technische communicatie & training
PRODUCA
Functionele Veiligheid en SIL Gebruik van Partial Stroke Testing Willem van der Bijl PRODUCA Consultancy BV
© Copyright PRODUCA Communicatie BV Toepassing van SIL-r6.PPT / WvdB / Mei, 2009 / Blz. 1
Wat is PRODUCA?
PRODUCA levert diensten op het gebied van Opleidingen, Consultancy & Communicatie Dat betekent:
leveren van procesgerelateerde technische opleidingen advies en opleiding in SIL, ATEX en Bustechnieken begeleiding bij HAZOP, SIL Classificatie, productie EVD opleiding in communicatieve vaardigheden advies in technische en commerciële educatie schrijven van teksten en persberichten redigeren van handboeken
www.produca.nl © Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 2
PROfessional eDUCAtion
© Copyright PRODUCA Communicatie BV – [BOTLEK PST Testen.ppt]
1
technische communicatie & training
Indeling
Toepassing van SIL
Testen en Partial Stroke Test
Ervaringen van gebruikers
SIL Platform
© Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 3
PROfessional eDUCAtion
IEC 61508 Algemene Veiligheid IEC IEC62061 62061
IEC IEC60601 60601
Machines Machines Productie Productie
Medische Medische Sector Sector
IEC IEC 61508 61508
IEC IEC50128 50128 Transport Transport Sector Sector
Industrie Industrie
Gebruik van SIL
IEC IEC61511 61511
IEC IEC60880 60880
Proces Proces industrie industrie
Nucleaire Nucleaire Industrie Industrie
© Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 4
PROfessional eDUCAtion
© Copyright PRODUCA Communicatie BV – [BOTLEK PST Testen.ppt]
2
technische communicatie & training
Voorkom
Beperk
Functionele Veiligheid in Schema Responsie op noodtoestand
Nood acties
Dijk
Passieve bescherming
Ontlaatklep, Breekschijf
Actieve bescherming
Safety Instrumented System
Nood stop
Veiligheid
Operator grijpt in
Proces stop
Basis Proces Regelsysteem
Proces waarde
Procesregeling
Inherent veilig ontwerp
Proces
Procesontwerp
Procesregeling Deviatie alarm
© Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 5
PROfessional eDUCAtion
SIL maatregelen 1. 2. 3. 4.
Risico’s worden vastgesteld op basis van een HAZOP studie Voor ieder risico wordt door middel van een classificatie een SIL niveau bepaald Deze worden vastgelegd in een managementverklaring Voor ieder risico van SIL 1 – SIL 3 dient een beperkende maatregel (functie) te worden genomen
5.
Een Safety Instrumented Function SIF Elke SIF bestaat uit een elektrische regelkring (E/E/PE) De regelkringen samen vormen een Safety Instrumented System, een SIS
Niveau SIL 4 leidt tot een additionele veiligheidsstudie en kan een wijziging van het procesontwerp tot gevolg hebben
soms is er geen alternatief, zoals HIPPS SIL 4 wordt door bedrijven in het algemeen niet geaccepteerd
© Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 6
PROfessional eDUCAtion
© Copyright PRODUCA Communicatie BV – [BOTLEK PST Testen.ppt]
3
technische communicatie & training
Risico Verlaging SIF is een functie om, met behulp van instrumenten, de risico’s te verlagen Er moet gedefinieerd worden wat, hoe en hoe snel (SRS)
GROOT RISICO
Kans 1
2
3
4
1
2
3
1
2
RISICO VERLAGING ACCEPTABEL RISICO
1 Gevolg
© Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 7
PROfessional eDUCAtion
Voorbeeld SIS Loop BAS F&G SIS DCS
BAS = Business Administration System F&G = Fire & Gas System SIS = Safety Instrumented System DCS = Distributed Control System
PROCES
© Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 8
PROfessional eDUCAtion
© Copyright PRODUCA Communicatie BV – [BOTLEK PST Testen.ppt]
4
technische communicatie & training
Relatie tussen SIL en PFD Safety Integrity Level SIL
Te bereiken risicoverlaging m.b.v. SIS
Probability of Failure on Demand PFDavg
SIL < 1
Geen voorwaarden
Geen voorwaarden
SIL 1
> 10
< 0,1
SIL 2
> 100
< 0,01
SIL 3
> 1000
< 0,001
SIL 4
> 10,000
< 0,0001
© Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 9
PFD = kans van géén reactie op een actieverzoek
PFD = product van faalkans en beproevingstest
PROfessional eDUCAtion
Bepaling van de juiste integriteit Dit
vereist:
Een
onderzoek naar de PFD…
…van
…die
Probability of Failure on Demand
elk component in een SIS… Safety Instrumented System
de SIF moet uitvoeren… Safety Instrumented Function
…om
aan te tonen dat het juiste SIL niveau wordt bereikt.
