Groentenvezels als basis voor biobased verpakkingen Recent was het Natuurvezel Applicatie Centrum-NAC in Raamsdonkveer gastheer voor de inspiratiemeeting over Duurzame Verpakkingen. Leon Joore, directeur Innovatie, ontving de deelnemers, werkzaam in de verpakkingsindustrie, onderzoek en ontwikkeling, met een korte introductie over de activiteiten van het NAC. "We doen onderzoek naar het gebruik van natuurvezels onder andere in verpakkingen voor de levensmiddelenindustrie. Daarnaast ontwikkelen we nieuwe biobased producten zoals vangrails en afbreekbare potten voor planten". Het NAC is genomineerd voor de Geertruidenberg MVO-prijs 2015.
Discussie bij NAC
Kleinschalige papiermachine Leon Joore merkt op dat veel foodretailers en a-merkleveranciers een duurzame verpakking onder meer gebruiken als een marketingtool. Op de verpakking wordt een en ander gecommuniceerd met bijvoorbeeld een keurmerk. Agro-restmaterialen, zoals vezels van tomatenplanten en paprikastengels, worden bij het NAC verwerkt in verpakkingen. "We doen dat in een proces dat veel lijkt op de fabricage van papier. Om die reden is een kleinschalige papiermachine beschikbaar die innovatief verpakkingsmateriaal test. Als die geslaagd is, kunnen zij generiek gemaakt worden op productielijnen van grote verpakkingsleveranciers".
Rechts: Martijn Pabon (Boom Creatives)
Concept moet kloppen Cruciale vraag in de meeting "Is grootschalige invoering in onder andere de foodretail mogelijk?" Met andere woorden is de verpakkingstechnologie zodanig ontwikkeld dat het economisch haalbaar is om duurzame verpakkingen te produceren? Is de consument er gevoelig voor en eventueel bereid er extra voor te betalen? Caroli Buitenhuis merkt op dat het nogal wat uitmaakt of je spreekt van biobased materialen, recyclebare materialen of al dan niet composteerbare materialen. "Essentieel is dat het gehele proces en het concept klopt". Dat is ook de mening van Martijn Pabon en Eddie Clarijs. "Afval van aardappelen dat beschikbaar komt bij de productie van FarmFrites, wordt bijvoorbeeld gebruikt bij de productie van Solanyl, dat een biobased bruikbare verpakking oplevert. "Het vormt een onderdeel van een totaalconcept dat aantrekkelijk is voor de foodretail".
Succesvolle eierdoos Illustratief zijn eierdozen waarin vezels van gemaaid natuurgras zitten: product en verpakking passen goed bij elkaar. Leon Joore legt uit dat de vezels wel eerst 'opgewerkt' worden en via de droging van pulp tot een aanvaardbaar kartonnen halffabricaat verwerkt worden. Vervolgens kan dit materiaal dan dienen voor onder meer een doos of een vogelhuisje. "De eierdoos is een succes geworden en is door Albert Heijn opgenomen". Uit dit voorbeeld blijkt
dat de schaalgrootte nog zodanig is dat de productie nog steeds afhankelijk is van overheidssubsidie. Eddie Clarijs voegt er aan toe: "Als leverancier van verpakkingsmaterialen moet je eerst voorbij de inkoper van de retailer zien te komen".
Grove natuurlijke structuur Martijn Pabon benadrukt dat de consument het product moet kunnen zien en kunnen waarderen als uniek product. "De grove natuurlijke structuur van de verpakking zal hem overtuigen. Wellicht is die dan bereid wat meer te betalen." Caroli Buitenhuis stelt dat, in haar optiek niet de inkoper maar de marketingmanager benaderd zou moeten worden. Bas van Steenhoven maakt de vergelijking met de massale invoering van de zonnepanelen. "Waarom is dat een succes geworden? Eenvoudig, omdat de koper overheidssubsidie krijgt". De deelnemers aan de discussie wordt duidelijk dat er een stroom van nieuwe afbreekbare verpakkingen, die recyclebaar en composteerbaar zijn, op de markt komen. De foodretailers, echter, die als schakel in de keten een belangrijk punt vormen, kijken in het algemeen naar de prijs van de verpakking. Caroli Buitenhuis: "Het is dan inderdaad vaak een centenkwestie per eenheid, maar omdat de verpakkingen massaal worden geproduceerd, gaat het altijd om veel geld". Zij voegt eraan toe dat onderzoek aantoont dat consumenten wel degelijk meer willen betalen. Belangrijk vinden ze dat het verhaal achter het materiaal klopt en er geen sprake is van greenwashing.
