Districtscommissie Gelderland Jaarverslag 2014 Natuurmonumenten Maart 2015
Foto voorzijde
©YvonnevanderMey Wildlife Photography
Lay-out Eindredactie Contact
Geerte Dellaert Ingrid Scholten
[email protected]
Tekstuele bijdragen
Gerard van Dijk Vlok van Harten Gerard Hekelaar Annelies Hoogcarspel Yvonne van der Mey Marjolein van Os
Yvonne Tiberius - van Offeren Ingrid Scholten Lars Soerink Nico Vlasveld Jan Wieringa
De districtscommissie heeft in de eerste plaats een parlementaire functie. We vertegenwoordigen de Gelderse leden in de landelijke verenigingsraad. Meestal zijn we het wel eens met de lijnen die uitgezet worden door bestuur en directie, maar soms ook niet. Bij het voorstel om jaarlijks een landelijke grote achterbanraadpleging te houden hadden we bedenkingen. We hadden dit ook van te voren gecheckt bij onze achterban en bij medewerkers in Gelderland en ook die waren van mening dat eens per jaar teveel van het goede was. Tijdens de vergadering van de verenigingsraad bleek uiteindelijk dat ook de andere provincies hun twijfels hadden en dus is besloten dat het bestuur het voorstel heroverweegt. Het gaf wederom voldoening om te constateren dat de mening van de verenigingsraad er toe doet. Als voorloper op het gebied van achterbanparticipatie heeft de Districtscommissie Gelderland in 2014 gerealiseerd dat bij alle beheereenheden een Permanente Contactgroep (PCG) is georganiseerd. Er zijn nu in Gelderland zes permanente contactgroepen die regelmatig onder leiding van een districtscommissielid overleggen met de beheerder. Een hoogtepunt in 2014 was de ledenmiddag die werd gehouden in de stal van de boerderij van Natuurmonumenten, de Grote Modderkolk in Loenen, waarvoor 150 leden zich hadden aangemeld. We zaten op de voergang van de stal en vooral de geboorte van een kalfje tijdens de ledenvergadering was erg bijzonder…. en nog boeiender dan de vergadering…..
Jan Wieringa Voorzitter Districtscommissie Gelderland
Landelijk............................................................................................................................................... 5 Provinciaal ........................................................................................................................................... 5
3.1
Verenigingsraad....................................................................................................................... 6
April 2014 ........................................................................................................................................ 6 November 2014 ............................................................................................................................... 6 3.2
Voorjaarsforum ....................................................................................................................... 7
3.3
Klankbordbijeenkomst belangenbehartiging .......................................................................... 7
3.4
Agenda wilde dieren................................................................................................................ 7
3.5
Agenda Natuurbeleving ........................................................................................................... 8
4.1
Permanente contactgroepen .................................................................................................. 9
De Graafschap ................................................................................................................................. 9 Montferland .................................................................................................................................... 9 Noord-West Veluwe ...................................................................................................................... 10 Veluwezoom .................................................................................................................................. 10 Zuid-West Veluwe ......................................................................................................................... 11 Oost Veluwe .................................................................................................................................. 11 4.2
Debatavond Natuurbeleving ................................................................................................. 11
Stelling 1
................................................................................................................................... 12
Stelling 2
................................................................................................................................... 12
Stelling 3
................................................................................................................................... 12
Stelling 4
................................................................................................................................... 12
4.3
Ledenmiddag en vergadering ................................................................................................ 13
Algemene Ledenvergadering (ALV) ............................................................................................... 13
Bijlage 1:
Samenstelling Districtscommissie Gelderland ........................................................... 16
Bijlage 2:
Contactgegevens Natuurmonumenten en Regio Gelderland ................................... 17
De districtscommissies van Natuurmonumenten vertegenwoordigen de stem van de 735.000 leden. Natuurmonumenten kent dertien districten: alle twaalf provincies plus Amsterdam. De 84, door de leden gekozen, afgevaardigden vormen samen de verenigingsraad. De verenigingsraad zorgt ervoor dat de stem van leden doorklinkt in de koers van de vereniging. Samen met het bestuur denkt, praat en beslist de verenigingsraad mee over de hoofdlijnen van het beleid. Daarnaast keurt de verenigingsraad het jaarverslag goed en benoemt zij de bestuursleden. De Districtscommissie Gelderland heeft een vertegenwoordiging van 8 personen in de verenigingsraad en is hiermee de spreekbuis voor circa. 80.000 Gelderse leden. Door het aftreden van twee leden is begin 2014 een wervingstraject gestart en zijn in 2014 twee nieuwe leden begonnen. Tevens zijn vier kandidaat-leden geworven om eventueel de commissie uit te breiden tot 12 leden. De Gelderse Districtscommissie vergadert 8 keer per jaar in het regiokantoor in Rheden. Onderwerpen die aan de orde komen zijn van landelijk of regionaal belang. Naast de leden van de districtscommissie is vrijwel altijd een vertegenwoordiger van de regio (directeur of vervanger) aanwezig voor nadere toelichting en uitwisseling van ideeën. Een belangrijk onderwerp dit jaar was de ledenraadpleging “Natuur en Natuurbeleving”. De Gelderse Districtscommissie heeft daarvoor een aparte discussieavond georganiseerd onder leiding van Ruben Smit. Op deze avond werd door ongeveer 80 leden over een viertal stellingen gedebatteerd (zie ook paragraaf 4.2). Vanuit de Gelderse Districtscommissie zijn er bovendien ook permanente contactgroepen actief. In de permanente contactgroepen hebben de districtscommissieleden rechtstreeks contact en discussie met bewoners en belanghebbenden van de genoemde natuurgebieden. Momenteel zijn er 6 permanente contactgroepen actief: 1. De Graafschap, 2. Zuid-West Veluwe, 3. Noord-West Veluwe 4. Montferland 5. Veluwezoom. 6. Veluwe Oost (sinds 2014) Er wordt daarnaast hard gewerkt aan een permanente contactgroep voor Winterwijk. Jaarlijks organiseert de Districtscommissie Gelderland een ledendag. In 2014 vond deze plaats bij De Grote Modderkolk in Loenen. De dag werd bezocht door ruim 100 leden. Ook brengt de districtscommissie zelf jaarlijks een werkbezoek aan een natuurgebied van Natuurmonumenten. In 2014 was dat Heumensoord (vlak bij Nijmegen). Dit natuurgebied is eigendom van de gemeente Nijmegen en wordt beheerd door Natuurmonumenten. Een uniek gebied aangezien het tegen de grote stad Nijmegen aanligt en dus een speciale aanpak vraagt vanwege de grote recreatieve druk op het gebied. Alles is ons uitgelegd door de beheerder en afgesloten met een prachtige wandeling door dit bijzondere gebied.
In het vorige jaarverslag berichtten we al over hoopgevende veranderingen sinds het aantreden van het huidige kabinet. In het voorjaar kwam de Rijksnatuurvisie “Natuurlijk verder” gereed. Hoewel de tekst zelf niet ter discussie stond, deed de overheid (Ministerie van Economische Zaken) een oproep om op dit document te reageren, onder meer ten behoeve van de opstelling van een Uitvoeringsagenda. Vergeleken met vorige beleidsdocumenten is er veel veranderd door de decentralisatie. Niettemin neemt het Rijk zijn verantwoordelijkheid met zijn voorwaardenscheppende rol (onder andere wetgeving) en als aanspreekpunt voor internationale gremia (Europese Unie en verdragen). Groen ondernemerschap speelt ook een belangrijke rol in de visie. Het beleid met betrekking tot de Ecologische Hoofdstructuur (voortaan “Natuurnetwerk Nederland”) wordt gerealiseerd volgens de afspraken met de provincies en daarnaast krijgen combinaties van natuur met andere functies nieuwe kansen. Op 16 juni stuurde staatssecretaris Sharon Dijksma een gewijzigd wetsontwerp Natuurbescherming naar de Kamer. Daaraan voorafgaand heeft (onder andere) Natuurmonumenten veel energie gestoken in voorstellen ter verbetering van het ontwerp. Dat mondde op 13 januari uit in de presentatie van visiedocument “Een nieuwe wet natuurbescherming” door Natuurmonumenten en Vogelbescherming namens 50 organisaties.
Begin juli 2014 is de Omgevingsvisie Gelderland (opvolger van het Streekplan) door Provinciale Staten vastgesteld, na uitgebreide voorbereiding in 2013-2014 door Gedeputeerde Staten, met inschakeling van organisaties en burgers (en verwerking van 519 zienswijzen). De vroegere Ecologische Hoofdstructuur is nu opgedeeld in het Gelders Natuurnetwerk (voornamelijk bestaand natuurgebied) en de Groene Ontwikkelzone (met verschillende functies waaronder natuur). Er komt 5300 hectare nieuwe natuur tegenover 10.000 hectare in oudere plannen. Bij de bescherming van het landschap ligt de nadruk op zeven Nationale Landschappen (waaronder Veluwe, Graafschap en Winterswijk). Over Nationale Parken wordt niet meer gesproken, hoewel er wel twee in Gelderland liggen. In de laatste fase hebben Provinciale Staten nog amendementen aangenomen, onder meer over de opzet van een wandelnetwerk en het handhaven van stiltegebieden. In 2014 kwam ook een Faunabeheerplan grofwild 2015-2019 gereed, waarin wat ruimere mogelijkheden zijn ontstaan voor de uitvoering van de Agenda Wilde Dieren van Natuurmonumenten.