Safety Integrity Level
© Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 10
PROfessional eDUCAtion
© Copyright PRODUCA Communicatie BV – [BOTLEK PST Testen.ppt]
5
technische communicatie & training
Betrouwbaarheid van een SIS Elementen
die PFD beïnvloeden:
Faalkans
(λd) of 1/MTBFd Test Interval (Ti) Diagnostische dekkingsgraad (DC) Installatie (bijv. 1oo2) λd (lambdad) = frequentie van gevaarlijk falen
MTBFd = mean time between dangerous failures
Ti = test interval van het functioneel testen van de veiligheidsfunctie
© Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 11
PROfessional eDUCAtion
Testen is belangrijk
Voor het testen van instrumenten geldt:
Aandacht voor het belang van het instrument Weet waarom de test uitgevoerd dient te worden Rapporteer de verwachte tijd nodig voor het testen Selecteer de juiste gereedschappen om de test efficiënt uit te voeren Testapparatuur dient voorzien te zijn van geldige kalibratie Onderzoek of de test de volledige functie van het instrument dekt en stel de pass/fail criteria vast Zorg dat de juiste documenten beschikbaar zijn
M © Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 12
PROfessional eDUCAtion
© Copyright PRODUCA Communicatie BV – [BOTLEK PST Testen.ppt]
6
technische communicatie & training
Faalkans en Testinterval
Failure rate of Faalkans omvat het aantal malen dat een element faalt per tijdseenheid, bijv.: een keer per tien jaar, lambda (λ) is dan 0,1 Het testinterval Ti is de tijd tussen twee SIF-proeftesten Voor één deelelement (1oo1) geldt: PFD = ½ • λ • Ti Voor een volledige loop worden de PFD’s van de elementen opgeteld Dit geeft dan de gemiddelde kans dat een SIF faalt: = PFDavg I Card Barrier JBox
O Card Barrier JBox
PLC
Kabel
Kabel
Logic
Initiator
Solenoid Actuator
© Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 13
PROfessional eDUCAtion
Testinterval
Apparatuur in gebruik verouderd, de kans op ongedetecteerde fouten (dangerous failures) neemt toe in de tijd Testinterval is de tijd die ligt tussen twee testen op goede werking Deze ‘proof test’ dekt niet alles dus er is een geleidelijke stijging PFDavg is de gemiddelde PFD die men bereikt over de gehele levensduur van de SIF Veroudering
PFDt
PFDavg
0
2
4
6
8
10 Tijd
© Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 14
PROfessional eDUCAtion
© Copyright PRODUCA Communicatie BV – [BOTLEK PST Testen.ppt]
7
technische communicatie & training
Tussentijds testen Tussentijdse testen met minder dekkingsgraad; ‘diagnostic coverage’ van bijvoorbeeld 50% De 100% test kan daarmee ‘verschoven’ worden naar een later tijdstip, bijvoorbeeld het moment van een ‘stop’ of ‘turn-around’
Volledige Test PFDavg
PFDt
PFDavg Vereist PFDniveau 0
2
4
6
8
10 Tijd
© Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 15
PROfessional eDUCAtion
Voorbeeldprocedure ‘Partial Stroke Testing’
Partial Stroke Testing van ESD Kleppen
Gedeeltelijk bewegen van de klepsteel Toegepast op ‘Air to Open’ kleppen Door middel van intelligente klepstandstellers
Methode voor eenvoudige tussentijdse testen Controle op ‘vastlopers’ Grafische analyse van mechanische veranderingen
© Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 16
PROfessional eDUCAtion
© Copyright PRODUCA Communicatie BV – [BOTLEK PST Testen.ppt]
8
technische communicatie & training
PST Diagnostiek Druk vs Travel
© Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 17
PROfessional eDUCAtion
PST Bescherming Partial Stroke Travel
Minimale druk
© Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 18
PROfessional eDUCAtion
© Copyright PRODUCA Communicatie BV – [BOTLEK PST Testen.ppt]
9
technische communicatie & training
PST ‘Valve Stuck Alert’ Druk vs Travel
Normaal ingestelde grenswaarde van de druk
© Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 19
PROfessional eDUCAtion
Conclusie
Taxatie en Verificatie vereist goede kennis van de SIL methode Mogelijkheden om de PFD te verlagen:
Toepassing van verschillende SIF configuraties; 1oo2, 2oo3, etc. Gebruik componenten van verschillende producenten Bewust gebruik van diagnostische functies voor analyse van graad van veroudering Gebruik van efficiënte tussentijdse testen, doorgaans met beperkt ‘diagnostic coverage’, zoals bijvoorbeeld ‘Partial Stroke Testing’
© Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 20
PROfessional eDUCAtion
© Copyright PRODUCA Communicatie BV – [BOTLEK PST Testen.ppt]
10
technische communicatie & training
Gebruikservaringen
Wees alert op nieuwe faalmechanismen
Aangroei op steel of kogel bij herhaalde vaste PST kan blokkade vormen Loskomen van de aandrijving door herhaalde beweging
Ontstaan van nieuwe faalmeldingen in bovenliggende systemen
Hoeveel is de feitelijke PFD verbetering?
Dient met ontwerp meegnomen te worden Er is een bruikbare formule, maar wat is de waarde van de DC Wat is de meest geschikte ‘partial stroke’ waarde?
Grafische analyse is mogelijk, echter er is onvoldoende kennis om conclusies te trekken
© Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 21
PROfessional eDUCAtion
SIL Platform
Ondersteunen van het goed gebruik van SIL (IEC) in de volledige cyclus van een plant Uitwisseling van kennis op dit terrein voor betere toepassing en betere ontwikkeling van de normen 61508 en 61511 Functioneren als klankbord voor de normcommissie NEC 65 ‘Industriële Meet- en Regeltechniek’
© Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 22
PROfessional eDUCAtion
© Copyright PRODUCA Communicatie BV – [BOTLEK PST Testen.ppt]
11
technische communicatie & training
Uitvoering
Het platform rapporteert aan de normcommissie en wordt begeleid door een consultant van NEN. Documenten worden beheerd en ter beschikking gesteld via een elektronisch systeem, Livelink
via dit systeem is het ook mogelijk informatie uit te wisselen tussen de platformleden onderling en NEN
Leden van het SIL platform kunnen als waarnemer de NEC 65 commissievergaderingen bijwonen Leden van de werkgroep hebben in de NEC 65 vergaderingen geen stemrecht Iedereen kan lid worden…, belangstelling?
© Copyright PRODUCA - 2009 Blz. 23
PROfessional eDUCAtion
© Copyright PRODUCA Communicatie BV – [BOTLEK PST Testen.ppt]
12