Activiteitenplan 2015 Netwerk Palliatieve Zorg Heuvelland
Ireen Proot, netwerkcoördinator Maastricht, september 2014
1
Inhoudsopgave I. II. III.
Inleiding
pag.
3
Organisatiestructuur Netwerk PZ Heuvelland
pag.
4
Activiteiten - Informatie en PR - Bevorderen en faciliteren kwaliteit van palliatieve zorg - Signaleren en oplossen van knelpunten
pag. 6 pag. 6 pag. 7 pag. 10
Bijlage 1: Organogram Netwerk PZ Heuvelland
pag. 12
Bijlage 2: Begroting 2015
pag. 13
2
I
Inleiding
Het netwerk Palliatieve Zorg (PZ) Heuvelland is eind 2003 opgericht voor de regio Maastricht en omstreken met als doel het verbeteren van de kwaliteit, kwantiteit en bereikbaarheid van de palliatieve zorg. De organisaties die het netwerk hebben opgericht willen dit doel bereiken door samenwerking en afstemming tussen de zorgverleners die betrokken zijn bij palliatieve zorg in de verschillende settingen (thuis, verzorgings- en verpleeghuizen, ziekenhuis, hospices). Destijds is een netwerkcoördinator aangesteld om in dit kader activiteiten te ontplooien. Bij de indeling van het netwerk is rekening gehouden met de gemeente- en provinciegrenzen. Het netwerk PZ Heuvelland omvat de gemeenten Maastricht, EijsdenMargraten, Meerssen, Gulpen-Wittem, Valkenburg aan de Geul en Vaals. Ten noorden grenst het aan het netwerk Westelijke Mijnstreek, ten oosten aan het netwerk Oostelijk Zuid-Limburg.
Bij het schrijven van dit activiteitenplan 2015 bestaat het netwerk PZ Heuvelland bijna 11 jaar. Door samenwerking en afstemming is het nodige bereikt. Sommige activiteiten hadden een incidenteel karakter zoals het project Palliatieve Sedatie in de thuissituatie, andere activiteiten een meer structureel karakter, zoals de scholingen Palliatieve Zorg, de multidisciplinaire casuïstiekbesprekingen, de nieuwsbrief en de folder voor zorgvragers. Naast de behaalde resultaten zijn er zeker ook nog knelpunten die om verbetering vragen, onder andere de communicatie bij overdracht vanuit het ziekenhuis naar thuis, hospice, verzorgings- of verpleeghuis, en de begeleiding bij rouwverwerking en nazorg. In dit activiteitenplan kunt u lezen wat de netwerkpartners voor 2015 voornemens zijn aan te pakken. Alle activiteiten dienen hetzelfde doel: het optimaliseren van de palliatieve zorg voor de zorgvrager en zijn naaste(n).
3
II
Organisatiestructuur Netwerk PZ Heuvelland
De doelstelling van het netwerk PZ Heuvelland is het verbeteren van de palliatieve zorg door afstemming en samenwerking tussen de instanties die in de regio palliatieve zorg aanbieden. Deze instanties zijn vertegenwoordigd in drie vaste overlegstructuren: -
De stuurgroep zorgt voor het beleidsmatige en financiële draagvlak van het netwerk en bestaat uit een afvaardiging van het hoger management van een aantal van de betrokken lokale instellingen en organisaties, waaronder één van de vrijwilligersorganisaties. De stuurgroep komt twee maal per jaar bij elkaar.
-
De kerngroep draagt zorg voor de beleidsvoorbereiding / beleidsvorming en voor de coördinatie en uitvoering van de palliatieve zorg. De kerngroep bestaat uit een afvaardiging op middenmanagement niveau van de betrokken instellingen en organisaties, wederom ook van de vrijwilligersorganisaties. De senior adviseur netwerken van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) neemt als adviseur deel aan het overleg. De kerngroep kan werkgroepen instellen die aan de hand van een taakopdracht een activiteit of thema verder uitwerken. In deze werkgroepen heeft minimaal een lid van de kerngroep zitting. Overige leden zijn afhankelijk van het onderwerp en worden eventueel uit de achterban gekozen. De kerngroep vergadert zes maal per jaar.
