OOOetgave van:‘Dialekvereiniging Veldeke Venlo’. ‘n Vereiniging met hert veur de volkscultuur en veur de plaatselike dialekte in de regio Venlo. Opgerich 20 januari 1947.
deKroedwis
1 - 2014
1
Inhald Jónkvrouwe Veldeke - Hans Jacobs
3
De kapstok - Piet Stroeken
4
Puzel - Henk Geenen
6
Hae - Jan Maas
7
Verslaag jaorvergadering - Frans van de Rijdt
8
Bargoens Venloos - Toon Alsters
10
Gedichje - Bert Pollux
11
Vastelaovend in Groeët Venlo - Gerard van Gestel
12
Cursus laeze en schrieve - Frans van de Rijdt
13
Faatsetrofee Blierik
14
Faatsetrofee Venlo
15
Finale Deklamatiewedstrieje Venlo en Tegele - Diana Vullings
16
Mooder Maas - Sjeng Stoffels
17
Mien ierste maedje - Wim Roeffen
18
Paose in de dertiger jaore - Jeanne van Kraaij-Apeldoorn
19
Oplossing puzel
20
Buim - Hein Baur
21
‘t Mankement - F. Janssen
23
De kikkerman - Hub Moens
24
Te vuuel ier - Jeanne Alsters-van der Hor
25
Kóm ens veur - Henk Buskes
26
Colofon
27
2
Jónkvrouwe Veldeke
door Hans Jacobs (schriever van ’t bukske ‘Vruike zuk menke’), Venloos Kersmis had de Jónkvrouwe allein doorgebrach En de Vastelaovend waas ouk neet wie gedach. De waore leefde waas ’t nog neet taege gekómme Vruger kós um det gaar niks bómme. Noow aevel had zeej ein gezich wie dreej daag raege. De Jónkvrouwe kós d’r gaar neet mier taege. ’t Woel dao met emus euver praote, met ‘nne lotgenoot Zoeë kwaam ’t det zeej ein paar daag later beej Berta zoot. Berta Hómpelepómp waas ouk op zeuk nao de waore Maar nog altied waas ’t met de manne niks gewaore. “Ze neume mich Vruike zuk menke”, zag het taege de Jónkvrouwe. “Ik wil potdómme maar wat gaer flot gaon trouwe”. De twieë faatse dames hebbe ore met ein geklasjeneerd En hadde al vreej flot same gekónkludeerd Det zeej tot harde aksie euver meuste gaon En zien dan ouk metein same opgestaon. Det veel neet mei, nao dreej flesse besselikeur En met meujte vónde zeej oetintelik de deur. “Volg mich, AANVALLUHHH, Berta kóm mei. Boete löp genóg van det mannegrei”. “Weej snaje ós d’n ierste beste kaerel dae weej taegekómme, Weej halde ós, hik, ech neet mier van d’n dómme!” Zeej lepe nao boete, ’t majjemde struuk oet de grónd. “D’n ierste dae ik zeen, kös ik vol op ziene mónd!” “Det doon ik ouk, Berta”, reep de Jónkvrouwe vol goje mood. “Ik veul de leefde struime door mien adelike blood!” Zeej stónde op de stoep, ’t lief vol likeur en adrenaline, Maar det zoel jaomer genóg al flot verdwiene. ’t Waas namelik neet allein naat dao boete op straot. D’r waas ouk nemus, de faatse dames woorte kwaod! “Wao zien die mansluuj, tis pas dreej oor in de nach.” Det ’t gewoeën dinsdaag waas, hadde zeej neet aan gedach. ’s Morges kwame zeej mit eine kater weer beejein. Stil en verlaege, d’n alkehol zoot nog in eur bein. “’t Kump good,” zag Berta, “gister makde weej kraeg, Maar ins…. maar ins passeert de waore op ózze waeg…”
3
De kapstok
door Piet Stroeken, Venloos “De ministers hebbe weer ens verkiërd geraamp en noow schroéve ze belasting maar weer wat aan”, greekde d’n Dieke. “We mótte alweer ein octaaf liëger zinge”. Hae vaajde de krant toe en slingerde um op taofel. “Zaalige Kermis!” Stien zoot op d’n aafgescheurde witte reifel van enn’n alde krant zien kermis-begruuëting kloppend te maake en had miér aandach veur reziéne, kluntjes, sucade en krinte as veur Colijn zien miljoene. “En toch is eine kapstok met ein speegel hard nuuëdig”, mómpelde Stien. “Och dich met dien speegel! Bezuinige mótte we. Perbeere van idder döbbeltje d’r twië te maake…” “Dae kapstok”, zag Stien. “Ik heb net oétgereaekend. As dich ens ein waek gèn sigaare rauks, en ik neem veur de flaai riés van tiën cent in plaats van vieftiën, en proeme van achtiën in plaats van dreejentwintig, dan zién….” Maar d’n Dieke leep al met wieje passe de kamer oét. Al ein waek of twië had Antvan-de-Scheive enne nieje kapstok in de gank gekreege. De koopere häök en ’t moëj veerkentig speegel hadde Stien de auge oetgestaoke. Ein advertentie in de krant euver enn’n oétverkaup had de res gedaon. Dae kapstok zoe d’r kómme, al ging ’t kuupke d’n baom oét. Zoë kwaam ‘t, det Stien óndanks alle bezuiniging woensdaagmiddaag taege de scherpe wind in nao hoés laveerde met ein groët pak ónder d’n erm, wie ein losgeslaage zeilscheep. De “verrassing”, wie hèt ’t neumde, joog d’n Dieke de gal door ’t blood. Of ’t dan niks, maar dan auk gaar niks begreep van ’t nieje bezuinigings-óntwerp van de regering? Krómp zoele ze mótte ligge, minstes twië waeke. D’n alde kapstok waar toch zeker good genóg. Dae zoe ’t zienen tiéd nog waal oétgezónge hebbe. Stien waar in zien zwaakste plek getroffe. Dan menste ’t ens good! Dan wilste ’t hoés ens ein frisser aanzeen gaeve en dan móste zoëwat huuere. Zelf zóch ’t d’n naagelenbak en d’n haamel. D’n Dieke makde ein van de kwaodste momente van zien laeve door, wie-e Stien d’n alde kapstok hoort aafneeme en de moor verschandaliseere veurdette zelf nao veure ging. Nao ein half oor van passe, maete en kloppe goëjde hae d’n haamel in d’n bak truuk en zuugde op ein lillike kniépblaor aan zien’n doém, terwiel Stien met d’n handvaeger en ’t bleek d’n aafgegriézelde kalk wegnoom. De kapstok hóng d’r, en ’t succes zoe noow cómpleet zien as Ant-van-de-Scheive ens kwaam kiéke. “Wievuuël kos det dink waal neet?”vroog d’n Dieke, dae noow toch auk half gruuets waar op zó’n stök. “Ja, waat dachste? – Twië gölde vieftig”’, loog Stien. “En dao hebs dich noow zó’nne keet euver geschöp.” In feite kosde de nieje kapstok veer-vieftig, maar dat waar maar ein kwestie van taktiek, vónd Stien. Waar hèt d’r neet, um ziene man de laste lich te maake?
