DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN No. 61. Gouverneur-Generaal in geselschap van den Hoofdadministrateur

MAANDAG 14 MAART 1938

40ste JAARGANG

DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN

No. 61

De Sumatra Post

Verschijnt dagelijks, Zon- en Feestdagen uitgezonderd 7.50 6.25—, (Ned.-Indië) Abonnementsprijs per kwartaal (Medan) 11.25—. (Buitenland) Men abonneert zich voor volle kwartalen. Abonnementsgelden zij bij vooruitbetaling te voldoen.

’’

AANTEEKENINGEN WEENEN OM EUROPA. Hitler heeft door Oostenrijk met zijn troepen binnen te rukken en het oude land te annexeeren, geheel Europa overrompeld en ten pijnlijkste verrast. De geschiedenis heeft daarmede een beslissenden keer genomen, de Führer is de Rubicon over getrokken. Hij is op een weg, waarop geen keer meer mogelijk is. De omstandigheid dat de Duitschers met behulp van den hun verknochten handlanger Seiss-Inquart aan hun optreden een schijn van legaliteit hebben gegeven, verandert in den grond aan de zaak niets. Deze man heeft, zooals thans blijkt, den Duitschers hand- en spandiensten verleend door hun ultimatum over te brengen op een wijze, die aan de doeltreffendheid van de bedreiging niets afdeed, maar die zijn lastgevers in de gelegenheid zou stellen om achteraf te betoogen, dat hij op eigen houtje heeft gehandeld, en dat zij pas op verzoek van het nieuwe bewind, hun leger de grenzen hadden doen overschrijden, teneinde een burgeroorlog te voor-

’

Uitgegeven en gedrukt door:

N.V. BOEKHANDEL EN DRUKKERIJ v/h VAREKAMP & CO., MEDAN Hoofdredacteur: A. P.A. A. BESNARD Tel. Nos.: Redactie 1600. Huis Hoofdredachteur 293 Administratie 1600. Huis 470. Kantoor te Amsterdam (C) : Singel 289, Telefoon No. 32303.

Zooals bekend is geschieden annexaties in tijd altijd met de beste bedoelingen. Wij laten de juridische kibbelarijen gaarne aan de liefhebbers over; hoe onbenullig alle redeneering over recht is, kunnen wij onmiddellijk begrijpen, wanneer wij de gebeurtenissen dezer dagen historisch beschouwen. Bij de academische zienswijze wijkt alle spitsvondigheid en rechthaberei betreffende de details voor de nuchtere feiten. De eenvoudige waarheid zegt, dat de Duitschers door directe en indirecte bedreiging een volk dat niet of nog niet gereed was om zich bij hen aan te sluiten, ten onderste boven hebben geloopen. Maar van een simpele roofzuchtige annexatie dient men de daad der Duitschers toch te onderscheiden; zij vonden een volk, dat gecorrompeerd reeds in belangrijke mate Was tengevolge van den moreel'en invloed van een proces van zelfverloochening en zelf-annexatie bij een verwante natie. De Duitschers hadden daar een zoo krachtigen aanhang, dat zij met recht mochten zeggen, dat zij hun broeders in het groote Rijk

dezen

ren

ondergebracht, tot zwijgen is gebracht. En wie nu de flarden, van geluid, welke «it de geweldige orkaan van geestdrift die

’

Wie die stad bezit, is gedwongen tot economisch imperialisme. Hij moet pogen, gelijk Weenen kon doen in den vorm, die de oude dubbelmonarchie de bood, alle wegen die van haar uitstralen naar Zuid-Oost Europa, te beheerschen. De Duitschers moeten voor Weenen een achterland veroveren. Het bezit van de oude keizersstad in de handen van een militair krachtige mogendheid is daarom een uitdaging aan alle staten, die eens deel hebben uitgemaakt van de minst nationalen en meest economischen staat, die Europa ooit heeft gekend. Duitschland moet om Weenen voldoening te verschaffen, voortaan naar het Zuid-Oosten marcheeren, ten minste politiek-economisch. Weenen moet vazallen hebben. En ware de aaneensluiting tot stand gegomen als onderdeel van de pacificatie, die de Engelschen beraamden dan zou een vreedzame ontwikkeling van de economische relaties met lichte wrijvingen tusschen de Italiaansche en Duitsche belangen en incidenteele conflicten met de „onafhankelijke" kleine volken, mogelijk zijn geweest. Echter wij betwijfelen zelfs in dit geval, of de goodwill van een generaal aceoord, met teruggave van Duitsche koloniën, voldoende ware geweest, om de imperialistische conflicten, die onvermijdelijk uit het bezit van Weenen moeten volgen, op den duur te voorkomen. De politiek gehoorzaamt aan haar eigen wetten van aantrekking en afstooting. Maar er ware althans een ontspanning ingetreden, die Europa in staat hadde gesteld, zich teherstellen van zijn kwalen. En wellicht ware het zoo geschikt geworden dat de eeuwige Weensche quaestie onder een in cultureel opzicht gunstiger aspect tot regeling had kunnen komen. Nu echter is Weenen aan Hitler overgegaan in een acuut conflict, nu trok Duitschland de stad tot zich door een daad van volkomen souvereine agressie. Het feit dat Duitschland Weenen met zijn kanonnen is binnengerukt, drukt den stempel op de Duitsche verschijning in midden-Europa en doorbrak ruw de pacificatie-politiek, waardoor Engeland poogde ons oude werelddeel uit de naoorlogs-psychose te verlossen.

s^tad

Oostenrijksche emigranten.

haalden.

tenrijkers. Alles wat de geesten in trance kan brengen, Wordt nu op Oostenrijk losgelaten, terwijl de tegenactie van de Katholieken, de Socialisten en allen, die in het Vaderlandsche Front wa-

’

De Landvoogd in de tabak

komen.

Het is verkeerd zich te laten overdonderen door het geloei van de massa's in de straten van de Oostenrijksche steden. Wanneer men de oppositie den mond heeft gesnoerd en daarnaast in feite zooveel aanhangers heeft, als de Duitschers er inderdaad in Oostenrijk telden, dan zijn dergelijke betoogingen, vooral wanneer zij georganiseerd zijn door lieden die de knepen van het propaganda-vak door een jarenlange practijk tot in de perfectie hebben geleerd, niet moeilijk te voorschijn te roepen. De regie bleek (fok. ditmaal voortreffelijk te zijn en men zou den Duitschen meesters in deze kunst te kort doen, indien men niet aannam, dat de contagieuze invloed daarvan hun aanhang niet met groote snelheid zou versterken. Immers een volk, dat reeds sedert jaren niet meer op een eigen cultureele basis leefde, het- . geen het feit, dat een zoo groot aantal Oostenrijkers voor de „Anschluss" geporteerd was, reeds duidelijk aantoont, staat zwak. Het kan uiteraard ook weinig weerstand bieden tegen de geweldige propaganda der Duitschers en hun wetenschappelijke behandeling van de psyche der massa's. Wij meenen, dat in de Duitsche strategie de gemotoriseerde afdeelingen slechts een rol van secundaire beteekenis hebben gespeeld. Zij hebben met behulp van den handlanger Seiss-Inquart den Duitschers de gelegenheid nioeten geven, om hun groot propagandistisch offensief tegen de recalcitranten te openen. Het offensief met loudspeakers en headlines, niet emblemen en wapperende vanen, met massa-opmarschen kon beginnen. De stem van den Führer met zijn eigenaardige bekoring die doet denken aan de suggestieve machten van de godsdienstige ijveraars die in vroegere tijden de menigten vervoerden tot de groote volksbewegingen, welke o.a. tot de kruistochten leidden, klinkt nu te midden van de Oos-

ADVERTENTIE-TARIEF Prjjs per regel 0.35, met een minimum van 10 regels. Plaatsing binnenzijde eerste blad 0.70 per regel. Advertentiën moeten vooruit betaald worden.

MR. VAN VESSEM VRAAGT MAATREGELEN. Den Haag, 14 Maart (Aneta). Het lid der Tweede kamer Mr. Van Vessem (N.5.8.) stelde aan de Ministers van Buitenlandsche Zaken en Sociale Zaken vragen, of de Regeering kennis heeft genomen van de-berichten, dat verschillende Staten, naar aanleidingvan de ineenstorting van het regiem van Schuschnigg, de grenzen voor Oostenrijksche emigranten gesloten hebben, en of de Regeering bereid is, tot wering van staatsgevaarlijke elementen en

Zijne Excellentie de Gouverneur-Generaal in geselschap van den Hoofdadministrateur van de Dcli Maatschappij Ir. P. M. Visser in de tabaksaanplant ter onderneming Toont oengan.

de Duitschers over Oostenrijk hebben doen komt dan ook het accent geheel en al te liggen op de gewelddaad. gieren, in de radio heeft beluisterd, die zal beWij verwachten, dat de propaganda der teseffen, wat het beduidt, wanneer de anti-Hitgenpartij daar straks nog wel voor bijzondere leriaansche massa's daartegen weerloos blijven effecten zal zorgen en wij zien de massa-restaan. gie geen ander der met beroepsdemagogen Indien men de psyche van de Duitschers op oog aan, dan die van de Duitschers. het oogenblik wil begrijpen, dan moet men de Maar er is geen propaganda mogelijk, indien gebeurtenissen zien in den toon van dit grootzij niet gedragen wordt door een onberedesche propaganda-offensief en begrijpen, dat neerden gevoelstroom. zij zich niet kunnen ontworstelen aan dergeWelnu, de reactie op de de imperieele stroolijke krachten, waardoor zij in hun ziel worming, die de Duitschers naar Weenen zoog den aangegrepen. is hevg, dat zij van nu af aan de Eudermate Voor het Duitsche gemoed is Hitlers tocht ropeesche politiek in een geheel andere richting naar Weenen een epos. dreigt te voeren, een richting, die waarschijnEr heerscht in het Rijk een onberedeneerde lijk zal leiden tot een gang van zaken, gelijk geestdrift, die iedereen medesleept en die de, Duitschers na de weifeling, die er in hun ge- aan die van het begin der 20ste eeuw, waarlederen viel op te merken, weder eensgezind door een opstapeling van militaire en diplomatieke kracht in twee groote groepen ontstond, achter Hitler doet oprukken. die den oorlog tot een onvermijdelijk eind moest hebben. *** Laait de geestdrift in Duitschland hoog op Daarbij komt, dat de gebeurtenissen niet alals een felgekleurd Bengaalsch vuur, daarbuileen volgens hun sentimenteel aspect, als ten neemt het schouwspel een geheel andere rustverstorend moeten worden beschouwd, kleur aan, daar blijft het gemoed nuchter, maar de annexatie van Oostenrijk, door de wijdaar ook kan men boven het variabele kleuze waarop zij werd voltrokken, moet ook bij renspel der tegen elkander in botsende meenuchtere en zuiver zakelijke politieke beschouningen, boven het prisma der openbare meewing, worden gezien als een feit dat het gening, het harde witte licht der werkelijkvaar voor oorlog doet toenemen. heid waarnemen. Het „Weensche" vraagstuk was reeds zonDaar ziet men vooral, hoe Duitschland zich der dat er kanonnen bij te pas kwamen, uimengde in de binnenlandsche aangelegenheterst delicaat. den, van een bevriende mogendheid, daar De verlangens der Duitschers om zich te

ter voorkoming van een toeneming van de Nederlandsche werkloosheid en in het algemeen om een herhaling te voorkomen van een ongewenschte immigratie als in 1933, hier te lande onverwijld doeltreffende maatregelen te nemen. De Oostenrijksche legatie in Nederland ter beschikking van de Duitsche. Den Haag, 14 Maart. (Aneta). De Oostenrijksche gezant Alexich deelde aan Minister Patijn mede, dat hij opdracht ontvangen had, de Oostenrijksche legatie ter beschikking van de Duitsche te stellen. De belangen van de Oostenrijkera hier te lande worden voortaan door de Duitsche legatie behartigd. Alexich gaat morgen naar Brussel en Luxemburg, om de Belgische en Luxemburgsche Regeeringen, waarbij hij ook geaccrediteerd is, mededeeling van het besluit te doen. Daarna begeeft hij zich naar Weenen voor nadere instructies.

vereenigen, sloot op zich zelf.reeds groote bezwaren in. Immers van het oogenblik af, dat Duitschland en Oostenrijk vereenigd zijn, drijft het groote Duitsche gebied een wig in het centrum van Europa en dit is een figuur, die in militair-strategsich opzicht, als reeds tot gevaarlijke complicaties aanleidng kan geven. Tsjecho-Slowakije kan langs de Weensche invalspoort al te gemakkelijk worden afgesnoerd en aan de andere zijde, eischt de strategische positie weder voorzieningen ter beveiliging van de grensstad-metropool. Maar het gevaarlijkste voor de andere erfDuitsche en Oostenrijksche vlag staten ligt in de economische positie van op de Oostenrijksche consulaten. Weenen. Den Haag, 14 Maart (Aneta). Gelijk overal De stad was een kop zonder romp geworden is ook hier te lande naast 't Rood-wit-rood op en de neiging om tot een aansluiting te gera- 13 Maart de Hakenkruisvlag uitgestoken op de ken, had ten deele ook wel degelijk een reëelen Oostenrijksche consulaten. economischen ondergrond. De stad was te grootsch geoutilleerd om met een klein landje als het eigenlijke Oostenrijk, toe te kunnen komen. Het behoeft dan ook geen betoog, dat de Duitschers straks hun uiterste best zullen moeten doen om van Weenen weder een garandeeren bloeiende stad te maken. Weenen wordt een fatale dwingeland van de Duitsche politiek. Die stad ligt op de uiterste grens van het Rijk, ver vooruitgeschoven, juist op het stra'n alle afmetingen tegische economische knooppunt van MiddenEuropa. N. V. BORSUMIJ-MEDAN

\^y>

KWALITEIT!

leverbaar

DE

Sumatra De verwachtingen den nieuwen oogst Sumatra-tabak.

omtrent

Een

definitief oordeel nog niet

mogelijk. De houding van Duitschland van groote beteekenis

SUMATRA

POST

VAN

meer uitstaan. Daarentegen meent men dat er van Duitsche zijde toestemming verleend wordt, om de sotn, waarvoor dit land in 1933 Ned.-Indische tabak zal mogen koopen met

M. 2.1 mill. te verhoogen. Eveneens over de gewone clearing te betalen ,hetgeen evenwel nog niet vaststaat. Dit resultaat zou evenwel slechts een getemperde vreugde veroorloven. Want al moge dan de gewone clearingafwikkeling voor tabak sneller gaan dan via Aski-marken, het feit, dat „het-schip" toch circa M. 3 mill. meer voor onze tabakers in petto had, moet wel een teleurstelling geven, die niet opgeheven wordt door den korteren looptijd der kredieten. Temeer klemt dit, daar onze handel op een langeren of korteren looptijd nooit behoefde en nu ook niet behoeft te zien, omdat de Duitsche tabakshandel en -industrie terecht zijn volle vertrouwen geniet.

tabaksmedewerker

Terwijl de aandacht van de geheele wereld zich nog concentreert op de situatie in Oostenrijk en o.a. Duitsche troepen thans naar de Oostenrijksch-Tjechische grens schijnen te zijn gezonden, hebben in Tjecho-Slowakije de Sudeten-Duitschers een bijeenkomst gehouden onder leiding van hun bekenden voorganger Henlein. Zij hebben bij deze gelegenheid nog eens van hun oprecht „Deutschtum" doen blijken, maar tevens hebben de sprekers niet verzuimd om te doen uitkomen, dat er niet aan werd gedacht, af te wijken van den wettigen weg. Dat dit zoo nadrukkelijk werd gestipuleerd, zal wel verband houden met de verklaring der Fransche Regeering, dat het Tsjecho-Slowakije, indien het zou worden aangevallen, zeker niet in den den steek zal laten. Ook Engeland zou dit stellig niet lqdelyk aanzien.

