7.2 HERVORMING GEZONDHEIDSZORG

Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005

7.2

Hervorming Gezondheidszorg___

HERVORMING GEZONDHEIDSZORG

Hervorming van de gezondheidszorg omvat de uitvoering van structurele en geïntegreerde maatregelen gericht op het bereiken van een grotere gelijkheid in de toegankelijkheid tot de dienstverlening, alsmede verbetering van de efficiency en kwaliteit van gezondheidszorg. Hierbij wordt de productiviteit van de sector vergroot door managementhervormingen, het bevorderen

van

de

samenwerking

tussen

de

publieke

en

de

private

gezondheidszorgssystemen, alsmede door het beheersen van de escalatie van de kosten vooral in de intramurale sector. Gezondheid bepaalt in grote mate direct en indirect de overlevingskansen van individu en gemeenschap. De zorg voor de gezondheid creëert daarom de basis voor de productiviteit en

weerbaarheid,

die

moeten

leiden

tot

economische

zelfstandigheid.

Goede

gezondheidszorg is daarom net als adequaat onderwijs, een basisvoorwaarde voor de economische, productieve en maatschappelijke ontwikkeling van de gemeenschap. De World Health Organization die gezondheid definieert als een toestand van lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welbevinden en niet alleen de afwezigheid van ziekte,heeft zich ten doel gesteld om wereldwijd voor elke persoon een goede gezondheid en goede toegankelijkheid tot gezondheidszorg te bewerkstelligen in het jaar 2000. Het streven van de WHO is ook door Suriname overgenomen. De missie"gezondheid voor allen in het jaar 2000 en daarna" is echter door het uitblijven van een structurele aanpak om de toegankelijkheid, kwaliteit, continuïteit en betaalbaarheid van de zorg te verbeteren, uitgebleven. De Surinaamse gezondheidszorg anno 2000 geeft een beeld te zien van onvoldoende gegarandeerde basisvoorzieningen. Het niveau

en de omvang van de bestaande

voorzieningen zijn door redenen van velerlei aard teruggevallen of niet aangepast aan de huidige behoeften. Door de slechte economische omstandigheden is bovendien het realiseren van de bereikbaarheid van de zorg voor zowel de Staat als de individuele gebruiker een zware opgave geworden.

128



De primaire gezondheidszorg zal fundamenteel aangepast worden voor wat betreft beleid , structuur, opleidingen en verdeling van middelen binnen de zorgsector. Het doel van de voorgenomen maatregelen is het herstel van een goede basisgezondheidszorg en het beteugelen van epidemieën met als resultaat voor iedereen een optimale gezondheid en de zorg daarvoor. In het streven naar health for all is het bovendien noodzakelijk voorrang te verlenen aan diegenen in de stad, op het platteland en in het binnenland voor wie deze zorg onbereikbaar dreigt te worden. Kinderen en vrouwen en senioren burgers vormen daarbij een eerste doelgroep. Een krachtige impuls zal worden gegeven aan de openbare gezondheidszorg, waardoor zorgwekkende epidemieën zoals dengue, malaria, ziekte van Weil en HIV/ AIDS, teruggedrongen kunnen worden. Een groot deel van de beschikbare middelen en bronnen, zowel menselijke als financiële, wordt besteed aan intramurale gezondheidszorg welke erg duur is. De intramurale zorg zal aan een gr ondige herevaluatie onderworpen worden. Naast de specifieke problemen zoals de tarieven en de financiering , zal aandacht besteed worden aan het vergroten van de efficiëntie en de effectiviteit evenals het rationaliseren van het beddenbestand, het opnamebeleid, het personeelsbeleid en de samenwerking tussen de instellingen. Ook poliklinische secundaire zorg ( medisch specialisten, laboratorium en röntgen) zal eveneens structurele hervorming moeten ondergaan teneinde deze component van zorg betaalbaar te houden. De maatregelen van korte-, middellange- en lange termijn zullen in verband met de poliklinische secundaire zorg ook

worden geformuleerd en

geconcretiseerd. Beleidsinstrumenten. De missie van het ministerie van Volksgezondheid is het bewaken van de gezondheid van de burger en het scheppen van voorwaarden voor het optimaal uitoefenen van de gezondheidszorg. Hiertoe heeft het ministerie een leidende rol, wat inhoudt: het ontwikkelen van de zorg en het gezondheidsbeleid, het toezicht op de ordening en de evaluatie van de zorg en de gezondheidstoestand van de bevolking. Wat betreft de intersectorale en internationale samenwerking, treedt het Ministerie als spil op.

