Audit & Assurance I proefexamen - uitwerking
Opmerking vooraf: Dit betreft slechts een antwoordindicatie. De onderstaand opgenomen antwoorden zijn ontleend aan het leerboek/literatuur. Het is de bedoeling dat de kandidaat een antwoord geeft dat de “kern”van de vraag weergeeft en aantoont dat hij de stof beheerst. Een letterlijke opsomming is niet vereist.
ETA: deel Algemene beginselen ( totaal 8 punten) 1.
Aan welke kenmerken moet een assurance-opdracht voldoen? (4 pnt.) De vijf kenmerken waaraan een assurance-opdracht moet voldoen volgt uit de definitie van een assurance-opdracht: • Drie betrokken partijen (accountant; gebruiker; opdrachtgever) • Object van onderzoek (geschikt) • Toetsingscriteria (toepasbaar) • Assurance-informatie (toereikend) • Conclusie (schriftelijk rapport)
Uit: ETA deel Algemene beginselen (5e druk) hfdst. 5.2 blz. 87 t/m 90
2.
Wat is het doel van de controle van een jaarrekening? (2 pnt.) Het doel van de controle van een jaarrekening is: de accountant in staat te stellen een oordeel te geven of de jaarrekening in alle van materieel belang zijnde opzichten in overeenstemming is met de van toepassing zijnde grondslagen van financiële verslaggeving. (NV COS 200)
Uit: ETA deel Algemene beginselen (5de druk) hfdst.7.1 blz. 122
3a.
Wanneer is informatie van materieel belang? (2 pnt.) • • •
indien het weglaten of het onjuist weergeven daarvan, de economische beslissingen die gebruikers op basis van de jaarrekening nemen, zou kunnen beïnvloeden.
Uit: ETA deel Algemene beginselen (5e druk) hfdst. 8.1 blz. 132
3b.
Wat is de relatie tussen materieel belang en controletolerantie? (9 pnt.) De inschatting van toegestane afwijkingen van materieel belang tijdens de controle wordt meestal aangeduid als de controletolerantie en wordt afgeleid van de ex-ante inschatting van de afwijkingen van materieel belang voor de jaarrekening als geheel tijdens de planningfase dat met de jaarrekeningtolerantie wordt aangeduid. Nadat de accountant bepaald heeft welke posten in de jaarrekening van materieel belang kunnen zijn, dan wordt tijdens de controle op posten niveau een inschatting van het risco van een afwijking van materieel belang gemaakt. Tussen beide begrippen is sprake van een inverse (=omgekeerd) relatie, want hoe hoger het niveau van materieel belang is, des te lager wordt het controlerisico. (of andersom)
Uit: ETA deel Algemene beginselen (5e druk) hfdst.8.2 materieel belang blz.133/134
1
Audit & Assurance I proefexamen - uitwerking
4.
Tijdens de eindejaarscontrole besteedt de accountant bijzondere aandacht aan kritische posten. Leg uit waarom deze posten systeem- en/of gegevensgericht dienen te worden gecontroleerd (5 pnt.) De uitdrukking “kritische posten” slaat op bepaalde specifieke, bijzondere transacties, mutaties en saldi, waarin: Een meer dan normaal (verhoogd) risico op fouten van materieel belang schuilt, dan wel door onregelmatigheden als gevolg van doorbreking van interne controle tot stand zijn gekomen of door subjectieve oordelen worden bepaald en van bijzonder belang zijn voor het beeld van de jaarrekening Tijdens de tussentijdse controle worden vaak al aanwijzingen verkregen over dat soort posten die nog duiden op fouten van materieel belang, ondanks de uitvoering van cijferanalyse en systeem- en gegevensgerichte controlewerkzaamheden nog onvoldoende controle informatie heeft opgeleverd. Daarom worden de kritische posten bij de jaarafsluiting altijd gegevensgericht gecontroleerd om aanvullende controle informatie te verkrijgen.
Uit: ETA deel Toepassingen (5e druk) hfdst. 1.6 eindejaarscontrole blz. 21/20
5.
