Activiteitenplan 2014 Netwerk Palliatieve Zorg Heuvelland
Ireen Proot, netwerkcoördinator Maastricht, september 2013
1
Inhoudsopgave I. II. III.
Inleiding
pag.
3
Organisatiestructuur Netwerk PZ Heuvelland
pag.
4
Activiteiten - Informatie en PR - Bevorderen en faciliteren kwaliteit van palliatieve zorg - Signaleren en oplossen van knelpunten
pag. pag. pag. pag.
6 6 7 9
Bijlage 1: Organogram Netwerk PZ Heuvelland
pag. 12
Bijlage 2: Begroting 2014
pag. 13
2
I
Inleiding
Het netwerk Palliatieve Zorg (PZ) Heuvelland is eind 2003 opgericht voor de regio Maastricht en omstreken met als doel het verbeteren van de kwaliteit, kwantiteit en bereikbaarheid van de palliatieve zorg. De organisaties die het netwerk hebben opgericht willen dit doel bereiken door samenwerking en afstemming tussen de zorgverleners die betrokken zijn bij palliatieve zorg in de verschillende settingen (thuis, verzorgings- en verpleeghuizen, ziekenhuis, hospices). Destijds is een netwerkcoördinator aangesteld om in dit kader activiteiten te ontplooien. Bij de indeling van het netwerk is rekening gehouden met de gemeente- en provinciegrenzen. Het netwerk PZ Heuvelland omvat de gemeenten Maastricht, EijsdenMargraten, Meerssen, Gulpen-Wittem, Valkenburg aan de Geul en Vaals. Ten noorden grenst het aan het netwerk Westelijke Mijnstreek, ten oosten aan het netwerk Oostelijk Zuid-Limburg.
Bij het schrijven van dit activiteitenplan 2014 bestaat het netwerk PZ Heuvelland bijna 10 jaar. Door samenwerking en afstemming is het nodige bereikt. Sommige activiteiten hadden een incidenteel karakter zoals het project Palliatieve Sedatie in de thuissituatie, andere activiteiten een meer structureel karakter, zoals de scholingen Palliatieve Zorg, de multidisciplinaire casuïstiekbesprekingen, de nieuwsbrief en de folder voor zorgvragers. Naast de behaalde resultaten zijn er zeker ook nog knelpunten die om verbetering vragen, onder andere de communicatie bij overdracht vanuit het ziekenhuis naar thuis, hospice, verzorgings- of verpleeghuis, en de begeleiding bij rouwverwerking en nazorg. In dit activiteitenplan kunt u lezen wat de netwerkpartners voor 2014 voornemens zijn aan te pakken. Alle activiteiten dienen hetzelfde doel: het optimaliseren van de palliatieve zorg voor de zorgvrager en zijn naaste(n).
3
II
Organisatiestructuur netwerk PZ Heuvelland
De doelstelling van het netwerk PZ Heuvelland is het verbeteren van de palliatieve zorg door afstemming en samenwerking tussen de instanties die in de regio palliatieve zorg aanbieden. Deze instanties zijn vertegenwoordigd in drie vaste overlegstructuren: -
De stuurgroep zorgt voor het beleidsmatige en financiële draagvlak van het netwerk en bestaat uit een afvaardiging van het hoger management van een aantal van de betrokken lokale instellingen en organisaties, waaronder één van de vrijwilligersorganisaties. De stuurgroep bestaat sinds 2005. De stuurgroep komt twee maal per jaar bij elkaar.
-
De kerngroep draagt zorg voor de beleidsvoorbereiding / beleidsvorming en voor de coördinatie en uitvoering van de palliatieve zorg. De kerngroep bestaat uit een afvaardiging op middenmanagement niveau van de betrokken instellingen en organisaties, wederom ook van de vrijwilligersorganisaties. De senior adviseur netwerken van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) neemt als adviseur deel aan het overleg. De kerngroep kan werkgroepen instellen die aan de hand van een taakopdracht een activiteit of thema verder uitwerken. In deze werkgroepen heeft minimaal een lid van de kerngroep zitting. Overige leden zijn afhankelijk van het onderwerp en worden eventueel uit de achterban gekozen. De kerngroep vergadert zes maal per jaar.