-
De klankbordgroep heeft een klankbordfunctie. Zij inventariseert behoeften van zorgvragers, signaleert tekorten in de zorg en adviseert vanuit de vraagzijde van het netwerk. De klankbordgroep bestaat uit een afvaardiging vanuit de patiëntenverenigingen, ouderenbonden, mantelzorgers en vrijwilligers. De klankbordgroep komt zes maal per jaar bijeen. De klankbordgroep wordt vanuit het Huis voor de Zorg inhoudelijk en ambtelijk ondersteund. Momenteel wordt deze ondersteuning vanwege bezuinigingen door betrokken partijen (Huis voor de Zorg en de netwerken) kritisch onder de loep genomen. Op termijn zal de ondersteuning mogelijk van karakter veranderen.
Op regionaal niveau vindt eenmaal per zes weken overleg plaats tussen de netwerkcoördinator van Heuvelland en de coördinatoren van de vijf andere Limburgse netwerken, te weten Westelijke Mijnstreek, Oostelijk Zuid-Limburg, Weert, Roermond en Noord-Limburg. Dit overleg wordt ondersteund door de senior adviseur netwerken van het IKNL. Dit zogenoemde netwerkcoördinatorenoverleg (NCO) heeft als doel afstemming van activiteiten tussen de netwerken, ontwikkeling van gezamenlijke activiteiten, ontwikkeling van een gezamenlijke visie op de toekomst van de PZ, uitwisseling van ideeën, inhoudelijke verrijking, etc.
4
In het Netwerk PZ Heuvelland participeren de volgende instellingen: Academisch Ziekenhuis Maastricht (azM) / Maastricht Universitair Medisch Centrum + (MUMC+) Envida, thuiszorg, wonen, welzijn (voorheen Groenekruis Domicura en Vivre) Geerlingshospice, Valkenburg (onderdeel van Sevagram) Hospice Martinus, Mechelen (onderdeel van Sevagram) Hospice Trajectum, Maastricht (onderdeel van Vivre) Integraal Kankercentrum Nederland- locatie Maastricht Maasveld, intramurale instelling voor mensen met een verstandelijke beperking Mosae Zorggroep, verpleging, verzorging, thuiszorg Oncologiecentrum van het MUMC+ PrivaZorg Maastricht e.o., thuiszorg Regionaal Consultatieteam Palliatieve Zorg (onderdeel van IKNL-locatie Maastricht) Sevagram Steunpunt Mantelzorg Rode Kruis Zuidelijk Zuid-Limburg, tevens organisatie van zorgvrijwilligers in de PTZ Thuiszorg Groot Limburg, Maastricht Toon Hermans Huis Maastricht, inloophuis voor kankerpatiënten en hun naasten ZIO (Zorg in Ontwikkeling), huisartsenzorg e.a.
5
III
Activiteiten
Informatie en PR Eén van de speerpunten van het netwerk is informatieverstrekking en PR bij organisaties die als partner aan het netwerk deelnemen. Dit gebeurt ook bij andere, niet aangesloten organisaties. Het netwerk profileert zich om zo steeds (meer) bekendheid te krijgen bij management en zorgverleners op de werkvloer, en om de palliatieve zorg en nieuwe ontwikkelingen onder de aandacht te brengen en te houden. In 2015 zal informatie onder meer verspreid worden door het verzenden van een nieuwsbrief en additionele mailings, (na)scholingen, de website www.Netwerkpalliatievezorg.nl/heuvelland, en activiteiten in het kader van de Internationale Dag van de Palliatieve Zorg. De gekozen strategie heeft eerder bewezen succesvol te zijn. Dit kan vooral worden geconcludeerd uit het feit dat alle nascholingen goed bezocht worden. Nieuwsbrief Voor het uitdragen van nieuwe