4
Woensdaagaovend en de gansen dónderdaag daonao brach d’n Dieke ziene naate jas en zien’n hood mei in de kaamer. Hae vónd ’t jaomer van die blinketige häök. Stien meus ’t idderskiër zelf gaon ophange, maar zien gooj wäörd en veurbeeld vónde beej d’n Dieke gèn opvolging. Hae vónd ’t noow einmaol te jaomer van dae sjieke kapstok, um dao zien naate tóddels aan te hange. Wie vriédaag d’n Dieke in de stad waar, stónd Ant-van-de-Scheive inens veur de deur. “Wassus!”zag ‘t, wie ’t de nieje kapstok zoog. “Maar dès ein prach stök! Dae zal waal allehand gekos hebbe.” En ’t keek en keek wies ’t pien aan de auge kreeg van aafguns. “Waat kosde dae van dich?” vroog Stien. “Ach gölde”’ loog Ant. “En dae van dich?” Stien trok ein cómpassieus gezich. “Jao, deeze is waat deurder, det kus-te waal zeen, neetwaor? Ik heb d’r neege-vieftig veur betaald. Hae meus feitelik elf gölde koste, maar umdet ’t de letste waar…Afeng, de wets wie det geit”. Ant veulde zich euverwónne en perbeerde Stien achter in de keuke te euvertroeve met planne veur ’t kermis-menu. Midde ónder det bedriéf kwaam d’n Dieke binne, alweer d’n hood in de hand en de raegenjas op d’n erm. “Wao heb ik noow dae kapstok veur gekoch?” veel Stien taege um oét. “’t Is mich toch waat te zegge met die manskaerels”. “Wie, waat bedoelste…? Veur twië-vieftig, hebste mich gezag”, flapde d’n Dieke d’roét. Euver Stien zien wange vloog ein pörpere kleur. Ant lachde vaal en voél, en keek wie Napoleon beej Austerliets. “Noow, plezeerige kermis saame”, zag ’t met de klink in de hand. “We treffe ós zeeker waal ein van die daag!” Oet de Nieuwe Venlosche Courant van 21 september 1935 Origineel euvergenaome oet Dees Waek 2
5
Puzel
door Henk Geenen 1
2
3
4
5
13
19
23
24
27
28
32
41
51
68
48 52
31 35
36 40
44
45
46
50
53
64
54 59
65
12
21
30
49
58
11
26
34
43
57
10
39
42 47
20
29
38
9 16
25
33
37
8 15
18 22
63
7
14
17
56
6
55
60
61
66 69
62
67 70
Horizóntaal Horizontaal 1. Wat vrouwe waal ens aanhebbe; 5. Pal; 8. Veurwerk; 13. Zuvelproduk; 14. Bieës; 16. 1. Wat vrouwe waal ens aanhebbe; 5. Pal; 8. Veurwerk; 13. Zuivelproduk; 14. Dier; 16. Greunte; 17. Tiedsdeur; 18. Klem; Greunte; 17. Tiedsdeur; 18. Klem; 19. Wao se drank oet kins schinke; 21. Zintuig; 22. Jón19. Wao se drank oet kins schinke; 21. Zintuig; 22. Jóngesnaam; 25. Langk stök holt; 27. Stök; 28. Maedjesnaam; gesnaam; 25. Langk stök33. holt; 27. Stök; 28.37. Maedjesnaam; Zuvelproduk; 32. Stadium; 30. Zuivelproduk; 32. Stadium; Zuidvruch; 35. Heuvel; Reeds; 38. Riant; 39.30. Doelpunt; 40. Water in Braobant; 33. Zuudvruch; 35. Heuvel; 37. Reeds; 38.47.Riant; 39.hoes; Doelpunt; 40. Braobant; Armoedig 49. Sukkel; 50. DeilWater van eine in fiets; 41. Periode; 43. Ónbepaold veurnaamwaord; 45. Vogel; 52. Nederlandse (aafk); 54. veurnaamwaord; Einheid van vermogen; 56.45. Japanse parelduikster; 58. Boum; 60. Deil van boum; 41. Periode; 43.umroop Ónbepaold Vogel; 47. Ermeuig hoes; 49.einen Sukkel; 61. Jóngesnaam; 63. Aor in ein blaad; 65. Veurzetsel; 67. Bieës met ein gewei; 68. Tepel van ein uier; 69. Bulgaarse munt; 50. Deil van eine fiets; 52. Nederlandse umroop (aafk); 54. Einheid van vermeuge; 56. 70. Wat sómmige met Vastelaovend op hebbe. Japanse parelduikster; 58. Boum; 60. Deil van ‘nen boum; 61. Jóngesnaam; 63. Aor in ein Vertictaal blaad; 65. Veurzetsel; 67. Bieës met ein gewei; 68. Tepel van ‘nen uier; 69. Bulgaarse munt; 1. Schaafsel; 2. Aope plek in de bös; 3. Kleine tiedspanne (mv); 4. Ter naogedachtenis (Latiense aafk); 5. Diek book; 70. Wat met Vastelaovend op hebbe. 6. Det sómmige is (Latiense aafk); 7. Lichaamsdeil; 9. Veurzetsel; 10. Sprookjesfigure; 11. Jóngesnaam; 12. Vertrouwd; 14. Zangstum; 15. Vóch; 18. Huid; 20. Nederlands bedrief (aafk); 23. Deil van servies; 24. Opperweze; 26. Deil van einen auto; 27. Drek; Vertictaal Mager; 34. Neet vas; 28. Oet naam2. van; 29. Klein bieësin metde staekels; good d'r aan zien; 32. Moedegek; 1. Schaafsel; Aope plek bös; 31. 3. Neet Kleine tiedspanne (mv); 4.33.Ter naogedachtenis 36. Saort amfibie; 42. Óndervinde; 44. Wiets; 46. Saort greunte; 48. Vlekkewater; 50. Beroep; 51. Lichaamsdeil; (Letiense aafk); 5. Diek book; 6. Det is (Letiense aafk); 7. Lichaamsdeil; 9. Veurzetsel; 10. 53. Veurzetsel; 54. Vraogend veurnaamwaord; 55. Hookpilaer; 57. Bepaolde maond; 59. Pin; 60. Hiele snellen trein (aafk); Sprookjesfigure; 11. Jóngesnaam; 12. Vertrouwd; 14. Zangstum; 15. Vóch; 18. Huid; 20. 62. Woeënboeët; 64. Symbool veur iezer; 66. Water in Friesland; Hectare (aafk). Nederlands bedrief (aafk); 23. Deil van servies; 24. Opperwaeze; 26. Deil van einen auto; 27. Drek; 28. Oet naam van; 29. Klein bieës met staekels; 31. Neet good d’r aan zien; 32. Moeëdegek; 33. Mager; 34. Neet vas; 36. Saort amfibie; 42. Óndervinde; 44. Wiets; 46. Saort greunte; 48. Vlekkewater; 50. Beroep; 51. Lichaamsdeil; 53. Veurzetsel; 54. Vraogend veurnaamwaord; 55. Hookpilaer; 57. Bepaolde maond; 59. Pin; 60. Hiele snellen trein (aafk); 62. Woeënboeët; 64. Symbool veur iezer; 66. Water in Friesland; 67. Hectare (aafk).
