-verslag Voor een dijk van een waterschap

Jaarrekening/-verslag 2008 Voor een dijk van een waterschap

Behandeld in DB d.d.: 3 juni 2009 Behandeling Algemeen Bestuur: 24 juni 2009 8 juli 2009

2

Inhoudsopgave 1

Aanbieding van het jaarverslag 2008 ................................................................................. 5 1.1 Inleiding ........................................................................................................................ 5 1.2 Het jaarverslag in vogelvlucht (bestuurlijke samenvatting) .......................................... 6 1.2.1

De bestuurlijke opdracht en realisatie in 2008..................................................... 6

1.3 Financiële samenvatting 2008.................................................................................... 10 1.3.1 Rekeningsaldo 2008 .......................................................................................... 10 1.3.2 1.3.3 2

Weerstandsvermogen........................................................................................ 13 Bestemming van het rekeningsaldo 2008.......................................................... 13

Jaarrekening naar kostensoort en de financiële positie................................................... 14 2.1 Jaarrekening naar kostensoort ................................................................................... 14 2.2 Toelichting op kostensoorten...................................................................................... 16 2.2.1 2.2.2 2.3 2.4

Toelichting lasten ............................................................................................... 16 Toelichting baten................................................................................................ 21

Belastingen ................................................................................................................. 25 Financiën .................................................................................................................... 32

2.4.1

Rekeningsaldo 2008 .......................................................................................... 32

2.4.2 Financiële positie en weerstandsvermogen....................................................... 33 3 Thema Burger voelt zich veilig: zorg voor waterkeringen ................................................ 43 3.1 Wat hebben we bereikt............................................................................................... 43 3.2 3.3 4

Wat hebben we gedaan.............................................................................................. 44 Wat heeft het gekost................................................................................................... 51

Thema Watersysteem op orde: watersysteem geschikt voor grondgebruik .................... 53 4.1 Wat hebben we bereikt............................................................................................... 53 4.2 Wat hebben we gedaan.............................................................................................. 54

4.3 Wat heeft het gekost................................................................................................... 70 5 Thema Watersysteem op orde: herstelde watersystemen............................................... 73 5.1 Wat hebben we bereikt............................................................................................... 73 5.2 5.3 6

Wat hebben we gedaan.............................................................................................. 75 Wat heeft het gekost................................................................................................... 87

Thema bestuur, communicatie en heffingen .................................................................... 89 6.1 Wat hebben we bereikt............................................................................................... 89 6.2 Wat hebben we gedaan.............................................................................................. 91

6.3 Wat heeft het gekost................................................................................................... 97 7 Thema Bedrijfsvoering ..................................................................................................... 99 7.1 Wat hebben we bereikt............................................................................................... 99 7.2 7.3

Wat hebben we gedaan............................................................................................ 100 Wat heeft het gekost................................................................................................. 108

8

Investeringsprogramma tot en met 2008 ....................................................................... 110 8.1 Investeringsprojecten in het watersysteem en de waterkering ................................ 110 8.2 Bedrijfsinterne investeringen en overige investeringen............................................ 119

9

BALANS 2008 ................................................................................................................ 120 9.1 Balans....................................................................................................................... 120 9.2 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling................................................. 122 9.3 Toelichting op de balans per 31 december 2008 ..................................................... 124 9.3.1 Toelichting activa ............................................................................................ 124 9.3.2

Toelichting passiva ......................................................................................... 126

3

9.3.3 10 11

Niet uit de balans blijkende verplichtingen/rechten ......................................... 133

Accountantsverklaring .............................................................................................. 134 Bijlagen Jaarrekening en –verslag 2008 .................................................................. 136

4

1 Aanbieding van het jaarverslag 2008 1.1

Inleiding

Voor u ligt het jaarverslag 2008 (inclusief de jaarrekening) van Waterschap Peel en Maasvallei. De inrichting en structuur van het jaarverslag is op hoofdlijn hetzelfde als de begroting en de bestuursrapportages. Hoofdstuk 1 vormt de bestuurlijke beleidsmatige en financiële samenvatting van 2008. In hoofdstuk 2 wordt de jaarrekening naar kostensoort met toelichting gepresenteerd. Ook wordt in dit hoofdstuk verder ingegaan op de belastingenopbrengsten, de vermogenspositie en de financiering of treasury. Centraal in het jaarverslag staan de thema’s waarin wij onze taken verrichten: •

Burger voelt zich veilig: zorg voor waterkeringen.

•

Watersysteem op orde: watersysteem geschikt voor grondgebruik.

•

Watersysteem op orde: herstelde watersystemen.

•

Bestuur, communicatie en heffingen.

•

Bedrijfsvoering.

De thema’s komen aan bod in hoofdstuk 3 tot en met 7. Deze inhoudelijke hoofdstukken zijn op dezelfde wijze opgebouwd: •

Als eerste schetsen we wat wij als waterschap in 2008 hebben bereikt.

•

Vervolgens verantwoorden we hoe wij in 2008 aan concrete beleidsvoornemens, producten en projecten hebben gewerkt om onze maatschappelijke doelstelling te realiseren.

•

Tot slot maken we inzichtelijk wat de uitvoering van ons werk in 2008 kostte.

In hoofdstuk 8 gaan we in op het investeringsprogramma van het waterschap. We staan immers voor de belangrijke opgave om ons watersysteem op orde te brengen. Dit betekent dat wij een groot aantal herstelprojecten aan het voorbeiden en uitvoeren zijn. In hoofdstuk 9 is de balans met toelichting opgenomen gevolgd door de opgenomen accountantsverklaring in hoofdstuk 10. Tot slot zijn de wettelijk verplichte bijlagen opgenomen.

1.2 1.2.1

Het jaarverslag in vogelvlucht (bestuurlijke samenvatting) De bestuurlijke opdracht en realisatie in 2008

Thema Waterkering en veiligheid. Doelstelling in begroting 2008: We willen op realistische wijze invulling geven aan de bescherming tegen hoogwater op de Maas zodat inwoners in ons gebied zich veilig voelen en zo weinig mogelijk overlast ondervinden van eventueel hoogwater; Beheersmaatregelen: •

in 2008 zijn een tiental leggers van waterkeringen afrond en vastgesteld. De resterende leggers worden in 2010 afgerond.

•

Het beheersplan waterkeringen is afgerond. Vaststelling volgt in 2009.

•

Beheer en onderhoud van de waterkeringen is geïntensiveerd: er hebben extra inspecties plaats gevonden en er is extra aandacht besteed het bestrijden van houtopslag op de dijken.

•

In de kern Horst is een nieuwe hoogwaterloods gerealiseerd.

•

In het kader van beheer maar ook in het kader van calamiteitenbestrijding zijn de dijken in 2008 van dijkpalen voorzien.

Calamiteitenbestrijding. •

Er zijn samen met De Maaswerken en de betrokken aannemers pakketten van noodmaatregelen ontworpen om tijdens de uitvoering van de dijkverbeteringswerken in Venlo en Gennep en Mook en Middelaar deze kernen te beschermen tegen mogelijke hoogwaters.

•

Het waterschap heeft succesvol deelgenomen aan de landelijke hoogwateroefening Rainbow.

•

Er is gestart met de uitvoering van het opleidings- en oefenprogramma calamiteitenbestrijding.

Advisering en toetsing maatregelen van derden. •

Wij hebben De Maaswerken, provincie en gemeenten geadviseerd bij het opstellen en uitvoeren van projecten. Voorbeelden hiervan zijn de projecten Zandmaas 1 en de projecten Maasboulevard en Maaswaard in Venlo.

•

Ook hebben wij veel energie gestoken in de voorbereiding van de 2 tranche dijkverbetering en overleg hierover met De Maaswerken en het Rijk.

e

Doelstelling in begroting 2008: Wij maken de inwoners in ons gebied bewust van de overstromingsrisico’s en stimuleren zelfredzaamheid. •

in 2008 is gestart met het houden van een aantal watercafé’s met als doel de burger te informeren over de wijze waarop wij de waterkeringszorg uitvoeren. Daarbij is nadrukkelijk aandacht besteed aan de risico’s van het wonen en werken in het Maasdal en geappelleerd aan de zelfredzaamheid van de burger.

6

•

In dat kader is ook de hoogwatercheck geïntroduceerd. Een internetapplicatie waarmee de burger kan checken wat de effecten van de hoogwaterbescherming voor hem zijn. De site is een succes.

•

Tijdens de themadag “Veilig leven aan de Maas” kon de burger beleven welke maatregelen het waterschap treft om hoogwater te bestrijden. Locatie voor deze dag was de nieuwe hoogwaterloods in de kern Horst.

Thema Watersysteem op orde: Watersysteem geschikt voor grondgebruik. Doelstelling in begroting 2008: Realiseren van een optimaal gebiedsgericht Peil. •

Op het gebied van Nieuw Limburgs Peil (NLP) is inhoudelijke flinke voorgang geboekt. Er vindt intensief overleg met de streek plaats. Dit werkt draagvlak vergrotend. Verder hebben wij invulling gegeven aan het kwaliteitsspoor in NLP. Als succes kan verder vermeld worden dat de onderdelen water in de beheersplannen Natura 2000 voor Groote Peel en Mariapeel 1 op 1 overgenomen worden uit NLP.

•

Het plaatsen van 1.000 boerenstuwen in het kader van het project Stuwende Kracht is in 2008 afgerond. Dit project richt zich nu op het beheer van de stuwen.

•

Het systeem van peilgestuurde drainage is opgenomen onze Keur. Voor het aanleggen van peilgestuurde drainage kan nu volstaan worden met een melding. Ook is in 2008 samen met een aantal partners gestart met een onderzoek naar de kwalitatieve aspecten van peilgestuurde drainage.

Doelstelling in de begroting 2008: Wij zijn klantgericht, meedenkend en betrouwbaar. •

de voorbereiding van het integraal waterbeheersplan 2009-2015 is conform planning afgerond. Het plan zal in 2009 in procedure gebracht worden;

•

wij hebben de provincie geadviseerd over de normering in het kader van e waterbeheer 21 eeuw. Het advies is opgesteld in samenspraak met de gebiedscommissies.

•

In samenspraak met provincie en gemeenten is de wateropgave zoals verwoord in de Kaderrichtlijn Water uitgewerkt in het Stroomgebiedsbeheerplan Maas. Dit plan wordt in 2009 in procedure gebracht.

•

Uit reacties tijdens watercafé’s blijkt dat de inwoners en met name agrariërs ons steeds beter weten te vinden met vragen, opmerkingen maar ook met klachten over het waterbeheer. De afdoening van meldingen en klachten, zo blijkt uit de reacties, wordt als goed ervaren.

•

In 2008 zijn wij begonnen met het zelf afwikkelen van schadeclaims. Er zijn een tiental claims afgewikkeld. De weliswaar beperkte ervaring leert dat deze aanpak, en dan met name de bestuurlijke aandacht, door betrokkenen gewaardeerd wordt.

7

Thema watersysteem op orde; herstelde watersystemen. Doelstelling in begroting 2008: Wij willen gezonde beek-ecosystemen realiseren. •

in 2008 is gestart met de uitvoering van de beekherstelprojecten Grote Molenbeek, traject Venloseweg-Spoorlijn, Eckeltsebeek fase 2, en Aquaplanning Swalm, fase 1 b. In totaal is bijna € 6 mln geïnvesteerd waarvan € 4 mln netto.

•

in en rondom de Groote Peel zijn stuwen geplaatst en is een scherm aangebracht om weglekken van water vanuit de Groote Peel te voorkomen.

•

Ervaring leert dat bij de uitvoering van projecten een groot aantal factoren tot vertragingen kan leiden. Om beter te kunnen schakelen tussen projecten is het gewenst om projectplannen “op de plank” te hebben liggen. Om deze reden is in 2008 gestart met de voorbereiding van ruim twintig nieuwe projecten.

•

Steeds meer blijkt dat grondverwerving een kritische succesfactor is bij het realiseren van projecten. Een andere constatering is dat de grondmobiliteit heel gering is. Besloten is dan ook om met name strategische grondverweving een impuls te geven. De strategische grondvoorraad bedraagt € 2,1 mln.

Doelstelling in 2008: Wij creëren randvoorwaarden voor een gezonde leefomgeving (ecologisch, duurzaam, schoon). •

de Optimalisatiestudies Afvalwatersystemen (OAS) van Venray, Venlo en Gennep zijn bestuurlijk afgerond. De studie van Panheel is vergevorderd. De studies van Roermond, Weert en Meijel zijn in uitvoering.

•

In 2008 is veel energie gestoken in het op de gemeentelijke agenda plaatsen van het terugdringen van overstorten uit de gemeentelijke rioleringssystemen. De gemeentelijke inspanningen op dit gebied worden vastgelegd in het Stroomgebied Beheersplan Maas dat in 2009 door betrokken partijen wordt vastgesteld. Verder hebben wij in 2008 een beroep kunnen doen op de synergiegelden ter grootte van € 3,5 mln. Een groot deel (€ 2 mln) van dat geld gaat naar het terugdringen van overstorten in Venraij en Nederweert en een kleiner deel naar het renoveren van de rwzi Venraij.

•

De studie naar de mogelijkheden om via subsidies op bijvoorbeeld afkoppelen het overstorten vanuit gemeente rioleringssystemen te verminderen verkeert in een eindfase. De studie focust zich met name op de meest vervuilende overstorten.

•

In 2008 zijn de zwemwaterprofielen opgesteld voor de 14 zweminrichtingen in oppervlaktewateren in ons beheersgebied. Uit de profielen blijkt dat de zwemwaterkwaliteit goed te noemen is.

8

Programma Bestuur en communicatie Doelstelling in de begroting 2008: Bestuur maakt kenbaar waar de beleidsaccenten liggen. •

Wij zijn voornemens een nieuw waterbeheerplan (Waterbeheerplan Peel en Maasvallei 2010-2015) vast te stellen. Daarom is in 2008 gewerkt aan een concept dat eind 2008 ter inzage is gelegd.

•

Van Mook tot Roermond werken we aan veilige dijken, droge voeten, voldoende en schoon water. In het waterbeheerplan leggen wij vast hoe wij het watersysteem binnen het beheergebied op orde wil brengen en houden. In het plan staan hiervoor de ambities en doelstellingen omschreven, en het pakket aan maatregelen dat het waterschap voornemens is de komende jaren uit te voeren. Venray.

•

In juli is de rekening over 2007 vastgesteld met een batig saldo. Met de bestuursrapportages wordt het lopende begrotingsjaar bijgesteld.

•

In november is de meerjarenbegroting voor 2009-2012 vastgesteld. Hierin is de lijn uitgezet om onze uitgaven de komende vier jaar structureel te dekken met de belastinginkomsten. Dit doen we door de komende vier jaar de belastingen iets meer ( 1 a 2 %) te verhogen dan het inflatiepercentage.

Bestuur en organisatie creëren draagvlak voor onze activiteiten •

In november zijn de landelijke verkiezingen voor de leden van het algemeen bestuur gehouden.Vier partijen behaalden zetels. Water natuurlijk 3, de Maaslanders 1, de VVD 1, en waterbelang 11.

•

De nieuwe Waterschapswet noodzaakte tot het vaststellen van een nieuwe kostentoedelingsverordening. We hebben de mogelijkheden van de wet benut om onze kosten zoveel mogelijk rechtvaardig te verdelen.

We zijn klantgericht meedenkend en betrouwbaar •

We hebben bestuurlijk terug gekeken op de periode 2004-2008. In de rapportage presterende waterschappen in Limburg wordt geconstateerd dat er veel gebeurt en veel goed gaat. Aandachtspunten zijn een groter oor voor de omgeving, vakkundigheid combineren met flexibiliteit en meer innovatief ondernemerschap.

Programma Bedrijfsvoering Doelstelling in de begroting 2008: We willen het vertrouwen van belanghebbenden in de organisatie vergroten. •

In 2008 hebben wij ons geconcentreerd op omgevingsgericht werken. Deelprojecten daarbij waren: een medewerkerstevredenheidsonderzoek, een klanttevredenheidsonderzoek, invoeren human resourcebeleid (HRM), procesmanagement en strategisch beleidsontwerp.

We willen de competenties van medewerkers verhogen en we willen contente medewerkers •

De organisatie is getraind in het hanteren van diverse sociale en communicatieve vaardigheden, waaronder de training resultaat gericht authentiek leidinggeven (RAL), resultaatgericht authentiek samenwerken (RAS), de training train elkaar.

9

•

Eind 2008 hebben wij het klanttevredenheids-onderzoek en het medewerkerstevredenheidsonderzoek gehouden.

•

In 2008 zijn wij gestart met een fu-water traject. Dit wordt in 2009 afgerond. De overige HRM-instrumenten worden in 2009/2010 ingevoerd.

De afdeling Vergunningverlening en Handhaving is succesvol geïntegreerd binnen het waterschap. De bestuurlijke aandacht voor vergunningverlening en handhaving 2008 is verscherpt.

1.3

Financiële samenvatting 2008

1.3.1

Rekeningsaldo 2008

De jaarrekening naar kostensoorten ziet er op hoofdlijnen als volgt uit: !

!

!

" #

"

$

#

$

%

&

De stijging van de begroting inclusief wijzigingen, komt met name door de wijziging als gevolg van de overgang van de afdelingen Vergunningen en Handhaving van het Waterschapsbedrijf Limburg naar ons waterschap. De budgetten van de afdeling Vergunningen en handhaving van het Waterschapsbedrijf zijn overgeheveld naar ons waterschap. Daarom is de algemene bijdrage aan het Waterschapsbedrijf gedaald. Door een aantal kostenontwikkelingen (o.a. van energie) bij het Waterschapsbedrijf en de opsplitsing van de afdeling Vergunningen en Handhaving is de daling van de algemene bijdrage aan het Waterschapsbedrijf minder geweest dan de stijging van de budgetten. De kosten van de grondwatertaken worden niet meer afzonderlijk vermeld en maken integraal onderdeel uit van ons waterschapsbudget, vanwege de inpassing binnen de afdeling Vergunningen en Handhaving.

10

Hierna is grafisch de besteding en herkomst van de lasten en de baten weergegeven.

Rekening 2008 Lasten naar kostensoort

0%1%

10%

22%

56%

11%

Totaal rente en afschrijvingen Totaal goederen en diensten derden Totaal bijdrage aan derden

Totaal personeelslasten Totaal goederen en diensten WBL Totaal toevoegingen aan voorzieningen / onvoorzien

Rekening 2008 Baten naar opbrengstsoorten

6%

2% 0%

3%

0%

89%

Totaal financiële baten Totaal goederen en diensten aan derden Totaal waterschapsbelastingen

Totaal personele baten Totaal bijdragen van derden Totaal onttrekkingen reserves en voorzieningen en activering kosten

11

Het totale jaarrekeningsaldo 2008 bedraagt afgerond € 1 miljoen. € 0,53 miljoen hiervan heeft betrekking op de incidentele boekwinst van de verkochte regioloodsen. Aanvankelijk hadden wij deze boekwinst rechtstreeks ten gunste van de investering van de gecombineerde hoogwaterloods gebracht. Volgens de voorschriften moet de boekwinst echter eerst in de exploitatie en het rekeningsaldo worden verantwoord voordat deze via bestemming van het resultaat ter dekking van een nieuwe investering mag worden ingezet. Het rekeningsaldo is voor circa € 1,6 miljoen positief beïnvloed door posten die hun oorsprong vinden in de jaren vóór 2008. Vooral de hogere belastingopbrengsten over de periode 2004 tot en met 2007 zijn hierop van grote invloed geweest. Hierdoor hoeven we een bedrag, waarvan we vooraf gedacht hadden dat we bij moesten passen, niet uit de reserves te halen. Het rekeningsaldo wordt ten opzichte van de oorspronkelijke begroting (=primitieve begroting) op hoofdlijn veroorzaakt door: •

lagere kapitaallasten als gevolg van het achterblijven/uitstel van investeringen ten opzichte van de financiële planning en lagere rentekosten (€ 0,9 miljoen voordeel);

•

hogere personeelslasten, doordat in de oorspronkelijke begroting de overgang van Vergunningen en Handhaving nog niet was opgenomen (€ 0,92 miljoen nadeel);

•

lagere bijdrage aan het waterschapsbedrijf (€ 0,35 miljoen voordeel);

•

lagere kosten afgenomen goederen en diensten van derden (€ 0,2 miljoen voordeel)

•

verplichte bijstorting is de voorziening wachtgelden/pensioenverplichtingen voormalig bestuurders in verband met toekomstige verplichtingen (€ 0,22 miljoen nadeel);

•

hogere rentebaten door een betere liquiditeitspositie en vermogenspositie (€ 0,69 miljoen voordeel);

•

hogere opbrengsten uit geleverde goederen en diensten aan derden door met name behaalde winst uit de verkoop van enkele regioloodsen (€ 0,65 miljoen voordeel)

•

hogere belastingopbrengsten vanwege met name nagekomen belastingbaten over 2004 tot en met 2007 (€ 1,67 miljoen voordeel);

•

lagere ontvangen vergoeding van provincie ter compensatie van de gedelegeerde grondwatertaken (€ 0,3 miljoen nadeel);

•

lagere kostendoorberekening naar investeringen (€ 0,27 miljoen nadeel)

•

lagere bijpassing uit de reserves ( € 2 miljoen minder inkomsten – nadeel -) omdat die niet nodig is;

•

Overige tezamen € 0,25 miljoen voordelig.

Met name het voordeel op de kapitaallasten, de nagekomen belastingbaten 2004-2007, de hogere rentebaten en de incidentele boekwinst uit de verkoop van loodsen, hebben geleid tot het positieve rekeningsaldo.

12

1.3.2

Weerstandsvermogen

In juli 2005 heeft het Algemeen Bestuur de nota ‘Reserves en voorzieningen Waterschap Peel en Maasvallei’ vastgesteld. Twee maal per jaar (bij de begroting en de jaarrekening) worden de reserves en voorzieningen getoetst aan het vastgestelde beleid. In de nota ‘Reserves en voorzieningen’ is een norm opgenomen voor de gewenste hoogte van de saldi-egalisatiereserves om eventuele tegenvallers en risico’s af te kunnen dekken. Uitgangspunt is een streefniveau van 7,5% van de (structurele) nettokosten per taak, met een bandbreedte van 5% tot 10%. Conclusie van deze jaarrekening is dat onze saldiegalisatiereserves voldoen aan de gestelde normen en de totale reservepositie ruim voldoende is. De totale reserves bedragen per 31 december 2008 € 18,3 miljoen. Rekening houdende met het voordelig rekeningsaldo 2008, nemen de reserves verder toe tot € 19,3 miljoen. Dit is afgerond 37% van het balanstotaal (€ 52,8 miljoen). 1.3.3

Bestemming van het rekeningsaldo 2008

Het te bestemmen rekeningsaldo 2008 bedraagt € 995.634. Vanwege de noodzakelijk te nemen maatregelen voor versterking van ICT/GIS functie stellen wij voor om € 260.000 te reserveren voor de dekking van de incidentele kosten in 2009. De structurele kosten van de maatregelen worden in de meerjarenraming binnen de bestaande budgetten opgevangen. In het verlengde van het oorspronkelijke bestuursvoorstel en besluit omtrent de bouw van een gecombineerde hoogwaterloods, stellen wij voor om de gerealiseerde boekwinst uit de verkoop van de oude loodsen ad € 531.439 te storten in een bestemmingsreserve bedoeld ter – gedeeltelijke - dekking van de kapitaallasten van de nieuwe gecombineerde hoogwaterloods. Omdat de overige reserves en voorzieningen volgens de afgesproken normering op peil zijn, stellen wij voor om het resterende deel van het rekeningsaldo 2008 (€ 995.634 -/-€ 260.000 - € 531.439 = € 204.195 ) te storten in de bestemmingsreserve “dekking toekomstige explotatie”. Deze laatste wordt dusdanig ingezet, dat toekomstige tariefsstijgingen zoveel mogelijk kunnen worden beperkt.

13

2 Jaarrekening naar kostensoort en de financiële positie 2.1

Jaarrekening naar kostensoort

Voor de analyse van het resultaat, vindt u hieronder de rekeningcijfers op kostensoortniveau. Bij de themaverantwoording, in de hoofdstukken hierna, ligt het accent meer op de beleidsmatige verantwoording. !

'#

(

' (

' (

' (

' (

1.390.714

1.614.589

1.320.339

1.302.945

389.257

736.010

924.296

924.296

3.137.906

3.743.179

3.258.179

2.965.947

% Salarissen huidige personeel en bestuurders

6.886.743

7.553.568

8.516.058

7.878.788

% Sociale lasten

1.263.252

1.436.075

1.628.740

1.573.732

0

0

0

0

% Overige personeelslasten

489.626

750.965

555.246

640.622

% Personeel van derden

487.743

360.550

637.866

926.264

35.659

54.762

54.762

61.076

% Duurzame gebruiksgoederen

412.593

460.204

484.546

441.763

% Overige gebruiks- en verbruiks-goederen

307.724

328.613

371.754

321.847

% Energie

326.786

399.779

399.779

401.716

% Huur en pachten

339.368

355.057

355.057

382.949

%& Verzekeringen

157.835

186.728

189.808

152.001

49.731

62.350

62.350

53.007

1.300.035

1.511.456

1.559.956

1.498.556

2.238.353

2.548.946

2.350.989

2.403.178

27.689.606

28.042.895

27.697.739

27.697.739

% Aan overheden

53.859

45.000

45.000

26.025

% Aan overigen

57.837

36.000

46.000

43.287

557.361

583.553

583.553

500.770

0

196.156

1.090.937

0

47.571.988

51.006.435

52.132.954

50.196.508

Rente en afschrijvingen % Externe rentelasten % Interne rentelasten % Afschrijvingen van activa Totaal Personeelslasten

% Uitkering huidig personeel en bestuurders

%# Uitkeringen voormalig personeel Totaal Goederen en diensten van derden

% Belastingen %' Onderhoud door derden % Overige diensten door derden Totaal Goederen en diensten Waterschapsbedrijf Limburg % Bijdrage Waterschapsbedrijf Totaal Grondwaterbeheer % Kosten grondwaterbeheer Totaal Bijdrage aan derden

Totaal Toevoegingen aan voorzieningen / onvoorzien % Aan voorzieningen % Onvoorzien Totaal

14

!

'#

$

(

' (

' (

' (

' (

Financiële baten % Externe rentebaten

555.393

0

450.000

502.755

% Interne rentebaten

306.170

268.213

454.545

454.545

9.898.681

0

0

-3.733

10.760.244

268.213

904.545

953.567

24.931

0

0

20.777

0

0

12.500

12.500

24.931

0

12.500

33.277

51.398

50.000

50.000

48.670

0

0

0

537.425

58

0

0

57

0

0

0

0

857.459

943.820

1.014.820

1.056.730

908.915

993.820

1.064.820

1.642.882

750.936

307.203

307.203

7.203

0

0

0

0

750.936

307.203

307.203

7.203

% Opbrengst omslag gebouwd

8.677.817

8.644.485

8.644.485

8.901.018

% Opbrengst ingezetenen-omslag

3.848.722

3.894.676

3.894.676

3.964.298

% Opbrengst omslag ongebouwd

2.939.461

3.086.598

3.086.598

2.879.684

28.688.000

28.956.903

28.956.903

28.954.000 1.558.000

% Dividenden en bonusuitkeringen Totaal Personeel baten % Baten salarissen / sociale lasten % Uitlening personeel Totaal Goederen en diensten aan derden % Verkoop grond % Verkoop overige goederen % Opbrengsten uit grond en water % Huuropbrengsten uit overige eigendommen %# Diensten voor derden Totaal Bijdragen van derden % Van overheden % Van overigen Totaal Waterschapsbelastingen

%# Opbrengst verontreinigings-heffing %

%& Belasting-opbrengsten voorgaande jaren

1.048.000

0

0

Kwijtschelding en oninbaarverklaring

-691.000

-693.381

-693.381

-696.000

44.511.000

43.889.281

43.889.281

45.561.000

#% Onttrekkingen aan voorzieningen

454.994

1.495.786

1.507.056

1.212.037

#% Onttrekkingen aan reserves

666.226

2.689.096

3.084.512

686.101

1.051.742

1.363.036

1.363.037

1.096.075

%

Totaal # Interne verrekeningen

#% Geactiveerde lasten Totaal

" %

#

2.172.962

5.547.918

5.954.605

2.994.213

59.128.988

51.006.435

52.132.954

51.192.142

$ &

15

2.2

Toelichting op kostensoorten

In deze paragraaf worden de belangrijkste afwijkingen in de exploitatierekening naar het gezichtspunt van de kostensoorten toegelicht. 2.2.1

Toelichting lasten

Investeringen algemeen De totale bruto investering in 2008 bedraagt afgerond € 13 miljoen waarvan relatief gezien het grootste gedeelte voor rekening komt van de projecten watersystemen (€ 6,5 miljoen) en de bouw van de gecombineerde hoogwaterloods (€ 4,1 miljoen). De netto investering 2008 bedraagt, bruto investeringen minus aftrek van subsidies en overige afboekingen, afgerond € 8 miljoen (2007: € 4,7 miljoen). Het totale geïnvesteerd vermogen bedraagt per 31 december 2008 ongeveer € 44 miljoen, terwijl in de primitieve begroting is uitgegaan van een geïnvesteerd vermogen van ongeveer € 54 miljoen. Er is minder geïnvesteerd dan gedacht. Als gevolg hiervan zijn de afschrijvingskosten lager en moesten we minder financieren, waardoor er voordelen ontstaan in de geraamde rentekosten. Met de tussentijdse rapportages hebben we hierop geanticipeerd door de begroting aan te passen. In de begroting 2009 – 2013 hebben we daar rekening mee gehouden door het investeringsniveau structureel met € 10 miljoen te verlagen zodat de raming en realiteit bij elkaar komen te liggen. Rente en afschrijvingen Afschrijvingen Op basis van de uitkomsten van de jaarrekening 2007 en het voortschrijdend inzicht tijdens het jaar, hebben wij de raming van de afschrijvingskosten 2008 in de tweede bestuursrapportage van 2008 met € 0,5 miljoen verlaagd. Rente Een logisch gevolg van het achterblijven van investeringen op de planning, is dat de daaraan gekoppelde financieringsbehoefte naar de toekomst verschuift. Daarnaast heeft de ontvangst van de extra dividenduitkering van de Waterschapsbank in 2007 ook een positieve invloed gehad op de liquiditeitspositie van 2008. In plaats van ’lang’ geld te lenen, hebben we tijdelijk overtollige middelen uit kunnen zetten. Hierdoor hebben we het budget dat voor rentelasten in de primitieve begroting was geraamd, niet volledig nodig gehad. Daarom is het budget voor de rentekosten bij de tweede bestuursrapportage 2008 met € 0,2 miljoen verlaagd. De interne rentelasten zijn hoger uitgevallen dan primitief begroot. Deze betreffen een rentevergoeding aan de reserves en voorzieningen per 1 januari, omdat deze gebruikt kunnen worden voor de interne financiering. De rentelasten worden berekend over de stand van de reserves en voorzieningen per 1 januari van het betreffende kalenderjaar. Omdat de werkelijke stand per januari 2008 (€ 20,5 miljoen) hoger was dan in de begroting 2008 (€ 16,4 miljoen) was aangenomen, is ook de rentevergoeding aan de reserves en voorzieningen hoger uitgevallen. Hiervan is in de tweede bestuursrapportage 2008 melding gemaakt.

16

Omslagrente De omslagrente geeft inzicht in de gemiddelde financieringskosten per geïnvesteerde euro van alle, tot op heden gedane, investeringen (ook oude afgesloten investeringen waarop nog wordt afgeschreven). De omslagrente bedroeg in 2008 4,01% (2007: 3,07%). Vanwege de gestegen rente en de tijdelijk mindere overtollige middelen, zijn de totale financieringskosten ten opzichte van 2007 gestegen. In de begroting was rekening gehouden met een omslag rente van 4,35%. Personeelslasten De personeelslasten betreffen alle lasten die verband houden met het huidige en voormalige bestuur en personeel: het salaris met vaste toelagen, de uitkeringen en pensioenen voor voormalig bestuur en personeel, de daarop betrekking hebbende sociale lasten, de lasten die voortvloeien uit diverse vergoedingsregelingen en overige personeelgerelateerde uitgaven, zoals bijvoorbeeld studiekosten. De totale personeelslasten zijn afgerond € 312.000 lager uitgevallen dan de gewijzigde begroting 2008. Voor de berekening van de personeelslasten in de begroting 2008 is uitgegaan van het medio 2007 voorliggende werkgeversaanbod CAO (periode 1 april 2007 - 1 oktober 2009). Op hoofdlijn zag deze er uit als volgt: •

structurele verhoging van de schaalbedragen per 1 april 2007 met 2,5%;

•


•


•

structurele verhoging in 2007 en 2009 van de eindejaarsuitkering met 0,5%;

•

invoering van een ondergrens voor de eindejaarsuitkering van € 1.200;

•

structurele verhoging van de levensloopbijdrage met 0,65% (van het bruto loon);

•

structurele verhoging van de bijdrage in de ziektekosten voor de schalen 1 t/m 6;

•

modernisering van de schalenstructuur (minima en maxima schalen worden aangepast;de automatische periodiek wordt vervangen door een procentuele doorgroei binnen de schaal, afhankelijk van prestaties en ontwikkeling van de werknemer);

•

verhoging van de wachtdienstvergoeding met 50%;

•

scholingsbudgetten gaan een 0,5% omhoog (tot 2,5% van loonsom).

Salarissen personeel en bestuurders en sociale lasten Onder de salarissen en huidig personeel vallen niet alleen de bruto loonkosten maar ook de reiskosten woon-werkverkeer, stagevergoedingen, vergoedingen ziektekosten en dergelijke. Het verschil tussen de oorspronkelijke begroting 2008 en de gewijzigde begroting 2008 wordt veroorzaakt door de overgang van de afdeling Vergunningen en Handhaving van het Waterschapsbedrijf Limburg naar ons waterschap. Als gevolg daarvan zijn ook de daarmee gepaard gaande budgetten mee overgegaan en opgenomen in onze eigen begroting. In de vergadering van het algemeen bestuur van 5 maart 2008 is hiertoe besloten. Vanwege een aantal vacatures alsook het later ingaan van een aantal CAO afspraken dan vooraf gedacht, zijn de werkelijke kosten van salarissen en bijkomende vergoedingen achter

17

gebleven bij de begroting. Omdat het werk toch moest worden gedaan, hebben we meer tijdelijke capaciteit van buiten in moeten zetten. We zien dan ook op de post personeel derden een overschrijding. Dit beeld wijkt niet af van hetgeen wij u in de tussentijdse bestuursrapportages hebben geschetst. Wij hebben toen ook gemeld dat wij een en ander binnen de totale personeelslasten op zouden vangen zodat dit niet leidt tot een extra stijging van de uitgaven. De formatie in de gewijzigde begroting 2008 bedroeg 169,4 fte (inclusief afdeling Vergunningen en Handhaving). Per 31 december 2008 bedroeg de werkelijke bezetting 158,15 fte. Overige personeelslasten De overschrijding op de overige personeelskosten is het gevolg van hogere studie- en opleidingskosten. Mede in het licht van de organisatieontwikkeling is er in 2008 meer aandacht geweest voor noodzakelijke opleiding en training van medewerkers. Zo is er extra geïnvesteerd in de medewerkers van onze buitendienst en is er extra ingezet op oefening en training in geval van calamiteiten. Personeel van derden Vanwege het aantal vacatures en te treffen noodzakelijke maatregelen op het gebied van onder andere ICT/GIS, is personeel ingehuurd om het werk gedaan te krijgen. Een en ander binnen het totale budget voor de personeelskosten. Daarnaast hebben deze uitgaven betrekking op vervanging van personeel bij zwangerschapsverlof en ziekte. Uitkeringen voormalig personeel en bestuurders Uitgaven betreffen wachtgelden pensioenverplichtingen op basis van overeengekomen regelingen. Goederen en diensten van derden De totale kosten van goederen en diensten van derden in 2008 bedroegen afgerond € 5.655.000,-. Geraamd was een bedrag van € 5.774.000. De kosten van goederen en diensten van derden bestaan uit kosten voor: •

duurzame gebruiksgoederen met een geringe aanschafwaarde zoals werkkleding, gebruiksmaterialen, gereedschappen et cetera;

•

energie (gas, elektriciteit, brandstoffen voertuigen en werkmaterieel);

•

huren en pachten;

•

belastingen en verzekeringen;

•

onderhoud; het uitbestede onderhoud van waterlopen en waterkeringen; onderhoud waterschapshuis en loodsen, werkmaterieel, pompen en dergelijke;

•

overige geleverde diensten door derden, zoals: juridische- en technische advisering door derden, accountantskosten en ook contributies, lidmaatschappen en bijdragen aan verenigingen zoals de STOWA (2008: € 161.861) en Unie van Waterschappen (2008: € 204.399).

18

De totale niet gebruikte budgetten op deze kostensoort bedragen ten opzichte van de gewijzigde begroting afgerond € 119.000. Duurzame gebruiksgoederen De lagere kosten worden veroorzaakt door lagere kosten voor de aanschaf van soft- en hardware en meetapparatuur ten behoeve van de uitvoering van het programma watermonitoring. Overige gebruiks- en verbruiksgoederen De lagere kosten ten opzichte van de begroting hebben voornamelijk betrekking op lagere kosten voor druk- en bindwerk en kosten van abonnementen. Daarnaast zijn ook de kosten van diensten werkkleding en huishoudelijke kosten lager uitgevallen. Energie De kosten van benzine en diesel zijn circa € 40.000 hoger uitgevallen dan geraamd. Daar tegenover staat dat de kosten voor elektriciteit en gas lager zijn geweest waardoor per saldo de werkelijke kosten nagenoeg gelijk zijn aan het geraamde bedrag. Huur en pachten De hogere kosten zijn veroorzaakt door dat de leasekosten van vervoersmiddelen hoger zijn geweest dan aanvankelijk geraamd. In 2005 is het fiscaal regime gewijzigd, waarbij kort gezegd het ‘grijze kenteken’ (geen Belasting Personenauto’s en Motorrijwielen=BPM) voor bestelauto’s is afgeschaft. Dit houdt in, dat ook bij de registratie van bestelauto’s van het waterschap, BPM verschuldigd is. Voor motorrijtuigenbelasting geldt hetzelfde tarief als voor personenauto’s. Bij de begrotingsopstelling 2008 zijn wij er vanuit gegaan dat de hogere leasekosten binnen de totale begroting zouden worden opgevangen. Verzekeringen De kosten voor verzekeringen zijn lager uitgevallen door een lagere premie voor de bedrijfsWettelijke Aansprakelijkheidsverzekering en voor de motorvoertuigenverzekering. Belastingen De te betalen aanslagen onroerend zaakbelasting zijn circa € 10.000 lager uitgevallen dan geraamd. Onderhoud door derden/overige diensten derden Het totale geraamde budget bedroeg in 2008 afgerond € 3.911.945 (€ 1.559.956+ € 2.350.989). De realisatie bedroeg € 3.901.732. Ofschoon er binnen de kostensoorten wat verschuivingen zijn geweest is een en ander binnen de bestaande budgetten opgevangen. Goederen en diensten Waterschapsbedrijf Limburg Omdat de bijdrage aan het Waterschapsbedrijf Limburg wordt vastgesteld en afgerekend op basis van de begroting van het Waterschapsbedrijf, is realisatie gelijk aan het begrote bedrag. Op 5 maart 2008 heeft het algemeen bestuur de bijdrage van ons waterschap aan het Waterschapsbedrijf Limburg gewijzigd. Dit besluit is genomen op basis van de overgang van het Laboratorium van het Waterschapsbedrijf naar Intertek, de herplaatsing van de afdeling

19

Vergunningen en Handhaving naar ons waterschap en een aantal andere budgetwijzigingen van het Waterschapsbedrijf. Doordat het aantal vervuilingseenheden over heel Limburg en specifiek in ons gebied en dat van Waterschap Roer en Overmaas niet afwijkt van de oorspronkelijke prognose 2007, blijft verrekening op basis van de vereveningsovereenkomst tussen beide waterschappen achterwege. Bijdrage aan derden Dit betreft voornamelijk subsidies die we verstrekken aan derden. Het bedrag heeft betrekking op: •

bijdrage aan Unie van Waterschappen met betrekking tot de landelijke bestrijding van de muskus- en beverratten € 28.441 (geraamd € 30.000);

•

bijdrage aan het projectbureau Maas voor de Kaderrichtlijn Water € 40.023 (geraamd: € 36.000);

•

Bijdrage aan uitvoeringsorganisatie Integrale Milieu Taakstelling vanwege het gesloten bestuurlijke akkoord met betrekking tot glastuinbouw en milieu € 4.930 (geraamd € 12.000)

Daarnaast is op basis van de definitieve afrekeningen/oude verplichtingen een bedrag van € 3.082 gecorrigeerd op eerder verantwoorde bijdragen aan derden. Toevoegingen aan voorzieningen De toevoegingen aan de voorzieningen bestaan uit: •

toevoeging egalisatievoorziening kosten grondwater € 7.203 (geraamd € 307.203) vanwege de lagere lumpsumvergoeding 2008 (zie ook inkomsten);

•

toevoeging aan de voorziening groot onderhoud waterschapshuis € 135.000 (geraamd € 135.000);

•

verplichte toevoeging aan de voorziening pensioenen wachtgeldverplichtingen voormalige bestuurders € 217.217 (geraamd € 0) in verband met jaarlijkse herrekening van toekomstige verplichtingen;

•

storting van € 141.350 (geraamd € 141.350) vanwege tariefsegalisatie tussen de taken.

