Docentenhandleiding. Nijvere Neeltje groep 3-4

Docentenhandleiding

Nijvere Neeltje groep 3-4

Zaans Museum ©2015

1

Inhoud

1. Over deze lesbrief

p. 2

2. Over het Zaans Museum

p. 3

3. Praktische informatie 3.1 Verloop van het programma 3.2 Bereikbaarheid 3.3 Contact

p. 4 p. 4 p. 4 p. 5

4. Voorbereidende les 4.1 Inzoomen op spullen uit je dagelijkse omgeving 4.2 Verwerkingsopdracht na het bezoek aan het Zaans Museum

p. 6 p. 6 p. 6

4.3 Praktische voorbereiding/ om te bespreken met leerlingen en ouders

p. 8

Bijlage: huisregels

p. 9

docentenhandleiding Nijvere Neeltje groep 3 en 4 Zaans Museum ©2015

2

1. Over deze lesbrief Dit lespakket is door het Zaans Museum ontwikkeld speciaal voor groep 3 en 4 van het basisonderwijs. Het bestaat uit een voorbereidende les en een beschrijving van het museumbezoek. Daarnaast zijn er nog een aantal tips die kunnen dienen als inspiratie om deze les uit te bereiden. Dit programma sluit aan bij de belevingswereld van het jongere kind. Het is een uitbouw van het programma Nijvere Neeltje groep 1-2. Beiden programma’s gaan over de huiselijke omgeving. Bij de kleuters is uitgegaan van herkenning van dagelijkse voorwerpen in de eigen leefomgeving. Het programma Nijvere Neeltje 3-4 gaat om de waardering van de materiele omgeving en het actief vormgeven daarvan. Leerlingen doen eerst onderzoek naar verschillende voorwerpen, ze luisteren naar verhalen en gaan daarna zelf aan de slag met deze voorwerpen in een nieuwe setting. De les wordt afgesloten met een kort gesprek over de materiele en immateriële waarden van de leefomgeving. Met deze lessen zullen de leerlingen: -

Kennis maken met een museum in de buurt en ervaren dat musea interessante, leuke plekken zijn om te bezoeken. Meer inzicht krijgen in het begrip ‘tijd’. Het concept wonen zowel materieel als immaterieel ervaren.

Specifiek: -

Voorwerpen bekijken en verhalen erover beluisteren, de functie ervan ervaren. Inzicht krijgen in het gebruik van voorwerpen in het verleden. Immateriële waarde (erfgoed) van een plek verwoorden.

Elk onderdeel van de les bevat 4 fasen. Tijdens de lessen oriënteren zij zich door naar fragmenten te luisteren. Zij onderzoeken de materiele en immateriële waarde van de voorwerpen door de opdrachten uit te voeren. Zij evalueren door te beschrijven wat zij ervaren hebben. Aansluiting kerndoelen: Oriëntatie op jezelf en de wereld -> Kunstzinnige oriëntatie: 54, 56, Mens en samenleving: 37 Tijd: 51, Natuur en techniek: 44


3

2. Over het Zaans Museum In het Zaans Museum op de Zaanse Schans maak je kennis met een wereldberoemd stukje Nederland. Het Nederland van de molens, de industrie, de groene houten huizen, maar ook van de koopmansgeest, het harde werken en de kenmerkende no-nonsens mentaliteit. Het Zaans Museum staat middenin het fameuze Hollandse landschap: het zeventiende-eeuwse oneindige laagland, met aan de horizon de fabrieken en die typisch Hollandse wolkenluchten. De rijke collectie van het museum onthult verhalen van de bewoners, hun leven en werken, de vele innovaties en het industrieel erfgoed. Geniet van de schilderijen van Hollandse landschappen met molens, de prachtige Zaanse streekdracht, sjiek-burgerlijke gebruiksvoorwerpen en spannende sporen uit de verdwenen walvisvaart.


4

3. Praktische informatie In het museum worden jullie ontvangen door een museumdocent die jullie gedurende het hele bezoek zal begeleiden. Het Zaans Museum beseft zich, dat veel ouders zich ieder schooljaar inzetten om de kinderen naar het museum te begeleiden en zelfs het vervoer te regelen. Dit stellen wij zeer op prijs. Daarom willen wij ook graag de begeleiders, die onmisbaar zijn voor dit programma, ontvangen in ons museum. Wanneer scholen een educatief programma boeken, mogen (naast de groepsleerkracht) maximaal 6 begeleiders mee het museum in om mee te helpen met het begeleiden van de groep. Zij betalen hiervoor geen toegang. Meer dan 6 begeleiders bij dit programma werkt storend voor de leerlingen daarbij is het Jisperhuisje op de Zaanse Schans erg klein. Mocht u leerlingen in de groep hebben die extra aandacht vereisen dan horen wij dit graag voorafgaand aan het programma. De ouders die op de groep wachten om hen te vervoeren kunnen plaats nemen in het museumcafé of eventueel op eigen gelegenheid het Zaans Museum bezoeken.