-
De klankbordgroep heeft een klankbordfunctie. Zij inventariseert behoeften van zorgvragers, signaleert tekorten in de zorg en adviseert vanuit de vraagzijde van het netwerk. De klankbordgroep bestaat uit een afvaardiging vanuit de patiëntenverenigingen, ouderenbonden, mantelzorgers en vrijwilligers. De klankbordgroep komt zes maal per jaar bijeen. De klankbordgroep wordt vanuit het Huis voor de Zorg inhoudelijk en ambtelijk ondersteund, onder andere door secretariële ondersteuning van de vergaderingen.
Op regionaal niveau vindt eenmaal per zes weken overleg plaats tussen de netwerkcoördinator van Heuvelland en de coördinatoren van de vijf andere Limburgse netwerken, te weten Westelijke Mijnstreek, Oostelijk Zuid-Limburg, Weert, Roermond en Noord-Limburg. Dit overleg wordt ondersteund door de senior adviseur netwerken van het IKNL. Dit zogenoemde netwerkcoördinatorenoverleg (NCO) heeft als doel afstemming van activiteiten tussen de netwerken, ontwikkeling van gezamenlijke activiteiten, ontwikkeling van een gezamenlijke visie op de toekomst van de PZ, uitwisseling van ideeën, inhoudelijke verrijking, etc.
4
In het Netwerk PZ Heuvelland participeren de volgende instellingen: Academisch Ziekenhuis Maastricht (azM) / Maastricht Universitair Medisch Centrum + (MUMC+) Geerlingshospice, Valkenburg (onderdeel van Sevagram) GroenekruisDomicura, thuiszorg Hospice Martinus, Mechelen (onderdeel van Sevagram) Hospice Trajectum, Maastricht (onderdeel van Vivre) Regionale Huisartsen Zorg (RHZ), huisartsen werkzaam binnen het Heuvelland Integraal Kankercentrum Nederland- locatie Maastricht Maasveld, intramurale instelling voor mensen met een verstandelijke beperking Mosae Zorggroep, verpleging, verzorging, thuiszorg Oncologiecentrum van het MUMC+ PrivaZorg Maastricht e.o., thuiszorg Regionaal Consultatieteam Palliatieve Zorg (onderdeel van IKNL-locatie Maastricht) Sevagram Steunpunt Mantelzorg Rode Kruis Zuidelijk Zuid-Limburg, tevens organisatie van zorgvrijwilligers in de PTZ Thuiszorg Groot Limburg, Maastricht (toegetreden als aspirant-lid per 1 juli 2013) Toon Hermans Huis Maastricht, inloophuis voor kankerpatiënten en hun naasten Vivre, wonen, welzijn en zorg
5
III
Activiteiten
Informatie en PR Eén van de speerpunten van het netwerk is informatieverstrekking en PR bij organisaties die als partner aan het netwerk deelnemen. Dit gebeurt ook bij andere, niet aangesloten organisaties. Het netwerk profileert zich om zo steeds (meer) bekendheid te krijgen bij management en zorgverleners op de werkvloer, en om de palliatieve zorg en nieuwe ontwikkelingen onder de aandacht te brengen en te houden. In 2014 zal informatie onder meer verspreid worden door het verzenden van een nieuwsbrief en additionele mailings, (na)scholingen, de website www.Netwerkpalliatievezorg.nl/heuvelland, en activiteiten in het kader van de Internationale Dag van de Palliatieve Zorg. De gekozen strategie heeft eerder bewezen succesvol te zijn. Dit kan vooral worden geconcludeerd uit het feit dat alle nascholingen goed bezocht worden. Nieuwsbrief Voor het uitdragen van nieuwe ontwikkelingen en activiteiten in verband met palliatieve zorg (op niveau van het netwerk, maar ook regionaal en landelijk) wordt in