6
Hae
door Jan Maas, Venloos
Nog aeve kin ik met dich praote veur d’n aller… allerletste kièr dich geis mich noow verlaote ik zeen dich daonao noeëjts neetmièr dich klein ónneuzel rundje bis neet vuuel paere waerd ik heb dich noeëjts ech good bekeke döks heb ik dich ouk weggekaerd dich hebs vanaaf se bis gebaore gedreid gerold geslaope kier op kier nog effe en dan kin ik zegge dae kleine roeëje rónde is neet mièr van alle kopere roeëje rakkers bis dich in kerke vuuel gebroek pestoeër is gaarneet óntevreje des se intelik wuurs opgedoek beej rieke en beej erme loogs se dökker in eur hand ouk waas se hiel döks broekbaar veur de zoevuuelste kollektant de loogs in offerblök en schale lets vónd ik dich nog in ein tent de traone kómme in mien ouge Adieu… rös zaach miene kleinen Eurocent.
7
Jaorvergadering
door Frans van de Rijdt, Venloos De “jaorvergadering” van ós vereiniging ens op ein andere wies halde, det waas de bedoeling van ‘t besteur. Daorum hadde we, op veurdrach van Wiel, gekaoze veur de Innovatore op ‘t Floriadeterrein. ‘t Waas aevel waal de vraog of ós leje ouk zoeë wied met ós mei woele gaon. En umdet we toch op ‘t Floriade terrein ware krege we de gelaegentigheid um ónder deskundige begeleidng van inkele veurmalige gidse van de Floriade nog ens rónd te loupe op det terrein en te zeen wie det terein (ca. 68 ha. groeët) d’r noow beej loog. Gelökkig ware d’r zat minse (mier as 50) die ‘t idee um in de Innovatore te vergadere hiel leuk vónde en op d’n tied dao ware um mei te wandele euver de (alde) Floriade. Me kós zeen det d’r toch ouk nog ónderhald woort gepleeg want ‘t zoog d’r netjes (maar waal verlaote) oet. ‘t Waer werkde good met, want ‘t begós pas te raegene en te hagele wie we weer truuk ware in ‘t gebouw. De vergaderruumte waas op de 16de verdeping en wie we met de lif nao baove ginge, had se eine prachtige oetkiek, neet allein euver ‘t Floriadeterrein, maar ouk euver de vaere umgaeving.
Nao de kóffie en de flaaj äöpende ózze veurzitter Henk Buskes de vergadering en hoot hertelik ederein welkóm. Henk memoreerde ‘t sukses van ‘t aafgeloupe jaor: ‘t Venloos Kaokbook waovan d’r allewiels al mier as 4500 zien gedrök. Ein groeët kómpliment veur ‘t ganse team det zich dao met haet beziggehalde. ‘t Verslaag van de algemeine lejevergadering van 17 maart 2013 woort zónder opmerkinge goodgekeurd. ‘t Jaorverslaag van ós vereiniging haet ederein kinne laeze op ós thoesblaad: ‘t is ein waergave van alle aktiviteite van ós vereiniging in ‘t aafgeloupe jaor en luuet zeen det we zeker neet stil gezaete hebbe. Daobeej staon d’r nog neet ens alle aktiviteite in beneump. De jaorciefers van ózze penningfoekser woorte door Martin zelf toegelich en daobeej aangehaold det ‘t gooje finansjele resultaat met name te danke is aan ‘t sukses van ‘t Venloos Kaokbook. Oet de zaal kwaam de vraog of we kóste euver-
8
waege um de Kroedwis, waat toch eine flinke kostepos is, allein nog digitaal oet te gaeve umdet vaereweg de meiste leje en begunstigers toch eine computer hebbe. De veurzitter haolde aan det we d’r neet van oet kinne gaon det de meiste van ós leje en begunstigers inderdaad eine computer hebbe en det vuuel minse toch ouk gaer ‘t bukske zelf in de hand halde en det ouk nog door kinne gaeve aan femilie/ bekinde. Det is ein gooje promotie van ós vereiniging. De kascontrolekemmissie bestaonde oet mevrouw Yo van Knippenberg en d’n hier Theo van Asten hebbe same met de penningfoekser beej de Paerdskoel in Blierik zich gebaoge euver de ciefers en meuge kónstatere/kóncludere det alles prima verantwaord waas en vroge de vergadering um ‘t besteur décharge te verlieëne veur ‘t geveurde finansjele beleid. De vergadering ging, door middel van ein applaus, heejmei akkaord. De twieë leeje van de kascontrolekemmissie woorte bedank veur eur werk in de aafgeloupe 2 jaor. De nieje kemmissie besteit oet de hiere Janssen en Lamers. De besteursverkezing ging flot: Suzanne van de Rijdt trooj oet ‘t besteur waeges andere zake, maar wilt waal op d’n achtergrónd meiwerke a an ó.a. de Kroedwis. De veurzitter bedankde Suzanne met ein waerdebón. Nie in ‘t besteur woort verzóch d’n hier Wiel van Aarsen dae haet toegezag wat tied in de vereiniging te wille staeke, noow o.a. as zjurielid veur de Veldeketrofee in Venlo. De veurzitter deej einen oproop aan de vergadering um ens nao te dinke of d’r misschiens emes waas dae ouk in ‘t besteur zoele wille traeje umdet we doorloupend op zeuk zien nao besteursleje die nieje projecte op zich wille neme. De veuroetblik op de aktiviteite van 2014 goof ein good euverzich van die zake die we dit jaor op wille pakke. In de róndvraog dee Jan Maas einen oproop aan aankómmende schrievers um eur talente ten toeën te spreie. Hae wilt gaer inkele kandidate (taege betaling van de reiskoste) instructie gaeve om te laote zeen det schrieve neet zoeë lastig hoof te zien, des se gewoeën mós beginne! Publicere kin dan in de Kroedwis. Niks mier aan de orde ziend, kós de veurzitter met ein gerös hert de vergadering sloete en ederein bedanke veur de aanwezigheid en inbring. Foto’s: Fried Driessen
9
Bargoens Venloos Reaktie op het artikel “Joodse sporen in het Venloos dialect” van Tom Doesborg in de Kroedwis nr. 3 van 2013. Het interessante artikel van Tom Doesborg “Joodse sporen in het Venloos dialect” heb ik met grote belangstelling gelezen. De herkomst van bepaalde woorden schilderen ons vaak de geschiedenis van onze ouders en voorouders. Ik herinnerde mij dat mijn man Toon indertijd eveneens een vergelijkbaar aspect van het dialect heeft belicht. Het leek mij de moeite waard, als aanvulling op het onderzoek van Tom, dit artikel van Toon nogmaals onder de aandacht te brengen. Jeanne Alsters - van der Hor. Nota: de huidige verantwoorde schrijfwijze van het Venloos dialect was toen nog niet in gebruik.