3.1 Verloop van het programma -

Binnenkomst Welkom door museumdocenten Wandelen naar expositie Typisch Zaans in het Zaans Museum Het luisteren naar verhalen over een voorwerp Klassikaal vertellen kinderen aan elkaar wat zij in hun verhaal hebben gehoord Kinderen gaan met hun voorwerp op zoek naar het vakantiehuis op de Zaanse Schans Het vakantiehuis wordt ingericht Nabespreking en opruimen Terug naar het Zaans Museum en vertrek

Het gehele programma duurt ca. 120 min.

3.2 Bereikbaarheid Zaans Museum Schansend 7, 1509 AW Zaandam. E-mail: [email protected] Website: www.zaansmuseum.nl Tel: 075 681 00 00

Per auto Vanuit Amsterdam A8 richting Zaanstad/Purmerend, afslag Purmerend A7. Volg dan de borden Zaanse Schans. Vanuit Alkmaar richting Wormerveer/ Zaandam. Volg dan de borden Zaanse Schans. De Zaanse Schans heeft een eigen parkeerterrein. De parkeergelden worden gebruikt voor het onderhoud en beheer van de historische panden op de Zaanse Schans. Per auto Vanuit Amsterdam A8 richting Zaanstad/Purmerend, afslag Purmerend A7. Volg dan de borden Zaanse Schans. Vanuit Alkmaar richting Wormerveer/ Zaandam. Volg dan de borden Zaanse docentenhandleiding Nijvere Neeltje groep 3 en 4 Zaans Museum ©2015

5 Schans. De Zaanse Schans heeft een eigen parkeerterrein. De parkeergelden worden gebruikt voor het onderhoud en beheer van de historische panden op de Zaanse Schans. Het parkeerterrein gelegen naast het Zaans Museum is eigendom van de Zaanse Schans. Boekt u een educatief programma voor het basisonderwijs bij het Zaans Museum dan zijn de kosten voor het parkeren daarbij inbegrepen. Let op: uw parkeerkaart wordt door de museumdocent bij de balie van het Zaans Museum gevalideerd deze kaart is niet te verkrijgen bij de betaalautomaat op het terrein.

Per trein Vanaf Amsterdam CS neemt u de stoptrein richting Uitgeest tot station Koog-Zaandijk. Vervolgens loopt u in ongeveer 20 minuten naar het Zaans Museum. Per bus Vanaf station Amsterdam CS vertrekt ieder kwartier een Connexxionbus (lijn 391) naar de Zaanse Schans. U stapt uit naast het Zaans Museum.

3.3 contact Mocht u, om welke reden dan ook, (plotseling) niet kunnen komen, wilt u dit dan z.s.m. doorgeven? Indien jullie groep via FluXus geboekt heeft, dan graag contact opnemen met Yvonne Slagboom, via: 075-6350451 of per email: [email protected] EN met de afdeling Educatie van het Zaans Museum, telefoon: 075-681 00 00, email: [email protected]. Indien jullie groep niet via FluXus naar het museum komt, dan graag alleen doorgeven aan de afdeling Educatie van het Zaans Museum: 075-681 00 00 of via [email protected] .


6

4 Voorbereidende Les 4.1 Inzoomen op spullen uit je dagelijkse omgeving Voor de kinderen het educatieve programma daadwerkelijk gaan doen, is het raadzaam enkele begrippen met betrekking tot het programma te introduceren. Het programma draait om 5 objecten die van belang zijn om de eigen leefwereld in te richten. Achter elk object schuilt een deel van de essentie van het wonen. Vanuit de eigen leefwereld is het beter te begrijpen hoe mensen vroeger woonden. De introductie les is dan ook bedoeld om het belang van je eigen spullen te ontdekken. De objecten die besproken worden het Zaans Museum zijn: 1. Slapen/rust in de vorm van een bedstee (het bed) 2. Opruimen/orde/huisinrichting in de vorm van een kast (de meubels) 3. Eten/voedsel in de vorm van klein huisraad & spelen/plezier in de vorm van speelgoed 4. Verhalen/kunst in de vorm van een schilderij 5. Kleding/mode in de vorm van klederdracht (de kleding)

