HMC openen zich voor de gebruiker een aantal nieuwe mogelijkheden. Zo wordt voor de eerste keer een gelijktijdig gebruik van meerdere wijzen van overdracht in de Han® HMC connectoren mogelijk. Gegevens, signalen en power kunnen op deze wijze in één connector - inclusief het gebruik van maximaal 10.000 insteekcycli - worden samengevoegd . Een groot aantal combinaties is beschikbaar.

KORT GEZEGD

Met connectoren speciaal voor grote aantallen insteekcycli kunnen de operationele kosten en het onderhoud van modulaire ap-

• Kostenbesparingen voor de bedrijfsvoering en het onderhoud van modulaire machines • Ruimtebesparing door het combineren van verschillende wijzen van overdracht in één connector • Talrijke combinaties van gegevens, signaal en power

27


Blauw licht voor tijdkritische automatiseringsgegevens Met Ha-VIS FTS heeft HARTING een universele internet-switch ontwikkeld waarmee in diverse verschillende automatiseringsomgevingen een deterministisch Ethernet kan worden opgebouwd. » Anja Dienelt, Product Manager, HARTING Technology Group, [email protected]

te voorkomen. Ha-VIS FTS-Switches garanderen dat de frames met voorrang altijd binnen de berekende tijdsduur op de bestemming aankomen, onafhankelijk van de netwerkbelasting. Ethernet-communicatieoplossingen behalen daarmee dezelfde performance als een deterministische veldbus dat doet.

Ha-VIS Fast Track Switches zorgen voor een bedrijfszeker determinisme, ook bij een grote netwerkbelasting in een Ethernet-omgeving.

Basis-vereisten voor automatisering zijn een grote performance

en een hoog determinisme, dat wil zeggen een gegarandeerde reactietijd op een gebeurtenis. Met een exacte time-stamp kan de besturing oorzaak en uitwerking van elkaar scheiden en dienovereenkomstig reageren. Ethernet beschikt van huis uit niet over een dergelijk determinisme, want het is gebaseerd op een statistisch onderverdeelde netwerktoegang. Dat wil zeggen met een stijgende netwerkbelasting, daalt de performance. Dit is bijzonder kritisch bij snelle en met een systeemklok gesynchroniseerde besturing van aandrijvingen, bij meet- en testopstellingen of bij het synchroniseren van het lichtnet bij het inkoppellen van windenergie. HARTING Fast Tracking Switches zijn actieve netwerkcomponenten die frames uit automatiseringstoepassingen of speciaal gemarkeerde frames met voorrang transporteren, alsof ze in het verkeer van een zwaailicht zouden zijn voorzien, zodat andere frames even gestopt worden om daarmee congestie op het netwerk

28

De nieuwe Ha-VIS FTS ondersteunen het Precision Time Protocol PTP volgens IEEE 1588v2 zelfs met hardwarematige time-stamping, en behalen daarmee een nauwkeurigheid van beter dan 0,1 microseconde. Ze kunnen als Boundary Clock of als Transparent Clock worden ingezet en kunnen zodoende ofwel als master of als slave in het netwerk functioneren. Op die manier kunnen tijdkritische toepassingen van alle deelnemers gesynchroniseerd en met een snelle kloksynchronisatie worden gerealiseerd. KORT GEZEGD

• Precieze tijdsynchronisatie van netwerken met het gestandaardiseerde PTP-tijdprotocol. • Met de introductie van Ethernet op veldniveau worden onderbrekingen in het medium verminderd.


Werkplek van de toekomst met LOCFIELD® RFID antennes LOCFIELD® antennes zijn effectief, klein en uiterst flexibel. Deze antennes zijn geschikt voor RFID toepassingen waarbij de ruimte voor de installatie uiterst beperkt is, bijvoorbeeld langs een transportband in een machine of onder een werkbank.

» Dr. Jan Regtmeier, Team Manager Product Management, HARTING Technology Group, [email protected]

De mens speelt ook in het concept van integrated industry een centrale rol. Bijzondere ondersteuning krijgt hij op het gebied van productie en logistiek door middel van Auto-ID technologieën die hem bijvoorbeeld nuttige en contextuele informatie oplevert, waarmee hij op maat wordt ondersteund. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk productie en orderpicking met UHF RFID-toepassingen zo uit te rusten dat het economisch rendabel is. De basis wordt gevormd door de flexibele Ha-VIS LOCFIELD® kabelantennes die in bijna elke willekeurige vorm onder tafels, op schappen of langs transportbanden aangebracht kunnen worden zodat er geen ruimte verloren gaat.