Zoals reeds vermeld bestaat de verenigingsraad uit de gezamenlijke leden van de districtscommissies. Zij dienen tezamen als het parlement van Natuurmonumenten. De verenigingsraad heeft in 2014 tweemaal vergaderd: op 12 april en op 22 november.
Op de verenigingsraad van april is uitgebreid gesproken over de tweede achterbanraadpleging, te houden in 2015. Deze ging over beleving van de natuur. Veel energie is gestoken in het inventariseren van vragen en er zijn afspraken gemaakt over de rol van de verenigingsraad bij de keuze van onderwerpen in de toekomst en de vaststelling van nieuw beleid daarover. Er is ook veel aandacht besteed aan landelijk nieuws, zoals de Natuurvisie van het ministerie van Economische Zaken, de waterschapsverkiezingen en het Ganzenakkoord. In de ochtend van 12 april is er een financieel vragenuur gehouden, wat er mede toe bijdroeg dat de verenigingsraad het bestuur decharge kon verlenen over het, in 2013, gevoerde beleid. Met betrekking tot de, nog uit te voeren, evaluatie van de verenigingsraad in 2015 is afgesproken dat deze verbreed wordt tot het functioneren van de vereniging als geheel. Een belangrijk onderwerp was voorts “Natuurmonumenten en het landelijk gebied”. Aan de hand van een notitie werd gediscussieerd over de houding van Natuurmonumenten ten opzichte van ontwikkelingen in de landbouw met invloed op natuur en landschap. Dit onderwerp is min of meer permanent geagendeerd. Tot slot is een uitgebreide toelichting gegeven op het cultureel erfgoed van Natuurmonumenten (ook in de terreinen).
Op de verenigingsraad van november waren de begroting voor 2015 en de mogelijke achterbanpeiling in 2015 belangrijke onderwerpen. Met de begroting kwam ook het totale beleid in vogelvlucht aan de orde. Hierover heeft de Districtscommissie Gelderland diverse vragen gesteld, deels in het vragenuur, deels plenair. Wat de achterbanpeilingen betreft heeft de Districtscommissie Gelderland er op aangedrongen om in 2015 niet te veel hooi op de vork te nemen, gezien de doorwerking van twee vorige achterbanpeilingen die nog lopen. Besluitvorming daarover is toen aangehouden en overgelaten aan het bestuur. Van de laatste peiling, over natuurbeleving, werden de resultaten gepresenteerd. De, daarop gebaseerde, Agenda Natuurbeleving werd bediscussieerd en akkoord bevonden. Naar verwachting zal de verenigingsraad van april 2015 een definitieve uitwerking van de beleidsgevolgen behandelen.
Op 11 april 2014 vond in Amersfoort het Voorjaarsforum plaats, daags voor de verenigingsraad. Het voorjaarsforum is een jaarlijkse bijeenkomst van enkele honderden mensen die hetzij beroepsmatig, hetzij privé (zoals districtscommissieleden) sterk betrokken zijn bij natuurbescherming. Er zijn zowel presentaties als lange pauzes met gelegenheid voor netwerken. Tijdens deze bijeenkomst presenteerde staatssecretaris Sharon Dijksma, verantwoordelijk voor landbouw en voor natuur, haar nieuwe kijk op natuurbescherming waarbij ook de samenleving zelf, meer dan voorheen, dingen oppakt. Daarnaast belichtte historicus Rutger Bregman de geschiedenis van de vooruitgang. Het traditionele geloof in vooruitgang nadert het einde. Deze vooruitgang vinden we volgens Bregman niet meer in groei maar in meer vrije tijd, verwondering en idealisme. Vervolgens liet ontwikkelingspsycholoog Steven Pont zien wat kinderen nodig hebben om zich te ontwikkelen. Hij sprak over de zogenaamde “Groene pedagogie” met rijke ervaringen in de natuur. De laatste spreker, sociaal ondernemer Marieke Hart is gepassioneerd over de kracht van delen. Delen is het nieuwe hebben, was haar motto. Ze werkt aan sociale en ecologische duurzaamheid op een innovatieve manier.