ontwikkelingen en activiteiten in verband met palliatieve zorg (op niveau van het netwerk, maar ook regionaal en landelijk) wordt in principe twee maal per jaar een digitale nieuwsbrief samengesteld en verspreid onder alle betrokken sleutelfiguren in de zorg en aan abonnees op de digitale nieuwsbrief. Website De website www.Netwerkpalliatievezorg/heuvelland is in 2014 vervangen door/opgegaan in de gezamenlijke website van de Limburgse netwerken www.palliatievezorglimburg.nl. De website bevat documenten als het activiteitenplan en jaarverslag, de folder voor zorgvragers, de sociale kaart voor zorgverleners, de sociale kaart geestelijke verzorging, nieuwsbrieven, aankondigingen van scholingen en multidisciplinaire casuïstiekbesprekingen, rapporten van onderzoeken en dergelijke. Deze documenten zijn te downloaden via de website. Sociale kaart voor zorgverleners De sociale kaart voor zorgverleners wordt jaarlijks geactualiseerd, zo ook in 2015. Hierin staat informatie over de verschillende vormen van hulp die binnen de grenzen van het netwerk worden aangeboden. De sociale kaart is bedoeld voor alle professionele hulpverleners en vrijwilligers in de palliatieve zorg en wordt uitsluitend via de website van het netwerk gepubliceerd. Folder voor zorgvragers Net als de sociale kaart wordt ook de informatie voor zorgvragers en hun naasten in 2015 geactualiseerd. Deze folder is beschikbaar via de website en in digitale vorm te downloaden. Professionals, zoals voorlichters van het Oncologiecentrum, medewerkers van thuiszorgorganisaties (medewerkers in de zorg en van het Centraal Meldpunt) verspreiden de folder onder zorgvragers. Presentaties zorgvragers / mantelzorgers Sinds veel jaren kunnen (organisaties van) zorgvragers en mantelzorgers een lezing aan vragen over de organisatie van het netwerk en van palliatieve zorg binnen de grenzen van het netwerk. De lezing wordt in principe gegeven door leden van de klankbordgroep. Presentaties zorgverleners Voor zorgorganisaties is het mogelijk een presentatie over palliatieve zorg en het netwerk PZ aan te vragen voor hun professionals. Presentaties worden in principe door de netwerkcoördinator verzorgd. Internationale Dag van de Palliatieve Zorg In 2015 zal rond de Internationale Dag van de Palliatieve Zorg een activiteit op provinciaal niveau georganiseerd worden, samen met de vijf andere Limburgse netwerken PZ. Samenwerking Oncologiecentrum Maastricht Met het Oncologiecentrum Maastricht van het MUMC+ is regelmatig contact om elkaar wederzijds te informeren en samen te werken. Een groot aantal mensen dat palliatieve
6
zorg nodig heeft wordt immers tevoren in het Oncologiecentrum behandeld. Sinds 2008 is een patiëntenvoorlichter van het Oncologiecentrum lid van de kerngroep van het netwerk. De gezondheidsvoorlichter van het Oncologiecentrum en de coördinator van het netwerk hebben in elk geval jaarlijks contact om elkaar te informeren. Pal voor U ‘Pal voor U’, het nieuwe landelijk magazine voor mensen met een ongeneeslijke ziekte en hun naasten, zal ook in 2015 door het netwerk worden aangeschaft en verspreid onder zorgverleners en (vertegenwoordigers van) patiënten en mantelzorgers.
