Wonden, windselen & zwachtelen Door: Antoinette Zunnebeld, Praktijkbegeleider / coordinator W.E.C. Dermatologisch Centrum Isala te Zwolle
Verdeling wonden * chirurgische wonden * ulcus cruris wonden * diabetische wonden * decubitus wonden * oncologische wonden
Chirurgische wond
Ulcus cruris
Diabetische wond
Decubitus wond
Oncologische wond
Het kijken naar een wond Kleur v.d. wondbodem (granulatie, fibrine & necrose)
*
* wondranden * exsudaat * geur * grootte/diepte/vorm
Wondclassificatiemodel WCS model • Op basis van kleurindeling: • * zwart • * geel • * rood
TIME management • Op basis van verschillende factoren: • Tissue management (weefsel) • Infection (ontsteking) • Moisture imbalance (vochtbalans) • Edge of wound non advancing (wondranden)
Fasen van wondgenezing • 1. Reactiefase ( het debris wordt opgeruimd en het wondbed wordt weer schoon ) • 2. Regeneratiefase (vervanging beschadigde dermis door nieuw weefsel ) • 3. Rijpingsfase ( uitrijpen van granulatieweefsel )
Wondbedvoorbereiding Necrosemanagement Herstel van de bacteriële balans Exsudaatmanagement Inzicht in cellulaire disfunctie en verstoorde biochemische balans En verder behandeling oorzaak ontstaan wond • • • •
Wondprodukten
Wat moet je weten om het juiste verband te kiezen ? Is er infectie in de wond ? • Wat is voor de patiënt prettig ? Is er necrose aanwezig ? • Wat schrijft het protocol voor ? Wat is de mate van exsudaat ? Hoe diep is de wond ? • Wanneer een product al enkele weken (min. 2) wordt gebruikt Is er voldoende granulatiezonder effect, het beleid herzien ! weefsel ? • Is er sprake van vastzittend fibrineus beslag ? • • • • •
En bij wie gaan we dan zwachtelen ??
Indicaties compressietherapie • Tegengaan van oedeem (of het nu ontstaat door veneuze insufficiëntie, hartfalen, wondroos of immobiliteit) • Behandeling ulcus cruris: vrijwel elk ulcus geneest sneller als er de juiste compressie gegeven wordt • Tegengaan van lymfoedeem (bv aan een arm na een lymfeklierdissectie bij borstkanker) • Behandeling diepe veneuze trombose • Als onderdeel van behandeling van varices • Behandeling erysipelas, cellulitis, hypostatisch eczeem
Enkele voorbeelden
Contra-indicaties compressietherapie • Arteriële insufficiëntie : belemmeren of volledig afsluiten van toevoer arterieel bloed • Totaal afgesloten diep veneus systeem • Allergie voor één van de bestanddelen van de zwachtels of therapeutische kousen Relatieve contra-indicaties: • Perifere neuropathie bij diabetes mellitus • Decompensatio cordis
Het doel van ambulante compressie therapie:
• Oedeem snel en blijvend te laten verdwijnen • De bloed- en lymfestroom te versnellen • De functie van kapotte kleppen in de venen te ondersteunen • De functie van de spierpomp te verbeteren
- Niet-elastische korte/middel-rek zwachtels • Zwachtels met een hoge werkdruk en een lage rustdruk Let op: • werken alleen bij mobiele patiënten • Blijven zitten tot aan de volgende behandeling
Korte rek methode volgens (oude) CBO-richtlijn
• Beenvolgend zwachtelen • Gebruik maken van polstermateriaal • Overal evenveel druk • Landelijk het meest gebruikt en goedkoopst
- Elastische lange rek zwachtels Zwachtels met een hoge rustdruk en een lage werkdruk Rustdruk = de druk die een zwachtel uitoefent op een liggend been Werkdruk = de druk die een zwachtel uitoefent tijdens het lopen
Let op ! • Zwachtels moeten er ‘s avonds af en ‘s morgens weer om heen • Toepassen bij patiënten die bedlegerig zijn / immobiel
Aandachtspunten compressietherapie Weten hoeveel compressie er gegeven mag worden Zoeken naar balans in compressie Techniek beheersen Kwaliteit van leven patiënt Goede leefstijladviezen geven (bewegen, gewichtscontrole, dragen juiste schoenen) • Aandacht voor nabehandeling en therapietrouw • Kwaliteit blijven bewaken • • • • •
Gaan we windselen ………….of toch maar met de juiste techniek zwachtelen ??
Bedankt voor jullie aandacht !