EU-afvalpiramide Volgens Willem Drost zijn de kosten van verpakkingen, vooral in het E-Commerce segment, steeds vaker ondergeschikt zijn aan prestatie en duurzaamheid, waarbij de totale kosten van verzending een rol spelen: bijvoorbeeld hoe ga je om met retourneren en hoe maak je verpakking klantvriendelijk en bied je een positieve 'unboxing experience'. Verpakking wordt dan een marketingtool. Belangrijke conclusie van de deelnemers aan de meeting is dat wanneer de consument bereid is duurzame verpakkingen te kopen, ook al zijn de kosten daarvan wat hoger, foodretailers zich gemakkelijker zullen committeren. Veel hangt af van goede voorlichting aan de consument omtrent de vele positieve aspecten van duurzame verpakkingen voor de veiligheid van mens, dier en milieu. Landelijke of Europese richtlijnen op het gebied van verpakkingen en afval, evenwel, kunnen eveneens een stimulans zijn. Deze immer aanscherpende wet- en regelgeving stuurt eenduidig in de richting van verdere verduurzaming en met name de oplossingen die hoog staan in de omgekeerde EU afvalpiramide zoals voorkoming & minimalisatie, hergebruik en recycling. De verschillende producten die het Natuurvezel Applicatie Centrum heeft ontwikkeld, en met lokale grondstoffen kunnen worden geproduceerd, passen in deze beleidsstrategie, tezamen met oplossingen als verpakken-op-maat.
Ook regionale stimulerende initiatieven zoals die ontwikkeld worden door de Brabantse
Ontwikkelings Maatschappij (BOM) die de agrobusiness en de chemische industrie wil koppelen tot een Biobased Delta. Pieter Meuwissen: "We zien dit als speerpunt en willen graag bedrijven met meer toegevoegde waarde in deze regio". Tenslotte is het interessant dat een belangrijke doorbraak in het gebruik van duurzame verpakkingen, een industrie die vrijwel uit Nederland verdwenen is, (door gebrek aan lokale grondstoffen die in de traditionele papierindustrie worden gebruikt waaronder houtpulp). Nu weer levensvatbaarheid zou kunnen krijgen door het (her)gebruik van o.a. lokaal beschikbare natuurvezels. Vezels die op hun beurt weer dienen voor het produceren van verpakkingen die vriendelijk zijn voor het milieu, sociaal worden aanvaard en voor producenten en gebruikers economisch relevant zijn.
Deelnemers Deelnemers aan de inspiratiemeeting Duurzaam Verpakken: Martijn Pabon (Boom Creatives), Pieter Meuwissen (Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij), Bas van Steenhoven(NeoPost), Caroli Buitenhuis (Holland Bioplastics) Leon Joore (Natuurvezel Appilicatie Centrum), Eddie Clarijs (Unipak), Willem Drost (Enterprise Solutions).
Over Unipak Unipak is al jaren leverancier van 'mono layer'-materialen die 100% reclyclebaar zijn. Inmiddels produceert het bedrijf, samen met andere partijen, materiaal afkomstig van reststoffen van de voedselverwerkende industrie tot innovatieve verpakkingsconcepten geschikt voor: chocolade, koek, hagelslag, fruit, tomaat, sandwiches. Het product draagt het certificaat OK-Compost. Publicatiedatum: 5-6-2015