MEMEL-LAND. En voorts is de oude Memel-kwestie opeens weer opgedoken. En wel naar aanleiding van strubbelingen tusschen Polen en Lithauen. Strubbelingen van zoo ernstigen aard, dat Beek, de Poolsche Minister van Buitenlandsche Zaken, die in Zuid-Italië (zooals men weet heeft hij juist een diplomatiek bezoek aan Rome achter den rug) vacantie aan het houden was, spoorslags is teruggereisd naar Warschau. De dood van een man van de Poolsche grenswacht was de onmiddellijke aanleiding tot een in wezen ernstig schijnende antiLithausche demonstratie, waarby men met een beroep op Rydz-Smygli strijd met Lithauen

De Onderwijsinspectie. BORNEO AFZONDERLIJK ? Naar het „Nieuws" verneemt, bestudeert

men ten departemente van Onderwijs de wenschelijkheid en tevens de mogelijkheid om, in verband met de instelling van het gouvernement Borneo, te Bandjermasin een inspecteur voor het Westersch Lager Onderwijs, aan te stellen. Tot nu toe behoort de Zuider- en Oosterafdeeling van Borneo tot het ressort van den inspecteur te Makassar, terwijl de Westerafdeeling van Borneo onder de supervisie is van den inspecteur te Medan. Deze taakverdeeling is echter onmogelijk bij gouvernementen in de de instelling dr drie Buitengewesten. Binnen niet al te langen tijd zal hieromtrent een beslissing genomen worden.

Inlandsch Bestuur. DE POSITIE DER

AMBTENAREN.

De ledenvergadering van de P.P.8.8., Afdeeling Bataklanden heeft Zaterdag besloten om een drietal vertegenwoordigers te sturen van de naar de Algemeene Vergadering P.P.8.8. te Palemlbang, waar de „acuut geworden positie van de Indonesische bestuursambtenaren in de buitengewesten zal worden behandeld". De afgevaardigden zijn de heeren, W. Hoetagaloeng, Demang van Sidikalang, de bekende Todo Tamboenan, Onder Districtshoofd van Boven Baroes en de schrijver A. Tampoebolon (Pangoeroeran). Bedoelde vergadering zal in de maand Mei plaats hebben.

Ons vliegveld. DE BOOMGROEPEN. Blijkens een telegram uit Den Haag, heeft Parmentier 't Hoofd van 't Bureau van Luchtvaart, ten aanzien van het Medanschen vliegveld geadviseerd, de boomgroepen te doen verwijderen die hinderlijk zijn bij het dalen en stijgen in drie richtingen. De toezegging is gedaan, dat de opruiming spoedig ter hand wordt genomen, waarna Medan weer in de Indië-route der K.L.M. wordt opgenomen.

Oranje Bioscoop. „WEDDING PRESENT”.

— EERSTE

BLAD

OUDE GEBRUIKEN. BIJ EEN BATAKSCH HUWELIJK. Een medewerker schrijft ons: Wordt tegenwoordig een Bataksch paar in den echt verbonden door een hulp-zendeling na de adat-inzegening der radja's, in den ouden tijd ging het wel een beetje anders. Om de goden gunstig te stemmen werd uit den stand van een hemellichaam een goeden dag bepaald door den datoe, waarop de bruid door den bruidegom, vergezeld van slechts een beperkt aantal familieleden, werd gehaald. Nadat de bruidsschat, bestaande uit geld, buffels, koeien, antieke borden of goud, al naar gelang van den rijkdom werd betaald, keerde de bruidegomsvader overhaast naar-huis terug om alhier maatregelen te treffen voor het ontvangen van de bruid. Het bruidspaar kwam in den avond (het zonlicht werd dus vermeden!) en werd vergezeld van vele meisjes, alle kamponggenooten der bruid. Het paar werd, behalve door den schoonvadersgroep der bruid, ook opgewacht door een groot aantal jongelingen. Deze wisten immers, dat er bruids-meisjes zouden komen. Een soort „coming-out" dus. Kennismakingen — het vragen van een blad sirih is het eerste artikel van de etiquette — waren niet van de lucht. Hierbij moesten de meisjes indruk maken door uiterste beleefdheid en onderdanigheid Nadat alle gasten zich te goed hadden gedaan aan een góéden maaltijd (let wel, een goede maaltijd is die, waarbij men zich „zat" eet .terwijl de gastheer zich uitput in verontschuldigingen, dat dit de beste maaltijd is, die hij kan geven, en dat zuinigheid bij hem heusch niet heeft voorgezeten; de beleefdheid eischt, dat de gasten de voorgezette gerechten in bloemrijke taal prijzen, al is dit, wat je noemt, geen wel-voorziene-disch geweest) werd de gondang bespeeld. Allereerst tandakte (manortor) de bruidegomsmoeder met een paar vrouwen uit de kampong. Hierna tandakte de vader, eveneens met begeleiding. Hierbij was de „amang-pargonsi" (d.i. de man, die de 5 afgestemde trommen van het gendang-orkest met vlugge handen bespeelt) een soort voorzitter, daar men altijd hèm het eerst toesprak, want gendang-muziek, de stem der goden, was altijd de essence van een adatfeest. „Amang pargonsi", aldus de vader, „het is heden een door de goden gezegende dag, want het is vandaag, dat wij de schoondochter in mijn armoedig huisje binnenleiden. Tondi (ziel) van alle aanwezigen, tondi van de radja's, soemangot van mijn gestorven voorouders, ik roep U, ik smeek U, geeft Uw zegen aan mijn zoon en zijn bruid, opdat zij horas zullen zijn, opdat deze bruid een boom worde met diepe wortelen, met wijd uitslaande takken en met een groote kruin. Dat zij in de toekomst wallen stichte, dat zij bamboes

plante" (bet. dat zij een vrouw worde met een groot aantal kleinkinderen, die elk een eigen hoeta stichten, dus met een wal er om heen, waarop bamboe groeit). „Amang pargonsi", aldus de vader weer, „geeft de gondang-sigabe-gabe, opdat het huwelijkspaar „gabe" (met kinderen gezegend) zal worden." Bij deze muziek, de muziek van Dr. Haluza zei reeds, dat er kinder-zegen minstens 40 soorten Bataksche muziek zijn werd door allen, mannen en vrouwen, te zamen getandakt. Ook de jonge bruid moest meedoen. Deze wierp eerst wat tegen. De weigering had echter een beteekenis, want had zij een rijken schoonvader (hier de vader der bruidegom), dan beteekende dit, dat zij niet danste voor zij een veldje sawah, de „oepa-manortor" kreeg. Dit werd gewoonlijk onmiddellijk gegeven, want ieder was erg benieuwd, of de bruid Bij het tanwel behoorlijk kon dansen dakken werd de „pane na bolon", een onheilbrengend hemellichaam, altijd genegeerd door dezen den rug toe te keeren. De datoe weet, waar de „pane-na-bolon" zich bevindt, doch meestal behelpt men zich hierbij van een soort ezelsbruggetje; broedende kippen n.l. keeren tijdens het broeden dit hemellichaam ook steeds den rug toe. De stand van een broedende kip is bij de komst van een bruid bij den adatdans dus al een heel gemakkelijk richtingsbord Te middernacht, wanneer alle gasten zich moe hadden gedanst, was de „receptie" gesloten; alleen het huisgezin en de jonge bruid bleven achter. Op dit middernachtelijk uur geschiedde het traditioneele „mangoepa"; een groot bord vferd voor den dag gehaald. Hierhet in was rijsti besprenkeld met zout symbool van het nieuwe, het moeilijke leven! Verder waren er de geluk-aanbrengende visschen „dengke sitiotio" en „dengke simoendoeroendoer" (bet. een school visschen, die achter elkaar zwemmen, dus aaneenschakeling, continueering van voorspoed en geluk). Tijdens het nuttigen van dit huwelijksvoedsel werd het paar met een kam, de „oelos-siparloboeloboe" aan elkaar gebonden, zeker om goed te laten uitkomen, dat zij nu werden gehecht door een huwelijksband! Een oude vrouw gaf beiden de „moeal sitiotio (air dingin) te drinken, opdat het huwelijk ook „dingin", gezegend zou worden met een talrijk kroost, liefst met 17 zoons en 16 dochters, zooals de Bataks het, ook nu nog, vaak verlangen Zeven dagen en zeven nachten mocht de bruid geen enkel wHrk verrichten, op gevaar af, dat de geesten het huwelijksgeluk zouden verstoren. Na drie maanden pas kwam het echte, grootere adatfeest. De bruidsfamilie kreeg haar „todoan", een aandeel uit de bruidschat; de hoeta-genooten kreeg de „parsoehian", ook een aandeel uit de bruidschat; hierbij kregen de radja's ook hun huidegiften (oeparadja).

—

—

Eindexamens H.B.S.

PALEMBANG ZOEKT UITWEG.

DE 'EXAMEN-COMMISSIES.

De onhoudbare situatie voor de openbare Europeesche lagere school te Palembang, wat huisvesting betreft, heeft de betrokken onders

Bij het in 1938 af te nemen eindexamen van doen zoeken naar een uitweg. Bouw van een (Afd. A) nieuwe school is reeds op drie begrootingen de literair-economische afdeeling der Hoogere Burgerschool alhier aangewezen: geschrapt en schijnt ook voor 1939 weinig I. als plaatsvervangend voorzitter der comkans te maken. In verband daarmee bestaat genoemde het voornemen, thans een Christelijke school missie: R. Visser, leeraar aan school; op te richten, waarvoor dan subsidie moet gecommitteerde: H. als worden gegeven. Palembang krijgt op deze a. voor de Nederlandsche en Hoogduitsche wijze zijn zin, doch voor de bestaande openbare onderwijs-inrichting zal dit eenzelfde vonnis talen en letterkunde: beteekenen als indertijd voor die te KoetaMevrouw G. Wolff geboren Sybolts, partiRadja. Er bestaat intusschen een kleine hoop culiere te Medan; b. voor de Fransche en Engelsche talen en dat de aanwezigheid van Z. Exc. den Gouverneur-Generaal te Palembang alsnog leidt tot 'n letterkunde: gunstige beslissing voor nieuwbouw en dus Ir. H. van der Veen, Chef van het 6de Tetot behoud van de openbare school, meldt legraaf- en Telefoondistrict te Medan; het „Nieuws". c. voor de Staatsinrichting, de Staathuuishoudkunde en de Handelswetschappen: W.J. van den Bergh, Secretaris van de HanBESMETTELIJKE ZIEKTEN IN MEDAN. delsvereniging te Medan; d. voor de Geschiedenis en Aardrijkskunde: Mr. G. van der Veen, Secretaris van de DcGedurende de week van 6 Maart tot 12 li Planters Vereeniging te Medan. 1938 bedroeg het aantal sterfgevallen Maart Bij het in 1938 af te nemen eindexamen in Medan 46. (1 Europeaan, 30 Inlanders, 15 der Hoogere Burgerschool (Afd. B) alhier Chineezen). aangewezen: De volgende besmtettelijke ziekten traden I. als plaatsvervangend voorzitter der comop: genoemde missie: R. Visser, leeraar aan Pest