principe twee maal per jaar een digitale nieuwsbrief samengesteld en verspreid onder alle betrokken sleutelfiguren in de zorg en aan abonnees op de digitale nieuwsbrief. Website De website www.Netwerkpalliatievezorg/heuvelland wordt in 2014 gecontinueerd. De website bevat documenten als het activiteitenplan en jaarverslag, de folder voor zorgvragers, de sociale kaart voor zorgverleners, de sociale kaart geestelijke verzorging, nieuwsbrieven, aankondigingen van scholingen en multidisciplinaire casuïstiekbesprekingen, rapporten van onderzoeken en dergelijke. Deze documenten zijn te downloaden via de website. De gezamenlijke website van de Limburgse netwerken is nog in ontwikkeling. In 2014 zal deze site naar verwachting ‘de lucht in gaan’. Sociale kaart voor zorgverleners De sociale kaart voor zorgverleners wordt jaarlijks geactualiseerd, zo ook in 2014. Hierin staat informatie over de verschillende vormen van hulp die binnen de grenzen van het netwerk worden aangeboden. De sociale kaart is bedoeld voor alle professionele hulpverleners en vrijwilligers in de palliatieve zorg en wordt uitsluitend via de website van het netwerk gepubliceerd. Folder voor zorgvragers Net als de sociale kaart wordt ook de informatie voor zorgvragers en hun naasten in 2014 geactualiseerd. Deze folder is beschikbaar via de website en in digitale vorm te downloaden. Professionals, zoals voorlichters van het Oncologiecentrum, medewerkers van thuiszorgorganisaties (medewerkers in de zorg en van het Centraal Meldpunt) verspreiden de folder onder zorgvragers. Presentaties zorgvragers / mantelzorgers Er bestaat al langer de mogelijkheid voor (organisaties van) zorgvragers en mantelzorgers een lezing aan te vragen over de organisatie van het netwerk en van palliatieve zorg binnen de grenzen van het netwerk. De lezing wordt in principe gegeven door leden van de klankbordgroep. Presentaties zorgverleners Voor zorgorganisaties is het mogelijk een presentatie over palliatieve zorg en het netwerk PZ aan te vragen voor hun professionals. Presentaties worden in principe door de netwerkcoördinator verzorgd. Internationale Dag van de Palliatieve Zorg In 2014 staat op 11 oktober een grote activiteit op het programma rond de Internationale Dag van de Palliatieve Zorg georganiseerd voor en door het netwerk Heuvelland. In 2015 wordt een activiteit op provinciaal niveau georganiseerd, samen met de vijf andere Limburgse netwerken PZ.
6
Samenwerking Oncologiecentrum Maastricht Met het Oncologiecentrum Maastricht van het MUMC+ is regelmatig contact om elkaar wederzijds te informeren en samen te werken. Een groot aantal mensen dat palliatieve zorg nodig heeft wordt immers tevoren in het Oncologiecentrum behandeld. Sinds 2008 is een patiëntenvoorlichter van het Oncologiecentrum lid van de kerngroep van het netwerk. De gezondheidsvoorlichter van het Ontmoetingscentrum en de coördinator van het netwerk hebben in elk geval jaarlijks contact om elkaar te informeren. Pal voor U ‘Pal voor U’, het nieuwe landelijk magazine voor mensen met een ongeneeslijke ziekte en hun naasten, zal ook in 2014 door het netwerk worden aangeschaft en verspreid onder zorgverleners en (vertegenwoordigers van) patiënten en mantelzorgers.