Met LOCFIELD® kabelantennes kunnen kostenbesparend smart selves en smart tables gerealiseerd worden. HARTING ontwikkelde nu ook een intelligente werkplek met een LOCFIELD® antenne voor RFID-toepassingen. De antenne is daarbij zodanig onder het tafelblad geïnstalleerd dat hij alleen de op het tafelblad aanwezige objecten registreert. Gekoppeld via de Ha-VIS middleware kunnen de gedetecteerde objecten op een beeldscherm gevisualiseerd, in lijsten opgenomen en daarbij worden voorzien van aanvullende informatie. Met een extra applicatie kunnen tegelijkertijd ook productie- en werkinstructies worden getoond. Dit vermindert het aantal

fouten bij de handling-, productie- en logistieke taken terwijl het personeel wordt optimaal met informatie ondersteund. De lengte van de kabelantenne kan vrij worden gevarieerd. Het spectrum varieert van rechtlijnige tot sinusvormige installatie tot aan de rand van tafelbladen en deurkozijnen. Door de vorm van de installatie kan het leesbereik specifiek worden gestuurd en versterkt. De antenne werkt met elke transponder en reader die GS1 EPCglobal conform is.

KORT GEZEGD

• vrij te variëren lengte • geringe diameter • extreem dun inbouwbaar

LOCFIELD ® elegant langs transportbanden

29


Han-Eco®

Nieuwe bouwgroottes en oplossingen Voordelen van de serie Han-Eco® nu ook in de behuizingen 10 A en 16 A geïntegreerd

» Gero Degner, Product Manager, HARTING Technology Group, [email protected]

Industriële connectoren moeten robuust en veilig zijn. Daarom maken de meeste fabrikanten gebruik van metalen behuizingen. Met de bouwserie Han-Eco® heeft HARTING al enige tijd geleden behuizingen uit hoogwaardige kunststoffen in de uitvoering B op de markt gebracht. Ze vertonen een hoge weerstand tegen milieu-invloeden.

Behalve een gewichtsbesparing en corrosiebestendigheid biedt de nieuwe serie ook andere voordelen, zoals een flexibele en gemakkelijke installatie (“click and mate”), een hogere contactdichtheid en een hoge mechanische robuustheid. In vergrendelde toestand wordt voldaan aan beschermingsklasse IP65. Met afdichtingen uit hoog UV- en ozonbestendig fluor rubber zijn de Han-Eco® -behuizingen ook voor de inzet buiten geschikt. Het materiaal voldoet ook aan de hoogste eisen waar het gaat om brandbaarheid; volgens UL 94 wordt klasse V 0 gehaald.

30

Wanneer de connectoren met modules van de bouwserie Han-Modular® en de Han-Eco® monoblokken E worden gecombineerd, ontstaan er ruime toepassingsmogelijkheden in industriële omgevingen en bij verhoogde milieu-eisen. Vooral in de veeleisende toepassingen in het buitengebied komen de voordelen van de connectoren tot hun recht. Zo worden de connectoren van de serie Han-Eco® Outdoor bijvoorbeeld met zeer veel succes gebruikt in windturbines en in de transportsector. HARTING heeft nu de bouwserie Han-Eco® uitgebreid met de varianten 10 A en 16 A. Ze bieden voor de klant voordelen bij de assemblage. Net als bij de Han-Eco® behuizingen bij uitvoering B is nu ook bij uitvoering A schakelkastmontage aan de achterzijde mogelijk. De met kabels en bevestigingsframes geprefabriceerde inserts kunnen eenvoudig worden vastgeklikt in de reeds aan de kast gemonteerde aanbouwbehuizing. Dit bespaart installatietijd.


Tot de leveringsomvang van de bouwserie Han-Eco® in de uitvoering A behoren tulebehuizingen met rechte of zijdelingse kabeluitgang en met aanbouw-, sokkel- of koppelbehuizing. Voor de aanbouwbehuizing en de sokkelbehuizingen zijn flexibele afdekkappen beschikbaar die met behulp van een eenvoudig afsluitbaar kussenblok later gebruikt kunnen worden. Geïntegreerde kabel wartels zijn verkrijgbaar in de maten M20 en M25. Dankzij een nieuw concept van de kabel wartels zijn aan kabel ingangen van de sokkelbehuizing willekeurige combinaties van beide kabel wartels mogelijk. De behuizingen van Han-Eco® 10 A en 16 A zijn steekbaar compatibel met de metalen versies en zijn zowel voor toepassingen in industriële omgevingen als voor buitentoepassingen beschikbaar.

De Han-Eco® 10 A en 16 A-behuizingen zijn licht, corrosiebestendig en eenvoudig te monteren.