Onvoorzien De post onvoorzien is een administratieve (reserverings)post in de begroting. Hierop wordt begrotingtechnisch het bedrag voor onvoorziene uitgaven gereserveerd en het saldo van de wijzigingen van de bestuursrapportages, omdat de begroting in evenwicht moet zijn. De post onvoorzien dient als basis voor de voorspelling van het rekeningsresultaat. Feitelijke administratieve verwerking van resultaatbestemming voordat op basis van de jaarrekening het resultaat is bepaald, is niet toegestaan. Bij opmaak van de jaarrekening valt de niet benutte begrotingsruimte vrij ten gunste van het rekeningsaldo.

20

2.2.2

Toelichting baten

Financiële baten Externe rentebaten Door de extra uitkering van de Nederlandse Waterschapsbank, de hogere ontvangsten inzake belastingen en stagnatie in het investeringstempo, hadden we tijdelijk meer geld op onze bankrekeningen staan, dan onmiddellijk noodzakelijk was. Om deze overliquiditeit beter te laten renderen en de financieringskosten van onze totale organisatie te drukken, zetten wij tijdelijk geld weg bij de op dat moment hoogst biedende (vragende) marktpartij. Een en ander binnen de kaders van het treasurystatuut en dus de Wet Financiering decentrale overheden (Wet Fido). Mede geholpen door een stijgende geldmarktrente in de tweede helft van 2008, hebben we meer rente inkomsten kunnen genereren dan verwacht. In de treasuryparagraaf wordt een en ander nader toegelicht. Interne rentebaten De interne rentebaten zijn hoger uitgevallen dan primitief begroot. Vanwege de hogere werkelijke stand van de reserves en voorzieningen per 1 januari 2008 (€ 20,5 miljoen ten opzichte van geraamd € 16,4 miljoen), is de bespaarde rente door het aanhouden van reserves en voorzieningen voor de interne financiering, hoger dan in de begroting 2008 geraamd. Hiervan is melding gemaakt in de tweede bestuursrapportage 2008. Dividenden en bonusuitkeringen In verband met een wijziging van het verslagleggingstelsel op het gebied van dividendverantwoording hebben wij in 2008 geen dividendinkomsten geraamd en verantwoord van de Nederlandse Waterschapsbank. Ter compensatie van het eenmalige begrotingstekort dat als gevolg van de stelselwijziging zou ontstaan, hadden we een bedrag vrijgemaakt uit de extra dividenduitkering om het daardoor ontstane begrotingstekort/nadelige jaarrekeningsaldo af te dekken. Personeelsbaten Baten salarissen/sociale lasten Dit betreffen inkomsten van uitkeringsinstanties (UWV). Deze baten waren niet geraamd. Goederen en diensten aan derden De baten uit diensten voor derden bestaat voornamelijk uit de bijdrage die we ontvangen voor de muskus- en beverrattenbestrijding. In 2008 hadden we hiervoor een bedrag geraamd van € 722.560. Op basis van het werkelijke aantal te declareren vanguren is een bedrag verantwoord van € 588.296. Daarnaast zijn ook de geraamde vergoedingen (tezamen € 193.000) vanwege leges, toezicht op de Wet Afvalwater en handhaving zwemwaterkwaliteit voor derden, niet gerealiseerd (verantwoord € 132.479). Daar tegenover staat dat er andere niet geraamde inkomsten zijn geweest waardoor de raming toch is gerealiseerd. We noemen een ontvangen vergoeding/bijdrage: -

van de Dienst Landelijk Gebied voor onze bijdrage in het project twinningTurkije (€ 23.832);

21

-

van de Provincie Limburg en waterschap Roer en Overmaas in de ontwikkelkosten van WAHYD, een waterkwaliteitanalyse op basis van afkomst en hydrologisch systeem (€ 43.951);

-

in de ontwikkeling van IBRAHYM ter voldoening aan de informatiebehoefte van de Taskforce Management Overstromen tegen de achtergrond van de studie Verbreding Model Maas (€ 111.900).

Daarnaast is op deze kostensoort de boekwinst (€ 531.439) uit de verkoop van een aantal loodsen verantwoord. In de begroting hadden we deze boekwinst direct in mindering gebracht op de investering in de nieuwe gecombineerde hoogwaterloods met regiofaciliteiten. De boekwinst was dus niet in de exploitatie geraamd. De opvatting van de accountant is dat deze boekwinst eerst in de exploitatie verantwoord moet worden waarna de boekwinst via resultaatbestemming in een bestemmingsreserve moet worden gestort. Vervolgens valt deze reserve over de gehele afschrijvingstermijn, evenredig vrij ter – gedeeltelijke - dekking van de kapitaallasten van de nieuwe loods. We hebben de boekwinst conform de opvatting van de accountant verantwoord. Bijdragen van derden De bijdrage van overheden betreft de ontvangst van de lumpsum-vergoeding voor uitvoering van de gedelegeerde grondwatertaken. Op basis van het delegatiebesluit was een vergoeding te verwachten van € 307.203. Na bestuurlijk overleg tussen de provincie en ons waterschap over de kosten van de grondwatertaken in de periode 2005-2007, is de vergoeding voor 2008 bijgesteld tot € 7.203. De vergoeding voor 2009 wordt gehandhaafd. Waterschapsbelastingen Belasting opbrengsten 2007-2008

Jaarrekening 2007

Begroting

Begroting incl. wijzigingen 2008 2008

Realisatie t/m Jaarrekening 31 dec. 2008 2008

Kwantiteit: Gebouwd: belastbare Woz eenheden Ingezetenen Ongebouwd: aantal hectares

12.869.824 155.185 96.789

13.835.061 155.961 96.587

13.835.061 155.961 96.587

14.601.466 158.952 94.652

14.344.000 158.000 94.622

Kering: Gebouwd: belastbare Woz eenheden Ingezetenen Ongebouwd: aantal hectares

1.130.484 12.977 3.587

1.215.271 13.042 3.537

1.215.271 13.042 3.537

1.224.256 12.925 3.559

1.215.271 13.042 3.558

585.000

586.000

586.000

600.583

586.000

Kwaliteit: Vervuilingseenheden Totale opbrengsten per categorie: Gebouwd Ingezetenen Ongebouwd Verontreinigingsheffing Kwijtschelding/oninbaar Totaal van de categorieën

€ 8.677.817 € 3.848.722 € 2.939.461 € 28.688.000 € 691.000€ 43.463.000

€ 8.644.485 € 3.894.676 € 3.086.598 € 28.956.903 € 693.381€ 43.889.281

€ € € € € €

8.644.485 3.894.676 3.086.598 28.956.903 693.38143.889.281

€ 9.055.597 € 3.984.777 € 2.881.356 € 29.674.818 € 696.000€ 44.900.548

€ 8.901.018 € 3.964.298 € 2.879.684 € 28.954.000 € 696.000€ 44.003.000

De totale belastingopbrengst, zoals verantwoord in de jaarrekening, wijkt nauwelijks af (0,26%) ten opzichte van de oorspronkelijke/gewijzigde begroting. Ten opzichte van de oorspronkelijke begroting zijn er wel duidelijke verschillen in de opbrengst per categorie.

22

Reden hiervoor is, dat we naar aanleiding van de jaarafrekeningen van de Unit Heffing en Invordering, een wijziging hebben ontvangen met betrekking tot de verwachte opbrengstprognoses per categorie over de jaren 2004-2008. De verschuiving in 2008 is het gevolg van een lager aantal belastbare hectares in de categorie ongebouwd, een hoger aantal belastbare WOZ-eenheden in de categorie gebouwd, en meer ingezetenen. De prognoses van de Unit Heffing en Invordering zijn leidend voor de bedragen in onze begroting en verantwoording in de jaarrekening. Waterschapsbelastingen 2008 Bruto opbrengst waterkwantiteit

€ 14.997.337

Bruto opbrengst waterkering Bruto opbrengst verontreinigingsheffing

€ 747.663 € 28.954.000+

Totale bruto opbrengst belastingen/heffingen € 44.699.000 Kwijtschelding en oninbaar € 696.000 Totaal waterschapsbelastingen 2008

€ 44.003.000

Stand van zaken per 31 december 2008 Per 31 december 2008 hebben we voor € 45.596.548 (102% van de actuele prognose) aan aanslagen opgelegd door middel van een definitieve of voorlopige aanslag. Daarvan is per 31 december 2008 € 43.988.921 daadwerkelijk ontvangen (voor correctie van de kwijtscheldingen), zijnde 96,5%. De aanslagoplegging bij de zogenaamde ‘meetbedrijven’ vindt in eerste aanleg plaats op basis van geschatte vervuilingswaarden. Pas na afloop van het heffingsjaar volgt een definitieve aanslag. Per 31 december zijn nog geen definitieve aanslagen opgelegd. Kwijtschelding/oninbaarheid 2008 Per 31 december 2008 bedroeg het kwijtgescholden bedrag over 2006 € 424.148. De verwachting is dat uiteindelijk een bedrag van € 473.000 over 2008 wordt kwijtgescholden. Over € 40.934 zijn oninbaarheidsbesluiten genomen. De prognose oninbaar (€ 223.000) blijft op grond van de huidige inzichten ongewijzigd. Per saldo stond per 31 december 2008 een nog met het Waterschapsbedrijf te verrekenen bedrag open van € 1.142.545. Afwikkeling oude belastingjaren We wikkelen de oude jaren af via de balans. Dit heeft geen invloed op het rekeningsresultaat, tenzij er sprake is van afwijkingen ten opzichte van in eerdere jaarrekeningen verantwoorde opbrengsten of lasten. In dat geval moeten we nagekomen baten en lasten verantwoorden. Op grond van de ontvangen wijziging van de belastingprognoses 2004-2007 wordt in de jaarrekening nog een totaal bedrag van € 1.558.000 aan nagekomen belastingbaten verantwoord. Dit komt omdat er over de hele linie sprake is van minder belastbare hectares, meer ingezetenen en meer belastbare WOZ-eenheden. Daarnaast blijkt het aantal vervuilingseenheden 2006 hoger dan aanvankelijk was aangenomen. De wijzigingen per jaar zijn als volgt.

23

Belastingjaar 2004 De wijziging van de Unit Heffing en Invordering heeft geleid tot de volgende bijstellingen voor de belastingopbrengsten 2004: aantal belastbare WOZ-eenheden

Bijstelling aantal +95.900

Meeropbrengst € 69.796

aantal belastbare hectares aantal ingezetenen

-322 +795

-€ 6.075 € 18.279

aantal vervuilingseenheden

+250

€ 11.000

Oninbaarheid n.v.t. Aanvullend te verantwoorden als nagekomen bate 2004

-€ 1.000 € 92.000

Belastingjaar 2005 De wijziging van de Unit Heffing en Invordering heeft geleid tot de volgende bijstellingen voor de belastingopbrengsten 2005: Bijstelling aantal aantal belastbare WOZ-eenheden aantal belastbare hectares aantal ingezetenen aantal vervuilingseenheden

Meeropbrengst

+182.500 -307

€ 106.778 -€ 3.169

+770 +5.500

€ 18.391 € 250.000

Oninbaarheid n.v.t. Aanvullend te verantwoorden als nagekomen bate 2005

-€ 2.000 € 370.000

Belastingjaar 2006 De wijziging van de Unit Heffing en Invordering heeft geleid tot de volgende bijstellingen voor de belastingopbrengsten 2006: Bijstelling aantal aantal belastbare WOZ-eenheden aantal belastbare hectares aantal ingezetenen aantal vervuilingseenheden Oninbaarheid

Meeropbrengst

+191.000 -792

€ 125.427 -€ 52.533

+750

€ 17.106

+6.000 n.v.t.

€ 288.000 -€ 2.000

Aanvullend te verantwoorden als nagekomen bate 2006

€ 376.000

Belastingjaar 2007 De wijziging van de Unit Heffing en Invordering heeft geleid tot de volgende bijstellingen voor de belastingopbrengsten 2007: aantal belastbare WOZ-eenheden

Bijstelling aantal +450.000

Meeropbrengst € 287.217

aantal belastbare hectares aantal ingezetenen

-2.004 +1.615

-€ 91.947 € 37.730

aantal vervuilingseenheden Oninbaarheid

+10.000 n.v.t.

€ 490.000 -€ 3.000

Aanvullend te verantwoorden als nagekomen bate 2007

€ 720.000

24

Interne verrekeningen Onttrekkingen aan voorzieningen Een aantal kosten in onze exploitatie halen we uit speciaal gevormde voorzieningen. Zo is er een bedrag van € 56.409 (begroot € 54.762) gehaald uit de voorziening wachtgelden en pensioenen voormalig bestuurders. Daarnaast is een bedrag van € 1.154.694 (begroot: € 1.452.294) uit de egalisatievoorziening grondwater gehaald. De voorziening frictiekosten overgang Vergunningen en Handhaving is vrijgevallen, omdat de noodzaak tot het aanhouden van die voorziening niet meer aanwezig is en de daaraan ten grondslag liggende verplichtingen zijn afgewikkeld. Hierdoor valt er een bedrag vrij ten gunste van het jaarrekeningsaldo 2008 van € 934. Onttrekkingen aan reserves De uit de bestemmingsreserves gehaalde bedragen betreffen: • •

het halen van de kapitaallasten Maaskades uit de ontvangen vergoeding Nadeelcompensatie Maaswerken € 36.158 (geraamd € 48.485); tempering van de tarieven waterkering uit de ontvangen vergoeding Nadeelcompensatie Maaswerken € 463.848 (geraamd € 463.848);

•

de dekking van de kosten van het project datastromen op orde € 44.745 (geraamd € 50.000) uit de bestemmingsreserve;

•

een bedrag van € 141.350 (geraamd € 141.350) vanwege tariefsegalisatie waterschapsbelastingen

Het restant van het geraamde bedrag ad € 2.429.314 was bedoeld voor dekking van het voorgecalculeerde begrotingstekort omdat een begroting in evenwicht moet zijn. Op rekeningsbasis moet echter eerst het rekeningsaldo bepaald worden en vindt de eventuele feitelijke boeking/dekking van het tekort plaats middels besluitvorming bij vaststelling van de jaarrekening. Geactiveerde lasten De geactiveerde lasten hebben betrekking op de inzet van personeel op investeringsprojecten. Deze geactiveerde kosten moeten vanuit de exploitatie worden beschouwd als baten omdat een gedeelte van de kosten opgenomen aan de kostenkant ten laste wordt gebracht van investeringen. Het betreffen uren van de afdeling Projecten en Veiligheid vermenigvuldigd met het afdelingstarief.

2.3

Belastingen

De belastinginkomsten vormen de belangrijkste inkomstenbron voor ons waterschap. In deze paragraaf besteden we daarom extra aandacht aan de stand van zaken ten aanzien van de belastingheffing en de invordering per 31 december 2008. Soorten belastingen: •

Waterschapsomslag kwantiteit

•

Waterschapsomslag waterkering

•

Verontreinigingsheffing (WVO)

25

Belastingmaatstaven per soort belasting 2008: Belastingmaatstaven 2008 (aantal x 1000)

Waterkwantiteit Categorie Ingezetenen Maatstaf Per ingezetene Categorie Gebouwd Maatstaf Per WOZ-eenheid Categorie Ongebouwd Maatstaf Hectares in klasse 1 t/m 3 (werkelijk)

Belastingmaatstaven 2008 (aantal x 1000) Waterkering

Categorie Maatstaf Categorie Maatstaf Categorie Maatstaf

Ingezetenen Per ingezetene Gebouwd Per WOZ-eenheid Ongebouwd Hectares klasse 1 en 2

Belastingmaatstaven 2008 (aantal x 1000) Waterkwaliteit (WVO-heffing)

Categorie Maatstaf Categorie Maatstaf

Huishoudens Per vervuilingseenheid Bedrijven Per vervuilingseenheid

Primitieve begroting 2008

Begroting incl. wijzigingen 2008

Realisatie t/m 31 dec. 2008

Rekening

156,0

156,0

159,0

158,0

13.835,1

13.835,1

14.601,5

14.344,0

96,6

96,6

94,7

94,6




Rekening

13,0

13,0

12,9

13,0

1.215,2

1.215,2

1.224,3

1.215,3

3,5

3,5

3,6

3,6




Rekening

388,0

388,0

397,0

388,0

198,0

198,0

203,6

198,0

2008

2008

2008

Ontwikkeling in de belastingmaatstaven Omdat het tarief in enig jaar een vast gegeven is, wordt de uiteindelijke belastingopbrengst bepaald door de feitelijke ontwikkeling in de belastingmaatstaven. Hierna is per taak aangegeven hoe die ontwikkeling in de afgelopen jaren is geweest. Hierbij is rekening gehouden met de ontvangen wijzigingen van de Unit Heffing en Invordering van het Waterschapsbedrijf Limburg. Ontwikkeling maatstaven (aantal x 1000)

2004

2005

2006

2007

2008

154,3

155,7

156,0

156,8

158,0

9.183,1

12.419,8

12.449,8

13.319,8

14.344,0

4,8 28,5 64,0

4,8 28,3 63,9

4,8 27,2 64,2

4,7 26,7 63,4

4,8 26,3 63,4

Waterkwantiteit Categorie Maatstaf Categorie Maatstaf Categorie Maatstaf Maatstaf Maatstaf

Ingezetenen Per ingezetene Gebouwd Per WOZ-eenheid Ongebouwd Hectares in klasse 1 Hectares in klasse 2 Hectares in klasse 3

26

Ontwikkeling maatstaven (aantal x 1000) Waterkering

Categorie Maatstaf Categorie Maatstaf Categorie Maatstaf Maatstaf

Ingezetenen Per ingezetene Gebouwd Per WOZ-eenheid Ongebouwd Hectares in klasse 1 Hectares in klasse 2

Ontwikkeling maatstaven (aantal x 1000)

2004

2005

2006

2007

2008

12,9

13,0

12,9

13,0

13,0

782,6

1.097,3

1.080,5

1.130,5

1.215,3

0,2 3,5

0,2 3,4

0,2 3,4

0,2 3,4

0,2 3,4

2004

2005

2006

2007

2008

391

391

391

390

388

208

195

203

205

198

Waterkwaliteit (verontreinigingsheffing)

Categorie Maatstaf Categorie Maatstaf

Huishoudens Per vervuilingseenheid Bedrijven Per vervuilingseenheid

Belasting en inning belastingjaar 2008 Omdat verantwoording in de jaarrekening plaatsvindt op basis van het stelsel van baten en lasten, worden niet de werkelijk ontvangen bedragen (kasbasis) verantwoord, maar de beste inschatting van de vermoedelijke einduitkomst. Na de aanslagoplegging kunnen er zich nog vijf jaren wijzigingen voordoen in de belastingopbrengsten. Het belastingjaar 2008 wordt dus uiterlijk in 2013 definitief afgesloten. Tot dat moment wordt het belastingjaar 2008 gevolgd en vinden er eventuele bijstellingen plaats in volgende jaarrekeningen. Die bijstellingen vinden meestal plaats via de balans. Belastingopbrengsten 2008


Begroting incl.wijz 2008

Rekening 2008

Omslag Categorie Categorie Categorie Totaal omslag

Gebouwd Ongebouwd Ingezetenen

8.644.485 3.086.597 3.894.676 15.625.758

8.644.485 3.086.597 3.894.676 15.625.758

8.901.018 2.879.684 3.964.298 15.745.000

Wvo Categorie Categorie Totaal WVO

Huishoudens Bedrijven

19.172.830 9.784.073 28.956.903

19.172.830 9.784.073 28.956.903

19.170.800 9.783.200 28.954.000

44.582.661

44.582.661

44.699.000

Totaal opbrengsten belastingen

Inning per 31 december 2008

Stand Eind-prognose afrekening WBL 2008 2008

Opgelegde heffingen (voorlopig) Ontvangen heffingen

45.596.548 43.988.921

44.699.000

Oninbaar verklaard Kwijtschelding Openstaand/nog te ontvangen

40.934 424.148 1.142.545

223.000 473.000

27

Verwerking in de jaarrekening 2008 De eindprognoses worden in de exploitatie verwerkt. In de waterschapsbalans staat een bedrag opgenomen van € 472.662, als nog te ontvangen van belastingdebiteuren 2008. De stand van de opgenomen voorzieningen omvat voor kwijtschelding en oninbaar per 31 december 2008 tezamen € 230.918. Het bedrag nog te ontvangen in de kolom ‘stand afrekening WBL 2008’ is het bedrag dat de Unit Heffing en Invordering nog te goed heeft van de belastingbetaler, op basis van het reeds opgelegde kohier en de reeds kwijtgescholden en oninbaar verklaarde bedragen. Het balansbedrag bij het waterschap is het totaal op te leggen belastingkohier op basis van de eindprognose, verminderd met de feitelijk ontvangen afdrachten door de Unit Heffing en Invordering en de kwijtgescholden en oninbaar verklaarde bedragen. Belasting en inning belastingjaar 2007 Belastingopbrengsten 2007

Rekening 2007

Rekening Nagekomen lasten (-)/baten(+) 2008

2008



8.677.817 2.939.461 3.848.722 15.466.000

8.965.034 2.847.514 3.886.452 15.699.000

287.217 -91.947 37.730 233.000



18.880.400 9.807.600 28.688.000

19.125.500 10.052.500 29.178.000

245.100 244.900 490.000

44.154.000

44.877.000

723.000


Inning belastingen 2007 per 31 december 2008



46.329.386 45.324.435

44.877.000


103.263 450.420 451.268

224.000 470.000

Verwerking in de jaarrekening 2007 De eindprognoses worden in de exploitatie verwerkt. Omdat deze ten opzichte van de jaarrekening 2007 zijn gewijzigd, worden de extra nagekomen baten verantwoord ten gunste van het rekeningsaldo 2008. Rekeninghoudend met een verhoging van de raming voor oninbaar (€ 3.000) komt het totaal van de nog te verantwoorden nagekomen belastingbaten op een totaalbedrag van € 720.000. De hogere belastingopbrengsten worden veroorzaakt door een hoger aantal belastbare WOZ-eenheden (+ 450.000), lager aantal belastbare hectares (- 2.004), hoger aantal ingezetenen (+ 1.615) en een hoger aantal vervuilingseenheden met betrekking tot de verontreinigingsheffing (+ 10.000).

28

In de waterschapsbalans staat als nog te ontvangen van belastingdebiteuren 2007 een negatief bedrag opgenomen van € 900.795. Ten opzichte van de prognose verwachten we dat we nog een bedrag terug moeten betalen of onterecht geïnd hebben. De opgenomen voorzieningen omvatten voor kwijtschelding en oninbaar per 31 december 2008 tezamen € 140.317. Het bedrag nog te ontvangen in de kolom ‘stand afrekening WBL 2008’ is het bedrag dat de Unit Heffing en Invordering nog te goed heeft van de belastingbetaler op basis van het reeds opgelegde kohier en de reeds kwijtgescholden en oninbaar verklaarde bedragen. Het balansbedrag bij het waterschap is het totaal op te leggen belastingkohier op basis van de eindprognose, verminderd met de feitelijk ontvangen afdrachten door de Unit Heffing en Invordering en de kwijtgescholden en oninbaar verklaarde bedragen. Belasting en inning belastingjaar 2006 Belastingopbrengsten 2006

Rekening

t/m 2007

Rekening Nagekomen lasten (-)/baten(+) 2008

2008



8.513.126 2.863.085 3.756.680 15.132.891

8.638.553 2.810.552 3.773.786 15.222.891

125.427 -52.533 17.106 90.000



18.783.595 9.464.514 28.248.109

18.927.695 9.608.414 28.536.109

144.100 143.900 288.000

43.381.000

43.759.000

378.000

Opbrengsten belastingen




43.961.268 43.119.765

43.759.000


118.787 417.856 304.860

219.000 463.000

Verwerking in de jaarrekening 2008 Omdat de eindprognoses hoger zijn geworden dan wat in de jaarrekening 2006/2007 is verantwoord, worden er extra nagekomen baten verantwoord ten gunste van het rekeningsaldo 2008. Rekening houdend met de verhoging van de raming voor oninbaarheid met € 2.000, bedraagt het te verantwoorden bedrag aan nagekomen baten € 376.000 en wordt veroorzaakt door meer belastbare WOZ-eenheden (+ 191.000), minder belastbare hectares (- 792 ha), meer ingezetenen (+ 750) en een hoger aantal vervuilingseenheden met betrekking tot de verontreinigingsheffing (+ 6.000). In de waterschapsbalans staat als nog te ontvangen van belastingdebiteuren 2006 een bedrag opgenomen van € 151.381. De opgenomen voorzieningen omvatten voor

29

kwijtschelding en oninbaar per 31 december 2008 tezamen een bedrag van € 145.357. Het bedrag nog te ontvangen in de kolom ’stand afrekening WBL 2008‘ is het bedrag dat de Unit Heffing en Invordering nog te goed heeft van de belastingbetaler op basis van het reeds opgelegde kohier en de reeds kwijtgescholden en oninbaar verklaarde bedragen. Het balansbedrag bij het waterschap is het totaal op te leggen belastingkohier op basis van de eindprognose, verminderd met de feitelijk ontvangen afdrachten door de Unit Heffing en Invordering en de kwijtgescholden en oninbaar verklaarde bedragen. Belasting en inning belastingjaar 2005 Belastingopbrengsten 2005

Rekening t/m 2007

Rekening Nagekomen lasten (-)/baten(+) 2008 2008



8.664.145 2.801.262 3.981.593 15.447.000

8.770.923 2.798.093 3.999.984 15.569.000

106.778 -3.169 18.391 122.000



17.681.160 8.749.840 26.431.000

17.794.560 8.886.440 26.681.000

113.400 136.600 250.000

41.878.000

42.250.000

372.000


Inning belastingen 2005 per 31 december 2008 Opgelegde heffingen (voorlopig) Ontvangen heffingen Oninbaar verklaard Kwijtschelding Openstaand/nog te ontvangen

Stand Eind-prognose afrekening WBL 2008 2008 42.323.515

42.250.000

41.600.464 147.773 474.394 100.884

211.000 442.000

Verwerking in de jaarrekening 2008 Omdat de eindprognoses hoger zijn geworden dan wat in de jaarrekening 2005 tot en met 2007 is verantwoord, worden er extra nagekomen baten verantwoord ten gunste van het rekeningsaldo 2008. Rekening houdend met de verhoging van de raming voor oninbaarheid met € 2.000, bedraagt het te verantwoorden bedrag aan nagekomen baten € 370.000 en wordt veroorzaakt door meer belastbare WOZ-eenheden (+ 182.500), minder belastbare hectares (- 307 ha), meer ingezetenen (+ 770) en een hoger aantal vervuilingseenheden met betrekking tot de verontreinigingsheffing (+ 5.500). In de waterschapsbalans staat als nog te ontvangen van belastingdebiteuren 2005 een bedrag opgenomen van € 35.720. De opgenomen voorzieningen omvatten voor kwijtschelding en oninbaar per 31 december 2008 tezamen een bedrag van € 30.833. Het bedrag nog te ontvangen in de kolom ’stand afrekening WBL 2008‘ is het bedrag dat de Unit Heffing en Invordering nog te goed heeft van de belastingbetaler op basis van het reeds opgelegde kohier en de reeds kwijtgescholden en oninbaar verklaarde bedragen. Het

30

balansbedrag bij het waterschap is het totaal op te leggen belastingkohier op basis van de eindprognose, verminderd met de feitelijk ontvangen afdrachten door de Unit Heffing en Invordering en de kwijtgescholden en oninbaar verklaarde bedragen. Belasting en inning belastingjaar 2004 Belastingopbrengsten 2004

Rekening t/m 2007

Rekening Nagekomen lasten (-)/baten(+) 2008 2008



8.115.737 2.738.377 3.873.886 14.728.000

8.185.533 2.732.302 3.892.165 14.810.000

69.796 -6.075 18.279 82.000



17.326.000 9.353.000 26.679.000

17.414.900 9.275.100 26.690.000

88.900 -77.900 11.000

41.407.000

41.500.000

93.000





41.501.772 40.896.018

41.500.000


161.746 397.079 46.929

332.000 402.000

Verwerking in de jaarrekening 2008 Omdat de eindprognose van de belastingopbrengsten hoger is dan tot op heden in de jaarrekeningen 2004-2007 is verantwoord, worden extra nagekomen baten verantwoord ten gunste van het rekeningsaldo 2008. Rekeninghoudend met een verhoging van de raming voor oninbaar (€ 1.000) komt het totaal van de nog te verantwoorden nagekomen belastingbaten op een totaalbedrag van € 92.000. De hogere belastingopbrengsten worden veroorzaakt door een hoger aantal belastbare WOZ-eenheden (+ 95.900), lager aantal belastbare hectares (- 322), hoger aantal ingezetenen (+ 795) en een hoger aantal vervuilingseenheden met betrekking tot de verontreinigingsheffing (+ 250). In de waterschapsbalans staat als nog te ontvangen van belastingdebiteuren 2004 een negatief bedrag opgenomen van € 45.337. De opgenomen voorzieningen omvatten voor kwijtschelding en oninbaar per 31 december 2008 tezamen € 174.175. Het bedrag nog te ontvangen in de kolom ‘stand afrekening WBL 2008’ is het bedrag dat de Unit Heffing en Invordering nog te goed heeft van de belastingbetaler op basis van het reeds opgelegde kohier en de reeds kwijtgescholden en oninbaar verklaarde bedragen. Het balansbedrag bij het waterschap is het totaal op te leggen belastingkohier op basis van de eindprognose,

31

verminderd met de feitelijk ontvangen afdrachten door de Unit Heffing en Invordering en de kwijtgescholden en oninbaar verklaarde bedragen. Resumé belastingjaren 2004-2008 :

Balans WPM

31-dec-08 Openstaande belastingvorderingen

2008 2007 2006 2005 2004

€ € € € €

472.662 900.795151.381 35.720 45.337

€ € € € €

182.066 120.737 100.213 63.227 170.254

Voorziening oninbaar

2008 2007 2006 2005 2004 Voorziening kwijtschelding

2008 2007 2006 2005 2004

2.4

€ € € € €

48.852 19.580 45.144 32.3944.921

Financiën

2.4.1

Rekeningsaldo 2008

Het saldo van de jaarrekening 2008 bedraagt € 995.634:

•

Waterkwantiteit

€ 865.440 voordelig

•

Waterkering

€ 213.934

• Waterkwaliteit Totaal saldo jaarrekening 2008

nadelig

€ 344.128 voordelig € 995.634 voordelig

Dit saldo is uit te splitsen naar jaar van oorsprong:

•

Bedrijfsresultaat 2008

• Nagekomen baten en lasten t/m 2007 Totaal

€

610.666 negatief

€ 1.606.300 positief € 995.634 positief

32

Overzicht afwijkingen jaarrekening vs begroting (V=voordelig; N= nadelig)

T.o.v. oorspronkelijke begroting

T.o.v. begroting incl. wijzigingen

2008

2008

Saldo begroting 2008

€

Lasten Afschrijvingskosten Interne en externe rentelasten Personeelslasten Goederen en diensten van derden Goederen en diensten Waterschapsbedrijf Limburg Bijdrage aan derden Toevoegingen voorzieningen Vrijval onvoorzien

€ € € € € € € €

777.232 123.358 924.562 198.116 345.156 11.688 82.783 196.156

V V N V V V V V

€ € € € € € € €

292.232 17.394 312.190 119.222 21.688 82.783 1.090.937

V V V

Baten Externe en interne rentebaten/dividend Personele baten Goederen en diensten aan derden Bijdragen van derden Belastingopbrengsten 2008 Nagekomen Belastingopbrengsten 2004-2007 Onttrekkingen voorzieningen in verband met dekking lasten Onttrekkingen reserves Boekwinst verkoop loodsen 2008 Geactiveerde lasten

€ € € € € € € € € €

685.354 33.277 117.623 300.000 113.719 1.558.000 283.749 2.002.995 531.439 266.961

V V V N V V N N V N

€ € € € € € € € € €

49.022 20.777 46.623 300.000 113.719 1.558.000 295.019 2.398.411 531.439 266.962

V V V N V V N N V N

Totaal saldo jaarrekening 2008

€

995.634

V

995.634

V

2.4.2

-

€

V V V V

Financiële positie en weerstandsvermogen

Reserves en voorzieningen Het totaal van de reserves en voorzieningen bedroeg per 1 januari 2008 € 8,98 miljoen. Per 31 december 2008 is dit € 19,04 miljoen. De toename is voornamelijk het gevolg vanwege de bestemming van het rekeningsaldo 2007 van € 11,5 miljoen (w.o. de eenmalige extra dividenduitkering van de Waterschapsbank) Verkorte staat reserves en voorzieningen (x Stand per 1 € 1.000) januari Verkorte staat reserves en voorzieningen 2008 Eigen vermogen

Vermeerderingen 2008

Verminderingen 2008

Stand per 31 december 2008

Saldi/ egalisatiereserve waterkwantiteit Saldi/ egalisatiereserve waterkering Saldi / egalisatiereserve waterkwaliteit Bestemmingsreserves Totaal eigen vermogen (a)

2.251 113 1.923 3.346 7.633

101 5 87 13.894 14.087

1.196 3 48 2.192 3.439

1.156 115 1.962 15.048 18.281

Voorzieningen (b)

1.349

1.116

1.707

758

Totaal reserves en voorzieningen (a+b)

8.982

15.203

5.146

19.039

Algemene reserves

•

Saldi-/egalisatiereserve kwantiteit (stand 01/01/2008 € 2.250.729 positief; stand 31/12/2008 € 1.155.744 positief).

•

Saldi-/egalisatiereserve keringen (stand 01/01/2008: € 113.529 positief; stand 31/12/2008 € 115.800).

33

•

Saldi-/egalisatiereserve waterkwaliteit (stand 01/01/2008: € 1.923.153 positief; stand 31/12/2008 € 1.961.616).

Deze reserves vormen het toetsingskader voor de bepaling van het minimale weerstandsvermogen dat we aan willen houden. Voor de toetsing verwijzen wij naar de paragraaf weerstandsvermogen. Bestemmingsreserves Bestemmingsreserves (x € 1.000) Bestemmingsreserves

Stand per 1 januari 2008


Thema- en gebiedsgerichte plannen Limburg brede projecten Subsidies afkoppelen regenwater (wpm deel) Nadeelcompensatiegelden hoogwater Hoogwaterbestrijding Afschrijving automatisering Dekking toekomstige exploitatie Ontwikkeling beleid Kennis & Advies Ontwikkeling software Kennis & Advies Eenmalige uitkering Nederlandse Waterschapsbank

20 18 78 828 323 72 1.879 27 100 0

20 18 78 0 400 0 5.588 27 0 8.917

Totaal bestemmingsreserves

3.345

15.048

In totaal is er € 670.619 rente vergoed aan voorzieningen vanwege het gebruik voor interne financiering (interne rentelasten). Hiervan is een bedrag van € 286.617 weer teruggesluisd ten gunste/ter dekking van de exploitatie (interne rentebaten).

Bestemmingsreserve Thema- en gebiedsgerichte plannen / Limburg-brede projecten Bij het ontstaan van het huidige waterschapsbestel zijn de reserves en voorzieningen en de daaronder liggende verplichtingen / toezeggingen overgegaan naar de waterschappen. In verband met gedane toezeggingen hebben we deze reserves vooralsnog gehandhaafd. Aanspraak op deze reserves vindt plaats op basis van declaraties van derden. In 2008 zijn er door derden geen bedragen gedeclareerd.

Bestemmingsreserve subsidies afkoppelen regenwater (wpm deel) In het verleden is een reserve gevormd ter bekostiging van de subsidiëring voor het afkoppelen van de afvoer van regenwater van het rioleringsstelsel. Hierdoor proberen we te stimuleren dat schoon hemelwater niet via het gemeentelijk rioleringsstelsel wordt afgevoerd naar de zuiveringsinstallaties. Na afronding van een door het waterschap erkende afkoppeling kan de uitvoerde partij de subsidie bij ons waterschap declareren. De subsidieregeling was van tijdelijke aard en gebeurd op basis van een cofinanciering met de provincie. Ons eigen aandeel in de afkoppelingsregeling is gereserveerd in een bestemmingsreserve. De bijdrage van de provincie is geparkeerd in een voorziening, omdat voor het eventuele niet bestede deel een terugbetalingsverplichting geldt. In 2008 zijn er geen subsidies op basis van declaraties uitbetaald.

34

Bestemmingsreserve nadeelcompensatiegelden hoogwater Uit de bestemmingsreserve nadeelcompensatie halen we voor de periode 2006-2008 € 463.848 per jaar uit de reserve om de waterkeringbelasting te verlagen. Daarnaast halen we daaruit bedragen om de kapitaallasten van de aanleg van de Maaskades te dekken (2008: € 36.158). Een en ander ter uitvoering van het genomen bestuursbesluit bij de begroting 2006. Het resterende bedrag € 328.305 is/wordt vanwege het vervallen van de legitimatie van deze reserve, toegevoegd aan de bestemmingsreserve ’dekking toekomstige exploitatie’. Verder is de op deze reserve bijgeschreven rente ten laste van de exploitatie, weer teruggesluisd ten gunste/ter dekking van de exploitatie (€ 37.274).

Bestemmingsreserve hoogwaterbestrijding De bestemmingsreserve hoogwaterbestrijding is bedoeld om de variabele kosten bij een hoogwatergolf te dekken. Conform eerder gemaakt afspraken hebben we de noodzakelijke omvang bepaald op € 400.000. Omdat de stand van deze reserve zich eind 2007 beneden het afgesproken niveau bevond, is door het algemeen bestuur besloten een aanvulling (€ 76.852) te doen vanuit het rekeningsaldo 2007. Verder is de op deze reserve bijgeschreven rente ten laste van de exploitatie, weer teruggesluisd ten gunste/ter dekking van de exploitatie (€ 18.000).

Bestemmingsreserve afschrijving automatisering In het verleden was een bestemmingsreserve gevormd om een aantal investeringen in de ICT-infrastructuur af te dekken. In 2008 hebben we op deze reserve voor het laatst een beroep gedaan, waarmee de noodzaak tot het aanhouden van deze reserve is vervallen. Het resterende bedrag – na verrekening van de investeringen 2008 – hebben we toegevoegd aan de bestemmingsreserve dekking toekomstige exploitatie (€ 1.866).

Bestemmingsreserve dekking toekomstige exploitatie De bestemmingsreserve ’dekking toekomstige exploitatie’ is met ingang van de jaarrekening 2005 ingesteld. Deze bestemmingsreserve is bedoeld om, indien de saldi/-egalisatiereserves aan de maat zijn, rekeningoverschotten in te storten welke op een later moment ingezet kunnen worden om de tarieven te egaliseren en/of minder hard en/of gelijkmatiger te kunnen laten stijgen in de toekomst. In feite is er sprake van een instrument waardoor we een evenwichtiger tarievenbeleid kunnen voeren. Vanuit het rekeningsaldo 2007 is een bedrag toegevoegd van € 2.946.779. Daarnaast is een bedrag toegevoegd van € 1.666.777 vanwege:

•

afroming van de saldi-/egalisatiereserve kwantiteitopheffing € 1.140.000 conform het begrotingsbesluit 2008 vanwege het terugbrengen saldi-egalisatiereserve waterkwantiteit binnen de afgesproken marges;

•

toevoeging niet gebruikt deel bestemmingsreserves vanwege opheffing (bestemmingsreserve nadeelcompensatiegelden (€ 328.305), bestemmingsreserve afschrijving automatisering (1.866) en bestemmingsreserve ontwikkeling software afdeling Kennis en Advies (€ 55.256).

•

toevoeging van € 141.350 vanwege verkleining stijging tussen belastingtarieven.

Op basis van de begroting 2008 is vanuit deze reserve een bedrag € 695.421 gestort in de egalisatievoorziening grondwatertaken ten behoeve van de 3e en 4e tranche van Nieuw

35

Limburgs peil (GGOR). Verder is uit deze reserve een bijdrage van € 68.095 gedaan in een aantal investeringen ten behoeve van de waterkering conform de begroting 2007. Daarnaast is een bedrag van € 141.350 uit de reserve gehaald om verschillen in de waterschapstarieven tussen de taken te verkleinen. Op basis van de begroting 2009-2013 was de verwachting dat deze reserve per 1 januari 2009 (vóór verwerking bestemmingsbesluiten begroting 2009) een omvang zou hebben van € 4.768.177. Op basis van de jaarrekening komt de werkelijke stand per 1 januari 2009 uit op € 5.588.117. Deze hogere stand wordt veroorzaakt vanwege de ontwikkeling van de baten en lasten in de exploitatie 2008 waardoor een geraamde onttrekking voor dekking van incidentele kosten niet plaats hoeft te vinden (ca. € 1 miljoen).