Bevorderen en faciliteren kwaliteit van palliatieve zorg Naar aanleiding van eerder gesignaleerde knelpunten of lacunes zijn activiteiten opgestart en (structureel) ingezet om de kwaliteit van de palliatieve zorg te bevorderen. Deze activiteiten variëren van regionale samenwerking tussen de zes Limburgse netwerken, scholing palliatieve zorg, casuïstiekbesprekingen, presentaties, vergroten expertise op het gebied van palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking, activiteiten van het regionale consultatieteam palliatieve zorg, vergroten van expertise rond palliatieve sedatie, promoten van het Zorgpad Stervensfase. Deels overlappen deze activiteiten met de activiteiten in het kader van ‘Informatie en PR’. Regionale samenwerking Limburgse netwerken Sinds 2009 werken de Limburgse netwerken palliatieve zorg samen. In 2010 is gestart met het definiëren van de samenwerking en de noodzakelijke randvoorwaarden, en zijn de eerste gezamenlijke activiteiten op regionaal niveau geïnitieerd op het gebied van deskundigheidsbevordering, en informatie en PR. Inmiddels is de gezamenlijke scholing palliatieve zorg een feit (zie bij (na)scholing). De voorstellen van de werkgroep Optimalisering website (bouw van een gezamenlijke website van de Limburgse netwerken) zijn door de netwerken geaccordeerd. In 2013 stonden de evaluatie en optimalisering van de scholing, de bouw van de website op het programma, en beleidsvorming met betrekking tot verdere gezamenlijke aanpak van deskundigheidbevordering (w.o. de multidisciplinaire casuïstiekbesprekingen). Deze punten staan ook in 2014 op de gezamenlijke agenda. (Na)scholing Een van de belangrijke pijlers van het netwerk is de voortdurende opleiding en vorming van de bij de palliatieve zorg betrokken zorgverleners, zowel professionals als vrijwilligers. Scholing palliatieve zorg verpleging en verzorging en paramedici De Limburgse netwerken organiseren in samenwerking met Zuyd Hogeschool vanaf 2011 gezamenlijk twee scholingen. Een scholing Palliatieve Zorg (niveau 2 en 3) voor helpenden, verzorgenden (IG) en SPW begeleiders, en een multidisciplinaire scholing Palliatieve Zorg voor verpleegkundigen (niveau 4 en 5), praktijkondersteuners, fysiotherapeuten, ergotherapeuten, logopedisten, creatief therapeuten, diëtisten, maatschappelijk werkenden, geestelijk verzorgers en andere professionele zorgverleners die betrokken zijn bij de palliatieve patiënt. Deze scholingen bestaan uit vijf modules (niveau 2 en 3) respectievelijk tien modules (multidisciplinaire scholing). Doelgroep: in eerste instantie zorgverleners uit de zes Limburgse netwerken PZ; daarnaast staat de scholing open voor zorgverleners buiten Limburg. Voor 2014 staat wederom de optimalisering van de scholingen op de agenda, evenals de ontwikkeling van een aantal losse modules deskundigheidsbevordering PZ. Multidisciplinaire casuïstiekbesprekingen Inherent aan palliatieve zorg is het feit dat deze zorg wordt verleend door hulpverleners van verschillende disciplines en met eigen deskundigheden. Dit vereist afstemming, coördinatie en samenwerking. Daarnaast vraagt het om bekendheid van de deskundigheid
7
van de diverse betrokken disciplines onderling. In dat verband wordt ook in 2014 tweemaal een multidisciplinaire casuïstiekbespreking georganiseerd. Met de programmering wordt aangesloten op thema’s en knelpunten die binnen het netwerk Heuvelland worden gesignaleerd. Lokale casuïstiekbesprekingen en scholingen Sinds 2007 organiseert het Regionaal Consultatieteam Palliatieve Zorg van het IKL naar behoefte lokale casuïstiekbesprekingen (consultatie aan de verzorging van verzorgingshuizen). De ervaringen van zowel de consulenten als de verzorgingshuizen