De Kiepenträger In ‘t raodhoes van Breyell steit ein oèt holt gesneje beeld van enne man. Op ziene kop haetr hae ein Duitse boeremuts. Euver zien schouwers ein paar draagbend met op ziene rök ein groète rete mand. In zien ein hand eine wandelsrtek en in zien andere ein groète kròmme piëp. Euver zien gezich leet ein en al tevrejenheid. Ik zoel det beeld vaerder niks biezónders hebbe gevònde ware ‘t neet det ik ens op ein wandeling door de haufstad van Westfale, Münster, op ein klein beslaote pleintje ein zelfde soort beeld aantrof. “Waat duit dae heej?” dach ik toen. “Dae zal toch neet gans te voot van Breyell oèt heej haer gelaupe zien?” Beej naovraog bleke ‘t allebei beelde van eine zoeëgeheite “Kiepenträger” te zien. Mien verwòndeering waar gewek. Wae ware eigelik die “Kiepenträger”? t Ware kriëmers die met eure mars op de rök de waar verkochte van Breyell oèt nao gans in Wesfale maar auk nao Holland. Zeej bedeende zich ònderein van waat me in ‘t Duits auk waal neump Krämerlatein. ‘t Waas ein soort geheimtaal die allein binne de inge groep van de Kiepenträger verstaon woort. Geheimtale kinne weej allemaol. Vruuger as kwaojònges sproke weej ònderein nog waal ens de zoeëgenaamde adi-taal. De sleutel um die adi-taal te kinne spraeke waas vreej simpel. Me makde gewoèn van edere klinker “adi”. Beveurbeeld: petat woort: paditadit, kiepehok woort: kadipadihadik. Den ònderwaereld bedeent zich auk op vandaag nog van ‘t Bargoens. Geheimtale ware van belang um niesgierige oère ‘t luustere ònmeugelik te make. Veur handelaere kan det erg wiechtig zien. De Kiepenträger neume eur geheimtaal “der henese Fleck”. Me kint in dees geheimtaal ein hièl ald en ein waat niejer gedeilte ònderscheije.
10
In ‘t alde gedeilte velt op de vorming van de persoènlikke veurnaamwäörd en de telwäörd. ik = minotes dich = zinotes ein = een twiëe = parz (franse pair) tièn = krützkes (romeinse tièn = X) vièf = holf krützkes In ‘t nieje gedeilte kump me vuul wäörd oèt de dialekte van de grensstreek taege o.a. ‘t Venloos. Me neemp aan det vuul van dees wäörd òntstaon zien in tieje waorin gesmoekeld woort. Met name dit letste is veur òs Venlonaere interessant. Ik wil òch daorum wat veurbeelde neet ònthalde. Betuppen – venl. Beroepe, bedrege Bietert – venl. Bieterkes, tand Blaat – venl. Blaat, tòng Blöken – venl. Blaöke, rauke Botten – venl. Botte, aete Färven – venl. Verve, lege Ik zoel zoè nog door kinne gaon, maar det zoel in ‘t korte bestek van dit bukske te vaer veure. Wilt ge heej van mièr weite dan kint ge dit vinde in ‘t bukske: “Der Henese Fleck” van Dr. Heinz-Joachim Graf oètgegaeve door Kreis Kempen-Krefeld. Toon Alsters
Ik ging vruger dökker schaatse Maar det ging neet nao tevreej Dus naeve mien paar botjes Altied de keukestool d’r beej. Ik ging vanmorge ‘Nordic-wandele’ En det vónd ik bes waal kwant. Ik waas mien stök vergaete, kin ‘t dus noow al met losse hand! Bert Pollux 11
Vastelaovend in Groeët-Venlo door Gerard van Gestel, Venloos
Ónder dae naam waas van 18 jannewari wies 28 fibberwari de tentoeënstelling te zeen op de 2e verdeping van de bieb in Venlo. In zoeëwat alle krante en waekblajer is dao aandach aan geschónke. www.limburgscarnavalsmuseum.nl, de eige website, steit vol met informatie. Aan aandach dus gen gebrek. As rechgeaerd vastelaovesveerder heb ik die expositie bezóch. En ik woort verras. Det begós al beej de door kónfetti gekleurde waeg dao nao toe. Dan kumps se geliek in de goje stumming. Nao welkóm te zien geheite door Marian heb ik mich vergaap aan al det schoeëns det dao te zeen waas. Momente van herkinning, alde herinneringe die weer baove kómme, verbaas euver de wies van vastelaovend viere halverwaege de vurrige ieuw. Maar zeker ouk de diversiteit, neet allein tösse de diverse plaatse die deil oetmake van Groeët Venlo, maar ouk in de plaatse zelf. Tösse buurte en gemeinschappe. Aan creativiteit gen gebrek. En of ’t noow geit euver de vastelaovesvereiniging, d’n optoch, de meziek, ’t schminke, de kleier, de medalies, neum ’t maar: dao waas ’n verzameling van beejeingebrach en op ’n prachtige meneer oetgestald.
Op de groeëte fotokolleksie zeuke nao bekinde: is det dae? Maar, maar, noeëts gedach det die zich zoeë verkleie en schminke. Die met die scheive mutse, volges mich is dae prins Martin. Tot mien verrassing kump daezelfde Martin ef later ouk dao binne. “Heb ik dich net op de foto gezeen?” Same gaon kieke en dan tot de óntdekking kómme det e det neet is, maar det is Frans. Jao, ze lieke waal opein, zeker de snor, maar Frans is nog iets groeëter. En det dreejtal is oet Blierik… Van Marian huurde ik det d’r minse zien gewaes die thoes grei hebbe det zeej beschikbaar wille stelle of zelfs aafgaeve veur dees tentoeënstelling. As ik zeen wat d’r al is en wat d’r nog kin kómme, nog neet alle vereiniginge hebbe ’n beejdrage geleverd, dan wuurt ‘t ’n oetdaging um ’n keus te make oet ’t aanbod. Of de ruumte mót groeëter waere. Al met al kin ik allein maar mien kómplemente gaeve aan degene die dees oetstalling oetgeprakkeseerd en gerealiseerd hebbe. En dae ze neet gezeen haet, dae haet groeëte pech gehad en ’n gemisde kans. Maar haopelik volgend jaor (nog) baeter. Ik doem d’r veur.