KORT GEZEGD

• Vermindering van gewicht • Bestendigheid ten opzichte van corrosie • Eenvoudige gereedschaploze montage

31

te c. N ew s 28: A p p l i cat i e s

De kracht van de zon Bedrijven voor thermische zonne-energie vertrouwen voor hun energieaansluitingen en PushPull connectoren voor dataverbindingen via glasvezelkabels volledig op de betrouwbaarheid en robuustheid van HARTING connectoren uit de Han® serie » Rainer Bussmann, Product Manager, HARTING Technology Group, [email protected]

In thermische zonnestroomcentrales bundelen duizenden in-

dividuele spiegels het zonlicht naar een enkel centraal punt in een toren en verdampen daarbij doorstromend water of doorstromende olie. De hoge temperaturen worden vervolgens gebruikt voor het aandrijven van conventionele stoomturbines die op hun beurt weer elektriciteit produceren. Voor een hoog rendement moeten de spiegels altijd op het brandpunt van de toren gericht zijn. Daarom zijn de afzonderlijke heliostaten van de tot 100 hectare grote installaties van positioneeraandrijvingen voorzien voor het volgen van de spiegels. Bij elke heliostaat bevinden zich verdeelkasten voor data en energie die via HARTING connectoren betrouwbaar worden aangesloten. De behuizingen uit kunststof of metaal en de afdichtingsmaterialen van de connectoren zijn zo ontworpen dat ze zowel ozon- als UV-bestendig en stofdicht zijn. Als typische outdoor toepassing moeten de connectoren ook gemakkelijk tegen extreme temperatuurschommelingen bestand zijn. Daar-

om zijn de LOC-boxen hermetisch afgesloten; een membraan zorgt voor het drukevenwicht en voor het voorkomen dat via de capillaire werking water binnendringt.

Als typische outdoor toepassing moeten de connectoren ook gemakkelijk tegen extreme temperatuurschommelingen bestand zijn. Voor de energie-aansluiting gebruiken de exploitanten connectoren uit de Han® -serie, de gegevens worden daarnaast ofwel via elektrische RJ45-PushPull connectoren of via optische PushPull LC duplex-connectoren uitgewisseld. De kabels zijn volgens het daisy chain principe verbonden. Dit geeft het onderhoudspersoneel de mogelijkheid om bij onderhoud de ingaande- en uitgaande connectoren op elkaar aan te sluiten en zo het defecte station te overbruggen, zonder dat andere stations beïnvloed worden.

KORT GEZEGD

• Bedieningsvriendelijke installatie en gemakkelijk onderhoud • Outdoor-toepassing voor extreme temperatuurschommelingen

32


Perfecte bescherming op volle zee Connectoren in havenfaciliteiten en de daar werkende apparaten moeten bijzonder robuust en betrouwbaar zijn. HARTING gebruikt samen met Palfinger systems, de Han-Eco® outdoor en Han-Modular® producten voor onderhoudssystemen voor zeeschepen.

» Karl Reisenhofer, Sales Agent Austria, HARTING Technology Group, [email protected] » Christian Kranawetter, Sales Agent Austria, HARTING Technology Group, [email protected]

Corrosiebescherming bij schepen is

tijdrovend en moeilijk. Daarom ontwikkelde Palfinger Systems GmbH, gevestigd in Salzburg en Weng/Oostenrijk nieuwe toegangssystemen voor het renoveren van de scheepsoppervlakken en de binnenkant van tanks en laadruimen die steigers en stellingen overbodig maken. De systemen voor het reinigen van de buitenkant van de romp en het nieuw aanbrengen van verf SD HTC en HTC Junior werken volledig automatisch en zijn PLC-gestuurd. Voor de bediening zijn maar enkele personen vereist. De systemen voor het reinigen en opnieuw coaten van de binnenruimte van tankers ITP 8 maken het mogelijk dat er tegelijkertijd acht werknemers kunnen werken en deze systemen functioneren eveneens PLC-gestuurd.

Alle systemen zijn volledig modulair opgebouwd en worden in deelsegmenten in de haven opgeslagen. Door deze bouwwijze moeten alle onderdelen van het systeem worden voorzien van connectoren. HARTING levert voor alle systemen de bijbehorende connectoren uit de behuizingserie Han-Eco® met de maten 6B tot 16B, uit de gebruikersserie Han-Modular® en de aansluittechniek Han-Quick Lock®. De hoge eisen als gevolg van corrosie door zout water en de noodzakelijke steekcycli worden door gebruikmaking van een HARTING Han® -GoldTec coating niet uit het oog verloren. Voor Palfinger systemen is het belangrijk dat alle gebruikte connectoren absoluut betrouwbaar en robuust functio-

Belangrijk voor Palfinger: alles uit één hand. neren en dat ze universeel en wereldwijd te combineren en beschikbaar zijn.

KORT GEZEGD

• Het complete portfolio uit één hand • Corrosiebeschermde connectoren • Lichte, UV-bestendige outdoor-behuizingen

33


Ha-VIS preLink® M12 en Ha-VIS EtherRail® kabel

Het perfecte duo voor Ethernetnetwerken in de spoorwegtechniek Met het preLink® systeem en de speciaal voor de eisen die de spoorwegen stellen ontworpen Ha-VIS EtherRail® kabels kunnen datanetwerken in de spoorwegtechniek betrouwbaar en toekomstzeker opgebouwd worden. » Matthias Fritsche, Product Manager, HARTING Technology Group, [email protected]

Passagiersinformatiesystemen voor de overdracht van audio-

en videosignalen zijn tegenwoordig in de meeste treinen standaard. Daarnaast verwachten steeds meer reizigers krachtige infotainmentsystemen met internettoegang. De spoorwegbedrijven moeten daarom de transmissiecapaciteit uitbreiden en het bestaande rollend materieel aanpassen aan de veranderde behoeften van de gebruikers.