Bestemmingsreserve ontwikkelen beleid Kennis & advies Deze bestemmingsreserve is ontstaan uit de bestemming van het rekeningsaldo 2006. Deze middelen waren bedoeld om diverse beleidsnotities op te stellen. In 2008 is op deze reserve geen beroep gedaan.

Bestemmingsreserve ontwikkelen software Kennis & Advies De bestemmingsreserve is gevormd om software te ontwikkelen voor datavalidatiesysteem Delft-FEWS. Aanvankelijk was hiervoor een bedrag gereserveerd van € 100.000. Bij de eerste bestuursrapportage 2008 was aangegeven dat dit bedrag met € 50.000 kon worden afgeraamd. Uiteindelijk is in 2008 € 44.745 besteed. Vanwege afronding van het project is de reserve per 31 december 2008 opgeheven is het restant toegevoegd aan de bestemmingsreserve dekking toekomstige exploitatie.

Bestemmingsreserve eenmalige uitkering (’extra’ dividend) Nederlandse Waterschapsbank In de begroting 2008 is een afwachtende houding aangenomen voor wat betreft van de eenmalige uitkering van de waterschapsbank (€ 8,53 miljoen) en is een en ander budgettair neutraal verwerkt. Een en ander gelet op de ontwikkelingen die in 2009 (w.o. wijziging belastingstelsel) op ons af zouden komen. Gelet op de ontstane crisis op de financiële markten in 2008 en de huidige economische recessie was dit achteraf een verstandig besluit. Ten aanzien van de terughoudende besteding van deze reserve is één uitzondering gemaakt. Namelijk de inzet van € 1.365.000 in verband met de wijziging van de verantwoordingsvoorschriften met betrekking tot verantwoording van dividend in de exploitatie, als gevolg waarvan een incidenteel exploitatie tekort te dekken was. Echter als gevolg van een positieve ontwikkeling in de lasten en baten van de exploitatierekening 2008 (met name nagekomen baten) hoeft dat bedrag niet uit deze reserve te worden gehaald. De stand van deze reserve per 31 december 2008 bedraagt ca. € 8,9 miljoen terwijl in de begroting 2009 was uitgegaan van een stand van € 7,2 miljoen. Deze reserve wordt in 2009 toegevoegd aan de bestemmingsreserve dekking toekomstige exploitatie omdat er geen noodzaak bestaat om deze reserve afzonderlijk te blijven vermelden.

36

Voorzieningen Bestemmingsreserves (x € 1.000) Voorzieningen

Stand per 1 januari 2008

Grondwatertaken Wachtgelden en pensioenverplichtingen voormalig bestuur Onderhoud waterschapshuis Subsidies afkoppelen regenwater (deel provincie) Frictiekosten overgang Vergunningen en Handhaving WOZ-kosten vangnetregeling 1999-2002 Totaal voorzieningen


452 339 35 117 123 283

0 500 78 117 0 63

1.349

758

In totaal is er € 60.743 rente vergoed aan voorzieningen vanwege het gebruik voor interne financiering (interne rentelasten). Deze rente is echter weer teruggesluisd ten gunste/ter dekking van de exploitatie (interne rentebaten). Per saldo heeft er derhalve geen rentebijschrijving plaatsgevonden.

Voorziening grondwatertaken De kosten van de grondwatertaken worden verrekend met de egalisatievoorziening die daarvoor is gevormd. In 2008 is deze voorziening aangevuld met middelen (€ 695.421) voor de de uitvoering van de 3 en 4 tranche van het Nieuw Limburgs Peil conform de begrotingsbesluitvorming 2008. Deze voorziening is aangevuld met de ontvangen lumpsum vergoeding van de provincie. We hebben echter niet de geraamde € 307.203 ontvangen, maar € 7.203. Er is verrekening geweest op basis van de werkelijke kosten van de gedelegeerde grondwatertaken 2005-2007. Ter dekking van de kosten van de gedelegeerde grondwatertaken en de uitvoering van Nieuw Limburgs Peil is in 2008 in totaal een bedrag uit deze voorziening gehaald van € 1.154.694 waarna deze voorziening eind 2008 leeg is.

Voorziening wachtgelden en pensioen verplichtingen voormalig bestuur Met ingang van 2006 moeten we voor wachtgelden pensioenverplichtingen voor voormalige bestuurders, een voorziening vormen ter grootte van de verwachte toekomstige verplichting. De herrekening van de verplichting vindt jaarlijks plaats bij het opmaken van de jaarrekening . Op basis van de berekening per 31 december 2008 is ter dekking van de toekomstige verplichting een bedrag gestort ten laste van de exploitatie van € 217.218. Ter dekking van de kosten 2008 hebben we vanwege wachtgelden en pensioenverplichtingen voormalig bestuurders, een bedrag van € 56.410 uit de voorziening gehaald.

Voorziening onderhoud waterschapshuis Met ingang van 2007 is een voorziening in gesteld voor het onderhoud van het waterschapshuis. De jaarlijkse storting is, op basis van het beheerplan voor het waterschapshuis, in 2008 verhoogd van € 110.000 naar € 135.000. Voor het uitvoeren van diverse onderhoudswerkzaamheden in 2008 is € 92.135 uit deze voorziening betaald.

37

Voorziening subsidies afkoppelen regenwater (bijdrage provincie) Het betreft de bijdrage van de provincie die is geparkeerd in deze voorziening omdat voor het eventuele niet bestede deel een terugbetalingsverplichting geldt. In 2008 zijn er geen subsidies op basis van declaraties uitbetaald.

Voorziening frictiekosten overgang Vergunningen en Handhaving Met de herplaatsing van de afdeling Vergunningen en Handhaving naar beide waterschappen zijn incidenteel frictiekosten (waaronder afkoopsom reiskosten) gemoeid. Financieel gezien worden deze kosten beschouwd als een te nemen verlies. Ten laste van de exploitatie 2007 was daarom een voorziening gevormd ter grootte van de verwachte verplichting (€ 123.130). Feitelijke afwikkeling heeft plaatsgevonden in 2008. De uitgaven ten laste van de voorziening bedroegen in 2008 € 122.196 waarmee een en ander is afgewikkeld. Het resterende bedrag in de voorziening (€ 934) valt vrij ten gunste van de exploitatie/rekeningsaldo 2008.

Voorziening WOZ kosten vangnet Op basis van de vangnetregeling WOZ-tijdvak 1999-2002 was voor de bijdrage van het waterschap (25%) in de WOZ-taxatiekosten van onroerende zaken van gemeenten in ons gebied, een voorziening gevormd. In 2008 heeft verrekening (€ 220.335) plaatsgevonden met de gemeente Venray. Van 2 gemeenten is nog geen declaratie ontvangen. Wanneer in 2009 geen declaraties worden gedaan zal de voorziening bij de jaarrekening 2009 worden opgeheven. Weerstandsvermogen In juli 2005 heeft het algemeen bestuur de nota ‘Reserves en voorzieningen Waterschap Peel en Maasvallei’ vastgesteld. Twee maal per jaar (bij de begroting en de jaarrekening) worden de reserves en voorzieningen getoetst aan het vastgestelde beleid. In de nota ‘Reserves en voorzieningen’ is een norm opgenomen voor de gewenste hoogte van de saldi-egalisatiereserves om eventuele tegenvallers en risico’s af te kunnen dekken. Uitgangspunt is een streefniveau van 7,5% van de (structurele) netto kosten per taak, met een bandbreedte van 5% tot 10%. Toetsing reserves en voorzieningen (€ x 1000) Saldi- en egalisatiereserve Netto structurele kosten in jaarrekening 2008 Gewenste stand Bij 5% Bij 7,5% Bij 10% Werkelijke stand 31 december 2008

Kwantiteit

Kering

Kwaliteit

13.526

1.565

29.113

676 1.014 1.353 1.156

78 117 157 116

1.456 2.183 2.911 1.962

Uit het overzicht blijkt dat de saldi- en egalisatiereserves voldoen aan de gestelde normen en zich begeven binnen de bandbreedte van 5-10% van de netto kosten per taak. Dit is nadat van de saldi-/egalisatiereserve waterkwantiteit een bedrag van € 1.140.000 is afgeroomd ten gunste van de bestemmingsreserve ’dekking toekomstige exploitatie’ (conform de begroting

38

2008). Hierdoor beweegt de reserve zich weer tussen de afgesproken bandbreedte en kunnen verdere maatregelen achterwege blijven. De indeling van egalisatiereserves gaan met het oog op de nieuwe kostentoedeling en wettelijke taakindeling (watersysteem en zuivering), met ingang van 1 januari 2009 op de schop. Algehele conclusie is dat het weerstandsvermogen voldoet aan de daaraan gestelde normen. Financiering Als gevolg van onze dagelijkse activiteiten is er continu een ingaande en uitgaande geldstroom via onze rekening courant. Via de rekening courant doen we niet alleen reguliere uitgaven - bijvoorbeeld salarissen - maar ook investeringsuitgaven. Uitgaande van een sluitende jaarbegroting zorgen de investeringsuitgaven ervoor dat er een vermogensbehoefte (financieringsbehoefte) op lange termijn bestaat. In de bedrijfseconomie wordt als vuistregel gehanteerd dat reguliere uitgaven (exploitatie-uitgaven) met ’kort geld’ mogen worden gefinancierd, zoals bijvoorbeeld de rekening courant, en investeringsuitgaven met ’lang geld’ (looptijd geldlening langer dan één jaar). Dit om de financieel-economische kwetsbaarheid te minimaliseren en de continuïteit op langere termijn te waarborgen (= solvabiliteit). Op grond van het voorgaande kan de financieringsstructuur van een organisatie op hoofdlijn worden afgelezen aan de verhouding tussen de afschrijvingen op investeringen en de aflossingen op geldleningen. Wanneer deze verhouding nagenoeg (structureel) 1:1 is, zou men kunnen concluderen dat investeringen zijn gefinancierd met vaste geldleningen met een looptijd die nagenoeg aansluit bij de investerings- en kapitaalbehoefte op langere termijn. Voor een (semi-)overheidsorganisatie geldt echter een uitzonderlijke situatie in die zin dat, naast het wettelijke kader, financieringsbeslissingen vooral worden geleid door het kostenaspect. De continuïteit staat niet of nauwelijks ter discussie. Als we kijken naar de verhouding tussen afschrijvingen en aflossingen in de jaarrekening 2008, dan is die verhouding € 2.965.947 : € 1.818.150 of te wel 1,6 : 1. Hieruit kunnen we concluderen dat we gepleegde investeringen in het verleden veelal met ’kort geld’ en interne financieringsmiddelen (reserves en voorzieningen) hebben gefinancierd. Indien wettelijke of andere kaders daartoe de ruimte hebben gegeven en de rentetarieven voor kort geld voordeliger waren, is dat op basis van kostenoverwegingen een goede keuze. De bewegingsruimte voor dit soort overwegingen zijn op dit moment meer beperkt dan voorheen. Dit komt door de Wet Financiering decentrale overheden (Wet Fido). Deze hanteert de kasgeldlimiet en de renterisico-norm. Wet Fido De Wet Financiering decentrale overheden (wet Fido) heeft kortweg gezegd tot doel: Het bevorderen van een solide financiering en kredietwaardigheid van de decentrale overheden, waartoe ook het waterschap behoort. Om die doelstelling te kunnen toetsen, hanteert de wet twee instrumenten:

•

de kasgeldlimiet ten behoeve van de beperking van het renterisico op korte financiering (korter dan een jaar);

39

•

de renterisico-norm ten behoeve van de beperking van het renterisico op lange financiering (langer dan een 1 jaar).

Kasgeldlimiet en de liquiditeitspositie De kasgeldlimiet geeft de grens aan tot welk bedrag lagere overheden hun activiteiten met korte middelen mogen financieren. Voor waterschappen is die limiet bepaald op 23% van het begrotingstotaal. Op basis van de begroting gold voor 2008 een kasgeldlimiet van € 11,7 miljoen. Elk kwartaal wordt de gemiddelde kortgeld schuld van de betreffende maanden getoetst aan de limiet. Wanneer twee achtereenvolgende kwartalen de kasgeldlimiet wordt overschreden, is sanering van de korte schuldpositie wettelijk verplicht. De totale rekening-courantsaldi bedroegen per 1 januari 2008 € 3.933.770 negatief. We hebben, mede door de ontvangst van het extra dividend van de Waterschapsbank in 2007, hogere belastingopbrengsten 2004-2007 en het achterblijven van investeringen, geen vaste geldlening af hoeven sluiten. Onze liquiditeitspositie gedurende het jaar 2008 is hierna weergegeven. De stand van de rekening courant bij de Nederlandse Waterschapsbank (onze hoofdrekening) is hierbij als uitgangpunt genomen. Overzicht rekeningcourantsaldi Waterschapsbank Datum Bedrag (x € 1.000) 1 januari 2008 -3.937 1 februari 2008 -4.439 1 maart 2008 -3.344 1 april 2008 1.776 1 mei 2008 6.315 1 juni 2008 10.844 1 juli 2008 13.967 1 augustus 2008 5.166 1 september 2008 5.943 1 oktober 2008 6.121 1 november 2008 8.270 1 december 2008 11.114 31 december 2008 5.263 De terugloop gedurende enkele maanden aan het begin van ieder jaar, wordt veroorzaakt doordat de eerste waterschapsbelastingen pas aan het einde van het eerste kwartaal binnen beginnen te komen. De exploitatie wordt de eerste maanden tijdelijk uit de rekening-courant ’voorgefinancierd‘. Daarnaast worden de investeringen zo lang mogelijk uit de rekeningcourant gefinancierd vanwege de lage rente. Op het einde van het verslagjaar bedroeg het rekening-courant tegoed bij de Waterschapsbank € 5.263.000. Ten opzichte van het begin van het jaar, lijkt onze liquiditeitspositie verbeterd. Echter, per 1 januari 2008 stonden nog een tweetal deposito’s uit met een totale waarde van € 15 miljoen. Dat in ogenschouw genomen, is de liquiditeitspositie over het hele jaar bezien, teruggelopen. Dat we aan het begin van het jaar in het ’rood’ stonden en we tegelijkertijd deposito’s hadden uitstaan, lijkt niet logisch, echter de kosten van het ’rood’ staan waren lager dan het rendement dat we haalden op uitgezette gelden.

40

In 2008 hebben we zes deposito’s uitgezet met verschillende looptijden,. Dit om een zo hoog mogelijk rendement te halen uit gelden die tijdelijk niet nodig zijn om onze activiteiten uit te voeren. Hieronder een overzicht.

) ) ) ) ) )

( ( ( ( ( (

* + , * + , * + , "

3 - 0 - 0

+ + + - 2, * *

# # #

& &

. / . / . / - !

#

! 000 000 000 0 000 000

"

! # # # # # #

#

$ ( ( ( ( ( (

1 1 1 1 1 1

%# 2 - 2 2 .2 2 2 2% 2 2% 2 2% 2

&

'

%# 2 2 2/ 3 2 2# 2 2 2 2 - 2 2 '2

Voor wat betreft de financiële markten is 2008 een dieptepunt. De effecten van de kredietcrisis in Amerika bereikten in hoog tempo het Europese continent. Meer banken dan verwacht waren in het bezit van doorverkochte ’slechte’ leningportefeuilles of andere producten. Dit vanwege de honger naar schaal- en marktaandeelvergroting. Diverse banken raakten in liquiditeitsproblemen, omdat het onderlinge vertrouwen van de banken tot nul was gedaald en interbancaire en andere relevante geldstromen voor de economie tot stilstand waren gekomen. Dit wantrouwen heeft ons versneld in een economische recessie vol onzekerheden gebracht. Banken waarvan de liquiditeit en solvabiliteit tot voor kort niet ter discussie stond, begonnen te wankelen en moesten gered worden door nationalisatie en/of een kapitaalinjectie. Ook overheden werden voor wat betreft uitzettingen/deposito’s meegesleurd. De Wet Financiering decentrale overheden bleek onvoldoende wettelijke randvoorwaarden in zich te hebben, om het risico(gedrag) voor overheden te beperken en te beschermen tegen ontwikkelingen zoals deze. Ons waterschap is tot op heden verschoond gebleven van nadelig effecten doordat, achteraf bezien, op de beslissende momenten de juiste keuzes zijn gemaakt. Medio juli 2008 hadden wij tijdelijk € 11 miljoen aan overtollige liquide middelen die tegen een hoger rendement dan bij onze eigen huisbankier, konden worden uitgezet. Vanuit de markt kwamen 2 vragende partijen naar voren. De Landsbanki/Fortisbank Rotterdam en de Bank Artesia. Op dat moment had de Landsbanki een A - rating en de Bank Artesia een AAA rating. Beide partijen voldeden aan de wettelijke vereisten (Wet Fido en Treasurystatuut) om als tegenpartij te mogen dienen. Voor de kortere periode (3maanden) hebben wij destijds een kortlopend deposito uitgezet bij de Landsbanki (€ 2mln). Voor de grotere deposito’s met langere looptijden, totaal € 9 miljoen, hadden wij gekozen voor de Bank Artesia vanwege de AAA rating - hoogste waardering -. Weliswaar met een lager rendement dan voor vergelijkbare deposito’s bij andere banken, maar met meer zekerheid. Toen op 22 september 2009 ons deposito bij Landsbanki vrijviel, hebben wij - gelet op de perikelen van de Amerikaanse Lehmann brothersbank en de Fortisbank op dat moment-, besloten om geen enkel risico meer te lopen en geen nieuwe deposito’s meer af te sluiten of bestaande deposito’s te verlengen. Achteraf een goede keuze. Ofschoon de Landsbanki een A-rating had, is deze bank in het weekend van 4/5 oktober omgevallen. De overige depots hebben wij zonder problemen op 22 oktober en 24 november terug ontvangen. De ontstane situatie op de gelden kapitaalmarkt is aanleiding geweest om voorlopig geen deposito’s meer uit te zetten.

41

Rente risiconorm Uitgangspunt van de rente risiconorm is het streven naar een spreiding van looptijden van langlopende geldleningen met het oog op een beperking van renterisico' s. Het bedrag aan aflossingen en het leningbedrag dat in aanmerking komt voor renteherziening, mag in het betreffende jaar de rente risiconorm niet overschrijden. Voor alle decentrale overheden is de rente risiconorm bepaald op 20% van de vaste schuld per 1 januari van het betreffende jaar. Voor ons betekent dat 20% van € 29.896.128 = € 5.979.225. Het in 2008 afgeloste bedrag op vaste geldleningen, bedroeg € 1.818.150 en blijft ruim binnen de norm. Wij hebben geen geldleningen waarvan de rente gedurende de looptijd wordt herzien.

42

3 Thema Burger voelt zich veilig: zorg voor waterkeringen 3.1

Wat hebben we bereikt

In het afgelopen jaar zijn er binnen dit thema diverse successen behaald. Door middel van watercafés hebben we onze burgers benaderd, waarbij eveneens het aspect zelfredzaamheid onder de aandacht is gebracht. Ook in het kader van zelfredzaamheid hebben wij zeer succesvol de hoogwatercheck gelanceerd. Tijdens een themadag hebben we veel publiek en publiciteit getrokken. Deze hoogwatercheck bleek ook zeer waardevol te zijn in de hoogwateroefening van de Taskforce Management Overstromingen (TMO). In deze oefening hebben wij ons als volwaardige partner gemanifesteerd binnen de veiligheidregio. Als organisatie zijn wij gestart met de professionalisering van de calamiteitenorganisatie. Wij hebben in dit kader een nieuw functieboek opgesteld en zijn in 2008 gestart met een opleiding- en oefenprogramma. Bij diverse incidenten die zich in 2008 hebben voorgedaan, hebben we de eerste vruchten kunnen plukken van dit programma. Daarnaast hebben we enkele organisatieonderdelen versneld opgeleid ten behoeve van de TMO oefening. Ook met betrekking tot de waterkering en het bijbehorend materieel hebben we in 2008 piketten geslagen. Wij hebben op de waterkering een groot deel van het houtopslag verwijderd en plaatselijk de beweiding met schapen door maaien en afvoeren vervangen. In zijn totaliteit is gestuurd op de grasmatontwikkeling waarbij lokaal bepaalde hinderlijke soorten (ridderzuring) zijn bestreden. Vanuit een nog op te stellen beheervisie en een inspectie en onderhoudsplan zullen we dit naar de toekomst verder optimaliseren. We hebben in 2008 de waterschapswerf in Horst in gebruik genomen en hebben nieuw materieel uit de 1e tranche dijkverbetering van Maaswerken overgenomen. De dijkpalen zijn grotendeels geplaatst en de voorbereidende werkzaamheden op de 5 jaarlijkse toetsing zijn gestart. We hebben volop meegewerkt bij de ontwikkeling van plannen van derden, zoals Maasboulevard en Maaswaard in Venlo en de projecten uit Zandmaas I, en wij zijn een zeer intensief traject gestart met onze partners bij het definiëren van de 2e tranche dijkverbetering. Wij zien dit laatste ook als een belangrijke en toekomstbepalende ontwikkeling voor het Maasdal en onze organisatie. De doelstelling was deze 2e tranche in de periode 2015-2017 af te ronden. De totale opdracht van deze 2e tranche groeit om diverse redenen, waarmee een uitloop in de realisatie wordt voorzien. Wij hechten echter wel aan een zo’n kort mogelijke realisatieperiode en hiervoor dient op korte termijn te worden gestart met de planologische processen van de te verbeteren trajecten en de nadere uitwerking van ontwerpeisen. De staatsecretaris van verkeer en waterstaat moet met betrekking tot de totale omvang van de 2e tranche en realisatieperiode een definitief standpunt innemen. Daarnaast komt de vraag aan de orde welke rol het waterschap in de realisatie van de 2e tranche dijkverbeteringen wil innemen. Beide aspecten zullen actueel zijn in 2009. Om al voornoemde doelstellingen te realiseren, heeft de organisatie een behoorlijke inspanning moeten leveren en hier en daar flink moeten schakelen. Hierbij hebben we iets moeten temporiseren in enkele interne producten, zoals de Keur en legger waterkeringen,

43

maar hebben we onze accenten gelegd op onze werkzaamheden met een externe component. Diverse projecten en ontwikkelingen met een dergelijke component waren niet begroot voor 2008, zoals de TMO oefening, de hoogwatercheck en het intensieve traject met onze partners ter bepaling van de 2e tranche dijkverbetering, maar zijn zeer succesvol opgepakt.

3.2

Wat hebben we gedaan

Beleidsvoornemens Nr

Naam

Verantwoording

1

Calamiteitenplan en bestrijdingsplannen

In 2008 is wederom volop gewerkt aan het tijdig actualiseren van het bestrijdingsplan Maashoogwater. De realisatie van de 1e tranche dijkverbetering door Maaswerken kende wederom enkele knelpunten, waardoor rondom de start van het hoogwaterseizoen een aanzienlijk grotere inspanning van onze organisatie nodig was dan geprognosticeerd. Daarnaast hebben wij in 2008 het bestrijdingsplan droogte vastgesteld. Hiermee hebben we verder invulling gegeven aan de professionalisering van de calamiteitenorganisatie. De risico inventarisatie met betrekking de nog op te stellen bestrijdingsplannen is uitgevoerd en wordt in 2009 vastgesteld. De middelen volgen uit de bestaande capaciteit.

2

Beheerplan waterkeringen

Het beheerplan is in 2008 opgesteld. Wij hebben waarde gehecht aan het betrekken van andere instanties, zoals Rijkswaterstaat, gemeenten en natuurbeheerders, bij het opstellen van het beheerplan. De vaststelling van het beheerplan vindt in het voorjaar van 2009 plaats. Dien ten gevolge worden ook de beheervisie waterkeringen en de beleidsregels voor de waterkeringen (in concept gereed) in 2009 vastgesteld. Voor het opstellen van de beheervisie is nog een budget van € 100.000,- beschikbaar.

3

Projecten Nr

Naam project

1

Veiligheid Nederland in Kaart fase 2 en veiligheidstoets Inwinnen van gegevens

Verantwoording

Door softwarematige problemen bij het externe projectbureau start de uitvoering van dit project pas in 2009 op. Besluitvorming over de bijdrage van de waterschappen aan het project vindt plaats binnen de Unie van Waterschappen. Tot op heden is ca €

44

73.000,- aan bijdrage betaald. Vooralsnog wordt verwacht dat het resterende krediet van de oorspronkelijke € 128.000,- toereikend is. 2

5-jaarlijkse veiligheidstoets Opstellen programma 5-jaarlijkse toets

De voorbereidingen van de 5 jaarlijkse toetsing zijn in 2008 gestart. Hiervoor hebben wij het plan van aanpak goed gekeurd.

Inwinnen van gegevens

Vooruitlopend op de toetsing zijn enkele trajecten, zoals de Gelissensingel in Venlo, afzonderlijk beoordeeld. De resultaten

Uitvoeren toets in 2009 en

hiervan presenteren wij in 2009. Een en ander is binnen het krediet van € 50.000 uitgevoerd.

2010 3

Dijkpalen Het plaatsen van dijkpalen op de dijkringen van het

Vrijwel alle dijkpalen zijn geplaatst. Op een beperkt traject is een provinciale vergunning noodzakelijk, waarna de afronding in

waterschap.

2009 kan plaats vinden. Van het oorspronkelijke krediet van € 75.000,- resteert nog ca. € 5.000,- en dit wordt voldoende geacht om het project af te ronden.

4

Digitaal draaiboek hoogwater .

Het project digitaal draaiboek hoogwater (FLIWAS) heeft bij de ontwikkeling bij derden veel vertraging ondervonden. De verdere implementatie van dit systeem is daardoor doorgeschoven naar 2009.In 2008 zijn geen uitgaven gedaan.

5

Realisatie uitbreiding hoogwatermaterieel Bij de oplevering van het nieuwe hoogwatermaterieel (het vervangen van het oude materieel door nieuw materieel) zijn diverse gebreken aan de orde gekomen. Zowel met de leverancier als met Maaswerken zijn nieuwe afspraken gemaakt om deze gebreken op korte en langere termijn op te lossen. Als gevolg zijn extra werkzaamheden door onze eigen organisatie uitgevoerd, zoals het aanpassen van de draaiboeken en opnieuw nummeren van het materieel.

6

Voorbereiden en uitvoeren oefenprogramma Hoog waterbestrijding De voorbereidingen op het hoogwaterseizoen 2008/2009 hebben conform planning plaats gehad. Daarnaast hebben wij succesvol deel genomen aan de landelijke oefening van de Taskforce Management Overstromingen (TMO). Ten behoeve van deze

45

oefening zijn onderdelen van de organisatie versneld opgeleid en hebben we deelgenomen in de verschillende integrale werkgroepen en multidisciplinaire oefeningen bij de Veiligheidsregio. Het versneld opleiden van de organisatie ten behoeve van en deelname aan de landelijke TMO oefening waren op voorhand niet begroot. 7

Legger en beheersregister waterkeringen De inspraakprocedure van de legger (m.u.v. de leggers van dijkring 54 Mook/Ottersum, 55 Gennep, 68 zuid Venlo en 69 Blerick) is afgerond en de legger is vastgesteld. De leggers van de dijkringen 54, 55, 68 en 69 zullen in 2009/2010 worden vervaardigd op basis van gegevens van de Maaswerken. Omdat de 1e tranche dijkverbetering naar verwachting door Maaswerken niet in 2008 volledig is afgrond, voorzien wij ook in het vaststellen van de legger van de genoemde trajecten enige vertraging. Naar verwachting nemen wij deze in 2010 in de legger op. In 2008 is gestart met het vullen van het beheerregister. Hierbij hebben wij de prioriteit gegeven aan de inventarisatie van kunstwerken en kabels en leidingen in onze waterkeringen. De resultaten van de inventarisatie nemen wij in 2009 in het register op. De oorspronkelijke investering van € 60.000,- is inmiddels vrijwel geheel besteed. Bezien wordt of en binnen welke middelen een verdere invulling van het beheerregister kan plaats vinden.

8

Nulsituatie waterkeringen vaststellen in het kader van de 5 jaarlijkse toets In 2008 zijn werkzaamheden gestart om gegevens te verzamelen ten behoeve van de 5 jaarlijkse toetsing. Van het oorspronkelijk krediet van € 80.000,- resteert nog een krediet van ca. € 43.900,-

9

Verbreding Model Maas Dit project heeft tot doel om met de aanvoer van de zijrivieren een betere prognose te kunnen maken van de hoogwatersituatie in ons beheergebied en de Maas. Het merendeel van deze werkzaamheden zijn voorzien voor 2009. Vanwege samenwerking met Waterschap Roer en Overmaas en beschikbare subsidies is de verwachting dat voor dit project geen investeringsgelden nodig zijn. Uiteindelijk resulteren de berekeningen tot een verdere optimalisatie van de hoogwatercheck.

46

10

Hoogwatercheck De hoogwatercheck is in 2008 uitgevoerd en tijdens onze themadag geactiveerd. De hoogwatercheck heeft tot veel positieve publiciteit geleid en is door een groot aantal bezoekers op onze site geraadpleegd. Ook tijdens de grootschalige oefening van de Taskforce Management Overstromingen bleek de hoogwatercheck een duidelijke meerwaarde te hebben. Voor de realisatie van de hoogwatercheck is een investering gepland van € 53.000,-. Hiervan is aan de daadwerkelijk bouw een bedrag besteed van ca. € 27.000,-. Daarnaast is een onderhoudscontract voor 3 jaar afgesloten met een jaarbedrag van € 15.000,--. Afhankelijk van de door het waterschap gevraagde service kan dit bedrag enigszins variëren.

Producten Nr

Naam product

Omschrijving product

1

Eigen plannen waterkeringen

Het opstellen van beheersen beleidsplannen en plannen rond specifieke thema’s en/of gebieden.

Onderwerpen

Verantwoording

Vaststellen beheersplan

Ten aanzien van het beheersplan waterkeringen heeft een

waterkeringen

gedeeltelijke verschuiving naar 2009 plaatsgevonden. Navenant

Intensiveren volgen Ro-

zijn ook de geprognosticeerde uren besteed. De uren (ca. 75% van de planning) zijn toegekend aan met name het intern

ontwikkelingen Maasgemeenten, w.o.

opstellen van het beheerplan en voorlichting en begeleiding van de procedure inclusief gedeeltelijk de nota van zienswijzen.

dijkverbeteringen 2

Beheersinstrumenten waterkeringen

Voorbereiding, open vaststelling en het actueel houden van de legger en het beheerregister, met bijbehorende kaarten, waarin de ligging, richting, vorm, constructie en overige kenmerkende gegevens van de constructie en de feitelijke toestand van de waterkeringen en de daarin gelegen kunstwerken is aangegeven.

Onderwerpen

Verantwoording

Beheer voeren o.b.v. nieuwe

In 2008 zijn de keur en legger van de waterkeringen vallend

legger en beheerregister.

buiten de 1e tranche dijkverbetering (Venlo, Blerick, Gennep en Mook-Middelaar) vastgesteld. Door nog ontbrekende informatie van Maaswerken en vertraging in de afronding van de 1e tranche dijkverbetering door Maaswerken, kon in 2008 nog niet gestart

47

worden met de actualisatie van de keur en legger van de genoemde dijken uit de 1e tranche dijkverbetering. Hierdoor is ca. de helft minder uren besteed aan dit product. In 2008 is een start gemaakt met het vullen van het beheerregister met een inventarisatie van de kabels en leidingen en waterkerende kunstwerken 3

Aanleg en onderhoud waterkeringen

Het tot stand brengen, vernieuwen, overnemen en uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden van keringen en de bij het waterschap in beheer zijnde kunstwerken, inclusief het verwerven van de ondergrond.

Onderwerpen

Verantwoording

Overdracht keringen Venlo, Gennep- Mook en Middelaar

In 2008 zijn uit de 1e tranche dijkverbeteringen 4 trajecten nog niet afgerond: traject Genneper Molen, traject Haven Heijen,

aan waterschap

traject Venlo-Maasbrug/Maasboulevard, traject Blerick (Pontanusstraat en locatie Berden). Wij hebben richting Maaswerken en desbetreffende gemeenten aangedrongen op

Monitoring onderhoudsplan

snelle uitvoering. Deze trajecten worden pas op zijn vroegst in 2009 uitgevoerd. Evenals vorig jaar, zijn voor deze trajecten

Intensivering inspecties water-

noodmaatregelen worden getroffen. Bij Baarlo hebben wij aan de buitenzijde van de waterkering de nodige herstelwerkzaamheden

keringen

uitgevoerd. In de tweede helft van 2008 zijn wij samen met Maaswerken, Provincie Limburg, Rijkswaterstaat en Waterschap Roer en Overmaas een intensief traject gestart om de scope van de 2e tranche dijkverbetering in kaart te brengen. Ook dit intensieve traject heeft zijn wissel getrokken op de organisatie. De resultaten zijn in de 1e helft van 2009 te verwachten.

Het uitvoeren van onderhoud aan grijze en groenen dijken

Wij hebben het onderhoud aan de groene en grijze dijken en alle technische voorzieningen (afsluiters, pompopstellingen,

en aan de daarin gelegen kunstwerken.

demontabele wanden, etc.) op een zodanig wijze uitgevoerd dat de waterkeringen aan hun waterkerende functie hebben voldaan. Tijdens het beheer van de keringen zijn inspecties uitgevoerd waarbij alle geconstateerde feiten en handelingen die de functionaliteit van de dijken nadelig zouden kunnen beïnvloeden, zijn aangedragen bij de afdeling Vergunningverlening en Handhaving. Hiermee geven de medewerkers van de buitendienst invulling aan de ’oog en oor’ functie. Ter bestrijding van eventueel hoogwater Maas, maar ook als onderdeel van de calamiteitenzorg hebben wij alle nieuw geleverde coupures en wanden in het veld opgebouwd. Hiermee is een 100% controle uitgevoerd. De mollenbestrijding op de dijken is op een zodanige manier uitgevoerd dat een acceptabele populatie is achtergebleven.

48

Hiermee is er een beheersbare situatie ontstaan. Wel constateren we dat er in en rondom de dijken sprake is van andere graverij dan van mollen, zoals van konijnen, vossen en dassen. Ook de graverij van deze dieren is binnen de beheergrenzen van de waterkeringen doelmatig aangepakt. Vanwege onacceptabel veel houtopslag op de dijken in ons beheersgebied, heeft er een inhaalslag van snoeiwerkzaamheden plaatsgevonden. Voor het beheer van de grasmat is een deel van het dijkareaal volgens plan beweid met schapen. Er is daarbij gekeken naar functionaliteit en onderhoudsplicht. De dijken zijn gemiddeld 2½ keer per jaar beweid. In aansluiting op de begrazingstrajecten is daar waar nodig gemaaid voor het bestrijden van onkruidhaarden. In deze actie werden ook de op en afritten gemaaid. In Gennep, Mook en Middelaar heeft onkruidbestrijding tegen ridderzuring plaatsgevonden middels chemische bestrijding. Het betrof nieuw aangelegde dijken. Het waterschap voert een terughoudend beleid in het kader van het toepassen van chemische bestrijdingsmiddelen, daarom is aan het Dagelijks Bestuur toestemming gevraagd en verkregen om op deze manier de grasmat op orde te krijgen. In het voorjaar van 2008 is een opdracht van een schaaphouder vroegtijdig beëindigd. Hierdoor ontstond de mogelijkheid om een gedeelte van de dijken in een maaien afvoerbestek uit te geven. Op dit bestek is meerwerk uitgevoerd doordat in beginsel een onvolledig beeld was ontstaan van de maaioppervlakten. Bij deze beheervorm wordt het volledige dijklichaam gemaaid en het maaisel afgevoerd, waardoor de inzet van eigen mensen en machines voor maaiwerk beperkt is gebleven. Naast incidenteel toezicht heeft er in begin augustus een eerste algemene inspectie plaatsgevonden. Aan het begin van het hoogwaterseizoen in oktober heeft een tweede algehele inspectieronde plaatsgevonden. In het vierde kwartaal is nogmaals een inspectieronde gehouden met speciale aandacht voor de afsluiters. 4

Dijk Dijkbewaking en calamiteitenbestrijding

Het plan – en doelmatig bewaken van waterkeringen in bedreigende situaties en het treffen van maatregelen om de (doen) waterkerende functie te waarborgen

Onderwerpen

Verantwoording

Het laten functioneren van de

De veiligheid van onze inwoners krijgt prioriteit. Vanuit deze

dijkenwacht organisatie.

optiek hebben wij wederom een uiterste inspanning gepleegd om

Het laten functioneren van de

de benodigde maatregelen te treffen in het kader van de hoogwaterbestrijding. Met name de verhuizing naar de nieuwe

49

hoogwater

waterschapwerf en de vertragingen en technische afwijkingen bij

bestrijdingorganisatie.

de oplevering van de keringen door Maaswerken, maar ook de hoogwatergolf begin 2008, hebben de nodige capaciteit en

Onderhoud en beheer van materieel

flexibiliteit gevraagd van onze organisatie. Er zijn ongeveer 500 uur meer dan begroot aan dit product besteed

hoogwaterbestrijding. Het periodiek inspecteren van de dijken en de daarin gelegen kunstwerken Het actueel houden van het calamiteiten bestrijdingsplan hoogwater Maas. Opzetten calamiteitenzorgsysteem 5

Keur

Voorbereiding, open vaststelling en onderhoud van de verordening van het waterschap waarin de geen verbodsbepalingen ten aanzien van beheer, onderhoud en gebruik van de waterstaatkundige infrastructuur door derden is opgenomen.

Onderwerpen

Verantwoording

Wijziging Keur waterkeringen

Bij besluit van 2 juli 2008 heeft het algemeen bestuur de keur gewijzigd voor wat betreft de bepalingen over de waterkeringen. Gedurende de termijn van ter inzage legging is geen administratief beroep ingesteld bij Gedeputeerde Staten. Het besluit is in werking.

Ontwikkelen beleidsregels

Als onderdeel van de Keur kunnen de beleidsregels worden beschouwd. Deze beleidsregels geven verdere invulling aan de Keur en het beheerplan waterkeringen. Doordat de besluitvorming rondom het beheerplan niet meer in 2008 heeft plaats gehad, worden ook de beleidsregels (in concept gereed) in 2009 ter vaststelling voorgelegd.

6

Plannen van derden waterkeringen

Het begeleiden van plannen van derden op- of nabij de waterkering.

Onderwerpen

Verantwoording

Plannen van derden

Het waterschap voert overleg met betrokken initiatiefnemer(s) teneinde vroegtijdig bij de processen betrokken te zijn en de waterkeringbelangen en gevolgen hiervan voor het project kenbaar te maken. Relevante (beleidmatige) ontwikkelingen

50

worden op de bestuurlijk agenda van het waterschap geplaatst. Eventuele vergunningverlening door het waterschap volgt pas in een later stadium. In 2008 is een splitsing gemaakt in het product ’plannen van derden om specifiek de inspanningen voor de waterkering inzichtelijk te maken. De verwachting is dat deze plannen van derden in de komende jaren toenemen. In 2008 zijn hieraan ca 200 uur besteed die niet waren begroot.

3.3

Wat heeft het gekost

)

* &

+

, +

42 Personeelslasten 43 Goederen en diensten van derden 45 Toevoegingen aan voorzieningen 50 Kapitaallasten 51 t/m 59 Lasten uit doorberekening

' (

' (

' (

' (

10.293

0

10.000

21.420

268.808

254.540

342.540

283.151

0

0

0

0

182.132

248.210

248.210

239.876

646.319

898.318

899.026

1.098.993

Totaal Lasten ' (

' (

83 Goederen en diensten aan derden

0

0

0

' (

84 Bijdragen van derden

0

0

0

0

86 Interne verrekeningen

109.042

39.248

39.248

36.158

0

Totaal Baten " %

# &

$

Toelichting

42 Personeelslasten De verantwoorde kosten hebben betrekking op inschakeling van een extern bureau (inhuur derden) voor de externe beoordeling/veiligheidstoetsing van dijken. Gelet op het type inhuur moeten volgens de voorschriften deze kosten verantwoord worden onder deze kostensoort. Deze kosten waren aanvankelijk geraamd (€ 40.000) onder ‘43 goederen en diensten van derden’. Omdat een en ander binnen het totale budget heeft plaatsgevonden is hiervan geen begrotingswijziging gemaakt.

34 Goederen en diensten van derden De werkelijke kosten zijn lager, omdat de werkelijke kosten van de diensten van derden met betrekking tot de veiligheidstoetsing waterkeringen onder de personeelslasten zijn verantwoord, terwijl de raming van € 40.000 onder deze kostensoort was opgenomen. Daarnaast is er sprake van lagere kosten voor de ontwikkeling en invoering van de Hoogwatercheck (ca. € 26.000 lager).

51

50 Kapitaallasten Hier worden de kapitaallasten verantwoord van de investeringen die ten behoeve van dit thema zijn gedaan. Door de lagere financieringskosten van de organisatie en door vertraging in de investeringsplanning, zijn de kapitaallasten lager dan geraamd.