12
Cursus Venloos laeze en schrieve door Frans van de Rijdt, Venloos
Op dónderdaag 13 maart is de cursus Venloos laeze en schrieve van start gegaon in ‘t Kunstecentrum aan ‘t Arsenaalplein. Op 20 fibberwari 1997 haet de regering van daen tied ‘t Limburgs erkind as ein taal. Me sprik van ein taal as ‘t euver al Limburgs in de pervins geit en me sprik euver dialek as ‘t geit euver ein plaatselik Limburgs b.v. ‘t Venloos dialek. We zien van start gegaon met 14 deilnemers: dames en hiere die gaer waal waat mier woele weite euver ós eige dialek. Want ‘t is zoeë det ós eige Venloos veural op verscheije wies geschreve wuurt. Det kump umdet vuuel minse dök eur wies van schrieve oet de vastaoveskrante haole, maar det is neet ‘t Venloos zoeë as de Raod veur ‘t Limburgs in 2003 oet haet laote zeuke (in opdrach van de pervins). Weej neume det spelling 2003 en Dialekvereiniging Veldeke Venlo haet aafgespraoke zich te halde aan die schriefwies. ‘t Is noow mekkeliker gewaore um dees spelling 2003 te gebroeke, umdet verscheije accente neet mier gebroek hove te waere en umdet weej noow b.v. moder nog maar met 1 “o” hove te schrieve. De deilnemers gaeve de kómmende ach waeke edere waek einen aovend um ‘t Venloos ónder de kneen te kriege en det geit veural op ein neet te lastige wies, zoeëdet de deilnemers neet allein informatie kriege, maar ouk eine plezerigen aovend hebbe. In edersgeval zien de deilnemers aan de cursus met vuuel iefer aan de slaag gegaon um aan ‘t ind eur getuugschrif gruuets en met plezeer vas te kinne halde.
13
Faatsetrofee Blierik Vanoet ’t Wortelepinneriek Zóndaag 2 maart 2014, In dit jubileumjaor ( 6x11jaor) trok de groeëte vastelaovesoptoch door de straote van ’t Wortelepinneriek. De waergode ware ós aevel good gezind, ónder ein lekker zunke trok eine bonte stoet door de Blierikse straote. ’t Motto waas: Laot ós viere! Einen optoch met vuuel kleur en meziek en ein opperbeste stumming beej de deilnemers en beej de minse naeve de kant van de straote. As 3-koppige jury veur de Veldeke trofee hadde weej as taak de faatse te jurere. Eine faatse meus aan inkele punte voldoon die we vanteveure in ós euverleg hadde vasgesteld: ónder andere de gansen optoch meiloupe en good kóntak make met de minse naeve de waeg. Dit jaor ware d’r mier faatse as aafgelaope jaor. Faatse zien ’t roeje lint det door d’n optoch geit. Zeej showe op ’t letste ougenblik aan ’t publiek eur lol en geinigheid. Nao afloup kwame weej beejein in ’t Raodhoes um de winnaer vas te stelle. Nao wies beraod kwame we tot dit besloet: de winnaer is Jenne Peters met De banke zien oet Blierik verdwene, de spaarzök zien weer verschene. Ouk waar d’r einen aanmoedigingspries veur Wieger Simons met ‘t motto: met de Wortelepin 66 jaor de keuning te riek. Ós taak veur 2014 zoot d’r weer op. Op nao 2015. Namens de Veldeke jury Blierik Henny, Henk en Jos.
14
Faatsetrofee Venlo Vanoet ‘t Stedje van lol en plezeer Maondaag 3 maart 2014 ’t Waer waas ós gelökkig wat baeter gezind as vurrig jaor wie eine stevige winterse wind ós in de greep had. Gelökkig had ‘t Venloosch Vastelaoves Gezelschap JOCUS d’r veur gezörg det de echte Venlonaere weer wat te näöle hadde. Zeej hadde dao in al eur wiesheid beslaote um ein nieje route te bedinke! En umdet die ein stök korter waar as andere jaore, hadde weej as jurie dus minder tied um alles ens good te bekieke. ’t Waas eine schoeënen optoch met vuuel kleur en prachtige wages en groepe. Dao tösse door –as kleine pareltjes aan ’t vastelaovesfirmament- lepe de faatse. Veur dees minse haet Veldeke al jaore ( haos 35 jaor!) eine schoeëne pries in petto . En waal ein fraai kunswerk van Mariëlle Franssen. Oetintelik kwame d’r ongeviër 25 faatse in aanmerking veur ein beoordeiling door de zjurie. Alles woort nog ens good bespraoke en ouk bekeke aan de hand van gemakde foto’s. Oetintelik kwaam de zjurie einstummig tot ein besloet: de winnaer van 2014 is Rick van Ulft. Zien motto waas simpel: ziene MIK WE-G! Hae kós ’t nauweliks oetlegge aan de minse en struijde met laege plestiek täöte, zónder mik. Dae waas weg. De zjurie vond dees kreatie persies waat zeej veur ouge haet met eine faatse. Simpel, neet euverdrieve, kóntak met de minse naeve de kant en aktueel. Wie de letse jaore gebroekelik is, zal Dialekvereiniging Veldeke Venlo deze schoeëne pries oetreike op zóndaag 26 oktober tiedes de middaag van de Slumste Venlonaer. De jury van de Veldeke Faatse trofee 2014
15
Finale Deklamatiewedstrieje door Diana Vullings, Venloos
In ’t veurjaor vinde idder jaor de declamatiewedstrieje van Dialekvereiniging Veldeke Venlo plaats veur de jeug van de basisschoeële in Venlo, Blierick, Velde en Tegele, maar ouk in andere kringe in Limburg. Van al dees kringe gaon de nummers 1 en 2 oet iddere laeftiedscategorie door nao de Limburgse finale die sinds ’t vurrig jaor in Dok6 in Panninge wuurt gehalde. ’t Is idders kier weer ‘n fees um de kinder eur veurdrachte in verscheie dialecte te zeen doon. De declamatiewedstrieje in Venlo en Tegele vinde al zó’n 40 jaor plaats. D’r zien zelfs twieë dichbundels oetgebrach (‘ne Tegelse en ‘ne Venlose) met allemaol verzamelde gedichjes oet dees wedstrieje. In Venlo vindt de declamatiefinale dit jaor plaats op 11 april in de Venlonazaal met Hans Jacobs as prissentator. Hans praot dezen aovend op ’n ludieke meneer aanein en stelt de kinder op ’n leuke wies op eur gemaak. De zaal hingk beej wieze van spraeke aan zien lippe en neteurlik aan die van de kinder. De finale wuurt altied drök bezóch en ‘t