75 jaar EHBO vereniging Liempde

75 jaar EHBO vereniging Liempde

Geschreven door: Shirley Schoenmakers-Rüb. 1

Colofon Uitgave: EHBO vereniging Liempde Auteur: Shirley Schoenmakers-Rüb Foto’s: Afkomstig van EHBO vereniging Liempde, familie van oud-leden en geschiedenisboeken. Oplage: 200 exemplaren Copy-right: De inhoud van delen van deze uitgave mag door derden gebruikt worden. Bronvermelding wordt op prijs gesteld. Vormgeving: Peijnenburg Advertising te Liempde. Drukwerk: Eerste Liempdse Drukkerij, Henk Thomassen te Liempde. Deze uitgave is mede tot stand gekomen dankzij goede gevers achteraan in dit boek vermeld.

2

Inhoudsopgave Een woord vooraf

4

De voorgeschiedenis • 18e eeuw • 19e eeuw • S.J.Brugmans • Fl. Nightingale • Clara Barton • Henry Dunant • C.B. Tilanus

5 6 6 7 7 8 8 9

Het ontstaan van de EHBO • John Furley • J.H.C. Basting • Z.K.H. Prins Hendrik

11 12 13 13

De Oprichting van de EHBO • Johanniter orde • KNV EHBO • Het Oranje Kruis • Nationale Bond • EHBO-Noord Brabant • NODE • FNE

15 16 16 16 17 17 18 18

De EHBO-vereniging Liempde • Tijdsbeeld • Het eerste bestuur • De EHBO-er en specialisaties • Cursus aanbod

19 20 22 25 27

Wat is EHBO? • De regel van vijf • A-B-C • Diamanten kwartier • De regel van negen

31 32 33 33 33

De EHBO door de jaren heen 35 • Enkele verhalen van oud-leden en leden 36 • Woord van Directeur Het Oranje Kruis 40 • Woord van Voorzitter EHBO NoordBrabant 41 • Woord van Kaderdocente EHBO 42 Tot slot • woord van bestuur EHBOvereniging Liempde • Lijst van geraadpleegde boeken en sites • Lijst van bedrijven en personen die de uitgave van dit boek mogelijk hebben gemaakt

43 44 45

46

3

Een woord vooraf 75 jaar EHBO in Liempde: een mijlpaal van formaat We kunnen in ons land niet zonder vrijwilligers die in EHBO-verband de benodigde zorg leveren. Ook al zijn we in ons rijke landje aan de zee redelijk goed voorzien van ziekenhuizen, huisartsen en zorgverleners, het is onmogelijk om altijd en overal betaalde krachten beschikbaar te hebben. Vandaar dat we met recht trots mogen zijn op die vele vrijwilligers. Hoeveel levens zouden er door hen al gered zijn? Mensen helpen die in nood verkeren is natuurlijk van alle tijden, maar sinds het eind van de 19e eeuw doen we dat ook in georganiseerd verband. Sinds de oprichting in 1893 is de Koninklijke Nederlandse Vereniging Eerste Hulp Bij Ongelukken (KNV EHBO) uitgegroeid tot een vereniging met 560 plaatselijke afdelingen. Met 75 jaar is de Liempdse EHBO dus van een respectabele leeftijd. Al deze vrijwilligers, en dus ook zeker die in Liempde, verdienen ons respect. Ten eerste zijn alle EHBO’ers bereid geweest een opleiding te volgen om gediplomeerd EHBO’er te worden. Wie herinnert zich niet het Oranje Boekje? Velen hebben daaruit gestudeerd, om anderen te kunnen helpen. Toen ik als jonge jongen bij de verkenners was en het insigne EHBO wilde halen, ben ik er ook mee opgeleid. Maar bij een eenmalig diploma blijft het niet. Wie echt bij wil blijven, volgt ook regelmatig bijscholingscursussen. De wereld om ons heen staat immers niet stil. Denk maar eens aan het gebruik van de zogenaamde AED’s (Automatische Externe Defibrilatoren). En dan vergt het natuurlijk ook veel van vrijwilligers om al dat geleerde in praktijk te brengen. Anderen gaan naar evenementen, sportwedstrijden, feesten voor hun plezier, EHBO’ers komen vaak met taak en een grote verantwoordelijkheid. En als je dat alles gedurende 75 jaar waar kunt maken, zoals hier in Liempde, dan is een woord van dankbaarheid en respect op zijn plaats. Namens de gemeenschap dus: hartelijk gefeliciteerd met jullie 75-jarig bestaan en bedankt voor de duizenden uren vrijwillige inzet om te waken over de gezondheid van anderen. Anton van Aert Wethouder gezondheid c.a. Gemeente Boxtel

4

75 jaar De voorgeschiedenis...

5

De voorgeschiedenis... De voorgeschiedenis van de Eerste hulp begint zo’n beetje in de achttiende eeuw. Er vinden in die tijd veranderingen plaats. Al eerder is de adel op het tweede plan geschoven en voeren de burgers de boventoon. De traditionele manier van denken, waarbij God en zijn gebod alles is, maakt plaats voor een benadering van al het gebeuren door middel van wetenschappelijke benadering. De Amerikaanse vrijheidsstrijd opent de ogen voor de Europeanen. In Frankrijk volgt de strijd met gelijkheid, vrijheid en broederschap voor iedereen. In de negentiende eeuw vindt niet alleen de industriële revolutie plaats, maar zijn er ook grote veranderingen op sociaal gebied. De zorg voor het individu neemt een belangrijkere plaats in dan voorheen. In Nederland zien we, dat in een nieuwe grondwet van 1848, belasting naar draagkracht en vrijheid van godsdienst worden voorgeschreven. We krijgen na de bekende schoolstrijd de gelijkheid van openbaar en katholiek onderwijs. Er komt een wet tot het verbod van kinderarbeid. Ook de vrouwen nemen het lot van misbedeelden op zich. Hadden vooraanstaande mannen als de staatslieden Troelstra, A. Kuyper, Dr Savorin Lohman, Dr Schaepman en de predikant Domela Nieuwenhuis het lot van de misbedeelden in handen genomen, door verandering te brengen van de maatschappij, te bewerkstelligen of politieke macht aan de rechtenlozen te geven. De vrouwen van die tijd pakten het probleem op hun eigen wijze aan. Ze beginnen het leed te verzachten door o.a. te werken in de vrouwengevangenis in Gouda, te assisteren in de gezinnen van weduwen met jonge kinderen of de oprichting van leer- en werkscholen om behoeftige meisjes een vak te leren. Bekende Internationale namen zijn; de Nederlanders S.J.Brugmans en J.H.C. Basting, de Engelse Fl. Nightingale, de Amerikaanse Cl. Barton en de Zwitser J.H.Dunant.

6

S.J.Brugmans In 1815 vindt in de omgeving van Waterloo de grote veldslag plaats tegen Napoleon door de Engelse, Pruisische en Nederlandse legers (o.l.v. De Prins van Oranje). De Nederlander S.J.Brugmans is dan Inspecteur-Generaal van de militaire geneeskundige dienst en regelt de verzorging van zo’n 42.000 gewonden. Hij organiseert een goedlopende organisatie. In de in allerijl ingerichte hospitalen kan men vriend en vijand naast elkaar zien liggen. Brugmans maakt geen onderscheid als het ophulpverlening en verpleging aankomt en dat is tot die tijd nooit voorgekomen. Brugmans was al op 22-jarige leeftijd professor in de natuurkunde, logica, astronomie en metafysica. Hij heeft de onpartijdige hulpverlening aan oorlog slachtoffers al een halve eeuw voor de oprichting van het Rode Kruis in de praktijk gebracht.

Florence Nightingale Florence Nightingale leefde van 1820 – 1910. Ze toonde al vroeg belangstelling voor de verpleging en vindt dat verplegen een vak is in tegenstelling tot haar welgestelde Engelse ouders, die zich daartegen verzetten. Ze reist naar Duitsland en Frankrijk waar zij een intensieve studie maakt van de verpleging en brengt dat terug in de praktijk in Engeland. In 1850 vertrekt Florence met nog 36 verpleegsters, naar Turkije om daar gewonde en zieke soldaten te verplegen. Daar krijgt ze de naam: “Dame met de hamer”omdat ze tegen de orders in op kloeke wijze een kist met geneesmiddelen openbreekt. De bekende bijnaam van haar is: “Dame met de Lamp”omdat ze s’nachts met de lantaarn in de hand langs de bedden gaat om de zieke soldaten te bezoeken waarvoor ze overdag geen tijd had. Na terugkeer in Engeland besteed ze haar bijeengebracht geld aan de inrichting tot opleiding van verpleegsters. Ze verricht baanbrekend werk voor betere verzorging van oorlogsgewonden en uitzending van verpleegsters, wat in strijd was met de toen geldende opvatting dat de verpleging geen vrouwenwerk was. Haar geboortedatum, 12 Mei, is in Nederland de Dag van de Verpleging.

