GRATIS
Buitenspelletje
Duur 3/3,5 uur
Rikker de Kikker op zoek naar de verloren bajonet
tenen in de Bajonet en w rd ve n te et SlagEr zijn bajon ste plaats op het jk ri g an el b e d , loopgraaf ! veld van Verdun eral geft zijn bajonet ov ee h r ke ik K e d in het Rikker n de granaten, va en at g ag sl in onden! zocht, in de oekje: niets gev h en rg o rb ve k bos, in el
R�ad��l�
Denk goed na en gebruik je oriëntatie- en observatietalent om met behulp van de raadsels de bajonet van Rikker de Kikker terug te vinden. bon
Korting
er RikdekKikk er
naar ... op zoek n de verlore bajonet uaumont
Beinhaus Do
1
z
Qui
?
Quiz
?
Het aut o is 13 km parcours Rijd sam lang. je begel en met e halte na ider van ar halte .
In het boekje vind je kortingbonnen voor een bezoek aan het Ossuarium, het Fort van Vaux en het Fort van Douaumont. De bon is enkel geldig als je bij de betreffende halte de quizvraag goed kunt beantwoorden.
! De tijd die je nodig hebt om de monumenten te bezoeken, is niet inbegrepen in de aangegeven duur van het spel.
La cote 344
Ornes Louvemont Bezonvaux
5
90
D
D 913
Ossuarium van Douaumont
Bras-surMeuse
Aankomst
D
Fleury-devantDouaumont
91
Les 4 cheminées
De Pamart Bunker
D 913
Parcours
2 D 11
Haltes
op ls we a e w ten et Wat e 603 ijn m stap z D
eus
e
er
Verdun D9
Fort van Vaux
3
5
D 913B
Belleville-surMeuse
4
6
3A
64 D9
2
Vaux-devantDamloup
D 112
Ouvrage de Froideterre
La M
3
Fort van Douaumont
91
D 115
1
D
Vacherauville
D 24
Vertrek
De Bajonettenloopgraaf Douaumont
Kikk e d , r e k Rik
21 agina n e k op p Ontde rants die e u au en t s m e ’r r e de Kikk e d r e . ‘Rikk anbieden a
Raadsels Natuurpunt D24A
Extra te doen Verwoeste dorpen D24A
M Wc
2
NT
KLEURPRE
Legende 1
Lichtgroen
2
Bruin
3
Donkerblauw
4
Donkergroen
5
Geel
6
Grijs
7
Hemelsblauw
5
5 7 5 3
1
6 3
6
4
3 1 4 1
5
1
1
2
Rikker de Kikker
Rikker de Kikker
op zoek naar de verloren bajonet
op zoek naar de verloren bajonet
Kortingbon
Kortingbon
Fort van Douaumont
Rikker de Kikker
op zoek naar de verloren bajonet Kortingbon
Fort van Vaux
Ossuarium van Douaumont
Attest
Gestreden op het Slagveld van Verdun samen met
Rikker de Kikker Menu ‘Rikker de Kikker’
4
Ossuarium van Douaumont Om de toren te beklimmen en de film te bekijken
Fort van Douaumont Om het Fort van Douaumont te bezoeken
Gratis toegang
Verminderd tarief
Gratis toegang
Verminderd tarief
voor het kind* dat houder is van deze bon
voor 1 volwassene – €2 op de toegang voor 1 persoon
voor het kind* dat houder is van deze bon
voor 1 volwassene – €2 op de toegang voor 1 persoon
*kinderen tot 16 jaar
*kinderen tot 16 jaar
Om korting te krijgen moet je deze antwoordstrook afgeven aan het onthaal (in de winkelruimte van het Ossuarium)
Antwoord op quizvraag 2
B_ _V_ _D
C_ o _i_ - M_ _r_ _ e
Om korting te krijgen moet je deze antwoordstrook afgeven aan het onthaal dat zich binnen in het Fort bevindt.
Antwoord op quizvraag 3 Weet jij waarvoor deze vlag staat?
Naam...............................................................
Naam...............................................................
Voornaam....................Geboortedatum..............