is ech de meujte waerd um dao ens te gaon kieke. Idder kind druueg ’n gedichje veur in ‘t dialek, det ’t van te veure haet oetgezóch en van boete haet kinne liere. De vakjury, dit jaor bestaonde oet dreej leje van ’t Volkstheater Frans Boermans, beoordeilt elk kind op oetspraok, teksvasheid en veurdrach. D’r zien dreej laeftiedscategorieë, namelik ónderbouw, middebouw en baovebouw van de basisschoeël. De nummers 1, 2 en 3 van iddere categorie kriege ‘ne pries. De nummers 1 en 2 meuge zelfs deilneme aan de al ierder geneumde Limburgse finale. Alle kinder die tiedes de Venlose en Tegelse finale ‘n gedichje veurdrage kriege ’n oeërkónde en ’n leuke attentie. De declamatiewedstrieje waere op de meiste schoeële good óntvange en idder jaor is d’r weer ’n groeët aantal kinder, det dees vorm van dialek met vuuel plezeer gestalte guuef. ’t Is ouk de intentie van Veldeke um met dees wedstrieje ’t dialek ónder kinder laeventig te halde. Haopelik gaon we zoeë nog hiel lang door en wuurt dit cultureel erfgood, ós dialek, nog jaore van generatie op generatie euvergedrage. De finale in Tegele is ’n waek later, namelik op 18 april in ’t Zaelke in Tegele. De Werkgroep Declamatie Venlo
16
Mooder Maas
door Sjeng van d’n Eike (Sjeng Stoffels), Tegels Ôs aaj Mooder Maas sjtroumt, sunk ze gekanaliseerd is, regelmaotiger nao zië wie vruuger. Doe waar ze sjwinkters dök hiël, erg hoëg en somers zoë klein, det me d’r op sômmge plaatse dôr nao geun zie kôs loupe. Den waare de vês dök maar vur ‘t griépe. Kris van Bertje Liëne haet êns, zoë maar mêt de heng, ‘n ganse mand berf en briësem gegreepe. Det waar aan geun zie, ônger de kribbe, dao taengeneuver, den zit ge, wat Mooder Maas er de Berkt. ‘t Waater waar doe vul klaorder as nôw. Sômmige sjippers drônke gewoën ‘t Maaswaater. In det waater gedeide de vês auch baeter. As sjoëljônges ginge we dökker aan ‘t vaer kiéke. Dao krioelde ‘t den van de sjpelteköpkes; det waare jông aevelkes, woé me nôw niks miér van zuut. Die avele woorte mêt ‘n gaert (zoë maar oét de sjtruuk gesni-je), ‘n viem mêt ‘ne angel d’raan gevange. Sjnikke numde me det. Vur aan d’n angel woort sjprok gebroek. Sômmige vêssers hadde dao zônne gôjje sjlaag van, det-ze sjlaag op sjlaag d’n avel optrokke. Vanoét d’n boët mêt ‘t kruutsnit, woorte d’r auch waal êns eimers vol gevange. Gebraoje of ingemakde avele sjmakde hiël lekker, maar ‘t sjoënmaake waar ‘n hiël werk. ‘ne Bepaolde tiëd van de zomer kwaam d’r auch sjaores aan de Maas veur. Det waar ‘n tiër, wit insekt, det in ‘t Hollands ‘n eendagsvlieg genumd woord. Dae sjaores woort bi-j ‘t vêsse gebroek as vésvoor, en as ‘t den sjaortiéd waar, kôs me de vêssers saoves aan de Maas vinge mêt petroliumlampe of karbiedfietseluchte en bêddelaakes öm die biësjes op te vange. Det waar ein fantasties gezich, want euveral gebeurde det: hi-j op Sjteyl, in Tegele, toet in Vênlo toe, en auch aan geun zie waare die leechjes te zeen. Ich heb ‘t sjaor êns sjmorges op ‘t vaer zeen ligke. Die kôste ze met de sjoop bi-jein doon. Ônger Belvend, zoëwet woé nôw de sjtuw is, looge geregeld sjokkers. Die beroepsvêssers waar ‘t houfzakelik öm aol te doon. As de Maas bevaarbaar waar, kwaame d’r waal êns sjleipbuuët, maar motorsjeepe zoog me doe neet, waal de sjtoumbuuët van Berger, die ‘ne geregelden deens hadde nao Rotterdam. Den heb ich in mien jeug auch nag êns trêksjuute gezeen. Doe woorte dôr ‘n liénpaerd getrokke. Det is zoëget 70 jaor geli-je. De liénwaeg waar aan geun zie en is t’r – wie ich mein – nôw nag. Mich vêlt nag in, det bi-j ‘t vaer ‘n badhüske dreef in de Maas. Det waar van Henk Liëne. Sjwinkters woort ‘t de wal opgetrokke. – As ge nôw ens gaot sjtaon bi-j de Paters aan de ôngerkerk woé dae sjtein is ingemetseld van de watersjtand 1926, dan zit ge , wat Mooder Maas altièd ‘ne grillige sjtroum gewaes is. Oet: “Ich kên mich nag good herinnere” Met toesjtumming van de erve in aad Tegels euvergenaome
17
Mien ierste maedje door Wim Roeffen, Venloos
Ik kóm op eine laeftied, van pakweg “Jao, zoeë óngevier” Dan kumps se op gedachte, de wils waal ens waat mier. De groeëte vraog is dan: “Wat wils se dan?” Maar det is net ‘t punt, ik weit nog nörges van. De kieks ens nao ein maedje, det kins se oet dien straot. De haes d’r oppen tied, al waal ens mei gepraot. Maar noow inens, wat is d’r met mich aan de hand? Ouk Mam zag al: “Gebroek toch dien verstand.” Maar mien verstand, det is net wat mich zaet, Det det maedje, toch iets biezónders haet. Uig die ouge, wange, bein en waat ein snoet. Mót ik det dan negere? Dao bin ik nog neet euver oet. Ik dach, as ik mien vader, dan maar ens vraog um ziene raod Det wuurt dan d’n ierste kier, det ik met ‘m, euver zoeë iets praot. Mich bekroop toen ein geveul van: “Doon ik det waal good?” Maar as ik ‘t noow neet doon, vergeit mich messchiens veur good de mood. Det woel ik ouk weer neet, det had ouk gaar gen zin. Maar wat mót ik dan met ein maedje, det ik pas amper kin? Toen heb ik maar beslaote, ik pak mich op en vraog ‘t Pap In de haop, det hae mich oetintelik dan toch snap. En jao huur, Pap had begrip en raojde mich, ‘t maar ens te waoge Um det maedje ens mei oet, nao de Knibbel te vraoge. Det heb ik toen gedaon en wets se wat det maedje zag: ‘Ik wil nog waal neet kösse,’ maar dao had ik nog neet ens aan gedach. Ik waas zoeë bliej, want vónd ‘t bes waal wat benauwd. Det ik miene Pap in deze gans heb vertrouwd. Want waeke later, en intelik waas ‘t dan toch zoeë wied, Kós ik met vuuel plezeer, mien ieërste muulke aan det maedje kwiet.