7

Clara Barton Oprichtster van “The Red Cross”, het Rode Kruis in Amerika. Door de Amerikaanse burgeroorlog (destijds de strijd tussen het industriële noorden en het katoen verbouwende zuiden en op de achtergrond speelde de kwestie van de negerslavernij uitdrukkelijk mee) waarbij massa’s soldaten vielen, zocht Clara naar gewonde soldaten uit haar geboorteplaats. Toen viel haar op hoe weinig voorzieningen er voor de slachtoffers waren en zelfs geen verbandmiddelen. Ze komt in actie met hulp van vrienden en bekenden en helpt bij de verpleging van de gewonden. In 1862 nam ze de taak op om bij het slagveld te helpen, daar werd ze zelf ziek. Ze vertrok naar Zwitserland voor genezing, waar zij Henry Dunant ontmoet. In 1870 verlaat ze Zwitserland om weer gewonden te gaan verplegen. Daarbij leert ze het werk van het inmiddels opgerichte Rode Kruis kennen. Terug in Amerika heeft ze jaren werk en veel overredingskracht nodig om aldaar een Rode Kruis op te richten, en de Verenigde Staten te doen toetreden tot de verdragen van Geneve. In 1881 komt in de Verenigde Staten het Rode Kruis tot stand en wordt Clara de eerste voorzitter.

Henry Dunant Nadat in de loop der eeuwen de verzorging van oorlogsslachtoffers in de praktijk steeds meer aandacht heeft gekregen, is het Henry Dunant die de Rode Kruis gedachte uiteindelijk formuleert en bekend maakt. Henry was in 1859 ooggetuige van een bloederige slag bij het plaatsje Solferino. Op het slagveld blijven 40.000 slachtoffers achter, zonder medische verzorging, voedsel of water. Met medewerking van anderen zet hij de hulpverlening aan de gewonden op touw en helpt zelf mee. Hij zet zijn gedachte op papier en denkt daarbij ook meteen aan een ruimere doelstelling van de organisatie. Vervolgens legt hij het in boekvorm geschreven idee ter beoordeling voor aan Generaal Dufour, waarna het in 1862 verschijnt. Het gevolg van een commissie in 1863, in 1864 een diplomatieke conferentie (16 Europese landen), ondertekening van de Conventie van Genève in Augustus 1864 (de grondwet van het Rode Kruis), het herkenningsteken- een rood kruis op een wit vlak. In 1899 wordt Henry Dunant de nobelprijs voor de vrede toegekend. In 1910 overlijdt hij op 82 jarige leeftijd. Zijn werk blijft voortbestaan en er zijn vier verdragen opgesteld, alle gedateerd op 12 augustus 1949 en in 1977 volgen er twee aanvullende protocollen.

8

C.B. Tilanus Tilanus was een Nederlandse Medicus en Hoogleraar in de medicijnen. Hij volgde lessen aan de Utrechtse Hogeschool, promoveerde in 1818 en vestigde zich te Arnhem als Arts in een genees- en heelkundige praktijk. In 1828 werd hem een leerstoel in de heel- en verloskunde te Amsterdam aan het Atheneum Illustre en de klinische school aangeboden. Waar hij 45 jaar aan verbonden zou blijven. Gedurende deze jaren richtte hij een groot aantal inrichtingen op. In 1923 had hij zijn 40 jarig jubileum. Tilanus was de eerste in Nederland die bij een operatie de nieuwe ontdekking van de narcose toepast.

9

Kaartje voor de EHBOer om een slachtoffer bij te staan in het uur van sterven uit 1939

10

75 jaar Het ontstaan van de EHBO

11

Het ontstaan van de EHBO John Furley

John Furley was professor in Groot Brittannië en onderzocht letsels en verwondingen met daarbij de hulpverlening. Zo kwam hij bij de St. John’s Ambulance Association terecht. Hij heeft later nog diverse meetings verzorgd waar hij voor gevraagd was om over zijn bevindingen, van de hulpverlening bij letsels en verwondingen, te praten. Hij werd uitgenodigd in Duitsland en veel later in Nederland. Hij bleef experimenteren en onderzoeken hoe het beter kon. Maakte aantekeningen en sketches. Bedacht hoe de hulpverlening beter kon. Furley is de bedenker van de stretcher en de brancard. Het begon in het ziekenhuis in Ashford en later meerdere ziekenhuizen en op diverse treinstations. Hij begon ook chirurgen te benaderen om gewillig te zijn om mensen “les” te geven voor eerste hulpverlening. En zo kwam de EHBO tot stand... . Dit alles speelde zich af tussen 1874 en 1886.

Foto John Furley

12

J.H.C. Basting Basting is de Nederlandse Officier van Gezondheid destijds. Het is voor een belangrijk deel aan Basting te danken dat het idee van Henry Dunant in Nederland wordt gerealiseerd. Hij krijgt het boek van Henry Dunant in handen, tijdens zijn studie bij de rijksinstelling voor militaire geneeskunde te Utrecht, en begint met diens toestemming aan de vertaling daarvan in het Nederlands. Basting wordt uitgezonden als vertegenwoordiger van Nederland naar de conferentie van Genève door Koning Willem III. Nederland bekrachtigd, door ondertekening, als vierde land het Verdrag van Genève en aanvaardt daarmee de verplichting te komen tot oprichting van een Nationale vereniging tot hulpverlening aan gewonde en zieke krijgslieden te veld. Aangezien niemand aanstalte maakt om een dergelijke vereniging op te richten, roept Luitenant-Generaal W.J. Knoop in 1884 de Nederlanders op, maar dat blijft zonder gevolg. Koning Willem III vind het zo vernederend dat hij de knoop doorhakt en bij Koninklijk Besluit van Juli 1867 zelf de hulpverleningsvereniging opricht, die in 1895 officieel de naam “Het Nederlandse Roode Kruis” krijgt. In 1870 is Dr Basting overleden.

Z.K.H. Prins Hendrik De watersnood in Zeeland in 1906 en de ramp met de “Berlin” op zee in 1907 laten duidelijk de gebrekkige hulpverlening zien. Daarom wordt op initiatief van Z.K.H. Prins Hendrik in 1909 Het Oranje Kruis opgericht tot bundeling van de krachten. Tot het Oranje Kruis treden toe Het Nederlandse Rode Kruis, Het Groene Kruis, de vereniging E.H.B.O., de maatschappij tot redding van schipbreukelingen en de maatschappij tot redding van drenkelingen. In December 1912 komt het eerste zogenaamde “Oranje Kruis Boekje” tot stand en in 1924 wordt een algemene regeling getroffen, vastgelegd in de “Regelen voor het onderwijs in E.H.B.O.”. Op 15 Oktober 1937 wordt definitief besloten tot instelling van het Eenheidsdiploma, ingaande 1 Januari 1938. Bij beschikking van 7 Mei 1951 wordt dit Eenheidsdiploma door de staatssecretaris van de volksgezondheid officieel erkend.

13

D Houten ehbo kist uit jaren 70

14

75 jaar De oprichting van de EHBO

15

De oprichting van de EHBO In deze tijdsbalk zijn de organisaties weergegeven die tot het ontstaan van de EHBO hebben geleid. Van 1881 tot heden, en er is aangegeven waar elke organisatie voor staat. Alle kennis van alle organisaties samen maakt het mogelijk tot een goede hulpverlening. In 1881 wordt in Londen een internationaal medisch congres gehouden. Daar blijkt dat de Johanniter Ridders in 1877 een organisatie in het leven hebben geroepen, die de eerste hulpverlening laat verrichten door leken. Er worden verbandposten ingericht en cursussen gegeven. In Nederland is men niet zo enthousiast in het begin, de artsen vinden dat de eerste hulp niet aan leken kan en mag worden toevertrouwd. De Johanniter Orde is een ridderlijke orde met een Protestantse-Christelijke grondslag. De orde is bijna duizend jaar geleden gesticht. Het Johanniters Kruis is al eeuwenlang het symbool van de Johanniter Orde. De acht punten van het kruis symboliseren de acht zaligprekingen in de bergrede (Mattheus 5). Z.K.H. Prins Bernhard opent een zitting van de Johanniters Orde in 1959. In 1893 werd de Koninklijke Nederlandse Vereniging EHBO opgericht. De KNV EHBO genaamd, is landelijk actief en telt circa 560 plaatselijke verenigingen. De KNV EHBO is destijds opgericht omdat men begon in te zien dat het wachten op professionele hulp na een ongeval onnodig slachtoffers eiste. De doelstelling van de vereniging is doeltreffende eerstehulpverlening bij ongevallen te bevorderen, kennis daarvan ontwikkelen, verbeteren en verbreiden en bij te dragen aan het voorkomen van ongevallen. In 1909 werd Het Oranje Kruis opgericht op initiatief van Z.K.H. Prins Hendrik. De aanleiding hiervan was het vergaan van de veerboot “Berlin” in 1906. Verschillende organisaties en personen onderscheiden zich bij het reddingswerk, maar het was duidelijk dat de onderlinge samenwerking en afstemming te kort schoot. Het Oranje Kruis moest hierin verbetering brengen. In 1913 verscheen de eerste druk van het Oranje Kruis Boekje. 16