Een genoeglijke, vlotte geschiedenis uit het bonte Amerikaansche journalistenleven. Een mannelijke en een vrouwelijke reporter, beiden uitstekende werkers aan hetzelfde blad. Allebei liefhebbers van malle situaties. Door hun gemeenschappelijk werk gaan ze spoedig meer in elkander zien, dan een paar gezellige collega's. De man heeft een moreele afstraffing noodig, die hij krijgt. De vrouw is een eischte, terwijl er ook werd uitgeroepen: „Wij I stukje koppigheid, steekt zichzelf in een situatie, waar ze niet meer uit kan. Dan aan school; willen Memelïand hebben!" Sinds het kleine Memelïand Lithausch ge- het slot een happy ending bovenop een zie11. als gecommitteerde: bied is onder een Volkenbonds-Statuut, dat op ksiiÊLiito! a. voor de wiskunde en de mechanica: Ir. Wat „pit" betreft, doen Joan Bennett en J.J.M, van Dijk, chef-installatie van de „Hanzijn beurt weer geworteld is in de Memel-ConGrant niet voor elkaar onder. Er zit delsvereeniging Amsterdam" te Medan; Cary ventie, heeft het bij herhaling aanleiding gevaart in de film. Zij heeft niet de pretentie, geven tot moeilijkheden. Het is verschillende b. voor de natuurkunde, de scheikunde en een grootsch werk te zijn, maar wil het pu- de plan- en dierkunden: Dr. Ir. N.H. van Har malen een „bone of contention" geweest. Enonbezorgden avond geven. pen, scheikundig ingenieur bij het Proefstageland, Frankrijk en Japan hebben eenmaal bliek een joligen opzicht is zij volkomen geslaagd. En in dat tion der „Avros" te Medsfn; een procedure aanhangig gemaakt bij het Permanente Hof van Internationale Justitie in c. voor de Nederlandsche taal en letterDE BESTUURSHERVORMING IN DE kunde en de Hoogduitsche taal: Mevrouw G. Haag interpretatie Den omtrent de van het geboren BATAKLANDEN. Sybolts, particuliere te Medan; Wolff terwijl Duitschland zich later tot den Statuut, Volkenbond heeft gewend met een protest ted. voor de Fransche en Engelsche talen: Ir. H. van der Veen, Chef van het 6de Telegen de verwijdering van Duitsche ambtenaren graaf- en Telefoondistrict te Medan. en andere duidelijk anti-Duitsche maatregelen Zaterdagavond had onder auspiciën van de van de toenmaligen President van het Direc„Taroetoeng Sociëteit" een vergadering plaats torium, een functionaris, die benoemd moet in de soos^ waar de heeren Soetan Pinanworden, volgens het Statuut, door de Lithau- joengan, Soemoegep. Demang en Soetan sche Regeering. roeng, een voorman van de zelfstandigheidsMisschien zal men zich ook nog wel het beweging, als sprekers optraden. MR. BREUKERMAN NAAR PADANG. proces herinneren tegen de Duitsche nationaalpropaganda-lezingen Beide heeren hebben nauwe attaches gehouden en hebben daarbij opgemerkt, dat socialisten, die al te nastreefden tusschen Duitschland en Memel- de „Oeroesan-Persatoean-Groepsgemeenschapland, een proces, waarin zware straffen zijn di-Tapanoeli-Comite", voor één en niet twee Bij gouvernements besluit is belast met de gevallen. waarneming van de betrekking van griffier raden pleit. Later is de relatie tusschen Duitschland De voorvergadering, die den 27sten Februari bij den Raad van Justitie te Padang, Mr. H. en Lithauen belangrijk verbeterd. Vooral 1935 j.l. te Padangsidempoean plaats heeft gehad, J. Breukerman, thans ambtenaar ter beschikwas een jaar van toenadering en opruiming is van deze gedachte uitgegaan om op ver- king van den President van den Raad van van struikelblokken voor een betere verstandschillende plaatsen m Tapanoeli oriënteerende Justitie te Medan. f houding. vergaderingen te beleggen, dit in verband met En nu heeft dan in Warschau een Poolsche de voor- en nadeelen van èèn groepsgemeenmenigte een claim doen hooren op Memeiland, schapsraad dan wel die van twee raden DE NIEUWE OLIEFABRIEK OP HENGELO. die de verschillende strubbelingen om dit klei- voor Tapanoeli, die Zondag het onderwerp ne gebied weer in herinnering roept en 'de van bespreking was te Balige. mogelijkheid doet rijzen, dat „Memel" wederNoord en Zuid Tapanoeli werken met het Op de onderneming Hengelo om tot internationale moeilijkheden aanlei- noodige élan samen, terwijl een oproep gevan de daan wordt voor de medewerking van ding zou geven. alle R.C.M.A. zal op 26 Maart de fabriek voor Bataksche groepen palmolie worden geopend. AD. INTERIM.

VAN DEN DAG DE SUDETEN-DTJITSCHERS.

Kortom: het nut van het besnoeien der oogsten tot een contingent van vrijwel alleen „dure" tabakken lijkt ons problemamatiek, omdat men voor dure tabakken, toch ook dure klanten moet kunnen aan-' wijzen.

Wij volstaan ditmaal met bovenstaande wat uitvoeriger beschouwing der twee tabakstopics van deze week. Vóór den eersten April, den dag waarop de eerste Sumatra-inschrijving zal worden gehouden, zal er nog ampel gelegenheid bestaan om op de andere dingen, die het verloop der campagne zullen beïnvloeden terug te komen. Wij noemen ze hier alleen bij name: De Nederlandsche sigarenindustrie met haar laag betaald product; de Amerikanen met hun shade-tabakken; den Nederlandschen tabakshandel zelf met haar groote oude voorraden en de mogelijk nog meer geconcenHet toegestane bedrag, waarvoor onze treerde en gecontroleerde aankoopen van onmogen Oostelijke buren in 1938 tabak zen grootsten Sumatraklant, Duitschland. koopen, zou 27.1 millioen mark kunnen bedragen. Dat wil zeggen voor Sumatra, Vorstenlanden en Besoeki bij elkaar.

„Alg. het van d.d. 6 Maart: Hbld." schrijft Sterker en omstandiger dan in de laatste jaren het geval was, wordt de naderende Sumatra-campagne met commentaren, maatregeDe doeleinden der plukheperking. zeggen, len en we zouden welhaast kunnen Het tweede punt, dat wij vermelden als schermutselingen ingeleid. tot de inleiding dezer campagne te belmoTot de eersten behooren wel in de eerste ren waren de „maatregelen". Daarmee plaats de zeer nadrukkelijke beweringen, dat bedoelen wij het feit, dat de tabaksculhet komende gewas weinig minder dan iets tuurondernemingen besloten hebben voor wonderbaarlöks gaat opleveren. Wij voor ons de oogsten 1938 en 1939 (telkens in het kunnen daarover geen oordeel vellen, omdat daarop volgende jaar ter markt komend) omtrent dezen tijd de uitval der tabak slechts kunnen noemen een, wat we zouden aan weinigen en dan nog uiteraard oppervlak„pluk-beperking" toe te passen. kig, bekend is en wij niet töt die weinigen behooren. Aangenomen echter, dat aan al die Daardoor zouden dan de „minderwaardige ontbewerkingen elke zweem van tendenz en slechte" bladen niet geoogst worden en breekt en dat inderdaad deze voorloopige bein de campagnes 1939 en 1940 niet ter markt oordeelingen later door de practijk in vollen verschijnen. Het is natuurlijk zeer wel mogeomvang worden bevestigd, dan nog lijkt het lijk, dat deze maatjregel in de eerste plaats ons aanbevelenswaardig, daaraan wat het fiis als een tegenwicht voor het surplus, bedoeld nancieele succes dezer campagne voor de cul- dat wederom en nu in nog sterker mate dan tuur-ondernemingen betreft, geen buitensporivorig jaar, de ter markt komende oogst van ge verwachtingen vast te knoopen. pakken tegenover de huidige wereld151.000 stelBeter is het, zich voorloopig tevreden te (die voor 1937 consumptie van Sumatratabak voortspruitende waarlen met de daaruit schijnlijkheid van een resultaat, dat ongeveer 131.052 pakken bedroeg) oplevert en die door gelijk zal zijn aan datgene, wat in 1937 werd de al reeds gerapporteerde buitengewone uitbereikt en al wat daarboven uit zal komen werking van de nieuwe tabak nog eens extra als „meegenomen" te accepteeren. Als factor, wordt onderstreept. die daarbq den doorslag zal geven, moet op Aan den anderen kant zullen echter den voorgrond worden geplaatst de uitwervelen er ook een symptoom in zien van king van de tabak, d.w.z. de hoeveelheid sigamet onze de schermutseling alweer, ren, die uit een bepaald gewicht materiaal van juist deze tabakken Duitsche klanten, die dekblad zal kunnen worden verkregen. Terwijl lage prijzen graag koeuit van hun hoofde minder dan vroeger kleur en kwaliteit een pen, maar die onze cultuurondernemingen hoofdrol zullen spelen. Is deze uitwerking ingaarne met zachten drang (in casu met derdaad uitnemend, dan zullen vooral onze op der goedkoope soorten) elimineeren animo Amerikaansche afnemers met meer zouden zien betere en duurdere tabakken dan vorig jaar aan deze campagne kunnen reflecteeren. Mogelijk kan daarnevens dedeelnemen en wordt tevens de worteling van ze plukbeperking worden aangemerkt als onze eigen industrie tegen het dilemma: grooeen tegemoetkoming aan den Nederlandsigaren gete omzet van laag geprijsde of een schen handel die daardoor meer kans wistopleverende duurdere en ringere van heeft van haar oude middeltabakken af eenigszins verficht, zonder dat de cultuur te komen. daarbij het gelag moet betalen in den vorm van lagere zandbladprijzen. Wij kunnen het Ook hier willen wij ons niet te veel verdiebovenstaande aldus samenvatten: pen in de juistheid dezer strategie. Maar aangezien door zulke maatregelen de prijs van Deze campagne zal vrijwel uitsluitend product kunstmatig hoog gehouden wordt het worden beheerscht door nuchtere zakenaar ónze meening dure Sumatra aan unien lijkheid en de „fancy" zal alweer verder verseele populariteit inboet, lijkt ze ons aanop den achtergrond worden gedrongen. vechtbaar. Te meer omdat statistisch alreeds een achteruitgang van het wereldverbruik van Tot de landen die al eerder en systemati(van Sumatratabak valt te constateeren scher de zakelijkheid tot onwrikbaar richtpakken pakken 174.602 in tot 1934 131.052 snoer van hun Sumatra-klant-zijn hebben gekozen en waarschijnlijk wel hebben moeten in 1937!) en in deze tijden van autarkie, de kiezen, behoort ongetwijfeld Duitschland. En onmisbaarheid van Delidekblad niet langer het is met name dit land, waarop wij in het als een axioma mag worden beschouwd. Wij voor ons gelooven bijvoorbeeld niet, dat een begin van dit artikel met het woord „schereconomisch zoo sterk gereguleerd Duitschland mutselingen" doelden. gedwongen kan worden voor, zij het dan beIn feite hebben zich in het gezicht der nieutere den tabakken en hoogere giassen üit we campagne tusschen onze regeering en de prijzen daarbij oogst, hoogere te betalen en Duitsche moeilijk ver loopende onderhandelinhet te koopen kwantum te handhaven. Wij gen afgespeeld, die dit woord volkomen rechterkennen, dat het feit, dat de Duitsche sigavaardigen; vooral ook omdat de Duitsche vakpers te pas of te onpas daarin zich niet onberenindustrie die een groot aantal arbeiders tuigd heeft gelaten. Zonder in nuttelooze en brood verschaft, voor haar regeering aanleionnoodige commentaren te vervallen, zij daarding kan zijn, zoo groot mogelijk soepelheid van slechts de verwachting vermeld, dat voor te berachten,maar haar medewerking in deze is deze campagne de „Aski-tabak" vooreerst niét al evenmin een axioma en als door welke overten tooneele zal verschijnen. Men vreest dat weging dan ook.de Sumatrasigaar geheel of gehet als compensatie-object voor een additio- deeltelijk als „vervangbaar" of „niet-onmisneel tabakscontingent boven de beschikbare baar" zou wordeni gedecreteerd, dan is de M. 5 mill., van geen belang meer Sumatracultuur heel wat verder van huis dan bdrag, zgn. zal Het dat daarmede met het accepteeren van vrij lage prijzen voor bedroeg in het geding kwam, circa de in het Duitsche kader passende zoogenaamM. 5 mill., zou dan via de gewone clearing de zoogenaamde „slechte-en-minder-waardige" verrekend worden en dan met onze tabak niets bladen. De

DINSDAG 15 MAART 1938

—— —2, —— Baccillaire 1, cerebrospiralis — —— Pokken

Cholera Typhus Paratyphus

overleden 1

dysenterie Diphterie overlden 1 Meningitis Poliomyelitis Tropical typhus Sterfte per 100 per jaar betreffende inwoners van Medan: 31,89.

EEN

HERDENKING IN HET COLLEGE VAN GEDELEGEERDEN.

Batavia, 15 Maart (Aneta). De Gedelegeerden verhieven zich van hun zetels bij de herdenking van het overlijden van het oud-lid van den Volksraad, den heer Aay, wiens verdiensten door den Voorzitter gememoreerd werden. DE SOERABAJASCHE SMOKKELAFFAIRE

Soerabaja, 15 Maart (Aneta). Een bekende Chineesche handelaar, de hoofdleider van de smokkelbende, is op 14 Maart preventief ge-

steld. Hij meldde zichzelf aan. In verband met deze zaak is de souschef van de recherche te Batavia alhier garriveerd.

DE

Binnenland

van Vlissingen naar Indië.

Dr. Fentener

Onderwijszaken.

ORIENTATIE-REIS.

WAT GEBEURT ER IN 1939?

Het departement van Onderwijs heeft voor de begrooting van 1939 ten verlanglijstje, *aarvan de financieele consequenties voor gedoemde begrooting een bedrag van ongeveer

*ier millioen gulden omvatten. Het gaat hier om een uitgebreid complex

van

DINSDAG 15 MAART 1938 —EERSTE BLAD

SUMATRA POST VAN

Aneta verneemt uit Utrecht, dat de oudvoorzitter van de Internationale Kamer van Koophandel, Mr. Fentener van Vlissingen.op 17 Maart naar Indië vertrekt. Zooals bekend gemaakt is, betreft het hier een vacantiereis, doch uit gesprekken in zakenkringen wordt vernomen, dat het een oriëntatiereis is ter latere voorlichting van het Nederlandsche zakenleven omtrent de vestiging van belangen in Indië.