51 t/m 59 Lasten uit doorberekening In de afdelingskostenplaatsen worden alle kosten (salariskosten, sociale lasten, reiskosten, studiekosten enzovoort) van een afdeling verzameld waarna op basis van het aantal direct productieve uren een uurtarief wordt berekend. Vervolgens berekenen we op basis van de werkelijke tijdsbesteding 2008 de kosten door naar de desbetreffende producten en thema’s. De geraamde en gerealiseerde uren dienen feitelijk dus als verdeelsleutel van de afdelingskosten naar rato van de inzet van medewerkers (kostenverdeling). De overschrijding ten opzichte van de begroting is het gevolg van de inzet van personeel/medewerkers bij de voorbereiding en uitvoering van de multidisciplinaire hoogwateroefening die in 2008 is gehouden. Daarnaast zijn door herplaatsing van een medewerker naar het team Waterkering en Veiligheid op dit thema meer uren ingezet op dit thema dan aanvankelijk geraamd.

86 Interne verrekeningen De interne verrekening (€ 36.158) betreft het uit de bestemmingsreserve ’Nadeelcompensatiegelden hoogwater’ halen van de kapitaallasten van de aanleg van de Maaskades. Een en ander conform de begrotingsbesluitvorming 2006. Baten en lasten 2008 via invalshoek van de producten -

, % #&

)

*$&

+

, + - % + $

' ( - % $

+

Calamiteitenplannen

183.646

213.130

281.675

0

0

Beheersinstrumenten waterkeringen

423.128

423.128

289.381

0

0

0 0

Aanleg en onderhoud van waterkeringen

384.896

449.567

627.581

39.248

39.248

36.158

Dijkbewaking en calamiteitenbestrijding

409.398

413.951

444.803

0

0

0

' ( "

#

Toelichting In de voorgaande tabel zijn de lasten en baten 2008 gepresenteerd via de invalshoek van de producten. De verschillen zijn met name ontstaan door een andere kostentoerekening op basis van de werkelijk bestede uren.

52

4 Thema Watersysteem op orde: watersysteem geschikt voor grondgebruik 4.1


Het jaar 2008 stond onder andere in het teken van de beleidsplannen Nieuw Limburgs Peil e

(NLP), het Waterbeheerplan, waterbeheer 21 eeuw en het Stroomgebiedbeheerplan Maas. Met name de ontwikkeling van Nieuw Limburgs Peil, en daaraan gekoppeld de ontwikkeling van het gebiedsdekkende gronden oppervlaktewatermodel IBRAHYM had veel voeten in aarde. Hier zijn flinke slagen gemaakt, zodat het opstellen van Nieuw Limburgs Peil medio 2009 kan worden afgerond. We constateren dat het draagvlak voor Nieuw Limburgs Peil is vergroot. De voorbereiding van de andere grote beleidsplannen het Waterbeheerplan en het Stroomgebiedbeheerplan Maas, hebben wij eind 2008 afgerond. Deze plannen zijn conform planning eind 2008 in de inspraak gegaan. e

Voor wat betreft de opgave van Waterbeheer 21 eeuw (WB21) hebben wij conform planning een voorstel voor een inundatienorm per watergang aan de provincie aangeboden. De knelpuntenanalyse in dit kader voeren wij uit nadat Nieuw Limburgs Peil is afgerond. We constateren dat in het beheer een goed maatwerk is gerealiseerd. Binnen het kritisch peilbeheer is steeds vaker het optimum gezocht en gevonden, met toch een lagere kans op calamiteiten door o.a. een adequaat maaibeheer en een adequate inspectie. In 2008 hebben we de ’maaikalender gemaakt. Dit is een via de website raadpleegbaar instrument waarmee m.b.v. de postcode voor ieder inzichtelijk is wat het maairegiem is bij de watergang in de buurt van de betreffende postcode. Wat betreft de muskus- en beverratbestrijding hebben we in 2008 voldaan aan de daarvoor geldende normering. De achterstand in vergunningverlening Keur/Wet waterhuishouding van aanvragen van externe klanten is in 2008 weggewerkt. Bij deze inhaalslag zijn de verleende vergunningen ook in het merendeel van de gevallen gecontroleerd. Wel is de termijn van afdoening in één op de drie aanvragen overschreden. Dit is mede te wijten aan de opstarttijd na de reorganisatie. De inzichten om te komen tot een gestructureerde aanpak zijn in 2008 gaandeweg toegenomen. Advisering over plannen van derden heeft als going concern plaatsgevonden, met name voor ruimtelijke plannen en bestuurlijk in het oog springende zaken zoals Floriade, Klavertje vier enz. Tevens hebben wij samen met het Waterschapsbedrijf Limburg en Waterschap roer en overmaas een traject gestart voor een meer efficiënte en betere samenwerking bij onze inbreng in Gemeentelijke Rioleringsplannen. Met de doorontwikkeling van gebiedsmanagement is gewacht op het nieuwe bestuur. De geplande doorontwikkeling van de watertoets, ook op het gebied van waterkwaliteit, is om capaciteitsredenen niet opgepakt.

53

Monitoring is verder geprofessionaliseerd door o.a. ingebruikname van DelftFews, waarmee tevens een personeelsbezuiniging van 1 fte is gerealiseerd. Ook is het onderzoeksplan in de steigers gezet.

4.2



Naam

Verantwoording

1

Ontwerp-IWBP 2009-2015

Wij hebben het beleid van Waterschap Peel en Maasvallei voor de komende jaren verankerd in het ontwerp-waterbeheersplan. Het besluit om het waterbeheerplan te verlengen is op 1 oktober 2008 door het Algemeen Bestuur goedgekeurd. Gedeputeerde Staten hebben op 28 oktober 2008 ingestemd met de verlenging. Wij hebben op 5 november 2008 het ontwerp-waterbeheerplan en de planMER goedgekeurd met uitzondering van de bijlage over de Kaderrichtlijn Water. Op 10 december 2008 hebben wij ingestemd met het ter inzage leggen van het totale plan voor 8 weken vanaf 5 januari 2009, en hebben wij het plan op enkele punten, inclusief bijlage, aangepast als gevolg van het vaststellen van de begroting 2009. Met een bekendmaking, een advertentie en een brief aan belangengroepen hebben wij belanghebbenden opgeroepen hun mening te geven over het ontwerpplan.

2

Voorstel regionale normering WB21

Het Algemeen Bestuur heeft een voorstel voor een regionale gebiedsnormering vastgesteld, waarbij het commentaar vanuit de gebiedscommissies is verwerkt. In dit voorstel wordt de normering aan de POL-perspectieven gekoppeld conform het kader van de provincie. Dit voorstel hebben wij aan Gedeputeerde Staten toegestuurd. Gedeputeerde Staten/Provinciale Staten hebben de definitieve normering nog niet in de verordening waterhuishouding Limburg opgenomen.

3

Definitieve knelpuntenanalyse

De knelpuntenanalyse in dit kader voeren wij uit nadat Nieuw

en plan van aanpak WB21

Limburgs Peil is afgerond, naar verwachting halverwege 2009. Eind 2009 is dan ook pas een definitief beeld van de WB21knelpunten voorhanden. Op basis van deze berekeningen wordt ook een faalkansenkaart voor de huidige situatie samengesteld waarin te zien is wat de huidige (feitelijke) kans op inundatie is (; ‘o-meting’). Ofschoon dit slechts een modelmatige benadering betreft, is dat de beste inschatting die met de huidige informatie is te geven.

54

4

Nieuw Limburgs Peil

Het draagvlak voor Nieuw Limburgs peil is sterk vergroot. Dit blijkt onder andere uit het gegeven dat Natura2000 plannen worden gebaseerd op Nieuw Limburgs Peil-gegevens, en ook integrale (Reconstructie-)projecten en inrichtingsprojecten worden gebaseerd op deze gegevens. Ook heeft er intensief overleg plaatsgevonden met de streek. In 2008 zijn er 50 vergaderingen geweest verdeeld over de 10 deelgebieden. Hiermee hebben we bereikt dat in de streek draagvlak is verkregen voor Nieuw Limburgs Peil met als resultaat een gedragen berekende huidige situatie (AGOR) en een concept pakket van maatregelen. Vier keer is er overleg geweest met de provinciebrede (algemene) begeleidingsgroep. Hierin heeft o.a. afstemming plaatsgevonden over opzet en inhoud van de rapportage en afstemming met het provinciaal kader. Deze werkwijze heeft het draagvlak bij de belangengroeperingen versterkt. Voor het onderdeel waterkwaliteit is het project WAHYD afgerond. Dit project geeft inzicht in de bijdrage van het grondwater aan de waterkwaliteit. Daarnaast is in het project Waterkwaliteit in Nieuw Limburgs Peil voor 15 natuurgebieden en beekdalen inzichtelijk gemaakt hoe de beoogde Nieuw Limburgs Peil maatregelen doorwerken op de waterkwaliteit. Gebleken is dat deze maatregelen positief bijdragen in de verbetering van de waterkwaliteit in de TOP-gebieden. Ook is duidelijk dat er meer onderzoek moet worden verricht naar de geochemische toestand van de bodem om de oorzaak van de kwaliteitsproblematiek in de natuurgebieden helder te krijgen. Voor het beheerplan Natura 2000 Mariapeel en Groote Peel is overeengekomen dat het aspect water wordt ingevuld via Nieuw Limburgs Peil. Overeengekomen is dat deze werkwijze ook wordt ingezet bij de overige Natura 2000 beheerplannen.

55

4

Nieuw Limburgs Peil (vervolg)

Met de provincie is een werkwijze afgesproken ten aanzien van het uitvoeren van de Habitattoets voor de Natura 2000 gebieden. Deze werkwijze levert een forse financiële besparing voor ons op. Op ons verzoek is de verordening waterhuishouding Limburg aangepast naar aanleiding van de resultaten uit de pilots; de grondwateronttrekkingen binnen de vastgestelde Nieuw Limburgs Peil-gebieden zijn vanaf 1 januari 2009 alleen meldingsplichtig, en gebiedsdekkend geldt een standstill. Onze Keur is op het onderdeel peilgestuurde drainage in april 2008 aangepast. Verder zijn met waterschap Aa en Maas de GGOR maatregelen voor het gebied Groote Peel afgestemd met onze vastgestelde Nieuw Limburgs Peil maatregelen. Wij hebben tevens bevorderd dat bij de provincie een start is gemaakt met het denken over ruimtelijke consequenties van beekdalbrede inrichting hetgeen geleid heeft tot tekst aanpassingen in het provinciaal waterplan.

56

5

Reconstructie en

Het evalueren van de uitvoeringsstructuur van Platteland in

gebiedscoördinatie

Uitvoering stond nadrukkelijk op de agenda. Een goede onderlinge afstemming heeft hierbij geleid tot eenduidige inbreng van de waterschapservaringen in de verschillende gebiedscommissies. Met de provincie hebben wij overlegd over de rollen en taken binnen Platteland in Uitvoering. Accentpunt in dat verband was de ruimteregeling. Er is bereikt dat partijen zich inspannen om de regeling van ruimte en daarmee de projectrealisering vlot te trekken. De door het waterschap ervaren knelpunten staan nu nadrukkelijk onder de aandacht bij de provincie en bij de gebiedscommissies. Door de inbreng van de bestuurlijke en ambtelijke vertegenwoordigers van ons waterschap de integrale projecten zoals Schepersberg Peelke , Loobeek, Tungelroysebeek, Heukelomsche beek, Lob van Gennep, Peelvenen/Mariapeel, Sarsven en de Banen, Dal van de Aalsbeek, is de watercomponent in die projecten versterkt. Wij hebben een aantal projectnota’s zoals voor Schandelo-Hanik, Peelvenen-Mariapeel en voor heidsche Peel vastgesteld. Wij hebben de projectvisiedocumenten voor de Groote Molenbeekbovenloop en voor de Leukerbeek vastgesteld. Daarentegen hebben wij de projectvisiedocumenten voor de Lollebeek en Groote Molenbeek-Kasteelse Bosschen aangehouden, omdat wij eerst overleg met de provincie over ambitie en haalbaarheid noodzakelijk vinden. De gebiedscoördinatoren hebben naast hun rol voor onze vertegenwoordigers in de gebiedscommissies hun rol verder ontwikkeld door de interne dwarsverbanden te versterken wat betreft Platteland in Uitvoering.

57

6

Beleidsnotities

De nota’s ’droogtebestrijidingsplan’ en ’venherstel’ zijn in 2008 vastgesteld. De beleidsnotitie ’peilbeheer en wateraanvoer’ voeren wij uit , zal t nadat Nieuw Limburgs Peil medio 2009 is vastgesteld. Begin 2008 is de gekozen richting in het recreatief en zakelijk medegebruik, namelijk onze grondeigendommen (werkpaden) meer toegankelijk te maken, helderder geworden. Dit is in een pamflet vastgelegd. De vaststelling van de onderbouwende beleidsnota was voorzien in het voorjaar van 2008. Keuze voor andere prioriteiten (o.a. droogtebestrijdingsplan, watervoerende kaart, natschadeklachten, IBRAHYM) leidde ertoe dat de oplevering is verschoven naar 2009. Vooruitlopend op de Nota Buitenland hebben wij besloten om een bijdrage te leveren aan de VN-millenniumdoelen door projecten in Gambia en Kameroen te starten met inzet en geld van WPM.

Projecten Nr

Naam project

Verantwoording

1

Doorontwikkeling IBRAHYM

Afronden van het kwantitatief gedeelte van het gebiedsdekkend modelinstrumentarium en doorontwikkelen van het model op het gebied van de waterkwaliteitsmodellering

Afronden kwantitatief gedeelte

In 2008 is het bouwen van het geïntegreerde

i.s.m. Alterra en doorontwikkelen

beheersgebiedsdekkende gronden oppervlaktewatermodel IBRAHYM flink gevorderd. Hiermee beschikten we eind 2008

waterkwaliteitsmodellering

over een krachtig instrumentarium waarmee hydrologische ingrepen op beheersgebieds- maar ook op locale schaal kunnen worden doorgerekend en de effecten worden beoordeeld. In 2008 zijn gebiedsdekkende oppervlaktewatermodellen gemaakt op basis van de Inventarisatie Waterlopen . Deze activiteit heeft heel 2008 in beslag genomen. De opbouw van het uiteindelijke integrale model, waarbij het gronden oppervlaktewatermodel wordt geïntegreerd, verloopt moeizamer dan van te voren was ingeschat. Omdat dit probleem niet zomaar kan worden opgelost door extra personeelsinzet, is hierdoor het Nieuw Limburgs Peil-proces, dat van IBRAHYM afhankelijk is, enkele maanden vertraagd. De verwachting is wel dat afronding van het Nieuw Limburgs Peil-proces medio 2009 niet in gevaar komt. Het investeringsbudget voor de bouw van IBRAHYM à € 340.000

58

is nagenoeg uitgeput, er resteert nog ca. € 40.000,-. Dit resterende budget is nodig om de ontwikkeling ervan af te ronden. 2

Grensoverschrijdende projecten

Deelname aan Interreg IV project interactief waterbeheer

Samen met alle Zuid-Nederlandse waterschappen en provincies alsmede met de Vlaamse instanties in Antwerpen, Belgisch Limburg en Brabant is een interreg-project ‘Interactief Waterbeheer’ gestart. Binnen dit project wordt ondermeer de communicatie rond peilgestuurd draineren opgepakt en wordt (gedeeltelijk) de herinrichting Tungelroysebeek ten Westen van het Kanaal uitgevoerd. 3

Doorontwikkeling watertoets Onder de doorontwikkeling van de watertoets valt o.a. een analyse van de ondergrens en de volwaardige integratie van de waterkwaliteit. Dit project is getemporiseerd als gevolg van groter aantal aangevraagde en behandelde wateradviezen dan geraamd. Hieraan is prioriteit verleend. Dit project is verdaagd naar 2009.

4

Monitoring watersystemen 1. Stroomlijnen van de datastromen (implementatie DelftFews) De implemetatie van Delft–FEWS is afgerond. Er is nu een goed werkend datavalidatiesysteem waarmee we monitoringsgegevens efficiënter, van betere kwaliteit en met een hogere snelheid beschikbaar kunnen maken. Het project is als zodanig afgerond. De komende jaren zal binnen het reguliere werk de validatie verder/continue worden verbeterd. Het systeem kan op een eenvoudige en snelle wijze on-line informatie genereren voor publicatie op internet. In 2009 gaat deze faciliteit ook daadwerkelijk worden gebruikt om burgers beter te informeren op basis van meetgegevens. 2. Vervanging/update TMX-systeem: Er is een definitiestudie uitgevoerd naar de vervanging/update van het telemetriesysteem, waarmee waterstand- en afvoergegevens vanuit het veld ingewonnen kunnen worden. Hieruit is gebleken dat het inhoudelijk en financieel het aantrekkelijkst is, om het huidige systeem te upgraden. Hierdoor kunnen we naar schatting de komende 10 jaar vooruit en zijn er mogelijkheden om deze gegevens beter en door meer geledingen in de organisatie te gebruiken. De opdracht voor de upgrade is eind 2008 verstrekt .

59

3. Opstellen jaarlijkse onderzoeksrapportage ‘Blik op het watersysteem’ De ‘Blik op het watersysteem 2007’ is in december 2008 opgeleverd. Ofschoon van hoge kwaliteit, kwam de oplevering ervan te laat. In 2009 is het streven erop gericht om de rapportage voor juli af te ronden. 4. Overige projecten/objecten Het stichten van debietmeetstation Niers en de aanschaf van Hydronet, zijn nog niet gerealiseerd, mede i.v.m. benodigde tijd voor afstemming met Duitse projectpartners. 5

Inwinning gegevens

Vervolgopdracht inwinning gegevens waterlopen WB21

waterlopen

(Inventarisatie watergangen)

Inventariseren resterende

De inventarisatie van alle primaire waterlopen met maatgevende

primaire waterlopen (< 100 l/s)

afvoer groter dan 100 l/s is in 2008 afgerond. Deze gegevens dienen in eerste instantie als voeding voor het model IBRAHYM, maar zijn voor de gehele organisatie belangrijk. De inventarisatie van primaire wateren met maatgevende afvoer kleiner dan 100 l/s is medio 2008 gestart. Dit project loopt tot eind 2009.

6

7

Actualisatie beheersregister

Het actualiseren van het beheerssysteem op basis van nieuwe

waterlopen

inventarisatiegegevens.

Invoeren van de nieuwe

Vanaf medio 2008 hebben wij projectmatig capaciteit

gegevens van de WB21inventarisatie.

beschikbaar voor het bijwerken van het beheerregister met nieuwe gegevens uit de Inventarisatie Watergangen.

Actualisatie legger waterlopen

Het actualiseren van de legger op basis van aanvullende gegevens.

Actualiseren, vooral gericht op

Dit was in 2008 niet aan de orde.

zaken als meanderzones, inundatiegebieden, enzovoorts.

60

Producten Nr

Naam product

1

Eigen plannen

Omschrijving product Het opstellen van beheersen beleidsplannen en plannen rond specifieke thema’s en/of gebieden.

Onderwerpen

Verantwoording

Verlengen IWBP en opstellen

Prioriteit is gegeven aan met name het opstellen van het

IWBP 2009-2015.

waterbeheerplan, uitwerking Kaderrichtlijn Water, bouwen modelinstrumentarium IBRAHYM, opstellen Nieuw Limburgs Peil,

Afronden modelinstrumentarium

en normering WB21. Dit is, conform eerdere rapportages, in de plaats van onder andere de uitwerking van stedelijk waterbeleid

IBRAHYM.

en andere beleidsnota’s (uitwerking beekherstel, peilbeheer, en inrichtingseisen vispassages).

Opstellen van een gebiedsdekkende GGOR/NLP. Uitvoeren gebiedsproces WB21 en verdergaande toetsing Opstellen beleidsnotities, -uitwerkingen en –onderzoeken. Inzet op samenwerking in de reconstructie. Deelname aan INTERREG-IV-project ‘Interactief waterbeheer’ 2

Plannen van derden

Het beoordelen en beïnvloeden van beleid en plannen van derden ten behoeve van het realiseren van doelstellingen van het waterschap.

Onderwerpen

Verantwoording

Participeren in de

Prioriteit is gegeven aan o.a. gebiedscoördinatie, Watertoets en

beleidsvorming van hogere en andere overheden, waaronder

aan de beoordeling provinciale plannen (Waterplan). In 2008 zijn drie succesvolle bestuurlijke waterpanels met

de organisatie/ deelname waterpanels van de provincie.

gemeenten gehouden. Respectievelijk over de KRW, informele consultatie betreffende het concept-waterbeheerplan en het concept-POL, en over afkoppelen. Op die laatste, succesvolle, bijeenkomst is ingegaan op het gezamenlijk aanpakken van de vuilemissie uit overstorten door Provincie, waterschappen en gemeente.

Uitvoeren watertoets.

In totaal hebben wij 198 plannen ontvangen in 2008. Dit is ten opzichte van het voorgaande jaar een stijging van circa 15%. Het aantal wateradviezen dat wij hebben verstrekt in 2008 is circa

61

50% meer dan in 2007. Hieronder waren een aantal grote plannen zoals Klavertje 4, Trade Port, Californië, Laerbroeck. Hier is bewust gekozen voor een inzet gericht op samenwerking met de andere partijen. Door het verstrekken van wateradviezen hebben we er voor kunnen zorgen dat in de betreffende gevallen onze beheerobjecten (watergangen en waterkeringen) voldoende zijn beschermd en dat er bij de realisatie van nieuwbouw waterneutraal is gebouwd. In totaal zijn 153 wateradviezen afgegeven in 2008, waarvan 130 op plannen uit 2008 en 23 uit 2006/2007. Hoewel er meer aanvragen zijn ontvangen dan afgehandeld, is er geen achterstand in het verstrekken van wateradviezen. Dit komt omdat niet alle aanvragen (watertoetsprojecten) eindigen met een wateradvies, sommige projecten vallen onder de ondergrens of worden vroegtijdig door de initiatiefnemer afgeblazen. Tabel – nieuwe watertoetsprojecten Gestarte watertoets

1e kw.

2e kw.

3e kw

4e kw

Totaal

Aantal in 2006

93

102

57

43

295

Aantal in 2007

38

44

62

25

169

Aantal in 2008

47

57

46

48

198

Tabel – verstrekte watertoets producten in 2008 product

1e kw.

2e kw

3e kw

4e kw

totaal

Wateradvies

37

46

40

30

153

Pré-advies

0

7

0

3

10

Zienswijze

0

0

3

4

7

In nagenoeg alle gevallen zijn de watertoetsen, na ontvangst van alle benodigde gegevens, binnen 4 weken afgehandeld. Het is in de tweede helft van het jaar zeven maal nodig gebleken een zienswijze op een ruimtelijk plan in te dienen omdat we niet tijdig of onvoldoende bij het planproces waren betrokken. Hierbij was het belang van het waterschap nog onvoldoende geborgd in deze plannen. Het betreft vooral de zeer grote ruimtelijke ontwikkelingen (zoals Klavertje 4 en POL-aanvulling).

3

Opstellen gemeentelijke

Nieuwe gemeentelijke initiatieven voor het opstellen van

waterplannen.

gemeentelijke waterplannen blijven uit. Wij hebben reeds eerder besloten hier niet op te acquireren.

Beheersinstrumenten

Het opstellen en actualiseren van de legger met de juridische

watersysteem

grenzen van de beheersobjecten en het beheersysteem, waarin we ook de werkelijke situatie inclusief vergunningsgegevens bijhouden.

62

Onderwerpen

Verantwoording

Completeren legger met meanderzones,

De legger van waterlopen is/wordt continu actueel gehouden. Onderstaande tabel geeft inzicht in de prestatiegegevens en

overkluizingen, herinrichtingsstroken en

werkvoorraad op het terrein van de leggerwijzigingen.

inundatiegebieden en dergelijke.

Omschrijving

Wijzigingen van

Begroot 2008 Gerealiseerd t/m periode

de legger 30 26

Werkvoorraad 1-1-2008 Werkvoorraad 31-12-2008 Gedeeltelijk vullen van

12 6

Dit vullen wij projectmatig in.

beheerregister (converteren) met gegevens van WB21inventarisatie. 4

Vergunningen en ontheffingen ingevolge de Keur en de Wet

Verstrekken van onder andere beschikkingen op aanvragen voor vergunningen en overige ontheffingen als gevolg van de Keur en

op de Waterhuishouding

de Wet op de Waterhuishouding.

Onderwerpen

Verantwoording Omschrijving

Informatie

Meldingen

Vergunningen


Keur / WWH 20 15

Keur / WWH 35 41

Keur / WWH 350 284

Werkvoorraad 1-1-2008 Werkvoorraad 31-12-2008 Vergunningen verlenen.

0 3

0 1

130 157

De voorgaande tabel geeft inzicht in de prestatiegegevens en werkvoorraad op het terrein van beschikkingen ingevolge de Keur en de Wet op de waterhuishouding. De werkvoorraad wordt met name gevormd door te vergunnen eigen activiteiten van het waterschap; externe klanten worden met voorrang behandeld. In 2008 is extra capaciteit ingezet om achterstand in te lopen. Hoewel dit niet direct blijkt uit de boven staande cijfers is de achterstand inmiddels ingelopen. Bij deze inhaalslag zijn de verleende vergunningen ook in het merendeel van de gevallen gecontroleerd. Het betreft tenminste 175 opleveringsinspecties. Bij 1 op de 3 aanvragen om vergunning is de termijn voor afdoening overschreden. Naast benodigde tijd om op te starten na de reorganisatie, vormt krappe bezetting hiervoor de oorzaak. De inzichten om te komen tot een gestructureerde aanpak zijn in 2008 gaandeweg toegenomen. Knelpunten vormen onvoldoende

63

inzicht in de situatie te velde en de gebrekkige ontsluiting van in het verleden verleende vergunningen. In bovenstaande cijfers komt de uitgevoerde communicatie met de doelgroep (circa 6.500) over peilgestuurde drainage niet tot uitdrukking. Per 31 december 2008 zijn circa 1150 meldingen ingekomen. Circa 75 meldingen hadden betrekking op peilgestuurde drainage. De rest had betrekking op traditionele drainage. 5

Keur

Voorbereiding, open vaststelling en het onderhoud van de verordening waarin de ge– en verbodsbepalingen ten aanzien van beheer, onderhoud en gebruik door derden van de waterstaatkundige infrastructuur zijn opgenomen, en ook de beleidsuitwerking in beleidsregels.

Onderwerpen

Verantwoording

Toepassen en handhaven Keur en beleidsregels.

Bij besluit van 19 december 2007 heeft het algemeen bestuur de keur gewijzigd (introductie peilgestuurd draineren). De wijziging is per 1 april 2008 in werking getreden. Tegen dit besluit tot wijziging van de keur is administratief beroep ingesteld bij Gedeputeerde Staten. Gedeputeerde Staten hebben 10 december 2008 uitspraak gedaan. Tegen die uitspraak is beroep door belanghebbenden ingesteld; beroep heeft geen schorsende werking. Het waterschap heeft zich partij gesteld.

6

Uitvoeren beleidskader Vergunning, Toezicht en

Begin 2008 hebben wij de ontwikkelingen rond beleidsregels op het terrein van vergunningen, toezicht en handhaving van de

Handhaving

Keur besproken. Verdere uitwerking daarvan heeft om capaciteitsredenen niet in 2008 plaatsgevonden.

Monitoring watersystemen

Het meten van relevante parameters om de toestand en het effect van maatregelen en het functioneren van het watersysteem te kunnen beschrijven en beoordelen.

Onderwerpen

Verantwoording

Vergaren van de benodigde gegevens

Onder dit product vallen monitoring algemeen (o.a. IBRAHYM), monitoring kwantiteit en monitoring grondwater.

Uitvoeren van GIS-analyses

In 2008 hebben alle routinematige monitoringsactiviteiten

Stroomlijnen van de

normaal plaatsgevonden, er hebben zich nauwelijks langdurige

datastromen binnen beleidsproduct

storingen voorgedaan. Belangrijke ontwikkelingen t.a.v. de datavalidatie en data-acquisitie zijn conform planning afgerond

Beheer en onderhoud database en rekensoftware

(validatie met Delft-FEWS) of in gang gezet (vervanging telemonitoringssysteem TMX). Hierdoor zijn gegevens sneller en betrouwbaarder beschikbaar zodat snel tot publicatie kan worden overgegaan en meer bij het

64

operationele beheer gebruikt kunnen worden. De ontwikkeling van het IBRAHYM-instrumentarium is, zoals eerder aangegeven goed gevorderd. Na gereedkoming beschikken wij over een gebiedsdekkend gekoppeld grondwater-oppervlaktwatermodel. De veel meer benodigde tijd dan geraamd voor de ontwikkeling Uitbrengen van diverse rapportages

van IBRAHYM heeft geleid tot aanzienlijk hogere productkosten. Eind 2008 hebben wij de onderzoeksrapportage 2007 ( ’Blik op

Verdere realisatie onderzoeksvisie

het watersysteem 2007’ )vastgesteld, en hebben wij de meerjaren onderzoeksvisie in de steigers gezet.

Uitvoeren specifiek

Onderzoek naar kwaliteitsaspecten van peilgestuurde drainage

monitoringsonderzoek

Door ons is een onderzoek geëntameerd naar de werking van peilgestuurde drainage, met name op het gebied van de waterkwaliteit. Onze bijdrage voor dit onderzoek ter grootte van € 1,35 miljoen is dankzij de bijdrage van het ministerie van VROM, STOWA en de Rabobank, beperkt tot ca. € 50.000,- in natura. STOWA treedt formeel op als opdrachtgever. Het communicatiedeel van het onderzoek wordt apart aanbesteed binnen het Interreg-project Interactief Waterbeheer Vanwege de door subsidieperikelen opgelopen vertragingen, loopt het project door tot 2011 in plaats van 2010.

7

Beheer hoeveelheid water

Het aansturen van kunstwerken die direct regulerende invloed uitoefenen op de hoeveelheid water en kwaliteit van het water. Ook de benodigde energie en alle andere handelingen die voor de gewenste beïnvloeding van het watersysteem nodig zijn.

Onderwerpen

Verantwoording

Uitvoeren instelwerkzaamheden

Door de bediening van de stuwen en gemalen af te stemmen op het neerslagpatroon en de seizoensinvloeden en dit te combineren met de begroeiingsgraad binnen het beekprofiel(maaibeheer), is er voor gezorgd dat er voldoende afvoercapaciteit voorhanden was om het te verwachten wateraanbod te kunnen verwerken en dat de waterpeilen voldeden aan de normpeilen (grasland, bouwland, stedelijk gebied). Hierbij is maximaal gebruik gemaakt van de locale

65

expertise van de gebiedsbeheerders. Dit uitte zich in een directe aansturing, snelle reactie op meldingen van derden en daarmee een lagere kans op calamiteiten. Binnen kritisch peilbeheer werd dus steeds vaker het optimum gezocht en ook gevonden. Controleren waterpeilen

Geheel volgens planning stonden de stuwen in januari in fase 1 (1 fase hoger dan het winterpeil). In april zijn de stuwen opgezet naar fase 2 en in mei naar de zomerstand (fase 3). In 2008 is het maximale waterconserveringspeil (fase 4) dat voor enkele stuwen geldt bij extreme droogte, niet aan de orde geweest. In september zijn circa 10% van de stuwen gestreken naar fase 2. Dit zijn stuwen in met name landbouwgebieden. De overige stuwen zijn in oktober / november afhankelijk van gebied in fase 2 gezet. Weersomstandigheden op het einde van het jaar 2008 zijn dusdanig geweest dat de stuwen niet verder verlaagd zijn naar fase 1.

Beheren actieve kunstwerken

Het wateraanvoersysteem is in 2008 optimaal benut. Hierin heeft afstemming plaatsgevonden tussen waterpeil, ecologie en stabiliteit van beekprofielen en afstemming met andere waterafnemers zoals Waterschap Aa en Maas.

8

Handhaving Keur en Wet op

Het uitvoeren van toezicht en controles gericht op de naleving

de Waterhuishouding

van de keur, de Wet op de waterhuishouding en de daaruit voortvloeiende of daarmee samenhangende regelgeving.

Onderwerpen


Toezicht Keur/WWH

Opsporing Keur/WWH

Bestuursrechtelijk optreden Keur/WWH

Begroot 2008 Gerealiseerd t/m periode Beheersregister sluitend maken

0 18

0 1

0 0

Voorgaande tabel geeft inzicht in de prestatiegegevens op het terrein van de Handhaving van de Keur en Wet op de waterhuishouding.

Mogelijk maken om bij WB-21 aan te sluiten.

Het ondersteunend systeem (HIP) voorzag pas met ingang van 1

Onderzoeken gedoogsituaties

september 2008 in de registratie van prestatiegegevens op het terrein van de Keur en Wet op de waterhuishouding;

Uitvoeren van een efficiënte

bovenstaande cijfers zijn derhalve geen jaarcijfers. Evenmin komen in dit overzicht de in 2008 uitgevoerde

en kostenbesparende

opleveringsinspecties (circa 175) tot uitdrukking, die zijn

bedrijfsvoering.

uitgevoerd in het kader van een inhaalslag. De inzichten om te komen tot een gestructureerde aanpak zijn in

66

Toezicht op een hoger

2008 gaandeweg toegenomen. Knelpunten vormen onvoldoende

kwaliteitsniveau.

inzicht in de situatie buiten en de gebrekkige ontsluiting van in het verleden verleende vergunningen. In 2008 hebben wij positief gereageerd op een verzoek van de Agrarische Belangengroepering Mariapeel om bij een 30-tal bedrijven een inspectie uit te voeren naar peilgestuurde drainage. De resultaten van de inspectie kunnen de bedrijven gebruiken om de financiële afwikkeling van een subsidie (zogenaamde Koopmansgelden) te bespoedigen. Uitvoering van de inspectie wacht op een signaal van de agrariërs; dit signaal is niet in 2008 ontvangen. In het kader van de aanpak Stuwende Kracht wordt nadrukkelijk geïnvesteerd in coaching van de doelgroep. Om die reden hebben wij bepaald dat geen capaciteit wordt ingezet voor toezicht op de bepalingen in de waterschapskeur die betrekking hebben op OWL-stuwen en stuwen uit het project De Stuwende Kracht. Met de Algemene Inspectiedienst hebben wij voor 2008 afspraken gemaakt om te voorkomen dat toezicht op het Lozingenbesluit Open Teelt en Veehouderij een negatieve weerslag krijgt op plaatsing van de stuwen in het kader van Stuwende Kracht. Communicatie met de doelgroep hierover heeft plaatsgevonden. De gemaakte afspraken, namelijk dat de waterschapskaart van watervoerende watergangen bepalend is voor de vraag of een beek watervoerend is, worden ook in 2009 gecontinueerd. Tevens hebben wij initiatieven genomen om te komen tot een structurele oplossing: de Unie van Waterschappen neemt dit thema mee bij de ontwikkeling van het nieuwe Besluit Landbouw Activiteiten.

9

Vergunningen en meldingen

Verstrekken van onder andere beschikkingen op aanvragen voor

als gevolg van de

vergunningen en overige ontheffingen als gevolg van de

Grondwaterwet

Grondwaterwet. Vergunningen en meldingen als gevolg van de Grondwaterwet

Onderwerpen

Verantwoording Omschrijving Begroot 2008 Gerealiseerd t/m periode Werkvoorraad 1-1-2008 Werkvoorraad 31-12-2008

Vergunninge n 53 19 19 4

Meldingen GWW 240 203

Beheer GW-register 1935 1907

0 6

0 0

67

Voorgaande tabel geeft inzicht in de prestatiegegevens en werkvoorraad op het terrein van beschikkingen ingevolge de Grondwaterwet. Bij geen van de aanvragen om vergunning is de termijn voor afdoening overschreden. Medio 2008 hebben wij de evaluatie van het delegatiebesluit grondwatertaken over 2007 verstuurd naar de provincie. Tevens heeft met de provincie discussie plaatsgevonden over de vraag of de kosten, die wij in de periode 2005 – 2008 hebben gemaakt in het kader van grondwaterbeheer, terecht ten laste zijn gebracht van de lumpsumvergoeding. Na onderhandeling met de provincie heeft dit geresulteerd in vermindering van de Provinciale bijdrage in 2008 ad € 300.000. Een wijziging van de provinciale Verordening Waterhuishouding Limburg op het punt van diepe grondwateronttrekkingen is per 1 januari 2008 doorgevoerd. Concreet betekent dit dat de vergunningplicht vanaf 0m3 geldt in de Venloschol; voor de Roerdalslenk was dit al het geval. In overleg met provincie / WRO / WML is een plan van aanpak met betrekking tot de sanering in de Roerdalslenk ontwikkeld; het initiatief voor sanering ligt bij de provincie. Bij het plan van aanpak hebben wij kritische kanttekeningen geplaatst met betrekking tot de uitvoerbaarheid. 10

Handhaving Grondwaterwet

Het uitvoeren van toezicht en controles gericht op de naleving van de Grondwaterwet en de daaruit voortvloeiende of daarmee samenhangende regelgeving, waaronder de vergunningen

Onderwerpen


Toezicht

Opsporing

Bestuursrechtelijk

GWW 260 33

GWW


optreden GWW 2 4

40 24

Voorgaande tabel geeft inzicht in de prestatiegegevens op het terrein van de Handhaving van de Grondwaterwet. Door meerdere oorzaken (o.a. ontsluiten beschikbare informatie, personele capaciteit, introductie integrale benadering, toename aantal meldingen; wachten op Plan van aanpak diepe boringen) bleef het aantal inspecties in 2008 achter bij de raming. De beschikbare capaciteit is verschoven naar handhaving WVO (zie hoofdstuk Herstelde Watersystemen). In 2009 wordt een aantal acties gestart om de randvoorwaarden voor een gestructureerde

68

handhaving mogelijk te kunnen maken, waaronder integrale dossiervorming. 11

Waterwet

Voorbereiden implementatie Waterwet

Onderwerpen

Verantwoording De parlementaire behandeling van de Waterwet is afgerond. Waterbesluit en Waterregeling zijn nog in ontwikkeling. De invoeringsdatum van deze wettelijke regeling is naar verwachting 22 december 2009. Met het oog op de implementatie vindt in- en extern overleg plaats, inclusief overleg over een nieuwe provinciale Waterverordening en een nieuwe waterschapskeur.

12

(Aanleg en) verbetering en

Uitvoering van onderhoudswerkzaamheden aan de

onderhoud watersystemen

waterlopen/kunstwerken en het houden van toezicht op werkzaamheden wanneer deze zijn uitbesteed. Uitvoering van inspecties voor het vaststellen van de onderhoudsstaat van de waterlopen. Bovendien uitvoering van, dan wel bijdrage aan derden voor, de bestrijding van muskusratten en andere schadelijke knaagdieren.

Onderwerpen

Verantwoording

Uitvoeren

De onderhoudstoestand en de mate van begroeiing van de

onderhoudswerkzaamheden.

watergangen was op een zodanig peil dat binnen de profielen voldoende capaciteit voorhanden was om het te verwachten wateraanbod te kunnen verwerken. Ook de kunstwerken passieve waterbeheersing voldeden aan de programmadoelstellingen. De voorjaarsmaaibeurt is volgens plan uitgevoerd. Als gevolg van personele verschuivingen binnen het product dijkbeheer (uitbreiden en integreren demontabele wanden en inrichting hoogwaterloods) en het project De Stuwende Kracht is er capaciteitsspanning ontstaan in de uitvoering van de najaarsmaaibeurt. Dit werd ondervangen door een extra deel van het maaiwerk uit te besteden via de meer en minderwerk systematiek zoals opgenomen in de maaibestekken..

Uitvoeren infrastructurele

Inspectie vormde in 2008 de basis om te sturen in de voortgang

werkzaamheden.

van het maaibeheer, en vormde tevens de basis voor het uitvoeren van infrastructurele werkzaamheden (profielherstel, snoeien, herstel kunstwerken inclusief in- en uitstroomvoorzieningen en dergelijke). In het voorjaar zijn er diverse profielherstelwerkzaamheden uitgevoerd. Ook zijn veel naamborden geplaatst bij de beken.. Hiermee is onze naamsbekendheid verder vergroot.

69

In 2008 hebben wij in totaal € 80.537 uitgekeerd aan schadevergoedingen. Het betreft hier zowel civielrechtelijke claims als claims die vallen binnen de definitie van natschadeclaim. In 2008 zijn er in totaal 27 schadevergoedingen uitgekeerd waarvan 11 claims het predicaat bagatelzaken kregen (een uitkeringsbedrag < € 500). Van het totaal hadden 15 claims betrekking op zaken van voor 2008, en 12 hadden daadwerkelijk betrekking op het dienstjaar 2008. Bestrijden muskus- en beverratten. Grens bewaken.