Noem drie controletechnieken ten aanzien van de balanspost handelsdebiteuren en geef daar tevens bij aan gelet op de controledoelstelling voor debiteuren de mate van zekerheid bij de door u genoemde controletechnieken. (3 pnt.) Bestaanscontrole Handelsdebiteuren d.m.v: Afloopcontrole; Saldobevestigingen en Ontstaanscontrole 2 De mate van zekerheid van deze 3 vormen van controletechniek is als volgt: • • •
Afloopcontrole geeft de meeste zekerheid (controle informatie) over het bestaan en de waardering van de vordering; Saldobiljettencontrole verschaft alleen informatie over het bestaan per balansdatum en zegt niets over de waardering; dus geeft deze controletechniek slechts een beperkte mate van zekerheid; Ontstaanscontrole geeft een geringe mate van zekerheid over het bestaan, want het zegt alleen dat de vordering is ontstaan, maar niets over het feit of de vordering op balansdatum nog bestond.
Uit: ETA deel Toepassingen (5e druk) hfdst. 8.2.4 Vorderingen blz. 186
2
Audit & Assurance I proefexamen - uitwerking
Toepassingscase Gebeurtenissen na balansdatum ( totaal 6 pnt.) Vraag: 6.
Welke acties dient deze accountant naar uw mening naar aanleiding van dat krantenbericht te ondernemen? (15 pnt.) De accountant dient in dit geval de volgende acties te ondernemen: • • •
kennisnemen van het krantenbericht over grondvervuiling op het terrein; inwinnen van inlichtingen bij lokale overheid en milieu deskundige hieromtrent; waarnemingen ter plaatse voor aanwijzigingen op het terrein met deskundige;
• • •
opvragen inspectie rapporten milieudienst; raadplegen openbare registers voor voorwaarden in afgegeven vergunningen; controle van aanslagen gemeentelijke heffingen op boetes voor milieuvervuiling;
•
overleg met cliënt welke interne beheersingsmaatregelen er zijn getroffen naar aanleiding van dit krantenbericht en waarom heeft cliënt de accountant niet eerder geïnformeerd; navraag doen naar recente schone grond verklaring; doornemen recente correspondentie besluiten en notulen directie;
• • • • • • •
beoordelen productierapporten en nacalculaties voor afval en afvoer vervuild tin; beoordelen schattingen van de cliënt ten aanzien van de verwachte omvang van mogelijke milieuclaims op juistheid en toereikendheid voor voorziening milieuschade; voorstel tot aanpassen concept jaarrekening o.a. waardering grond, voorraden; in kaart brengen van de mogelijke gevolgen voor de continuïteit van de onderneming door eventuele intrekking van vergunningen voor tinproductie; consequenties beoordelen voor oordeel accountantsverklaring bij materiële of wezenlijke onzekerheid als gevolg van het aanwezig zijnde milieurisico;
noot: voor toekennen punten: beoordelen op diepgang en relevantie in kader van de te verrichten werkzaamheden bij deze gebeurtenis vóór datum samenstellingsverklaring. Uit: ETA deel 2 Toepassingen (5e druk); hfdst. 9.4 blz. 225; hfdst. 8.2.2. blz. 175/176 en hfdst. 12.3.2 blz. 273. (opdracht 9.2 blz. 234)
VGC Het uitgangspunt van de VGC is dat een accountant optreedt in het algemeen belang en daarin zijn verantwoordelijkheid neemt. Dit uitgangspunt is verankerd in alle fundamentele beginselen die voor iedere accountant van toepassing zijn. Deze beginselen dient een accountant met name in zijn professioneel en zakelijk handelen toe te passen. 7.