129



Ter realisatie van de beleidsdoelen zullen ter zake de gezondheidssector bij voorrang de volgende instrumenten worden gehanteerd: §

Om de spilfunctie van het Ministerie van Volksgezondheid, ten aanzien van het scheppen van

voorwaarden

waardoor

de

instellingen

binnen

de

gezondheidszorg

hun

verantwoordelijkheden goed kunnen uitoefenen, zal de structuur van de centrale administratie worden gereorganiseerd. Duidelijke intersectorale overlegstructuren zullen worden opgezet en de verdeling van verantwoordelijkheden zal worden geregeld. De inspectie-afdelingen zullen worden versterkt en de Afdeling Geneeskundige Inspectie zal worden gereactiveerd. §

Intersectorale beïnvloeding van de gezondheid door activiteit op het gebied van voeding en voedselproductie, drinkwatervoorziening, sanitatie en milieuhygiëne en bescherming, basisonderwijs, huisvesting en werkgelegenheid.

§

Nadruk op de integratie van preventieve componenten in de primaire gezondheidszorg, zoals vaccinaties, moeder- en kindzorg, borst- en kindervoeding en family planning.

§

Nadruk op de vrouw als doelgroep en in de rol van katalysator voor ontwikkeling.

§

Een procesmatige participatieve aanpak op basis van door de bevolking onderkende behoeften, vanuit lokale structuren met maximale inbreng van lokale krachten op alle niveaus en met ondersteuning van gedecentraliseerd management, NGO's en religieuze organisaties.

§

Cost

recovery

als

instrument

van

kostenbeheersing

zonder

dat

hierdoor

minderbedeelden uitgesloten worden. Doel van het ministerie van Volksgezondheid is bijdragen aan het scheppen van voorwaarden opdat basisgezondheidszorg van goede kwaliteit beschikbaar, bereikbaar en betaalbaar is voor iedere burger in Suriname. Voor het bereiken van optimale, beschikbare, bereikbare en betaalbare gezondheidszorg zal in de regeerperiode gewerkt worden aan de realisatie van de volgende doelen: §

het vaststellen van een pakket voor de basisgezondheidszorg waar iedere burger recht op heeft;

§

een functioneel geoutilleerde infrastructuur die voldoet aan de minimale eisen van basisgezondheidszorg;

§

een duidelijk gedefinieerd zorgpakket met accentuering van preventieve taken;

130


§


voldoende gekwalificeerd midden- en hoger kader op medisch, paramedisch en administratitief gebied;

§

modern, planmatig management gebaseerd op kwaliteits- en actualiteitsbewaking, dataverzameling en manpower planning, ondersteund door een geautomatiseerde administratie;

§

moderne , op internationale leest geschoeide gezondheids - en milieuwetgeving;

§

een goed functionerend inspectie-apparaat;

§

nationaal gezondheidsinformatiesysteem

Beleid voor de korte termijn Vergroting van de toegankelijkheid De factoren die de toegankelijkheid van de gezondheidszorgdiensten beïnvloeden zijn : het systeem van dekking van de medische kosten beschikbaar voor de zorgontvangers; gegarandeerde middelen; optimale omvang, samenstelling en spreiding van dienstverleners alsmede spreiding en uitrusting van gezondheidszorginstellingen. Op de korte termijn zullen

met het doel de bereikbaarheid van de dienstverlening te

vergroten, de bestaande gezondheidszorgsinfrastructuur en de behoefte aan aanvullende voorzieningen, evenals de beschikbare en benodigde human resources, worden geïnventariseerd. De gezondheidszorg voor de ca. 50.000 binnenlandbewoners, zal worden gegarandeerd door de Overheid in partnerschap met de Medische Zending, de belangrijkste partner van voor de primaire gezondheidszorg in dit gebied, te ondersteunen en de overeengekomen benodigde middelen voor haar exploitatie, tijdig te doen toekomen. De migratie binnen dit gebied en het ontstaan van nieuwe bevolkingsconcentraties zullen worden onderzocht teneinde de behoefte aan gezondheidsvoorzieningen te bepalen. Bijzondere aandacht zal worden besteed aan de verontreiniging van kreken en rivieren door kwik dat op ondeskundige wijze wordt gebruikt bij de goudwinning.