Voornaam....................Geboortedatum..............
Adres...............................................................
Adres...............................................................
E-mail................................................................
E-mail................................................................
Menu ‘Rikker de Kikker’ Kies een van de deelnemende restaurants en geef dit bonnetje af aan de restaurantuitbater om een menu ‘Rikker de Kikker’ te bestellen* (*voor de prijzen, zie pagina 21). Antwort to quiz 5 Weet jij waarvoor deze vlag staat?
Fort van Vaux Om het Fort van Vaux te bezoeken Gratis toegang Verminderd tarief voor het kind* dat houder is van deze bon
voor 1 volwassene – €2 op de toegang voor 1 persoon
*kinderen tot 16 jaar
Um die Ermäßigung zu nutzen, gib diesen Antwortkupon am Empfang im Inneren des Forts ab
Antwoord op quizvraag 6 Weet jij waarvoor deze vlag staat?
Naam...............................................................
Naam...............................................................
Voornaam....................Geboortedatum..............
Voornaam....................Geboortedatum..............
Adres...............................................................
Adres...............................................................
E-mail................................................................
E-mail................................................................
ht ic z r e v o h c is r o t His
Lille
ldoorlog De Eerste Were
Paris
Verdun
Quimper
militair conflict dat zich in Europa De Eerste Wereldoorlog is een ft geduurd, van 1914 tot 1918. heeft afgespeeld en dat 4 jaar hee
Metz
Bordeaux
Marseille
In augustus 1914 barst de oorlog los: twee kampen staan tegenover elkaar. • De Triple Entente: Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Rusland • De Triple Alliantie: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en Italië De ergste veldslag van de Eerste Wereldoorlog is deze van Verdun. De Slag om Verdun duurt van 21 februari tot 19 december 1916 en stelt het Franse leger tegenover dat van de Duitsers. Er begint een loopgravenoorlog. Dit betekent dat de soldaten kuilen graven in de grond, de zogenaamde ‘loopgraven’, om zich te verstoppen en zich te beschermen tegen de bombardementen.
Deze verschrikkelijke 10 maanden zijn beslissend voor de Franse overwinning. Op 11 november 1918 vraagt Duitsland de wapenstilstand aan.
Sinds 1922 is 11 november een feestdag in Frankrijk (Jour du souvenir, Wapenstilstandsdag).
Militaire allianties in 1914 De Triple Alliantie De Triple Entente Bondgenoten van Rusland Onrust bij de nationale minderheden
In de Eerste Wereldoorlog worden de Franse soldaten ‘les poilus’ genoemd. Tijdens deze veldslag vallen er meer dan 300.000 doden (163.000 Franse soldaten en 143.000 Duitsers) en 5.400.000 gewonden.
6
«
1
f a a r g p o o l n e t t e n De Bajo
Vertrek
De legende Volgens de legende maakte het 137ste R.I. (Regiment Infanterie) van de Fransen zich in juni 1916 klaar om de vijandelijke linies aan te vallen. De soldaten plaatsten de bajonet op de loop van hun geweer. Ze maakten zich op om de hoge berm over te steken. Plots ontplofte er een Duitse granaat en 57 mannen werden door de explosie bedolven. Enkel de punten van de bajonetten van deze soldaten, die rechtop en met het gezicht naar de vijand stierven, staken nog uit de grond. 7
Bajonet
Hben H A k H i , n O nee
ren!
mijn bajonet verlo
Wat moet ik op het slagveld van Verdun beginnen zonder bajonet
?
en
r
e> gt
R�ad��� 1
te>
d ee
Hoe groot is het monument van de Bajonettenloopgraaf, uitgedrukt in meter? Om de verloren bajonet terug te vinden, zet je deze cijfers in de vakjes A en B op pagina 19.
ANTWOORD
B 1 0 Voorbeeld A
z
Qui
?
?