Geleidelijk aan verschoof de rol van de Bond van daadwerkelijke hulpverlening naar onderwijs in de eerste hulpverlening. In 1938 werd het Eenheidsdiploma ingesteld en in 1951 werd dit diploma door de staatssecretaris van sociale zaken en volksgezondheid erkend als het enige van staatswege erkende EHBO-diploma. Het Oranje Kruis is de organisatie op het gebied van de eerste hulp (EHBO), herkenbaar aan het gekroonde logo. Het Oranje Kruis stelt de leerstof samen, bewaakt de kwaliteit van de cursussen, neemt examens af, reikt onder meer het diploma Eerste Hulp uit en bewaakt de geldigheid daarvan. Het Oranje Kruis verzorgt zelf geen cursussen Eerste Hulp, dat gebeurd door ruim 1500 vrijwilligers-verenigingen en ruim 250 commerciële opleidingsinstituten. Het Oranje Kruis werkt nauw samen met onder meer; de koepelorganisaties van de vrijwilligersverenigingen te land en te water, het Nederlandse Rode Kruis, organisaties van docenten en instructeurs Eerste Hulp, organisaties van bedrijfshulpverlening en gemeentelijke gezondheidsdiensten. In 1916 werd de EHBO-vereniging St. Franciscus opgericht. Deze kan worden beschouwd als de voorloper van de Nationale Bond. In 1931 werden de Rooms Katholieke verenigingen gebundeld in de Dioscane Bond voor EHBOverenigingen in het Bisdom van Haarlem. In 1936 werden de 25 afdelingen in de Nationale commissie van de Nationale Federale van het Wit-gele Kruis ondergebracht. In 1949 werden de activiteiten ondergebracht in een aparte landelijke organisatie: de Katholieke Nationale Bond voor EHBO. Het doel van de organisatie is het voorkomen van ongevallen en het verlenen van eerste hulp. In 1991 werd besloten niet langer het predicaat Katholiek te voeren en ging verder als de Nationale Bond. Vanaf 2005 staat de Nationale Bond op eigen benen, sterk gericht op ondersteuning van en serviceverlening aan de plaatselijke verenigingen, en op samenwerking met anderen. De Vereniging EHBO Noord-Brabant is een grote koepelorganisatie in Brabant die zich inzet voor de aangesloten verenigingen en leden. Door adequaat in te spelen op de wensen van de leden probeert EHBO-Nbr een maximale bijdrage te leveren. EHBO-Nbr ondersteunt verenigingen en geeft organisatorische en creatieve adviezen. Door goede contacten te onderhouden, proberen we EHBO goed op de kaart neer te zetten. Ook is gezorgd voor een goede verzekering voor de leden. EHBO-Nbr participeert in het adviesorgaan van Het Oranje Kruis en onderhoud landelijke contacten met collega-organisaties, NODE, Rode Kruis, Lotus en vele andere organisaties.

17

De Nederlandse Organisatie Docenten EHBO is de belangenorganisatie voor de instructeurs eerste hulp. NODE werkt samen met EHBO-bonden, Rode Kruis, Lotus, NVAD en Het Oranje Kruis om de dienstverlening aan onze instructeurs zo goed mogelijk te houden. Op 1 Januari 2000 werd de Federatie Nederlandse EHBO opgericht. De FNE is een samenwerkingsverband tussen de Koninklijke Nederlandse Vereniging EHBO en de Nationale Bond. Waarbij alle uitvoerende werkzaamheden van de beide organisaties zijn samengevoegd. Met het samenwerkingsverband worden kennis en ervaringen van beide organisaties gebundeld zodat de EHBO-gemeenschap in Nederland een krachtig en duidelijk geluid kan laten horen. De achterliggende gedachte bij het vormen van de federatie was dat de verschillende EHBO-organisaties dezelfde doelstellingen nastreven en veel overlappende activiteiten uitvoeren. En het zorgt ook voor de versterking van de maatschappelijke positie van het EHBO-werk.

D

18

75 jaar De EHBO-vereniging Liempde

19

De EHBO-vereniging Liempde In 1936 kwam overeenkomstig die wens van het hoogwaardig Episcopaat, de fusie tussen het Wit-gele Kruis en de toenmalige Haarlemse Dioscane Bond van RK-EHBO afdelingen tot stand en was een belangrijke stap gezet om in een verband, voor geheel Nederland, de Katholieke EHBO tot krachtige ontplooiing te laten brengen. De EHBO was in het Wit-gele Kruis ondergebracht omdat het Wit-gele Kruis gezien werd als de centrale voor de katholieke gezondheidszorg waarin ook de EHBO thuis hoorde. EHBO was een onderdeel van het Wit-gele Kruis maar had wel een eigen karakter zodat men de vorm koos van de plaatselijke onderafdelingen. Het doel was om in elke gemeente een krachtige onderafdeling EHBO te krijgen. In Mei 1936 werd onder leiding van Dr Wentholt aan 11 Liempdenaren een EHBO-cursus gegeven in de oude harmoniezaal. De geboorte van een nieuwe vereniging had plaatsgevonden. Het EHBO-hart in Liempde was gaan kloppen. EHBO-vereniging St. Lidwina werd opgericht door de 10 cursisten die geslaagd zijn voor hun eerste Eenheidsdiploma EHBO. Eén cursist, naar zeggen een medewerker van de “oude” boter en melkfabriek ‘Het Haantje’, heeft de cursus EHBO gevolgd. Toen der tijd was Toon Prinsen medewerker van de boterfabriek en Dhr Dominicino Directeur van de melkfabriek. Welke persoon de EHBOer was is niet meer te achterhalen. Hij had geen examen afgelegd destijds waarschijnlijk i.v.m. spoedwerkzaamheden in de boter en melkfabriek. Tijdens de oorlog van 1940 -1945 waren de activiteiten voornamelijk gebaseerd op individuele acties en onder leiding van Henk van den Broek werden de verenigingswerkzaamheden weer hervat. Een andere storing in 1973 werd eveneens met succes doorstaan. Niet alleen werd gezorgd dat de vereniging bleef leven, maar vanaf die tijd is de doorbloeding beter geworden. Het ledental groeide, de financiën namen toe. De EHBO-materialen werden uitgebreid. Er kwam zelfs een caravan als onderkomen voor activiteiten waarbij EHBO-leden aanwezig waren. Op naar de toekomst... .

20

Vanaf medio 2010 is de EHBO-vereniging Liempde ook meer digitaal gaan werken. Informatie aan de leden wordt steeds meer via E-mail verstrekt. Een volgende uitdaging is het ontwikkelen van een eigen website en digitale nieuwsbrieven. De EHBO-vereniging gaat met het digitale tijdperk mee.

Houten LOTUS-koffer uit jaren 70 (gesloten)

Houten LOTUS-koffer uit jaren 70 (open) 21

Het Eerste Bestuur Het bestuur van het eerste uur werd gevormd door de eerste 10 cursisten. Het bestuur werd gevormd door; Jan Quinten – Bankdirecteur, Everart Overbeek – Postbode, Richard Bekkers – Veldwachter, Edmund Schumacher – Gemeentebode, Jan Scheutjens – Boerenknecht, Harrie Smulders – Klompenmaker, Tinus van Rixtel – Fabrieksarbeider, Cor van Berkel – Gemeentesecretaris, Hein van den Broek – Onderwijzer en Marinus de Laat – particulierChauffeur

Na de oorlog werden de activiteiten hervat door; Henk van den Broek, Cor van Berkel, Johan de Boer, Mw van Mensfoort en Cor van Alphen. Het was de tijd van de opbouw... Na een aantal jaren ging het mis, er werd niet meer gezorgd voor de verlengingen van diploma’s en herhalingslessen. Er waren enkele evenementen waar een EHBO-post werd bemand, maar zonder officiële papieren. Een duistere tijd... Alles werd niet geregistreerd en is uit betrouwbare bron waargenomen.