Natuurmonumenten heeft een afdeling “Public Affairs” (voorheen Externe Betrekkingen) die veel werk maakt van beleidsbeïnvloeding op voornamelijk nationaal en Europees niveau. Tweemaal per jaar belegd de afdeling een vergadering met vertegenwoordigers van de districtscommissies om over zulke thema’s te discussiëren. Op 12 maart 2014 ging het over de nieuwe Natuurwet (zie ook hoofdstuk 2), de verkiezing van de Groenste Politicus (niet meer alleen op landelijk niveau) en de tweede achterbanraadpleging (na wildbeheer in 2013 nu: Natuurbeleving). Op de vergadering van 8 oktober stond de dreigende afschaffing, of uitholling, van de EU-Vogelrichtlijn en de EUHabitatrichtlijn centraal. Dat is de basis onder Natura 2000, het netwerk van door EU-wetgeving beschermde gebieden (in Nederland circa 160; onder andere de Veluwe en de Randmeren). Gevreesd werd dat de nieuwe Europese Commissie daartoe zou overgaan. Verder is onder meer gesproken over de inzet van Natuurmonumenten voor het landschap, over een (mogelijke) achterbanpeiling in 2015 en over stikstofuitstoot in de landbouw.
De uitkomsten van de in 2013 gehouden Wildenquête zijn in 2014 aan de leden gepresenteerd in de Agenda Wilde Dieren (edelhert, ree en wild zwijn). Er kwamen drie hooflijnen duidelijk naar voren: Ten eerste laat de achterban liever de natuur bepalen wat het draagvlak van een gebied is. Ten tweede is er brede steun voor het vergroten en verbinden van leefgebieden van het grote wild en als laatste is er een meerderheid van de deelnemers tegen preventief afschot om schade en onveiligheid te voorkomen. In het voorjaar van 2014 moest er een Faunabeheerplan Grofwild gemaakt worden voor de periode 2014-2019. Natuurmonumenten heeft in de besprekingen met de Provincie de hoofdzaken van de conclusies uit de enquête een duidelijke plaats gegeven. Ten eerste meer beleving van wilde dieren door bezoekers van de natuurgebieden; ten tweede meer leefruimte voor wilde dieren met
voorkoming van schade voor anderen door maatwerk; tot slot in enkele grote gebieden mogen wilde dieren en natuurlijke processen hun gang gaan. Door een heel scala van oplossingen wordt gewerkt aan het verwezenlijken van de bovengenoemde doelstellingen. Te denken valt aan: aanleg van wild- en bladakkers, het verminderen/beëindigen van afschot op plaatsen waar nu juist de belevingswaarde van wild groot is, op meer plekken en vaker wildexcursies aanbieden en het bouwen van (meer) kijkschermen om in rust het wild te kunnen zien. Het is een levend(ig) proces dat voortdurend aangepast zal moeten en kunnen worden.
In september 2014 vond opnieuw een achterbanraadpleging plaats, de Grote Natuur Enquête over natuurbeleving. Ruim 43.000 mensen deden mee. Uit de resultaten van de enquête werden 7 strategische doelen geformuleerd1:
In 2 landelijke bijeenkomsten met vertegenwoordigers van alle districtscommissies werden deze doelen uitvoerig besproken. Uiteraard was ook Districtscommissie Gelderland vertegenwoordigd. De verdere uitwerking is verwoord in de Uitvoeringsagenda Natuurbeleving 2105-2018. 1
Zie ook www.natuurmonumenten.nl/doe-mee/grote-natuur-enquete-de-uitkomsten
De permanente contactgroep van beheereenheid De Graafschap kwam in 2014 drie keer bij elkaar en eenmaal voor een excursie. De groep wisselt regelmatig ontwikkelingen uit en vormt een bron van informatie uit de omgeving voor de beheerder en het beheerteam. De permanente contactgroep werd geïnformeerd over de bijzondere inspanningen en monitoring die worden uitgevoerd voor boommarters (die in de bossen en landgoederen van de eenheid voorkomen). De permanente contactgroep dacht ook mee hoe bosgebied 't Hassink in overleg met de directe omgeving beheerd zou kunnen worden. Het bleek echter moeilijk om in de omgeving mensen te vinden die zich hiervoor wilden inzetten; het bleef bij een verkenning vanuit de permanente contactgroep en het advies om in Epse te investeren in een buurtbijeenkomst. Een andere belangrijke bijdrage aan de beheereenheid werd gevormd door feedback op een concept van de recreatievisie. Er werd opbouwende feedback gegeven waar Natuurmonumenten haar voordeel mee kon doen. Tenslotte werd ook het ganzenbeleid (van Natuurmonumenten en de buitenwereld) scherp in de gaten gehouden door leden van de permanente contactgroep. De contactgroep blijkt daarmee een waardevol platform te zijn om betrokken mensen uit de omgeving bij het werk van Natuurmonumenten te betrekken.
