“Doet u het maar wat rustiger aan” Advisering over werken tijdens de zwangerschap en postpartum, volgens de NVAB richtlijn Monique van Beukering - Bedrijfsarts/ manager KEMA Arbo BV (DNV KEMA) - Projectleider NVAB Richtlijn - Lid Commissie Implementatie & Organisatie College Perinatale Zorg 25-9-12 NVAB KRING ZUID WEST
Werken tijdens zwangerschap en postpartum 1. Waarom een Richtlijn? 2. Inhoud Richtlijn 3. Casuïstiek 4. Samenwerking curatieve sector
DNV KEMA Energy & Sustainebility : Around the globe: 2500 employees. Headquartered in Arnhem
Business of DNV KEMA: Energy and related products and processes Consulting Services • Business • Process & IT • Technical
Technical & Operational Services Advice & Risk Assessment based on: • Measurements • Inspections • Diagnostics
Testing & Certification High and Medium Voltage
Products & Processes
Waarom een richtlijn Zwangere werknemer: blij! En dan…. Privé: Ingrijpende verandering
Werk: Veranderde belastbaarheid Invloed risicofactoren
Waarom een richtlijn? Werkgebonden risicofactoren
Fysieke belasting, werktijden, ploegendienst Mentale belasting (werkdruk en regelmogelijkheden)
Chemische factoren, Biologische agentia Fysische factoren: lawaai, trillingen Vroeggeboorte, Laag geboorte G, Hypertensie, Pre-eclampsie Aangeboren afwijkingen, etc…
Waarom een richtlijn?
Waarom een richtlijn? Onderzoek van TNO (2007) Slechts 25% van de zwangeren krijgt voorlichting Werk wordt niet aangepast
Zwangere werknemers en hun ongeboren kind lopen risico op afwijkingen
Oplossing voor dit probleem: de NVAB-Richtlijn Zwangerschap postpartumperiode en werk
Inhoud richtlijn 1. Advies werkgever: Arbobeleid “werkgever moet zorgen voor veilige werkomgeving & voorlichting” 2. Advies werknemer: Preventief consult
3. Begeleiding bij verzuim 4. Evaluatie 9
Preventief consult door Bedrijfsarts Maken risicoprofiel op basis van individuele belasting (Bijlage 1) individuele belastbaarheid (Bijlage 2)
Preventief consult (vervolg) Bespreken: Invloed zwangerschap/ tijd na bevalling: op privé 1/8 werktijd extra pauzes 1/4 werktijd voeden/kolven
Combinatie werk en kind? Op basis van belasting/belastbaarheid: Plan van aanpak, advies aan wg en wn Tot verlof zonder risico’s aan het werk
Preventief consult door Bedrijfsarts Maken risicoprofiel op basis van individuele belasting (Bijlage 1) Werkgebonden risicofactoren
Fysieke belasting, werktijden, ploegendienst Mentale belasting (werkdruk en regelmogelijkheden) Chemische factoren, Biologische agentia Fysische factoren: lawaai, trillingen
(Onregelmatige) Werktijden Onregelmatig werk verhoogt kans op vroeggeboorte en laag geboorte gewicht meta-analyse: Mozurkowich (2000): OR 1,24
Bonzini (2007): OR 1,2
Geen nachtwerk (23.00 - 07.00) vanaf 20e bij wens zwangere ook voor 20e week Vermijd lange werktijden en overwerk Regelmatige werktijden, 12 uur hersteltijd 13
week;
14
Biologische agentia: Richtlijn bijlage 3
15
Biologische agentia: Richtlijn bijlage 4
16
Advies werkgever: Fysieke belasting Zwaar werk (tillen, lang staan, lang lopen) verhoogt kans op - verhoogde bloeddruk en pre-eclampsie - vroeggeboorte en laag geboorte gewicht meta-analyse: Mozurkowich 2000 “Fysiek zwaar werk’ Vroeggeboorte: 1,22 Laag geboorte G: 1,37 Hypertensie en pre eclampsie: 1,6 meta-analyse: Bonzini 2007 Staan > 3h/d vroeggeboorte: OR 1,24 17
Advies werkgever: Fysieke belasting Fysieke belasting in werk Alle trimesters
OR vroeggeboorte (PTD < 37 weken)
Tillen/dragen
1,3
Staan/lopen
1,3
Fysieke inspanning
1,4
Meervoudige belasting
1,5
Voorlopige resultaten meta analyse 2012 (v Beukering, v Melick, Hulshof, Mol, Frings-Dresen)
Expositie meting matig, vergelijking resultaten moeilijk Hoe later in zwangerschap, hoe meer vormen van belasting, hoe groter de kans op PTD 18
19
Advies werkgever: Werkdruk/ Stress Psychosociale arbeidsbelasting in zwangerschap
Bewijs
daling geboorte gewicht
Sterk (T Brand 2012)
pre-eclampsie
Matig (T Brand 2012)
Vroeggeboorte
Enig (T Brand 2012)
Cognitieve, emotionele en gedragsproblemen kind
Zie ADOC RL
hoge werkdruk? weinig regelmogelijkheden? weinig sociale ondersteuning?