22

Er volgde een heroprichting van de EHBO-vereniging door; Mies Kronenburg, Bert van de Meijden en Joke Geenacker. Diezelfde avond sloten nog twee personen aan, dat waren; Wim Hermes en Theo van de Vleuten. Harrie Kapteins was van de Bond en gaf hen de opdracht om opnieuw te starten. Deze storing in 1973 werd eveneens met succes doorstaan. Daarna is het bestuur volgens structuur gekozen of herkozen, en een aantal functie veranderingen hebben plaatsgevonden. Er zijn nog een aantal Ereleden benoemd, waaronder Mies Kronenburg en Joke Geenacker. Het Huidig Bestuur bestaat uit; Gerard van de Loo – Secretaris, José Smetsers – Bestuurslid, Chris van Brunschot – Bestuurslid, Shirley Schoenmakers – voorzitter, Wim van den Dungen – Penningmeester, Hennie van den Oetelaar – Bestuurslid en Ria Verberk – Bestuurslid.

Buiten de taken van voorzitter, secretaris en penningmeester heeft ook ieder zijn taak in het verenigingsleven. De een zorgt voor bezetting bij evenementen, de ander is verbandmeester, en de ander voor de zorg van nieuwe cursussen. Ook het bijwonen en helpen bij herhalingslessen en eventuele voorbereidingen treffen daarvoor. Samen vergaderen bij veranderingen, pro-

23

gramma samenstellen, cursus organiseren, enz, enz.. . De EHBO-vereniging heeft zijn leden nodig voor zijn bestaan. Elke vereniging heeft een bestuur. In het bestuur nemen plaats een voorzitter, secretaris, penningmeester en een aantal bestuursleden. Het aantal bestuursleden is afhankelijk van het aantal leden, maar wel oneven. De EHBO-vereniging is aangesloten bij een overkoepelende organisatie en ingedeeld bij een Rayon. Deze overkoepelende organisatie is EHBO-NoordBrabant. Deze zet zich in voor de aangesloten verenigingen en leden, ondersteunt verenigingen, geeft aan verenigingen organisatorische en creatieve adviezen, onderhoud goede contacten met de EHBO-vereniging, stimuleert onderling contact tussen de EHBO-verenigingen én zorgt voor een goede verzekering voor de leden. De EHBO-Nbr is onderverdeeld in 5 Rayons. Een Rayon is een deel van een stad streek of land dat het werkterrein vormt. De EHBO-vereniging Liempde zit in Rayon 3, waarvan Dhr W.J.A.M. Van Rooij voozitter is. Naast de EHBO-Nbr is de vereniging ook aangesloten bij de Nationale Bond EHBO. Deze lidmaatschap heeft een ledenservice, deze zorgt op het gebied van EHBO-materialen. De EHBO-vereniging is daarnaast ook lid van Het Oranje Kruis. Deze zorgt voor de Examens, diploma’s en certificering van de leden die cursussen hebben gevolgd. Zij zorgen ook voor de verlengingen van de diploma’s en certificaten. Bij Het Oranje Kruis kunnen ook de nodige boeken en materialen besteld worden. EHBO NoordBrabant, Nationale Bond EHBO en Het Oranje Kruis zijn onderdeel van Eerste Hulp organisaties (7) en daarnaast zijn er nog tal van Landelijke organisaties (27). Eerste Hulp is de nationale en internationale gangbare uitdrukking voor de eerste hulp aan slachtoffers na een ongeval wordt aangeboden. Tegenwoordig bevat de EHBO-diploma, oftewel Eenheidsdiploma EHBO, de aantekeningen verbandleer, reanimatie en AED bediening. Voorheen kon men voor deze aantekeningen apart lessen volgen en een certificaat behalen. Het Eenheidsdiploma EHBO is ingevoerd op 1 Januari 1938 en op 7 Mei 1951 goedgekeurd door de staatssecretaris van volksgezondheid. Het enige ministerieel goedgekeurde certificaat voor de opleidingen EHBO, uitgegeven door Het Oranje Kruis.

24

De EHBO-er en Specialisaties Het werkterrein van de moderne eerste hulpverlener is breder dan het verlenen van hulp bij ongelukken. Mensen kunnen ook hulp nodig hebben in andere situaties, omdat ze onwel zijn geworden, een hartstilstand krijgen, e.d. . Deskundige en geoefende hulpverleners zijn van levensbelang. Zij kunnen handelen omdat ze weten wat ze (moeten) doen. “Hulpverleners zijn mensen zoals U en ik”.”Ze hebben een ding voor op veel anderen; ze weten wat ze (moeten) doen als de nood aan de man komt”. Citaat van de Nationale Bond EHBO. Bij de hulpverlening staat de EHBO-er steeds voor keuzes, vooral als er sprake is van meerdere slachtoffers (wie help ik eerst, wat doe ik eerst?). De hulpverlener moet eerst beslissingen nemen over de volgorde van zijn werkzaamheden voordat hij kan beginnen. De prioriteitenstelling vormt een belangrijk hoofdstuk. De EHBO-er is professioneel, hoewel vaak op vrijwillige basis. Door de opleiding en training is de EHBO-er in staat om adequate hulp te verlenen. Reanimatie en AED zijn ook onderdeel van het Eenheidsdiploma. Reanimatie bestaat behalve uit uitwendige hartmassage toepassen ook uit het beademen van het slachtoffer. Hierbij worden de vitale functies van het slachtoffer weer op gang gebracht die door hartfalen zijn veroorzaakt. AED is een Automatische Externe Defibrilator die gebruikt wordt om een slachtoffer met hartfalen te defibrileren. Waarna gestart kan worden met reanimeren. Er is ook nog Eerste hulp voor jongeren. Voor de jeugd is de leerstof onderverdeeld in A (11-13 jarigen) en B (13-16 jarigen). De stof is aangepast op de leeftijd omdat bepaalde behandelingsmethoden een groter beroep doen op de verantwoordelijkheid van de hulpverlener. De cursussen en herhalingslessen worden gedoceerd door een Kaderinstructeur of docent EHBO. Vaak wordt de term Kader gebruikt. Deze persoon heeft de kaderopleiding met goed gevolg afgerond. In de opleiding worden didactische en pedagogische vaardigheden aangeleerd voor het lesgeven aan EHBO-cursisten. Herhalingslessen zijn bijeenkomsten van EHBO-ers of Kaderinstructeurs om de leerstof te herhalen, zich bij te scholen en over nieuwe ontwikkelingen 25

te worden geïnformeerd. Om diploma’s en aantekeningen te kunnen laten verlengen, zijn houders verplicht om een minimumaantal bijeenkomsten bij te wonen. Er zijn lessen waarin gebruik wordt gemaakt van een Lotus. LOTUS staat voor Landelijke Opleiding Tot Uitbeelding van Slachtoffers. Een Lotus-slachtoffer is iemand die met goed gevolg de Lotus-opleiding heeft beëindigd. Hij kan ongevalssituaties ontwerpen die de werkelijkheid dicht benaderen, ongevallen ensceneren, bepaalde letsels met schmink aanbrengen of voor slachtoffer spelen opdat de EHBO-er op een imitatie-slachtoffer zijn vaardigheden kan oefenen. De organisatie LOTUS is opgericht in 1975. Dan is er nog de HOC-opleiding en SIGMA. HOC staat voor Hulpverlening bij grote Ongevallen en Calamiteiten. Deze opleiding bereid EHBO-ers voor op semi-professionele hulpverlening. Na deze opleiding kan men de professionele hulpverleners beter bijstaan. HOC is de vervanger van GOR, Gewondenzorg Onder Rampomstandigheden, in 1997. GOR was de vernieuwde versie van Eerste Hulp Bij Rampen. SIGMA in een Snel Inzetbare Groep voor Medische Assistentie. Deze personen worden ingeschakeld om als volwaardige hulpdienst te assisteren bij de hulpverlening rond grote calamiteiten en ongevallen. Dit kunnen ook EHBOers zijn met extra opleidingen. Het Oranje Kruis heeft nog een opleiding speciaal gericht op het bedrijfsleven. Een verkorte EHBO-opleiding, Kernvaardigheid EHBO. Speciaal ontwikkeld voor dat deel van het bedrijfsleven dat de opzet en verplichtingen van de volledige EHBO-opleidingen een te zware belasting vindt voor het personeel. De Arbo-wetgeving zag het Eenheidsdiploma ook niet meer als voorwaarde voor de bedrijfshulpverlening. Daarna kwam de BHV. De BHV, BedrijfsHulpVerlening. In het algemeen is dit een neventaak voor medewerkers in vast dienstverband, op het betreffende bedrijf. De opleiding hiervoor vormen een beperkt deel van de totale EHBOopleiding. Ze zijn gericht op de levensreddende eerste hulp, ontruiming en communicatie en een deel over brandbeperking en blussen in het bedrijf. Er is nog een korte opleiding LEH, Levensreddende Eerste Hulp. Vergelijkbaar met de Kernvaardigheid Eerste Hulp voor het bedrijfsleven. De EHBOorganisaties beschouwen deze opleiding als goede aanzet tot voortgezette studie met volledige EHBO-diploma als einddoel.