Noem deze fundamentele beginselen zoals genoemd in de VGC en leg uit wat ze betekenen.(5 pnt) Deze fundamentele beginselen zijn: • integriteit; de accountant treedt in zijn beroepsmatige en zakelijke betrekkingen eerlijk en
3
Audit & Assurance I proefexamen - uitwerking
• •
•
•
objectiviteit; de accountant laat niet toe dat zijn professioneel of zakelijk oordeel wordt aangetast door een vooroordeel, belangentegenstelling of ongepaste beïnvloeding door een derde. deskundigheid en zorgvuldigheid; de accountant houdt zijn deskundigheid en vaardigheid op een niveau dat is vereist om aan een cliënt of werkgever adequate professionele dienstverlening te kunnen verlenen. De accountant handelt bij het verlenen van een professionele dienst zorgvuldig en in overeenstemming met de van toepassing zijnde vaktechnische en overige beroepsvoorschriften. geheimhouding; de accountant eerbiedigt het vertrouwelijke karakter van informatie die hij in het kader van zijn beroepsmatig en zakelijk handelen heeft verkregen. Hij maakt deze informatie zonder specifieke machtiging daartoe niet aan een derde bekend, tenzij wettelijk of beroepshalve een recht of een plicht daartoe bestaat. Het is de accountant niet toegestaan vertrouwelijke informatie die hij bij zijn beroepsmatig of zakelijk handelen heeft verkregen, te gebruiken om zichzelf of een derde te bevoordelen. professioneel gedrag; de accountant houdt zich aan de voor hem relevante wet- en regelgeving en onthoudt zich van handelen dat het accountantsberoep in diskrediet brengt.
Blz 50 e.v. elementaire theorie accountantscontrole 8.
Geef de definitie van het begrip “aan assurance verwante opdrachten”. (3 pnt.) De opdracht tot het samenstellen van financiële informatie; en de opdracht tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden met betrekking tot financiële informatie, zoals bedoeld in de nadere voorschriften controle- en overige standaarden (NV COS) .
Uit: HRA deel I editie maart 2009: VGC Definities (AA) sub a. blz.192 (of HRA deel I editie 2007 blz.152.) 9.
De VGC bestaat uit normen, toelichtingen en voorbeelden. Hoe is dit onderscheid in de tekst van de VGC te herkennen c.q. aangegeven? (3pnt.) Dit onderscheid blijkt uit dat: gedragsnormen staan vetgedrukt (bold) toelichtingen en voorbeelden in grijs (grey) voorbeelden van waarborgen en bedreigingen in appendix (grey)
Uit: VGC tekst 10
Wat is de functie van de VGC? (4 pnt.) richting gevend voor functioneren van accountants verduidelijking richting maatschappelijk verkeer wat verwacht mag worden van accountants bij de uitvoering van hun werkzaamheden onzekerheid over het handelen van accountants weg te nemen garantie beiden voor een goede beroepsuitoefening voorbereiden (studie) op uitoefenen van beroep waarborgen richting toezichthouders (governance) principle based van opzet (Code of Ethics)
Uit: ETA deel Algemene beginselen (5e druk) hfdst. 3.2 blz. 48 en af te leiden uit normen in VGC (evenals uit HRA Deel 2 editie 2007 deel 1 hfdst.3.2 blz.39)
4
Audit & Assurance I proefexamen - uitwerking
NV COS 4410 11.
(totaal 25 pnt.)
Wat is het doel voor de accountant van een samenstellingsopdracht? (2 pnt.) het verzamelen, verwerken, rubriceren en samenvatten van financiële informatie tot een financieel overzicht, vanwege zijn deskundigheid op het gebied van verslaggeving.
Uit: NV COS 4410 par. 4 12.
Welke elementen bevat een samenstellingsverklaring? (4 pnt.) -
-
opschrift geadresseerde vermelding dat de opdracht is uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de standaard m.b.t. samenstellingsopdrachten identificatie van het financiële overzicht met de opmerking dat deze is gebaseerd op de van de leiding van de entiteit verkregen informatie de vermelding dat de leiding van de entiteit verantwoordelijk is voor het financiële overzicht dat door de accountant is samengesteld de mededeling dat geen zekerheid omtrent de getrouwheid wordt verstrekt een paragraaf waarin de aandacht gevestigd wordt op de toelichting op de van materieel belang zijnde afwijkingen van de van toepassing zijnde grondslagen voor financiële verslaggeving (indien van toepassing) datum van de samenstellingsverklaring adres van de accountant ondertekening (naam accountant met titel en de naam van de accountantspraktijk)
Uit: NV COS 4410 par.18 ( noot: de 6 belangrijkste moeten genoemd zijn voor toekennen
13.