Met 0,25 vangsten/uur voldoet de muskusratbestrijding aan de gestelde opdracht. Door (langdurige) ziekte van een van de bestrijders en een openstaande vacature is het aantal gerealiseerde velduren (de uren dat de vangers daadwerkelijk in het veld aanwezig zijn) gedaald, met als gevolg dat hier en daar dieren werden gevangen in uurhokken/gebieden waar deze niet verwacht werden. Dergelijke vangsten heten signaalgevers. Door extra speurwerk rondom deze vangsten werd uitgesloten dat het om een potentiële besmettingshaard ging. Met 0,07 vangsten/uur voor de beverratten is in 2008 een stabiele situatie ontstaan. Dit betekent dat er sprake is van grensbewaking. Hiermee hebben wij een belangrijke bijdrage geleverd aan de landelijke vangststrategie van uitroeien van de beverrat.

4.3


)

.

0

,

%

+

0

/ #

# $ &

42 Personeelslasten 43 Goederen en diensten van derden 44 Bijdragen aan derden 45 Toevoegingen aan voorzieningen 50 Kapitaallasten 51 t/m 59 Lasten uit doorberekening

' (

' (

' (

' (

15.747

246.870

361.511

135.774

1.596.825

1.773.404

2.021.580

2.062.760

103.896

81.000

81.000

68.464

76.936

307.203

307.203

7.203

201.800

385.762

385.762

322.673

9.239.523

9.610.254

9.578.067

8.419.958

Totaal Lasten


' (

' (

' (

' (

819.058

943.820

943.820

973.951

84 Bijdragen van derden

750.936

307.203

307.203

7.203

86 Interne verrekeningen

172.764

1.568.874

1.805.144

1.190.639

Totaal Baten " %

# &

$

70

Toelichting

42 Personeelslasten Medio 2008 is het budget voor de inzet (inhuur derden) van op het project Nieuw Limburgs Peil incidenteel verhoogd. Een gedeelte van de werkelijk hiermee samenhangende kosten zijn uiteindelijk vanwege hun aard onder ’43 goederen en diensten van derden’ verantwoord. De begroting op kostensoort is hierop niet aangepast, omdat een en ander binnen het totale budget heeft plaatsgevonden. Daarnaast is van het geraamde incidentele budget voor extra ondersteuning voor communicatie van het Nieuw Limburgs Peil geen gebruik gemaakt.

43 Goederen en diensten van derden De werkelijke uitgaven zijn circa € 40.000 hoger uitgevallen dan geraamd. Deze overschrijding wordt veroorzaakt, doordat op deze kostensoort kosten zijn verantwoord, die waren geraamd onder ’42 Personeelslasten’. Daarnaast zijn de kosten verbandhoudende met de bever- en muskusratten bestrijding lager geweest dan geraamd.

44 Bijdragen aan derden De bijdragen aan derden betreffen de bijdrage aan Unie van Waterschappen met betrekking tot de landelijke bestrijding van de muskus- en beverratten € 28.441 (geraamd € 30.000) en de bijdrage aan het projectbureau maas voor de Kaderrichtlijn Water € 40.023 (geraamd: € 36.000). Daarnaast heeft het ons waterschap in 2008 geen subsidies verstrekt voor uitvoeringsmaatregelen gemeentelijke waterplannen (geraamd was € 15.000).

45 Toevoegingen aan voorzieningen Omdat de lumpsumvergoeding op basis van de evaluatie 2005-2007 lager is uitgevallen, is ook de doorstorting naar de voorziening grondwatertaken lager geweest.

50 Kapitaallasten Hier worden de kapitaallasten verantwoord van de investeringen die ten behoeve van dit thema zijn gedaan. Door de lagere financieringskosten van de organisatie en door vertraging in de investeringsplanning, zijn de kapitaallasten lager dan geraamd.

51 t/m 59 Lasten uit doorberekening In de afdelingskostenplaatsen worden alle kosten (salariskosten, sociale lasten, reiskosten, studiekosten enzovoort) van een afdeling verzameld waarna op basis van het aantal direct productieve uren een uurtarief wordt berekend. Vervolgens berekenen we op basis van de werkelijke tijdsbesteding 2008 de kosten door naar de desbetreffende producten en thema’s. De geraamde en gerealiseerde uren dienen feitelijk dus als verdeelsleutel van de afdelingskosten naar rato van de inzet van medewerkers (kostenverdeling). De verschillen ontstaan enerzijds doordat in werkelijk de uren van de medewerkers anders zijn ingezet dan gedacht en anderzijds door de aanwezigheid van vacatures.

71

83 Goederen en diensten aan derden De opbrengsten uit de goederen en diensten van derden bestaan uit de vergoeding die wij ontvangen voor de muskus- en beverrattenbestrijding, leges en vergoedingen die wij ontvangen vanwege geleverde diensten voor derden.

84 Bijdragen van derden De geraamde bijdrage heeft betrekking op de te ontvangen lumpsum vergoeding van de Provincie vanwege de gedelegeerde grondwatertaken die ons waterschap uitvoert. Op basis van de evaluatie 2005-2007 is de lumpsumvergoeding verlaagd tot € 7.203.

86 Interne verrekeningen Een aantal uitgaven/kosten die gedekt zouden worden uit bestemmingsreserves en voorzieningen zijn lager uitgevallen, waardoor ook de noodzaak tot het halen van die kosten uit de desbetreffende voorziening/bestemmingsreserve niet noodzakelijk was. Bovendien waren minder dekkingsmiddelen ter beschikking, omdat de lumpsumvergoeding voor de grondwatertaken ten opzichte van de raming lager was uitgevallen. Daarnaast mag de onttrekking aan algemene reserves op jaarrekeningbasis pas plaatsvinden nadat het rekeningsaldo is bepaald en er een bestemmings-/dekkingsbesluit over het saldo is genomen. Op begrotingsbasis wordt de onttrekking aan de algemene reserves wél vooraf geraamd omdat een begroting (lasten en baten) in evenwicht moet zijn. Baten en lasten 2008 via invalshoek van de producten -

, % #&

)

.

%

/

# *

,

+ - % $

Eigen plannen

# +

$ &

' ( - % $

+

1.898.159

2.641.950

1.998.850

1.188.267

1.424.537

Plannen derden

709.885

726.041

712.551

50.000

0

0

Beheersinstrumenten watersystemen

454.475

392.658

379.426

7.760

7.760

8.090

Vergunningen en keurontheffingen

967.731

696.894

685.267

617.225

617.225

369.136

7.449

207.203

43.433

0

0

0


1.523.951

1.141.476

1.313.553

43.000

93.000

202.562

Beheer hoeveelheid water

938.908

887.886

656.953

45.000

45.000

45.000

Handhaving keur en grondwater

602.464

672.821

94.336

146.085

146.085

34.911

5.301.471

5.368.194

5.132.463

722.560

722.560

588.297

Keur

(Aanleg, verbetering en) onderhoud watersystemen

923.797

' ( "

#

Toelichting In de voorgaande tabel zijn de lasten en baten 2008 gepresenteerd via de invalshoek van de producten.

72

5 Thema Watersysteem op orde: herstelde watersystemen 5.1


In het jaar 2008 hebben wij als organisatie, maar ook onze omgeving, diverse ontwikkelingen doorgemaakt. Zo is vanuit Platteland in Uitvoering steeds meer invulling gegeven aan de integrale aanpak en benadering van projecten. Hierbij was er onduidelijkheid over de taken en verantwoordelijkheden van de diverse partners. Ook onze taken en verantwoordelijkheden waren niet scherp. Bijvoorbeeld de vraag welke partner trekker zou zijn voor de ruimteregeling bij integrale projecten kwam prominent naar voren. Ook onze visie was in 2008 nog niet altijd helder, niet alleen voor onszelf maar ook voor onze omgeving. Met de ontwikkeling van Nieuw Limburgs Peil zijn wij een weg ingeslagen naar een duurzaam watersysteem. We hebben geconstateerd dat onze traditionele aanpak van beekherstel zijn beperkingen kent. De analyses van Nieuw Limburgs Peil geven een beter inzicht in het duurzame herstel van het systeem. Onze omgeving heeft ons logischerwijs gevraagd deze berekeningen in te brengen in de integrale visie, terwijl onze mogelijkheden ontoereikend waren om in 2008 al een gebiedsdekkend antwoord te geven. Al deze omstandigheden en ontwikkelingen zijn van invloed geweest op de voorbereiding en uitvoering van onze projecten. Om de realisatie van onze doelstellingen zo goed mogelijk uit te voeren, hebben wij sterk ingestoken op de inzet van gebiedscoördinatoren en bestuurlijke vertegenwoordigers in Platteland in Uitvoering. Ook hebben wij eind 2008 groen licht gegeven om vooruitlopend op projecten proactief te starten met strategische grondverwerving. In 2008 werd in inclusief de grondverwerving in totaal € 6.475.408, - bruto geïnvesteerd en netto € 4.436.846, -. Het verschil (€ 2.038.562) wordt gevormd door de binnengekomen subsidies en interne terugboekingen van niet te activeren uren. In 2008 zijn in totaal 32 koop- en 23 verkoopovereenkomsten gesloten en is gestart met de strategische verwerving van gronden. Een groot deel van deze overeenkomsten hadden betrekking op de Tungelroysebeek. De geringe mobiliteit binnen de grondmarkt blijft overigens een aandachtspunt. In 2009 willen wij meer focus aanbrengen in ons ambitieniveau in het beekdal, temeer omdat onze omgeving hier naar vraagt. De beekdalbrede benadering, geflankeerd door het uitgewerkte maatregelenpakket van Nieuw Limburgs Peil, zal invulling geven aan het Meerjaren Investeringsprogramma van de komende jaren. Daar waar mogelijk zullen wij beken met een beperkte uitstraling naar de omgeving door de diepe insnijding van het beekdal in de planning naar voren halen. In de samenwerking met gemeenten op het snijvlak van waterketen (o.a. riolering) en watersysteemherstel zijn grote stappen gemaakt. Na succesvolle waterpanels, bilaterale gesprekken en het afronden van een aantal Optimalisatieafvalwatersysteem studies is de ambitie om ‘Van helder naar schoon water’ te gaan breed gedragen. Dit uitte zich onder andere in dat nagenoeg alle gemeenten een opgave voor het terugdringen en saneren van gemeentelijke overstorten hebben ingediend voor de Kaderrichtlijn Water.

73

In de Optimalisatieafvalwatersysteem studies vindt afstemming plaats tussen het gemeentelijk rioleringsstelsel, het transportstelsel en de rioolwaterzuiveringinstallatie van het waterschapsbedrijf, o.a. om het transporteren van afvalwater zo efficiënt mogelijk uit te voeren en om de zuivering(scapaciteit) meer optimaal te benutten. Ook hebben de gemeenten hierbij meer inzicht gekregen in de te treffen maatregelen om overstortfrequenties terug te brengen. Deze studies blijken tevens een goed startmoment voor structurele samenwerking in de afvalwaterketen.

74

5.2


Beleidsvoornemens Nr 1

Naam

Verantwoording

Ontwerp-SGBP Maas 2009-

Het voorkeursscenario van maatregelen is reeds helder

2015

geworden door ons besluit van 12 december 2007. Dit was de basis voor de uitwerking van de KRW-opgave in ons beheergebied. Na een intensief proces is het WPM-deel voor het stroomgebiedsbeheerplan Maas als onderdeel van het Integraal waterbeheerplan, eind 2008 in ontwerp vastgesteld. In bestuurlijke en ambtelijke waterpanels hebben we vooral met gemeenten gewerkt aan de ambitie om te komen ‘Van helder naar schoon water’, met afkoppelen van hemelwater en verdergaande aanpak van riooloverstorten als onderdeel daarvan. Er is een breed draagvlak ontstaan bij gemeenten voor deze ambitie. Mede door onze inbreng in het ontwerp- SGBP Maas over doelen voor waterlichamen, over maatregelen incl. fasering, de huidige ecologische en fysisch/chemische toestand, het effect van maatregelen, verontreinigingsbronnen en monitoring, sluit het SGBP goed aan bij de doelstellingen en maatregelen van het waterschap. Er zijn o.a. ecologische doelen en ecologische maatlatten opgesteld. Deze zijn eind 2008 verankerd in het ontwerp Provinciaal Waterplan. Het waterkwaliteitsmeetnet voor de Kaderrichtlijn Water is aangepast aan de laatste inzichten. We hebben in 2008 de huidige ecologische en chemische situatie in beeld gebracht en we hebben het doelbereik voor 2015 en 2027 aangegeven. Door intensieve samenwerking met het Rijk en de Maasregio is er uniforme systematiek ontstaan.

75

In 2008 zijn geen (Afval)Waterakkoorden (AWA’s) opgesteld met gemeenten, wat wel de bedoeling was. De redenen hiervoor zijn: 1) de gemeentelijke besluitvorming voor de Kader Richtlijn Water was in 2008 niet ver genoeg om al bestuurlijke afspraken te maken. 2) de Optimalisatiestudies Afvalwatersysteem (OAS) waren niet afgerond. Deze zijn een basis voor de AWA’s. 3) wij zijn pas recent begonnen met het ontwerpen van een blauwdruk voor AWA’s. In 2008 was nog niet duidelijk wat we in de AWA’s wel en niet willen regelen. In 2009 werken wij dit verder uit. De opgave voor de Kaderrichtlijn Water is verwerkt in het ontwerp-Waterbeheerplan. Daarnaast is er een bijlage gemaakt in het waterbeheerplan met een overzicht van onze maatregelen voor de Kaderrichtlijnwater en de fasering hiervan. Wij zijn gestart met de uitwerking van een strategie t.b.v. het aanscherpen van het rioleringsbeleid inclusief een bijdrageregeling voor het saneren van riooloverstorten. Deze strategie hebben we besproken met Waterschap Roer en Overmaas en Provincie met als doel er een Limburg brede regeling van de te maken. Deze regeling wordtl conform planning in 2009 gerealiseerd. 2

Uitwerking Flora- en Faunawet

Wij hebben de doorwerking van de Flora- en Faunawet in het onderhoudsplan voor 2008 nader uitgewerkt. Hiervoor is de veldgids vervaardigd. Deze gids is als eerste gebruikt bij de opleiding van de buitendienst. Daarnaast is deze verspreid binnen en buiten het waterschap.

76

3

Beleidsnota’s

Nadat wij reeds in 2007 de oplegnotitie beleidsuitgangspuntennotitie OAS hebben vastgesteld, hebben wij dit beleid in 2008 geïmplementeerd in het Waterbeheerplan. Tevens hebben wij het afwegingskader groene bergingen in 2008 vastgesteld. De beleidsnotitie venherstel is in 2008 door het Algemeen Bestuur vastgesteld. Als uitwerking van die nota wordt o.a. in overleg met natuurbeheerders aan een meerjarenplanning gewerkt. Wat betreft het buitenlandbeleid hebben wij aan de hand van een beknopte dilemmanotitie reeds in 2007 richting gegeven aan de internationale oriëntatie van het waterschap. Een verdere uitwerking vindt in de eerste helft van 2009 plaats. Inmiddels hebben wij besloten om vooruitlopend op de Nota Buitenland, als waterschap een bijdrage te leveren aan de VN-doelen zoals door de Unie van Waterschappen wordt gestimuleerd. Wij hebben besloten om in Gambia en Kameroen een project te starten. Het in 2007 gestarte Twinning-project in Turkije is in 2008 verder voortgezet. In het kader van Nieuw Limburgs Peil werken wij de beekdalbrede benadering uit. De verdere uitwerking van de beleidsnota beekherstel wacht op de ontwikkeling daarvan.

Projecten Nr

Naam project

Verantwoording

1

Uitvoering Meerjarig investeringsprogramma (Mip)

Het uitvoeren van herstelwerkzaamheden aan beken en vennen en het treffen van overige infrastructurele maatregelen om ons watersysteem in orde te maken.

Het jaarlijks uitvoeren van

In 2008 is het geraamde netto investeringsvolume van

projecten met een netto investering van € 6,5 mln. In

€ 6.500.000,- niet gehaald. In totaal werd, exclusief grondverwerving, € 5.963.109,- bruto geïnvesteerd en netto

hoofdstuk 8 wordt

€ 3.924.547,-. Het verschil tussen bruto en netto bedragen wordt

gedetailleerd ingegaan op het investeringsprogramma.

gevormd door de binnengekomen subsidies en interne terugboekingen van niet te activeren uren. Het verschil tussen realisatie en raming is reeds verklaard in paragraaf 2.1. De strategische grondvoorraad bedroeg € 2.135.468 op 31 december 2008. Op 31 december 2007 was dit € 1.623.170. In 2008 zijn in totaal 32 koop- en 23 verkoopovereenkomsten

77

gesloten. Een groot deel van deze overeenkomsten hadden betrekking op de Tungelroysebeek. De neergaande trend in de realisatie van gronden heeft zich in 2008 gestabiliseerd en wij zijn voortvarend gestart met het verwerven van strategische gronden vooruitlopend op het vaststellen van de projectplannen. De geringe mobiliteit binnen de grondmarkt blijft een aandachtspunt.

Producten Nr

Naam product

1

Eigen plannen

Omschrijving product Het opstellen van beheersen beleidsplannen rond specifieke thema’s en /of gebieden.

Onderwerpen

Verantwoording

Kaderrichtlijn water

Prioriteit is gegeven aan de implementatie van de Kaderrichtlijn Water, uitwerking van de Flora- en Faunawet, de Optimalisatiestudies Afvalwatersystemen (OAS), en de roluitwerking waterkwaliteit. Hierbij is de keuze gemaakt om de uitwerkingen van de inrichting van vispassages en van beekherstel te temporiseren.

Afronden OAS-project en

Wat betreft de OAS’en zijn Venray, Venlo en Gennep bestuurlijk

opstellen AWA’s.

afgerond. De rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi) Venray wordt aangepast om aan de toekomstige effluenteisen te kunnen voldoen. Tijdens de bestuurlijke afronding van OAS Gennep is met de gemeente Gennep afgesproken, dat de bereikte besparingen, ook die voor de gemeente, zullen worden ingezet voor de realisatie van de KRW-doelstellingen. De OAS Panheel is afgerond. Besloten is dat het afstroomgebied van rwzi Panheel wordt meegenomen in de opgestarte OAS Roermond om te bezien of hier optimalisatiemogelijkheden liggen. De start van OAS Roermond heeft vertraging opgelopen door de slechte kwaliteit van de rioleringsgegevens en wordt medio 2009 afgerond. Voor de OAS Weert/Meijel is een alternatieve methode ontwikkeld om de urgentie en prioriteit voor de aanpak van overstorten (T=2 en T=5) te bepalen. De OAS Weert vergt hierdoor meer tijd dan voorzien. In 2009 wordt besloten of deze methodiek bruikbaar is en eventueel kan worden opgeschaald

78

voor heel Limburg. Eind 2008 is gestart met de uitwerking van een bijdrageregeling voor de aanpak van de meest urgente riooloverstorten. Ook is gestart met het ontwikkelen van een strategie voor de verankering van de maatregelen voortkomend uit de OAS-en in een Afvalwaterakkoord (blauwdruk AWA+). Roluitwerking waterkwaliteit

In het kader van de roluitwerking waterkwaliteit hebben wij in 2008 een systeemanalyse gestart om te bepalen wat de belangrijkste bronnen van slechte waterkwaliteit zijn, en om de (landbouwkundige) speerpunten te bepalen teneinde de waterkwaliteit te verbeteren. De afronding van dit onderzoek vindt plaats in het 1e kwartaal van 2009. In 2009 volgt het vaststellen van speerpunten en stellen wij een Plan van Aanpak op.

Uitwerken inrichtingseisen vispassages

Er is een onderzoek gestart naar vismigratiemogelijkheden. Dit heeft een bredere scope dan alleen vispassages te beoordelen wat eerst de bedoeling was. Dit heeft tot nu toe een rapport voor het Maasterras-gebied opgeleverd met migratieknelpunten en mogelijke oplossingen hiervoor. Overwogen wordt om de rest van het beheersgebied in 2009 en 2010 te inventariseren.

2

Plannen van derden

Het beoordelen en zo nodig beïnvloeden van beleid en plannen van derden ten behoeve van het realiseren van doelstellingen van het waterschap.

Onderwerpen

Verantwoording

Beoordelen en beïnvloeden

In 2008 hebben wij een reactie gegeven op de ’Gemeentelijke

van plannen van derden (o.a. Gemeentelijke

rioleringsplannen (GRP’s) Leudal, Beesel, Roermond en Gennep. De GRP’s Horst en Maasgouw hebben wij in

Rioleringsplannen) Adviseren van derden in de rol

behandeling. Het GRP van Venlo is niet geactualiseerd maar er heeft wel verdere afstemming over de uitvoering plaatsgevonden

als waterautoriteit

in 2008. Voor het GRP Venray heeft een evaluatie plaatsgevonden. Veel gemeenten zijn voornemens een nieuw GRP op te starten dan wel hun oude GRP bij te stellen met het oog op de KRW en het GRP+, hetgeen ook uit het aantal binnengekomen en lopende plannen blijkt. Hierop hebben wij bij de gemeenten ook aangedrongen. Om de inhoud, het proces rondom en onze betrokkenheid bij het opstellen van GRP’s (verder) te verbeteren is het interne project ’Verbetertraject GRP’s’ i.s.m. Waterschapsbedrijf Limburg en Waterschap Roer en Overmaas opgestart. De resultaten hiervan worden begin 2009 verwacht. Daarnaast loopt het provinciebrede project GRP+. Wij hopen ook met dit project onze betrokkenheid

79

bij en de kwaliteit van het GRP+ (verder) te kunnen verhogen, zeker nu het belang van het GRP voor de aanpak van o.a. riooloverstorten met het oog op nieuwe wetgeving (Waterwet, wet gemeentelijke watertaken e.d.) verder toeneemt. In totaal vergde de advisering van de plannen van derden minder tijd dan was voorzien, met uitzondering van de advisering rond de GRP’s (inclusief verbetertraject). 3

Aanleg, verbetering en

Het tot stand brengen, vernieuwen, aanpassen en van derden

onderhoud van watersystemen

overnemen van natte infrastructuur (= samenstel van watergangen). Hiertoe behoort ook groot onderhoud aan watergangen.

Onderwerpen Uitvoering MIP watersystemen

Verantwoording Zie bij ’projecten’.

en waterkeringen jaarschijf 2008 4

Baggeren van waterlopen en

Derden stimuleren om een baggerplan op te stellen. Verstrekken

saneren waterbodems

van een geldelijke bijdrage aan derden voor het verwijderen van verontreinigde bagger.

Onderwerpen

Verantwoording

Implementeren nieuwe regelgeving voor

We volgen de ontwikkelingen rond weten regelgeving. In dit kader maakten wij vanaf eind 2008 gebruik van

waterbodembeleid

Senternovum/Bodem+, waarvan de uren-inzet werd gefinancierd door het ministerie VROM. Deze inzet was bedoeld om de implementatie van het Besluit Bodemkwaliteit te faciliteren bij de waterschappen. Het inventariseren van de baggerproblematiek bij zandvangen en Peelkanalen, die in de begroting was aangekondigd, is nog niet opgepakt. Wij kennen hier geen grote prioriteit aan toe.

5


Het meten van relevante parameters om de toestand en het effect van maatregelen en het functioneren van het watersysteem te kunnen beschrijven en beoordelen ten aanzien van de waterkwaliteit.

Onderwerpen

Verantwoording

Vergaren van gegevens

Het ecologische en chemische meetprogramma is volgens plan uitgevoerd, hoewel de geplande extra aandacht voor het bestrijdingsmiddelenonderzoek minder is geweest dan nodig was, omdat het analysebudget bij INTERTEK beperkend was. Het budget van INTERTEK is niet overschreden. De aanwezige analyseruimte bij andere partners hebben we echter niet kunnen uitputten, omdat dit te laat beschikbaar kwam.

80

In het kader van dit product is de brede screening bestrijdingsmiddelen uit 2007 verdiept, zijn voor de EU verplichte zwemwaterprofielen opgesteld en is een onderzoek gestart via de STOWA naar de werking van peilgestuurde drainage t.a.v. de waterkwaliteit. Onderzoek brede screening

De brede screening uit 2007 is in 2008 voortgezet in de vorm van

bestrijdingsmiddelen

een doelgerichte monitoring van een aantal probleemstoffen cq. locaties. Zowel over de screening in 2007 als de verdiepingsslag in 2008 vindt rapportage plaats begin 2009. Daarbij presenteren we ook een verdere aanpak.

Opstellen zwemwaterprofielen

Als vervolg op de activiteiten in 2007, zijn in 2008 14 zwemwaterprofielen opgesteld. In het 1ste kwartaal van 2009 worden deze profielen bestuurlijk behandeld. Hiermee voldoen we voor wat betreft het opstellen van zwemwaterprofielen aan de Europese Zwemwaterrichtlijn. Er is een overschrijding van ca. € 50.000 (=12%) op dit deelproduct. Dit is met name een gevolg van extra urenbesteding in het kader van adhoc-vragen en aan rapportages over de ecologische waterkwaliteit.

6

Getransporteerd afvalwater

Het vernieuwen, aanpassen, onderhouden en beheren van de transportgemalen en -leidingen

Onderwerpen

Verantwoording

Optimaliseren van rioleringsstelsel in

-

Het renoveren van een aantal gemalen in o.a. Well, Wellerlooi en Meerlo is in 2008 uitgevoerd. De

samenwerking met

elektrotechnische installaties van een aantal gemalen in

gemeenten. -

Meerlo, Broekhuizervorst en Blitterswijck zijn vervangen. Met gemeente Bergen is overleg geweest over de

-

benodigde capaciteit en zijn vijf gemalen gerenoveerd. In het kader van het Zandmaasproject bestaat de kans dat transportleidingen moeten worden verlegd. Leidinginspecties worden gepland.

7

Zuiveren van afvalwater

Het vernieuwen, aanpassen, onderhouden en beheren van de zuiveringsinstallaties.

Onderwerpen

Verantwoording

Optimaal benutten van de

In 2008 is voldaan aan de (gebiedsgerichte) verwijdering van

capaciteit van de rwzi’s.

fosfaat, stikstof en CZV (=Organische stoffen). Op de zuivering Venray hebben in 2008 enkele overschrijdingen van de vergunning plaatsgevonden in de concentraties CZV en onopgeloste bestanddelen. Er is reeds lang bekend dat de RWZI

81

Venray overbelast

is

en

dat

renovatie/verbouwing

hierin

verandering brengt. Deze renovatie is inmiddels voorbereid. De OAS studie heeft inzicht verschaft in de benodigde capaciteit en de (toekomstige) effluenteisen. In 2008 is het ontwerp en bestek gemaakt voor de renovatie en begin 2009 is het werk aanbesteed. In april 2008 hebben wij ons eraan gecommitteerd (in de MJA-3) om over de periode 2005 – 2020 een energie-efficiency verbetering van 30% te bewerkstelligen. Dit zal geconcretiseerd worden d.m.v. 4-jarige energie-efficiency plannen (o.a. EEP 2009 - 2012). Hierbij moet men denken aan maatregelen op het gebied van energiezorg, procesefficiency, ketenefficiency en inzet van duurzame energie. 8

Verwerkt Slib

Het vernieuwen, aanpassen, onderhouden en beheren van de slibverwerkingsinstallaties.

Onderwerpen

Verantwoording

Realiseren slibreductie door

Goede slibontwatering vermindert het gasverbruik op de

nieuwe technologieën.

slibdrogers. Mede om die reden is veel aandacht besteed aan het optimaliseren van de slibontwatering. De slibdroger Venlo heeft in het laatste kwartaal diverse problemen gekend. Daardoor heeft de slibdroger het productieplancijfer van 2008 niet gehaald. Door de instabiele werking van de droger heeft onvoldoende warmtelevering aan Leolux plaatsgehad.

Verbeteren van de energieefficiency 10

Vergunningen en meldingen

Verstrekken van onder andere beschikkingen op aanvragen voor

op grond van de Wvo

vergunningen en overige ontheffingen als gevolg van de Wet Verontreiniging Oppervlaktewater.

Onderwerpen


Vergunninge n AMvB-

Overstort vergunningen

Overige WVOvergunningen

inrichting Begroot 2008

61

4

211

Gerealiseerd t/m periode

49

1

88

Werkvoorraad 1-1-2008 Ingekomen in 2008 2008 Afgehandeld in 2008 2008 Werkvoorraad 31-12-2008

32 40 49 23

5 0 1 4

26 87 88 25

82

Voorgaande tabel geeft inzicht in de prestatiegegevens en werkvoorraad op het terrein van beschikkingen ingevolge de Wet Verontreiniging Oppervlaktewateren. Het ondersteunend systeem voor registratie van vergunningen was per 1 oktober 2008 operationeel. Bij 9 op de 10 aanvragen is de termijn voor afdoening overschreden. Hiertegen was bezwaar en beroep mogelijk die evenwel niet zijn ontvangen. Naast de opstartfase na de reorganisatie begin 2008 vormt de krappe bezetting hiervoor de oorzaak. Dat dit beter moet, behoeft geen betoog. Eind 2008 waren 98% AMvB-vergunningen actueel (d.w.z. korter dan vijf jaar geleden op actualiteit getoetst). Eind 2008 beschikten (voor zover relevant, want de gemeente Kessel loost op rijkswater) 16 van de 18 gemeenten in ons beheersgebied over de wenselijk geachte (overall) vergunning voor alle riooloverstorten in een gemeente. Uitsluitend voor de gemeenten Venlo en Weert is dit nog niet gerealiseerd; de aanvraag voor een overall vergunning is nog niet ingediend, omdat de dialoog nog niet is afgerond. Voor deze twee gemeenten geldt dat per overstortlocatie moet worden beoordeeld of de lozing is vergund. In 2008 is de (overall) vergunning voor de gemeente Venray afgehandeld. De prestaties op het terrein van Overige WVO-vergunningen blijven achter omdat het project Opschonen WVO-vergunningen om capaciteitsredenen is gestopt. Op verzoek van VROM hebben wij de IPPC-databank bijgewerkt. De IPPC-richtlijn is een Europese richtlijn inzake geïntegreerde preventie en bestrijding van verontreiniging. Wij hebben besloten via een enquête onder ruim 290 (agrarische) bedrijven te komen tot een IPPC-toets. Wij volgen hierbij de methodiek die de Brabantse waterschappen hanteren voor lozingen vanuit intensieve veehouderijen. De respons bedraagt tot nu circa 60%. Een herinneringsbrief wordt verstuurd. Handhaving Wet Verontreiniging

Het uitvoeren van toezicht en controles gericht op de naleving van de Wet Verontreiniging Oppervlaktewater en de daaruit

Oppervlaktewateren

voortvloeiende of daarmee samenhangende regelgeving, waaronder vergunningen.

Onderwerpen

Verantwoording

83

Omschrijving

Toezicht WVO


1409 1768

Opsporing

Bestuursrechtelijk

WVO

optreden WVO 8 2

57 38

Bovenstaande tabel geeft inzicht in de prestatiegegevens op het terrein van de Handhaving van de Wet Verontreiniging Oppervlaktewateren. De taakuitoefening beantwoordde volledig aan de kwaliteitseisen, zoals deze zijn gesteld in het kader van de professionalisering van de (milieu)handhaving; dit is eind 2008 bevestigd door Gedeputeerde Staten. Deze kwaliteitseisen gelden voor toezicht en handhaving WVO en Grondwaterwet. Deze kwaliteitseisen hebben betrekking op het proces; daarnaast zijn er naleefpercentages, die iets zeggen over de uitkomsten van de handhavingsinspanning. Wij hebben in 2008 besloten medewerking te verlenen aan de uitvoering cross compliance controles (in ons beheersgebied 58 controles in 2008; Deze zijn alle uitgevoerd, waarbij geen doormeldingen van overtredingen aan de AID nodig zijn geweest. Bij een aantal aangewezen watergangen (in ons beheersgebied circa 159 km watergang) dient een teeltvrije zone van 5 meter in acht te worden genomen. Toezicht en handhaving is gestart zodra gewassen zichtbaar worden. Via internet en relevante bladen is strategie en aanpak toegelicht. Circa 100 inspecties zijn uitgevoerd. Tijdens de inspecties zijn circa 40 overtredingen geconstateerd. Wij vinden het verminderen pilot Vernieuwing Toezicht (doel: vermindering inspectiedruk bij de land- en tuinbouwbedrijven door verdere samenwerking bij toezicht tussen AID, gemeenten, provincie en waterschap). Handhaving Wet Verontreiniging Oppervlaktewateren Naleefgedrag Onderwerpen

Verantwoording De prioriteiten voor de WVO-handhavingsactiviteiten in 2008 zijn bepaald met behulp van de zogenaamde PNP-methodiek, zoals deze door de Unie van Waterschappen is ontwikkeld. Daarbij hebben wij verzocht op een vergelijkbare wijze inzicht te geven in

84

toezicht Grondwaterwet en Wet op de waterhuishouding / keur. De uitwerking vindt in 2009 plaats.

Doelgroep

NalevingsNalevingspercentage doelen percentage 2008 (%)

voortschrijdend jaargemiddelde (%)

AMvB-bedrijven: Aandachtsbedrijven

95

> 95

Overstortvergunningen (gemeenten)

80

80 - 85

Glastuinbouw

85

> 95

Open teelt en veehouderij

85

95

Rioolwaterzuiveringsinstallaties

99

> 95 en

Overig, inclusief bodemsaneringen en proefbronneringen

85

> 95

In de voorgaande tabel vindt een confrontatie plaats tussen het bestuurlijk vastgestelde naleefpercentage en het gerealiseerde naleefpercentage in 2008. Het naleefpercentage heeft alleen betrekking op hetgeen geconstateerd is tijdens een integrale inspectie en wordt volgens de volgende formule bepaald: totaal aantal nageleefde voorschriften / totaal aantal gecontroleerde voorschriften. Het hoge naleefgedrag heeft tot gevolg gehad dat er minder repressief hoefde te worden opgetreden (bestuursrechtelijk en/of strafrechtelijk). In 2008 zijn 1768 inspecties uitgevoerd in het kader van toezicht op de naleving van de bij of krachtens de WVO gestelde regels. Dit betreft 1503 inspecties op locaties en 265 administratieve inspecties. Tijdens de inspecties zijn 120 overschrijdingen (= 7%) geconstateerd. Uitvoering van de Wet hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden (als gedelegeerde taak van de provincie) vindt plaats tijdens het zwemseizoen; tijdens het zwemseizoen hebben zich geen incidenten voorgedaan. Wij hebben het jaarverslag op 10 december 2008 vastgesteld. Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (=WABO)

Voorbereiden implementatie WABO

Onderwerpen

Verantwoording

85

De parlementaire behandeling van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht is afgerond. De WABO is inmiddels in het Staatsblad verschenen. Een eerste concept van het Besluit omgevingsrecht en de ministeriële regeling omgevingsrecht is gepubliceerd. De invoeringsdatum van deze wettelijke regelingen is op zijn vroegst gesteld op 1 januari 2010. De samenwerking tussen waterschappen enerzijds en gemeenten / provincie anderzijds op het terrein van toezicht indirecte lozingen is een bestuurlijk thema. De waterschappen hebben in Unieverband positie bepaald over het Rapport van de Commissie Mans en het kabinetsstandpunt hieromtrent. In 2008 hebben wij de ontwikkelingen gevolgd. In 2008 vond dienstverlening inzake Wet afvalwater plaats aan 12 gemeenten in ons beheersgebied. Hierbij werden tegen vergoeding inspecties uitgevoerd bij bedrijven die onder bevoegd gezag van gemeenten vallen in het kader van de Wet milieubeheer gericht op afvalwater. Op 29 oktober 2008 hebben wij ingestemd met voortzetting van de dienstverlening in 2009. 9

Subsidie lozingen

Stimulering derden aanpak puntlozingen.

Onderwerpen

Verantwoording

Subsidie verstrekking

In 2008 is een beperkt aantal verzoeken tot daadwerkelijke uitkering van de subsidie behandeld. Dit kostte minder uren dan geraamd.

10

Aanpak diffuse emissies

Stimuleren van derden om diffuse emissies aan te pakken

Onderwerpen

Verantwoording

Invulling geven aan onze

Er is minder besteed dan geraamd door het geven van prioriteit

agendastellende rol

aan andere onderwerpen. Hierbij is er onder andere minder aandacht geweest voor stedelijke emissies (zoals gifvrij

Inbreng leveren in SGBP en KRW

onkruidbestrijding) dan vooraf geraamd of wenselijk geacht.

Adviseren bij waterkwaliteitsvraagstukken Dubo-centrum Limburg subsidiëren

86

5.3


)

.

1

%

#

/ .

#

%

42 Personeelslasten 43 Goederen en diensten van derden 44 Bijdragen aan derden 50 Kapitaallasten 51 t/m 59

Lasten uit doorberekening

' (

' (

' (

' (

800

30.000

30.000

2.600

24.913.498

25.572.830

24.518.794

24.497.699

7.800

0

10.000

4.930

2.224.588

3.531.042

3.531.042

2.631.495

784.755

494.222

1.296.040

1.925.523

Totaal Lasten

83 Goederen en diensten aan derden 86 Interne verrekeningen

' (

' (

51.398

50.000

121.000

80.516

' (

0

543.000

686.752

0

Totaal Baten " %

# &

$

Toelichting 43 Goederen en diensten van derden In de begroting 2008 hadden wij rekening gehouden met inhuur van derden ten hoeve van het uitvoeren van chemische analyses met betrekking tot het monitoren van de waterkwaliteit. Doordat er echter nog ruimte aanwezig was binnen het aantal beschikbare laboratoriumpunten (afname laboratoriumdiensten Intertek) heeft de inhuur van extra nagenoeg niet plaatsgevonden.

43 Goederen en diensten van derden Een bedrag van € 24.322.294 (2007: € 24.378.206) heeft betrekking op de bijdrage van ons waterschap aan het Waterschapsbedrijf Limburg. Dit bedrag is lager dan in de rekening 2007. Vanwege de overgang van de afdeling Vergunningen en Handhaving van het Waterschapsbedrijf Limburg naar ons waterschap zou de bijdrage eigenlijk nog verder hebben moeten dalen. Vanwege een latere overgangsdatum van het laboratorium naar Intertek, tegenvallende energieprijzen en hogere personeelskosten is de daling niet zo hoog uitgevallen dan normaliter verwacht mocht worden. Een en ander is in de vorm van een begrotingswijziging met toelichting, in vergadering van het algemeen bestuur van 5 maart 2008 voorgelegd.

50 Kapitaallasten Hier worden de kapitaallasten verantwoord van de investeringen die ten behoeve van dit thema zijn gedaan. Door de lagere financieringskosten van de organisatie en door vertraging in de investeringsplanning, zijn de kapitaallasten lager dan geraamd. In de begroting 2009 hebben wij al een correctie vanwege de opgelopen achterstand uitgevoerd. Het niet benutte budget moet dan ook worden gezien als een incidentele meevaller.

51 t/m 59 Lasten uit doorberekening In de afdelingskostenplaatsen worden alle kosten (salariskosten, sociale lasten, reiskosten, studiekosten enzovoort) van een afdeling verzameld waarna op basis van het aantal direct

87

productieve uren een uurtarief wordt berekend. Vervolgens berekenen we op basis van de werkelijke tijdsbesteding 2008 de kosten door naar de desbetreffende producten en thema’s. De geraamde en gerealiseerde uren dienen feitelijk dus als verdeelsleutel van de afdelingskosten naar rato van de inzet van medewerkers (kostenverdeling). De verschillen ontstaan, doordat de werkelijke tijdsbesteding van medewerkers anders is geweest dan werd gedacht. Dit leidt op rekeningsbasis niet tot feitelijke meerkosten voor de organisatie, enkel tot een andere verdeling van kosten naar producten en thema’s.

83 Goederen en diensten aan derden De inkomsten uit geleverde goederen en diensten zijn afgerond € 40.000 lager dan begroot. Er zijn minder verzoeken geweest voor handhaving zwemwaterkwaliteit voor derden en minder inkomsten uit handhaving Wet Afvalwater voor gemeenten.

86 Interne verrekeningen In de begroting was ervan uitgegaan dat de meerkosten vanwege de overgang van Vergunningen en Handhaving naar ons waterschap zou leiden tot een begrotingstekort. Omdat een begroting (lasten en baten) in evenwicht moet zijn hadden wij daarom in de begroting al rekening houden met een bijdrage uit de reserves van € 543.000. Vanwege tegenvallers bij het waterschapsbedrijf is op basis van de begrotingswijziging voorgelegd aan het algemeen bestuur van 5 maart 2008, het geraamde tekort verhoogd met € 143.752 tot € 686.752. De onttrekking aan reserves ten behoeve van de algemene dekking van de werkelijke lasten en baten op jaarrekeningbasis, mag pas plaatsvinden nadat het rekeningsaldo is bepaald en er een bestemmings-/dekkingsbesluit over het saldo is genomen. Op begrotingsbasis wordt de onttrekking aan de algemene reserves wél vooraf geraamd, omdat een begroting nu eenmaal in evenwicht moet zijn. Overigens kan op basis van het rekeningssaldo, de feitelijke dekking van het tekort uit de reserves achterwege blijven. Baten en lasten 2008 via invalshoek van de producten -

, % #&

1

#

)

.