met deze vorm van ondersteuning is erg positief. Er is sprake van bewustwording en men krijgt duidelijk meer bagage voor de dagelijkse praktijk van de palliatieve zorg, ook in het contact met de huisarts. Vanaf 2011 zijn deze lokale casuïstiekbesprekingen gestopt vanwege prioritering van andere aandachtsgebieden. In 2013 is driemaal een lokale casuïstiekbespreking gehouden in Hospice Trajectum in Maastricht. Najaar 2013 start het regionale team bij Thuiszorg Groot Limburg met een incompany scholing met betrekking tot gebruik van de box ‘Signalering in de palliatieve fase’. De box is ontwikkeld binnen IKNL. De instrumenten uit deze box helpen verzorgenden om stapsgewijs zorgproblemen in kaart te brengen en te bespreken; het is een denk-werkmethode. Presentaties voor huisartsen in opleiding In 2009 is de coördinator van het netwerk gestart met presentaties voor huisartsen in opleiding van de Universiteit Maastricht. De presentatie is een vast onderdeel van het curriculum Huisartsgeneeskunde, en zal ook in 2014 enkele malen gegeven worden, in overleg en samenwerking met de andere netwerkcoördinatoren in Limburg. Geestelijke zorg in de zorgketen De afgelopen jaren zijn door de werkgroep diverse actiepunten gerealiseerd. Het onderwerp geestelijke zorg is als module opgenomen in de scholingen Palliatieve Zorg, en aan bod gekomen tijdens multidisciplinaire casuïstiekbesprekingen. Tevens is er een sociale kaart ontwikkeld met de namen en telefoonnummers van alle geestelijke verzorgers in de regio Heuvelland (extra- en intramuraal). Er is een PowerPoint presentatie met handleiding ontwikkeld die door geestelijk verzorgers gebruikt kan worden voor het organiseren van bijeenkomsten over het onderwerp Geestelijke Zorg binnen hun eigen instelling. Deze presentatie is op verschillende manieren onder de aandacht van de doelgroep gebracht. Ook in 2014 blijft het mogelijk voor geestelijk verzorgers om binnen hun organisatie een themabijeenkomst te verzorgen. Zij kunnen hiervoor contact opnemen met de coördinator van het netwerk. Palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking (doelgroepverbreding) Het netwerk heeft de afgelopen jaren gewerkt aan het realiseren van verbetering van palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. In Maasveld, een intramurale voorziening voor mensen met een verstandelijke beperking is gezocht naar manieren om de expertise op het gebied van palliatieve zorg te verstevigen en de intramuraal aanwezige expertise ook ter beschikking te stellen aan extramurale zorgverleners. Eén van de artsen van Maasveld is lid van de kerngroep van het netwerk. In werkgroepverband zijn mogelijkheden onderzocht om de aanwezige expertise te vergroten, onder andere door casuïstiekbesprekingen in Maasveld door het Regionaal Consultatieteam Palliatieve Zorg en door scholing van medewerkers van Maasveld. Inmiddels zijn 20 verpleegkundigen binnen Maasveld geschoold op het gebied van palliatieve zorg. Deze kunnen over alle locaties van Maasveld advies geven. Aanvragen voor palliatieve zorg verlopen duidelijk soepeler. Maasveld gaat enkele bedden reserveren voor palliatieve zorg aan externe cliënten met een verstandelijke beperking. In 2014 zal een aantal verpleegkundigen en verzorgenden incompany worden geschoold. Voorts zal het onderwerp advanced care planning ruim aandacht krijgen binnen Maasveld. Medio 2012 heeft het Gouverneur Kremers Centrum – Universiteit Maastricht een werkgroep in het leven geroepen rond het thema ‘Palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking’. De netwerkcoördinator en een lid van de kerngroep van het
8