26

Cursus aanbod Na het volgen van een cursus of opleiding en met succes afgerond examen, verkrijgt men een certificaat of diploma. Bij de EHBO is dat het Diploma Eerste Hulp, Diploma Jeugd EHBO A en Diploma Jeugd EHBO B. Voorheen was het Diploma Eerste Hulp het Eenheidsdiploma. Daarbij kan men ook modulen en certificaten behalen. Voorheen moest men bij het Eenheidsdiploma apart Reanimatie en later nog apart AED behalen. Tegenwoordig zit dat inbegrepen in het Diploma Eerste Hulp. Diploma Eerste Hulp wordt gezien als de basis. Tijdens de cursus leert U wat U moet doen, maar ook vooral wat U niet moet laten. Tegenwoordig wordt reanimatie en AED als module meegenomen in deze cursus. De lesstof bevat 18 onderwerpen en wordt afgesloten met een examen. Minimumleeftijd is vijftien jaar. Het examen vind plaats onder toezicht van het Oranje Kruis door een examenteam. Het Diploma Eerste Hulp is twee jaar geldig en kan worden verlengd wanneer de houder aan de gestelde eisen voldoet. Het diploma wordt telkens met twee jaar verlengt. Als houder van een geldig diploma eerste hulp of EHBO-diploma bent U zonder extra kosten verzekerd tegen aansprakelijkheid voor schade of personen wanneer zij eerste hulp verlenen. Het Oranje kruis heeft deze verzekering afgesloten om de eerstehulpverlener rugdekking te geven. Men vindt het belangrijk dat de eerstehulpverleners zonder angst hun werk kunnen doen. Verbandleer en kleine ongevallen is een module waarbij U leert om verschillende verbanden aan te leggen en eerste hulp bij kleine ongevallen leert verlenen. Deze lesstof bevat 7 onderwerpen. Tegenwoordig inbegrepen in het Diploma Eerste Hulp. AED is een cursus die U leert omgaan met de defibrilator en wanneer deze toe te passen Als U in bezit bent van het Diploma Eerste Hulp komt de registratie op het diploma te staan. Jeugd Eerste Hulp A is bedoeld voor groepen 7 en 8 van de basisschool. De cursus duurt 20 uur en de lesstof bevat 11 onderwerpen. Deze wordt gegeven op school door de juf of meester met geldig EHBO diploma met verbandleer of de EHBO-vereniging. 27

Jeugd Eerste Hulp B is bedoeld voor jongeren van 13 t/m 15 jaar. Je hoeft niet eerst de cursus Jeugd EHBO A te hebben gevolgd. De cursus duurt 24 uur en de lesstof bevat 21 onderwerpen. Deze cursus wordt gegeven door de EHBO-vereniging. Jeugd Eerste Hulp Junior is bestemd voor kinderen van groep 5 of 6 van de basisschool. De lesstof bevat 9 onderwerpen. De kinderen leren dan wat ze moeten doen en niet moeten doen bij een ongeluk, de vijf belangrijke punten, de verbanddoos e.d.. EHAK is een cursus Eerste Hulp Aan Kinderen. Tijdens deze cursus krijgt U inzicht in de verschillen van zuigelingen, kinderen en volwassenen, die van belang zijn voor de eerstehulpverlening. U leert hoe Eerste Hulp te verlenen aan zuigelingen en kinderen. En U krijgt inzicht in de gevaren en de wijze waarop deze kunnen worden bestreden. Vanaf 1 Januari 2010 moeten voornamelijk gast-ouders in het bezit zijn van een geregistreerd certificaat EHAK van het Oranje Kruis. De lesstof bevat 20 onderwerpen. Wanneer de toets succesvol is afgerond dan ontvangt U een certificaat. Indien U in bezit bent van een Diploma Eerste Hulp komt de registratie op het diploma te staan. Dan kan men nog specialiseren in Eerste hulp bij wandel-letsels en sportletsels. Deze worden bedoeld voor EHBO-ers die vaak bij evenementen aanwezig zijn en specifieke hulp kunnen verlenen op deze specifieke letsels. De lesstof voor wandel-letsels bevat 8 onderwerpen. Voor de sport-letsels bevat de lesstof 14 onderwerpen. U verkrijgt informatie over de meest voorkomende letsels, oorzaken en gevolgen daarvan. Goede eerste hulp kan erger voorkomen. Iedere geïnteresseerde kan deze cursus volgen en ontvangt een module-verklaring.

28

Diploma’s door de jaren heen (1)

29

Diploma’s door de jaren heen (2)

30

75 jaar Wat is EHBO?

31

Wat is EHBO? De regel van vijf is erg belangrijk voor de EHBO-er. Bij het verlenen van eerste hulp moeten de volgende vijf punten altijd deel uit maken van het handelen van een EHBO-er. De regel van vijf; 1 Let op gevaar Zorg ervoor dat je jezelf en anderen niet in gevaar brengt. Let op de eerste plaats op je eigen veiligheid. In de tweede plaats op de veiligheid van omstanders en in de derde plaats op de veiligheid van het slachtoffer. 2 Wat is er gebeurd Ga na wat iemand mankeert en wat er is gebeurd. Gebruik je ogen, oren, neus, tastzin en dergelijke om een goed beeld van de situatie en de letsels te krijgen. 3 Het slachtoffer bijstaan Stel het slachtoffer gerust, belangrijk aspect van de hulpverlening. Een geruststellend praatje wordt meestal bijzonder gewaardeerd door het slachtoffer. 4 Zorg voor hulp Zorg voor deskundige hulp. Dit houdt niet automatisch in dat er een ambulance moet worden geroepen. Bij kleine ongevallen en letsels kan de EHBOer zelf de benodigde hulp geven. 5 Slachtoffer liever niet verplaatsen Help het slachtoffer het liefst op de plaats waar hij zich bevindt. Iedere verplaatsing van het slachtoffer kan risico’s opleveren voor de letsels van het slachtoffer. Verplaats een slachtoffer daarom alleen als het echt noodzakelijk is.

32

Buiten deze regel van vijf wordt ook gebruik gemaakt van het A-B-C, het diamanten kwartier en de regel van negen. Het A-B-C is de EHBO-afkorting voor de vitale functies; Ademhaling, Bewustzijn en Circulatie. De eerste hulpverlener moet de kwaliteit van de ABC onderzoeken om te weten welke hulp ter plaatse kan worden verleend. Ernstige stoornissen in deze functies veroorzaken direct een algehele verslechtering van de toestand van het slachtoffer en heeft een sterk negatief effect op het genezingsproces. ABC wordt ook gebruikt bij de reanimatie, voor de werkwijze bij het vrijhouden van de Ademweg, Beademen en Cardiale massage. Of de CAB-methode; Cardiale massage, Ademweg vrijhouden en Beademen. Het eerste kwartier van de hulpverlening wordt het” Diamanten-kwartier” genoemd. De hulpverlening in dit korte tijdsbestek bepaald het succes van de professionele hulpverleners die later op de plaats van het ongeluk arriveren. Bij uitstek het kwartier waarin EHBO-ers hun waarde kunnen bewijzen. De regel van negen is een methode om bij slachtoffers met verbranding het risico van optreden van shock te kunnen bepalen. Is meer dan 9% van het lichaam in de tweede of derde graad verbrand, dan is er een grote kans op een levens-bedreigende shock. Snelle deskundige hulp is daarbij absolute noodzaak. Om het juiste percentage te kunnen vaststellen, en daarmee ook de ernst van de verbranding, wordt uitgegaan van een reken-systeem waarbij elk lichaamsdeel 9% (of een veelvoud daarvan) van het lichaamsoppervlak vertegenwoordigd.