20
Stress beperken Minder deadlines Gesprek leiding
Advies werkgever: Chemische stoffen Blootstelling aan stoffen die mutagene, carcinogene en voor de voortplanting giftige werking hebben - rond conceptie - tijdens zwangerschap - tijdens periode van borstvoeding kunnen leiden tot miskraam, aangeboren afwijkingen of doodgeboorte (bvb oplosmiddelen)
21
Advies werkgever: Overige factoren Ioniserende straling Dosislimiet van 1 mSv, begeleiding stralingshygiënist
Lawaai Geen geluid > 80 DBA, geen piekgeluid >200 Pa Trillingen Geen blootstelling > 0,25 m/s2 (8 uur per dag)
22
Mw van Beek: Preventief consult Conductrice Nooit ziek 13 weken zwanger, 1e keer Werkgebonden risicofactoren? Uw advies?
23
Individuele belasting: bijlage 1 Fysieke belasting Onregelmatige werktijden, ploegendienst Mentale belasting Chemische factoren Biologische agentia Fysische factoren
24
Mevr vd Laar Preventief consult Senior consultant bij internationale bank Veel reizen, lange werkdagen
Nooit ziek 13 weken zwanger, 1e keer Werkgebonden risicofactoren? Uw advies?
25
Mevrouw Dekker
26
Spelmedewerkster kinderafdeling Mevrouw Dekker is bij aanstelling 25 jaar, ze heeft nog geen kinderen en wel een vaste relatie. Ze wil graag kinderen krijgen. “Kinderziektes, daar krijg ik vast veel mee te maken, is dat geen risico?”
27
Mw Wessels Preventief consult Management assistente Groothandel enkele keer rugklachten 10 weken zwanger, IVF Werkgebonden risicofactoren? Uw advies?
28
Preventief consult door Bedrijfsarts Maken risicoprofiel op basis van individuele belasting (Bijlage 1) individuele belastbaarheid (Bijlage 2)
Preventief consult Individuele belastbaarheid: algemeen 90%: vermoeidheid, allerlei andere klachten (misselijk, rug- en slaapklachten, vergeetachtig)
30
Preventief consult Individuele belastbaarheid, bijlage 2 A. Belaste algemene anamnese B. Belaste obstetrische anamnese C. Abnormaal verloop zwangerschap D. Abnormaal verloop postpartumperiode
31
Individuele belastbaarheid: voorbeelden Groeivertraging in de anamnese Zwangerschapshypertensie Erge vermoeidheid Depressieve klachten Bekkenklachten Baby te klein/ ziek Adviezen werk + werktijden (veelal gebaseerd op expert opinion) zo nodig overleg/ verwijzing curatieve sector
32
Hoge bloeddruk Mevrouw de Karatay, productiemedewerker bij een kippenslachterij, heeft bij de vorige zwangerschap een hoge bloeddruk gehad tijdens het laatste trimester Uw Advies mbt haar werk/werktijden?
33
Belaste obstetrische anamnese
34
Meerling zwangerschap Mevrouw Yildiz, groepsleerkracht, komt bij u en blijkt zwanger van een tweeling. Uw Advies mbt haar werk/werktijden?
35
Meerlingzwangerschap
36
Mevr. Van der Hoeven
ANIOS kindergeneeskunde
37
Mevr. Van der Hoeven
Nooit ziek Eerste zwangerschap Heeft nergens last van, doet gewoon dienst mee Ze schiet bij 22 weken een bevriende AIOS verloskunde aan dat ze toch wel veel last heeft van harde buiken
38
Mevr. Van der Hoeven De collega AIOS neemt de klacht serieus, onderzoekt haar buik, en vindt de baarmoeder heel contractiel. Echo: funneling
Gezien de termijn besluit de gynaecoloog tot cerclage
39
40
Mevr. Van der Hoeven Ze blijft opgenomen, ondanks de cerclage neemt de ontsluiting geleidelijk toch toe.