Bevorderen en faciliteren kwaliteit van palliatieve zorg Naar aanleiding van eerder gesignaleerde knelpunten of lacunes zijn activiteiten opgestart en (structureel) ingezet om de kwaliteit van de palliatieve zorg te bevorderen. Deze activiteiten variëren van regionale samenwerking tussen de zes Limburgse netwerken, scholing palliatieve zorg, casuïstiekbesprekingen, presentaties, vergroten expertise op het gebied van palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking, activiteiten van het regionale consultatieteam palliatieve zorg, deelname en bijdragen aan het consortium, vergroten van expertise rond palliatieve sedatie, promoten van het Zorgpad Stervensfase. Deels overlappen deze activiteiten met de activiteiten in het kader van ‘Informatie en PR’. Regionale samenwerking Limburgse netwerken Sinds 2009 werken de Limburgse netwerken palliatieve zorg samen. Deze samenwerking heeft vooral geleid tot projecten op het gebied van deskundigheidsbevordering, informatievoorziening en PR. In 2014 is hard gewerkt aan de bouw van de gezamenlijke website. Deze is inmiddels operationeel. Voor 2015 staat de verdere invulling van deze website op de gezamenlijke agenda van de netwerken. Een tweede speerpunt voor 2015 is beleidsvorming met betrekking tot verdere gezamenlijke aanpak van deskundigheidbevordering (w.o. de multidisciplinaire casuïstiekbesprekingen). (Na)scholing Een van de belangrijke pijlers van het netwerk is de voortdurende opleiding en vorming van de bij de palliatieve zorg betrokken zorgverleners, zowel professionals als vrijwilligers. Scholing palliatieve zorg verpleging en verzorging en paramedici De Limburgse netwerken organiseren in samenwerking met Zuyd Hogeschool vanaf 2011 gezamenlijk twee scholingen. Een scholing Palliatieve Zorg (niveau 2 en 3) voor helpenden, verzorgenden (IG) en SPW begeleiders, en een multidisciplinaire scholing Palliatieve Zorg voor verpleegkundigen (niveau 4 en 5), praktijkondersteuners, fysiotherapeuten, ergotherapeuten, logopedisten, creatief therapeuten, diëtisten, maatschappelijk werkenden, geestelijk verzorgers en andere professionele zorgverleners die betrokken zijn bij de palliatieve patiënt. Deze scholingen bestaan uit vijf modules (niveau 2 en 3) respectievelijk tien modules (multidisciplinaire scholing). Doelgroep: in eerste instantie zorgverleners uit de zes Limburgse netwerken PZ; daarnaast staat de scholing open voor zorgverleners buiten Limburg. In 2015 staan deze scholingen evenals een aantal verdiepingsmodules deskundigheidsbevordering PZ op het programma evenals de voortdurende evaluatie en actualisering ervan. Multidisciplinaire casuïstiekbesprekingen Inherent aan palliatieve zorg is het feit dat deze zorg wordt verleend door hulpverleners van verschillende disciplines en met eigen deskundigheden. Dit vereist afstemming, coördinatie en samenwerking. Daarnaast vraagt het om bekendheid van de deskundigheid van de diverse betrokken disciplines onderling. In dat verband wordt ook in 2015 tweemaal een multidisciplinaire casuïstiekbespreking georganiseerd. Met de programmering wordt aangesloten op thema’s en knelpunten die binnen het netwerk Heuvelland worden gesignaleerd. Lokale casuïstiekbesprekingen en scholingen Sinds 2007 organiseert het Regionaal Consultatieteam Palliatieve Zorg van het IKL naar behoefte lokale casuïstiekbesprekingen binnen organisaties die bij het netwerk aangesloten
7
zijn. De ervaringen van de consulenten en de betrokken organisaties met deze vorm van ondersteuning is erg positief. Er is sprake van bewustwording en men krijgt duidelijk meer bagage voor de dagelijkse praktijk van de palliatieve zorg, ook in het contact met de huisarts. Ook zijn goede ervaringen opgedaan met een incompany scholing met betrekking tot gebruik van de box ‘Signalering in de palliatieve fase’. De box is ontwikkeld binnen IKNL. De instrumenten uit deze box helpen verzorgenden om stapsgewijs zorgproblemen in kaart te brengen en te bespreken; het is een denk-werkmethode. Presentaties voor huisartsen in opleiding In 2009 is de coördinator van het netwerk gestart met presentaties voor huisartsen in opleiding