Quiz 1
Wat is volgens jou een bajonet? ► Een kanon dat heel ver schiet ► Een mes dat je vooraan op een geweer plaatst ► Een bom die geen lawaai maakt
4
el Je moet w en s reuzenpas! nemen s 1 grote pa = 1 meter
A
B
Natuurpunt Stt, er verstoppen zich vale gladneuzen en grote hoefijzerneuzen in de gaten van het monument. We mog en ze niet storen! Ze behoren tot de fam ilie van de vleerm uizen. Je kunt ze herkenne n aan hun ontzette nd grote oren. 8
2
HET OSSUARIUM VAN DOUAUM
De bouw van het ossuarium of knekelhuis is gestart in 1920. Het bevat de resten van nietgeïdentificeerde soldaten die het leven lieten op het slagveld. Het houdt de herinnering aan de onbekende soldaat levend. Het monument heeft de vorm van een zwaard of een kruis dat in de grond steekt en zo symbool staat voor alle godsdiensten. Kijk door de kleine vensters buiten aan de achterkant van het Ossuarium: je ziet er de beenderen liggen van soldaten die niet konden worden herkend. Re ke no ef en in g
R�ad��� 2
Beispiel
0
C 0
2 meter
Hoe hoog is volgens jou de toren van het Ossuarium?
9
ANTWOORD
C
meter
► 6 Meter ► 46 Meter ► 506 Meter
Ga naar boven in de toren van het Ossuarium en tel de trappen.
Om de verloren bajonet terug te vinden, zet je dit cijfer in vakje C op pagina 19.
on
Kortingb
z
Qui
Rikker
de Kikker
r de
aumont
um van Dou
Het Ossuari
Vul je antwoord in...
?
Zoek het graf van mijn vriend!
Zoek hier naar het graf van mijn soldaatmakker die bij de gevechten van 1916 op het Slagveld stierf. Ik kom hier elk jaar op 11 november naartoe, de herdenkingsdag van de wapenstilstand die werd getekend in 1918, en hou dan even stilte. Dit noemen we de plicht om te herdenken.
... op het strookje bij de
‘Kortingbon’ op pagina 5 en krijg 1 gratis toegang voor de film (20 minuten) en voor de beklimming van de toren.
B_ _V_ _D Tip
?
Quiz 2
op zoek naa verloren
Ossuar
C_ o _i_ - M_ _r_ _ e Volg de aanwijzingen hieronder om het graf te vinden.
ium 1ste pad
2de pad
► Ga de trap van de militaire begraafplaats tegenover het Ossuarium af. ► Sla dan bij het tweede brede pad links af. ► Loop tot aan de laatste rij moslimgraven. ► Draai naar rechts, loop de 12 rijen kruisen af en ga dan links. ► Zoek op deze weg met christenen naar zijn graf en zijn naam. Kijk naar de letters die hierboven staan.
Gratis wc
3
HET FORT VAN
Douaumont
Het Fort van Douaumont strekt zich uit over een lengte van 400 meter, met enkele kilometers tunnels. Het verdedigingspantser van het fort is meer dan 6 meter dik (stenen, zand, beton en aarde). Er was plaats voor 800 man en in 1916 bood het soms zelfs onderdak aan 3000 soldaten.
Ik zit bij de
vlaggen bov en op het fort.
Kom snel!
R�ad��� 3
O, maar ik zie veel metalen stolpen, waarvan sommige schietkoepels zijn die in de grond kunnen zinken.
Hoeveel zijn er? ANTWOORD Om de verloren bajonet terug te vinden, zet je dit cijfer in vakje D op pagina 19. 11
D
stolpen
Vul je antwoord in... ...op het strookje bij de
‘Kortingbon’ op pagina 5 en krijg 1 gratis toegang voor een bezoek aan het Fort, met visiogids!
z Qui
?
Quiz 3
?
Waarvan komen de gaten die je ziet als je boven op het fort staat?
Korti
ngbo
Rikker
n
de Kikk
er
op zoek na verloren ar de Fort va
n Doua
umont
1. Gaten gemaakt door dieren. 2. Vliegtuigen die zijn neergestort. 3. Gaten van ingeslagen granaten.
Natuurpunt
Neem één grassprietje en maak hiermee een supercoole fluit! Neem het grassprietje vast tussen je twee duimen en je twee wijsvingers.