In 2014 heeft de Permanente contactgroep Montferland drie keer vergaderd. Eind 2013 is de nieuwe beheerder Evert Kock van Natuurmonumenten benoemd. Tevens zullen daarmee de beheereenheden van Montferland en Winterswijk samengevoegd worden. De twee beheergroepen zullen wel grotendeels zelfstandig blijven opereren. Er wordt ook niet gestreefd naar een eventueel ecologische verbinding. Een belangrijk onderwerp in de permanente contactgroep is de recreatieontwikkeling in het Montferland. Deze discussie is een uitvloeisel van een aantal belangrijke thema’s die de permanente contactgroep in 2012/2013 heeft opgesteld en loopt vooruit op de grote ledenraadpleging van oktober 2014. Binnen deze Permanente contactgroep heerst de mening “Terughoudend maar niet conservatief”. Evert neemt dit verder mee binnen Natuurmonumenten. Door afmeldingen zijn in september/oktober vier nieuwe leden geworven en is de permanente contactgroep weer op de gewenste sterkte. Tevens heeft René van de Veen de voorzittersrol overgedragen aan Gerard Hekelaar. René blijft lid wel van de permanente contactgroep. In juni heeft er een excursie “In de Akkers” plaatsgevonden. Onder leiding van Theo Nierkes hebben wij uitleg gekregen over een, ook voor Natuurmonumenten, uniek project met betrekking tot de biologische verbouw van gewassen. Boekweit, spelt, gierst et cetera. De akkers worden omzoomd door akkerkruid randen.
Het voorzitterschap is in 2014 overgedragen aan Yvonne van der Mey (districtscommissielid) door Dik Bos, oprichter van deze permanente contactgroep. Deze Permanente contactgroep, opgericht in 2010, had 15 leden in begin 2014.Er is in 2014 driemaal vergaderd en er is een zeer geslaagde bronstexcursie gehouden in de Leuvenumse Bossen. In deze omvangrijke beheereenheid (qua gebied) zijn er de afgelopen jaren veel werkzaamheden gestart en afgerond. Zo zijn in 2014 een groot deel van de werkzaamheden van het LIFE-project uitgevoerd dat enerzijds de zandverstuiving Hulshorsterzand weer laat stuiven en anderzijds de zandverstuiving door een heidecorridor aan laat sluiten op andere heidegebieden bij Elspeet. Naar verwachting zal dit omvangrijke project in 2015 af gerond worden. Verder is er veel werk verricht om de Hierdense Beek, een laaglandbeek die door de Leuvenumse Bossen stroomt, weer terug te brengen in de oude waterlopen. Er is daarbij ook gebruik gemaakt van trekpaarden. In 2014 zijn de voorbereidingen getroffen voor de uitvoering van een aantal Investeringen Landelijk Gebied 2014-2020 projecten, onder andere in Bloemkampen. Deze projecten zullen in 2015 aanvangen. De villa op landgoed Oud-Groevenbeek is geheel gerenoveerd en omgetoverd tot een locatie met zeer bijzondere vakantie appartementen, de zogenaamde “Landgoedvilla’s”. In het kader van het wildbeheer moest er in 2014 gesproken worden met Provincie en de Faunabeheereenheid over het wildbeleid voor de komende 6 jaren. Met de uitslag van de Wildenquête in de hand kon Natuurmonumenten als onderhandelaar een sterker standpunt innemen over onder andere afschot (aantallen en wenselijkheid) en tellingen. In het voorjaar van 2014 zijn door de leden van de permanente contactgroep, beheerder, faunabeheerder en vrijwilligers van de Noord West Veluwe een tweetal wildtellingen georganiseerd. Deze diende als tegenhanger van de officiële wildtellingen van de Fauna Beheer Eenheid en de Wild Beheer Eenheid. De aantallen wilde dieren die op die telavonden geteld werden, waren beduidend lager dan de officiële cijfers. Aan het einde van 2014 sloot de permanente contactgroep af met 13 actieve leden in verband met het schema van aftreden.