van de Universiteit Maastricht. De presentatie is een vast onderdeel van het curriculum Huisartsgeneeskunde, en zal ook in 2015 enkele malen gegeven worden, in overleg en samenwerking met de andere netwerkcoördinatoren in Limburg. Geestelijke zorg in de zorgketen De afgelopen jaren zijn door de werkgroep diverse actiepunten gerealiseerd. Het onderwerp geestelijke zorg is als module opgenomen in de scholingen Palliatieve Zorg, en aan bod gekomen tijdens multidisciplinaire casuïstiekbesprekingen. Tevens is er een sociale kaart ontwikkeld met de namen en telefoonnummers van alle geestelijke verzorgers in de regio Heuvelland (extra- en intramuraal). Er is een PowerPoint presentatie met handleiding ontwikkeld die door geestelijk verzorgers gebruikt kan worden voor het organiseren van bijeenkomsten over het onderwerp Geestelijke Zorg binnen hun eigen instelling. Deze presentatie is op verschillende manieren onder de aandacht van de doelgroep gebracht. Ook in 2015 blijft het mogelijk voor geestelijk verzorgers om binnen hun organisatie een themabijeenkomst te verzorgen. Zij kunnen hiervoor contact opnemen met de coördinator van het netwerk. Palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking (doelgroepverbreding) Het netwerk heeft de afgelopen jaren gewerkt aan het realiseren van verbetering van palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. In Maasveld, een intramurale voorziening voor mensen met een verstandelijke beperking is gezocht naar manieren om de expertise op het gebied van palliatieve zorg te verstevigen en de intramuraal aanwezige expertise ook ter beschikking te stellen aan extramurale zorgverleners. Eén van de artsen van Maasveld is lid van de kerngroep van het netwerk. In werkgroepverband zijn mogelijkheden onderzocht om de aanwezige expertise te vergroten, onder andere door casuïstiekbesprekingen in Maasveld door het Regionaal Consultatieteam Palliatieve Zorg en door scholing van medewerkers van Maasveld. Twintig verpleegkundigen binnen Maasveld, allen geschoold op het gebied van palliatieve zorg, kunnen over alle locaties van Maasveld advies geven. Aanvragen voor palliatieve zorg verlopen duidelijk soepeler. Maasveld heeft enkele bedden gereserveerd voor palliatieve zorg aan externe cliënten met een verstandelijke beperking. In 2015 zal een aantal verpleegkundigen en verzorgenden van Maasveld incompany geschoold worden. Het onderwerp advance care planning krijgt inmiddels ruim aandacht binnen Maasveld. Maasveld is één van de zes landelijke zorgorganisaties die de Zorgmodule Palliatieve zorg 1.0. uittesten. Maasveld is de enige organisatie die vanuit de gehandicaptenzorg bij deze pilot betrokken is. De coördinator van het netwerk is lid van het adviesteam. De AVG-arts in het netwerk is sinds 2014 gedetacheerd bij het Expertisecentrum Palliatieve Zorg (EPZM) MUMC+. Zij heeft de opdracht om advance care planning uit te werken voor mensen die niet of verminderd wilsbekwaam zijn. Medio 2012 heeft het Gouverneur Kremers Centrum – Universiteit Maastricht een werkgroep in het leven geroepen rond het thema ‘Palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking’. De netwerkcoördinator en een lid van de kerngroep van het netwerk (AVG-arts in Maasveld) zijn lid van deze werkgroep. Palliatieve Sedatie Het onderwerp Palliatieve Sedatie staat al een aantal jaren op de agenda van het netwerk. Er is een checklist palliatieve sedatie voor de eerste lijn ontwikkeld gebaseerd op de in 2009 herziene landelijke richtlijn. Deze is geïmplementeerd. Een checklist palliatieve sedatie voor gebruik binnen het academisch ziekenhuis Maastricht is najaar 2012
8