Flexibele aansluittechniek met investeringszekerheid Met het preLink® installatiesysteem en de speciaal voor de spoorwegen ontworpen Ha-VIS EtherRail® kabels kunnen deze datanetwerken snel, veilig en toekomstgericht opgebouwd worden. Het basisidee van de preLink® technologie is de scheiding tussen kabelaansluiting en connectorprofiel. Centraal staat een kabelafsluitblok waarin de individuele aderen gedefinieerd ingelegd worden en met behulp van montagegereedschap proceszeker worden geassembleerd. De geringe omvang van het contactblok maakt het mogelijk om de datakabels buiten de wagon klaar voor gebruik te prefabriceren en daarna te installeren. Het Ha-VIS preLink® afsluitblok

34

kan dan, afhankelijk van het aan te sluiten netwerkapparaat op verschillende vrij te kiezen Ha-VIS preLink® connectorprofielen ingeklikt worden. Hiervoor zijn zowel RJ45 als ook M12 D of X-gecodeerde connectoren met beschermingsklasse IP20 en IP67 beschikbaar. Deze unieke diversiteit aan connectoren met steeds dezelfde aansluittechniek vermindert de planningskosten en de kosten voor voorraadbeheer evenals de installatietijd en foutpercentages. Ze geeft speciaal voor langdurige gebruiksperioden in de railtechnologie een hoge flexibiliteit en investeringszekerheid.

KORT GEZEGD

• Absoluut procesveilig assemblageproces • Tijdbesparing door gebruikmaking van voorgemonteerde kabelstukken • Kosteneffectieve bekabelingsoplossing


Innovatieve oplossing van HARTING voor tram en metro Lightrail en metro nemen in de VS een grote vlucht en wel met tweecijferige groeicijfers. Samen met Ansaldo STS in Pittsburgh, Pennsylvania, ontwikkelde HARTING een voor klanten aangepaste printplaat voor autonome treinbesturingssystemen.

»Brad Taras, Product Manager, HARTING Technology Group, [email protected]

Direct contact van de Han ® -stekker op de printplaat met behulp van een HARTING adapter, zonder extra bedrading.

Als een wereldwijd toonaangevend spoorwegtechnologiebe-

drijf ontwikkelt Ansaldo STS de modernste treinbesturingssystemen. Voor een van hun lightrail projecten fabriceerde het bedrijf een geautomatiseerd, autonoom treinbesturingssysteem (Ansaldo Automatic Train Control, ATC). Deze moest zo licht mogelijk zijn, ruimtebesparend, onderhoudsarm, maar vooral betrouwbaar. Tot op heden werden de ATC-systemen gebouwd op standaard DIN-printplaten en intern discreet bedraad met kabelbomen. Dit was duur, zowel bij het persen als ook in termen van de bedrading van de afzonderlijke kabels. HARTING heeft bij de nieuw ontwikkelde multi circuit-printplaat voor interne doorverbinding van power, signaal en data volledig afgezien van interne bedrading.

HARTING oplossing ziet volledig af van bedrading. De klantspecifieke moederboardbus werd uitgerust met PCB-connectoren volgens DIN D96 en E48 en met de Han® Q 5/0 PCB adapters, Han® 108 DD PCB adapters en M12 en D-Sub. De connectoren worden gekenmerkt door een hoge betrouwbaarheid, veiligheid en de hoogste levensduur. De compacte Han® PCB-adapters zorgen voor een directe verbinding met de Han® schottschroefkoppelingen Dit bespaart bovendien ruimte en gewicht. Met het nieuwe systeem vereenvoudigt Ansaldo STS ook de leveringsketen omdat HARTING de printplaten compleet bestukt en installatie-klaar levert.

KORT GEZEGD

• Volledige routing van stroomvoorziening, signalen en data op de PCB • Zeer betrouwbare, ruimtebesparende en onderhoudsarme oplossing

35


HARTING verschilstroomtransformator:

Stabiel en nauwkeurig HARTING breidt haar huidige stroomsensoren-programma uit met verschilstroomtransformatoren. Dergelijke meettransformatoren kunnen lekstromen in een vroeg stadium vaststellen en met hun uitgangssignalen een foutzoekproces initiëren, al voordat beveiligingselementen geactiveerd worden en installaties stil komen te staan. Het eerste product van deze serie is een verschilstroomtransformator voor het opsporen van AC stromen tot 10 A, geoptimaliseerd voor windenergie. » Cuma Yücel, Product Manager, HARTING Technology Group, [email protected] HARTING enkelvoudige stroomtrafo voor kabel doorvoer tot 10 A