41
Mevr. Van der Hoeven Ze bevalt bij 31 weken van een prematuur dochtertje, dat het verder gelukkig goed gedaan heeft. Wanneer moet mevr. vd Hoeven weer aan het werk?
42
Abnormaal verloop postpartum
43
Mevr. Van der Hoeven Twee jaar later: ze is weer zwanger. Haar gynaecoloog heeft gezegd dat ze het nu kalm aan moet doen. Wat is uw advies?
44
Mevr. Van der Hoeven – preventief consult ANIOS kindergeneeskunde Veel lopen, kinderen op en van de onderzoeksbank tillen Onregelmatige dienst Drukke diensten met veel presentaties, EHBO ligt ver van de afdeling, lab ligt weer aan de andere kant van het ziekenhuis Gevoel continu op de tenen te moeten lopen voor een felbegeerde opleidingsplaats
45
Vroeggeboorte
46
Begeleiding bij verzuim Wat? Risicoprofiel? Nieuwe verschijnselen/ klachten?
Aanpassen risicoprofiel Plan van aanpak
47
Begeleiding bij verzuim Mw Okkers: Bekkenklachten tijdens zwangerschap Verpleegkundige afdeling neurologie
48
Mw Okkers: Bekkenklachten tijdens zwangerschap Aanpassing van het werk zowel in de intensiteit als in de duur, met name bij fysieke belasting en lang in één houding werken (bijv. zitten). Dosering van beweging afgewisseld met rust, houdings- en bewegingstherapie (fysiotherapie (= verzamelnaam)), op indicatie verwijzing naar revalidatie arts.
49
Mw Okkers: Bekkenklachten tijdens postpartumperiode Goede prognose: ‘Blijf aktief’ Snelle terugkeer dagelijkse aktiviteiten Hoge fysieke belasting, hoge werkdruk en onregelmatige werktijden de eerste tijd na het verlof beperken en in een paar maanden opbouwen. Eventueel werktijden aanpassen. Bij chronische klachten: multidisciplinaire benadering 50
Mevr de Bruin 26 weken zwanger, receptioniste telefoniste bij bank 2 kinderen (2 en 3,5) Moe!!!
51
Begeleiding bij verzuim Hoe? Geen medische redenen? Andere factoren angst gebrek sociale steun privé belasting Vervolgafspraak over 3 weken
52
Mevr. Warendorf
53
Mevr. Warendorf 32-jarige secretaresse Komt regelmatig op spreekuur bedrijfsarts Vaak kort verzuim met migraineuze klachten Recentelijk langdurig RSI klachten waarvoor een revalidatietraject ingezet Is nu zwanger, 23 weken
54
Mevr. Warendorf Zwangerschap is tot nu toe geen roze wolk
Erg misselijk eerste maanden
55
Mevr. Warendorf Nekmeting was gelukkig goed
56
Mevr. Warendorf Vanaf 16 weken erg last van bandenpijn en harde buiken.
57
58
Mevr. Warendorf Mevrouw stelt niet meer te kunnen werken door deze bandenpijn! De harde buiken maken haar erg ongerust dat de baby te vroeg geboren zal worden.
59
Harde buiken:
Bandenpijn: Valt in de categorie: lastig, maar niet ernstig. Aan passingen zijn niet nodig
60
Samenwerking BA-VK: Zwangerschap en werk Wat gaat goed: Goede, veel gebruikte RL door BA Verbetering zorg zwangere werknemers
Onbekendheid richtlijnen zwangerschapen werk
Curatieve sector: Geen afspraken samenwerking Onbekendheid richtlijnen
Verschil in toegang bedrijfsarts
Wat kan beter: Groot verschil in benadering zwangere werknemers NVAB in College Perinatale Zorg
Invoeren van zwangerschapsbeleid Is niet makkelijk! Kost tijd! Anticiperend beleid: Minder risico’s zwangere en baby Minder verzuim 62
www. nvab-online.nl Richtlijnen en leiddraden Samenvatting Richtlijn Achtergronddocument Hulpmiddelen: oa PowerPoint-presentatie Brief werkgever en werknemer Checklist dossier Casuïstiek en opdrachten (vb ICT)
63
Zwangerenbeleid + Preventief consult Gezonde zwangeren in een gezond bedrijf!
64