St�� 1 �� 2
St�� 3 Blaas dan in het
St�� 1
St�� 2
kuiltje dat door je handen wordt gevormd onder je twee duimen.
12
4
F l e u r y devant Douaumont
Tot de Grote Oorlog leidde Fleury-devantDouaumont een vredig bestaan. De landbouwactiviteiten en de dagen verliepen volgens het ritme van de seizoenen. Maar het dorp werd volledig verwoest in 1916, tijdens de Slag om Verdun, en werd nooit meer heropgebouwd. Deze plek is een herdenkingsoord geworden en de gemeente is ook vandaag nog onbewoond. Dit is een verwoest dorp. Er zijn er 9 op het Slagveld van Verdun (Bezonvaux, Cumières-le-Mort-Homme, Haumont-près-Samogneux, LouvemontCôte-du-Poivre,
Ornes,
Douaumont,
Beaumont-en-Verdunois,
Fleury-devant-
Douaumont, Vaux-devant-Damloup).
Voor de oorlog van 14-18 controleerde de genieopzichter hier de werken die klaar waren. In het café dronk en babbelde hij met de inwoners van het dorp Fleury-devantDouaumont! GENIE
13
z
Qui
?
Quiz 4
?
Denk je dat de genieopzichter in
Fleury-devant-Douamont een school heeft gebouwd?
Ja
Neen
Tip Om het antwoord te vinden moet je op zoek naar de plaats waar het café stond. ► Loop enkele passen naar beneden op de centrale weg tegenover de kapel. ► Volg dan het smalle weggetje links. ► Wandel tot aan het gemeentehuis in de Rue Saint-Nicolas.
Natuurpunt
Ei of kip? asspriet die aan het ► Neem een lange gr eft. uiteinde al zaadjes he deraan met beide ► Houd de spriet on eg dan de duim en de handen vast en bewe nd naar boven om de wijsvinger van één ha en van de stengel. zaadjes te verwijder
E�
�
K��
b je n bolletje vormen, he ► Als de zaadjes ee t een ‘kip’. een ‘ei’, anders is he
14
5
T R A M A P DE BUNKER
Deze bunker dankt zijn naam aan commandant Pamart. Hij werd in volle oorlog gebouwd om de forten van Vaux en Douaumont te verdedigen met zijn 2 mitrailleurs. Hij is 2,5 ton zwaar en heeft een bepantsering van 14 cm. Een ventilator voerde de rookgassen af naar buiten en zorgde ervoor dat de soldaten binnen in de bunker konden ademen. Na de oorlog vertoonde het slagveld sporen van de hevige gevechten die er hadden plaatsgevonden. Dit immense gebied van 17.000 hectaren (= 28 voetbalvelden), de ‘rode zone’ genoemd, werd overgedragen aan het Staatsbosbeheer (ONF = Office National des Forêts) om beplant te worden. Het staatsbos van Verdun is er dus gekomen door de aanplanting van naaldbomen rechtstreeks op het getroffen terrein. Het planten van deze bomen gebeurde in een heel korte periode (1927-1934).
R�ad��� 4
Voorbeeld
19 13
Van wanneer dateert het model van de PAMART-bunker?
ANTWOORD 15
Datum
19
E
Om de verloren bajonet terug te vinden, zet je dit cijfer in vakje E op pagina 19.
Vul je antwoord in... ...op het ‘Attest’
op pagina 5 om te smullen van 1 menu ‘Rikker de Kikker’.
z
Qui
?
Quiz 5
Attest
?
Kun jij het juiste land bij de juiste vlag zetten?
Indice
Gestreden op het Slagveld van Verdun samen met
Rikker de Kikker Menu ‘Rikker de Kikker’
Europa - Duitsland - Frankrijk
Natuurpunt
ult
Maak een minikatap
1
Neem een stengel die lijkt op deze hier en maak er een katapult van. Je moet een lus maken met de onderkant van de stengel en dan deze lus met een stevige ruk tegen de bloem duwen, waardoor deze wordt losgerukt van haar stengel.