De eendelige stroomtransformator voor

kabeldoorvoer van HARTING registreert verschilstromen in enkel- of multi-fase stroomvoorzieningen. Dit onderdeel meet het verschil tussen de stromen in de heen- en retourleidingen naar de verbruikers. Ontworpen voor een maximale kabeldiameter van 110 mm worden primaire nominale stromen tot 10 A in een verhouding van 1:600 geregistreerd. Deze verhouding maakt de registratie en transmissie mogelijk van signalen die de verwerkingselektronica kan hanteren. Het toelaatbare frequentiebereik reikt van 5 t/m 400 Hz. De verschilstroomtransformator voldoet aan een beschermingsgraad van IP65 volgens IEC 60 529. De beproefde HARAX® snijklemtechniek maakt een eenvoudige, gereedschaploze en snelle installatie mogelijk. Het ruime temperatuurbereik van -15° C tot 55° C maakt 36

het gebruik ook bij thermisch kritische toepassingen mogelijk.

De behuizing van de stroomtransformator is zeer robuust en weerstaat in gemonteerde toestand een gewicht tot 250kg. De behuizing van de stroomtransformator is zeer robuust en weerstaat in gemonteerde toestand een gewicht tot 250kg. Daarmee houdt het product rekening met de voorwaarden voor, windturbines waarbij stroomtransformatoren worden blootgesteld aan grotere mechanische belastingen (bijv. gebruik als klimhulp). Deze eerste verschilstroomtransformator in het sensorprogramma van HARTING zal zeker niet de enige blij-

ven: de huidige versie, ontworpen voor primaire stromen tot 10 A staat open voor aanpassingen bijv. in termen van bereik, de wikkelverhouding, de meetnauwkeurigheid en mechanische of constructieve veranderingen.

KORT GEZEGD

• Grote nauwkeurigheid • Robuustheid: belastbaar met max. 250kg gewicht • Eenvoudige, gereedschaploze en snelle installatie met HARAX® snijklemtechniek


Betrouwbare on board Ethernet-verbinding zorgt voor een aangename treinreis Voor het on-board netwerk van de nieuwe treinen van de serie 10000 van de TOKYO MONORAIL CO. LTD. Zijn de Ethernet-netwerkcomponenten van HARTING aangepast. De naadloze Ethernet-verbinding met wagon overgangsbruggen zorgt voor een hoge overdrachtskwaliteit die borg staat voor een betrouwbaar treinbedrijf en met meertalige passagiersinformatiediensten. » Toshio Ohno, Key Account Manager Transportation, HARTING K.K., [email protected]

De Japanse spoorwegen past in toene-

mende mate Ethernet-technologie toe om de voorheen naar gebruik onderscheiden systemen d.m.v. een gemeenschappelijk netwerk aan te sluiten en tegemoet te komen aan de steeds toenemende hoeveelheden data. Deze trend zou wel eens versneld kunnen worden want de IEC (International Electrotechnical Commission) heeft onlangs de Ethernet-standaard voor web-ECN (Ethernet Consist Network) gepubliceerd. De Japanse monorail-exploitant, TOKYO MONORAIL CO. LTD. maakt gebruik van een Ethernet-verbinding voor de transmissie van stuursignalen en monitoring-data en om in de nieuwe treinen van de serie 10000 reizigersinformatie via een LCD-scherm te kunnen aanbieden. Voor het boordnet van de nieuwe treinen werden Ethernet-netwerkcomponenten van HARTING speciaal aangepast.

Voor het ATI (Autonomous decentralized Train Integrated system) van de Tokyo MONORAIL, dat voor de besturingsnetwerken van de on board informatie bestemd is werd voor de verbinding tussen de wagons de Ethernet-kabel Ha-VIS EtherRail® gebruikt, die in een balgvormige kabel werd ingebracht. Bovendien werd de IP68 connector Han® HPR voor extreme omstandigheden gebruikt. De Ethernet-transmissie in de motorwagon werd gerealiseerd met de IP65/67 M12 ronde connectoren en Ha-VIS EtherRail®-kabels. De naadloze Ethernet-verbinding bevat wagon overgangsbruggen en biedt een hoge overdrachtskwaliteit die een betrouwbaar treinbedrijf en passagiersinformatiediensten mogelijk maakt via een LCD-monitor in maximaal vier talen.

Tokyo Monorail werd in 1964 als aansluiting naar de luchthaven Haneda in bedrijf genomen omdat later dat jaar in Tokio de Olympische Spelen zouden plaatsvinden. De nieuwe treinen met een verbeterde dienstverlening moeten ook de bezoekers van de tweede Olympische Spelen in Tokio in 2020 ondersteunen.

Nieuwe trein van de TOKYO MONORAIL Serie 10000

37

te c. N ews 28: I n h e t ko rt

Heruitgave gebruikershandleiding

Compendium voor de spoorwegindustrie » Malte Hofmann, Industry Segment Manager, HARTING Technology Group, [email protected]

Heruitgave van de gebruikershandleiding spoorwegtechniek van HARTING. De nieuwe editie biedt alle belangrijke en actuele informatie die gebruikers nodig hebben voor het gebruik van HARTING connectoren, apparaatconnectiviteit en de netwerkinfrastructuur in railvoertuigen. Op meer dan 300 pagina's illustreert de handleiding wat connectoren in de spoorwegsector presteren: van een motoraansluiting voor locomotieven/ motorwagens, de levering van koppelingen, remmen en deursystemen tot aan

Lees en win!