%

' ( - % $

Aanleg, verbetering van watersystemen Monitoring watersystemen Baggeren van waterlopen en saneren waterbodems

+

- % $

+

3.682.018

3.682.018

3.093.213

50.000

50.000

48.670

751.057

394.624

443.881

0

0

0

1.984

0

694

0

0

0

5.280.718

5.408.572

5.408.572

0

0

0

11.824.161

12.540.262

12.540.262

0

0

0

6.017.548

6.261.570

6.261.570

0

0

0

WVO vergunningen en meldingen

995.741

256.771

304.608

543.000

686.752

0

Handhaving WVO

963.479

744.238

918.423

0

71.000

31.846

Rioleringsplannen en subsidies lozingen

76.675

79.969

76.671

0

0

0

Aanpak diffuse emissies derden

34.713

17.852

14.353

0

0

0

Getransporteerd afvalwater Gezuiverd afvalwater Verwerkt slib

' ( "

#


88

6 Thema bestuur, communicatie en heffingen 6.1


Wij willen een transparant functioneel bestuur zijn. In de algemene bestuursvergaderingen bespreken wij het nieuwe beleid, stellen de begroting en de rekening vast en controleren wij de werkwijze van het dagelijks bestuur. Het algemeen bestuur heeft in 2009 zeven (7) keer vergaderd en 38 besluiten genomen. In de zeven vergaderingen zijn besluiten genomen over diverse onderwerpen namelijk besluiten met als doelstelling dat het bestuur:

•

kenbaar maakt waar beleidsaccenten liggen;

•

de beleidscyclus van begroting rapportages en jaarrekening goedkeurt;

•

draagvlak creëert voor onze activiteiten, klantgericht meedenkend en betrouwbaar.

Beleidsaccenten Beekherstel Wij hebben in het kader van beekherstel besloten inrichtingsplannen goed te keuren en kredieten beschikbaar te stellen voor de Tungelroyse beek west, de Eckeltse beek en de aquaplanning de Swalm.

Nieuw Limburgs Peil Voor het opstellen van het Nieuw Limburgs Peil is de Eindrapportage pilot GGOR Peelrestanten Midden Limburg vastgesteld. Één van de maatregelen is het aanbrengen van een scherm (kade) rond de Peel. Hiervoor is € 1.432.389 beschikbaar gesteld.

WB 21 In juli is de regionale normering wateroverlast ( WB21 ) vastgesteld. Teneinde de belangen van het watersysteem veilig te stellen en tegelijkertijd maximale duidelijkheid te verschaffen aan de bij het waterbeheer betrokken belangen in de beekdalen,is ingestemd met de normering in de beekdalen te differentiëren. Wij hebben in het normeringvoorstel aan Gedeputeerde Staten opgenomen dat de beekdalen (P2/3-gebied met een SEF-functie) genormeerd worden op T=10, met uitzondering van de gedeelten die vallen binnen de zogenaamde ‘blauwe zones’ rond de belangrijke beken.

Ontwerp Waterbeheerplan Wij zijn voornemens een nieuw waterbeheerplan (Waterbeheerplan Peel en Maasvallei 20102015) vast te stellen. Daarom is in 2008 gewerkt aan een concept dat eind 2008 ter inzage is gelegd. Van Mook tot Roermond werken we aan veilige dijken, droge voeten, voldoende en schoon water. In het waterbeheerplan leggen wij vast hoe wij het watersysteem binnen het beheergebied op orde wil brengen en houden. In het plan staan hiervoor de ambities en doelstellingen omschreven, en het pakket aan maatregelen dat het waterschap voornemens is de komende jaren uit te voeren. Voorbeelden van maatregelen uit het waterbeheerplan zijn: herstellen van het watersysteem volgens Nieuw Limburgs Peil, verhogen van het

89

beschermingsniveau tegen overstromingen, aanpak van knelpunten van wateroverlast, herstellen van beken en verbeteren van de rioolwaterzuivering in Venray. Beleidscyclus In juli is de rekening over 2007 vastgesteld met een batig saldo van € 11.557.000 waarvan ruim € 8,5 miljoen vanwege een eenmalige extra dividenduitkering van de Nederlandse Waterschapsbank. Met de bestuursrapportages wordt het lopende begrotingsjaar bijgesteld. In november is de meerjarenbegroting voor 2009-2012 vast. Hierin is de lijn uitgezet om onze uitgaven de komende vier jaar structureel te dekken met de belastinginkomsten. Dit doen we door de komende vier jaar de belastingen iets meer (1 a 2 %) te verhogen dan het inflatiepercentage. Draagvlak Verkiezingen In november zijn de landelijke verkiezingen voor de leden van het algemeen bestuur gehouden. In ons beheersgebied waren er 16 zetels beschikbaar waarvoor zich 136 inwoners verkiesbaar hebben gesteld. Vier partijen behaalden zetels. Water Natuurlijk 3, de Maaslanders 1, de VVD 1, en Waterbelang 11.

Kostentoedelingsverordening watersysteembeheer De nieuwe Waterschapswet noodzaakt tot het vaststellen van een nieuwe kostentoedelingsverordening. We hebben de mogelijkheden van de wet benut om onze kosten zoveel mogelijk rechtvaardig te verdelen. Nu de natuur nagenoeg niets meer betaalt, hebben we deze kosten toegerekend aan de ingezetenen, omdat we een relatief groot deel van ons beheersgebied uit natuur bestaat en deze het meeste profiteren van de natuur. Klantgericht meedenkend en betrouwbaar Presterende waterschappen in Limburg We hebben bestuurlijk terug gekeken op de periode 2004-2008. In de rapportage ‘Presterende waterschappen in Limburg’ wordt geconstateerd dat er veel gebeurt en veel goed gaat. Aandachtspunten zijn een groter oor voor de omgeving, vakkundigheid combineren met flexibiliteit en meer innovatief ondernemerschap Belangrijke gebeurtenissen In januari volgt de heer Timmermans de heer Frey op als algemeen bestuurslid. De officiële start van de bouw van de hoogloods en werf is in februari. In maart brengt de gouverneur L. Frissen een bezoek aan ons waterschap. In juli ontvangen we een Turkse delegatie, die veel belangstelling heeft voor onze benadering van de Kader Richtlijn Water doelstellingen. Na de zomer worden 1000 dijkpalen geplaatst. In oktober geeft mevrouw Nijhof directeur water van het ministerie van Verkeer en Waterstaat het startsein voor het veldonderzoek Peilgestuurde drainage. In oktober wordt de themadag Veilig leven aan de Maas gehouden en de Hoogwatercheck gelanceerd. Het rapport ‘Presterende waterschappen in Limburg’ wordt in oktober in het algemeen bestuur besproken.

90

In november nemen we deel aan een grootse bestuurlijke rampenoefening genaamd de overstromingsoefening Rainbow In het najaar hebben we twee thema-avonden Veilige dijken gehouden. In november wordt de samenwerking WBL en gemeente Venlo voor belastingen ondertekend. In november worden de landelijke waterschapsverkiezingen ‘nieuwe stijl’ gehouden. In december wordt het concept waterbeheerplan ter inzage gelegd.

6.2



Naam

Verantwoording

1

Wijziging belastingstelsel

Als gevolg van de gewijzigde Waterschapswet is per 2009 het belastingstelsel ingrijpend gewijzigd. Vier belastingverordeningen worden vervangen voor: de Kostentoedelingsverordening watersysteembeheer 2009, de Verordening op de watersysteemheffing 2009, de Verordening zuiveringsheffing 2009 en de Verordening verontreinigingsheffing 2009. Het opstellen van de kostentoedelingsverordening heeft veel bestuurlijke aandacht gevraagd. Er zijn achthonderd zienswijzen ingediend op de ontwerpverordening. Dit heeft niet geleid tot een wijziging van het ontwerp. De verordeningen zijn op 12 november 2008 vastgesteld. Op 9 december 2008 hebben gedeputeerde staten van Limburg de goedkeuring aan de verordeningen gegeven. De verordeningen zijn voor het eerst van toepassing op het belasting jaar 2009. Van de kosten van project opstellen kostentoedelingsverordening, gebiedsafbakeningen binnen de categorie ongebouwd en natuurterreinen, geraamd op € 35.000,- waren aan het eind van het verslagjaar € 27.400,-- uitgegeven. De eindafrekening is per 31 december nog niet ontvangen.

Projecten Nr

Naam project

1

Waterschapsverkiezingen

Verantwoording

Het investeringsproject is feitelijk met succes afgerond. De gekozenen (16) en benoemden( 9) zijn op 17 december 2008 tot het algemeen bestuur toegelaten. Tijdens het gehele traject van registratie van groeperingen, via kandidaatstelling tot en met de feitelijke –schriftelijke- verkiezing en het bepalen van de uitslag, hebben zich geen onregelmatigheden voorgedaan die tot een

91

procedure hebben geleid. Landelijk zijn we er niet in geslaagd om het stemmen via internet te organiseren en ook het tellen van de uitgebrachte stemmen heeft langer geduurd dan gepland. De complexiteit van de operatie is onderschat. Van de totaalkosten, geraamd op € 700.000,-- waren aan het eind van het verslagjaar € 541.000,-- uitgegeven, inclusief het onderdeel communicatie. De eindafrekeningen van de Unie van Waterschappen, respectievelijk het Waterschapshuis waren per 31 december nog niet ontvangen 2

Project Elektronische dienstverlening (Uit 2007) Dit project is niet gestart. Er is prioriteit gegeven aan het in kaart brengen van de ICT/GIS- problematiek en het treffen van de noodzakelijke maatregelen. Het project is doorgeschoven naar 2009.

3

Invoering wet modernisering waterschapsbestel Wijziging verslagleggingsvoorschriften De (meerjaren)begroting is aangepast aan de nieuwe voorschriften. In 2009 volgen ook de tussenrapportages en de jaarrekening. Financiële Rechtmatigheid De accountantsverklaring bij de jaarrekening 2009 wordt uitgebreid met een rechtmatigheidsverklaring (naast de reguliere waarheidsgetrouwe verklaring). Wij zijn in 2007 gestart met de voorbereidingen voor dit traject. In 2008 hebben wij een overzicht van alle weten (lokale)regelgeving (Europese, nationale en lokale weten regelgeving) opgesteld die op het waterschap van toepassing is (=normenkader). Het normenkader is vervolgens gefilterd op welke weten regelgeving, in het kader van financiële rechtmatigheid, van belang is (=toetsingskader financiële rechtmatigheid) en welke beheersingsrisico’s we daardoor lopen. Met het oog op de beheersing van de financiële rechtmatigheidsrisico’s is vervolgens een controleprotocol ontwikkeld. Deze ligt thans ter beoordeling voor aan de accountant. Verordeningen art 108 en 109 van de Waterschapswet Conform de wettelijke vereisten zijn in de AB-vergadering van oktober 2008 vastgesteld de:

•

Verordening op de uitgangspunten voor het beleid, voor het beheer en voor de inrichting van de beleids- en

92

verantwoordingsfunctie van ons waterschap (conform artikel 108 Waterschapswet);

•

Verordening op het financieel beheer en op de inrichting van de financiële organisatie ons waterschap (artikel 109 Waterschapswet);

In 2009 wordt een aantal aspecten nog nader uitgewerkt. Te denken valt aan: het verplichte doelmatigheidsonderzoek, opstellen controleprotocol, vorming van een afvaardiging van het AB als gesprekspartner/opdrachtgever voor de accountant.

Producten Nr

Naam product


1

Bestuur

Het democratisch besturen door het nemen van besluiten in vergaderingen en het extern representeren.

Onderwerpen

Verantwoording

(Beleids)beslissingen nemen

Het bestuur stond in het verslagjaar bijzonder in de schijnwerpers

in vergaderingen, overleg overheden en

vanwege de bestuursverkiezing in november 2008.

anderen.Bijeenkomsten, representatie. 2

Externe communicatie

Onze centrale en externe gerichte activiteiten, gericht op het vergroten van kennis en het beïnvloeden van het gedrag van de belanghebbenden.

Onderwerpen

Verantwoording

Beleidscommunicatie: verstrekken van informatie

We hebben veel aandacht besteed aan het communiceren over beleid (ontwikkeling en uitvoering). In 2008 verschenen 4

over ontwikkelingen en doelen van het beleid

Waterwijzers, 1 special over verkiezingen en een heffingenkrant. De website was actueel en met veel beeldmateriaal ook aantrekkelijk gemaakt, elke maand verschenen digitale nieuwsbrieven en er is via internet een hoogwatercheck en een extranet voor Nieuw Limburgs Peil. We organiseerden informatieavonden voor dijkwachten en over het Waterbeheerplan, een verkiezingsavond, twee thema-avonden ‘Veilige dijken, ook in uw belang’, een themadag ’Veilig leven aan de Maas’, een startbijeenkomst voor het onderzoek Peilgestuurde drainage, er waren drie watercafés, twee waterpanels, diverse keukentafelgesprekken De Stuwende Kracht, gezamenlijke klankbordgroepen voor de KRW,

93

begeleidingsgroepen Nieuw Limburgs Peil. Daarnaast maakten we flyers over veilige dijken, botulisme, maaibeleid, Nieuw Limburgs Peil en een informatiebord bij het kleischerm in De Groote Peel. Perscommunicatie

Wij stuurden 60 persberichten, journalisten stelden zo’n 120 vragen en we gaven 10 interviews

Public relations: het opbouwen

We worden steeds zichtbaarder in onze omgeving en krijgen ook

en onderhouden van een goede structurele relatie met

meer verzoeken vanuit onze omgeving. We plaatsten 42 watergangborden, we plaatsten advertenties en publicaties in

externe partners

bladen voor diverse doelgroepen (o.a. in blad Nummer 1), we deelden representatiemateriaal uit zoals tassen en ballonnen, en schaften een informatiepaneel aan om bij evenementen neer te zetten, we gaven een veldgids uit over flora en fauna en zijn begonnen aan een waterwandelgids voor wandelaars (zonder begeleiding van een watergids). We gaven op verzoek 15 waterwandelingen aan diverse doelgroepen en kregen diverse verzoeken voor financiële bijdrage aan evenementen in onze omgeving. We hebben een financiële bijdrage geleverd aan Rozenfeest Lottum (€ 375), Pompen voor een pomp, ’lopen voor Water’ voor de Wereld Waterdag (€ 750), het Agrifestijn (297,50) en het BeterBoek (€ 600,-). Ook hebben we de sponsoring van de Venloop ondersteund en medewerking verleend aan Ommetje Romeinse brug en de opening van de brug bij de Tungelroyse beek.

Educatie: passief aanbieden

Educatie hebben we passief aangeboden. We hebben 40

van educatiemogelijkheden voor onderwijs

excursies op rwzi’s gehouden, samen met Waterschap Roer en Overmaas een opdrachtenboekje gemaakt voor bij deze rondleidingen, boekjes van Droppie Water verstuurd naar scholen en een werkstukkensite aangeboden op onze website.

3

Belastingheffing

Het samenstellen van belastingkohieren en het opleggen van aanslagen.

Onderwerpen

Verantwoording

Opstellen en actueel houden

In het verslagjaar zijn ten gevolge van de invoering van de

van belastingbestanden, belastingverordeningen en

nieuwe Waterschapswet vier nieuwe belastingverordeningen opgesteld.

uitvoeringsregelingen. 4

Invordering

Verzending aanslagbiljetten, betalingsverwerking, kwijtschelding

94

en verdere invorderingsmaatregelen op het gebied van waterschapsbelastingen. Onderwerpen

Verantwoording

Aanslagen, aanmaningen en

De invordering van de belastingen is zonder problemen verlopen.

verdere dwanginvorderingen verzenden. 5

Calamiteitenbestrijding

Bestrijden van afwijkingen van de gewenste hoeveelheid water

watersysteem

dan wel de kwaliteit of ecologische toestand, voor zover dat niet onder de normale bedrijfsvoering valt.

Onderwerpen

Verantwoording

Meldingen

Het meldingensysteem van de afdeling Beheer en Onderhoud Watersystemen heeft als doel de organisatie te ondersteunen in het steeds verder optimaliseren van haar dienstverlening. Daarom zien wij de toename van het aantal meldingen als een positieve bijdrage in de ze ontwikkeling. Met 1.462 geregistreerde meldingen hebben de ingelanden het Waterschap goed weten te vinden. We constateren ten opzichte van 2005, 2006 en 2007 met respectievelijk 534, 597 en 1155 meldingen wederom een stijging van het aantal meldingen en vinden dat een positieve ontwikkeling. De toename van het aantal meldingen geeft ons een indruk over de benaderbaarheid van het waterschap. Deze ontwikkeling zijn op diverse manieren gepromoot, onder ander door het houden van watercafés, bekendmaking op de website en bedrijfsbezoeken in project De Stuwende Kracht. 19% Van de 1.462 meldingen zijn afkomstig van eigen medewerkers of van het telemonitoringsysteem (TMX). Meldingen van eigen medewerkers die betrekking hebben op overtredingen van derden worden via de afdeling Vergunning en Handhaving opgepakt. Meldingen van het TMX-systeem hebben betrekking op een te hoog of te laag peil op strategische plaatsen in het watersysteem. Veelal gaat het hier om wateraanvoer of storingen van technische aard bij pompen en gemalen. 81% Van de meldingen (1175 stuks) zijn afkomstig van derden. Het gemiddeld aantal meldingen per maand ligt rond de 120. In de zomerperiode ligt het aantal meldingen hoger dan in de winterperiode. De verklaring voor meer meldingen in de zomerperiode heeft te maken met het groeiseizoen, zowel voor de landbouw en tuinbouw als ook van de planten in en rondom

95

de beek. Deze factoren zorgen er voor dat er spanning ontstaat tussen de benodigde en de beschikbare wateraanvoer en afvoercapaciteit binnen het beeksysteem en de beheersmatigheid van lastige (on)kruiden. 2008 heeft een natte zomer gekend met in de maanden mei tot en met augustus meer neerslag dan de jaargemiddelden van het KNMI (1971-2000). Bovendien hebben we in het groeiseizoen te maken gehad met lokale onweersbuien die plaatselijk tot grote piekafvoeren hebben geleid. Meldingen komen zowel binnen als buiten kantooruren binnen. Buiten kantooruren is de afdeling Beheer en Onderhoud Watersystemen via de waterwachtdienst 24 uur per dag bereikbaar om acute problemen op te lossen. Een aantal opmerkelijke meldingen / calamiteiten die in 2008 hebben plaatsgevonden zijn:

•

Brand logistiek bedrijf Vitesse op industrieterrein Tradeport. Actie team heeft voorkomen dat bevuild

•

Hoogwater Maas (2x)

•

Wateroverlast in Gekkengraaf vanwege herinrichting van kassengebied Californië.

•

Wateroverlast Vliegbasis De Peel.

•

Diverse vuilwatermeldingen oorsprong Tungelroysebeek

•

Peilbeheer rondom de Tungelroysebeek

•

Wateroverlast Leukerbeek te Swartbroek

•

Wateroverlast Abeek te Stramproy

•

Drooglegging in relatie tot werking gemaal Tongerloo te

bluswater in het watersysteem terecht is gekomen.

Maasbree Het meldingensysteem is onlangs uitgerust met een rapportagetool. Hiermee kan op de effectiviteit van de meldingen per regio, per melding eigenaar en per classificatie beoordeeld en gestuurd worden. Er een contactdag natuurbeheerders gehouden. Een leerzame dag met bevlogen mensen, waarbij op een actieve manier uitwisseling van kennis heeft plaatsgevonden.

96

6.3

Wat heeft het gekost && 2

% % &

, 33

42 Personeelslasten 43 Goederen en diensten van derden 45 Toevoegingen aan voorzieningen

' (

' (

' (

' (

346.065

356.280

356.280

375.787

3.595.566

3.747.444

3.731.012

3.721.144 217.217

28.695

0

0

212.370

247.746

247.746

195.321


609.312

611.668

604.599

706.665

69 Lasten uit doorberekening

242.630

269.732

269.732

269.732

' (

' (

' (

' (

0

0

0

709

54.513

54.762

54.762

56.410

50 Kapitaallasten 51 t/m 59

Totaal Lasten

83 Goederen en diensten aan derden 86 Interne verrekeningen Totaal Baten " %

# &

$

Toelichting 42 Personeelslasten Onder deze kosten zijn de personeelslasten geraamd en verantwoord van het algemeen bestuur, het dagelijks bestuur en de pensioenen wachtgeldverplichtingen van voormalige bestuursleden.

43 Goederen en diensten van derden Een bedrag van € 3.143.302 (2007: € 3.036.153) heeft betrekking op de bijdrage aan het Waterschapsbedrijf vanwege onder andere de aanslagoplegging en invordering voor ons waterschap. Onder deze kostensoort is ook de contributie en de bijdrage aan de Unie van Waterschappen en de Stichting Toegepast Waterbeheer (=STOWA) verantwoord.

45 Toevoegingen aan voorzieningen Jaarlijks wordt de waarde van de toekomstige verplichtingen uit hoofde van wachtgelden en pensioenen herrekend en de noodzakelijk omvang van de verplichte voorziening bepaald. Op basis van de huidige berekeningen si een bedrag van € 217.217 bijgestort om aan de toekomstige verplichtingen te kunnen voldoen.

50 Kapitaallasten Hier worden de kapitaallasten verantwoord van de investeringen die ten behoeve van dit thema zijn gedaan. Door de lagere financieringskosten van de organisatie en door vertraging in de investeringsplanning (verkiezingen moeten nog afgerekend worden), zijn de kapitaallasten lager dan geraamd.

51 t/m 59 en 69 Lasten uit doorberekening In de afdelingskostenplaatsen worden alle kosten (salariskosten, sociale lasten, reiskosten, studiekosten enzovoort) van een afdeling verzameld waarna op basis van het aantal direct productieve uren een uurtarief wordt berekend. Vervolgens berekenen we op basis van de

97

werkelijke tijdsbesteding 2008 de kosten door naar de desbetreffende producten en thema’s. De geraamde en gerealiseerde uren dienen feitelijk dus als verdeelsleutel van de afdelingskosten naar rato van de inzet van medewerkers (kostenverdeling). De verschillen ontstaan doordat de werkelijke tijdsbesteding van medewerkers anders is geweest dan werd gedacht. Dit leidt op rekeningsbasis niet tot feitelijke meerkosten voor de organisatie, enkel tot een andere verdeling van kosten naar producten en thema’s. Met name de bestuursondersteuning, bestuursverkiezingen en de wijziging van het belastingstelsel hebben meer inzet van capaciteit gevraagd dan voorzien.

86 Interne verrekeningen Het vermelde bedrag heeft betrekking op de kosten van wachtgelden en pensioenen van voormalig bestuursleden die wij halen uit de daarvoor ingestelde voorziening. Baten en lasten 2008 via invalshoek van de producten , % - #&

&& 2

% % &

Bestuur Externe communicatie Belastingheffing Invordering Calamiteitenbestrijding watersystemen

, 33

' ( - % $

+

- % $

+

1.975.186

1.665.241

1.993.317

54.762

54.762

219.995

227.475

188.560

0

0

0

2.183.517

2.359.317

2.377.972

0

0

0

762.641

869.109

866.087

0

0

0

91.531

88.227

59.929

0

0

0

' ( "

#


98

57.119

7 Thema Bedrijfsvoering 7.1


De bedrijfsvoering in onze organisatie ontwikkelt zich door middel van het organisatieontwikkeltraject dat in 2006 is gestart. De organisatie ontwikkelt zich langs vier sporen: het doelenspoor, het processenspoor, het leiderschap en cultuurspoor en het communicatiespoor, ter ondersteuning van de overige drie sporen. Onze bedrijfsvoeringsdoelstellingen zijn: • Wij willen het vertrouwen van belanghebbenden in de organisatie vergroten; • •

Wij willen de competentie van medewerkers verhogen; Wij willen contente medewerkers;

•

Wij gaan met een beperkt aantal leveranciers een duurzame relatie aan om gezamenlijk innovatief voordeel te behalen.

In 2008 hebben wij ons geconcentreerd op omgevingsgericht werken. Deelprojecten daarbij waren: een medewerkerstevredenheidsonderzoek, een klanttevredenheidsonderzoek, invoeren human resourcebeleid (HRM), procesmanagement en strategisch beleidsontwerp. De organisatie is getraind in het hanteren van diverse sociale en communicatieve vaardigheden, waaronder de training resultaat gericht authentiek leidinggeven (RAL), resultaatgericht authentiek samenwerken (RAS), de training train elkaar. Eind 2008 hebben wij het klanttevredenheids-onderzoek en het medewerkerstevredenheidsonderzoek gehouden. De resultaten en verbeterpunten zijn opgenomen in het organisatieontwikkelplan 2009. Onze klanten vragen van ons meer begrip en een meer meedenkende houding. Onze medewerkers vragen om betere beloning, aandacht voor competentieontwikkeling en aandacht van de leidinggevende voor wat er leeft op de werkvloer. Ter ondersteuning van het realiseren van de bedrijfvoeringsdoelstellingen is de afdeling Middelen opnieuw ingericht. Gebleken is dat vooral op het gebied van personeel en organisatie en (geografische)informatievoorziening de interne organisatie niet voldoende op orde was. Maatregelen zijn genomen om de situatie weer op orde te brengen. Als eerste is in 2008 werk gemaakt van het op orde brengen van de P&O-werkprocessen en P&O-gegevens. Tweede grote project is geweest het onderzoek naar ICT/GIS mede naar aanleiding van de calamiteit die zich in februari 2008 voor heeft gedaan. Het verrichten van het onderzoek en de besluitvorming erover heeft tot eind 2008 geduurd. Er is een tijdelijk medewerker GIS aangesteld en er is 1 ½ fte formatie-uitbreiding gerealiseerd. Ook is besloten om zowel voor personeel en organisatie als ICT structureel te gaan samenwerken met Waterschapsbedrijf Limburg. Het project ICT op orde zal t/m 2010 in uitvoering zijn. De benodigde aandacht voor het op orde brengen van de interne organisatie heeft tot gevolg gehad dat de geplande invoering van een adequaat human resource instrumentarium niet volledig tot uitvoering is gekomen. In 2008 zijn wij gestart met een fu-water traject. Dit wordt in 2009 afgerond. De overige HRM-instrumenten worden in 2009/2010 ingevoerd.

99

De afdeling Vergunningverlening en Handhaving is succesvol geïntegreerd binnen het waterschap. De bestuurlijke aandacht voor vergunningverlening en handhaving 2008 is verscherpt. We hebben onze processen doorgelicht met behulp van intern opgeleide auditoren en er zijn verbeterfacilitators opgeleid die samen met de organisatie grotere verbeteropdrachten uitvoeren. Er zijn gebiedsbeheerders aangesteld die in overleg met de aanliggende eigenaren communiceren over het juiste peil op het juiste moment. We nemen actief deel in de gebiedscommissies om zo op een integrale manier samen met onze partners te komen tot een taakuitoefening met een groter rendement voor de streek. Binnen de formatie is ruimte vrijgemaakt voor het aanstellen van een adviseur inkoop/ facility die uitvoering geeft aan onze doelstelling om te komen tot een duurzaam inkoopbeleid. In 2008 hebben wij ons geconcentreerd op het in beeld brengen van de huidige situatie, het zoeken van samenwerking met externe partijen en het verkennen van de markt. Ook is in 2008 veel aandacht geweest voor het project Digitalisering. Het project is in de grondverf gezet en wacht op uitvoering in samenhang met de overige ICT-projecten. Een ander belangrijk ontwikkelpunt in de positionering van de interne dienstverlening is het centraal dienstverleningsmeldpunt (integrale service desk). In de praktijk is gebleken dat het niet goed mogelijk is om het project digitalisering en het project invoering CDM door dezelfde projectleider te laten uitvoeren. Het project CDM is doorgeschoven naar 2009.

7.2



Naam

Verantwoording

1

Opstellen HRM-beleid

In 2008 zijn we er niet in geslaagd een HRM-beleid te formuleren, omdat het project P&O op orde alle prioriteit heeft gekregen. In 2009 wordt HRM volwaardig ontwikkeld.

2

Invoeren rechtmatigheid

In 2008 hebben wij gewerkt aan het in kaart brengen van de bestaande verordeningen en wetgeving met financiële consequenties. In 2009 starten wij met het bekijken van de onderliggende processen en procedures en het toezien op correcte naleving hiervan.

3

Opstellen verordening op het financieel beheer

4

Informatiebeleidsplan

De verordeningen die ten gevolge van de wet modernisering waterschapsbestel noodzakelijk waren, zijn open vastgesteld. Het informatiebeleidsplan is in 2008 ambtelijk afgerond. De bestuurlijke vaststelling heeft plaatsgevonden in maart 2009.

100

Projecten Nr

Naam project

1

Personeel en organisatie

Verantwoording

Functietypering en waardering conform Fuwater,

In het vierde kwartaal is het functiewaarderingsproject gestart met ondersteuning van Waterschapsbedrijf Limburg. Het project

competentiemanagement

wordt in april 2009 afgerond. De noodzaak om eerst de P&O werkzaamheden op orde te brengen heeft ertoe geleid dat het project niet, zoals gepland in 2008 is afgerond.

2

Documentaire informatie voorziening Digitalisering documentenstroom

3

In 2008 is een projectplan voorbereid.

ICT Informatiebeveiliging,

Het informatiebeleidsplan is in 2008 ambtelijk afgerond.

informatiebeleid 4

Organisatieontwikkeling In 2008 is de organisatie getraind in diverse communicatieve vaardigheden. Het management heeft de training resultaatgericht leiderschap gevolgd. Een deel van de medewerkers heeft de training resultaatgericht samenwerken gevolgd en alle medewerkers zijn getraind in het ontwikkelen van feedback geven, samenwerken, effectief communiceren en het omgaan met weerstand. Er is een medewerkerstevredenheidsonderzoek en een klanttevredenheidsonderzoek uitgevoerd. De resultaten hiervan zullen vertaald worden naar een programma 2009 dat aan het bestuur zal worden aangeboden. Verder is geïnvesteerd in het omgevingsgericht maken van de organisatie door te werken aan de kwaliteit van het strategisch beleidsproces, het HRM-beleid en het voorbereiden van een opleidingstraject voor procesmanagers.

5

e

WB21 3 fase Inventariseren waterlopen

Het project is in de loop van 2008 gestart. De afronding van de 2e fase van het project heeft meer tijd gevergd dan oorspronkelijk gepland. De latere start en het feit dat er met twee in plaats van drie meetploegen is gewerkt heeft ertoe geleid dat er minder waterlopen zijn ingemeten dan gepland. Het project loopt door in 2009 en zal eind 2009 /begin 2010 worden afgerond.

101

6

Migratie GIS-zes naar IRIS Na enkele vertragingen is de eerste productieversie IRIS 1.0 overgedragen aan de beheerorganisatie van het Waterschapshuis. Interne personele wisselingen hebben verder ook voor enige vertraging gezorgd in de uitvoering van het project. De testwerkzaamheden voor de module grondverwerving (ERGO) zijn uitgevoerd. De geplande testen voor de basismodules zijn doorgeschoven naar 2009.

7

Herziening huisvesting buitendienst De oplevering van de gecombineerde hoogwaterloods heeft in oktober 2008 plaatsgevonden. Het project wordt in de eerste helft van 2009 afgerond.

Producten Nr

Naam product


1


Ontwikkelen van het organisatie- en personeelsbeleid en het beheren van de organisatie- en personeelsgegevens

Onderwerpen

Verantwoording

Ontwikkelen en actueel houden van personeelsbeleid,

P&O op orde In 2008 zijn de organisatie en inrichting van de P&O-

gericht op de mens in de

werkzaamheden met ondersteuning van Waterschapsbedrijf

organisatie.

Limburg (WBL) op orde gebracht. Voor de periode 2008-2010 is een dienstverleningsovereenkomst afgesloten met WBL. Uitgangspunt om de samenwerking een structureel karakter te geven. In de eerste helft van 2008 lag het accent op het op orde brengen van de werkprocessen en de personeelsgegevens. In de tweede helft van 2008 zijn ook de geplande projecten, zoals Fu-water en HRM-beleid opgepakt. Flexibel werken en jaarrooster In 2008 is een systeem van flexibel werken ingevoerd. Het bedrijf is van 7.00 tot 18.15 open en medewerkers zijn vrij om hun contracturen door het jaar heen in overleg met de leidinggevende in te plannen. Deze actie vindt één maal per jaar plaats en wordt ingevoerd in een jaarrooster. Het systeem werkt naar tevredenheid van medewerkers en leidinggevenden. Kam In 2008 zijn interne audits uitgevoerd op alle werkprocessen. Er

102

is een preventiemedewerker benoemd. De voorbereiding van de ISO-certificering van de afdeling Vergunning en Handhaving is uitgevoerd. De certificeringsprocedure vindt plaats in 2009. Bedrijfshulpverlening (BHV) Het BHV beleids- en ontruimingsplan is gereed. Er is een nieuw hoofd BHV benoemd en tevens een plaatsvervangend hoofd BHV. 2

Bestuurlijke en juridische zaken

Kaderstellend adviseren en ondersteunen van bestuur en producthouders bij algemeen bestuurlijke en juridische zaken.

Onderwerpen

Verantwoording

Opstellen/actualiseren van algemene verordeningen.

De projecten bestuursverkiezing en wijziging belastingstelsel (w.o. kostentoedeling) zijn succesvol uitgevoerd.

Juridische kwaliteitszorg

De notitie juridische kwaliteitszorg is opgesteld. In 2009 voeren

verzorgen.

wij een audit juridische kwaliteit uit.

Algemene bezwaar- en beroepszaken houden. Kwijtschelden. Assurantiën beheren.

De w.a.-polis van het waterschap aangepast. Door het nemen van een hoger eigen risico wordt ± € 12.000,-- op de jaarpremie bespaard.

Aansprakelijkheid stellen. Algemene overeenkomsten opstellen. Klachten coördineren waaronder de Nationale

Een nieuw – en voor de burger transparanter en sneller- systeem van schadeafhandeling en de behandeling van verzoeken om

Ombudsman.

nadeelcompensatie is ingevoerd en succesvol gebleken.

Adviseren over weten regelgeving 3

Interne communicatie

Onze centrale en intern gerichte communicatieactiviteiten gericht op het vergroten van kennis en het beïnvloeden van de houding en het gedrag van medewerkers

Onderwerpen

Verantwoording

103

Algemeen

We hebben voor de centrale interne communicatie gezorgd, om iedereen op de hoogte te houden van de beleidsontwikkelingen (need to know) en sociale ontwikkelingen (nice to know) in de organisatie. We organiseerden een Nieuwjaarsontbijt, gaven 4x het personeelsblad Waterwerk uit, hielden intranet actueel en levendig met veel fotomateriaal, deelden met de organisatie de mediaberichten via ’Ons waterschap in het nieuws’ op intranet en organiseerden het jaarlijkse eindejaarsuitstapje. Ook gaven we mogelijkheden om informatie te delen en te ontvangen (tweerichtingsverkeer). We hielden opiniepeilingen via een digitale ‘polleleppoll’ en zetten samen met een programmacommissie waterlunches uit.

Advisering

Ook ondersteunden we de primaire afdelingen. Dit kostte meer tijd dan begroot. Zo hebben we een aantal activiteiten ondersteund die veel communicatieve aandacht vroegen. Bijvoorbeeld voor het team Waterkering en Veiligheid (themaavonden, themadag, hoogwatercheck, communicatie rondom oefening Rainbow) en voor de verkiezingen. De begrote projecten Organisatieontwikkeling, GGOR en diverse projecten waterkwantiteit hebben minder tijd gevraagd dan verwacht, omdat daar minder ontwikkelingen en mijlpalen waren in 2008 waarover gecommuniceerd moest worden.

4

Concerncontrol

Het geheel van centrale activiteiten die gericht zijn op het zo doelmatig mogelijk sturen en beheersen van de organisatieprocessen ten behoeve van de te bereiken organisatiedoelstellingen.

5

Onderwerpen

Verantwoording

(Door)ontwikkelen,

De producten uit de planning-en controlcyclus: de voorjaarsnota

implementeren, opstellen van sturings- en beheer-

2009, de (meerjaren)begroting 2009-2013, de managementsrapportages, de bestuursrapportages en de

instrumenten in ruime zin

jaarrekening 2007 zijn conform planning opgeleverd.

Financieel beleid

Geheel van centrale activiteiten gericht op financiële sturing en beheersing om de juiste voorwaarden te scheppen, zodat de organisatie haar doelstellingen kan bereiken.

Onderwerpen

Verantwoording

(Door)ontwikkelen/actualiseren

In 2008 hebben wij ons gericht op de prioriteiten binnen de Wet

van financieel-economische kaders.

modernisering waterschapsbestel. Het aanpassen van de overige financiële verordeningen en de mandaatregeling vindt in 2009 plaats.

Toetsing op de naleving van

104

de kaders. (Door)ontwikkelen en uitvoeren van de treasuryfunctie 6

Financiële informatieverwerking en -

Het geheel van centrale activiteiten gericht op het voorzien in informatiebehoefte van de ambtelijke en bestuurlijke organisatie

voorziening

ten behoeve van de financiële sturing en beheersing. Het voorzien in de externe informatiebehoefte en – eisen (CBS, EU, UvW, andere waterschappen, provincie, enzovoorts.).

Onderwerpen

Verantwoording

Het voeren en onderhouden

De financiële administratie is op deugdelijke wijze gevoerd. Er is

van diverse administraties

een goedkeurende accountantsverklaring verkregen.

(debiteuren, crediteuren, activa, uren, enzovoorts). 7

Documentaire informatie voorziening

Het geheel van activiteiten dat nodig is om de documentaire informatie actueel en organisatiebreed toegankelijk te hebben en houden.

8

Onderwerpen

Verantwoording

Het beheren van de

In 2008 is de afstemming tussen de nieuw ingestroomde afdeling

documentaire informatie- en

vergunningverlening en handhaving(VenH) en de centrale

poststromen en het archief.

documentaire organisatie gerealiseerd.

Huisvesting en Services

Het geheel van activiteiten dat nodig is om te kunnen beschikken over een ’slim’ kantoor, inclusief alle activiteiten welke in en om het gebouw plaatsvinden en een wezenlijke bijdrage leveren aan de kwaliteit van de organisatie en het welbevinden van de werknemers.

Onderwerpen

Verantwoording

Beheren en onderhouden van

Het centraal dienstverleningsmeldpunt functioneert goed. 94%

het kantoor en de zorg voor alle facilitaire activiteiten die

van alle meldingen worden binnen vier uur afgehandeld. In 2008 hebben wij de professionalisering van het inkopen opgepakt. We

ertoe bijdragen dat zowel de interne klant (bestuur en

werken hierbij samen met WBL en WRO en met het regionaal samenwerkingsverband zuid-west. Afspraken zijn gemaakt om

medewerkers) als de externe

gezamenlijk met een aantal waterschappen gas en elektra in te

klant (bezoekers) die diensten en/of goederen geleverd

kopen. Met WRO en WBL is gewerkt aan de ontwikkeling van één inkoopbeleid, uniforme inkoopvoorwaarden en een

krijgen die zij functioneel wensen.

inkoopreglement dat op hoofdlijnen identiek is.

105

2006

2007

2008

Geregistreerde poststukken

6.408

5.500

5.674

Openstaande poststukken

3.970

3.110

4.217

Openstaande poststukken in rappel

1.838

1.454

2.423

68

75

62

427

450

471

2.758 cm

2.466 cm

5.717

5.461

23.899

25.687

Dynamisch archief in meters Statisch archief in meters Verzoeken om informatie

774

Aangeboden ter archivering Bezoekers waterschap

5.300

Telefonische contacten Meldingen CDM

4.801

Meldingen afgewerkt binnen 4 uur Reserveringen vergaderingen

92% 1.485

1.851

1.857

641

375

241*

Repro zwart/wit kopieën

850.000

1.023.930

1.396.712

Repro kleuren kopieën

140.000

225.556

412.225

Reserveringen dienstauto’s

*afdelingen hebben eigen auto’s 9

ICT

Voorwaarden scheppen, beleid ontwikkelen en toetsen met het oog op het functioneren van het netwerk ter ondersteuning van de primaire en secundaire processen.