oude verbandmaterialen (1) oude verbandmaterialen (2) 33

De regel van negen

Onderverdeling: Kind van 0-5 jaar:

hoofd 18% per arm 9% per been 14% romp 36%

Kind van 5-15 jaar:

hoofd 14% per arm 9% per been 16% romp 36%

Volwassene:

hoofd 9% per arm 9% per been 2x 9% romp 2x 18% geslachtsdeel 1%

34

D

75 jaar De EHBO door de jaren heen

35

De EHBO door de jaren heen In de loop der jaren is er heel wat veranderd. 75 jaar EHBO verlenen. Tijdens de oorlogsjaren 1940 – 1945, waren de activiteiten voornamelijk gebaseerd op individuele acties. Toen was de uitrusting een blauwe schoudertas gevuld met wat rollen verband, gaasjes en wat pleisters. En men had een arm-bandage met EHBO erop als herkenning van hulpverlener. Veel later kwamen er verbandkisten met diverse maten rollen verband en diverse maten gaasjes, pleisters, spelden en mitella. Nog later verband-dozen en koffers met uitbreiding van zalf-gazen, jodium, handschoenen e.d.. Methoden veranderden, materialen vernieuwden, meer kennis... In het begin kon de EHBO-vereniging terecht bij de Brandweerkazerne in Liempde. Er was ook een samenwerking onderling. Vaak als de arts niet aanwezig was ging men naar een EHBO-post aan huis. Er waren ook oefeningen samen met de Brandweer en andere EHBO-verenigingen. De lesstof werd uitgebreid met G.O.R.. In het kader van de gemeente rampenbestrijding was de EHBO-Liempde, de eerste vereniging in Nederland, die een twintigtal GOR-leden bezat. Er werd ook gewerkt aan de toekomst. Er kwam een goed lopende jeugdafdeling, er waren leden die de LOTUS- of kaderopleiding gingen volgen en met succes afgerond. De EHBO-vereniging heeft ook meegedaan met EHBO-wedstrijden eind jaren tachtig en de jaren negentig. Men heeft nog meegedaan aan Oefening “Houtworm”. Dat was een grootscheepse oefening met Brandweer, Het Rode Kruis, Politie, en GGD. Later heeft men nog eens met de Brandweer een oefening gedaan bij Garage Hein van Oorschot, bij Dancing van Kaathoven en een kring-oefenwedstrijd bij Jeugdhuis Pius X. In Februari 1990 heeft de EHBO-vereniging meegedaan met de Carnavalsoptocht voor werving van leden en een pleister-actie voor de kas van de EHBO. Dat waren overlevingsjaren. Door sponsoring konden er nieuwe materialen aangeschaft worden en werd een caravan geschonken. Er kwamen steeds meer aanvragen voor het vervullen van EHBO-posten, uiteindelijk bij wel bijna 40 verschillende evenementen. Helaas zijn van deze jaren niet veel dingen bewaard gebleven, diverse mappen met gegevens allerlei maar niet compleet, foto-boeken van de laatste jaren, er is nog enig oud verbandmateriaal, oude EHBO-tas, oude EHBO-kist en houten LOTUS-koffer, twee oude begin foto’s en wat krantenknipsels.

36

Dhr. Frans van den Meerendonk

Dan zijn er nog verhalen vastgelegd van drie oud-leden, een ere-lid, een bestuurslid en een lid van de EHBO-vereniging Liempde. Het oudste oud-lid wat graag van deze vroegere tijden wilde vertellen was Dhr Frans van den Meerendonk geboren 24 April 1917 en getogen in Liempde, Frans vertelde dat hij toen der tijd eens zijn EHBO-diploma had behaald en les heeft gehad van Dhr van de Broek. In de loop der jaren had Frans genoeg meegemaakt waardoor hij zijn EHBO-diploma is gaan behalen. Zelf oefening gehad met militairen. Er was toen ook nog geen sprake van herhalingslessen zoals tegenwoordig. Toen Frans getrouwd was heeft hij niets meer gedaan aan de EHBO. Maar als er dan een situatie voordeed hielp hij altijd, soms wel even goed nadenken en toch lukte het steeds weer. Wat op hem veel indruk heeft gemaakt en hem altijd is bijgebleven, is van een jongen van een jaar of vier a vijf die naar Frans kwam kijken van het omploegen van land met paard en ploeg. De jongen verdween ineens en even later kwam de buurvrouw Frans roepen voor hulp. De jongen lag levenloos in de sloot. Frans heeft de jongen bijgebracht van de verdrinking. Toen der tijd was Dr van Groeningen Arts in Boxtel en kwam ter plaatse, Nam het over van Frans en bedankte hem voor zijn goede hulp. “Je hebt hem gered”. De Arts vertelde hem dat hij prima had gehandeld, tijd is belangrijker en hulp bieden op de plek van het ongeval. De jongen heeft het overleeft en is nog 60 jaar geworden, helaas overleden aan de gevolgen van kanker. Verder heeft Frans nog vele slachtoffers meegemaakt en geholpen. Twee mensen die hij hulpverlening heeft verleend waren al overleden bij aankomst en heeft Frans niet meer kunnen helpen en één slachtoffer is tijdens het toepassen van hulp overleden. Frans vertelde ook nog over de tijd dat hij dienst deed bij de Zusters in de Duitse tijd. Tijdens bombardementen naar een oproep van hulp hulpverlenen.

Dhr. Harrie van der Vleuten

Het verhaal van oud-lid Dhr. Harrie van der Vleuten geboren 12 Mei 1925 en getogen in Liempde, Harrie is de zoon van de Familie van der Vleuten die een klompen-fabriek bezat. Harrie was daar ook werkzaam. Vanwege zijn werk heeft hij zijn EHBO-diploma behaald. Alle werknemers van de klompenmakerij hadden allemaal weleens een ongeluk met een van de machines. Vandaar dat hij ook meer wilde weten van de EHBO. Hij wilde zijn collega’s kunnen helpen. Eén les kan hij nog goed herinneren, het ging over verwondingen aan het oog... De leraar had een echt koeienoog meegenomen, en met dat oog liet hij zien hoe het eruit zag en legde uit wat het was. Erg leerzaam. De tekeningen in het EHBO-boekje waren onzijdig destijds, zo’n dertig jaar geleden. Mensen waarvoor Harrie EHBO heeft verleend was o.a. zichzelf, hij had in zijn hand gezaagd. Zijn zoon had zich in zijn hand geboord met een staande boormachine. En een collega was gevallen met een kettingzaag en deze viel in zijn been, Harrie is toen in allerijl naar het ziekenhuis in Boxtel gereden met het slachtoffer en een 37

andere collega achter in de bestelwagen. De collega is toen meteen geopereerd en heeft het gehaald. Bleek toen Diabetes te hebben, wat niemand wist.

Dhr. Nico van Hal

Het verhaal van oud-lid Dhr. Nico van Hal geboren 29 September 1931 en getogen in Liempde, Nico heeft in de jaren 50 zijn EHBO-diploma behaald en daarvoor ook herhalingslessen gevolgd. Ging toen der tijd ook mee naar wedstrijden die georganiseerd werden. Nico was ook bij de vrijwillige brandweer en was ondercommandant. Nico is nog een tijd uit Liempde geweest en toen niet meer actief bij de EHBO en brandweer. Eén van de mooie herinneringen die hij heeft aan deze tijd was dat men regelmatig op oefening ging en met wedstrijden meedeed. Het mooie eraan vond hij de samenwerking met diverse korpsen en ploegen. En achteraf even een pilsje pakken in de kroeg. Met de brandweer heeft Nico veel meegemaakt, maar één herinnering blijft gegrift in het geheugen en is erg emotioneel. Wát ook de reden is waarom hij bij de EHBO en brandweer is gegaan. Het grote ongeluk op de rijksweg waar vele gewonde en enkele dode slachtoffers vielen, waaronder zijn tweelingbroer. Het gebeurde voor zijn ogen... Hij voelde de onmacht en besloot om bij de EHBO en bij de brandweer te gaan, hij wilde mensen kunnen helpen. Nico heeft ook veel kunnen betekenen voor andere mensen. Hij kijkt terug naar een plezierige tijd bij de EHBO-vereniging.