WIN A GoPro camera or User’s Guide Transportation

netwerken van passagiersinformatiesystemen en klimaatregeling. Een van de meest opvallende vernieuwingen van de handleiding zijn de hoofdstukken over RFID-producten en stroomsensoren. Een schat aan gebruiksvoorbeelden uit de praktijk ronden deze beschrijving af. De gebruikershandleiding is in het Duits en het Engels verschenen en kan worden verkregen bij uw HARTING contactpersoon (Gebruikershandleiding spoorwegtechniek, art. nr. 98 48 911 0101 / User’s Guide Transportation: Part no. 98 48 9110201).

Beste lezers, Wat vindt u van tec.News? Uw mening is belangrijk voor ons! Door deel te nemen aan onze online-enquête kunnen we op basis van uw ideeën en wensen ons technologie magazine vorm geven - en nog verbeteren. Neem even de tijd om onze vragen te beantwoorden. Als dank voor uw moeite verloten we onder alle deelnemers 5x de praktische handleiding 'Spoorwegtechnologie' alsmede als hoofdprijs een actie-camera van het merk GoPro.

Veel succes!

Het redactieteam van tec.News Deze link brengt u rechtstreeks naar de lezersenquête: www.HARTING.com/tecNews-onlinesurvey Sluiting van de inzendingstermijn voor deelname is Juli 31, 2015.

Door deelname aan deze actie accepteert de gebruiker deze privacybepalingen: Voor de duur van de wedstrijd wordt HARTING toegestaan via e-mail te corresponderen over informatie over de wedstrijd. Deze gegevens zullen uitsluitend worden gebruikt voor doeleinden ten behoeve van deze actie en zullen na afloop van de actie worden verwijderd, tenzij HARTING niet wettelijk verplicht is om de gegevens op te slaan voor verder gebruik. Dit geldt bijvoorbeeld voor fiscale doeleinden van de gegevens van de winnaar. Deze data worden na de volledige afwikkeling van de actie voorzien van een blokkering en na de wettelijk voorgeschreven bewaartermijn verwijderd. Deze toestemming kan door de gebruiker op elk moment met werking voor de toekomst worden ingetrokken Na de intrekking van de door de gebruiker gegeven toestemming worden de gegevens onmiddellijk worden verwijderd, tenzij HARTING niet wettelijk verplicht is de gegevens op te slaan voor verder gebruik. Deelname aan de wedstrijd blijft hiervan onaangetast. De gevens worden in de overige gevallen niet aan derden doorgegeven.

38

te c. N e w s 28: B e u rs p r e s e n tat i e s

HARTING Beurspresentaties 13.04. – 17.04.2015

Duitsland, Hannover, Hannover Messe

14.04. – 15.04.2015

Zweden, Göteborg, Easy Fairs ELEKTRONIK 2015

20.04. – 25.04.2015

China, Peking, CIMT 2015

28.04. – 28.04.2015

Spanje, Barcelona, CONECTA 2015

12.05. – 14.05.2015

Italië, Parma, SPS/IPC Drives

12.05. – 14.05.2015

Groot-Brittannië, Birmingham, Railtex '15

18.05. – 21.05.2015

Verenigde Staten, Orlando, AWEA

19.05. – 21.05.2015

Oostenrijk, Linz, SMART Automation Austria

20.05. – 23.05.2015

China, Guangzhou, Chinaplas 2015

20.05. – 23.05.2015

Maleisië, Kuala Lumpur, Automex 2015

20.05. – 22.05.2015

Japan, Chiba, TECHNO-FRONTIER 2015

10.06. – 13.06.2015

Korea, Busan, RailLog 2015

17.06. – 20.06.2015

Thailand, Bangkok, PROPAKASIA 2015

17.06. – 19.06.2015

Verenigde Staten, Orlando, InfoComm

24.06. – 25.06.2015

Zurich, Zwitserland, automation & electronics

24.08. – 27.08.2015

India, Mumbai, Automation Fair

02.09. – 05.09.2015

Rusland, Moskou, EXPO 1520

22.09. – 25.09.2015

Poland, Gdańsk, Trako 2015

22.09. – 24.09.2015

Denemarken, Herning, HI - Technology and Industry Exhibition

06.10. – 08.10.2015

Finland, Helsinki, Automaatio 2015

24.11. – 26.11.2015

Duitsland, Neurenberg, SPS/IPC Drives

PUBLICATIEBIJZONDERHEDEN Gepubliceerd door: HARTING KGaA, M. Harting, Postbus 11 33, D-32325 Espelkamp, Telefoon. +49 5772 47-0, Fax +49 5772 47-400, Internet: http://www.HARTING.com

Herdrukken: Volledige herdrukken en uittreksels van bijdragen dienen schriftelijk g oedgekeurd te worden door de Redacteur. Dit geldt ook voor invoeren in elektronische databases en voor reproductie op elektronische media (b.v. CD-ROM en Internet).