16
6
VAN VAUX
FORT
tste Tijd voor de laa beproeving!
t s m o k n a A
«
rs het Fort van se it u D e d n lle va erd. Op 1 juni 1916 volledig geïsole jn zi n se an Fr e se soldaten Vaux aan. D ruikten de Fran eb g g o rl o o e d niceren. Tijdens front te commu et h n aa m t o postduiven e naam beteken d t; n lla ai V m aa n van Valiant (Franse als laatste duif d t van em o er b d er om een berich en at ‘moedig’) w el sg lo 16 werd in 19 en. het fort. Deze Verdun te breng r aa temming, n al n ay R t aan op zijn bes d o o commandan fd al h r am eg en kw doorkliefd. Maa ad h ze ie d De duif vloog w en voor de oor de gaswolk n van inspiratie ro b n bijna verstikt d ee as w t et! Valian uw. ze overleefde h van de 20ste ee e d n ei et h n aa filmmakers nt duif Valia e d m e o r e n de b n plaat va e e t g n a h Er aan het monument.
Zoek ze! 17
Vul je antwoord in... ...op het strookje bij de ‘Kortingbon’ op pagina 5 en krijg 1 gratis ticket voor een bezoek aan het Fort van Vaux.
bon
Korting
z
Qui
?
Quiz 6
?
Op welke datum werd de beroemde duif Valiant losgelaten?
1. 4 juli 1916 2. 4 juni 1917 3. 4 juni 1916
r Rikde ke Kikker
op zoek naar de verloren bajonet Kortingbon
Je staat nu voor het bord van Valiant, onze postduif!
Fort van Vaux
Vertrek hier om de verloren bajonet te zoeken. De oplossingstabel op de volgende pagina helpt je deze te vinden!
R�ad��� 5 > Om de bajonet te vinden moet je het raadsel oplossen. Dit doe je door elk cijfer te vervangen door de letter die ermee overeenkomt. > Zo kom je te weten in welke richting je moet gaan. > De letters heb je al gekregen.
Voorbeeld : 1 = A
2=B
3=C
18
E
3
H
20
S
Je moet dus naar ... Schrijf het gevonden woord in de groene rechthoek op de volgende pagina.
18
Noteer de antwoorden van de raadsels 1, 2, 3, 4 en 5 in de tabel hieronder en volg de aanwijzingen. ANTWOORDEN Raadsel
1
A
Raadsel
2
Raadsel
5
19
CC
meter
D
3
4
meter
_E_H_S
Raadsel
Raadsel
B
stolpen
Schrijf de cijfers in de vakjes die overeenkomen met het nummer van het raadsel in de kolom ‘ANTWOORDEN’ en vind de goede oplossingen! Als je de goede oplossingen hebt gevonden, zullen deze je stapje voor stapje dichter bij de verloren bajonet van Rikker de Kikker brengen.
OPLOSSING: om dethe verloren bajonet tethe vinden, ja je naar SOLUTION : to find bayonet, follow instructions
AA
+ B + C =
Loop Then dus take
_E_H_S
Naar
Je staat nu aan een prikkeldraad
E Datum
E
passen steps
Ga
D
passen rechtdoor
- 3 + 10 =
Blijf rechtdoor lopen en doe
passen
BRAVO !
Ga snel naar het Je hebt de verloren onthaal van Fort bajonet van Rikker de van Vaux enhet neem je Kikker gevonden. geschenk in ontvangst! z
Qui
?
Quiz
?
De antwoorden op de quizvragen Surf na je bezoek aan het Slagveld van Verdun naar de hierna vermelde website voor de juiste antwoorden:
www.vadrouillelagrenouille.eu Om de ANTWOORDEN te zien moet je een code ingeven. Zoek de 4 cijfers van de deze code. Ze zijn verstopt in dit boekje, onderaan in de linkerhoek.