Tijdens de uitvoering van een samenstellingsopdracht constateert u dat de door uw cliënt verstrekte financiële informatie op een aantal punten onjuist c.q. onvolledig is. Welke aanvullende werkzaamheden dient u dan te verrichten? (5 pnt.) • • • • • •
bij de leiding inwinnen van inlichtingen om de betrouwbaarheid en volledigheid van de verstrekte informatie vast te stellen de maatregelen van interne beheersing beoordelen of toetsen; verificatie van verkregen informatie en van ontvangen toelichtingen aanvullende informatie opvragen opdracht teruggeven bij weigering deze informatie te verstrekken opdrachtgever op de hoogte stellen van de redenen van teruggave opdracht.
Uit: NV COS par. 13 en 14 en 4410.
14.
Noem 4 soorten van werkzaamheden, die bij het uitvoeren van een samenstellingsopdracht in Leidraad 14 worden aanbevolen om in een werkprogramma op te nemen? (4 pnt.) De specifieke werkzaamheden die bij een samenstellingsopdracht van belang zijn om in een werkprogramma op te nemen kunnen bestaan o.a. uit:
5
Audit & Assurance I proefexamen - uitwerking
o o o o o o o o o o
aansluiten beginbalans met cijfers voorgaande eindbalans aansluiten specificaties met grootboek toetsen aanvaardbaarheid waarderingsgrondslagen toetsen presentatie en rubricering vermogen en resultaat uitvoeren van cijferanalyses vaststellen essentiële totaalverbanden (netwerk van controletotalen) kritisch doornemen van grootboekrekeningen vastleggen van investeringen en berekende afschrijvingen doornemen van periodiciteit van bepaalde kosten beoordelen gebeurtenissen na balansdatum en continuïteit van de onderneming en de in NV COS 4410 genoemde werkzaamheden
noot: voor toekennen punten letten of de meest * belangrijkste in uitwerking voorkomen. Uit: Leidraad 14 (dec. 2008) hoofdstuk 2 par. 2.6
Toepassingscase De Bungalow (40 punten) Vragen: 15.
Welke typologie(ën) zijn bij deze onderneming te herkennen? (5 pnt)) Recreatiepark De Bungalow B.V. is een dienstverlenende onderneming met als hoofdkenmerken van typologieën: dienstverlening met beschikbaarstelling van ruimte met specifieke reservering van de capaciteit voor de camping; tennisbanen en bungalows voor verhuur; dienstverlening met doorstroming van een zekere mate van eigen goederen die eigendom zijn van het bedrijf voor het café-restaurant en pub; handelsactiviteit met winkel organisatie voor de supermarkt. ( of: handel voor finale consument)
Uit: ETA deel Toepassingen (5e druk) hfdst. 3.1.4 tabel 3.1 typologieën blz.54/55/56
16.
Beschrijf hoe de accountant in het kader van een samenstellingsopdracht de opbrengstverantwoording in samenhang met de kasgeld verantwoording van de supermarkt beoordeelt.
N.B. antwoord is slechts een indicatie. Wellicht nog aan te vullen met maatregelen van AO/IB en eventueel automatisering. Voorbeelden van normencontrole: Vastlegging door directie van richtlijnen, procedures en instructies ter zake van: o gebruik kasregister overdag; o opmaken kasprotocol aan het einde van de dag o afstorten kasgeld bij bank o bepalen norm voor kasverschillen o normbedrag (limiet) voorraadaanvullingen per artikelgroep* (* i.v.m. kenmerk winkel (kas+goederenvoorraad)
6
Audit & Assurance I proefexamen - uitwerking
Toepassing verbandscontroles: (a) Per dag: totaal telling kasregister = totaal kasgeld + pinbetalingen totaal aanwezig kasgeld = totaal telling kasprotocol eind van de dag totaal afgestort kasgeld volgens protocol (eind van de dag) = totaal bijschrijving bank totaal telling pinbetalingen = totaal bijschrijving bank (b) Per periode: BV + I - EV = V tegen verkoopprijzen = uitkomst goederenbeweging ná inventarisatie. Uitkomst goederenbeweging ná inventarisatie = Totaal aanslagen kasregister. (c) Verschillen: In geld en goederen beweging zijn eventuele kas/ voorraadverschillen. Uit: ETA deel Toepassingen hfdst 3.1.4 blz. 56/59 en 5.2 en 5.3. blz. 108/109 (opdracht 5.2e blz.116)
7