Hoofdredacteur: M. Harting

Alle productaanduidingen die gebruikt zijn, zijn handelsmerken of productnamen die aan HARTING KGaA of aan andere bedrijven toebehoren.

Plaatsvervangend Hoofdredacteur: Dr. F. Brode, A. Huhmann, Dr. S. Middelkamp Algehele coördinatie: L. Kühme, Communicatie- en PR-afdeling, Telefoon. +49 5772 47-9982 Ontwerp en Layout: Dievision Agentur für Kommunikation GmbH Productie en druk: M&E Druckhaus, Belm Oplage: 15,000 exemplaren wereldwijd (Duits, Engels en nog 12 talen) Bron: Als u dit magazine regelmatig gratis wilt ontvangen, dient u contact op te nemen met de dichtstbijzijnde HARTING-vestiging, of met uw verkooppartner van HARTING of met een van de lokale HARTING-distributeurs. U kunt tec.News ook online bij www.HARTING.com bestellen.

Ondanks een‚ nauwkeurige redactie is het niet mogelijk om drukfouten of wijzigingen m.b.t. productspecificaties in de nabije toekomst volledig uit te sluiten. Daarom wordt HARTING KGaA alleen gebonden door de bijzonderheden in de relevante catalogus. Gedrukt op milieuvriendelijke wijze op geheel zonder chloor gebleekt papier en met een hoog gehalte aan gerecycled papier. © 04/2015 van HARTING KGaA, Espelkamp. Alle rechten voorbehouden.

Pictures: Thinkstock: P.2 © 168810241, 490067955 | P.12/13 © 140473341, 155226868 | P.15 © 492571241 | P.16 © 153747629, 99441458, 168810241, 490067955 | P.20 © 119614761, 467005437, 460817049 | P.23 © 186020792 | P.24 © 175793092 | P.27 © 164438856 | P.34 © 164484845 | P.35 © 177543413 | P.37 © 518879119 | P.40 © 139865796 iStock: P.8/9 © 8601877 | P.12/13 © 3796791, 3253719, 8601877

39

AE - United Arabic Emirates HARTING Middle East FZ-LLC Knowledge Village Block 2A, Office F72 Dubai, United Arab Emirates E-Mail: [email protected], www.HARTING.ae AT - Austria

HARTING Ges. m. b. H. Deutschstraße 19, A-1230 Wien E-Mail: [email protected], www.HARTING.at

AU - Australia HARTING Pty Ltd Suite 11 / 2 Enterprise Drive Bundoora 3083, AUS-Victoria E-Mail: [email protected], www.HARTING.com.au BE - Belgium

ES - Spain HARTING Iberia S.A. calle Viriato, nº 47, planta 8 Edificio Numancia 1, E-08029 Barcelona E-Mail: [email protected], www.HARTING.es

NO - Norway

FI - Finland HARTING Oy Teknobulevardi 3-5, FI-01530 Vantaa E-Mail: [email protected], www.HARTING.fi

PL - Polen HARTING Polska Sp. z o.o. ul. Duńska 9, Budynek DELTA, PL-54-427 Wrocław E-Mail: [email protected], www.HARTING.pl

FR - France HARTING France 181 avenue des Nations, Paris Nord 2 BP 66058 Tremblay en France F-95972 Roissy Charles de Gaulle Cédex E-Mail: [email protected], www.HARTING.fr

PT - Portugal

GB - Great Britain

HARTING Romania SCS Europa Unita str. 21, 550018-Sibiu, Romania E-Mail: [email protected], www.HARTING.com

HARTING N.V./S.A. Z.3 Doornveld 23, B-1731 Zellik E-Mail: [email protected], www.HARTING.be

HARTING Ltd. Caswell Road, Brackmills Industrial Estate GF-Northampton, NN4 7PW E-Mail: [email protected], www.HARTING.co.uk

BR - Brazil

HK - Hong Kong

HARTING Ltda. Rua Major Paladino 128 – Prédio 11 CEP 05307-000 – São Paulo – SP – Brasil E-Mail: [email protected], www.HARTING.com.br

HARTING (HK) Limited Regional Office Asia Pacific 3512 Metroplaza Tower 1, 223 Hing Fong Road Kwai Fong, N. T., Hong Kong E-Mail: [email protected], www.HARTING.com.hk

CA - Canada

HU - Hungary HARTING Magyarország Kft. Fehérvári út 89-95, H-1119 Budapest E-Mail: [email protected], www.HARTING.hu

HARTING Canada Inc. 8455 Trans-Canada Hwy., Suite 202 St. Laurent, QC, H4S1Z1, Canada E-Mail: [email protected], www.HARTING.ca