netwerk (AVG-arts in Maasveld) hebben deze werkgroep mede geïnitieerd en zijn lid van deze werkgroep. Zij zullen hun activiteiten voor deze werkgroep in 2014 continueren. Palliatieve Sedatie Het onderwerp Palliatieve Sedatie staat al een aantal jaren op de agenda van het netwerk. Allereerst is palliatieve sedatie in de thuissituatie onder de loep genomen. In overleg met betrokken thuiszorgorganisaties en de (toenmalige) Regionale Huisartsen Zorg (RHZ) is een checklist palliatieve sedatie ontwikkeld gebaseerd op de in 2009 herziene landelijke richtlijn. Deze checklist kan de handelingen van thuiszorgmedewerkers en huisartsen ondersteunen. In 2010 is de checklist samen met informatiemateriaal over palliatieve sedatie verspreid onder huisartsen en thuiszorgorganisaties in de regio Heuvelland, en via een informatiebijeenkomst voor wijkverpleegkundigen en een multidisciplinaire themabijeenkomst onder de aandacht gebracht. In 2011 is hard gewerkt aan een checklist palliatieve sedatie voor gebruik binnen het academisch ziekenhuis Maastricht. De eindversie is medio 2012 gereed gekomen, en najaar 2012 wordt de checklist in het academisch ziekenhuis geïmplementeerd. In 2012 is binnen het netwerk een aantal vragen gesignaleerd rond de toepassing van palliatieve sedatie in de sector van de verzorgingshuizen. Deze vragen zijn samen met vertegenwoordigers van de verzorgingshuizen verder geëxploreerd. Dit heeft geleid tot het (opnieuw) op de kaart zetten in de verzorgingshuizen van palliatieve zorg en palliatieve sedatie in het bijzonder. In 2013 is door de verzorgingshuizen een start gemaakt met nadere uitwerking en borging van palliatieve zorg binnen de organisatie. In 2014 wordt dit vervolgd. Activiteiten Regionaal Consultatieteam Palliatieve Zorg (RCPZ) Het Regionale Consultatieteam Palliatieve Zorg in de regio IKNL-locatie Maastricht was in 2012 en 2013 vooral bezig met het Expertisecentrum palliatieve zorg in oprichting. Ondersteund door de NFU gaat het academisch ziekenhuis Maastricht samenwerken met de andere academische ziekenhuizen en met de netwerken palliatieve zorg op het gebied van onderwijs, onderzoek en patiëntenzorg in een op te richten consortium. In 2014 zullen deze ontwikkelingen verder gestalte krijgen. Daarnaast zal het regionale team zich in 2014 richten op uitbreiding van de doelgroepen, verbeteren van verslaglegging, aandacht voor psychosociale aspecten en opzet van landelijke scholingen vanuit IKNL. Ook is blijvend aandacht noodzakelijk voor professionalisering van de PR (w.o. verbetering van de naamsbekendheid van het team in samenwerking met het IKNL). Vooral de PR binnen de intramurale settings vraagt aandacht. De samenwerking met het palliatieve netwerk Zeeland rond E-PAL, een elektronisch tijdschrift bestaande uit referaten van artikelen op het gebied van de palliatieve zorg, wordt in 2014 voortgezet. Zorgpad Stervensfase Met behulp van het Zorgpad Stervensfase is het mogelijk de laatste 72 uur van de stervensfase zo optimaal mogelijk te laten verlopen. De zorg is in subdoelen opgesplitst en de zorgverleners kunnen als het ware de checklist aflopen en kijken of alle doelen zijn behaald. Uit onderzoek blijkt dat deze manier van werken kwaliteitsbevorderend werkt. Het Zorgpad is sinds 2009 binnen het netwerk herhaald onder de aandacht gebracht. Najaar 2012 hebben zowel een thuiszorgorganisatie als twee hospices binnen het Heuvelland deelgenomen aan de training Zorgpad Stervensfase. De beide hospices zijn begin 2013 gestart met de implementatie van het Zorgpad. In de thuiszorgorganisatie is de implementatie voorlopig opgeschort vanwege grote veranderingen in de organisatie. In 2013 start een derde hospice in Heuvelland met de training en implementatie van het Zorgpad. Ook in 2014 blijft het netwerk het Zorgpad promoten.