18
Paose in de dertiger jaore door Jeanne van Kraaij-Apeldoorn, Venloos
Noow gaon ik toch waal erg wied in d’n tied truuk namelik toen ik nog geluifde in de Paoshaas. Ouk al bin ik ‘m zelf noeëts taegegekómme, hae bestónd gewoeën veur mich. Of ’t te make had met ’t feit det ik Paoszaoterdaag gebaore bin weit ik neet. Jaore later meus ik op iddere verjäördaag oet de mónd van mien vader ’t zelfde verhäölke aanhure det hae nao det heuglike feit nao de buurvrouw waas geloupe en had gezag: “Mien vrouw haet ein Paosei gelag,” zier verheffend! Ik herinner mich nog wie ik opgreujde die prachtige gekleurde eier die we in d’n haof meuste zeuke. Die woorte nao dae speurtoch good geteld zoeëdet d’r gen achterbleef, want ’t ware d’r veur idder twieë. Zoeëdök krege weej gen ei, die kosde toen twieë en ‘ne halve cent en det leep aardig op met zó’n groeët gezin. Dus ’n gekaok eike waas veur mich ein delicatesse. Alles waat ónbereikbaar waas, had ’n speciale dimensie. Alle bure van ós hadde kiepe, allein weej neet, weej hadde geite! Die gove teminste melk. Foei, waat haatde ik die bieëste! Ze stónke ’n oor taege de wind en ik lösde die melk neet. Ik preufde dae smaak in de pap en in de kóffie, dao meus dus vuuel in, want ’t waas gezónd en ’n sacherientje makde vuuel good. Ik weit nog det mien breurke sóms met de geit nao Boeye meus, die ging dan zoeë gezag einen daag op vekansie en as se truuk kwaam stónk ze weer de stal oet. Later kwame d’r dan weer jónge geitjes. Wat det met daen boek van Boeye te make had, snapde ik toen nog neet. Ein veurdeil had zó’n geit toch waal, weej ware met dertieën en hadde maar ein WC. En as d’r eine erg lang op ’t huuske zoot en ik had hoeëge noeëd en stónd dan veur die deur te kniepe, dan zag mien Moder waal ens: “Gank maar gauw beej de geit baove de gäöt.” Wie ik waat alder woort en neet mier in de Paoshaas geluifde, moch ik helpe de eier te verve. Ik geluif det d’r toen nog gen eierverf bestónd, weej deje det as volg: veur blauw kwaam d’r ein pupke blauwsel (veur de was te speule), gael: de schale van ein hötje louk met aek. Roeëd met roeje bietesap en greun zal waal met boeremoos of spinazie zien gewaes, det weit ik neet mier. ’t Zoog d’r waal prachtig oet! Dan ’t eiertikke wae zien ei ’t sterkste waas. Zes waeke veur de Paose begós de vaste. ’t Beruchde vastetrummelke kwaam weer op ’t schaap te staon en idder snuupke des se beej de winkel kreegs ver-
19
dween dao in. Geluif maar neet det dao mei gefoeteld woort, want det waas zund en dan meuste ze gaon biechte. Wat ware we toch akelig braaf! Vriedaags mochs se gen vleis aete, dus det woort loukmoos met ‘ne halve hiering. Neet det weej det anders waal krege, huuëgstes ein stökske spek, maar det waas ouk lekker. En dan nao de vaste dan kwame de Paosklokke truuk oet Roeëme en moch intelik ’t vastetrummelke verdeild waere. De zuurtjes plekde waal aan de karamels, maar dao smakde ze neet minder um. Van Paose zelf herinner ik mich det we ózze Paose meuste halde door iers te gaon biechte en te kemmunie te gaon. De kerk waas dan prachtig in ’t wit versierd en toen daonao netuurlik ’t twieëde ei. Volges mich heb ik dao ‘ne kiepefiemel aan euvergehalde, ik verzamel namelik. kiepe en hane. ’t Zien d’r inmiddels zó’n doezend stöks, en wae ’t neet geluif dae kump maar kieke. naoschrif redactie: de kiepe hebbe óndertösse ein ander kóshoes!
Heejónder steit de oplossing van de puzel van december (3-2013). Weej haope det de oplossing lekker haet gesmak met die daag.
20
Buim
door Hein Baur, Venloos Ik heb in mien laeve hiel waat buim gezeen. In de bös, in ’t oerwoud en in de rimboe. Ik zoog buim in alle kleure , geure, soorte en moate. Ik gebroekde ze veur allerlei zake: kösmoele, bergemuuske speule, pienkele en um d’r in te klumme. Maar nörges ware de buim zoeë pregnant wie in de woestijn. Ik had nörges bezei van. Euveral kwaam ik ze taege. Smeis van ´t meis bizarre saort, wie de groeëte mammoetboum in Legget (Californië). Wao se met d’n auto doorrieje kins. Of d’n baobab in Zuud-Afrika.
Maar genne waas zoeë bizónder wie d’n umbrella-boum op Socotra. ´t Is det ´t heej nauweliks raegent, want anders vonds se vuuel ónderdaak ónder dees buim. Zeej heite umbrella trees, oftewaal ´ne vorm van drakebloodboum. D’r kump roeëd sap oet (hars). En me dach vruger det ’t drakeblood waas. Heej dank ’t dan ouk zienen naam aan. Det alles mak ‘t eiland ‘nen aanraojer veur dendrofielen (leefhebbers van buim). Vuuel bieëste, insecte en plante zien endemisch. Det beteikent det zeej nörges anders veurkómme. Mei bepaolt door de vreej geïsoleerde ligging van ‘t eiland en met koraalriffe umrink. Sómmige endemische reptiele zeen d’r oet um bang van te waere.
21
Maar as se zónnen boum op Socotra (jemenitisch eiland) zuus: is det ein lös veur dien ouge. Gen wónder det ze ‘t eiland ‘t Galapagos van de Indischen oceaan neume. Vanoet Hadiboh (houfstad op ‘t eiland), kumps se euveral en zuus se sebiet euveral dees buim. Door de ieuwe haer haet zich ’t eiland steeds mier weggedreid van Jemen en de Afrikaanse kust. En veranderde alles. Noow kump ’t landschap en ’t laeve op dit geïsoleerde eiland hiel vraemp euver. Vandaag d´n daag behuurt ’t eiland inmiddels tot ‘t waereldcultuurerfgood. De buim greuje lanksaam. Want ein jaor duurt heej 24 moand. `ne Cyclus op Socotra deurt in vergelieking met ós 24 maond. Zoeë zuus se maar. ´t Sap (hars) van de buim wuurt gebroek um wol mei te kleure, ’t make van pleksel, ’t versiere van keramiek en as genaesmiddel (um d’n blooddrök te laote dale), as bloodstiller of veur de maag en as letste as abortusmiddel in de ierste dreej maond. ‘t Deurt vief maond veur det d’r vruchte in greuje. Kleine kögelkes. D´n boum wuurt ongeveer 10 meter hoeëg. De zals ’t neet geluive, maar hae behuurt beej de femilie van de sperjes. Vuuel tuinleefhebbers perbere ‘m te kweke umdet hae altied greun is. De beukevormige bleujwiese is maar 4-5 mm (gruupkes van ‘blome’). De blajer zien 30-60 cm lank en 2-3 cm breid. De buim bleuje in fibberwarie.