CH - Switzerland

IN - India

HARTING AG Industriestrasse 26, CH-8604 Volketswil E-Mail: [email protected], www.HARTING.ch

HARTING India Pvt Ltd 7th Floor (West Wing), Central Square II Unit No.B-19 Part, B 20&21, TVK Industrial Estate Guindy, Chennai – 600032 E-Mail: [email protected], www.HARTING.co.in

CH - Switzerland

IT - Italy

HARTING AG Mitronics Leugenestrasse 10, CH-2500 Biel 6 E-Mail: [email protected] www.HARTING -mitronics.ch

HARTING SpA Via dell’Industria 7, I-20090 Vimodrone (Milano) E-Mail: [email protected], www.HARTING.it

JP - Japan

CN - China

HARTING (Zhuhai) Sales Limited Shanghai Branch Room 3501- 3503 No. 1, Hong Qiao Road, Grand Gateway I Xu Hui District, Shanghai 200030, China E-Mail: [email protected], www.HARTING.com.cn

CZ - Czech Republic HARTING s.r.o. Mlýnská 2, CZ-160 00 Praha 6 E-Mail: [email protected], www.HARTING.cz DE - Germany

HARTING K. K. Yusen Shin-Yokohama 1 Chome Bldg., 2F 1-7-9, Shin-Yokohama, Kohoku, Yokohama 222-0033 Japan E-Mail: [email protected], www.HARTING.co.jp

KR - Korea

HARTING Korea Limited B-B108, Woolim Lions Valley 5th 302, Galmachi-ro, Jungwon-gu, Seongnam-si, Gyeonggi-do, 462-739 Korea PE-Mail: [email protected], www.HARTING.co.kr

MY - Malaysia (Office)

HARTING Deutschland GmbH & Co. KG P.O. Box 2451, D-32381 Minden Simeonscarré 1, D-32427 Minden E-Mail: [email protected], www.HARTING.de

HARTING Singapore Pte Ltd Malaysia Branch, 11-02 Menara Amcorp, Jln. Persiaran Barat, 46200 PJ, Sel. D. E., Malaysia E-Mail: [email protected], www.HARTING.com

DK - Denmark

HARTING B.V. Larenweg 44, NL-5234 KA ‘s-Hertogenbosch Postbus 3526, NL-5203 DM ‘s-Hertogenbosch E-Mail: [email protected], www.HARTINGbv.nl

HARTING ApS Hjulmagervej 4a, DK – 7100 Vejle E-Mail: [email protected], www.HARTING.dk

NL - Netherlands

HARTING Technology Group Marienwerderstraße 3 | 32339 Espelkamp – Germany P.O. Box 1133 | 32325 Espelkamp – Germany Phone +49 5772 47-0 | Fax +49 5772 47-400 E-Mail: [email protected] | www.HARTING.com/en

HARTING A/S Østensjøveien 36, N-0667 Oslo E-Mail: [email protected], www.HARTING.no

HARTING Iberia, S. A. Avda. Josep Tarradellas, 20-30, 4o 6a, E-08029 Barcelona E-Mail: [email protected], www.HARTING.es/pt

RO - Romania

RU - Russia

HARTING ZAO Maily Sampsoniyevsky prospect 2A 194044 Saint Petersburg, Russia E-Mail: [email protected], www.HARTING.ru

SE - Sweden HARTING AB Gustavslundsvägen 141 B 4tr, S-167 51 Bromma E-Mail: [email protected], www.HARTING.se SG - Singapore

HARTING Singapore Pte Ltd. 25 International Business Park #04-108 German Centre, Singapore 609916 E-Mail: [email protected], www.HARTING.sg

SK - Slovakia

HARTING s.r.o. Sales office Slovakia J. Simora 5, SK – 940 67 Nové Zámky E-Mail: [email protected], www.HARTING.sk

TR - Turkey

HARTING TURKEI Elektronik Ltd. Sti. Barbaros Mah. Dereboyu Cad. Fesleğen Sok. Uphill Towers, A-1b Kat:8 D:45 34746 AtaŞehir, İstanbul E-Mail: [email protected], www.HARTING.com.tr

TW - Taiwan

HARTING TaiwanLimited Room 1, 5/F, 495 GuangFu South Road RC-110 Taipei, Taiwan E-Mail: [email protected], www.HARTING.com.tw

US - USA HARTING Inc. of North America 1370 Bowes Road, USA-Elgin, Illinois 60123 E-Mail: [email protected], www.HARTING -USA.com ZA - South Africa HARTING South Africa (Pty) Ltd Ground Floor, Twickenham Building, The Campus Cnr Main & Sloane Street Bryanston Johannesburg (Bryanston), 2021 South Africa E-Mail: [email protected], www.HARTING.co.za

HARTING's Technologie Magazine 28 GUEST ARTICLE: PROF. DR. W. WAHLSTER. CPS Veldapparatuur van de volgende generatie

Recommend Documents