Signaleren en oplossen van knelpunten Een aantal activiteiten van het netwerk Heuvelland is gericht op het signaleren en oplossen van knelpunten. Deels overlappen deze activiteiten met de activiteiten in het kader van ‘Bevorderen en faciliteren kwaliteit van palliatieve zorg’. Overleg met het zorgkantoor en
9
bevorderen van de inzet van VPTZ (vrijwilligers palliatieve terminale zorg) zijn structurele activiteiten. Onderzoek naar het functioneren van het netwerk en de werkgroepen ‘Overdracht vanuit ziekenhuis’ en ‘Rouwverwerking en nazorg’ zijn meer incidentele activiteiten. Overleg Zorgkantoor Het netwerk onderhoudt samen met de andere Zuid-Limburgse netwerken goede contacten met het Zorgkantoor Zuid-Limburg via één van de zorginkopers, die Palliatieve Zorg in portefeuille heeft. Het overleg, dat in elk geval tweejaarlijks plaatsvindt, heeft als doel het wederzijds informeren over en signaleren van nieuwe ontwikkelingen of knelpunten in de financiering c.q. binnen het netwerk PZ Heuvelland. In 2014 wordt dit overleg voortgezet. Inzet VPTZ In de praktijk van de PTZ blijkt, dat de mogelijkheid om vrijwilligers in te schakelen (VPTZ) niet of (te) laat wordt overwogen. De redenen hiertoe zijn divers: onbekendheid bij zorgvragers en zorgverleners, weerstand bij de zorgvragers om (nog meer) externen te betrekken bij de zorg, weerstand bij de mantelzorg om de zorg uit handen te geven (schuldgevoelens) en schroom bij de zorgverleners om het onderwerp te bespreken met de zorgvragers. Daarom is het zinvol binnen thuiszorgorganisaties meer bekendheid te geven aan deze mogelijkheid en ook aan te geven op welke wijze een en ander bespreekbaar gemaakt kan worden met zorgvragers en hun naasten. Hiertoe heeft het Steunpunt Mantelzorg Rode Kruis Zuidelijk Zuid-Limburg, de organisatie die in het Heuvelland de coördinatie van de VPTZ regelt, initiatieven genomen. Het ondersteuningsaanbod staat vermeld op de website van het Steunpunt (met een link naar de website van het netwerk) en in de nieuwsbrief van het Steunpunt. Ook hebben de afgelopen jaren 33 presentaties plaatsgevonden bij samenwerkingspartners waarin het ondersteuningsaanbod centraal stond en intermediairs gevraagd is om mantelzorgers en zorgvragers de weg te wijzen naar de ondersteuning van het Steunpunt (o.a. voor de VPTZ). Ook is er een samenwerkingsverband tussen Groene Kruis Domicura, Traject/ouderenadvies, praktijkondersteuners van het project (G)oud en het WMO-loket Maastricht. Het ondersteuningsaanbod wordt regelmatig besproken en signalen worden aan elkaar doorgegeven. Het netwerk PZ Heuvelland faciliteert deze initiatieven waar nodig en mogelijk. In presentaties door het netwerk voor zorgvragers en zorgaanbieders wordt de VPTZ steeds genoemd als waardevolle aanvulling op de reguliere zorg. Ook in 2014 zal dit onder de aandacht blijven. Onderzoek naar het functioneren van het netwerk Zowel door het onderzoeksbureau Obelon als door Zuyd Hogeschool/Huis voor de Zorg is onderzoek gedaan naar het functioneren van het netwerk. Het netwerk palliatieve zorg Heuvelland heeft aan beide onderzoeken deelgenomen. In 2011 heeft Obelon het functioneren van alle individuele netwerken palliatieve zorg onderzocht. De coördinator heeft op verzoek documenten beschikbaar gesteld en deelgenomen aan een telefonisch interview. Voor alle netwerken en ook voor netwerk Heuvelland heeft Obelon een zogenoemd spinnenwebdiagram gemaakt waarin het netwerk op een aantal criteria gepositioneerd wordt ten opzichte van de andere netwerken. Het netwerk PZ Heuvelland komt positief uit deze vergelijking naar voren. In 2012 heeft het netwerk Palliatieve Zorg Heuvelland deelgenomen aan een evaluatie door Zuyd Hogeschool/Huis voor de Zorg naar de effectiviteit van het functioneren van klankbordgroepen binnen de netwerken palliatieve zorg in Limburg. Eind september 2012 waren de resultaten van dit onderzoek beschikbaar. De resultaten bieden inzicht in de inbreng en invloed van de klankbordgroep op de besluitvorming binnen het netwerk, en ervaren pluspunten en knelpunten bij de betrokkenen. De resultaten zijn netwerkbreed besproken. In 2013 heeft het netwerk op verzoek van de stuurgroep een zelfevaluatie voorbereid welke in de zomer is uitgevoerd. De analyse van de resultaten is bij het schrijven van dit aktiviteitenplan nagenoeg afgerond. De resultaten worden najaar 2013 netwerkbreed besproken. Duidelijk is dat uit de zelfevaluatie een aantal reeds eerder door het netwerk gesignaleerde knelpunten naar voren komt, die in dit aktiviteitenplan aandacht krijgen. Ook is wederom naar voren gekomen dat PR en communicatie over het netwerk een belangrijk aandachtspunt is en blijft.