131



In het kader van de rationalisatie van de dienstverlening door de RGD zal in samenwerking met het Ministerie van Sociale Zaken een studie voor " eigen bijdrage on- en

min-

vermogenden " worden uitgevoerd. Het algemeen tekort aan huisvesting doet zich ook bij de RGD gevoelen. In dit verband zal zij mede in het licht van decentralisatie en de verbetering van haar dienstverlening , haar medewerkers zoveel als mogelijk tewerkstellen in hun oorspronkelijk woongebied. Binnen het kader van verbetering van haar dienstverlening zal de primaire zorg waartoe o.a. wordt gerekend de preventieve geneeskunde, bijzondere aandacht krijgen. Om het tekort aan o.a verloskundigen, apothekers assistenten en andere gezondheidswerkers op te lossen, zal de RGD overgaan tot het meer gericht op haar dienstverlening opleiden van deze functionarissen. Voor de verbetering van de dienstverlening is het noodzaak te voorzien in goed opgeleid en deskundige menskracht. Brain- drain moet worden tegengegaan door adequate honorering en goede werkomstandigheden voor hoger kader in de gezondheidszorg. De behoefte aan gekwalificeerde menskracht, mede in het licht van het wegtrekken en de vergrijzing, moet worden vastgesteld en de training stringent ter hand worden genomen. Evaluatie van bestaande opleidingsinstituten is nodig, alsook de bijs telling van curricula. Toenemende tekorten aan overig gekwalificeerd kader, medische specialisten, apothekers, fysiotherapeuten, diëtisten, medisch analisten en overige deskundigen, dwingen ertoe de bestaande opleidingsinstituten te evalueren en een planmatige aanpak van de opleiding en het benodigde kader na te streven.Ten aanzien van de particuliere dienstverleners zal middels wet- en regelgeving verdere ordening worden gebracht. Gelet op het belang van de geneesmiddelenvoorziening zal onder alle omstandigheden adequate en betrouwbare voorziening van veilige en effectief werkzame geneesmiddelen van goede kwaliteit, worden veiliggesteld. In dit verband zal niet alleen voorkomen worden dat het bereikte niveau van geneesmiddelenvoorziening terugloopt, maar zal verbetering bevorderd worden. Rationeel gebruik van geneesmiddelen zal bereikt worden door het introduceren van standaard behandelingsprotocollen en eliminatie van overconsumptie.Met betrekking tot de in 1999 geïntroduceerde liberalisatie van de geneesmiddelenimport, zal een beleidsvisie ontwikkeld worden waarbij de rol en de taak van het BGVS onder de loupe genomen worden.

132



Maatregelen ter vergroting van de effectiviteit van de zorg Ter vergroting van de effectiviteit zullen de preventieve componenten van de zorg worden versterkt. Hierbij zal effectieve voorlichting door middel van voortdurende op peil staande informatiestromen naar alle lagen van de bevolking worden onderhouden, met als doel een verhoogd bewustzijn van de individuele burger ten aanz ien van zijn verantwoordelijkheid voor zijn persoonlijke gezondheid. Tegen deze achtergrond zal het BOG gereorganiseerd worden tot een prioritair gezondheidsinstituut met een nadrukkelijke opdracht tot gezondheidsbevordering en opvoeding. Hiertoe zal dit bureau

met betrekking tot het

financieel beheer zodanig voorzien worden, dat de uitvoering van urgente programma's niet gestagneerd zal worden. Personeel voor public health voorlichting en werkzaamheden zal worden aangetrokken en opgeleid. Het centraal laboratorium zal worden versterkt om haar rol als public health laboratorium beter te vervullen. De reproductieve gezondheidszorg zal worden verbeterd middels het toegankelijk maken van de daartoe benodigde faciliteiten voor de vrouw en de man. Hiermee moet bereikt worden dat enerzijds de vrouw en de man hun verantwoordelijkheid voor hun reproductieve functie onbelemmerd op zich kunnen nemen en anderzijds dat het sterftecijfer van moeder en kind ten gevolge van complicaties rond zwangerschap en geboorte, wordt teruggebracht. Ook de sterfte als gevolg van baarmoederhalskanker en andere voorkomende maligniteiten zal door vroege opsporing worden gereduceerd. Voorlichting aan jongeren over de gevaren van onverantwoord seksueel gedrag en slechte leefgewoonten, evenals de bescherming van kinderen tegen huiselijk geweld en seksueel misbruik zal intersectoraal en in samenhang met NGO's, kerkelijke organisaties en de burgersamenleving worden aangepakt. Activiteiten die een gedragsverandering teweegbrengen, zullen worden gestimuleerd, evenals het jeugdvriendelijk maken van openbare instellingen voor de reproductieve gezondheidszorg. De bijzondere aandacht die in het beleid op de korte termijn zal worden geschonken aan het terugdringen van HIV/AIDS komt tot uiting in de maatregelen ter verbetering van de basisstructuren en condities, waaronder:

133



spreiding van SOA en HIV managementmogelijkheden en -vaardigheden in de primaire sector, ziekenhuizen en andere relevante instellingen; aanpassing en intensivering van het voorlichtings- en opleidingsprogramma alsmede invoering van anonieme persoonlijke voorlichting. De bestrijding van malaria zal krachtig worden aangepakt. In het kader van het Roll Back Malaria programma van de WHO/PAHO zal intensief worden gewerkt met de buurlanden in de Amazoneregio ter onder controle brengen van deze ziekte. Malaria is een van de belangrijkste "public health" problemen die de ontwikkeling van het binnenland in de weg staan. Van groot belang

voor de gezondheid is het veiligstellen van een optimaal woon- en

leefmilieu. In dit kader zal door versterking van de intersectorale samenwerking, de voorziening van goed drinkwater worden veiliggesteld, evenals adequate riolering en afvalverwijdering. Ter bescherming van mens en milieu zullen de milieu inspectie, bedrijfshygiëne en controle op vernietiging van farmaceutisch, klinisch en industrieel afval niet aflatende aandacht hebben. Ook zullen maatregelen getroffen worden om chronische blootstelling aan chemicaliën te minimaliseren en om verontreiniging van het milieu tegen te gaan. Verbetering betaalbaarheid De betaalbaarheid en de bereikbaarheid van de gezondheidszorg zijn in de afgelopen jaren voor zowel

de Staat als het individu de basis geweest van het probleem van niet

gegarandeerde dienstverlening. Op korte termijn zal de stroom van geldmiddelen naar de betalende instituties c.q subsidie ontvangende instellingen ( o.a. Staatsziekenfonds, Ministerie van Sociale Zaken, BOG, RGD, LPI, Medische Zending ) zodanig worden geordend , dat deze volledig en op tijd ter beschikking is.

134



Ten aanzien van de kostenbeheersing zullen de volgende maatregelen genomen worden: §

het maximumniveau zal worden vastgesteld;

§

betalingssysemen zullen op alle niveaus worden geëvalueerd en eventueel gewijzigd worden.

Aanpassing van

het ligdagtarief volgens vooraf opgestelde productiecriteria, zoals

beddenbezetting, personeelsbezetting en specialisaties, zal in dit kader plaatsvinden. Budgettering van de ziekenhuisexploitatie zal in een latere fase worden ingevoerd. De behoefte aan verpleegtehuizen en thuiszorg wordt steeds groter. Vele langliggers in relatief dure bedden in ziekenhuizen zijn het resultaat van het gebrek aan verpleegtehuizen of een tekort aan thuiszorg. In dit kader is het creëren van deze voorzieningen van groot belang voor het verminderen van de druk op ziekenhuizen, waardoor deze in staat zullen zijn tot een beter en efficiënter beleid, waarbij mogelijkheden ontstaan zich te richten op meer specialistische dienstverlening. Een studie zal worden gemaakt van de bestaande voorzieningen in de chronische zorgverlening om mogelijk de zware druk op de intramurale secundaire zorg te verlichten. Particulier initiatief op dit gebied zal aangemoedigd worden. Intersectoraal en in samenwerking met NGO's en kerkelijke organisaties, zal bekeken worden hoe bestaande faciliteiten voor chronisch verblijf en geriatrie samen aangepakt kunnen worden. Op deze termijn is voorzien in de aanpak van de geestelijke gezondheidszorg middels de zogenaamde public mental health benadering, welke complementair is aan de intramurale zorg binnen het Psychiatrisch Centrum. Basisgezondheidswerkers op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg zullen hiervoor worden bijgeschoold. Beleid op middellange termijn Het beleid op de middellange termijn is gericht op het consolideren van de verbeteringen met betrekking tot bereikbaarheid, effectiviteit en efficiency, die op de korte termijn zijn verwezenlijkt. Tevens zal voorbereidend worden gewerkt naar activiteiten, die op lange termijn zullen worden uitgevoerd.