Ofschoeën ‘nen boum hiel hoeëg kin greuje, valle de blajer truuk wies beej de wortels. Spraekwaord oet Maleisië. Bamboebuim in Zuud Frankriek
22
‘t Mankement door F. Janssen
Zoeë ein jaor of tiën geleje en neet vaer van hej vandan, kwaam ein alde nette juffrouw zoeë maar ónder einen tram. Och waat waas ze toegetakeld; had gebraoke erm en bein. Maar de perfessore zote eur weer kundig fijn inein. Nao verloup van hiel wat waeke leep ze weer ens euver straot en kwaam de perfessor taege en dae heel eur aan de praot. “Uig, dao hebste Juffrouw Dingskes; Blie, nów zeen ik óg ens weer. Waat kunt gej weer netjes loupe Zuus, dat duit mich ech plezeer.” “Jao, dank óg, Menieër d’n Dokter en ik bin ouk erg kóntent, maar ik heb, as ik ’t maag zegke, heej en dao ein mankement.” “Mankement,” zag de Perfessor, “Zek, dao weit ik gaar niks van, dat wil ik dan waal ens hure, kóm, vertel d’r mich ens van.” “Och, ’t zien maar kleinigheidjes: met mien neus scheif aan de kop en daobej det loupend uurke, det velt meistens neet erg op. Maar, Hier Dokter, ’t is erg vervaelend as ik sóms ein windje laot, wip mien hudje wat nao baove en det zuut me op de straot.”
23
kikkerman.nl galerie van Hub Moens
www.dekikkerendeput.nl www.kwekvors.nl 24
Te vuuel ier
vertaald door Jeanne Alsters-van der Hor, Venloos
Wie de allerierste bótterbloom dit jaor baove ’t graas oetklóm stónde um zien bótterkelkske veer koeie, diek en dóm. Ze stónde met eur groeëte köp nao det gaele dingk te kieke wie ’t weegde as ein vlinderke juus veur det örges neer woel strieke. Ze dachte ge-ergerd: ‘Jusses merante wie dörf die bloom veur ós as koe te bleuie in ós koeiewei!’ en ein van eur zag: ‘Boehoebóé!’ Kwaod brómmend dreijde zeej zich um de stert hoeëg nao de bótterbloom bakde alleveer ein verse vlaai en lepe weg, gans log en loom. Maar… wie ’s anderendaags d’n boer ’t koeiestel nao de wei weer brach stónd dao, beej edere koeieflaai, ein bótterbleumke, net wie ein vlag! Wat noow? In ein wei met bleumkes graaze?! Dét dorste zeej inens neet mieër. ‘Kóm kuu!’ zag ein van eur, ‘We gaon! Dit is veur ós koeie te vuuel ier.’ J.H. de Groot
25
Kóm ens veur door Henk Buskes, Venloos
As geej deze Kroedwis krieg hebbe we de jaorvergadering al gehad en gaon weej vaerder met nieje en bestaonde aktiviteite die we gaon opzitte en oetwerke. As ierste steit d’r ein nieje aktiviteit op ‘t programma en as det ein sukses wuurt, gaon we det dökker doon. Op zóndaag 27 april 2014 halde weej ‘ne “High Tea“ middaag ónder de naam “Thee Tied“ in de Venlonazaal. Weej zien ouk weer drök met de deklamatiewedstrieje in Venlo en Tegele, ‘ne wedstried veur de schoeëlgaonde jeug. De finales van dees Venlose en Tegelse declamatiewedstrieje zien vriedaag 11 april 2014 um 19.00 oor in de Venlonazaal in Venlo en op vriedaag 18 april 2014 um 19.30 oor in ’t Zaelke in Tegele. De groeëte limburgse finale is op zaoterdaag 17 mei 2014 um 14.00 oor in DOK6 in Kepel (Panninge). Op dit moment löp ouk weer de cursus Venloos laeze en schrieve. Dit doon we al jaore en d’r zien idders kier weer kandidate die ’t leuk vinde um ós Venlose taal baeter te liere beheerse. D’r hebbe zich 14 persoeëne opgegaeve. De feestelike oetreiking van ‘t getuugschrif zal zien op 15 mei 2014. Wie de meiste van óg al weite hebbe weej ’t kaokbook “ Thoesrecepte“ oetgebrach. Dit is ein geweldig sukses gewaore. D’r zien 4500 stöks gedrök en die zien haos allemaol verkoch. Chapeau veur de werkgroep die heej zoeë hard aan gewerk haet en veur mekaar haet gekrege. Kiek ouk nog ens op ós thoesblaad, dit zuut d’r erg moeëj oet en guuef ouk hiel vuuel informasie. Ein paar dinger wil ik d’r oetlichte: - in d’n baovebalk zeet geej staon “waordebook”, as ge heej op klik komp geej in ’t Venloos digitale waordebook met de meugelikheid um te zeuke op ’t Venloos maar ouk op ’t Nederlands. - op ós thoesblaad staon ouk femilieberichte die gemekkelik zien as geej iets nuuedig heb veur ‘n trouwerie of gedich. Op zaoterdaag 20 september 2014 zal weer de oetreiking zien van de Veldeke oeuvrepries veur ‘t Limburgse leed tiedes De nach van ‘t Limburgse Leed. We hebbe al ein aantal meugelikke kandidate welke ’t verdene um dees pries te meuge ontvange. Wae ’t zal were halde we nog efkes veur ós. Op zóndaag 26 oktober 2014 um 14.00 oor is dit jaor “de Slumste Venlonaer” in de Venlonazaal. D’n taalwedstried met kinnes van en euver Venlo veur de echte dialekle(e)fhebbers. Veurhaer hoot dit “Tieën veur Venloos” det noow dus ‘ne nieje naam haet. Tiedes de Vastelaovendoptochte van 2 en 3 maart 2014 haet de zjurie van Veldeke nao de Faatse gekeke en beaordeild. De winnaers oet Blierik en Venlo kriege op dezen daag eure pries oetgereik.
26
Colofon
Dees oetgaaf is nummer 1 van d’n 33e jaorgank. De Kroedwis wuurt bezörg beej alle leje en begunstigers van Dialekvereiniging Veldeke Venlo. Redaktie Kroedwis Indredaktie: Suzanne van de Rijdt Redaktieleje: Hein Baur, Henk Geenen, Gerard van Gestel, Jan Maas, Frans van de Rijdt en Piet Steunenberg Te bereike Redaktieadres : Noord Buitensingel 65, 5911 EL Venlo Telefoon : (077) 851 67 69 E-mailadres :
[email protected] Opmaak Kroedwis: Gerard van Gestel Teikening Jónkvrouwe Veldeke: Piet Camps De Kroedwis drök: Drukkerij Vijgenboom Sikkertariaat vacant Email:
[email protected] Internet: www.veldeke-krink-venlo.nl Veldeke De vereiniging Veldeke Limburg is in 1926 opgerich. Doelstelling is um de Limburgse Volkscultuur laeventig te halde. Dialekvereiniging Veldeke Venlo is ein van de 11 kringe van Veldeke Limburg. Dialekvereiniging Veldeke Venlo besteit oet de plaatse Árce, Baolder, Belvend, Blierik, Bree, Grevors, Helje, Kessel, Lómm, Tegele, Velde, Venlo en Zaerum. Gelieerde organisatie : Stichting Henric van Veldeke
27
Schoeëne en gezellige Paosdaag
28