Mw. Joke Geenacker

Het verhaal van erelid Mw. Joke Geenacker geboren 17 April 1932, Joke was 50 jaar lid van de EHBO-vereniging. Joke ontving op 25 mei 2001 een onderscheiding en werd op 10 september 2009 tot Ere-lid vernoemd. Ze kreeg les in het Wit-gele Kruis gebouw. Na twee jaar maakte Joke een ingewikkelde en moeilijke tijd mee van de EHBO-verenging. Een donkere tijd. Later volgde een heroprichting van de EHBO-vereniging waar Joke ook aan deelnam. Samen met nog vier andere personen is de vereniging her opgericht en heeft een doorstart gemaakt. De EHBO nam plaats in de brandweerkazerne met weinig en oude materialen. Via het provinciehuis “BB” (burgerlijke bescherming) kreeg men wat verband, een oude tas met oud materiaal. Alles was toen veel ‘simpeler’ dan tegenwoordig en niet zo uitgebreid als nu. Als iemand zijn pols brak kwamen de mensen naar de EHBO aan huis, er was geen arts of huisartsenpost. Omdat men een herstart heeft gemaakt, moest men ook opnieuw examen doen voor de Eenheidsdiploma en dat gebeurde in 1980. Joke heeft toen samen met een collega de EHBO-post verzorgt bij de land en tuinbouw-dagen op landgoed Velder. Meegedaan met de carnavalsoptocht voor werving van leden, pleister-actie, meegedaan met EHBO-wedstrijden en nog veel meer. Joke is ook als ziekenhulp meegegaan met de zieken-trein naar Lourdes, wat een hele ervaring was. In de tijd van Joke waren er weinig of geen evenementen en was er weinig inzet nodig van de EHBO. Later werd dat anders en vele verplichtingen volgde. 38

Mw. Ria Verberk

Het verhaal van bestuurslid Mw. Ria Verberk geboren 16 Oktober 1943, Ria wilde haar eerste moment om EHBO te verlenen vertellen,” de eerste ervaring”. Ria is al meer dan 25 jaar lid van de vereniging en ook vele mensen hulp geboden. Erg actief met activiteiten en EHBO-posten vervullen bij evenementen. Ria vergeet nooit meer haar eerste hulpverlening. Ze was met haar kinderen in een dierentuin gezellig aan het spelen, waar ze ineens een gegil achter zich hoorde. Een echtpaar met kinderen, waarvan de vrouw van de draaischijf was gevallen, lag met haar rug op de draaischijf. Ria schrok en stond verstijft, waarop haar dochter reageerde: “Mam, je hebt toch je EHBO-diploma dan moet je toch helpen?” Ria heeft toen direct hulp verleend met het weinige wat er om handen was, De man gevraagd om het gebroken been stabiel te houden en hulp gaan waarschuwen en hulp verleend met een jas, een natte theedoek en een bekertje water. Dat was nog eens een ervaring...

Dhr. Henk Verhagen

Het verhaal van Dhr. Henk Verhagen geboren op 11 April 1943 en getogen in Liempde. Henk werd gevraagd om wat op papier te zetten wat hij in de loop der jaren had meegemaakt met de EHBO-vereniging. Henk is ook een van de jubilarissen die de vereniging kent. Henk heeft daar zijn tijd voor genomen en koos voor een levensloop veertig jaar EHBO Liempde. De eerste lessen waren in het Wit-gele Kruis-gebouw en in de brandweerkazerne. Daarbij waren nog elf andere mensen; de Boer “de postbode”uit de Hezelaarstraat, van Zandvoort uit Kasteren, Hein van de Sande, W. Hermus, vd Vleuten, J. vd Boer, C. de Boer, Nic van Hal, C. Verhagen, M. Kronenburg en Joke Geenacker. Tijdens onze opleiding gingen we mee naar oefen-avonden in Middelbeers, Oirschot, Son e.d.. Dat was altijd heel gezellig en dat ging weleens door tot in de late uurtjes. Vooral na de oefen-avonden waren we zeer goed en wisten we precies hoe het moest. Mijn eerste hulp die ik verleend heb, was samen met Nic van Hal, bij het ongeluk van een kind van Meester Beelen. Op de Boxtelseweg vlakbij het ouderlijk huis, toen daarvoor nog geen huizen stonden, dat is zo’n veertig jaar geleden. Dan ben je als EHBO-er een heel klein kereltje, als je ziet dat het kind sterft in de armen van moeder. Dit vergeet ik nooit meer... Ook de ronde van Liempde samen met Joke Geenacker, op de hoek Rosenhofstraat bij de boerderij van Frans van de Koevering, was spannend. Er viel een wielrenner bij de braak-kuil. Wij ernaartoe, wilde helpen om wonden schoon te maken ed., helaas... we kregen de wind van voren... Hij wou fietsen. Voor de inwendige mens werden wij ook voorzien van croquetten van W. Broks, ze waren wel koud! Evenementen waren toen wel een stuk minder. Soms moesten we zelfs schuilen voor de regen onder een zelf meegenomen paraplu. De oefen-avonden werden toen nog gegeven door Dr van Laere, maar niet lang. Na enkele jaren doorgemodderd te hebben...Als er assistentie nodig was werd er gewoon gebeld, geen herhalingslessen... was 39

het einde in zicht? Toen werd na enige tijd, door toedoen van Bart vd Meijden, weer nieuw leven ingeblazen en met succes. Wel moesten we allemaal opnieuw examen doen, door verdwijning van papieren. De cursus werd gegeven door Mw Bevers en Jos Raaijmakers uit Boxtel. Er is mij nog een mooie anekdote blijven hangen... Er moest bij iemand een lies-slagader dicht gedrukt worden, die mevrouw is nooit meer terug gekomen. Ze was blijkbaar zo geschrokken, waar een groot mens toch klein in kan zijn. Ook de zeskampen waren mooie evenementen op Hezelaar en Bloem en Tuin deden daar niet voor onder. Zei het dat de mensen soms niet wisten waar ze vóór “stonden”. De jaarvergaderingen bij De Punder waren ook altijd gezellig, soms te zakelijk. Wat vooral het mooie is dat: al maak je een fout, er zal niemand je afkammen, je bent steeds om te leren. Zelfs de carnavalsoptocht waar we eens aan mee hebben gedaan, maakte we bewuste fouten die leuk waren. Het werd door het publiek echt gewaardeerd en gelachen. Ik kan nog wel van de wedstrijden vertellen, dat was echt een zenuwachtig gedoe, wie de winnaar was tot de kaders aan toe. Maar wel leuk, een mitella i.p.v. een brede das of een wond-verband i.p.v. een wond-drukverband enz.. Wat ook mooi was, BHV-opleiding. Net iets sneller en minder secuur. Prioriteiten stellen gingen daar voor, “jammer, jammer”... Verder kan ik nog wel een tijdje doorgaan.........

Drs. Boi A.J. Jongejan, C. Hommel en Mw A. Minkels

Het woord aan Drs. Boi A.J. Jongejan, arts,directeur Het Oranje Kruis, C. Hommel, voorzitter EHBO Noord-Brabant en Mw A. Minkels, Kaderdocente EHBO. 75 jaar EHBO Liempde Geachte vereniging, 1936-2011 Van harte gefeliciteerd met het 75 jarig bestaan van uw EHBO-vereniging. Het Oranje Kruis is u zeer erkentelijk voor uw activiteiten gedurende deze periode. Mede door de inspanningen van uw EHBO-vereniging zijn er vele mensen die in staat zijn op een adequate wijze eerste hulp verlenen aan een medemens in nood. Mede namens het bestuur van Het Oranje Kruis wens ik u voor de toekomst ook veel succes toe! Met vriendelijke groeten, Het Oranje Kruis, Drs. Boi A.J. Jongejan, arts, directeur

40

Met groot genoegen ben ik op het verzoek van EHBO vereniging Liempde ingegaan om even stil te staan bij het 75 jarig bestaan. Mei 2011 is de maand waarop het 75 jarig bestaan van de vereniging gevierd zal worden. 75 jaar belangeloos hulp verlenen aan de medemensen van Liempde en ver daarbuiten. Er wordt tegenwoordig steeds meer van de plaatselijke EHBO-er verwacht. Bij diverse grote en kleine evenementen zijn zij altijd aanwezig. Ik denk hierbij dan ook speciaal aan de diverse cursussen die gevolgd moeten worden om die hulp te kunnen verlenen zoals o.a. Reanimatie en AED enz.. Op de scholen in Brabant wordt tegenwoordig overal jeugd EHBO gegeven door ervaren EHBOers. Door veel te oefenen moeten de EHBO-ers hun kennis op peil houden. Dit kan alleen maar door veel aan praktijk mee te doen. Met alleen theorie volgen is dit niet mogelijk. Samen met politie en de brandweer heeft de EHBO een duidelijke taak in de rampenbestrijding. Zij zijn het die als eerste aanwezig zijn bij eventuele calamiteiten. Dat de leden van de vereniging hier voor klaar zijn is duidelijk. Bestuur en leden wij feliciteren u met uw 75 jarig bestaan en ook feliciteren wij de bevolking van Liempde met HUN EHBO vereniging. C. Hommel. Voorzitter EHBO Noord-Brabant

Staand: Jan Nijssen, Frans van Haaren, Bert van Aarle, Frans van den Meerendonk, Piet Bressers, Hein van den Broek. Zittend: Marinus de Laat, Gerard van de Laar, Edmund Schumacher, Piet van de Wijdeven 41