135



Op de middellange termijn zal ten aanzien van de verbetering van de betaalbaarheid van de dienstverlening in deze sector, de rationalisering van de landsbedrijven en parastatale instellingen plaatsvinden. Dit zal resulteren in kostenredu ctie door middel van minimalisatie van oneigenlijke kosten,efficientieverhoging en besparingen. Budgettering van de zorgfinanciering en zorgverstrekking zal continu worden toegepast. Op middellange termijn zal eveneens de definiëring van een spreidingsbeleid van de gezondheidszorg plaatsvinden. Via evaluatie zal worden nagegaan welke de voor - en nadelen zijn van opneming van kansarme huishoudens binnen het SZF- systeem. Afhankelijk van de bevindingen, kan het SZF met deze doelgroep worden uitgebreid. In deze fase is ook voorzien in het opzetten van centra voor de opvang, rehabilitatie en resocialisatie van drugs - en alcoholverslaafden. Voorbereiding van wetgeving die dringend vervangen of geëffectueerd dient te worden betreft: §

Conceptwet

Beroepen

Individuele

Gezondheidszorg

(BIG),

tot

erkenning

van

jeugdtandverzorgers, fysiotherapeuten, optometristen, etc. §

Het decreet Vergunning Huisartsenpraktijk, waarmee de regionale spreiding en vestiging van artsen kan worden beïnvloed en de fysieke, equipment- en operationele eisen die aan de huisartsenpraktijk dienen te worden gesteld, aangegeven;

§

Wijziging van artikel 92 van de Strafwet voor een gerichte voorlichting aan jongeren ten aanzien van de gevaren van onverantwoord seksueel gedrag: de maatregel werkt belemmerend op de actieve en passieve seksuele voorlichting;

§

Conceptwet tot erkenning van de jeugdtandverzorgers. De wettelijke regeling van het beroep van jeugdtandverzorger;

§

Conceptwet Staatstoezicht op de Volksgezondheid die een brede organisatie op wettelijke grondslag beoogt;

§

Concept Staatsbesluit Nationale Raad voor de Bloedtransfusie; beoogt instelling van een multipartiet samengestelde raad ter veiligstelling van de integrale bloedvoorziening.

§

Conceptwet Tarieven Gezondheidszorg;

§

Conceptwet Ziekenhuisvoorzieningen;

§

Conceptwet op de jaarrekeningen;

§

Conceptwet inzagerecht van patiënten.

136


Andere

benodigde

wet-

en


regelgeving

betreft:

inzagerecht

van

patiënten;

ziekenhuisvoorzieningen; tarieven, beroepen en kwaliteit in de gezondheidszorg alsmede een moderne op internationale leest geschoeide gezondheidsen milieuwetgeving. Beleid op de lange termijn Op de lange termijn zal het beleid van de sector gericht zijn op het consolideren van bereikte verbeteringen en het verder verhogen van de effectiviteit en de toegankelijkheid. Op deze termijn zal zijn voorzien in

een op internationale leest geschoeide gezondheids - en

milieuwetgeving en een goed functionerend inspectie-apparaat. De praktijkgerichte opleidingen, kwaliteitszorg en wetenschappelijke ondersteuning zullen in deze fase versterkt en ondersteund worden.

BELEIDSMATRIX HERVORMING GEZONDHEIDSZORG Start/ duur

Programma's

MAATREGELEN

0 0 0 1

0 2 0 3

0 4 0 5

Invest. in SRG mln

29558

GENERAAL TOTAAL Reorganisatie Ministerie van Volksgezondheid

5

Modernisering en opwaardering Centrale Administratie door concentratie op kerntaken. Opzetten van duidelijke intersectorale overlegstructuren en verdeling van verantwoordelijkheden Versterking van de inspectie-afdelingen en reactivering van de Afdeling Geneeskundige Inspectie

137

5 -,-

-,-



Onderhouden van centrale afstemming en planning van nieuwe technologie en zware medische apparatuur Aanpassing van beleidsstructuur, verdeling van middelen en opleidingen binnen de sector Intersectorale samenwerking voor het opstellen van een rampenplan inclusief aanwijzen van een nationale coördinator.