geïmplementeerd. In 2012 is binnen het netwerk een aantal vragen gesignaleerd rond de toepassing van palliatieve sedatie in de sector van de verzorgingshuizen. De exploratie van deze vragen heeft geleid tot het (opnieuw) op de kaart zetten in de verzorgingshuizen van palliatieve zorg en palliatieve sedatie in het bijzonder. Inmiddels is de nadere uitwerking en borging van palliatieve zorg binnen de organisatie door de verzorgingshuizen ter hand genomen. In 2015 wordt hier een vervolg aan gegeven. In 2014 is door middel van een multidisciplinaire casuïstiekbespreking aandacht besteed aan de verschillen tussen palliatieve sedatie en euthanasie. Ook in 2015 blijft palliatieve sedatie een aandachtspunt binnen het netwerk. Zorgpad Stervensfase Met behulp van het Zorgpad Stervensfase is het mogelijk de laatste 72 uur van de stervensfase zo optimaal mogelijk te laten verlopen. De zorg is in subdoelen opgesplitst en de zorgverleners kunnen als het ware de checklist aflopen en kijken of alle doelen zijn behaald. Uit onderzoek blijkt dat deze manier van werken kwaliteitsbevorderend werkt. Najaar 2012 hebben zowel een thuiszorgorganisatie als twee hospices binnen het Heuvelland deelgenomen aan de training Zorgpad Stervensfase; in 2013 heeft het derde hospice in Heuvelland de training gevolgd. De drie hospices zijn in 2013 gestart met de implementatie van het Zorgpad. In de thuiszorgorganisatie is de implementatie voorlopig opgeschort vanwege grote veranderingen in de organisatie. De drie hospices continueren het Zorgpas Stervensfase in 2015. Het netwerk blijft in 2015 het Zorgpad promoten bij de andere organisaties. Activiteiten Regionaal Consultatieteam Palliatieve Zorg (RCPZ) Het Regionale Consultatieteam Palliatieve Zorg in de regio IKNL-locatie Maastricht is sinds 2013 onderdeel van het Expertisecentrum Palliatieve Zorg Maastricht (EPZM) van het MUMC+, en daarmee betrokken bij alle activiteiten van het EPZM. Het EPZM houdt zich bezig met onderzoek, onderwijs, zorginnovatie en consortiumvorming (zie onder het kopje Consortium). Het EPZM heeft onderzoekslijnen opgezet rond dyspneu, oncologische pijn en advance care planning, en heeft het verbeteren van de samenwerking met de verpleegafdelingen in het ziekenhuis en de opzet van poliklinische activiteiten als speerpunt. Een klinische voorziening binnen het MUMC+ voor hoog complexe palliatieve zorg is in voorbereiding. Het regionale team zal zich in 2015 blijven richten op uitbreiding van de doelgroepen (naast oncologie aandacht voor o.a. COPD en hartfalen) en het scholen van professionals. De (nieuwe) website van het EPZM biedt kansen voor professionalisering van de PR (w.o. verbetering van de naamsbekendheid van het team) zowel intra- als extramuraal. Vorming van een consortium Het Expertisecentrum Palliatieve Zorg Maastricht (EPZM) van het MUMC+ en het IKNL zijn in 2014 gestart met de ontwikkeling van een consortium in samenwerking met het veld en de netwerken. Binnen een consortium wordt samengewerkt op het gebied van patiëntenzorg, onderwijs en onderzoek. Deze ontwikkeling is van belang voor de bevordering en facilitering van de kwaliteit van de palliatieve zorg in de regio. Rond het MUMC+ zijn zeven netwerken palliatieve zorg actief waarmee in de loop van de jaren al veel is samengewerkt, vooral op het gebied van consultatie en scholingen. Deze zeven netwerken, waaronder het netwerk Palliatieve Zorg Heuvelland, zijn in 2015 betrokken bij de verdere ontwikkeling en uitbouw van het consortium. Landelijke ontwikkelingen Naast de vorming van een consortium in de regio Limburg is een aantal landelijke ontwikkelingen van belang voor de bevordering en ondersteuning van de kwaliteit van de palliatieve zorg in de regio Heuvelland. Het Verbeterprogramma Palliatieve Zorg van ZonMW biedt mogelijkheden voor de implementatie van Goede Voorbeelden die elders ontwikkeld en getest zijn. De zorgmodule Palliatieve zorg 1.0. is beschikbaar en wordt in 2014-2015 getest. In 2015 zijn de resultaten van deze pilot naar verwachting beschikbaar. Het Nationaal Programma Palliatieve Zorg heeft als doel het verbeteren van de palliatieve zorg in Nederland. Binnen het Nationaal programma werken de Stichting Fibula, het Integraal Kankercentrum Nederland en de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra met haar acht expertisecentra Palliatieve Zorg samen. Vanuit het ministerie van VWS zal in het kader van het Nationaal Programma subsidie beschikbaar komen voor
9
projecten gericht op kennisontwikkeling, implementatie van kennis en zorginnovatie, en deskundigheidsbevordering op het gebied van de palliatieve zorg.