Deze permanente contactgroep vergaderde in 2014 vier keer. Ze organiseerde een excursie op 23 juni met als thema beheervisie. Daarnaast organiseerden de leden zelf twee excursies naar Beekhuizen en naar Eerbeek. Het ledenaantal liep om verschillende redenen terug van twaalf naar negen leden, zodat begin 2015 geworven zal worden. De groep heeft in 2014 met een nieuwe beheerder gezocht naar de juiste vorm van kiezen en voorbereiden van onderwerpen, het uitwisselen van meningen en discussiëren over die onderwerpen. De laatste vergaderingen van 2014 geven aan dat dat gelukt is. Men is enthousiast om verder te gaan. Tijdens deze vergaderingen is onder andere het wildbeheer op de Veluwezoom besproken. Hierbij staat de permanente contactgroep positief ten opzichte van het rond 1000 hectare afschotvrij worden van een deel van de Veluwezoom (aangesloten aan het afschotvrije Deelerwoud). De groep heeft in 2014 en in voorgaande jaren vaker en langer over de beheervisie 2014-2032 gesproken en is verheugd over het uiteindelijke resultaat. In discussie met de beheerder heeft de permanente
contactgroep suggesties gedaan voor oplossingen van het parkeerprobleem rond het Transferium. Een gesprek over de financiën werd als zeer informatief ervaren. De recreatiedruk op Veluwezoom is groot en de permanente contactgroep heeft een eerste discussie aan dit onderwerp gewijd op basis van een eigen notitie, maar dit zal ook in de volgende jaren weer aan de orde komen.
In 2014 zijn hebben er drie bijeenkomsten en een excursie plaatsgevonden. De excursie op 14 juni ging naar het Deelerwoud, als voorbereiding op het opstellen van de visie door de permanente contactgroep. Tevens heeft er een tweetal extra bijeenkomsten plaatsgevonden voor het opstellen van de Natuurvisie Deelerwoud. Onderwerpen die onder meer aan de orde kwamen: het “Nieuwe Natuurmonumenten”, hoe gaan we daar lokaal mee om? Dit onderwerp werd ingebracht door de permanente contactgroep. Herman Verbeek, medewerker communicatie, heeft een toelichting gegeven over de activiteiten die in de beheereenheid worden georganiseerd het vervolg op de ledenenquête over wildbeheer en de discussieavond op 8 oktober 2013. Een lid heeft ter gelegenheid van zijn afscheid van de permanente contactgroep een presentatie gegeven over zijn beleving van bossen. Leerzaam hoe lastig het is om zoals hij te denken in sfeer, belichting en vormen in plaats van meteen in bostypen, soortensamenstelling en beheer. door de beheerder is gevraagd of de permanente contactgroep een eigen visie wilde opstellen voor het Deelerwoud. Deze visie zal worden gebruikt als input voor de visie die door de werkorganisatie wordt opgesteld. In twee extra bijeenkomsten met een deel van de permanente contactgroep is de visie opgesteld. Twee leden hiervan hadden het voortouw. Er kwam geen eenduidige visie uit, maar een tweetal verschillende denkrichtingen. De beheerder is tevreden met het eindresultaat en blij met deze betrokkenheid van leden bij het tot stand komen van de visie. Dit geeft ook een zekere legitimiteit aan het handelen van Natuurmonumenten in het gebied.
In het najaar van 2014 hebben we de voorbereidingen getroffen voor de oprichting van de permanente contactgroep Oost Veluwe. Naar aanleiding van onze persberichten hebben ruim 30 omwonenden van de beheereenheid gereageerd en hun interesse in deelname aan de nieuwe permanente contactgroep getoond. Samen met de beheerder Hans van Dijk is een voorselectie gemaakt en zijn zo’n 20 geïnteresseerden gesproken. Uiteindelijk hebben we 12 personen uitgekozen voor deelname aan de permanente contactgroep en is een mooie gemêleerde groep ontstaan qua achtergrond, leeftijd, man/vrouw en interesses. Vol enthousiasme is deze groep begin januari 2015 voor het eerst bijeen geweest.
In de aanloop naar de landelijke enquête over Natuurbeleving werd op 17 september 2014 een debatavond gehouden. De schuur Oud-Reemst van Natuurmonumenten in Otterlo was het decor. De opkomst was groot, circa 80 deelnemers namen deel aan een levendig debat onder leiding van
Ruben Smit, ecoloog en natuurfilmer en bekend van de film De Nieuwe Wildernis. Onder de deelnemers bevond zich een 15-tal jongeren en hun docenten van Helicon een opleidingsinstituut voor groene beroepen. De aanwezigheid van deze jongeren, tussen verder overwegend ouderen, gaf extra dynamiek aan het debat en leidde tot stevige discussie. Er werd gedebatteerd over 4 stellingen. Door de voor- en tegenstanders in de ruimte een positie te laten innemen, ontstond er een levendige avond. Het bewegen in de ruimte creëerde een sfeer waarin men gemakkelijker op elkaar reageerde. De debatleider wist daarbij de tongen goed los te maken.