Soms kan het werken met objecten als bron voor kinderen als moeilijk ervaren worden. Het is dan handig om vooraf aan het bezoek aan het museum in de klas te oefenen met 3-D objecten. Door de volgende oefening met de kinderen te doen, leren de kinderen vragen en antwoorden uit objecten te genereren. Ter voorbereiding van deze oefening moeten een aantal objecten verzameld worden. Te denken valt aan alledaagse objecten als een steen, een pak melk, een kledingstuk, speelgoed, een cd, een wasknijper, een lepel etc etc. Ook kan de kinderen gevraagd worden objecten van thuis mee te nemen of in de klas te verzamelen. 

De leerlingen kiezen een voorwerp.



Alleen of in groepjes wordt het voorwerp onderzocht.



Hierbij wordt de onderstaande vragenlijst gebruikt.



Na afloop geven de leerlingen een kort verslag van het onderzoek.

1. Algemene kenmerken van het voorwerp.       

Wat voor vorm heeft het? Wat voor kleur heeft het? Hoe ruikt het? Hoe voelt het? Maakt het geluid? Is het licht of zwaar? Is het hol van binnen? docentenhandleiding Nijvere Neeltje groep 3 en 4 Zaans Museum ©2015

7 

Is het versierd: tekeningen letters, cijfers, tekst?

2. Materiaal en het maken van het voorwerp.     

Van welk materiaal is het gemaakt? Is het met de hand of machinaal gemaakt? Is het beschadigd? Zo ja, hoe? Is het gerepareerd? Zo ja hoe? Wanneer is het gemaakt?

3. Het gebruik van het voorwerp.     

Is het een gebruiksvoorwerp? Is het een voorwerp voor de sier Waar werd het voor gebruikt? Is het een voorwerp dat alle dagen werd gebruikt? Waar wordt het bewaard?

4. De waarde van het voorwerp     

Is het kostbaar? Is het dierbaar? Is het bijzonder? Zou je het zelf willen hebben? Vind je dat het in een museum bewaard moet worden?

5. Wat is het, van wie is het en welk verhaal kan je erover vertellen.

Extra oefening: De kinderen nemen plaats in een kring. In het midden liggen vijf verschillende voorwerpen. De kinderen kiezen per groepje in het geheim een voorwerp. Zij schrijven vervolgens vijf kenmerken van het voorwerp op, zonder daarbij de naam van het voorwerp te noemen. Daarna worden de kenmerken één voor één opgelezen. De andere groepen moeten raden om welk voorwerp het gaat.

4.2 Verwerkingsopdracht na het bezoek aan het Zaans Museum Laat de kinderen een tekening maken van het voorwerp waarover zij in het museum een verhaal hebben gehoord.


8 1. Richt een kleine tentoonstellingswand van deze tekeningen in. Laat de leerlingen korte verhaaltjes schrijven bij het object (de tekening). Deze verhalen kunnen dienen als tekstbordjes. of 2. Laat de leerlingen de objecten uitknippen zodat deze in een kijkdoos kunnen worden geplakt. Maak met de klas een kijkdoos waarin deze voorwerpen de inrichting van een huis zijn.

4.3 Praktische voorbereiding/ om te bespreken met leerlingen en ouders Ter voorbereiding aan het bezoek wordt het gewaardeerd de huisregels (zie bijlage 1) met de kinderen en ouders door te nemen. Het is raadzaam de klas in 5 groepen te verdelen. Elk groepje zal in het museum door 1 ouder worden begeleid. Daarbij is het handig een ouder te hebben die met kinderen naar de wc kan lopen. Voor dit programma is de hulp van 6 begeleiders (exclusief docent) gewenst. Zij zullen assisteren bij het lopen over de Zaanse Schans en het lezen van de opdrachten. Meer begeleiding wordt voor de leerlingen en de museumdocent als storend ervaren. Daarbij is het Jisperhuisje te klein om grotere groepen te ontvangen. Mocht u meer begeleiding mee hebben dan vragen wij hen plaats te nemen in het museum café. Zij kunnen natuurlijk ook op eigen gelegenheid het Zaans Museum of de Zaanse Schans bezoeken. De leerkracht is verantwoordelijk voor het verloop van het bezoek en het gedrag van de leerlingen.


9 Bijlage 1: huisregels


Docentenhandleiding. Nijvere Neeltje groep 3-4

Recommend Documents