Het feit dat de EHBO-vereniging Liempde dit jaar haar 75-jarig bestaan viert, is zeker iets om bij stil te staan en iets om te vieren. De vereniging leidt vrijwilligers op, om in geval van nood in staat te zijn deskundig eerste hulp te verlenen. Deze eerste hulp kan levensreddend zijn. Na de basiscursus zijn er elk jaar vervolg-lessen om het niveau op peil te houden. Er wordt vaak geoefend met LOTUS-slachtoffers. Zo kan een praktijksituatie met bepaalde letsels uitgebeeld en uitgewerkt worden. Aangezien we ook elk jaar op een andere locatie oefenen, krijgen hulpverleners ook een beter beeld over hoe ze dan moeten reageren. Er zijn dan niet altijd pasklare oplossingen en moeten mensen improviseren. Elk jaar wordt het programma voor de vervolg-lessen daarom met zorg samengesteld. Er worden ook lezingen ingepland over allerlei verschillende onderwerpen. Denk maar aan: de brandweer, de Hartstichting, de brandwonden-stichting enz.. Deze lezingen worden door de leden druk bezocht, want vaak is het iemand die deskundig is op dat gebied. Veel eerste hulpverleners assisteren bij een plaatselijk evenement, waaronder zeker het gebruik van een AED belangrijk is geworden de laatste jaren. Het EHBO-onderwijs heeft in de loop der jaren een hele verandering ondergaan. Waar vroeger een bord en een krijtje voldoende waren om uitleg te geven, natuurlijk het Oranje Kruis-boekje niet te vergeten (!) worden er tegenwoordig ook heel andere werkvormen gebruikt. Denk maar aan een laptop en een beamer, technische mogelijkheden, waardoor je een grote(re) groep van uitleg kunt voorzien. De mogelijkheden van tegenwoordig zijn legio: behalve uit tijdschriften voor EHBO-ers kan informatie gehaald worden vanaf internet, zelfs filmpjes zijn te gebruiken! Willen de docenten in de EHBO hun kennis bijhouden, dan krijgen ze ook via dit medium de achtergrondinformatie aangereikt. Waar de leden hun kennis bij moeten houden, is dit natuurlijk ook voor de docenten noodzakelijk. Jaarlijks worden vaardigheden onder de loep genomen, besproken en bijgewerkt. Ook een kader-instructeur is nooit te oud om te leren! Zo zijn er de laatste jaren verschillende vaardigheden bijgekomen, zoals verbandleer, reanimatie met gebruik van AED, eerste hulp aan kinderen. Wat is een vereniging zonder leden? Gelukkig hebben we het afgelopen jaar een opleidingscursus kunnen geven. Daardoor kan het ledenaantal op peil blijven, want elk jaar vallen er personen af. En waar mensen zich afvragen, een cursus te volgen: bij EHBO-vereniging Liempde is iedereen welkom! Dat het tevens een gezellige vereniging is, blijkt wel uit de mensen die we al jaren mogen begroeten tijdens de lessen. Betrokkenheid naar elkaar komt dan ook terug in het dagelijkse leven. Hoewel vrijwillig, niet altijd vrijblijvend, maar wel betrokken met mens en maatschappij! Ada Minkels Kaderdocente EHBO.

42

75 jaar Tot slot

43

Het woord van de EHBO vereniging Liempde: Als U dit boek gelezen hebt is het jubileum alweer voorbij. Voor dit 75 jarig jubileum wilden wij graag iets speciaals doen. En dat werd een boek. Voor het maken van dit boek ging heel wat vooraf; het idee lanceren, besprekingen, een zoektocht naar oud-leden, oproepen plaatsen, interviews afnemen, mensen benaderen voor oude materialen en foto’s, archieven bezoeken op zoek naar bijzondere gegevens, musea bezoeken, fotograferen en kopiëren, sponsorwerving en nog meer. Kortom teveel om op te noemen. Ook de leden zijn benaderd en gevraagd om te helpen, ieder zijn bijdrage. Voor U ligt het resultaat. Wij danken de vele particulieren, die foto’s en materialen ter beschikking hebben gesteld voor dit boek en voor de tentoonstelling “75 jaar EHBO Liempde”. Het feestcommité en alle anderen die hebben mee gewerkt aan het welslagen van dit jubileum en het tot stand komen van dit boek. Een bijzonder dank aan Shirley schoenmakers, onze nieuwe voorzitster vanaf april 2010. Mede door haar enorme inzet is dit boek tot stand gekomen, petje af. Heel veel EHBO-ers zijn al heel lang trouw lid, sommige al meer dan 25 jaar. En daarbij ook onze nieuwe leden waar we heel blij mee zijn. Zonder vrijwilligers kunnen wij dan ook niet. Door hun enthousiasme en grote inzet is onze vereniging nog steeds bloeiend en opbouwend. Hopenlijk blijft onze vereniging nog lang bestaan.... Hartelijk dank aan iedereen voor hun bijdrage aan ons jubileum. “Zonder vrijwilligers is er geen leven, mensen die je vreugde geven”. Het bestuur EHBO Liempde

44

Geraadpleegde boeken en sites • Eigen bewaard gebleven stukken beheer EHBO-Liempde • Oud-leden en familie van oud-leden die hun verhaal hebben verteld en nog wat oud materiaal/foto/krantenknipsels hadden. Boeken • 75 jaar Rode Kruis Helmond en omstreken door Paul Jacobs • Bijdehand bij EHBO door Federatie Nederlandse EHBO • Archief: “Brabants centrum 1944-...” Gemeente Boxtel, Will Doyen en Jo Meulenaars. • Professoren van de stad: het Athenaeum Illustre en de Universiteit van... door Peter Jan Knegtmans 2007 Websites • www.ok.nl – site Oranje Kruis • www.fne.nl – site Federatie Nederlandse EHBO • www.ehbonoordbrabant.nl – site ver. EHBO-Noord-Brabant • www.nationalebond.nl – site (Kath.)Nationale Bond voor EHBO • www.knv ehbo.nl – site Koninklijke Nederlandse Vereniging EHBO • www.nod-ehbo.nl – site Nederlandse Organisatie Docenten EHBO • www.johanniter.nl -site Johanniter Orde • www.onderscheidingen.nl -site over allerlei onderscheidingen • www.lintjes.nl -site over koninklijke onderscheidingen • www.brabantscentrum.nl -site weekblad Brabants Centrum • www.brabantsdagblad.nl -site Brabants Dagblad • www.demeierij.nl -site weekblad De Meierij • www.stadsarchief.nl -site stadsarchief s ‘Hertogenbosch • www.bing.nl -zoekmachine • www.google.nl -zoekmachine • www.brabantsleven.nl -site museum Brabantsleven • www.bhic.nl -site Brabants Historisch Informatie Centrum • www.hvb.nl -site Historische Vereniging Brabant

45

Lijst van bedrijven en personen die de uitgave van dit boek mede mogelijk hebben gemaakt Aannemersbedrijf van Nunen, Liempde Arn. Saris en zonen installatiebedrijf v.o.f., Liempde Autobedrijf Bekkers, Liempde Bloemenbinderij ‘t Erfke, J. vd Coevering, Liempde Bouw Groep Moonen s’Hertogenbosch BV, s’Hertogenbosch Cafe het wapen van liempde, Liempde Cafe ‘t huukske, Liempde Clown Snoepy, Liempde De Pompoen Liempde, groente en fruitspeciaalzaak, Liempde Dobey Dierenspeciaalzaak, Hans van Erp, Boxtel Drukkerij Service Boxtel, Peter Reizevoort, Boxtel Elektro Technisch Buro G. Saris BV., Liempde FNV Bouw, s’Hertogenbosch Fotospeciaalzaak, Combi van Bergeijk, Boxtel Fysionova Fysiotherapie, Peter vd Heijden, Liempde Gasterij De Punder, Liempde Geerts Adviesgroep, Gemonde Henk Thomassen; Eerste Liempdse Drukkerij, Henk Thomassen, Liempde Het Raadhuis verzekeringen en hypotheken BV, Liempde Hofstad 2000 calculaties, Liempde J. van den Biggelaar grondwerken, Liempde 46

Kapsalon Martie, Liempde Kindercentrum ‘t Clowntje La Moustache, relatiegeschenken, Boxtel Liba Campers BV, Liempde Maarten van Son, gereedschappen, Liempde Mircom, koeriersdienst/transport en ict, Liempde/Eindhoven Peijnenburg Advertising, Roy Peijnenburg, Liempde Sanders machinebouw, Liempde Schildersbedrijf M.van de Loo Slagerij Willy Beerens, Liempde Sobi BV, Liempde Stichting vd Anker en slijters, Liempde Taxibedrijf J. van Kronenburg-Sanders, Liempde ‘t Liempds Pakhuis, Doe -het- zelf, Liempde Van Krieken Makelaardij, Liempde Van de Wetering kozijnen en zonwering, Liempde Van Abeelen schilderwerken, Liempde Van de Sande, v.o.f. Bouwbedrijf , Liempde Van den Boomen, Aannemer-Grond-Weg en Waterbouw, Liempde Van Lierop, Houtwormverdelging, Liempde Van Nunen Design, Liempde VDS evenement en show BV, Liempde

47