De meeste aanwezigen waren van mening dat er wel gereguleerd moet worden. De natuur is van iedereen, maar kwetsbare gebieden moeten extra worden beschermd. Dit moet echter niet leiden tot ‘verhekking’ van de natuur.
‘ ’ Dat er sprake is van gebruikersconflicten werd wel duidelijk in de discussie. Aan de ene kant zoeken veel mensen de natuur voor de rust, terwijl voor anderen de natuur het decor is voor (sportieve) activiteiten. Hier werd vooral duidelijk dat de jongeren de natuur meer beleven op de mountainbike, waar ouderen vooral kiezen voor wandelen. Het waren met name de jongeren die vonden de oplossing voor gebruikersconflicten vooral gezocht moet worden in verdraagzaamheid naar elkaar. Zonering in ruimte werd in het algemeen gezien als een betere oplossing voor gebruikersconflicten dan zonering in tijd.
De verhouding eens-oneens was ongeveer 40-60. De discussie maakte duidelijk dat er bereidheid is om te betalen voor natuur, bijvoorbeeld op plaatsen waar veel bezoekers komen en voorzieningen zijn. Leden van Natuurmonumenten moeten hierbij wel voordeel hebben van hun lidmaatschap. Ook vonden de aanwezigen dat Natuurmonumenten meer opbrengst kan halen uit natuur, door bijvoorbeeld houtverkoop en verkoop van geschoten wild.
Men was het eens dat er sprake is van een maatschappelijk probleem en dat er veel aandacht moet zijn voor het organiseren van activiteiten voor kinderen in de natuur. Ook vond men dat er op basisscholen en op docentenopleidingen meer aandacht gegeven moet worden aan natuureducatie.
Op zaterdag 10 mei 2014 vond de jaarlijkse Ledenmiddag van Districtscommissie Gelderland plaats. De uitnodiging voor de Ledenmiddag is gepubliceerd op de landelijke website van Natuurmonumenten en in het tijdschrift Puur Natuur. Daarnaast zijn alle Gelderse leden van Natuurmonumenten, waarvan een emailadres bekend is, uitgenodigd vanuit het centrale kantoor in ’s Graveland. De Districtscommissie Gelderland heeft daarnaast uitnodigingen verstuurd aan de email-klankbordgroep en de leden van de permanente contactgroepen in Gelderland. Via een aanmeldknop konden belangstellenden zich aanmelden voor de ledenmiddag. In totaal hebben ruim 150 mensen zich aangemeld en waren er 100 aanwezigen. Vermoedelijk door het slechte weer wat minder dan verwacht. Hoe dan ook nog steeds een goede opkomst. De Ledenmiddag ving aan met de Algemene Ledenvergadering van de regio Gelderland met aansluitend een presentatie door de beheerder van Oost-Veluwe. Beide onderdelen vonden plaats in de stal van de Brandrode runderen (een tot voor kort zeldzaam ras, mede door Natuurmonumenten gered van de ondergang). Ter afsluiting konden de aanwezigen deelnemen aan een drietal excursies.
De voorzitter, Jan Wieringa, heette de aanwezigen welkom en gaf een toelichting op het programma. Ook werden de aanwezige districtscommissieleden aan de vergadering voorgesteld. Vervolgens gaf de secretaris, Yvonne Tiberius, een uiteenzetting over het werk van Districtscommissie Gelderland. Dat kan ook nagelezen worden in het jaarverslag over 2013 (ter plaatse uitgereikt).2 Hierna volgde het formele deel van de algemene ledenvergadering: de verkiezing van twee nieuwe districtscommissieleden alsmede verantwoording over de financiën van de Districtscommissie Gelderland. De voorzitter noemde de twee daarvoor door de districtscommissie geselecteerde kandidaten: Vlok van Harten (aanwezig) en Yvonne van der Mey (verhinderd). De voorzitter stelde voor aan deze vorm van democratie invulling te geven door de twee kandidaten bij acclamatie te kiezen, hetgeen geschiedde. Hiermee is de districtscommissie weer op sterkte (8 leden). Daarna gaf de voorzitter een toelichting op de financiën. De uitgaven in 2013 zijn ruimschoots binnen budget gebleven. Ter afsluiting volgde een inhoudelijk gedeelte, gericht op het onderwerp van de komende achterbanraadpleging in najaar 2014. Deze ging over het thema “Natuurbeleving”. Zoals bekend ging de achterbanraadpleging (40.000 respondenten, waarvan drie kwart lid) in 2013 over het beheer van grote zoogdieren, uitmondend in het beleidsdocument ‘Agenda Wilde Dieren’ (zie jaarverslag 2013). Om een eerste indruk te krijgen van de reacties van de aanwezige Gelderse leden zijn een aantal stellingen/vragen in discussie gegeven. Deze zijn zo scherp gesteld, dat sommigen tegen alle stellingen waren, maar ze maakte in elk geval discussie los, wat ook de bedoeling was. Na de inhoudelijke discussie sloot de voorzitter af met de aankondiging van een grote achterbanraadpleging in het najaar. Hierna volgde een presentatie van Hans van Dijk (beheerder) over de beheereenheid Oost-Veluwe. Vervolgens vonden de excursies plaats naar een drietal bestemmingen: Open Erf de Groote Modderkolk, kasteel Ter Horst en de Loenense watervallen bij de kop van de nabijgelegen spreng.