Ontwikkeling en behoud van de menselijke hulpbron in de gezondheidszorg

-,-

-,-,-

3960

Institutionele versterking van de organisatie van de sector Inventarisatie van de aanwezige human resources en behoefte aan gezondheidswerkers Evaluatie van bestaande opleidingsinstituten m.b.t. benodigd gekwalificeerd kader Reorganisatie beleid en rekrutering van deskundigen vanuit een landelijke behoeftepeiling. Initiëren van een Bachelor of Science opleiding in verpleegkundig management Studie en aanpak van braindrain in de verpleging Aanpak gebrek aan studieboeken en opzetten skillslab Renovatie gebouwencomplex

Verbetering betaalbaarheid gezondheidszorg Aanpassing van het ligdagtarief volgens vooraf op te stellen criteria Vaststelling landelijke tarieven voor de dienstverleners Samenstelling van een curatief zorgpakket na grondige evaluatie en inventarisatie Opzetten centraal orgaan voor tarieven in de gezondheidszorg Regulering van behandeling van onvermogenden door SZF Uitbreiding faciliteiten voor de chronische zorgverlening

Verbetering geestelijke gezondheidszorg

3740 -,-,-,-

88 -,110 22 22000

-,-,-,-,-,22000

220 Aanpak van de geestelijke gezondheidszorg middels de public mental health benadering Opzetten van centra voor opvang, rehabilitatie en resocialisatie van drugs - en alcoholverslaafden

138

-,220



Bijscholing van basisgezondheidswerkers op gebied van de geestelijke gezondheidszorg Versterking van de dienst Nazorg Wijziging van de Krankzinnigenwet Vergroting herkenning en behandeling van lichamelijk en seksueel geweld

Verbetering preventieve gezondheidszorg

-,-,-,-,-

2878 Reorganisatie BOG tot een prioritair gezondheidsinsituut met nadrukkelijke opdracht tot gezondheidsbevordering en --opvoeding Invoering financiële verzelfstandiging BOG Inventarisatie van de bestaande gezondheidsen milieuwetgeving Versterking intersectorale samenwerking t.b.v.de voorziening in goed drinkwater Participatie Roll back Malaria Programma in de Amazoneregio Effectieve voorlichting naar alle lagen van de bevolking ter vergroting verantwoordelijkheid over de eigen gezondheid Opvoering voorlichting aan jongeren over onverantwoord seksueel gedrag en leefgewoonten Beter toegankelijk maken van faciliteiten in verband met de reproductieve functie van de vrouw en terugdringing sterfte van moeder en kind Reorganisatie Dermatologische Dienst Omzetten shoe shop in stichtingsvorm Verdere realisatie verzelfstandiging JTV Verschaffen van een wettelijke basis voor de jeugdtandverzorger

Institutionele versterking en uitbreiding basisfaciliteiten SOA/HIV

18

-,-,-,1980 -,-,-

-,-

-,-,880 -,-

473

Spreiding adequate SOA/HIV managementmogelijkheden en –vaardigheden Aanpassing en intensivering van het voorlichtings- en opleidingsprogramma Verbetering en spreiding van begeleidings - en opvangmogelijkheden voor mensen met HIV Identificatie en uitvoering speciale programma's en projecten w.o. hepatitis B en Vrouwen en SOA/HIV

139

-,-,-,-,-



Veiligstelling geneesmiddelenvoorziening Bevordering rationeel geneesmiddelengebruik Samenstellen van een rationeel voorschrijfgedrag van geneesmiddelen Studie van mogelijkheden van voorziening op de vrije markt en prijsvorming van de geneesmiddelen Implementatie onderzoeksprogramma’s BGVS

Rationalisering intramurale sector Aanpak samenwerking ziekenhuizen m.b.t overcapaciteit bedden Opheffen tekorten aan apparatuur eninstrumentarium Herevaluatie taken Geneeskundige Commissie

140

-,-,-,-

-,22 -,-,-,-

7.2 HERVORMING GEZONDHEIDSZORG

Recommend Documents