Signaleren en oplossen van knelpunten Een aantal activiteiten van het netwerk Heuvelland is gericht op het signaleren en oplossen van knelpunten. Deels overlappen deze activiteiten met de activiteiten in het kader van ‘Bevorderen en faciliteren kwaliteit van palliatieve zorg’. Overleg met het zorgkantoor en bevorderen van de inzet van VPTZ (vrijwilligers palliatieve terminale zorg) zijn structurele activiteiten. Onderzoek naar het functioneren van het netwerk en de werkgroepen ‘Overdracht vanuit ziekenhuis’ en ‘Rouwverwerking en nazorg’ zijn meer incidentele activiteiten. Overleg Zorgkantoor Het netwerk onderhoudt samen met de andere Zuid-Limburgse netwerken goede contacten met het Zorgkantoor Zuid-Limburg via één van de zorginkopers, die Palliatieve Zorg in portefeuille heeft. Het overleg, dat in elk geval tweejaarlijks plaatsvindt, heeft als doel het wederzijds informeren over en signaleren van nieuwe ontwikkelingen of knelpunten in de financiering c.q. binnen het netwerk PZ Heuvelland. In 2015 wordt dit overleg voortgezet. Overheveling taken naar gemeenten In 2014 is binnen het netwerk de nodige aandacht besteed aan de verwachte overheveling van begeleidingstaken naar de gemeenten (WMO) per januari 2015. Naar het zich laat aanzien vallen vanaf januari 2015 verpleging en verzorging onder de zorgverzekeringswet, en begeleiding onder de gemeente. Net als in najaar 2013 zal het netwerk najaar 2014 in gesprek gaan met de verantwoordelijk wethouder en ambtenaar van de gemeente Maastricht. De agenda voor dit gesprek: knelpunten, problemen en zorgen over de toekomst van de palliatieve zorg. Ook in 2015 zal het netwerk vinger aan de pols houden. Inzet VPTZ In de praktijk van de PTZ blijkt, dat de mogelijkheid om vrijwilligers in te schakelen (VPTZ) niet of (te) laat wordt overwogen. De redenen hiertoe zijn divers: onbekendheid bij zorgvragers en zorgverleners, weerstand bij de zorgvragers om (nog meer) externen te betrekken bij de zorg, weerstand bij de mantelzorg om de zorg uit handen te geven (schuldgevoelens) en schroom bij de zorgverleners om het onderwerp te bespreken met de zorgvragers. Daarom is het zinvol binnen thuiszorgorganisaties meer bekendheid te geven aan deze mogelijkheid en ook aan te geven op welke wijze een en ander bespreekbaar gemaakt kan worden met zorgvragers en hun naasten. Hiertoe heeft het Steunpunt Mantelzorg Rode Kruis Zuidelijk Zuid-Limburg, de organisatie die in het Heuvelland de coördinatie van de VPTZ regelt, initiatieven genomen. Het ondersteuningsaanbod staat vermeld op de website en in de nieuwsbrief van het Steunpunt. Ook hebben de afgelopen jaren frequent presentaties plaatsgevonden bij samenwerkingspartners waarin het ondersteuningsaanbod centraal stond en intermediairs gevraagd is om mantelzorgers en zorgvragers de weg te wijzen naar de ondersteuning van het Steunpunt (o.a. voor de VPTZ). In 2015 staat een bijeenkomst gepland voor mantelzorgers en thuiszorgvrijwilligers over palliatieve zorg. Deze zal verzorgd worden door een lid van de klankbordgroep en een lid van de kerngroep van het netwerk. Tevens zal een bijeenkomst voor hospice vrijwilligers georganiseerd worden. In het samenwerkingsverband tussen Envida, Traject/ouderenadvies, praktijkondersteuners van het project (G)oud en het WMO-loket Maastricht wordt regelmatig het ondersteuningsaanbod besproken en worden signalen aan elkaar doorgegeven. Het netwerk PZ Heuvelland faciliteert al deze initiatieven waar nodig en mogelijk. In contacten van het netwerk met zorgvragers en zorgaanbieders wordt de VPTZ steeds genoemd als waardevolle aanvulling op de reguliere zorg. Ook in 2015 zal dit onder de aandacht blijven. Capaciteit hospices De coördinator resp. teamleiders van de drie hospices binnen de regio Heuvelland nemen alle deel aan het kerngroep overleg van het netwerk. Ook in 2015 zal eventuele over- of ondercapaciteit gemonitord worden.