8
Als je geen internet hebt, kun je ons een briefje schrijven op gewoon papier. Stuur dat naar het volgende adres : Office de tourisme du Pays Verdunois - 14bis rue Raymond Poincaré - 55100 BRAS SUR MEUSE
20
Wat eten we als we op stap zijn met
Rikker de Kikker
€ 8*
voor kinderen tot 12 jaar
Restaurant
L’ATELIER Avenue Raymond Poincaré F-55100 Bras-sur-Meuse Tél.+33 (0)3 29 84 45 29
Menu van de chef ‘Rikker de Kikker’ Kinderen
Aperitiefhapje van de dag! Voorgerecht
Place Mon AUMONT F-55100 DOU 29 85 50 58 Tél. +33 (0)3
Volwassenen
l Hoofdschote
en et garnituur Eendenfilet m saus champignon
21
L’ABRI DES RINGinSisty PÈLE seigneur
€ 12,50* ikker’ K e d r e k ik enu ‘R € 25* M l Hoofdschote
nbuffet Voorgerechte n, jne vleesware fi : n e v e li e b r naa in rrines (hapjes rauwkost, ve brood, enz.... een glaasje),
Dessert
Restaurant
ien anille-aardbe IJsmakaron v ker’ ‘Rikker de Kik
kte sieur of geha n o m e u q ro C hotel: tjes of Dagsc ie fr / k tu fs ie b et weekend behalve in h Dessert
rt assingsdesse + kaas of verr ker’ ‘Rikker de Kik Drankje
t siroop of + 1 water me iroop 1 limonades *De prijzen kunnen verhoogd zijn.
Een geheim plekje en een extra spelletje voor wie nog wat extra tijd heeft!
Les 4 Cheminées
‘Les 4 Cheminées’ (de 4 schoorstenen) is een van de 3 militaire schuilkelders van de sector van Verdun. Deze bakstenen schuilkelder in de vorm van een gewelfde gang werd uitgegraven op een diepte van 12 m en is 60 m lang. De verluchting gebeurde via 4 schoorstenen, vandaar de naam van deze bunker. granaten) leven In de openingen (inslaggaten van de uitsterving bedreigd. geelbuikvuurpadden. Deze zijn met Raak ze dus niet aan! zwarte vlekken > Hun kenmerken: een gele buik met en hartvormige pupillen.
Natuurpunt
ORIGAMI
Maak een geelbuikvuurpad met origami. Scheur het origamivelletje af en vouw je eigen geelbuikvuurpad.
22
A
B
C
Plooi het vierkant diagonaal dicht
Plooi het vierkant dicht op de andere diagonaal
Plooi het terug open B
A
D
C
Plooi het terug open
F
E
E
F C
D
C
D
Plooi het vierkant zo dat [A en D] en [B en C] elkaar raken
B
D
A
Plooi het papiertje zo dat de punten E en F elkaar rakenn
Plooi het terug open
Je hebt nu een driehoek
C
C
D
Plooi de pootjes naar boven, Plooi de pootjes naar beneden, langs de lijn CD langs de lijn AB
Doe hetzelfde aan de linkerkant
23
B
Breng uiteinde C naar de bovenkant van het gele vierkant
A
Draai je gevouwen figuur om
Doe hetzelfde aan de linkerkant
Plooi het donkergroene deel
C
Plooi de twee punten: dit zijn de voorpoten
A
B
E
F
D
C
A
B
E
F
D
C
Slagveld van Verdun Treed binnen in de wereld van Rikker de Kikker op Recepten, knutselideeën, leuke milieutips...
Office de tourisme du Pays Verdunois
14 Bis Rue Raymond Poincaré « Terre d’Histoire & de Nature » 55100 BRAS SUR MEUSE Tél. 03 29 85 41 52
[email protected]
www.tourisme-pays-verdunois.eu
OPÉRATION RÉALISÉE AVEC LE CONCOURS FINANCIER DU CONSEIL RÉGIONAL DE LORRAINE ET DU FONDS EUROPÉEN DE DÉVELOPPEMENT RÉGIONAL
Conception et réalisation : Marie, Magali et Mylène-France - Tous droits réservés à l’Office de Tourisme du Pays Verdunois © - Edition 2014 - Ne pas jeter sur la voie publique
Illustration : MACIEJASZ Magali - Crédits photos : Office de Tourisme du Pays verdunois
www.vadrouillelagrenouille.eu