op zichzelf min of meer kleine maatregeen voorzieningen. Het begrip „klein" dient hier dan te worden opgevat in den zin van ""van betrekkelijk geringe financieele consequenties." Dat, gezien de aspecten der laatste maanen de verwachtingen, welke in de opstelling der ontwerp-begrooting voor 1939 ver»disconteerd zullen worden, op het verlanglijstje DE VRIJHEIDSBEROOVINGS-AFFAIRE. van „Onderwijs" zoo het een en ander geBatavia, 15 Maart (Aneta). De Raad van schrapt zal (moeten) worden, staat wel vast. Justitie nam hedenmorgen in behandeling de aldus het zaak tegen J. L. J. Bausch, directeur van „TjiHet gaat er thans dus om, welke desiderata verwezenlijkt pinang Proempoeng", beschuldigd van vrij"iNieuws" sullen kunnen worden en welke niet. heidsberooving, bij welke zaak 51 getuigen Dat er iets aan de personeelsformaties bg waren opgeroepen, die practisch allen verhet lager en meer uitgebreid middelbaar on- schenen waren. derwijs zal moeten worden gedaan, lijkt aanBeklaagde ontkende schuld en verzocht nemelijk en men mag danook stellig verwach- „overlegging" van het geheime rapport, dat ten, dat daarvan in het cursusjaar 1939/1940 door een commissie van onderzoek bij den lets zal komen, zij het ook niet op die schaal Gouverneur-Generaal is ingediend, welk vera ls het departement zich had voorgesteld. zoek door den Raad van Justitie na raadkaBij het Mulo is op dit gebied de terugbren- mer werd geweigerd. De President wil zich §ing van het maximum-aantal leerlingen per echter, zoo verklaarde hij, beraden over de klasse, in het belang van het onderwijs, nog mogelijkheid van „inzage", waarover opnieuw werd beraadslaagd, waarop het Openbaar Mihet groote punt. Men weet, dat deze terugbrenging in de nisterie mededeelde, dat voor „inzage" geen hoogste klasse reeds heeft plaats gehad, en termen aanwezig geacht werden. men hoopt dus in 1939 een begin te kunnen "naken met de vermindering van het leerlinSental in de tweede klasse der Muloscholen. Uiteindelijk zal dan ook de eerste klasse aan beurt kunnen komen. Ook de personeelsbezitting op de lagere Scholen eischt zekere voorzienigen. Op verscholen is het aantal twee-derde leerkrachten te groot. Het wordt niet in het STRENGER TOEZICHT EN CONTROLE. belang van school, onderwijs en leerlingen Bij de in den laatsten tijd meerdere malen Seacht, dat op bepaalde scholen bijna de helft van de onderwijskrachten om 11 uur naar huis gehouden gevangenisinspecties door inspecin huizen van j&at, omdat de dagtaak dan is afgeloopen. teurs van het Gevangeniswezen bleek — naar gepoogd zal dus worden, in 1939 naar finan- bewaring in de Buitengewesten cieel vermogen een deel dier twee-derden te de „Javabode" verneemt —, dat het toezicht op de voeding, zoowel van de zijde van de geVervangen door volle leerkrachten. vangenisbeheerders als van den medicus met Hooger onderwijs. den geneeskundigen dienst der betrokken strafinrichting belast, te wenschen overliet. verband hiermede is door het hoofd van Ten aanzien van het hooger onderwijs staat hetInGevangeniswezen aan den Dienst der oprichting van een letterkundige faculteit Volksgezondheid medewerking verzocht om °P het verlanglijstje van het departement. bedoelde geneesheeren nogmaals op de door Of het zoover zal komen, dient uiteraard den D.V.G. samengestelde „Handleiding tot worden afgewacht. het keuren van voedsel in gevangenissen" Men weet, dat bij de behandeling der be- (opgenomen in het zg. Gestichtenreglement) Sfooting-1938 in den Volksraad op de ten te wijzen en hun te vragen de terzake bere eds aanhangige plannen tot instelling van staande voorschriften stipt aan de hand te houden. *en letterkundige faculteit critiek is uitgeoeTen vervolge hierop, heeft he hoofd van 'end: men achtte dat zeker niet een der meest den D.V.G. zich met een rondschrijven gewend Agente voorzieningen ou onderwijsgebied, an- tot alle (Lands)- geneeskundigen; belast met ere belangen moesten hier den voorrang heb- den geneeskundigen dienst in de huizen van hen. bewaring in de Buitenbezittingen, in welken Regeeringsgemachtigde De heeft toen deze brief er op wordt gewezen dat het in 1936/ f faculteit met warmte verdedigd, en 1937 gewijzigde gevangenis-rantsoep. staat of men mag aannemen, dat sedert in het valt met de op die voeding uitgeoefende convan dr. Idenburg nog geen wijzi- bestemde hoeveelheden opgediend krijgen *jandpunt is gekomen, kan om de literaire faculteit wat hun toekomt, of wanneer de bereiding QJis een heftige strijd verwacht worden: eerst van het voedsel minder doelmatig of minder ''binnenskamers", vervolgens eventueel in den smakelijk, dan wel de verdeeling der maaltijden over den dag onjuist is, zullen klachten Een ander belangrijk punt op het gebied over deze voeding niet kunnen uitblijven. an het hooger onderwijs is de eventueele Speciaal moet er dus op gelet worden, dat frlenging van den studieduur aan de Tech- in de gevangenissen goede zorg wordt beHoogeschool te Bandoeng. steed aan de toebereiding van het voedsel, dat Wij hebben geruimen tijd geleden reeds de gevangenen ook inderdaad de voor hen uitvoerige uiteenzetting betreffende het bestemde hoeveelheden opgediend krijgen (en en het tegen van deze zaak gegeven, of zij als regel hun porties geheel nuttigen, het maakt den indruk, dat men het in meer speciaal wat betreft de knolvruchten en e betrokken kringen er ook nog niet geheel van de maïs, welke men hun toedient) en dat ■ver eens is. aan gevangenen, die zwaar werk verrichten, Immers, een bepaald voorstel van de facul- steeds rantsoen A wordt verstrekt. Voorts dat "*lt van technische wetenschappen te Ban- het voedsel warm wordt opgediend en dat den is op het departement nog niet ont- gevangenen voldoende tijd wordt gegeven om evenmin van de zijde van het college het naar behooren te consumeeren. Bovendien, eigen, *>an curatoren. Wel zijn terzake bereids eenige dat de verdeeling er maaltijden over den dag °esprekingen gevoerd. doelmatig is, meer speciaal dat het morgenDe verlenging van den studietijd van vier maal niet te klein is, als gevolg waarvan in J°t vijf jaar komt dan ook niet op het ver- de vöormiddaguren waarin gewoonlijk het van Onderwijs voor, zoodat men meeste werk wordt verricht een gevoel van aannemen, dat, mocht het ooit tot een honger kan ontstaan. komen, dat op zijn vroegst eerst in In verband hiermede, xerzoekt het hoofd 1!H0 het geval zal worden. van den D.V.G. dringend aan de terzake bestaande voorschriften stipt de hand te houden en in de onder toezicht staande gevangenissen, 'n geregelde en nauwkeurige controle uit te oefenen, niet slechts op de kwantiteit maar ook op de kwaliteit der verstrekte voeding.

kn

„Tjipinang Proempoeng.“

Moederland DE VOORJAARSBEURS TE UTRECHT.

Utrecht, 14 Maart (Aneta). Op een persconferentie inzake de Voorjaarsbeurs zette de heer Graadt van Roggen aan de hand van statistische gegevens uiteen, dat de economische toestanjl van Nederland thans een periode van eenigszins geremden vooruitgang vertoont in vergelijking met 1937. Deze Voorjaarsbeurs gaf een record met 2005 deelnemers en ruim 1700 m 2geëxposeer-

—

Gevangenis-voeding.

scheidene

"jteraire

ng

<J

—

langlijstje

OPRUIMING SILKA-VERF voor het beschilderen van

stoffen,

leer, hout,

enz.

Alle kleuren voorhanden !

j^ans prijs per fleschje f 0.25

FEDERATIE VAN MIDDENSTANDSVEREENIGINGEN. Semarang, 15 Maart (Aneta). De Federatie van Middenstandvereenigingen besloot gisterenmorgen te vergaderen te Kopeng in plaats van te Semarang. De wnd. voorzitter de heer Stegman memoreerde in een openingsrede, dat de algeheele situatie voor den middenstand ongunstig was, voornamelijk door het uitblijven van salarisverhooging bij het Gouvernement. De verkiezing van een voorzitter van de Federatie is aangehouden, zoodat de heer Stegman waarnemend voorzitter blijft. Alvorens een nieuwen voorzitter te kiezen, is besloten, te trachten Bandoeng te bewegen, wederom toe te treden. Bandoeng trad destijds uit in verband met de kwestie-Van Daalen.

DE

VAREKAMP **EDAN

PELIKAAN HEEFT VERTRAGING.

Den Haag, 14 Maart (Aneta). De Pelikaan bleef te Rangoon wegens een ongesteldheid van den gezagvoerder en den tweeden be1600 stuurder. Smirnoff, die met de Gier van Tjililitan vertrokken is neemt de post en passagiers van de Pelikaan te Rangoon over, zoodat de vertra-

ö Co. TEL.

—

ging ongeveer 24 uur is.

Harrisons & Crosfield, Limited

UIT SOESTDIJK.

IMPORT AFD. TEL. 200 Soestdijk, 14 Maart (Aneta).

De

„Tel."

meldt, dat Prinses Beatrix voorspoedig groeit. Prinses Juliana maakte op 12 Maart bij

fraai weer een autotochtje. Uit Soestdijk wordt verder gemeld, dat Prins Bernhard eind April de rijlessen hervat..

EEN DUITSCHE

ONDERSCHEIDING.

Rotterdam, 14 Maart, (Aneta). De Duitsche consul overhandigde burgemeester Droogleever Fortuyn het Grootkruis van de Orde van den Duitschen Adelaar, een geschenk van Hitler. LT. GENERAAL

VAN DER HARST

Den Haag, 14 Maart (Aneta). Overleden is de oud-Gouverneur van de Koninklijke Militaire Academie, luitenant-generaal Van der Harst.

H. C. CONSEMULDER

.

Arnhem, 14 (Aneta). Overleden is de oudmajoor-betaalmeester van Bronbeek H. C. Consemulder. W. C. VAN

GELDER

Den Haag, 14 Maart (Aneta). Overleden is de oud-assistent-resident W. C Van Gelder.

VERKEER.

* J .

Uit voorraad leverbaar Concurreerende prijzen

de ruimte. Verscheidenen moesten worden geweigerd. Indië was vertegenwoordigd met een mooie expositie op het gebied van kapok, koffie en hout.

den

—

Gegalvaniseerd Gegolfd Dakijzer 26 G„ Rabongs 26 G„ IJzerdraad 1, \xj% 2en 2 1J2 mM

PASSAGIERSLIJST „DEMPO”. Het m.s. „Dempo" dat dd. 16 Mrt. van Batavia zal vertrekken en Zaterdag a.s. te Belawan binnenloopt, brengt de volgende passa-

giers.

Naar Belawan Dcli: mevr. A.E. de Graeve, mevr. Szervey, mej. F. Wagner. Van Batavia naar Marseille/L'Bon S'Ton/ Rotterdam: E. Adema, M.F. Andriessen, fam. A.H. Argent & baby, fam. P.G. Alexander, 2 knd & baboe, mej. M.L. Arnold, mevr. E. Assmann & baby, H. Austin, CL. Baas, Ch. P. J. Baks, R. Barker, fam. Baron Toop & baby, mrs. G. Bartruff, W.C.A. van Beek, fam. L. Beernink & 2 knd., P.B.L.J. Beertsen, mej. D. Beggs, J. Bekker, fam. A. Benning, A. Benning Jr. J.P. van Bentem, Jhr. Mr. A.A. D. Berg, fam. A.J.M.W. van den Berg, fam. F.G. Bes & baby, fam. H. Birchenough, Sir Wm. Bird J.P., P.A. Birnie, mej. E. Birnie, mej. H. Birnie, mej. C Black, E.A. Bland, mej. Dagney E. Blom, fam. L. Bos & 2 knd., mej. H.A.G.W. Bos, mej. A.J. Bos, C Bos. W. Bouma, fam. H. Bouwmeester, mej. E. Bruce, fam. H. Bruins, 3 knd. & baboe, fam. H.P. Bruins, kind & baby, W. Brumsen, fam. F. Brunger, ZeerEerw. Pater A. Burger, fam. Burgess, fam. C. Bustraan, fam. H. Buurman, ZeerEerw. Vader Cadoux, mej. O. Carpenter, mevr. A.K. Cavalier, Col. R.B. Charteris, E. B. Charteris, mej. F. Chaulan, mevr. A. de Cock Buning-v. Safary & 2 knd., M. Coenen, ZeerEerw. Pastoor H. Cornelissen, mevr. E. Couvee-Hulzing, fam. J.H. Dam & kind, fam. H. Deekens & kind, fam. H. Dekker, mej. Dekker, fam. H.A. Deuninghof Stelling & kind, G. Deuninghof Stelling, fam. B.R.C, van Deutekom, mej. J. Dickson, fam. J.C. Dierx & 2 knd., fam. J.F. Dietvorst, mej. D. Dietvorst, F.C. Dietvorst, fam. Mr. G. Dixon, mej. F. Dixon, mej. M. Dixon, A. Dixon, C. Dodery, J.H. Doekbrijder, W.H. Doeland fam. Ir. J. Duyfjes & 3 knd., fam. R.A. Dijker, fam. J.P. Dijkstra, fam. H. Elphick, B.F. Engelke, A. van Erk, W.C. Excell, mevr. S.A.B. Eijgendaal-v. Leeuwen & kind, fam. H. Faase & 2 knd, mevr. L.E. Faber & baby, H.H. Fantham, fam. M.D. Farrow & baby, fam. Mr. W.I. Finlaysen & kind, fam. W.R. Fitzhugh, mej. Yune Tai Foo, fam. Fraser mevr. de Wed. Prericks-van den Raay, W. Freggatt, mej. D. Fryer, fam. F.M. Gardner, fam. J. Gater, mevr. K.M. v. Geer-Hofdijk, fam. G.G. Gerdingh & kind, mej. M. Gillruth, mevr. B. van Goudoever- Wismeyer, D. Gow, Mrs. R.M. Grant, mevr. F. Green, M.R. de Groene, fam. L.J.J. Groeneveld & kind, mej. A. Grogan, fam. Y.M. Groothuis & kind, fam. J.A. Groves, ZeerEerw. Pastoor J. Gijsbers, fam. H. Hadorn, mevr. de Wed. Mr. J.H. Halkema, Mr. Hammo, fam. P.S.L. Hartog & 2 knd., mej. P.M. Hartog, J.M. Hartog & bediende, mej. B. Hay, mevr. W.G. Heger-Ruyg, ZeerEerw. Pater J. Heib, mevr. J. Heilbron & baby, fam. J.E.H. Heins, 3 knd & baboe, Ch. F.A. van Helsdingen, mevr. M. Henry, mej. A. Henshaw, mevr. M.A. van den HeuvelStroband, mevr. de Wed. K.M. Hofdijk, Archdeacon F.S. Hollis, mej. J. Holmes, mevr. V.C. Holyman, fam. Mr. E.H. Hope Johnstone & kind, fam. I. Home, R. Innes, I.' Israël, fam. Col The Hon St. Leger Jervis, mej. W.K.E. Johansson, mevr. M.J. de Jong-Kok & kind, fam. I. Jongsma & kind, fam. P.J. Joosse & kind, fam. N.J. Joustra, fam. Ir. M.L. Kalff,

3 knd + baboe, fam. R.H. Kamer, fam. J.W. Keereweer, fam. R.M.S. Keir, mevr. de Wed. B. Kellar-Nieuwenhuisen, W. Kemeling, F.W. Kempen, fam. Mr. W.F. Kibbele & kind, mej. A. Kirkland, mej. I. Kirkland, mevr. de Wed. M.H.P. de Kinderen-v/d Burg, fam. H. KnottDeli Proefstation 14 Maart 1938 nerus, fam. Mr. D.F. de Koe & kind, P.A. de Temperatuur in C max.: 30.8 min: 21.1 Kok, fam. J. Kooistra & kind, fam. C. KooyBarometer Kooyman, & C. in m.m. 758.3 kind, man Mr. W. Kraak, fam. 758 9 en 757.9 Relat, vochtigheid 94 52 en 74 A.L.N. Kramer & 3 knd., ZeerEerw. Pater */o P.J.J. Kramer, C.R.T. Baron Krayenhoff, Duur van den zonneschijn 2 h. 45 m. 7 mevr. C.C. Kroon Klute-& 2 knd, A. Kruit, Regenval mm.m fam. D. Kuikenga & kind, W.K. Kuikenga, mej. C.S.H. Kuikenga, fam. L.H. Laarmans & kind, mej. J.H.M. Laarmans, Rt. Hon T.K. Laidlaw, G. Lammers, E.H. de Langen, fam. A. Layton, Th. J. Leemans, Zeer Eerw. Vader Tarcisius de Leeuw, mevr. E. LensveltAhn, mevr. M.J. Leslie, mevr. E.W. Leven, Stand op 14 Maart mevr. L. Lèy-Brouwer, C. van Lien, fam. dr. R.H. Liscombe, Lady Locke-Elliot, mevr. E. Lokker-Bakker, fam. G. Lungley, mej. M. AMSTERDAM { EMOE Lungley, mej. E.B. Lyons, J.F. McAllan, mej. P.McLaren, mevr. McKinstery & baby, mevr. B.C. de Man-Klaase & kind, mej. J. Matthews, NAPELS | fam. P.H. van der Meer & kind, J.H. van der

WEERBERICHT.