2
Dit jaarverslag is ook beschikbaar op de site van Natuurmonumenten
De verantwoording van de financiën van Districtscommissie Gelderland vindt plaats op kasbasis. Dat wil zeggen dat uitgaven die in 2014 zijn gedaan, worden verantwoord. Kosten van districtscommissieleden of permanente contactgroep leden die in 2014 zijn gedeclareerd, maar betrekking hebben op 2013, maken ook onderdeel uit van deze verantwoording. De belangrijkste uitgavenposten betreffen reiskosten (EUR 1.900) en locatiekosten (EUR 1.181) in het kader van districtscommissievergaderingen, de jaarlijkse ledenmiddag, het jaarlijkse werkbezoek van de districtscommissie, uitgaven van permanente contactgroepen en diverse andere uitgavenposten van de districtscommissie (EUR 349, zoals bankkosten, Gelderse Natuur Milieu Federatie lidmaatschap en kleine bedankjes voor vertrekkende districtscommissie/permanente contactgroep leden dan wel externe sprekers tijdens bijeenkomsten). Het budget voor 2014 bedroeg EUR 3.750. Met de totale uitgaven in 2014 van EUR 3.430 is de Districtscommissie Gelderland ruim binnen budget gebleven. Alleen het onderdeel districtscommissievergaderingen laat een forse overschrijding zien ten opzichte van het budget. Dit komt door late declaraties van kosten 2013 waardoor de uitgaven pas in 2014 zijn gedaan. In de verantwoording van 2013 is juist een onderschrijding op deze post zichtbaar. Er is dus sprake van verschuiving. Uitgaven DC Gelderland 2014 Bedragen in EUR
Werkelijk
Begroot
DC Vergaderingen
831
500
DC Jaarvergadering en ledenmiddag
776
1250
DC werkbezoek
585
850
Kosten DC organisatie
367
200
Klankbord- en contactgroepen
364
350
Voorjaarsforum/ themaoverleg
264
200
BRO’s, stafbezoek, VZ-overleg
114
150
Verenigingsraad en excursie
76
50
Overige activiteiten
33
100
Opleiding en introductie
20
100
3.430
3.750
Totale uitgaven
E-mail
[email protected]
Voorzitter Penningmeester Secretaris
Jan Wieringa, Doorwerth Yvonne Tiberius - van Offeren, Apeldoorn Ingrid Scholten, Arnhem
Voorzitter e-KBG
Annelies Hoogcarspel, Arnhem
Voorzitter PCG Noord-West Veluwe Voorzitter PCG Zuid-West Veluwe Voorzitter PCG De Graafschap Voorzitter PCG Veluwezoom, vm. DC-lid Voorzitter PCG Montferland Voorzitter PCG Oost Veluwe
Yvonne van der Mey, Elspeet Marjolein van Os, Ede Lars Soerink, Leuvenheim Pieter Schmidt, Renkum Gerard Hekelaar, Groenlo Yvonne Tiberius - van Offeren, Apeldoorn
Districtscommissielid Districtscommissielid Districtscommissielid Districtscommissielid Districtscommissielid
Gerard van Dijk, Nijkerk Vlok van Harten, Winterswijk Gerard Hekelaar, Groenlo Geerte Dellaert, Arnhem Nico Vlasveld, Arnhem
Natuurmonumenten Adres
Noordereinde 60 Postbus 9955 1234 ZR ’s Graveland
Telefoon
035-6559955 035 – 6559911 (ledenservice)
Website
www.natuurmonumenten.nl
Regio Gelderland Adres
Telefoon
Heuvenseweg 5 6991 JE Rheden 026-3523456