Onderwerpen

Verantwoording

Zorgdragen voor een goed uitgeruste werkplek,

(Her)inrichting ICT-functie In 2008 zijn onderzoeken uitgevoerd naar de benodigde

voldoende backup- en

inrichting van ICT/GIS. Geconstateerd is dat wij ons huidig

opslagcapaciteit en de juiste programma’s.

beheer kunnen optimaliseren en dat wij mee moeten groeien met de ontwikkelingen in wetgeving op het gebied van elektronische

Voeren van een helpdesk.

dienstverlening en data-uitwisseling. Ook is het noodzakelijk om vanuit een heldere visie meer sturing te geven aan de ICT/GIS-

Zorgdragen voor voldoende

ontwikkelingen. Er is een stuurgroep informatievoorziening ingesteld en tevens heeft het dagelijks bestuur besloten om in

telecommunicatiemogelijk-

2009 de ICT/GIS formatie met 1½ fte te versterken en de

heden.

samenwerking te zoeken met WBL om zo de dienstverlening te optimaliseren tegen zo laag mogelijke kosten. In 2009 zullen de eerste resultaten van deze maatregelen zichtbaar worden. Informatiebeveiliging De back-up en recovery procedures zijn door een extern bedrijf geaudit. De geformuleerde verbetervoorstellen zijn uitgevoerd. Infrastructuur In 2008 zijn 60 medewerkers voorzien van een smartphone. De Pc’s met Ibrahym en Arc –GIS zijn in 2008 vervangen. Ter ondersteuning van het project stuwende kracht zijn 12 laptops ingericht en uitgeleverd. De testomgeving voor IRIS en

106

Ergo(grondverwerving) zijn ingericht. In februari 2008 hebben wij te maken gehad met een calamiteit. Bij het uitvoeren werkzaamheden rond de uitbreiding van computergeheugen moest gebruik gemaakt worden van back-up bestanden. Deze bestanden bleken, vanwege fouten in de procedure onvolledig te zijn, waardoor diverse gegevens verloren zijn gegaan. Inmiddels zijn maatregelen getroffen om dit te voorkomen. 10

GIS

Onderhouden, inrichten en beheren van de GIS-applicatie. Ondersteunen van gebruikers bij het gebruik van de GISapplicatie.

Onderwerpen

Verantwoording

Inrichten en beheren van het

In 2008 is onderzoek verricht naar de inrichting van de ICT/GIS-

geo-loket.

organisatie. Conclusies zijn geweest dat het bewustzijn van het

Bieden van ondersteuning aan

belang van geografische informatievoorziening voor de primaire processen in de organisatie versterkt dient te worden en dat de

de gebruikers.

formatie kwantitatief en kwalitatief versterkt moest worden om te kunnen voldoen aan de wettelijke verplichtingen en de

Beheren, onderhouden en inrichten van de GIS-applicatie

informatiebehoefte van de organisatie. Eind 2008 is bestuurlijke goedkeuring verkregen voor de (her)inrichting en versterking van de GIS-organisatie binnen het waterschap. Geo-loket In 2008 is een geo-loket ingericht voor het ontvangen en afhandelen van vragen m.b.t. geografische informatie. Het geoloket heeft in 2008 187 informatievragen afgehandeld.

107

7.3


#

3 +

42 Personeelslasten 43 Goederen en diensten van derden 45 Toevoegingen aan voorzieningen

' (

' (

265.823

510.500

351.500

402.272

2.102.604

2.228.580

2.428.580

2.377.645

110.000

135.000

135.000

135.000

1.541.594

1.756.997

1.799.747

1.301.069


3.059.849

3.052.305

2.924.800

2.887.460

' (

' (

Baten uit doorberekening

7.046.870

7.674.582

7.630.827

7.087.192

50 Kapitaallasten 51 t/m 59

' (

Totaal Lasten

51/59

' (

82 Personeelsbaten

0

0

0

1.307


0

0

0

6.147

33.000

8.800

8.800

8.800

86 Interne verrekeningen Totaal Baten " %

# &

$

Algemeen De hier vermelde kosten hebben betrekking op de ondersteunende producten (voornamelijk van de afdeling Middelen) volgens de landelijk voorschriften voor het Beleids- en beheerproces bij waterschappen (=BBP-systematiek). De baten en lasten van de ondersteunende producten worden óf direct naar een thema/product doorbelast óf als overhead naar de verschillende afdelingskostenplaatsen doorbelast. In het laatste geval worden de kosten als opslag in het uurtarief (begrotingsbasis) op basis van de werkelijke urenbesteding 2008 doorbelast naar de eindproducten. In de kostenplaatsen blijven geen kosten achter. Alles wordt uiteindelijk naar de producten doorbelast via de nummers 51 t/m 59 en 69. Het saldo van de ondersteunende producten is daarom altijd 0. Dat de totale bruto kosten uiteindelijk lager zijn uitgevallen heeft vooral te maken met de lagere kapitaallasten. Enerzijds wordt dit veroorzaakt door het achterblijven van investeringen (bijvoorbeeld de ICT investeringen, tractiemiddelen) en anderzijds door lagere rente kosten.

42 Personeelslasten De overschrijding van het budget is het gevolg van de maatregelen die we hebben moeten treffen om ICT/Gis te versterken. De dekking van de meerkosten heeft plaatsgevonden binnen het totale personeelsbudget van de organisatie.

45 Toevoegingen aan voorzieningen De toevoeging aan de voorziening betreft de jaarlijkse toevoeging aan de voorziening onderhoud van het waterschapshuis.

108

Baten en lasten 2008 via invalshoek van de producten -

, % #&

#

3 +

' ( - % $


+

- % $

+

1.293.663

1.348.841

1.287.353

8.800

8.800

10.107

Bestuurlijke en juridische zaken

199.980

181.999

143.839

0

0

0

Concerncontrol en financieel beleid

380.679

389.141

324.650

0

0

0

Financiële informatieverwerking en -voorziening

346.468

369.511

385.564

0

0

0

Interne faciliteiten

2.338.764

2.382.322

2.294.657

0

0

5.986

Huisvesting en services

1.663.272

1.694.114

1.574.165

0

0

161

ICT

757.343

758.426

634.176

0

0

0

GIS

703.213

515.273

459.042

0

0

0

0

0

0

7.674.582

7.630.827

7.087.192

Doorberekening naar producten / thema’s

' ( "

#


109

8 Investeringsprogramma tot en met 2008 8.1

Investeringsprojecten in het watersysteem en de waterkering

Algemeen Zoals in de laatste bestuursrapportage reeds is aangegeven, is in 2008 het investeringsvolume van € 6.500.000,- niet gehaald. In 2008 werd in totaal € 5.963.109,- bruto geïnvesteerd en netto € 3.924.547,- (exclusief grondverwerving). Het verschil wordt gevormd door de binnengekomen subsidies en interne terugboekingen van niet te activeren uren. Projecten In onderstaande overzichten wordt per project de status specifiek aangegeven. Op hoofdlijnen kan over 2008 het volgende worden opgemerkt:

•

Het voornemen was om de projecten Groote Molenbeek, herinrichting traject Venloseweg-spoorlijn, het project OWL (Optimaal Waterbeheer Limburg)/Stuwende Kracht af te ronden. De uitvoering van deze projecten liep vanuit 2007 door in 2008. Het herinrichtingproject werd conform planning in 2008 opgeleverd. Het project OWL/Stuwende Kracht werd in 2008 niet geheel afgerond. De investeringen, in de vorm van het plaatsen van de stuwen, werden nagenoeg geheel gerealiseerd. Ook werd intensief met de betrokken gebruikers overlegd over de juiste plaats en gebruik van de stuwen. Omdat prioriteit is gegeven aan het gedegen overleg met de gebruikers ten behoeve van een breed draagvlak, was concrete afronding van het project in 2008 niet haalbaar.

•

Van veel projecten werd verwacht in de loop van 2008 de voorbereidingfase af te ronden en te starten met de uitvoering. Voor de projecten Kleischerm Groote Peel en Stuwen Groote Peel lukte dat prima. Die projecten werden in 2008, in de vorm van één uitvoeringsproject, niet alleen in uitvoering genomen maar ook afgerond. Dit was mede mogelijk omdat tijdens de voorbereiding en aanbesteding van het project, een alternatieve uitvoeringswijze werd gevonden. Dit innovatief alternatief betekende dat het project niet alleen sneller kon worden uitgevoerd, maar ook tegen maatschappelijk gezien aanmerkelijk lagere kosten. Dit leidde uiteraard ook tot lagere waterschapsinvesteringen in 2008. Van het project Eckeltse beek fase 2 werd conform planning de planvoorbereiding afgerond. Het project werd vervolgens aanbesteed. Echter als gevolg van juridische procedures tegen de gunning kon de concrete uitvoering pas in december starten.

•

Voor veel projecten bleek afronding van de voorbereiding en het concreet in uitvoering nemen van het project in 2008 niet haalbaar. Zo stelden we voor het omvangrijke herinrichtings- en saneringsproject Tungelroyse beek fase 3 de aanbesteding uit. Het beoogde plan werd nog onvoldoende gedragen door de streek. Intensief overleg met de betrokken belanghebbenden, onder meer in de vorm van ’keukentafelgesprekken’ leidde niet alleen tot een breder draagvlak maar ook tot een kwalitatief beter plan. Het project werd vervolgens eind 2008 aanbesteed. Voor de projecten Oude Graaf en Oostrumsche beek fase 3 kregen de grondverwervers te maken met onverwachte wendingen in de onderhandelingen over het beschikbaar stellen van grond. De projecten Roode beek Arcen, Wilderbeek en Venlose

110

Molenbeek stuitten op onverwachte planologische procedures. Intensief overleg leidde vervolgens tot het weer vlottrekken van de projecten. Afronding van de voorbereiding in 2008 was echter niet meer haalbaar. Van het project Kabroekse beek werd gedacht enkele maatregelen te kunnen uitvoeren, vooruitlopend op de totale aanpak. Gekozen werd voor het afronden van een totaal-plan. Het vooruitlopend uitvoeren van maatregelen zou nadelig werken op het gebiedsproces. De projecten Loobeek en Afleidingskanaal herinrichting, Herinrichting Heukelomsche Beek, Sarsven / De Banen en Belfelderbroekbeek, zijn integrale projecten in het kader van Platteland in Uitvoering. De projecten procesleiding is in handen van respectievelijk de gemeente Venray, Provincie/DLG en de gemeente Venlo. Uitgaande van een slagvaardige aanpak van de grondverwerving en opmaken inrichtingsplan was ingeschat dat deze integrale projecten in de loop van 2008 in voorbereiding genomen konden worden. De stagnerende grondmarkt, onduidelijkheid in taak-, en rolopvatting, heeft ertoe geleid dat de planvorming niet kon worden afgerond. Het waterschap is één van de projectpartners in deze integrale projecten. Projectpartners verwachtten van het waterschap de resultaten uit Nieuw Limburgs Peil en een heldere waterambitie die het waterschap In 2008 nog niet kon aanreiken.

•

Niet gepland, maar wel opgenomen en uitgevoerd zijn maatregelen ter opheffing van de Wateroverlast Hazenhorst. Tevens is de voorbereiding van een aantal beekmondingen opgepakt om ervaren vertraging in de voortgang van integrale projecten binnen Platteland in Uitvoering, op termijn te kunnen compenseren met enkele sectorale projecten.

Onderstaand een overzicht van de projecten die wij in 2008 onder handen hadden. Daarbij is per project meer specifiek ingegaan op de werkzaamheden die in 2008 werden verricht. In 2008 (gedeeltelijk) uitgevoerd

Groote Molenbeek, herinrichting traject Venloseweg-Spoorlijn. Het betreft hier een deel van de middenloop van een van de hoofdbeken van het waterschap. De lengte bedraagt ongeveer 2,5 km. Door de realisatie van dit traject werd bereikt dat de Groote Molenbeek vanaf de Middenpeelweg in Sevenum tot aan de kruising met de A73 in Horst opnieuw is ingericht. Daarmee werd de basis gelegd voor de gewenste specifiek ecologische functie van dit beek gedeelte. De uitvoering is in het voorjaar van 2008 afgerond, waarmee ook is voldaan aan de subsdievoorwaarde en in oktober werd de accountantsverklaring opgesteld. De bruto projectkosten komen uit op een bedrag van € 560.000,-- Dit is ongeveer een bedrag van € 100.000,-- lager dan eerder geraamd. De gunstige aanbesteding is belangrijkste oorzaak van de lagere eindrekening.

Eckeltsebeek, fase 2 In het voorjaar zijn alle benodigde vergunningaanvragen ingediend en is gestart met de uitwerking van het bestek. Voor de financiering van de inrichting van de monding op de Maas werd een beroep gedaan op de bijdrageregeling van Rijkswaterstaat herstel en inrichting beekmondingen Maas. De aanbesteding vond plaats in juli. Tegen de voorgenomen gunning van het project werd door een van de aannemers een kort geding aangespannen over de vereiste certificering van de betrokken partijen. Na de uitspraak werd een nieuwe gunning in procedure gebracht. Ook tegen deze voorgenomen gunning werd een juridische procedure

111

e

gestart. In december stelde de rechter het waterschap in het gelijk waarmee de 2 voorgenomen gunning in stand blijft. Aansluitend is de uitvoering gestart.

Scherm Groote Peel Een nader bodemonderzoek toonde aan dat de uitgangspunten en maatregelen van Nieuw Limburgs Peil dienden te worden bijgesteld. Extra hydrologische berekeningen werden uitgevoerd, aan de hand waarvan de locatie en diepte van het scherm werden aangepast. Dit leidde in eerste instantie tot een hogere raming van de uitvoeringskosten. Echter, deze kunnen worden gecompenseerd met lagere kosten voor de stuwen in de Groote Peel. De wijzigingen werden intensief besproken met Staatsbosbeheer. Een nieuwe uitvoeringstechniek kwam in beeld, namelijk het aanbrengen van een dun kunststofscherm, dat relatief snel en goedkoper kan worden aangebracht. Na aanbesteding startte de uitvoering vervolgens na de bouwvakvakantie. De aanbesteding viel gunstig uit, waardoor de raming van de uitvoeringskosten fors naar beneden is bijgesteld. De uitvoering van het project is inmiddels afgerond. De aanbesteding is dermate gunstig uitgevallen waardoor de raming van de uitvoeringskosten fors naar beneden is bijgesteld. De kosten bedroegen ca. € 400.000, bruto en € 240.000,- netto en dit is aanmerkelijk minder dan de € 600.000,- die eerder werd geraamd. De administratieve afwikkeling van de subsidie heeft inmiddels plaatsgevonden.

Stuwen Groote Peel De beoogde aanleg van 6 stuwen werd gerealiseerd in combinatie met het aanleggen van het scherm Groote Peel. De kosten werden ook ten laste gebracht van voornoemde project. Op basis van nadere analyses was duidelijk geworden dat 5 van de 6 voorgenomen stuwlocaties konden worden vervangen door het grootste type OWL stuw. Daarmee werd dit project afgerond.

OWL (Optimaal Waterbeheer Landbouw) 2007 In verband met de bestrijding van de verdroging in het gehele beheersgebied van het waterschap is een plan uitgewerkt “De Stuwende Kracht”. Dit plan heeft tot doel om het reeds lopende project Optimaal waterbeheer in de Landbouw (OWL) uit te breiden over het gehele beheersgebied. In dit kader werden circa 1000 stuwvoorzieningen in primaire, secundaire en tertiaire beken geplaatst. De uitvoering startte reeds in 2007 en is in de eerste helft van 2008 afgerond. Vervolgens werd het beheerprogramma en het inmeten van de geplaatste stuwen ter hand genomen. De totale kosten bedroegen € 3.985.897,- bruto bedragen en € 1,677.856,- netto. Een deel van de in het vooruitzicht gestelde bijdrage zal in 2009 worden ontvangen.

Aquaplanning Swalm fase 1b verwijdering stuw en vistrap (omgeving zwembad Swalmen) De doelstelling van dit project is het verbeteren van de vismigratie. De maatregelen bestaan uit het opheffen van de stuw, het verwijderen van de bestaande vistrap en het hermeanderen van het genormaliseerd traject Swalm. Voor de instandhouding van het peil van de roeivijver werd in een verder bovenstrooms gelegen gedeelte van de Swalm een aanvoerleiding aangelegd. Daarmee werd wateraanvoer onder natuurlijk verval mogelijk. In het voorjaar werd het inrichtingsplan vastgesteld. De

112

uitvoering van dit project startte in september 2008 en is inmiddels afgerond. De totale kosten bedroegen € 195.000,- bruto en € 95.000,- netto. In voorbereiding in 2008 Tungelroysebeek Herinrichting en sanering Fase 3 (Thans deelgebied West genoemd) De opnieuw in te richten delen van de Tungelroysebeek liggen ten westen van de kern Heythuysen en ten oosten van de kern Tungelroy. In een eerdere aanpak is uitgegaan van fase 3 en fase 4 voor de resterende 18,5 km Tungelroysebeek, elk onderverdeeld in herinrichting en saneringsonderdeel. In fase 3 was een lengte van 11,2 km gepland (9 km. herinrichting en sanering en 2,2 km herinrichting). Gezien de stand van zaken voor de diverse trajecten is nu gekozen voor een indeling in deelgebied west en oost (e.e.a. conform de inrichtingsplannen). Voor het westelijke traject is, naar aanleiding van de inspraakreacties, veel tijd geïnvesteerd in communicatie met omwonenden. Veel energie is gestoken in het bespreken van reacties om daarmee mogelijke schade te voorkomen en of voorzienbare schade op voorhand te regelen. Eveneens heeft veel overleg plaats gehad met belanghebbenden en instanties in het kader van de grondverwerving, vergunningen, archeologie etc.. Daarnaast is gewerkt aan het besteksgereed maken van de herinrichting en sanering. De provincie is bevoegd gezag van de sanering. Dit inrichtings- en saneringsbestek werd eind 2008 aanbesteed. Ook tegen deze voorgenomen gunning is door een van de aannemers een kort geding aangespannen. De uitspraak volgt begin 2009 waarna de gunningsprocedure verder kan plaats vinden. De kosten voor de grondverwerving, eerder gefinancierd uit de post Strategische Grondvoorraad werden ten laste gebracht van 2008.

Oude Graaf Het project dient ter bestrijding van de verdroging van natuurgebieden ( Weerter Bos en in den Vloed) enerzijds en ter opheffing van wateroverlast in het stedelijk gebied (Sterksels kanaal) anderzijds. Hiervoor is een plan uitgewerkt voor de herinrichting van de Oude Graaf en het aanbrengen van retentievoorzieningen. Het plan voorzien ondermeer in een verbinding tussen de bovenloop van de Oude Graaf en De Nederweerter Riet. Op verzoek van betrokken partijen werd het project in 2008 in een breder perspectief geplaatst en integraal gewogen. Dit leidde tot vertraging. Bovendien komen de benodigde gronden moeizaam ter beschikking. Een en ander heeft ertoe geleid dat de inspraakprocedure voor dit plan eerst begin 2009 kan worden opgestart.

Kabroeksebeek Voor de aanpak van de wateroverlast bij een lange overkluizing in de kern van Horst zijn bestuurlijk aan de gemeente Horst toezeggingen gedaan en is een plan van aanpak opgesteld. Dit plan van aanpak betreft meerdere maatregelen binnen het totale stroomgebied van de Kabroekse beek. Het projectplan werd vastgesteld en het project bevindt zich in de ontwerpfase. Een belangrijk aspect in dit project is de communicatie met bewoners / belanghebbenden binnen het beekdal. Een begeleidingsgroep werd samengesteld en het eerste overleg met de dorpsraden vond plaats. De hydrologische berekeningen zijn uitgevoerd en een eerste conceptontwerp is opgesteld. Dit zal begin 2009 met de streek worden besproken.

113

Rode beek Arcen, herinrichting Ook aan de Rode beek is de specifiek ecologische functie toegekend. Door de huidige inrichting voldoet de beek hier niet aan. Ook is de monding van dit beeksysteem in de Maas niet of onvoldoende ingericht voor de vismigratie. Rijkswaterstaat levert in het kader van het convenant Herstel Beekmondingen een bijdrage van 50 % in de kosten. De gronden zijn in eigendom bij het Limburgs Landschap, waardoor de voorbereidingstijd relatief kort kan zijn. Samen met de betrokken partijen is de afgelopen periode gewerkt aan het opstellen van een visie en concreet inrichtingsplan. Door langere doorlooptijden van benodigde vergunningen, in het bijzonder de bestemmingplanprocedure, bleek uitvoering in 2008 niet haalbaar. Start van de uitvoering is voorzien in het voorjaar 2009.

Oostrumsebeek, herinrichting fase 3 De benedenloop van deze beek heeft de status specifiek ecologische functie en werd gedurende de afgelopen jaren grotendeels opnieuw ingericht. Enkele delen van de benedenloop, met een totale lengte van ongeveer 1,5 kilometer, konden omreden van beschikbaarheid van gronden nog niet worden opgepakt. In goed overleg met de gemeente Venray kwam in 2008 een groot deel van de benodigde ruimte beschikbaar. Op basis daarvan werd een inrichtingsvisie opgesteld die na beoordeling door de gebiedscommisie als sectoraal plan werd opgepakt en uitgewerkt. Het inrichtingsplan wordt in het voorjaar van 2009 in procedure gebracht.

Loobeek en afleidingskanaal herinrichting Aan dit beeksysteem, gelegen in de gemeente Venray, is eveneens de specifiek ecologische functie toegekend. Eind 2005 startte de gemeente Venray met de uitwerking van het deelgebied "Loobeekdal" in de vorm van het integrale project "Masterplan Loobeekdal". Het opmaken van het Masterplan/inrichtingsplan vergt meer tijd dan verwacht. Oorzaken daarvan zijn de procedurele stappen voor integrale projecten binnen Platteland in uitvoering, de onduidelijkheid over taken en rollen van de projectpartners in de ruimteregeling en de onderlinge afstemming van dat Masterplan en het gebiedsproces Nieuw Limburgs Peil. In het najaar zei de landbouw het vertrouwen in het inrichtingsplan op. Het waterschap zocht met de betrokken projectpartners naar de ruimte en oplossingen om toch te komen tot een breed gedragen inrichtingsplan. Voor de realisering van het project verwierf het waterschap een bijdrage van ca. € 1,3 mln in het kader van de bijdrageregeling Synergie en KRW. Het inrichtingsplan zal in de loop van 2009 worden afgerond.

Herinrichting Heukelomsebeek Voor de herinrichting van dit beeksysteem wordt in het kader van de reconstructie, onder leiding van de gebiedscommissie, een integraal inrichtingsplan opgemaakt. Het herstel van de monding van de beek in de Maas is onderdeel daarvan. Medio 2008 werd het werkplan en kostenraming opgesteld, wat werd goedgekeurd door het waterschap. Het waterschap bracht haar hydrologische kennis in en in nauw overleg met de betrokkenen droeg het waterschap bij aan het tot stand komen van een breed gedragen inrichtingsplan. In dat plan wordt tevens rekening gehouden met toekomstige dijkverbetering in de zogenaamde tweede tranche. De uitvoering zal naar verwachting in 2009 kunnen starten.

114

Tungelroysebeek herinrichting en sanering deelgebied Oost Tegelijk met deelgebied west zijn ook voor dit traject talloze werkzaamheden gestart en opgepakt. Conform de inrichtingsplannen wordt nu niet meer gesproken over fase 3 en 4, maar over west en oost. Fase 4 komt voor een groot deel overeen met oost. Nader onderzoek is inmiddels uitgevoerd en dit is ingebracht in een saneringsplan dat aan het bevoegd gezag ter goedkeuring is aangeboden. De uitvoering van dit traject, althans de sanering, dient voor december 2009 te worden gegund. Alles is erop gericht om deze termijn te halen. De grondverwerving voor dit project was in 2008 speerpunt en verloopt door de lastige grondmarkt niet geheel probleemloos. Aan de hand van de eigendomssituatie in begin 2009 wordt de planvorming eventueel bijgesteld.

Sarsven/ De Banen. Binnen het gebied van de Pilot reconstructie Nederweert liggen een aantal prioritair verdroogde gebieden, de Peelrestanten Middden Limburg. Deze gebieden waren onderdeel van de Pilot NLP voor de Peelrestanten Midden Limburg. Het daarin opgenomen pakket van maatregelen bestaat uit het omleiden van de Hulsenlossing, de Rietbeek, het Vlakwater en de Eerste Moost en het dempen of verondiepen van het oorspronkelijke tracé. Deze maatregelen werden in 2008 uitgewerkt tot op besteksniveau. Op verzoek van de gebiedscommissie zijn deze waterdoelen ingebracht in een integraal project. In nauw overleg met DLG werkt het waterschap de ruimteclaim en functieverandering nader uit. De korte termijn maatregel, de omleiding Groote Moost, bleek in 2008 niet realiseerbaar omdat de benodigde ruimte niet beschikbaar kwam.

Einderbeek (herinrichting) Het Limburgs Landschap herstelt het vroegere ven “Schoorkuilen”, door het verwijderen van het opgebrachte zanddek. Teneinde het toekomstige ven op een voldoende peil te houden, is het nodig dat de naastliggende Einderbeek wordt opgestuwd. Dit is mogelijk door deze beek over een lengte van ongeveer 2 kilometer opnieuw in te richten. De uitvoering van die herinrichting vindt plaats in samenhang met het integrale project Sarsven/De Banen. De realisatie is echter afhankelijk van de planning van het Limburgs Landschap. Door een herprioritering bij het Limburgs Landschap zal de realisatie mogelijk pas in 2009/2010 gaan plaats vinden.

Belfelderbroekbeek In en rond dit beeksysteem, gelegen ten zuiden van de kern Belfeld, treedt regelmatig wateroverlast op. Oorzaak is de sterke uitbreiding van het verhard oppervlak in de vorm van tuinbouwkassen. Het onderhavige project is dan ook één van de zogenaamde WB21 knelpunten. Opheffing van dit knelpunt is één van de waterdoelen binnen het integrale plan Dal van Aalsbeek. De grondverwerving en daarmee de voorbereiding van het integrale inrichtingsplan verloopt echter moeizaam. Derhalve is besloten om het knelpunt Belfelderbroekbeek, na integrale weging van de beoogde maatregelen binnen het integrale project Dal van de Aalsbeek, apart op te pakken. Doorrekening van het plan vond plaats en aan de hand daarvan is gerichte grondverwerving opgestart. Afhankelijk van de resultaten daarvan wordt in de loop van 2009 met de uitvoering gestart.

115

Leukerbeek, herinrichting fase 2 De Leukerbeek voldoet qua inrichting niet aan de toegekende specifiek ecologische functie. Bovendien is er sprake van verdroging in de aanliggende natuurgebieden zoals de Krang en Roukespeel. Door de geplande herinrichting van de Leukerbeek kan een zeer belangrijke bijdrage aan de bestrijding van de verdroging worden bewerkstelligd. In het najaar stelde het waterschap een projectvisie document op voor dit project. Deze projectvisie werd voorgelegd aan de gebiedscommissie met het verzoek de mogelijkheden voor integrale aanpak van het gebied te onderzoeken.

Wilderbeek en Venlose Molenbeek herinrichting De aanleg van de rijkswegen A73 en A74 heeft directe gevolgen voor de tracés van de Wilderbeek en de Venlose Molenbeek. Beide beken hebben de status van specifiek ecologische functie. Derhalve is er een plan uitgewerkt om de herinrichting en de nieuwe tracering uit te kunnen voeren volgens de ecologische en hydrologische inzichten daaromtrent. De herinrichting is gekoppeld aan het tracébesluit van de A74. In overleg met de gemeente Venlo en Rijkswaterstaat wordt gewerkt aan een optimale inpassing van de herinrichtingswerken in de planologische procedures voor de A73/A74.

Groote Molenbeek, herinrichting A73-spoorlijn/ Herinrichting Lollebeek Het herinrichten van de Groote Molenbeek, vanaf de A73 tot aan de spoorlijn te Tienray is één van de maatregelen binnen het Integrale plan Kasteelse Bosschen en Reulsberg. Dit integrale project trekt de gemeente Horst aan de Maas. Immers de door de gemeente beoogde ontwikkeling van het gebied rond de Kasteelsche Bosschen kan prima samengaan met het herstellen van de Groote Molenbeek binnen dit gebied. In verband met andere prioriteiten kon de gemeente in 2008 niet de nodige aandacht geven aan het integrale project. Het waterschap onderzocht mogelijkheden om de door haar beoogde herinrichting vlot te trekken.

Groote Molenbeek, herinrichting bovenloop Grashoek/Boksloot, Voor dit traject van de Groote Molenbeek werd een projectvisie document opgesteld dat vervolgens ter beoordeling is toegezonden aan de gebiedscommissie. Gezien de nauwe relatie van het beoogde beekdalherstel met de aanwezige overstort van het gemeentelijke rioolsysteem en plannen voor verbetering van de leefbaarheid in Grashoek, is aan de gebiedscommissie verzocht een en ander integraal op te pakken.

Aquaplanning Swalm fase 2 aanleg meestromende nevengeul In 2006 is met hulp van een subsidie van Rijkswaterstaat de uitmonding van de Swalm op de Maas al verbeterd door een kortsluiting te maken met de oude Maasarm. Maar omdat er geen afvoer op deze oude Maasarm zit, is de lokstroom te gering om goede resultaten voor de vismigratie te bereiken . In overleg met Rijkswaterstaat is een plan opgesteld voor het laten meestromen van de oude Maasarm. Het projectplan werd in 2008 vastgesteld en thans wordt verder gewerkt aan de uitwerking van het ontwerp.

116

Aalsbeek De Aalsbeek gelegen ten zuiden van Tegelen, betreft een primair water met een Specifiek Ecologische Functie (SEF). De huidige functie voldoet niet aan de ecologische functie. In 1996 is daarom een inrichtingsvisie opgesteld. Deze is in 2005 nader uitgewerkt in een inrichtingsplan. Het opgestelde inrichtingsplan werd als concrete doelstelling opgenomen in het integrale project “Dal van de Aalsbeek”. In het gebied van de Aalsbeek spelen immers nog een aantal zaken zoals gemeentelijke plannen, plannen van derden en natuurlijk de wateropgaaf van het waterschap. Door de aanleg van de A73 is het stedelijke uitloopgebied van Tegelen ingeperkt en/of slechter bereikbaar geworden, raken natuurwaarden versnipperd en de waterhuishouding verstoord. Door het opstellen van een integraal inrichtingsplan kan een landschappelijk, ecologisch en recreatief aantrekkelijk (uitloop)gebied rond de Aalsbeek worden gerealiseerd. Het plan zal dienen als basis voor de besteksuitwerking van de nader te onderscheiden deelprojecten, het faseren c.q. prioriteren daarvan en als toetsingskader voor nieuwe initiatieven van derden. De beperkte mogelijkheden voor grondverwerving leidden tot vertraging van het integrale project “dal van de Aalsbeek”. De gronden rond een deel van de Aalsbeek, ter hoogte van het complex “Holtmühle” zijn eigendom van de gemeente Venlo. Deze kunnen wellicht eerder beschikbaar komen. Daarom is samen met de gemeente Venlo besloten om dit onderdeel (Holmühle) vooruitlopend op het totale integrale inrichtingsplan aan te pakken. De gemeente Venlo is trekker van dit project en het waterschap levert de noodzakelijke inbreng.

Wateroverlast Hazenhorst. Na uitvoering herinrichtingswerken aan de Groote Molenbeek te Sevenum, ondervond de familie van de Goor wateroverlast. De oorzaak werd onderzocht en een oplossing werd aangereikt en dit is adequaat opgepakt. De maatregelen bestonden uit het verruimen van de beek en het aanbrengen van schelpenzand in de kruipruimte van de woning (fam. Van de Goor). Ten slotte wordt in het voorjaar van 2009 het huisperceel van de familie gedraineerd.

Herinrichten Kroon- en Tielebeek. Het afgelopen jaar stond in het teken van de afstemming van de ruimteclaims (extra 80 ha.) van de ontzander (Teunesen) en het integrale plan Lob van Gennep. Het herinrichten van de Kroon- en Tielebeek zijn door het waterschap aangegeven waterdoelen binnen dat integrale project. Het waterschap heeft in dat verband haar ruimteclaim aangegeven en heeft ingezet op maximale inzet van de binnen de ILG beschikbare instrumenten voor die ruimterealisatie. Thans is de provincie aan zet om een en ander een officieel vast te leggen in het integrale inrichtingsplan.

NLP Peelvenen/ Mariapeel. Waterdoelstelling binnen dit integrale project is de uitvoering van de NLP maatregelen zoals vastgelegd in de NLP-pilot Peelrestanten. Voor dit project werd gedurende de laatste maanden de integrale nota afgerond, waarbij met name het onderdeel grondverwerving de aandacht kreeg. Hierbij is met name gepleit voor aankopen van gronden op basis van volledige schadeloosstelling en optimale inzet van WILG

117

instrumenten. Gezien het detailniveau van de projectnota overweegt de provincie om op basis van de projectnota direct over te gaan tot uitvoering van het integrale project.

NLP Heidsche Peel en Rouwkuilen. Waterdoelstelling binnen dit integrale project is het uitvoeren van de NLP maatregelen zoals verwoord in de NLP-pilot Peelrestanten. Voor dit integrale project werd een projectnota opgemaakt die werd vastgesteld door het dagelijks bestuur. Op basis van de projectnota werkt het waterschap samen met de partners aan het integrale inrichtingsplan. De grondmobiliteit in het gebied is gering. De mogelijkheden voor het realiseren van de ruimte bepaalt de voortgang.

Broekloop aanleg buffervoorziening. Na vele jaren van inspanning lukte het de gemeente Horst aan de Maas om gronden te verwerven voor dit project. Vervolgens werd een projectplan opgemaakt en ter vaststelling aan het bestuur aangeboden. In nauw overleg met de gemeente Horst aan de Maas werd het plan nader uitgewerkt. De grondwatersituatie is daarbij speciaal punt van aandacht. Deze gegevens zullen de komende winterperiode worden verzameld. De uitvoering van dit project staat voor 2009 op het programma.

Herinrichting Schelkensbeek fase 2. De herinrichting van de Schelkensbeek was eerder één van de maatregelen binnen het integrale project Medegebroek. Na integrale afweging wordt dit project vooruitlopend op het totale integrale project opgepakt en uitgevoerd. Een belangrijk deel van de voor dit project benodigde gronden werden in de loop van 2008 verworven. De benodigde plannen zullen begin 2009 ter besluitvorming worden voorgelegd. De uitvoering van deze herinrichting staat voor 2009 op het uitvoeringsprogramma.

Roggelsebeek te Roggel. In 2006 werd op verzoek van de gemeente Leudal door het DB een bijdrage toegezegd in de kosten voor het herstel van de frontmuren bij de duiker in de Roggelsebeek, waar de gemeente het voornemen heeft om de beek ter plaatse meer open te leggen. In verband met aanmerkelijk hogere projectkosten, verzocht de gemeente aan het waterschap om haar in het vooruitzicht gestelde bijdrage te verhogen. Deze bijdrage is in 2008 bijgesteld naar € 195.000,-- exclusief BTW. Begin 2009 zal de gemeente starten met de uitvoering.

Overige beekmondingen Naast de in het voorafgaande genoemde beekmondingen werden voor de monding van de: Broekhuizermolenbeek, Lingsforterbeek, Everlose beek, Kwistbeek en Springbeek visies en ramingen opgemaakt. Doel hiervan is het voortvarend oppakken van deze projecten om deze vóór 2015 te kunnen afronden. Grondverwerving De strategische grondvoorraad bedroeg € 2.135.468 op 31 december 2008. Op 31 december 2007 was dit € 1.623.170. In 2008 zijn in totaal 32 koop- en 23 verkoopovereenkomsten gesloten. Een groot deel van deze overeenkomsten hadden betrekking op de

118

Tungelroysebeek. De neergaande trend in de realisatie van gronden heeft zich in 2008 gestabiliseerd en wij zijn voortvarend gestart met het verwerven van strategische gronden vooruitlopend op het vaststellen van de projectplannen. De geringe mobiliteit binnen de grondmarkt blijft overigens een aandachtspunt.

Overzicht lopende investeringen t/m 2008 Omschrijving

Thema watersysteem op orde: herstelde watersystemen Mip NWV t/m 2004-2008 Strategische grondvoorraad Totaal

8.2

A Totale begroting

€ 31.351.735 € € 31.351.735

B Krediet

€ 31.351.735 € € 31.351.735

Investering t/m 2007

€ 14.093.210 € 1.623.170 € 15.716.380

Realisatie 2008

C B-C Realisatie t/m Restant 31 dec 2008 krediet

€ 3.924.547 € 512.298 € 4.436.846

€ 18.017.757 € 2.135.468 € 20.153.226

€ 13.333.978 € € 13.333.978

A-C Restant begrotingsruimte

€ € €

13.333.978 13.333.978

Bedrijfsinterne investeringen en overige investeringen

Hierna is de financiële stand van zaken weergegeven van de bedrijfsinterne en overige investeringen. Overzicht lopende investeringen t/m 2008 Omschrijving

A Totale begroting

B Krediet

Investering t/m 2007

Thema waterkering Maaswerken ten laste van WPM Maaswerken ten laste van Rijk Opstellen beheerplan waterkeringen (t.l.v. reserve) Vullen beheersregister waterkeringen (t.l.v. reserve) Vastleggen 0-situatie waterkeringen (t.l.v. reserve) Periodieke toetsing waterkeringen Digitaal draaiboek hoogwater (t.l.v. reserve) Onderzoek Veiligheid Nederland in Kaart Herstelwerkzaamh. waterkering Baarlo Actieplan legger; beheerreg.waterker Aanschaf dijkpalen

€ € € € € € € € € € €

4.187 159.205 100.000 60.000 80.000 50.000 100.000 128.000 60.000 75.000

€ € € € € € € € € € €

4.187 159.205 100.000 60.000 80.000 50.000 100.000 128.000 60.000 75.000

€ € € € € € € € € € €

Thema watersysteem op orde: Geschikt voor grondgebruik WaterBeleid 21e eeuw Uitbouwen+ actualiseren beheersreg. Vervanging TMX-centrales Automatische debietmeting Niers Aanschaf Hydronet en Desktop Uitbouw watertoets/doorontwikkeling waterkwaliteit (t.l.v. reserve)

€ € € € € €

300.000 40.000 50.000 50.000 11.000 50.000

€ € € € € €

300.425 40.000 50.000 50.000 11.000 50.000

€ € € € € €

Thema Bestuur, communicatie en heffingen Communicatiemiddelen staf Verkiezingen Ontwerp kostentoedeling 2009

€ € €

85.000 700.000 -

€ € €

85.000 700.000 35.000

Thema bedrijfsvoering Vervangingen hardware (pc' s, schermen) Informatiebeleid 2002-2006 Opbouw Geoloket Ontwikkelen ICT en GIS IRIS (vervanging van GIS-ZES) Inventarisatie primaire waterlopen WB 21 t/m fase 3 Functietypering en -waardering Digitalisering poststromen Meubilair Vergunning & Handhaving Financieel systeem Herziening huisvesting buitendienst Aankoop/vervanging materieel Kosten implementiebegeleiding OMS Inhuren extra capaciteit OMS Aankoop industriële laptops Aankoop en implementatie onderhoudbeheerspakket (OMS)

€ € € € € € € € € € € € € € € €

614.250 79.600 91.000 37.500 545.000 1.990.000 35.000 100.000 150.000 275.000 4.519.070 1.051.795 215.000

€ € € € € € € € € € € € € € € €

Totaal

€ 11.805.607

34.325 15.164 38.261 51.1923.022 -

Realisatie 2008

C B-C Realisatie t/m Restant 31 dec 2008 krediet

A-C Restant begrotingsruimte

€ € € € € € € € € € €

185 31.327 36.093 25.273 490 35.095 51.192 69.566

€ € € € € € € € € € €

34.325 185 31.327 36.093 40.437 490 73.356 3.022 69.566

€ € € € € € € € € € €

4.187 124.880 99.815 28.673 43.907 9.563 99.510 54.644 56.978 5.434

€ € € € € € € € € € €

4.187 124.880 99.815 28.673 43.907 9.563 99.510 54.644 56.978 5.434

162.435 -

€ € € € € €

85.018 16.330 -

€ € € € € €

247.453 16.330 -

€ € € € € €

52.972 40.000 33.670 50.000 11.000 50.000

€ € € € € €

52.547 40.000 33.670 50.000 11.000 50.000

€ € €

77.683 125.000 -

€ € €

412.067 27.418

€ € €

77.683 537.067 27.418

€ € €

7.317 162.933 7.582

€ € €

7.317 162.933 27.418-

614.250 59.600 91.000 37.500 545.000 2.020.000 35.000 100.000 150.000 275.000 4.519.070 1.051.795 215.000

€ € € € € € € € € € € € € € € €

211.354 58.467 48.285 17.832 202.682 1.361.736 113.137 205.274 218.024 283.806 88.516 14.642 11.412 42.653

€ € € € € € € € € € € € € € € €

100.391 249.578 465.132 23.919 39.900 35.724 4.140.825 88.51614.64211.412148.907

€ € € € € € € € € € € € € € € €

311.745 58.467 48.285 17.832 452.260 1.826.868 23.919 153.037 240.998 4.358.849 283.806 191.560

€ € € € € € € € € € € € € € € €

302.505 1.133 42.715 19.668 92.740 193.132 35.000 76.081 3.03734.002 160.221 767.989 23.440

€ € € € € € € € € € € € € € € €

302.505 21.133 42.715 19.668 92.740 163.132 35.000 76.081 3.03734.002 160.221 767.989 23.440

€ 11.851.032

€

3.282.518

€

5.879.860

€

9.162.378

€

2.688.654

De bedragen in kolom A, stellen voor de ruimte die in de begroting 2008 is gereserveerd. De bedragen in kolom B stellen voor, de vrijgegeven kredieten om tot uitvoering van het project over te gaan.