POSTVLUCHTEN f

Meer, Zeen Eerw. Pater A. van der Meyden, J.C. de Meyere, Ir. F.A.W. Meyneken, mej. O.

Moir, E.D. Money, J. Mostert, J.P. Mulder, mej. LM. Murray, mej. M.M. Murray. A.Mijn-

hardt Jr. fam. E.A. Nassim, A.P. Noorlander, mevr. A.M. Newcombe, mej., M.M. Newcombe, fam. J. de Nijs, mevr. Guy Oliver, Phs. van Ommeren Jr., mej. Th. J. Ongkiehong, fam. R. Oosterbaan & 2 knd., M.O. Opitz, Mr. E. B. Owen, mej. P. Owen, mevr. M.V.S. Owens, fam. J.C. Paans & kind, mevr. .Ph. W.B. Pabst, mej. A. Palmer, mevr. M.E. Pasteur, fam. J.E. Paulus & kind, mevr. H.L. Payne, mej. S. Payne, fam. B. Peek, fam. E.M. Pennefather, J. Perry, P.E. Peters, mevr. de Wed. Ch. Pieters-Gill, H.C.M. Pitts, fam. J.F. Poelstra, mevr. E.A. van Palanen Petel-Britt, fam. H.C. Polder, mevr. A. Polmet v. Eyndhoven, fam. C. Poot & 2 knd., fam. Lt. Col N. Randolph, C.F. Raper, mej. D. Reah, A.W.H. Rehorst, J.L. Rek, mevr. H. Reuchlin-Lucardie, fam. R.F. Ridley, J. Robbe, mevr. Roesmi, fam. C. Romijn & 2 knd, mevr. F.G. de Roock Cool, mej. L.F. de Roock, G.A.S. de Rootas, mevr. H.C. Ruys, mej. G.R. Ruys, Mr. CV. Ryle, mevr. A.M.Th. Sanders-Bar, 2 knd &

baboe, Zeer Eerw. Broeder H. v. Santvoort, mevr. C.F. Schafer & kind, fam C.P. Schalk, fam. L.H. Schalker & 4 knd., fam. L.M. Scheerder, mevr. G.R. Schipper-Lasut, fam. J.F. Schmöle & kind, fam. H. Schouten, mej. Th. Schouten, fam. W. Schreuder, mevr de Wed. Prof. Dr. J.L.C. Schroeder v/d Kolk-ten Siethoff, mej. C.E.W. Schroeder v/d Kolk, fam. H. de Schulthess, mej. D.E. Schumann, A. Sehuyff, R.L. Scott, fam. A. Senior, mej. D. Senior, mej. M. Senior, mej. L. Sexton, Mr. Sharp, fam. J. Sibering, fam. F.G. Siliakus Capt C.W.P. Slade, mej. E.M. van Slijke, H. Smitt, H.J. Snel, fam. N. Snijder & kind, mej. M.J.H. Snijder, mevr. H.A. Soesman-Hagen, mej. H.F. Soesman, fam. Dr. R.L. Spittel en 2 kinderen, mej. G.O. Sprenger, fam. C.H. Stark, mej. J. Stem, fam. C.F. Stilwell, baby + Amah, fam. C. Storm & 2 knd, H.J.F, van Straaten, R.O. Straten, mej. M. Sullivan, fam. J.M. Tellekamp & 2 knd., B. Tellekamp, Eerw. Zuster Theresia, CA. Tombroek & kind, fam. J.O. Tucker, fam. A.H.M. Tulfer, mevr. D. Turnbull, fam. A.J. Vaanhold, mevr. Velthuysen & baby, fam. R.W. Verry, P.C. Verschuren & kind, mevr. A.H. Vineent-Krol, Eerw. Moeder Vincentia, fam. CJ. Vink & 3 knd., fam. W. Vis, 6 knd. & baboe, mej. E. Voigt. Mr. J.L.H. Vossenaar, fam. F. Vreede, E.B. Vreugdenburg & baby, mevr. M. de Vries-de Regt, mej. M. de Vries, mej. J.G. de Vries, mevr. M.A. Vrijmoet & 2 knd GH Vijnen, J. v/d Vijver, mej. E. Waite, mej. L. Waite, N. Walgreen, mej. B. Walker, fam. A. Wattendorff, fam. J.O. Waworoentoe, fam. Mr. Wearne, mej. G. Weber, fam. G.W. Weeda mevr. L. Wehry-Cassalette, fam. Mr. Westmacott, fam. F.H.B. Wetzels, 2 babies & baboe, W.J.A. Whyte, fam. A.H. Willems, mej. C.M.L. Willis, Col. R.f.f. Willis, fam. Ir. A. Wieslander, fam. A.W. Wilson, fam. C R Wise, M. Wolter, H.J.M. Wolthuis, mevr. M A D Wyndham, Ir. J.W. Zaayer, fam. J.W. Zeeman & 2 knd., fam. CA. Zoutzeling & 3 knd. C

ATHENE

|

f

ALEXANDRIE

IBIS

f

BAGDAD

a\

BASRAH

|

RANGOON

|

SINGAPORE

|

f

BANDOENG

|

|

BUIZERD

f PELKAAN

1) Opgave van 13 Maart.

De Pelikaan bleef te Rangoon wegens ziekte van den gezagvoerder en den tweeden piloot. Post en passagiers werden na 24 uur

vertraging overgenomen door Smirnoff. Morgenochtend vertrekt de mail voor Europa en Java per vliegtuig naar Pinang.

De aankomst te Belawan van het s.s. „Bliden vrachtdienst komende van Europa via Djeddah en Sabang is vastgesteld op 15 Maart te 16 uur aan de Lloydtar" varendt in

kade.

Het vertrek van dit schip naar: Java via Padang, Benkoelen en Oosthaven is nader vastgesteld op 16 Maart te 16 uur. Inlichtingen kunnen steeds worden ingewonnen op telef. No. 300 Medan. Gedurende kantooruren kunnen nadere bijzonderheden werden ingewonnen op telef. No. 1231 Medan; na kantooruren op telefoon No. 841 Medan.

Birth a%

to Mr. & Mrs. W. LAWRIE

fam'

A DAUGHTER 1856

JOHANNA MARY.

De Heer en Mevrouw LAWRIE-van der Burgh geven met blijdschap kennis van de geboorte van hun dochter JOHANNA MARY. Siantar Dokter Fonds, Pem. Siantar

1857"

~ -

12 Maart 1938

M.I. Zoutzeling, mej. M.J.M. Zoutzeling, mej W.M. Zoutzeling, J. van Zuylen.

SCHEEPSBERICHTEN. De aankomst te Belawan van het s.s. „Blitar" varende in den vrachtdienst komende van Europa via Djeddah en Sabang is nader vastgesteld op 15 Maart te 15.20 uur aan de Lloydkade. Het vertrek van dit schip naar: Java via Padang Benkoelen en Oosthaven is nader vastgesteld op 16 Maart te 12 uur. De aankomst te Belawan van het s.s. „Kota Inten", varende in den Snelvr. dienst komende van Java via Singapore is nader vastgesteld op 15 Maart te 18 uur aan de Lloydkade. Het vertrek van dit schip naar: Europa via Port-Said is voorloopig vastgesteld op 16

Maart te 16 uur.

TER MEU LEN DE DEGELIJKE

HOLLANDSCHE

KEUKEN

DE

—

VAN

SUMATRA POST

DINSDAG 15 MAART 1938

— EERSTE

BLAD a__^_____________________________________________________________i

De N.V. Handelsvereeniging „Amsterdam"

Combinations Singlets Onderbroekjes

e m ployé

met practijk in Engelsche correspondentie en eenige administratieve ervaring. Salaris f 200. f 400.— met inachtneming van voorpractijk. Brieven met volledige inlichtingen omtrent leeftijd, opleiding, vorige en tegenwoordige werkzaamheden enz. te richten aan de N.V. Handelsvereeniging „Amsterdam" te Medan.

1851

HOTEL PENSION CLASER PF^ÏF"" I . Rivièra

klimaat.

Buitengewoon

BLOEMEN BLOEMENHANDEL „AMSTERDAM"

POSITIE

Kesawan 4 1822

KATOENEN BUSTEHOUDERS

dubbelloops Jachtgeweer en

absor-

Uitsluitend naar maat !

KAMERS met ieder comfort, eventueel met aansluitende badkamer en Voorgalerij.

enkelloops Repeteergeweer

Cal. 7.5 m.M. Brieven onder No. 1861 Administratie De Sumatra Post.

Bij

Joh. Uyen/Maal

—

DAME v.d. HUISHOUDING

Tevens te huur groote en kleine gemeubileerde bungalows met of zonder pension. Billijke prijzen.

FAILLISSEMENTEN WEESKAMER MEDAN, CURATRICE — UITGESPROKEN bij vonnis van den

■■aHMMBHBMMHHHHBHH_nani______H

s

V

I D C

C N 5

N

V

6 __,

T

Q

s

A

Raad van Justitie te Medan dd0.14 Maart 1938 het faillissement van Hioe Tjong Yoen, merk Hioe Mie Chong, koopman, wonende te Koetaradja (Rechter-Commissaris Mr. A. M. Meijer). goeden stand. 1858

Zit-Slaapkamer fl. 70.— per maand

ui

g

Adm. De Sumatra Post.

zal worden geopend na den 15en dezer maand.

Deze cursus is bedoeld voor Beginners en zal worden gegeven met 2 lesuren per week. Lesgeld F 5.- per maand.

met pension.

Op 15~Maart 1938 is het ss. „B L IT A R" uit Europa te Belawan aangekomen en onmiddellijk met de lossing begonnen. Laatste claimdag 4 dagen na uitlossing. De Agente, N. V. Internationale Credlet & Handelsl [|Vereeniging „Rotterdam" -1855

Brieven onder No. IS6O

Administratie De Sumatra Post.

TE HUUR

Engelsche Avondschool „THE TUTORY" 1 — MEDAN — TELEFOON 1304 . — --

’

TELMACHINES

Het woekerkwaad is een bron van eUende, die steeds rijkelijker gaat vloeien. A. W. V. Medan.

MEDAN, 15 Maart 1938.

tak

315

Medan Tel. 1869 P.Siantar Tel. 146 Medan Tel. 1705

VOOR VERLOFGANGERS TC lllllir Gemeubileerd henedenhuis en

dito bovenhuis omgeving Concertgebouw, dicht bif tram, te AMSTERDAM. Te bevi. bij Mevr. Wed. de LeurHilgers Frans v. Mierisstraat 85 Amsterdam.

-1542

MEDANSCHE

ZWEMVEREENIGING De Jaarlyksche Algemeene Ledenvergadering zal gehouden worden op DINSDAG 29 Maart a s te 7 uur n.m. in de kleine zaal van het

MEDAN HOTEL.

AGENDA Notulen vorige algemeene Jaarvergadering. Verslag Voorzitter. Verslag Penningmeester. Bestuursverkiezing. Benoeming verificatiecommissie 1938. Verbouwing zwembad. Rondvraag. Balans en verlies- en winstrekening 1937 liggen van heden af in de bestuurskamer van het zwembad voor de leden ter inzage.

HET BESTUUR.

1844

Wli nieuwe

ontvingen

een

zending

:

KOEL- &

VRIESKAMERARTIKELEN

LAGER DAN lEDERE II jjIBEUNGRL'K S "!R"Ê"cTTTrT"ATTr?7TT> 2-g S z.

g. n.

i

SZ!JN DE ■Sm [tehw"l de

VAN*

n

g-

j afwerking en teek e n i n^vTTTTTn z e !mode l l e n abso l u ut apart zijn |

11

PRUZEN

ONS

MEU

ILAik

|||| TWO ON H U Y?B^^T?M |me D^rsm^Tö77n^TÏ^Tc\-\ ting

uitnemendheid

bij

£

t>

#*

VOLLEDICE

. .

ms.

....-"„

DEMONSTRATIE OP AANVRAGE

-

....""„

.

.

BOEKHANDEL VAREKAMP & Co. - MEDAN NA 5 UUR 159

»Johan cle Witt

SIN SENG HAP

Tel. 950, 951 & 971 Medan Kesawan 1 861

INTERNATIONALE

CORRESPONDENTIE

- CLUB

voor Dames en Heeren Gratis inlichtingen (onder bijvoeging van Indische porto) Postbus 285. Den Haag 1679 Holland.

GARANTIE!