10
Overdracht vanuit ziekenhuis In geval van ziekenhuisopname van patiënten die palliatieve zorg nodig hebben blijkt in de praktijk de overdracht bij ontslag naar huis, verpleeg- of verzorgingshuis en hospice niet altijd adequaat en tijdig plaats te vinden. Hiertoe is eerder een overdrachtformulier ontwikkeld, dat echter tot nu toe onvoldoende wordt gebruikt. In de afgelopen jaren zijn vanuit het netwerk diverse pogingen ondernomen om hier verandering in te brengen, zonder concreet resultaat. In 2011 is door de kerngroep een brainstormgroep Ontslag ingesteld bestaande uit vertegenwoordigers vanuit de diverse sectoren. Deze groep kreeg als opdracht mee om breder te kijken dan het overdrachtsformulier en ICT-mogelijkheden. Ook de klankbordgroep heeft een bijdrage geleverd aan deze brainstorm. De werkgroep heeft haar brainstorm afgerond met een rapportage met aanbevelingen. In 2012 is een werkgroep Ontslag ingesteld die tot taak had daadwerkelijk een aantal gesignaleerde knelpunten op te lossen. Knelpunten zijn vooral gesignaleerd rond de communicatie bij overdracht, zowel inhoudelijk als procedureel, en rond ‘verkeerde bed’ problematiek. De werkgroep heeft in december 2012 inhoudelijke aanbevelingen neergelegd bij de werkgroep van het azM die de nieuwe digitale checklist ontslag voorbereid. Voorts zijn in 2013 stappen gezet om de communicatie rond ontslag van palliatieve patiënten te verbeteren. De werkgroep heeft haar werkzaamheden medio 2013 afgerond, maar is nog niet opgeheven. Zij volgt de implementatie van haar adviezen. Rouwverwerking en nazorg Nazorg voor de nabestaanden blijkt in de palliatieve zorg nog geen vanzelfsprekendheid ondanks bestaand aanbod in de regio en financieringsmogelijkheden. Medio 2012 is een werkgroep Rouwverwerking en nazorg opgericht. De eerste activiteit van de werkgroep betrof de inhoudelijke voorbereiding van een multidisciplinaire casuïstiekbespreking rond het thema Rouwverwerking en nazorg, welke veel belangstelling trok en herhaald is aangeboden. De werkgroep heeft in 2012 haar taken beschreven. Een van de taken is het onder de aandacht brengen van de ketengedachte rond rouw en nazorg. Daarnaast zijn taken het in kaart brengen van de keten, het signaleren van lacunes en knelpunten, en het genereren van oplossingen daarvoor samen met de netwerkpartners. In 2013 heeft de werkgroep aan deze taken gewerkt, en zal dat in 2014 voortzetten.
11
Bijlage 1: Organogram Netwerk PZ Heuvelland
Ministerie VWS
CIZ
Klankbordgroep Leden: Vertegenwoordigers van zorgvragers, mantelzorgers en vrijwilligers Netwerkcoördinator Ondersteuner Huis voor de Zorg
Stuurgroep Leden: Bestuurders (directieniveau) zorgaanbieders die verantwoordelijk zijn voor financieel en medisch inhoudelijk / zorginhoudelijk beleid binnen netwerk Netwerkcoördinator Voorzitter kerngroep Voorzitter klankbordgroep Onafhankelijk voorzitter stuurgroep
Kerngroep Leden: Zorgaanbieders: professioneel en informeel (georganiseerde geschoolde vrijwilligers) Netwerkcoördinator Voorzitter klankbordgroep IKNL senior adviseur netwerken
Werkgroepen Leden: tenminste één lid kerngroep overige leden afhankelijk van onderwerp
Netwerk Coördinatoren Overleg (NCO): Leden: Coördinatoren van de vijf Limburgse netwerken IKNL senior adviseur netwerken
= hiërarchische lijn, afleggen van 12 verantwoordelijkheid = adviserende en/of informerende rol
13