10
Onderzoek naar het functioneren van het netwerk Zowel door het onderzoeksbureau Obelon (2011) als door Zuyd Hogeschool/Huis voor de Zorg (2012) is onderzoek gedaan naar het functioneren van het netwerk. Het netwerk palliatieve zorg Heuvelland heeft aan beide onderzoeken deelgenomen. In de zomer van 2013 heeft het netwerk een zelfevaluatie georganiseerd. De resultaten zijn netwerk breed besproken. Uit de zelfevaluatie kwam een aantal al eerder door het netwerk gesignaleerde knelpunten naar voren, die in dit activiteitenplan aandacht krijgen. Vooral op het gebied van PR en communicatie zijn aandachtspunten geformuleerd en ter hand genomen. Overdracht vanuit ziekenhuis In geval van ziekenhuisopname van patiënten die palliatieve zorg nodig hebben blijkt in de praktijk de overdracht bij ontslag naar huis, verpleeg- of verzorgingshuis en hospice niet altijd adequaat en tijdig plaats te vinden. In de afgelopen jaren zijn vanuit het netwerk diverse pogingen ondernomen om hier verandering in te brengen, overigens zonder concreet resultaat. In 2012 is een werkgroep Ontslag ingesteld die tot taak had een aantal gesignaleerde knelpunten op te lossen. Vooral knelpunten rond de communicatie bij overdracht, zowel inhoudelijk als procedureel, en rond ‘verkeerde bed’ problematiek verdienden aandacht om zo een kwalitatief goede palliatieve zorg te kunnen bieden. De inhoudelijke aanbevelingen van de werkgroep zijn neergelegd bij de werkgroep van het azM die de nieuwe digitale checklist ontslag voorbereid. Voorts zijn een aantal praktische verbeteringen in de communicatie rond ontslag van palliatieve patiënten gerealiseerd. De werkgroep heeft haar werkzaamheden afgerond en volgt de implementatie van haar adviezen. Rouwverwerking en nazorg Nazorg voor de nabestaanden blijkt in de palliatieve zorg nog geen vanzelfsprekendheid ondanks bestaand aanbod in de regio en financieringsmogelijkheden. Medio 2012 is een werkgroep Rouwverwerking en nazorg opgericht met als taak het verbeteren van de informatieverstrekking over mogelijkheden en hulpaanbod op het gebied van rouwverwerking en nazorg. Een andere taak is om de ketengedachte rond rouw en nazorg onder de aandacht te brengen bij de netwerkpartners. De werkgroep heeft inmiddels twee tools ontwikkeld voor zorgverleners in de palliatieve zorg welke momenteel in de praktijk getest worden. Tevens organiseert de werkgroep een multidisciplinaire casuïstiekbespreking in het najaar van 2014 over Rouwbegeleiding en nazorg voor bijzondere doelgroepen. Voor 2015 wil de werkgroep zich richten op de verspreiding en implementatie van de tools en informatiedragers, onder andere in scholingen.
11
Bijlage 1: Organogram Netwerk PZ Heuvelland
Ministerie VWS
CIZ
Klankbordgroep Leden: Vertegenwoordigers van zorgvragers, mantelzorgers en vrijwilligers Netwerkcoördinator Ondersteuning door Huis voor de Zorg
Stuurgroep Leden: Bestuurders (directieniveau) zorgaanbieders die verantwoordelijk zijn voor financieel en medisch inhoudelijk / zorginhoudelijk beleid binnen netwerk Netwerkcoördinator Voorzitter kerngroep Voorzitter klankbordgroep Onafhankelijk voorzitter stuurgroep
Kerngroep Leden: Zorgaanbieders: professioneel en informeel (georganiseerde geschoolde vrijwilligers) Netwerkcoördinator Voorzitter klankbordgroep IKNL senior adviseur netwerken
Werkgroepen Leden: tenminste één lid kerngroep overige leden afhankelijk van onderwerp
Netwerk Coördinatoren Overleg (NCO): Leden: Coördinatoren van de zes Limburgse netwerken IKNL senior adviseur netwerken
= hiërarchische lijn, afleggen van 12 verantwoordelijkheid = adviserende en/of informerende rol
Bijlage 2: Niet toegevoegd
13