Controle-strook Extra zichtbaar telwerk Direkte aftrek-knop Totaal en Subtotaal-toets Correctie per kolom of van het geheele getal Papierstrook eventueel uit te schakelen.

VAREKAMP & Co.

TELEFOON IfOO

Ex.

DIRECTE

Een prima machine uitgerust met: Brijig toetsenbord

FRANSCHE ROMANS .

MET

AFTREK-INRICHTING

PRUS F 250.-

|

Champagne (Prix Femina) ...-"’ 2.20 Baymonde Vincent , 3.25 Charles Plisnier Mariages (Prix Concourt 1937) 2.40 Charles Plisnier Faux Passeports . „ 2.— André Maurois —La machine a lire les pensees „ 2.20 Journal dun Curé de Campagne Georges Bernanos » 2.20 Francois Dallet Les Pieds du Diable „1.80 Ma-Koui " Albert Gervais L'Ombre du 1-80 ....-"»» Albert Gervais Aeculape en Chine „1.80 . Les Maitres . George Duhamel 2.20 Jolan Foldes —La rue du Chat-qui-peche 2.20 une ...-""» Lycéenne —Il était Jolan Foldes 2.— . —Le Maitre de I'amour » " Henry Bordeaux " "

af

SCHRIJVENDE TELMACHINE

560

— — — —— — ——

«i

—

150. a 80.— per maand, 2 pers. 1845 Garages aanwezig. Padang Boelanweg 274. Tel. 1100.

’

-.

'

m. voll. pension, ook geschikt voor 2 personen.

Aanmelding en inlichtingen telefonisch of mondeling bij de TIMORSTRAAT

Gem. Paviljoen

deelt ontvangers 'van goederen mede, dat het SS. „JOHAN DE WITT" dd. heden uit EUROPA te BELAWAN DELI is aangekomen en direct met de lossing is begonnen. Laatste claimdag 4 dagen na den laatsten losdag.

-

kleine gesloten auto

een niet ouder dan 1936. Eventueel genegen huurkoop—contract over te nemen. Aanbiedingen schriftelijk onder 1850. Administratie De Sumatra Post'

welke zal worden gehouden in de ochtenduren»

geheel vrije kamer

De N.V. Stoomvaart Mij . „NEDERLAND"

J. van RIEMSDIJK J.W. WILLEMSEN J- P. H. BRUIJNS

Te Koop gevraagd

SPECIAAL VOOR DAMES.

Gemeubileerd Pavillioen of

-

Inspecteurs:

f

i n m m iuihh—iiwiiiiiiiib—

EEN NIEUWE ENGELSCHE CURSUS

door bandelsemployé

Administratie De Sumatra Post

1854

Brieven onder No. 1859.

Gevraagd

Brieven onder No. 818

N. V. RoMeroamscne Lloyd 11

gßawroamm

—o

Te Huur met volledig pension, op

i iGERZDN I

door Heer teMedan

317

947

f 11.75

prima elastiek en roestvrije clips, f 0.85 p. paar.

GEVRAAGD

Uitstekende keuken onder Europeesch toezicht. Groote Kinderspeeltuin met

kinderzwembad en andere attracties. Sport in iedere vorm: Tennis, GolfPaardensport. eigen Manege met Australische en groote Batakpaarden. Schitterende omgeving voor het maken van wandel-, berg- en autotochten. Eigen Biljartzaal met bar. auto's met vertrouwde chauffeurs beschikbaar.

CORSETTEN

uitstekend model,

met voorsluiting, f 0.75

Te koop aangeboden

b e eren de, soepele stof.

mooi uitzicht op de Karo-Hoogvlakte,

Vraagt onze speciale tarieven voor langer verblijf.

Telefoon 648

hammerless, Cal. 12 met choke

TELEFOON No. IQ

KABAM DJAHÉ

12.75;

naar alle kanten rekbaar elastiek f

-

- TEL. 1600

.

\af\ I "Ö \J \*J volbracht voor de tweede maal de PRACHT-PRESTATIE Rallye Amsterdam -Monte Carlo in 29 uur DE

***

JARRETELS

"

van prettig

MAD&IEINE STEP-INS

kunt niet alles onthouden maar wel:

U

vraagt voor haar kantoor te Medan een

,

a***wt**wi****a*w3i*m

_T

De zuinigste auto ter wereld en toch solide, comfortabel en vast op den weg. I Liter op 20 K.M., 85 K.M., per uur.

392 ""

.Imp,

\

. ..

_

...

, . c% , N.V. AUlOhandel Spijkerman

K

DB SUMATRA POST VAN

DINSDAG 15 MAART

HITLER BEVINT ZICH IN WEENEN De Duitsche Hoofdmacht trok Weenen binnen Chamberlain's verklaring in het Lagerhuis eindigde met een beroep op een eventueel te vragen nieuwe „nationale krachtsinspanning voor de defensie”.

De Sudeten-Duitschers. ACTIE „LANGS WETTELIJKE

KANALEN.”

Maart. (Aneta-Havas). De Sudeten-Duitschers hielden een groote Praag, 14

EEN MERKWAARDIGE BRIEF VAN VON NEURATH. DUITSCHE HOOFDMACHT IN WEENEN. Weenen, 14 Maart, (Aneta-Transocean). De toepen is gishoofdmacht van de Duitsche onbeschrijfelijk een

teravond temidden van enthousiasme gearriveerd.

Ook werd via Radio-Wien bekend gemaakt, dat de beurs tot nader order gesloten zou zijn, doch dat buitenlandsche wisselkoersen genoteerd blijven. De omroeper zinspeelde op het weghalen van artikelen uit winkels in een bepaald district van Weenen door groepen, zich S.A.-lieden noemende. Hij voegde er aan toe, dat alle confiscaties, requisities en andere onregelmatigheden zijn verboden.

1938—TWEEDE BLAD zullen worden gesteund, wanneer wij vra-

gen, dat niemand, welke ook zijn opvattingen zijn, zich zal beschouwen als vrijgesteld van een eventueele uitbreiding der nationale krachtsinspanning waarom mogelijk zal worden verzocht." Tot slot zinspeelde de Premier op het Defensieprogramma, verklarende: „Wij hebben steeds duidelijk gemaakt, dat het programma rekbaar is, ên van tijd tot tijd zou moeten worden herzien in het licht van de eventueele ontwikkeling van de internationale situatie. Het zou nutteloos zijn te ontkennen, dat de jongste gebeurtenissen geen wijziging zijn van de soort waaraan wij dachten. In verband hiermede besloten wij tot een nieuwe bestudeering, en zullen te zijner tijd bekend maken, welke stappen wij noodig achten te nemen."

bijeenkomst. De afgevaardigde Rosche verklaarde, dat de Sudeten-Duitschers op wettige wijze wenschen te handelen. In Tsjecho-Slowakije zal het lot der Duitschers langs wettelijke kanalen worden besproken. De Tsjechen moeten beseffen, dat Henlein's partij een element van orde in den Staat vertegenwoor-

OOK Graz,

DUITSCHE TROEPEN 14 Maart (Aneta-Reuter). Hedenmor-

binnen. De gen trokken Duitsche troepen Graz hartelijk omhelsd en met soldaten werden bloemen getooid. Het plebisciet GouwWeenen, 14 Maart (Aneta-Reuter). op 10 Aplebisciet leider Buerckel leidt het pril. Engelsche besprekingen. Het 14 Maart (Aneta-Reuter). bijeen, om elf uur Londensche Kabinet kwam in Oostenrijk. ter bespreking van de situatie voor een. kwart tegen uiteen ging Het Kabinet ontvanKoning den werd door Chamberlain gebruikte. lunch hij de gen bij Wien Londen,

HITLER NAAR WEENEN. Linz, 14 Maart (Aneta-Reuter). Hitler vertrok om' kwart voor elf per auto voor een rit naar Weenen van 192 km. lang. Hij werd vergezeld door 13 camions vol politiemannen en 22 andere auto's.

Troepen leggen den eed van trouw af aan Hitler. Weenen, 14 Maar (Aneta-Reuter). De garnizoenen van Linz, Innsbrück en alle andere steden hielden parades en legden de eed van trouw aan Hitler af, die even voor vijf uur te Weenen arriveerde. Kardinaal Innitzer had het luiden van de

kerklokken gelast. stonden Meer dan een millioen personen met Hitler werd geschaard. langs de straten balhij op het begroet, toen gejuich eindeloos con van het Hotel Imperial verscheen. De consequenties der inlijving. Berlijn, 14 Maart (Aneta-Reuter). Bekend gemaakt werd, dot het Oostenrijksche ministerie van Buitenlandsche zaken ondergebracht is bij den Duitschen diplomatieken dienst. Von Ribbentrop is per vliegtuig naar Weedagen nen vertrokken, waar Hitler eenige blijft. Von Papen en de leider van de S. A. zijn eveneens naar Weenen vertrokken. van Een functionaris van het Ministerie dat Reuter, Propaganda verklaarde aan Schuscnnigg naar de grens geleid werd. Hem is toegestaan, naar het buitenland te vertrekken.

AAN DE TSJECHISCHE GRENS.

Brastislava, 14 Maart (Aneta-Havas). Duitsche troepen bereikten de Tsjechische grens.

Alle douaneposten werden door Duitsche troepen bezet, evenals de vliegvelden. GEEN VIJANDELIJKE VOORNEMENS TEN AANZIEN VAN TSJECHO-SLOWAKIJE.

Praag, 14 Maart (Aneta-Havas). Overeenkomstig het verlangen van de Britsche Regeering stelde de Tsjechische Regeering Londen in kennis van den tekst van de verzekering door Goering aan den Tsjechischen Gezant gegeven, nl. dat Duitschland geen vijandelijke gevoelens koestert ten aanzien van TsjechoSlowakije. FRANKRIJK BLIJFT TSJECHOLOWAKIJE

TROUW. Parijs, 14 Maart (Aneta-Reuter). De Fransche Regeering deelde de Tsjechische Regeering mede, dat zij vastbesloten is, haar overeenkomst met Tsjecho-Slowakije ingeval van een aanval na te komen. Trouw aan het onde regiem. De Oostenrijksche consul te Parijs weigerde de Hakenkruisvlag te hijschen. Hij diende telegrafisch zijn ontslag in; Nog

een getrouwe.

Genève, 14 Maart (Aneta Havas). De permanente Oostenrijksche gedelegeerde bij den Volkenbond Baron Pflug diende bij de Oostenrijksche Regeering zijn ontslag in, hetwelk werd aanvaard. Voor Hitler's komst....

Weenen, 14 Maart (Aneta Reuter). De radio-omroep gelastte hedenmorgen de sluiting van alle kantoren en fabrieken om twaalf uur, om het personeel in staat te stellen, Hitler te begroeten.

VERKLARING VAN CHAMBERLAIN.

Een Amerikaansche

In het Hoogerhuis.

Halifax legde in het Hoogerhuis een soortgelijke verklaring af als de Premier. Lord Snell (Labour) en Lord Mersey (Liberaal) gaven te kennen, heden geen debat over het onderwerp te verlangen, doch zich het recht op een spoedig debat voor te behouden.

digt!"

IN GRAZ.

AW

Henlein verklaarde: „Wij voeren den strijd voor recht, waarheid en rechtvaardigheid, daar wij weten, dat de jegens trouw het Duitsche Volk diep geworteld is in de harten der SudetenDuitscher, zoodat wij het zeker achten,