119

€

2.643.229

9 BALANS 2008 9.1

Balans 5

56

&

78 5

4

5 9 "

- :

4

4

. '

$# # 5 ,

4 ' 4 ' .4 '

&

. ' . ' . '

) ) )

0. '

&

&

) ) ) )

)

)

)

. '

& " 6% &

' # 0. '

. '

) )

) ) )

)

)

)

120

4

; : 6 : <

:

- 5 " " 78 5

7

'

4

4

4

#

0 # ! %

' # #

7

&

'

) ) )

#

&

"

.8%

&

9

)

)

)

)

)

)

'

: ; ' &

) ) )

.8 % ' 9

'

) )

) ) )

)

)

)

121

4

9.2

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling

Algemene uitgangspunten Toerekeningsbeginsel

In de jaarrekening is het stelsel van baten en lasten gehanteerd. De baten en lasten van het boekjaar hebben we in de jaarrekening opgenomen, onverschillig of zij tot ontvangsten dan wel uitgaven in dat boekjaar hebben geleid.

Realisatiebeginsel

Baten worden pas opgenomen voor zover zij daadwerkelijk zijn

Bestendige gedragslijn

verwezenlijkt. De toegepaste grondslagen voor waardering en resultaatbepaling zijn, tenzij anders vermeld in de toelichting, niet gewijzigd ten opzichte van het voorgaand boekjaar.

Resultaatonafhankelijke afschrijvingen

De afschrijvingen en waardeverminderingen van activa zijn onafhankelijk van het resultaat in aanmerking genomen. Eventuele extra afschrijvingen zijn nader toegelicht.

Waardering tegen historische kosten

De activa, passiva, opbrengsten en kosten zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs en waar nodig verminderd met ontvangen subsidies c.q. bijdragen van derden en jaarlijkse afschrijvingen. De verkrijgingsprijs omvat zowel de inkoopprijs als de bijkomende kosten. De vervaardigingsprijs omvat de aanschafkosten van de verbruikte stoffen plus de overige kosten die aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend.

Resultaatbepaling Afschrijvingssystematiek

De vaste activa zijn lineair afgeschreven op basis van de

vaste activa

verwachte toekomstige gebruiksduur. Investeringen waarvoor in het verleden bestemmingsreserves zijn gevormd, zijn direct afgeschreven ten laste van de betreffende reserve. De eerste afschrijving (gemiddeld half jaar) van bedrijfseigen investeringen, hebben plaatsgevonden in het jaar van gereedkomen. Alle andere activa zijn voor het eerst afgeschreven in het jaar volgend op de daadwerkelijke

Rente vaste activa

investering. Over de boekwaarde van de investeringen per 1 januari, is de volledige rente toegerekend. Het rentepercentage is bepaald aan de hand van de berekening van het omslagpercentage. Over investeringen in de loop van het jaar is gemiddeld een halfjaar

Rente reserves

rente toegerekend. Aan de reserves wordt rente toegerekend conform de vastgestelde nota reserves en voorzieningen. Daar waar koopkrachtbehoud gewenst is wordt rente toegevoegd aan de reserves. In alle ander gevallen wordt de toegerekende rente weer onttrokken ten gunste van de exploitatie (interne rentebaten)

122

Rente voorzieningen

Aan de voorzieningen is rente toegerekend volgens dezelfde systematiek als bij de reserves. De toegerekende rente wordt vervolgens weer onttrokken aan de voorzieningen tenzij de omvang van de voorziening is berekend op basis van de nettocontante waarde.

Waardering Immateriële vaste activa

De immateriële vaste activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs.

Materiële vaste activa

De materiële vaste activa zijn eveneens gewaardeerd tegen

Financiële vaste activa

verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs. De opgenomen financiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs.

Vlottende activa

De vlottende activa zijn opgenomen tegen verkrijgingsprijs. In het algemeen is dit de nominale waarde.

Liquide middelen

Liquide middelen zijn gewaardeerd op basis van nominale waarde.

Voorzieningen

Voorzieningen zijn gevormd tegen concrete of specifieke risico’s en verplichtingen die op de balansdatum werkelijk bestaan en zijn gewaardeerd tegen het nominale bedrag daarvan.

Langlopende schulden

Schulden zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Gewoonlijk is dit de nominale waarde.

Vlottende passiva

De vlottende passiva zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Afschrijvingsmethodiek Voor investeringen zijn de navolgende afschrijvingstermijnen gehanteerd. Omschrijving

Afschrijvingstermijn

Civielbouwkundige werken

25 jaar

Electro-mechanische werken

15 jaar

Waterstaatkundige werken

30 jaar

Gebouwen

30 jaar

Automatisering Inventaris

5 jaar 10 jaar

Immateriële activa

< 10 jaar

Tractiemiddelen

< 10 jaar

Gronden waarop installaties of gebouwen zijn gesitueerd zijn niet afgeschreven. Alleen op basis van een goede motivering kunnen we van deze termijnen afwijken.

123

9.3

Toelichting op de balans per 31 december 2008

9.3.1

Toelichting activa

Immateriële vaste activa 8

/

# 4

-

'

-

< --

/

7 +

3

,

+

4

)

)

)

)

# #

4

'

. '

)

)

)

)

# #

4

'

. '

)

)

)

)

'

4

4

4

4

#

/

#

/

Voor een nadere specificatie verwijzen we naar de “Staat van materiële, immateriële en financiële vaste activa” (bijlage 4a) Materiële vaste activa 8

/

# 4

'

'

# 3

' < <

<

) ) ) ) ) ) )

- %

/ # .

<

-

-% #

3 8 #

4

< ' '

'

<

-<

/

3 8

. '

7 +

3

,

+

4

)

) ) ) ) )

) ) ) ) ) )

) ) ) ) ) ) )

)

)

)

Voor een nadere specificatie wordt verwijzen we naar de Staat van materiële, immateriële en financiële vaste activa” (bijlage 4a) Financiële vaste activa 8

/

"

/

* . 4

'

=

.8

3

-

. '

# 4 4

/

"

)

)

)

)

De financiële vaste activa betreft de deelname in het aandelenkapitaal van de NWB. De deelname per 31 december 2008 is als volgt gespecificeerd: 1.737 aandelen A ad. € 115 nominaal; 100% gestort 129 aandelen A ad. € 115 nominaal; 200% gestort 153 aandelen B ad. € 460 nominaal, waarop 26% gestort Totaal aandelenpakket

€ 199.755 € €

# 4

29.670 18.299

_____________ € 247.724

In verband met gewijzigde verantwoordingsvoorschriften wordt het jaarlijks dividend van de Nederlandse Waterschapsbank bij de werkelijke ontvangst ervan als een bate verantwoord in

124

/ 4

de exploitatie. Aangezien de feitelijke waarde van de aandelen hoger is dan de boekwaarde i.c. nominale waarde, is er sprake van een stille reserve. De 1.866 aandelen A van het waterschap bedragen 3,7% van het totaal aantal geplaatste aandelen A (50.478). De 153 aandelen B van het waterschap bedragen 1,8% van het totaal aantal geplaatste aandelen B (8.511). Vlottende activa " /

3

3 3

+

% %

'

#

+

/

#

+

"

# - 8 '

-

' '

' '

. ' '

. '

# 4 4

/

"

) ) ) )

) 2 ) ) )

)

)

Toelichting op de afwikkeling in 2009.

Debiteuren algemeen De openstaande vorderingen ad. € 3.174.863 zijn van algemene aard. Eind maart 2009 was hiervan nog te ontvangen € 310.000 hoofdzakelijk bestaande uit de volgende vorderingen: e bijdrage in kader van cofinanciering WaterConservering 2 generatie

€

20.000

diverse leges vergunningen 2004 t/m 2008

€

31.000

afrekening in kader van watertoevoer 2007 en 2008 afrekening muskus- en beverrattenbestrijding 2007

€ €

94.000 48.000

voorfinanciering in kader van drainage bijdrage in kader van TMO project

€ €

32.000 18.000

diverse overige vorderingen

€

67.000 __________

Totaal

€

310.000

Debiteuren kohieren Aangezien op basis van de eindprognose de openstaande vorderingen van de belastingdebiteuren per 31 december een negatief saldo vertoont, zijn deze verantwoord onder de overige kortlopende schulden.

Aan derden verstrekte geldleningen Betreft bevoorschotting aan deelnemers in het kader van secundaire arbeidsvoorwaarden.

Overige vorderingen en overlopende activa Deze post is per 31 december 2008 als volgt gespecificeerd: Terug te vorderen waarborgsom depotbedrag postale diensten € Meerjarig onderhoudscontract t/m oktober 2011 ikv automatisering €

2.000 10.484

_____________ Totaal

€

# 4

12.484

125

/ 4

2

Liquide middelen De liquide middelen bestaan uit contanten en tegoeden bij bankinstellingen, te weten: " /

3

"

: *= ! 3

6%

#

# 4 4

/

"

# 4

) ) )

) 2 ) )

)

)

/ 4

Bij de rekening-courantrekening van de NWB geldt een kredietmaximum van € 11.731.000 Bij de overige bankinstellingen hebben we geen afspraken gemaakt over kredietfaciliteiten.

9.3.2

Toelichting passiva

Eigen vermogen Reserves vormen het eigen vermogen van het waterschap en zijn te onderscheiden naar algemene reserves en bestemmingsreserves. Algemene reserves " /

3

"

#

% &

/

"

4 4

' ' ' #

< < <

-< -<

'

# 4

) ) )

) ) )

2 ) ) )

)

)

2 )

Tot de algemene reserves hebben we gerekend alle reserves, niet zijnde een bestemmingsreserve. De algemene reserve hebben we in principe bestemd als algemene buffer voor eventuele rekeningtekorten en als algemeen weerstandsvermogen voor het waterschap. Voor een nadere specificatie verwijzen we naar de “Staat van reserves en voorzieningen” (bijlage 2) Toelichting in de omvang van en mutaties in de algemene reserves: Saldi / egalisatiereserve waterkwantiteit De toegerekende rente ad € 101.283 en de vrijval ad € 56.268 hebben we per saldo ten laste van de exploitatie 2008 gebracht. In het kader van ons reserve- en voorzieningenbeleid is de reserve met een bedrag ad. € 1.140.000 afgeroomd tot een niveau van 7,5% ten gunste van de bestemmingsreserve Dekking toekomstige exploitatie

126

/ 4

Saldi / egalisatiereserve waterkering De toegerekende rente ad € 5.109 en de vrijval ad. € 2.883 hebben we per saldo ten laste van de exploitatie 2008 gebracht. Saldi / egalisatiereserve waterkwaliteit De toegerekende rente ad € 86.542 en de vrijval ad. € 48.079 hebben we per saldo ten laste van de exploitatie 2008 gebracht.

!

%

)

Het voordelig resultaat van de totale bedrijfsvoering komt ten gunste van het eigen vermogen. Voor de totstandkoming van het jaarresultaat verwijzen we naar hoofdstuk 1 paragraaf 1.3. Bestemmingsreserves " /

3

"

#

/

:=/

4 4

8 # " # 3% 3 0// * . #

3

.8 . < 3 3

3 8

?

8 0/ . 8 ' -; < -; < -7 # 3

< % # - # @ 3 :A0 /< :A0 % = .8

>= 9 5 <

# #

3

-

'

) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )

% &

"

&

)

) )

)

) )

) ) ) 2 ) ) 2 ) ) ) 2 ) )

)

)

)

) )

2

# 4

Onder een bestemmingsreserve verstaan we een reserve waaraan vooraf een specifiek benoemde bestemming is gegeven. Het bestuur is echter vrij om daarvoor een ander doel aan te wijzen. Voor een nadere specificatie verwijzen we naar de “Staat van reserves en voorzieningen” (bijlage 2). Toelichting in de omvang van en mutaties in de bestemmingsreserves

Thema en gebiedsgerichte plannen Betreft uitvoering van de algemene taakstelling vanuit het IWBP. De toegerekende rente ad € 893 hebben we ten gunste van de exploitatie 2008 gebracht.

Limburg brede projecten Betreft toegezegde bijdrages voor het afkoppelen van stedelijk water en het aanpakken door derden van diffuse bronnen. De toegerekende rente ad € 818 hebben we ten gunste van de exploitatie 2008 gebracht.

Afkoppelfonds regenwater bestaand bebouwd gebied Betreft bestemmingsreserve ter dekking van de bijdrageregeling voor gemeenten die in bestaand bebouwd gebied de regenwaterafvoer afkoppelen van het riool. De toegerekende rente ad € 3.504 hebben we ten gunste van de exploitatie 2008 gebracht.

127

/ 4

2 2

2

Er liggen nog 2 subsidieaanvragen ter afhandeling. Het waterschapsaandeel hiervan bedraagt 50%.

Nadeelcompensatiegelden hoogwater Als gevolg van politieke besluitvorming worden van rijkswege minder maatregelen genomen binnen het profiel van de Maas. Hierdoor wordt het waterschap geconfronteerd met hogere jaarlijkse kosten in verband met het uitvoeren van extra maatregelen. Zonder die verminderde rijksmaatregelen zou het waterschap lagere exploitatiekosten hebben gehad. Conform begroting hebben we, ten gunste van de exploitatie 2008, onttrokken ten behoeve van de tariefverlaging waterkeringsheffing € 463.848 en tevens € 36.158 ten behoeve van de dekking van kapitaallasten voortvloeiende uit de Maaskade investeringen. De toegerekende rente ad € 37.274 hebben we ten gunste van de exploitatie 2008 gebracht. In verband met het vervallen van de noodzaak tot het aanhouden van deze reserve is het resterend saldo ad. € 328.305 geboekt ten gunste van de bestemmingsreserve Dekking toekomstige exploitatie.

Bestrijding hoogwater Deze bestemmingsreserve is bedoeld om de variabele kosten bij een hoogwatergolf te dekken. Vanuit het voordelig exploitatieresultaat van het jaar 2007 hebben we € 76.852 toegevoegd. De toegerekende rente ad € 18.000 hebben we ten gunste van de exploitatie 2008 gebracht.

Afschrijving automatisering De in het verleden opgebouwde bestemmingsreserve zetten we in ten behoeve van vervangingsinvesteringen in het kader van automatisering. De werkelijke investeringen bedroegen € 70.343. De toegerekende rente ad € 3.249 hebben we ten gunste van de exploitatie 2008 gebracht. Door het vervallen van de noodzaak tot het aanhouden van deze reserve is het resterend saldo ad. € 1.866 geboekt ten gunste van de bestemmingsreserve Dekking toekomstige exploitatie.

Dekking toekomstige exploitatie Deze bestemmingsreserve is bedoeld om, indien de saldi/egalisatiereserves op niveau zijn, rekeningoverschotten in te storten die we kunnen inzetten voor tariefegalisatie in de toekomst. Toevoegingen: * vanuit het voordelig exploitatieresultaat van het jaar 2007

€ 2.946.779

* vanuit de Saldi/egalisatiereserve waterkwantiteit * vanuit de opgeheven bestemmingsreserve

€ 1.140.000

Nadeelcompensatiegelden hoogwater * vanuit de opgeheven bestemmingsreserve

€

328.305

Ontwikkeling software BOA

€

55.255

* vanuit de opgeheven bestemmingsreserve Afschrijving automatisering

€

1.866

128

Onttrekkingen: * ten behoeve van Egalisatievoorziening grondwatertaken * ten behoeve van financiering 4 MIP PRJ 2007

€ €

695.421 68.095

De toegerekende rente ad € 217.179 hebben we ten gunste van de exploitatie 2008 gebracht.

Ontwikkeling beleid afdeling Kennis en Advies Met deze bestemmingsreserve worden de inhuurkosten gedekt van tijdelijk personeel. De toegerekende rente ad € 1.200 hebben we ten gunste van de exploitatie 2008 gebracht.

Ontwikkeling software afdeling Kennis en Advies Deze bestemmingsreserve is bedoeld ter dekking van de bijdrage in de ontwikkelkosten van software ten behoeve van het op peil krijgen van onze datavalidatie. De werkelijke investeringen bedroegen € 44.745 De toegerekende rente ad € 4.500 hebben we ten gunste van de exploitatie 2008 gebracht. Door het vervallen van de noodzaak tot het aanhouden van deze reserve is € 55.255 geboekt ten gunste van de bestemmingsreserve Dekking toekomstige exploitatie.

Eenmalige uitkering waterschapsbank Vanuit het voordelig exploitatieresultaat van het jaar 2007 hebben we € 8.533.369 toegevoegd. De toegerekende rente bedraagt € 384.002 Voorzieningen " /

3

"

#

/

% &

"

4 4

+ < 3 8 = .8 ' # 3 %% 9 ' .8 ' # 3 %% = ; B ' + 8 % < .8 8% 0// < 3 3 3 >3 , . ' & % C 8 ' '

?

# 4

) ) ) ) ) ) )

) ) ) ) ) )

2 ) ) 2 ) 2 ) ) ) 2 )

)

)

2 )

Er is sprake van een voorziening wanneer er een onderliggende verplichting of een te kwantificeren risico aanwezig is. Het bestuur is niet vrij om een ander doel aan te wijzen. De voorziening moet van voldoende omvang zijn gelet op het doel. Voor een nadere specificatie verwijzen we naar de “Staat van reserves en voorzieningen” (bijlage 2) Toelichting in de omvang van en mutaties in de voorzieningen

Grondwaterbeheer In het kader van het delegatiebesluit grondwatertaken en het mandaatbesluit grondwaterregister verleent de provincie jaarlijks een financiële bijdrage in de kosten verbonden aan de gedelegeerde taken.

129

/ 4 2

2

We hebben een toevoeging ad. € 695.421 gedaan vanuit de bestemmingsreserve Dekking toekomstige exploitatie. Ter dekking van de kosten in 2008 is aan de voorziening per saldo € 1.147.491 onttrokken. De toegerekende rente ad € 20.343 hebben we ten gunste van de exploitatie 2008 gebracht.

Wachtgelden voormalig bestuurders Op basis van de Uitkerings- en Pensioenverordening Waterschapsbestuurders hebben voormalige voorzitters en overige bestuursleden recht op een eigen uitkering of eigen pensioen. De wachtgelden van de voormalige bestuursleden en/of nagelaten betrekkingen hebben we in de exploitatierekening verantwoord. De voorziening bestaat uit de omvang van de toekomstige wachtgeldverplichting. De werkelijk uitgekeerde wachtgelden ad. € 25.340 hebben we onttrokken aan deze voorziening en ten gunste gebracht van de exploitatie 2008. Voor het op niveau houden van de voorziening hebben we ten laste van de exploitatie een toevoeging gedaan van € 192.818. De toegerekende rente ad € 3.932 hebben we ten gunste van de exploitatie 2008 gebracht.

Pensioenverplichtingen voormalig bestuurders Op basis van de Uitkerings- en Pensioenverordening Waterschapsbestuurders zijn de pensioenen van de voormalige bestuursleden en/of nagelaten betrekkingen in de exploitatierekening verantwoord. De voorziening bestaat uit de omvang van de toekomstige pensioenverplichting. De werkelijk uitgekeerde pensioenen ad. € 31.070 hebben we onttrokken aan deze voorziening en ten gunste gebracht van de exploitatie 2008. Voor het op niveau houden van de voorziening hebben we een toevoeging gedaan ad. € 24.400 ten laste van de exploitatie. De toegerekende rente ad € 11.338 hebben we ten gunste van de exploitatie 2008 gebracht.

WOZ kosten vangnetregeling De voorziening bestaat uit de omvang van de maximale claim. De werkelijke eindafrekening van één gemeente bedroeg € 220.335. De toegerekende rente ad. € 12.769 hebben we ten gunste van de exploitatie 2008 gebracht.

Groot onderhoud waterschapshuis De voorziening is bedoeld om de grotere cyclische onderhoudskosten te dekken. Conform begroting hebben we ten laste van de exploitatie € 135.000 toegevoegd aan de voorziening. De werkelijke onderhoudskosten hebben € 92.135 bedragen. De toegerekende rente ad. € 1.570 hebben we ten gunste van de exploitatie 2008 gebracht.

Afkoppelfonds regenwater bestaand bebouwd gebied Betreft bestemmingsreserve ter dekking van de bijdrageregeling voor gemeenten die in bestaand bebouwd gebied de regenwaterafvoer afkoppelen van het riool. De toegerekende rente ad € 5.250 hebben we ten gunste van de exploitatie 2008 gebracht. Er liggen nog 2 subsidieaanvragen ter afhandeling. Het aandeel derden bedraagt hiervan 50%.

Frictievoorziening Vergunningen en Handhaving Met de overgang/herplaatsing van de afdeling Vergunningen en Handhaving naar beide

130

waterschappen zijn -incidenteel- frictiekosten gemoeid. De feitelijke afwikkeling hiervan heeft plaatsgevonden in 2008. De toegerekende rente ad. € 5.541 hebben we ten gunste van de exploitatie 2008 gebracht.

Langlopende schulden " /

3

"

* =

'

-

# 4 4

/

5 3

"

# 4

)

)

2 )

)

)

2 )

/ 4

De aflossingen bestaan uitsluitend uit reguliere aflossingen en dienen als kortlopende schuld aangemerkt te worden. Op de langlopende schuld per 31-12-2008 wordt in 2009 € 1.818.150 afgelost en kan derhalve ook aangemerkt worden als kortlopende schuld (<1 jr.). Het restantbedrag per 31 december 2008 betreft vier vaste geldleningen. Voor een nadere specificatie van de langlopende schulden verwijzen we naar bijlage 1.

Vlottende passiva " /

3

/

#

.

' '

#

,& #

+

/

#

/

+

"

%

-

.8 % '

' 3

-

-

.8 %

'

'

# 4 4

/

"

) ) ) )

) ) ) )

)

)

Toelichting op de afwikkeling in 2009

Algemene crediteuren De openstaande schulden zijn van algemene aard. Van de algemene crediteuren was eind maart 2009 nog € 281.000 (22%) niet betaald / afgewikkeld. Het betreft voornamelijk nog niet afgedane nota’s in kader van: Wateraanvoer 2007 en 2008 Waterinformatiesystemen

€ 200.000 € 30.000

Diverse mantelovereenkomsten Waterschapsnet Bijdrage aan gemeentelijke waterplannen

€ €

23.000 16.000

Diverse overige nota’s

€

12.000

Totaal

__________ € 281.000

Overige kortlopende schulden Betreft algemene gelden. Eind maart 2009 hebben we alles nagenoeg afgehandeld.

131

# 4

/ 4

2

Resteert uitsluitend nog openstaande vorderingen (i.c. schuld) van de opgelegde aanslagen waterschapsbelastingen op basis van de eindprognose. Openstaande belastingvorderingen per 31 december

€

195.694

De voorziening voor kwijtscheldingen per 31 december De voorziening voor oninbaarverklaringen per 31 december

€ €

86.103 636.498

___________ € 918.295

Totaal

De openstaande vorderingen op basis van de werkelijk opgelegde aanslagen per 31 december bestaan uit: belastingvorderingen 2004

€

46.929

belastingvorderingen 2005 belastingvorderingen 2006

€ €

100.884 304.859

belastingvorderingen 2007

€

451.268


€ 1.142.545 ___________ € 2.046.485

Eind maart 2009 moesten we van de definitief of voorlopig opgelegde belastingvorderingen nog een bedrag ontvangen van € 1.161.459 bestaande uit: belastingvorderingen 2004 belastingvorderingen 2005

€ €

45.285 94.564

belastingvorderingen 2006 belastingvorderingen 2007

€ €

217.473 249.152


€ 554.985 ___________ € 1.161.459

Overlopende passiva De belangrijkste posten per 31 december 2008 specificeren we als volgt: Nog niet verschenen rente vaste geldleningen Nog te betalen gereserveerd vakantiegeld 2008, incl.soc.lasten Overige nog te ontvangen en vooruitontvangen nota’s

€

1.186.897

€ €

373.344 57.488

____________ Totaal

€

1.617.729

Negatieve banksaldi Per 31 december 2008 zijn er geen schulden bij de banken.

132

9.3.3

Niet uit de balans blijkende verplichtingen/rechten

Verplichtingen aan (gewezen) bestuurders. Op basis van de Uitkerings- en Pensioenverordening Waterschapsbestuurders hebben voormalige voorzitters en overige bestuursleden recht op een eigen uitkering of eigen pensioen. De pensioenen en wachtgelden van de voormalige bestuursleden of nagelaten betrekkingen hebben we in de exploitatierekening verantwoord. De voorziening bestaat uit de omvang van de toekomstige wachtgeld-/pensioenverplichting. Voor een specificatie verwijzen we naar de “Staat van reserves en voorzieningen” (bijlage 2). Overzicht per 31 december 2008 van de toekomstige verplichtingen: 8

/

, 4

< .8

' ' '

# #

.8

3 3

%% %%

'

#

3

%%

/ 4

) )

)

)

Voor de verlofrechten vormen we geen afkoopvoorziening, omdat we het beleid hanteren dat verlof opgenomen/opgemaakt moet worden en dus niet in geld wordt gecompenseerd. Leasecontracten wagenpark Per 31 december 2008 staan er 51 auto’s onder contract. Het huidige contract heeft een waarde van afgerond € 312.000 Verplichtingenadministratie Op basis van de Verordening op de organisatie van het financieel beheer is, met betrekking tot de inkoopprocedure, de aangegane bestelling als verplichting vastgelegd. Eind maart 2009 bedraagt het totaal bedrag van de reeds in 2008 aangegane verplichtingen nog circa € 742.000. €

53.000

Aanpassing ikv aanleg A73 Oude Graaf

€ €

16.000 18.000

Reconstructie

€

20.000

Swalm Aquaplanning OWL 2007

€ €

33.000 27.000

Tungelroysebeek Diverse projecten waterkeringen

€ €

74.000 60.000

Bijdrage stimuleringsregeling afkoppelen regenwater Lelieven

€ 220.000 € 75.000

Heereven

€

Diverse overige verplichtingen

€ 81.000 __________

Totaal

75.000

€ 742.000

133

/ 4

) )

Verlofrechten werknemers

De belangrijkste opdrachten betreffen projecten: Inventarisatie Primaire waterlopen WB21

8 4

10 Accountantsverklaring Aan het Algemeen Bestuur van het Waterschap Peel en Maasvallei ACCOUNTANTSVERKLARING

Opdracht Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2008 van het Waterschap Peel en Maasvallei te Venlo, bestaande uit de balans per 31 december 2008, de exploitatierekening naar kosten- en opbrengstsoorten over 2008, de kostenverdeelstaat 2008 en de exploitatierekening naar kostendragers over 2008 met de bijbehorende toelichtingen, gecontroleerd.

Verantwoordelijkheid van het bestuur Het dagelijks bestuur van het waterschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die de financiële positie en de baten en lasten getrouw dient weer te geven in overeenstemming met de comptabiliteitsvoorschriften waterschappen. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van de financiële positie en de baten en lasten, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle als bedoeld in artikel 109, tweede lid van de Waterschapswet. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van de financiële positie en de baten en lasten relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controle-werkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van het waterschap. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het dagelijks bestuur van het waterschap heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

134

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening van het Waterschap Peel en Maasvallei een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van de financiële positie per 31 december 2008 en van de baten en lasten over 2008 in overeenstemming met de grondslagen voor financiële verslaggeving volgens de comptabiliteitsvoorschriften waterschappen.

Maastricht, 19 mei 2009 Ernst & Young Accountants LLP

w.g. Drs. P.L.C.M. Janssen RA

135

11 Bijlagen Jaarrekening en –verslag 2008 In dit hoofdstuk zijn de volgende bijlagen opgenomen: BIJLAGE 1 BIJLAGE 2

STAAT VASTE GELDLENINGEN 2008 STAAT VAN RESERVES EN VOORZIENINGEN 2008

BIJLAGE 3

STAAT VAN PERSONEELSLASTEN 2008

BIJLAGE 4 BIJLAGE 5

STAAT VASTE ACTIVA 2008 BEREKENING RENTE-OMSLAGPERCENTAGE 2008

BIJLAGE 6

KOSTENVERDEELSTAAT 2008 VAN KOSTENSOORT NAAR KOSTENDRAGER (TAAK)

BIJLAGE 7 BIJLAGE 8

REKENING 2008 VAN BELEIDSVELD NAAR KOSTENDRAGER (TAAK) STAAT VAN HERKOMST EN BESTEDING VAN MIDDELEN 2008

BIJLAGE 9

BEREKENING EMU-SALDO 2008

136

137

7> 5 0 :

" 5 5 ? $ #

8 5 " : 0 : ; : 9 79 0 : 9

/ +

#

1

;

&%

$

$ #

? 2" 2 2&

/

$

2

&

4

/

+

#

$

5

D

(

D

(

2/ 3 2

D

2

D

.6

8

4

4

/ '

#

/ @(

3

2

?

30

6

# $ # /

7

+

/ &

8

8

,& #

%

#

#

/

#

&

9

+ , %

10

11

9

+

$

,

5 3

$ #

/ #

#

12

% $

/

13

14

#

% $

15

1.361.341

0

64.119

85.492

81.218

59.845

90.756

1.270.585

2

934.787

0

8.398

50.385

46.186

4.199

467.394

467.394

(

2

9.200.000

0

442.750

483.000

460.863

420.613

460.000

8.740.000

(

2

18.400.000

0

734.160

734.160

702.240

702.240

800.000

17.600.000

'2

2

5 5

138

7> 5 0 :

" 5 5

8 5 9

:": 8 :" :9 8 ? ?

A 7: 9 79 0 : 9

" 8

? %

0

,

D

+

2

' < '

E

=

-<

'

=

'

7

& + < = .8 9 = ; B + D% 3 , . -

7

'

< --

? +

%

7

#

" 7

#

? +

=/

+

#

=/

#

)

)

)

)

)

)

<

-

<

-<

)

)

2

)

)

2

)

2

)

)

2

)

) )

)

2

) )

)

2

)

2

) )

)

2

)

2

) )

) )

)

2

) )

)

2

)

2

) )

)

2

)

2

) )

5 5

><

#

) ) ) ) ) ) ) ) )

?

<

0 ' 0 '

#

)

) )

) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )

)

)

)

)

)

)

) ) ) ) ) ) )

) ) )

) )

)

)

)

)

) )

)

)

)

)

)

) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )

)

)

)

)

)

)

) ) ) ) ) ) )

) ) )

)

)

) ) ) ) ) ) )

)

)

)

)

)

) ) ) ) ) ) ) ) )

2 2

2

E ' '

# .8

' 8 %

<

/-

3

%% '

#

.8

C

3

%%

8% <

&

& ?

8 7

-<

0G G FG

B% :

# +

) -

# # ' E 8 # 3 .8 " # 3% 3 . D% 3 /< * . # 8 8 < 0/ . 8 ' % # -- # @ ; < -: ; < -D / < : ' * = 3 # # '

5

%

7

-

D

7

>

= ?

2

F

&

-< . < / #

D

8

+ +

'

= D > .

#

$ #

>3

' ?

) ) ) ) ) ) )

)

)

2

)

)

)

)

) )

2

2

0 :9 : 5 5

139

"

+

/ -

?

4

,

#

)

3

- % 0

%

+ $ % #

" 3

%

@

)

3

"

? +

% $

/

4 #

%% #

&

3 3

/ <

3

C

4 #

3

C

( ( ( ( ( ( ( (

( ( ( ( ( (

( ( ( ( ( (

(

(

(

(

(

(

( (

(

(

(

%%

(

(

(

40 :9 : 5 5

2

2

2

.

#

/

(

' D% 3 2

#

/

%%

'

C

4

%%

. D / / D . F # # % D / / 9 F : 0 ' 9 ' 8 8 8 % < H # & % C 8 ' 5

+

3

/

3

'

?

5 5

* formatie gewijzigde begroting 2008 (inclusief VenH)

169,4

140

7> 5 0 :

" 5 5

8 5 9 8 5 " : 5 6 78 5 ? ? %

,

+

+

/ $ # / 4 4

8

%

#

"&$

#

+

? + %

? # /

/ $ # 4

# 4

/ 4 4

5 3 ,

+

# / 4

%

! /

4

+ &

'

#

<

; '

3

/ #

:

(

<

=

-

.

>

= + #

<

3' -< #

'

-

# #

4

# #

4

< --

' '

# /

-

- '

' #

; '

-

3 8

4

'

< -?

-%

?

- %

- ' - '

// . . 4

'

- '

5 :9

141

: : ! : 9 79 0

:9

: 4? < " 5 0 - : 6 : 9 5 0 : 4

;

-<

#

-<

# #

-<

/

00"

'

. '

'

.

. '

'

. '

; 7: = 00! 7 & 0D 7 0F $& 0

+

!

'

;

'

00" , $* 0* F$7! $* + D5 $

, $* 0* F$7! $* + D; & 7! DFC ;

7" 7*

>G ? 7: ; !

>2?

4

4#

4

% ##

)

)

)

)

)

)

)

)

)

)

)

)

)

)

)

)

)

)

)

)

)

)

2 )

)

#

! 7* 7 2 : ; D 7* !

'

) '

!

-

;

00"

'

'

2. %

)

'

)

; 7 7 ! 7: 7* 7* ! 7* 7 00* & 0D 7 0F $& 0

>

I )

<

#

)

)

! 7* 7; 5 D" 0+ 29 7! F7* 0+ 7

@

)

'

'

2

3

-<

G

1

1

'

'

I

# %

(

3

1

//

?

142

143

*! ? " :9 8 : ; :: " 5 5

>5 5

: ! : 9 79 0

-

DOORBELASTE KOSTEN "

#

F

$

: C % ' $F + $D . ; ' .

>8 %

-

7 9 9

,&

+

76

+

B 0 7"

# /

/

&

#

#&

"

3#

#

#

D

$

2 2 2 2 -

2 -

2

2

2 2

2

? 2 2 2 2

=

H

#

2 2 2 2 2

8 ' 2

%. # # # 3 23 8 . 3 3 8 / . # 3 %% - % ' .8 % %.

;

/

?

. > / . D . A F # # % . : 0 ' 9 . & 8 8 ; 8 % ! * ! B% 5 & % C . -

0 9 , $ 0 $

# $

#

;

.8

2 2 2 2 2 2

% 2 2

2

2

2

' '

#

8

%#

<

0 -3 <

8 % ' . # 8 % ' <

-

0 8 0

%# 3

(' ' 8

<

8

3 -

<

H

# 8 %

<

< '

F # 5 $ .8

' 8

3

<

<

+ + % ' & < %< @

/'

# 3

#

#

H

#

<

-

<

< % '

: % & % C 8 ' & % '

H

H # 8 % <

/' 3

H <

<

.8

- %

8 //

2

- % 8

= ' 2' % C 8 ' = &; ! 0 - //% # 8 '

8 '

2

# 2 %3

8 // $ ' C //

' %%

7@ %% & C

%

00"

'

2

3 8

2

8 '

+ ;

. # # % . . # # % .

<

2

7" 7$ D& 7" 7* ; ' 5 % * - # ' + . ' D --

;

00"

00"

'

'

2

% '

2

# '

2 2

-

2

2

2

2

#

2

2

2

2

2

2

2

2

" 0D 7* ; ; ; ; :< ; *

;

2

3 3 3 3

3 %< 3 %<

2 2 2

'

8 //

.8 3 - #

%

>5 5

:"E

5 5

2

#

7" 0D $* + ; 9 ! 7* + D 7*

2 2 2 2

2

2

2

2

4

4

144

5 !:9

8 : ; :: ; ? 8 :

-

8 : ; :: ; ? 8 :

#

!) 5 9

7 :7

! : 79 0

! ) 5 7 :7

#

;

F

: C % ' $F + $D . ; ' .

$

.

>8 %

-

)

) 8

,

#

. , #

% + $ &

1 : < 5 C" 1

# .

%

&& 2 % % & , 33

?

-

-

> / . D . A F # # % . : 0 ' 9 . & 8 8 ; 8 % = ! * ! B% 5 & % C 8 ' . -

?

H

#

%. 0 9 , $ 0 $

#

# # 3 23 8 3 3 8 / . 3 %% - % ' .8 %.

. #

;

% 7 9 ' #

9

8

%#

-3 <

< 8 % ' . # 8 % ' <

-

0 8 0

%# 3

(' ' 8

8

F 5 .8

3 -

<

'

H

# 8 %

< '

8

<

<

H

H

< /'

/' 3

# 3

#

#

#

8 %

% ' < @

H <

<

3

H

#

<

-

<

< % '

: % & % C 8 ' % '

&

<

<

#

+ + & %<

%

'

0

$

.8

.8

- %

8 //

- % 8

= ' 2' % C 8 ' = &; ! 0 - //% # 8 '

8 ' # %3

8 // $ ' C //

' %% 7@ %%

. # # % . . # # % .

& C + ;

00"

%

' 8 ' 3 8

<

7" 7$ D& 7" 7* ; ' 5 % * - # ' + . ' D --

;

00"

00"

'

2

%

# '

2 -

2

#

2

2

2

" 0D 7* ; ; ; ; :< ; *

;

' '

3 3 3 3

3 %< 3 %< ' .8 3 - #

:"E

2 2 2

8 //

%

7" 0D $* + ; 9 ! 7* + D 7*

>5 5

2 2 2

5 5

2

#

2 2

2 2

4

2 2

4

145

7> 5 0 :

: ! : 9 79 0

85 9

: : 7; " 8 : ; 9 5 5

! ? " :9 ;

< ) -

,

9

'

+

!

#

#

!

+

!

!

+

!

) ? %

+ !

+ #

% #

+ !

>

+ !

#

#

+

!

!

#

7 9

'

0

8 % 8

' < < 8 % ' < . # 3 8 % < H # < H # 8 % <

%#

0 -3 < $

< ) -

)

8

) -< %

5 0 : " ' 5 5 !(

-

.8 8 0

%# 3

(' ' 8

8

< '

#

#

3 * :<

- # .8

;

00"

3

# 3

#

<

F # 3 < H 5 < H # %< @ % ' .8 < + /' < + % ' /' < & < 3 & % ' 8 8 ' : % & % - % 8 // C 8 ' - % 8 ' = ' 2' % # C 8 ' = &; ! %3 0 - / /% # C // ' 8 // $ ' %% . # # % . %% 7@ . # # % . + < 3 8 & % ' C 8 ' 3 ' --

H <

' 8

-

#

2 2

3

2

2

2

2

2 3

3

2

2 2

2 2

2 2

2

3 2

2 2

2 2

2 2

146

7> 5 0 :

" 5 5

8 5 9 1 : ! ? < ""

:9

: " : ; 79 0 8 5 9 < 7; ; : : 9

1 : ! ? < " ! % >' 3

: " : ; 79 0

-

)

# #

& J

# # 2 / .8 2J # 2 / .8 2J / . 2 ' 2' -

?

' 4

'

! % >' 3 & J

- '

'

) 3

4

' - '

'

J

' 3 4

) )

' '

- '

J

/ #

// -

# #

?

- ' # # 23 %

2%

# 23 %

4 ' 2%

/ 2' 2

4

. 4

'

- ' '

) - '

'

)

'

- '

-

// -

) 7 J

'

#

# '

2 J 3 2

) 7 J

' ) # #

)

# #

2 J 3 2

'

'

'

' -# # --

) ' )

) &

) &

2

'

"

) .8 %

2

D% 3 2

)

)

D% 3 2

)

)

#

& 2 2 2 2 2 2

) ) ) )

- ' ' #

D% 3 2

0 $7 * 7

'

0 $7

& / . 2 ' 3 % - ' ' 2 / # 3 % 2 # . % 2 / # ' 2 # ' 2 / # ' 6%

;

.8 % 2 /

, $* 0* F$7! $* + D5

)

"

2

5

--

)

; & ";

00" 2 + 7* 7! 00"

7*

7 , $* 0* F$7! $* + D5 $

/ '

-

.

#

/

#

3 .

D% 3 2

% %

# #

#

'

# /

2

' ' '

- ' ' 6%

#

) ) )

7" 7*

) )

)

147

:< E '=

#

(

1 EMU / exploitatiesaldo (voor gebruik reserves):

310

2 -/+ + +

Invloed investeringen: bruto - investeringsuitgaven investeringssubsidies verkoop materiële en immateriële activa afschrijvingen

-/+ + +

-5.090 12.860 3.931 873 2.966

3 + -/-/+

Invloed voorzieningen: toevoegingen aan voorzieningen t.l.v. exploitatie onttrekkingen aan voorzieningen t.b.v. exploitatie betalingen rechtstreeks uit voorzieningen eventuele externe vermeerderingen van voorzieningen

+ -/-/+

-1.288 420 1.273 435 0

-/+

0 0 0

-/+

0 0 0

4 Invloed reserves: -/- eventuele betalingen rechtstreeks uit reserves + eventuele externe vermeerderingen van reserves 5 Deelnemingen en aandelen: -/- boekwinst + boekverlies : < E 4 " 5 ; ? 8 ? 0 : 9 " : ! : 9 79 0

*

2

Het EMU-saldo is een in Europees verband gehanteerd en gedefinieeerd macro-economisch begrip dat het vorderingssaldo van de overheid weergeeft.

148

-verslag Voor een dijk van een waterschap

Recommend Documents