Het Londen, 14 Maart (Aneta Reuter). Lagerhuis was dicht bezet om Chamberlain's verklaring inzake Oostenrijk aan te hooren. Er waren vele leden op de zijtribunes. Buitenlandsche ambassadeurs bevonden zich onder degenen op de bezoekerstribune. Chamberlain verklaarde, dat de resultaten daa onze strijd zal slagen." van de bijeenkomst te Berchtesgaden tusschen Hitler en Schuschnigg door Hitler een uitbreiding van het raam der overkomst van 11 Juli 1936 zijn genoemd, welke laatstgenoemde „Een puur verzinsel”..... voorzag overeenkomst o.a. in de erkenning van door Oostenrijks onafhankelijkheid In het bijzonder noemde Von Neurath de Duitschland en de erkenning door Oostenrijk bewering een puur verzinsel, dat een ultimavan het feit, dat het een Duitsche Staat was. tum zou zijn ingediend, waarin van den OosWelke de resultaten van de bijeenkomst te tenrijkschen Kanselier verlangd werd een KaBerchtesgaden ook geweest zijn, het is duidebinet te doen samenstellen uit een lijst van lijk, dat de bereikte overeenkomst nog de oncandidaten, die overeenkomstig de voorstellen afhankelijkheid van Oostenrijk tot basis had. der Duitsche Regeering was opgesteld, terwijl Een gedetailleerd overzicht van de gebeuringeval van weigering het binnenrukken van Neville Chamberlain tenissen gevende, verklaarde Chamberlain, dat Duitsche troepen zou moeten worden overwoeen crisis werd bereikt, toen Seyss-Inquart en gen. Geestdriftige rede van Hitler. zijn collega's op 11 Maart Schuschnigg een De brief zeide verder 1, dat het zenden van Weenen, 14 Maart. (Aneta-Reuter). In ultimatum stelden, waarin werd geëischt, dat Duitsche troepen eerst ter sprake is gebracht een korte toespraak van het balcon van zou worden afgezien van het plebisciet en in een Oostenrijksch verzoek en voegde hierzijn hotel, verklaarde Hitler, dat aan het werd gedreigd dat in geval van weigering de aan toe: „Geplaatst voor het direct dreigend stemming nationaal-socialisten zich van Duitsche Volk een groot en historisch zougevaar van een bloedigen burgeroorlog in den onthouden en niet zouden kunnen worden Oostenrijk, besloot keerpunt is toegestaan. Niiet alleen twee Regeering de Duitsche teruggehouden van het verwekken van onlusmillioen menschen in deze stad, doch 65 hulp te verleenen." sten tijdens de stemming. Zij verlangden antmillioen van ons volk in Duitschland zijn Neurath's brief besloot met de verzekering woord vóór twee uur 's middags. De Kanselier dat het slechts heden met ons;, bewogen, overweldigd gevaarlijke gevolgen zou kunwees het ultimatum terug en bood een comevenals gij, die in hetzelfde geloof leeft. nen hebben wanneer een derde mogendheid promis aan, waarbij later een tweede plebiseen poging zou doen om in tegenstelling met Wat ook moge gebeuren, niemand zal ooi e ciet zou worden gehouden. het Duitsche Rijk, zooals het thans wettige de vreedzame voornemens en het is, Daar hij van meening was, dat burgeroorontwikkeling kunnen op streven van DuitseWand de doen uiteenvallen of vernietigen. logen mogelijk tot een militairen inval zouden van Geen bedreiging, geen noodzakelijkheid, de situatie in Oostenrijk, een invloed uit te kunnen leiden, stemde Schuschnigg er in toe, oefenen, geen geweld kan dezen eed /breken! Er is die in strijd zou zijn met het zelfbehet plebisciet af te gelasten onder voorwaarschikkingsrecht van het Duitsche Volk. hier een vereenigd volk van Koningsberde, dat de nationaal-socialisten de rust niet gen tot Keulen, van Hamburg tot WeeNa te hebben verklaard, dat de Britsche zouden verstoren. Er is weinig twijfel aan dat nauwste contact met nen! Regeering steeds in het dit antwoord aan Duitschland is voorgelegd. zeide de Fransche Regeering is gebleven, In elk geval was het antwoord van de MiWeenen, 14 Maart (Aneta Reuter). Naar nisters, dat het later aanbod onvoldoende was Chamberlain: raming heeft meer dan de helft van Weenen's en dat Schuschnigg zou moeten aftreden en schijnt ons, dat de toegepaste mebevolking Hitler begroet. „Het moeten worden vervangen door Dr. Seyss-Inthoden een zeer krachtig protest noodig De Führer verscheen telkenmale weder op quart. Het schijnt, dat aan Schuschnigg tijd toegebracht het balcon op het geroep: „Wir wollen unseen een schok is maken, dat is gegeven tot half zes 's middags om te antaan allen, die belast zijn met het bewaren ren Führer sehen!" woorden, terwijl hem werd medegedeeld dat, van den Europeeschen vrede. Hieruit Hitler hield een korte toespraak. Hij zal waneer zijn antwoord niet bevredigend zou hetgeen geschied hoop morgenmiddag twee uur een redevoering houdat is de blijkt, zijn, Duitsche troepen om zes uur bevel zouder Britsche Regeering om misverstanden den na zijn officieele ontvangst op de Hildenden krijgen zich in beweging te zetten. tusschen de volken uit den weg te ruimen Platz, waar het gedenkteeken voor den OnDit feit schijnt aan te toonen, dat Duitschen de hoop op internationale samenwerbekenden Soldaat zich bevindt. land achter het ultimatum zat. (Cheers.) king ernstig is geschokt. Ribbentrop is heden per vliegtuig gearriLater op den dag eischte een nieuw ultimaveerd. per tum, dat vliegtuig uit Duitschland schijnt Nadat Chamberlain de geruchten had tete zijn gebracht, het aftreden van Schuschnigg. gengesproken, die in vele kringen ijverig worzijn vervanging door Seyss-Inquart en een den verspreid, dat de Regeering toestemming, nieuw Kabinet waarvan tweederde deel uit zoo niet aanmoediging, voor den Anschluss nationaal-socialisten zou bestaan, wederom zou hebben gegeven, zinspeelde hij op de houtoelating van het Oostenrijksche Legioen in ding van Tsjecho-Slowakije. Oostenrijk en totale her-toelating van de naHij verklaarde, dat hem is medegedeeld, dat tionaal-socialistische partij. Goering 11 Maart aan den Tsjechischen GeDe Oostenrijksche Kanselier maakte via den zant te Berlijn een algemeene verzekering radio-omroepzender bekend, dat hij in verheeft gegeven dat het 't ernstige streven der band met den dreigenden Duitschen inval was tegen-offensief vordert Regeering is de Duitsch-Tsjechische gezwicht om het vergieten van Duitsch bloed Duitsche betrekkingen terwijl te denzelfden verbeteren, goed. te vermijden, en de Oostenrijksche troepen had dag de Tsjechische Gezant van Von Neurath geïnstrueerd, geen tegenstand te bieden wanHankow, 1 Maart (Aneta-Transocean). Het de verzekering kreeg dat Duitschland zich neer Duitsche troepen de grens zouden overTauchin-Spoorweg gebonden achtte door de Duitsch-Tsjechische op 12 Maart langs den schrijden. (Noord-Honan) aangevangen tegen-offensief arbitrageovereenkomst van October 1925. Chamberlain wees erop, dat op 11 Maart De Premier handhaafde, dat Engeland ten- maakt goede vorderingen. een Britsch protest is ingediend, eraan toeDe Chineezen heroverden Siuwu en Sinvolle zijn verplichting is nagekomen van rugsiang. voegend, dat eerder op dien dag ernstige stapgespraak met de Regeeringen van Frankrijk pen waren gedaan bij den Duitschen Minister en Chineesche militaire kringen meenen, dat Italië, bij welke onmiddellijk stappen wer- door van Buitenlandsche Zaken, terwijl Halifax dien den gedaan deze successen de positie van de Japantoen Oostenrijks onafhankelijk- ners op den dag nog tweemaal met Ribbentrop confereerNoordoever van de Gele Rivier heid door de jongste gebeurtenissen bedreigd moeilijk geworden de. is en volgens geruchten Als gevolg hiervan zond Parijs een hebben de Japanners Het antwoord der Duitsche Regeering was, scheen. reeds den terugtocht dat de Britsche Regeering geen recht had, soortgelijk protest aan Duitschland, doch van aangevangen. de'ltaliaansche Regeering werd geen vollediOok de situatie in West-Shensi ontwikkelt voor isich de rol van beschermer van Oostenge uiteenzetting van haar standpunt ontvanzich snel ten gunste van de Chineezen, die ten rijks's onafhankelijkheid op te eischen. gen. Westen In een brief van Von Neurath aan den BritChamberlain legde er den nadruk op, dat staken. van Tungkwam de Gele Rivier overschen ambassadeur te Berlijn verklaarde de de Britsche Regeering steeds duidelijk heeft Thans rukken zij op naar Fenglingtu, dat Duitsche Regeering, de Britsche Regeering gemaakt, dat zij toepassing van methoden tevens van nooit in twijfel te heben gelaten, dat de vorm van geweld voor de het Noorden uit door Chineesche oplossing van dit pro- guerilla-benden der betrekkingen tuschen Duitschland en Oosbedreigd wordt. bleem ten sterkste zou afkeuren. Een Japansche poging, om nabij Hancheng tenrijk slechts als een interne aangelegenheid op de grens tusschen Shansi en Shensi van het Duitsche volk kon worden beschouwd, de „Het harde feit is, dat niemand dit op- Gele Rivier over te steken, welke aan derde mogenheden niet aanging. werd verijdeld. De treden van Duitschland had kunnen voor- Japanners werden met zware verliezen terugkomen, tenzij wij en anderen bereid zou- geslagen. DE WEERSLAG IN AMERIKA. den zijn geweest geweld te gebruiken om het te verhinderen. Ik meen, dat naar gelang der temperamenten bij het indiWashington, 14 Maart. (Aneta-Reuvidu de gebeurtenissen, die wij thans op ter). Rustverstoringen vonden plaats ZEER GESPANNEN TOESTAND. het oog hebben, leedwezen, droefheid en voor de Gezantschappen yan Duitschzelfs verontwaardiging zullen wekken!" Beek terug naar Warschau. land en Oostenrijk. (Cheers.) Warschau, 14 Maart. (Aneta-Havas). VerDe Politie arresteerde vier personen en ..Zij kunnen door de Regeering niet nomen wordt, dat Beek zijn vacantie in Zuidpersonen hield 25 voor onderzoek aan. met onverschilligheid en gelijkmoedig- Italië plotseling afbrak en elk oogenblik te heid worden beschouwd. Zij zullen een ge- Warschau ,wordt terug verwacht. Als resultaat van den Anschluss, zal Volgens wel-ingelichten is zijn terugkeer een volg hebben, waarvan de omvang niet te Oostenrijk waarschijnlijk op Amerika's gevolg van Poolsch-Lithausche spanning tenvoorzien is. Het onmiddellijke gevolg gevolge van een grens-incident zwarte lijst voor de handelsbetrekkingen op 11 Maart moet zijn: vergrooting van het gevoel waarbij een Poolsche grenswacht werd gedood. worden geplaatst en evenmin als Duitschvan onzekerheid en onveiligheid in EuroNa afloop van een radio-concert uit Wilna land als meestbegunstigde natie worden pa. Wij moeten de nieuwe situatie duide- stortte het publiek zich op de microfoon, uitbehandeld. lijk, doch met een koel oordeel in be- roepend: „Wij wenschen tegen Lithauen op te marcheeren! wenschen Memeiland! schouwing nemen, en vertrouwen, dat wij Smigly-Rydz zalWij ons van Lithauen bevrijden!''

Uit Midden-China.

Volkenbond. OP DE AGEDA VAN DE PAN-AMERI KAANSCHE CONFERENTIE. Washington, 10 Maart. (Havas). De agenda voor de a.s. Pan-Amerikaansche conferentie, welke te Lima in Peru zal plaatshebben, werd opgesteld en omvat de volgende punten: 1° De schepping van een Pan-AJnerikaansch Hof van Justitie; 2° De vervolmaking en coördinatie van de werktuigen voor de handhaving van den vrede tusschen de Amerikaansche staten; 3° De stichting van een Amerikaanschen

Volkenbond.

Het voorstel van den Dominicaanschen minister van Buitenlandsche Zaken Colombiano inzake de stichting van een Pan-Amerikaanschen Volkenbond, voorziet erin, dat de nieuwe bond een nauw contact zou onderhouden en zou samenwerken met Geneve, en de jurisdictie van het Internationale Hof te 's-Gravenhage zou erkennen. Voorts zou de Pan-Amerikaansche Volkenbond gebaseerd zijn op het beginsel van nietinmenging in de binnenlandsche aangelegenheden van andere landen en economische samenwerking in tijd van vrede. Het plan voorziet echter in diplomatieke, economische en financieele sancties tegen elk land, dat door den nieuwen bond in geval van een conflict als aanvaller wordt aangewezen, terwijl veroveringen door middel van geweld niet zouden worden erkend.

De Engelsch-Italiaansche besprekingen. GEEN VLOT EN DUIDELIJK

BELOOP. Londen, 10 Maart. (Havas). Het verluidt,

dat het tijdens het eerste contact tusschen Lord Perth en graaf Ciano niet mogelijk is geweest een duidelijk inzicht te verkrijgen in

het Italiaansche standpunt, vooral wat Spanje aangaat. Het, schijnt, dat de Italiaansche regeering wenscht, dat de erkenning van de Italiaansche soevereinteit over Ethiopië op snellere en meer directe wijze zal plaatshebben dan door middel van een stemming in den Volkenbond, zooals door Engeland wordt voorgesteld. Italië gaf geen verduidelijking van zgn voornemens betreffende de Middellandsche Zee behoudens, dat het zijn vitale belangen in de Middellandsche Zee opnieuw bevestigd zou wenschen te zien. Het vraagstuk betreffende de Italiaansche troepen in Lybië is nog steeds niet opgelost en het is niet bekend of Italië erin zal toestemmen een deel van zijn troepen vandaar terug te trekken. Gemeend wordt, dat Italië bereid is de verzekering te geven, dat het geen vlootof vliegtuigbases op Spaansch gebied zal aanleggen en niet voornemens is politieke controle in Spanje uit te oefenen.

De Phoenix-eilanden.

Chinccsch

°

Polen

en

Lithauen.

EEN CONDOMINIUM. Londen, 10 Maart. (Havas). Volgens Lon-

densche diplomatieke kringen zal de Engelsche regeering aan Amerika voorstellen om een Engelsch-Amerikaansch condominium over de in de Stille Zuidzee gelegen eilanden Canton en Enderbury in te stellen, teneinde aldus de door de Amerikaansche eischen gerezen moeilijkheden uit den weg te ruimen. Wanneer dit voorstel voor de Vereenigdde Staten onaanvaardbaar zou zijn, voorziet de Engelsche suggestie in een oplossing van de kwestie door arbitrage, terwijl wat ook het resultaat der arbitrage zou zijn wederzijds faciliteiten voor het luchtvaartverkeer van beide landen zouden moeten worden verleend.

——

De strijd in Spanje. DE WITTEN VLAK BIJ DE CATALAAN-

SCHE GRENS.

Saragossa, 14 Maart (Aneta Reuter). De Nationalisten veroverden om tien uur Alcaniz, om één uur Calandal, zoodat zij nog slechts dertig kilometer van de Catalaansche grens

zijn.

Tijdens het overtrekken van de Ebro is een der beste Regeeringsdivisies vernietigd.

DE AANSLAG OP ISOH ABE.

Tokio, 14 Maart (Aneta-Havas). Een zekere Tanabe, een bloedverwant van den electriciteitsmagnaat Kobayashi, is gearresteerd. Hjj is beschuldigd van medeplichtigheid aan den aanslag op den leider van de socialistische massa-partij, Isoh Abc.

De Engelsche Iersche besprekingen. Londen, 11 Maart. (Reuter). Uit het hedenavond uitgegeven communiqué blijkt dat de Engelsch-lersche besprekingen nog niet tot een resultaat hebben geleid.

DE

SUMATRA POST

SPORT IN NEDERLAND. —

—

NederMooie hockey-successem Spannende voetbal-competities ! land en het wereldkampioenschap voetbal in Frankrijk. Bestuurscrisis in den Ned. Lawn Tennis Bond.

Amsterdam, 7 Maart 1938. Merkwaardig spannend is het slot der eerste klasse competitie nog geworden. Alleen in afdeeling 1 is de zaak beslist ten gunste van D.W.S., dat Ajax dus het kampioenschap afgesnoept heeft en dus ook de nationale kampioen 1936/1937 heeft onttroond. Een heel ding voor Ajax om eens een jaar geen kampioen te zijn Ruw geschat hebben de D.W. S. 'ers Ajax daarmede een 35 a 40 millie door den neus geboord! Overigens heeft D.W.S. een meste ploeg.die zich ook in de kampioens-comvermoedelijk petitie wel zal doen gelden en voor Amsterkrijgt om zelfs een mooie kans kampioenschap te behoudam het nationale 't Feyenoord's loodjes blijken laatste den. over we zullen er maar wegen; zwaarst te zwijgen, want de beslissing is al bekend als deze letteren in druk verschijnen. Feyenoord haalt het nog wel, maar 't is toch een knijpen voor Rotterdam, ook voor het Feyenoord stadion! Boffen doet het Olympisch stadion dat van de kampioenswedstrijden van D.W.S. profiteeren gaat. Een onverwacht fortuintje! In het Oosten en Noorden zijn respectievelijk Heracles en Be Quick leelijk uit; P.S.V. zal 't nu wel halen nu ze met B.V.V. zoo keurig afden gerekend heeft. Met dat al is het voor geloopen keer toch weer anders zooveelsten dan verwacht was. En wie weet, welke verrassingen in de laatste instanties nog volgen.

* wandelt verDe Nederlandsche hockey-sport deugd. De Nederlandsche der op het pad der dames wonen Zaterlagmiddag te Brussel gemakkelijk met 4—o van België en Zuid Nederland klopte den volgenden dag te Eindhoven met minder dan B—o België B. We zagen de persoonlijk te EindZuid Nederlanders slag en verbaasden aan den hoven soms zeer vlotte, het ons over goede spel en den grooten vooruitgang die men verkregen heeft. Zeker, België viel tegen, maar het blijft toch een sterk staaltje te België B. (dat drie weken te voren nog Rijssel van Noord-Franrijk won) zóó in de pan te hakken. Het spel van de Nederlandsche dames is ondanks de gemakkelijke overwinning iets tegengevallen. Het team is goed, doch het lijkt niet zoo sterk als het vorige jaar en als het niet veel beter speelt, krijgt het in Bussurn tegen Duitschland klop en wordt het te Folkestone 0 van door Engeland (dat Zaterdag met 11 ingemaakt. Wales won brr!) de dames van Intusschen wordt ook de laatste hand gelegd aan het Nederlandsche elftal, dat op 20 Maart te Amsterdam tegen België spelen zal. Het feit dat België tegen Duitschland te Dusselde dorf met I—l gelijk speelde, bewijst dat Belgen niet voor de poes zijn, al stemt het feit, dat Zuid-Nederland in Brussel tegen België A maar met 3—2 ten onder ging ook wel hoopvol. Maar 't is een feit, dat de Zuid-Nederlanders het beste tegen België spelen, dat hun spel den Belgen niet ligt, terwijl de Belgen juist tegen het Nederlandsche elftal (al konden ze 't niet winnen sinds acht jaar) altijd zeer goed spelen. Nederland speelt b.v. steeds beter tegen de sterkere Duitschers. Daarom kan de wedstrijd van 20 Maart voor onze gewijzigde ploeg (v.d. Berg en Westerkamp, twee groote cracks moeten vervangen worden!) wel eens niet mee vallen, al is het natuurlijk mogelijk dat Nederland nu eindelijk tegen België eens op volle sterkte speelt. Deze wedstrijd wordt ook het afscheid van den Ned. Hockey Bond van het Olympisch stadion. Er wordt al ijverig gebouwd aan het nieuwe hockey stadion, een eind verder aan den Amstelveenschen weg, dat in October geopend wordt m!et een zoo genaamd vierhoeks tournooi tusschen de ploeen gen van België,, Duitschland, Frankrijk Engeland. De zij-terreinen van het Olympische

—

Amy

VAN

—

DINSDAG is MAART 1938TWEEDE BLAD

Om den wereldbeker. Nederland loot tegen Tsjechoslowakije. (eventueel Bulgarije).

„NIET ONFORTUINLIJK,” ZEGT LOTSY. Op bijzonder aardige wijze

heeft

gister-

om stadion, die van af de oprichting gebezigd zijn avond om 6 uur de loting plaats gehad,

worden per 1 Mei te weten welke landen elkaar in de achtste voor cricket en hockey, beslissingen van den wereldbeker zullen ontgenomen. beslag door Blauw Wit in moeten, lezen wij in het Alg. Hdbl. dd. 6 Maart. * voetOmtrent de wereldkampioenschappen Op dat uur bevond zich in den bekenden bal is inmiddels ook weer verder nieuws weL'Horloge van het ministerie van buisalon reldkundig geworden. We weten nu, dat Netenlandsche een honderdtal personen: derland in Le Havre ,tegen Tsjeeho-Slowakije de gezanten zaken, Noorwegen van en Roemenië, de spelen zal, aangenomen, dat beide landen, convertegenwoordigers Argentinië, België, van form de verwachtingen, de voorwedstrijden Luxemburg, JoegoZweden, Hongarije, Italië, overleven zullen. De vraag werd niet ten onjhr. dr. terwijl bij van afwezigheid slavië, rechte gesteld: waarom spelen Nederland en werd vertegenwoordigd Loudon Nederland Tsjeeho-Slowakije in Le Havre, waar niemand de zich veel om dat spelletje bekommeren zal. door den heer M.H.C. Janse, directeur van kanselarij. Tsjecho Slowakije, Betaal een paar maal aan Precies om zes uur werd de zitting geopend geef Frankrijk het maximum wat het redelijk door den heer Frangois de Tessan, onderin Le Havre dacht te ontvangen en speel dan staatssecretaris van buitenlandsche zaken, en hier in Amsterdam en Rotterdam tegen de naast hem zaten de heer Courson onder-staatsoude prijzen voor een uitverkocht huis, hetlichamelijke opvoeding en Jusecretaris van geen een bruto recette van 120 a 125 mille Rimet voorzitter van Franschen Voetles den bij wij hebbeteekent. Allen varen er wel en balbond en van de F.I.F.A. schouwspel! ben het interessante De heer De Tessan sprak eenige woorden Maar hoe 't ook zij, we hadden een zwakker uit naam van minister Delbos, die door druktegenpartij kunnen treffen! De Tsjechen verloambtsbezigheden ke tot zijn groote spijt verren te Londen met slechts één doelpunt veraaanwezig hinderd was te zijn. Men kent diens schil van Engeland onder voor hen zeer onvoorliefde sport voor de en men vergeet hier gunstige weersomstandigheden. Men zal tehij bekend staat als oud rugby-speler. genwerpen, dat ze hier in den laatsten offi- niet dat De heer De Tessan zelf maakt trouwens een cieelen wedstrijd Nederland—Tsjecho Slowazeer sportieven indruk. Hij sprak over den kije te Amsterdam in 1934 maar met 2—l goeden invloed van de sport op de internatiowonnen, maar toen was hun meerderheid wel betrekkingen nale gaf de verzekering, dat en veel grooter—hun beter spel!—dan deze cijfFrankrijk genoegen bij de komende met veel ers doen vermoeden. Het Praagsche Sparta wedstrijden gastvrijheid zal toonen. heeft hier met haar clubteam ook al van een De heer Rimet sprak daarna op zijn bekenofficieus Nederlandsch elftal op den Olympipittige wijze. Hij kon zich geheel aansluide schen dag met 2—o gewonnen. Enfin, we webij de woorden van den heer De Tessan. ten ten nu dat Nederland het nu niet bepaald ge- Hij zeide ook dat deze internationale sportmakkelijk krijgt en daar is ook iets voor te gebeurtenissen als voorbeeld kunnen dienen. zeggen. Intusschen hebben we hier gelezen, dat gij Daarom gaf hij een korte uitlegging van de wijze waarop de wedstrijden om den wereldte Medan de primeur krijgt van het Nederbeker zullen worden gehouden. landsch-Indische elftal. En dan lezen we, dat Toen kwam het groote oogenblik. Amerika een veel sterker team op de been Nadat de tweemaal acht biljetten, waarop brengt dan ooit vroeger het geval was, een de namen van de landen, in twee glazen beploeg waar trainers uit Europa van bewekers waren verdeeld volgens de hedenmorgen ren, dat elk Europeesch prof-team (men vastgestelde groepen, werd het zesjarige kleinzal sterke club-elftallen bedoelen) dezeYankzoontje president van de F.I.F.A. Yyes van den ee-ploeg te vreezen heeft. Ook het NederRimet op de tafel verheven. En terwijl van landsch Indisch elftal krijgt het te Rotterdam tien kanten de magnesiumlampen flitsten, niet bepaald cadeau! nam hij om beurten een busje met naam uit werden dus de achtste fi* Een zonderlinge bestuurscrisis is in den den beker en nales van den wereldbeker door dezen kleinen ingetreden. Ned. Lawn Tennis Bond Het dajongen bepaald. gelijksche bestuur, president Broese van GroeWij laten deze hier nu volgen, elk paar lannou, secretaris Hoyte Veder en de commissa- den met de letter waardoor dan later de rissen Swaan en Mr. Punt hebben hun mankwartfinales werden vastgesteld. daten beschikbaar gesteld, Punt definitief, de De trekking geschiedde als volgt: overige drie blijkbaar alleen om een vertrouwens-votum uit te lokken, want ze zegA. Duitschland—Zwitserland (of Portugen er bij, dat zij eventueel bereid zijn een gal). herbenoeming op de over enkele weken te houB. Oostenrijk—Zweden. den buitengewone algemeene leden-vergadeC. Hongarije of Griekenland, tegen Verring te aanvaarden. Deze crisis heeft een principieelen kant. Velen meenen, dat er voor eenigde Staten of Ned. Indië. D. Frankrijk—België of Luxemburg. de wedstrijd-klasse, speciaal voor de opleiE. Argentinië (of winnaar Centraal Ameding der jongeren te weinig, zegge vrijwel rika )—Roemenië. niets, gedaan wordt. Velen vinden, dat er al F. Tsjecho Slowakije (Bulgarije)—nederlang een trainer had moeten zijn en het geheeland. le wedstrijdwezen strenger en energieker aanG. Brazilië—Polen. (Joego Slavie). gepakt moet. Het bestuur, speciaal de aftreH. Italië—Noorwegen. denden vinden dat onnoodig en achten een extra training, buiten wat de spelers Daarna zelf willen, onnoodig en verkeerd, verkeerd beurt; elkekwamen de kwart finales aan de kwart finale kreeg een cijfer en uit een oogpunt van liefhebberij-sport. Deze in de volgorde werd het volgende resultaat ouderwetsche opvatting is remmend voor de verkregen. ontwikkeling van de tennissport in Neder1. Letter E letter B; 2. Letter A teland, en voor de toepassing van de moder- gen letter C; tegen 3. Letter H tegen letter D; 4. ne inzichten over training, wedstrijd-wezen Letter G tegen letter F. enz. zijn nieuwe bestuursleden noodig en Om hier even een voorbeeld te geven zoudie zijn er niet. Of men moest ze te Rotterden wij dus kunnen zeggen: Indien Nederland dam in eens uit den grond stampen en dan spelend tegen Tsjecho Slowakije zou winnen, vreezen we nog het ergste. Zoodat we ver- zou het in kwart komen tegen den winfinale wachten, dat men heel veel en heel lang pra- naar van de match Oostenrijk—Zweden. Het ten zal en dat het dan zal luiden : ze is echter slechts een voorbeeld. dronken een glas en lieten de zaak zooEn de jongeheer Rimet ging nog verder. Hij als zij was! zorgde als volgt voor de halve beslissingen: J. HOVEN. nummer 4 tegen nummer 3; nummer 2 tegen nummer 1. Op deze wijze kan dus een ieder de kansrekening laten gelden en zoeken, wie eventueel de beslissing zou kunnen spelen. En nadat de heer De Tessan de internationale pers bedankt had, zooveel belangstelling te toonen voor dit gebeuren, trok men in de volgende zaal naar het buffet, waar wij begrijpelijkerwijze Karel Lotsy aan een kort interview onderwierpen. Hij vond dat Nederland niet onfortuinlijk geloot had omdat het spel van de Tsjechoslowaken „ons wel ligt," zooals dat tegenwoordig genoemd wordt. Wij mogen dus over den handgreep van den kleinen Rimet niet ontevreden zijn. „Wij hebben," zeide hij, „in dit geval meer kans een goeden wedstrijd te spelen, dan indien wij bv. tegen Italië of tegen Argentinië zouden hebben geloot. Het is wel interessant even te noteeren, dat het als vanzelfsprekend geldt, dat Tsjechoslowakije in den thuiswedstrijd van Bulgarije zal winnen, wan over Bulgarije spreekt niemand. Toch is dit echter nog geen zeker-

Johnson op nieuw

terrein.

heid. Dan is er de lijst van scheidsrechters, welke zooals men weet, bestaat uit twaalf vreemdelingen en vier Fransehen. Bij de vreemdelingen is Nederland vertegenwoordigd door den heer Van Moorsel. Voorts zijn hier benoemd: Beranek (Oostenrijk), Langenus en Baert (België), Krist (Tsjechoslowakije), Birlem en Weingartner (Duitschland)), Hertska (Hongarije), Barlassina en Searpi (Italië), Eklund (Zweden) en Wuthrich (Zwitserland). De vier Franschen zijn: Leclercq, Capdeville, Conri en Marenco. Als grensrechters zijn tot nu toe tien officieele Fransche scheidsrechters aangewezen. Waar gespeeld wordt.

Amy Johnson, die eens de wereld in beroering bracht door haar koene vliegtochten heeft het levier verwisseld met het meer alledaagsche autostuur. Zij traint ijverig in haar wagen ter voorbereiding van haar deelneming aan de Rallye Parus—Saint Raphael. Amy Johnson (rechts) en mlle. Lamberjac, die eveneens aan deze krachtproef zal deelnemen.

—

Na afloop van de loting hebben de heeren van het F.1.F.A.-bestuur nog eenige oogenblikken vergaderd met het doel de plaatsen vast te stellen waar de achtste finales zullen gespeerd worden. Doch het werd te laat en definitief kon niet bepaald worden.

Wij vernamen nog, dat voor Nederland tegen Tsjechoslowakije of Bulgarije de stad Le Havre wordt genoemd, zeker is dit dus nog niet. Inmiddels kon de heer Lotsy ons nog zeggen, dat het Nederlandsch-Indische elftal, dat in Europa zal komen vergunning heeft gekregen, een oefenwedstrijd te spelen te Medan tegen een plaatselijke club. Voorts is de kwestie van de reis van het Ned. Indische elftal naar Europa op bevredigende wijze opgelost. De naam van de boot „Baloeran" werd genoemd, indien het nog mogelijk is daar plaats te kunnen reserveeren. En dan is er nog gesproken in den loop van dit jaar ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van den Engelschen Voetbalbond een match te doen plaats hebben tusschen Engeland en een F.1.F.A.-elftal

Na het behalen van het kampioenschap

D. W. S. VIERT FEEST. Spaarndammerbuurt huldigt de spelers. D.W.S. is kampioen De Spaarndammerbuurt had zich gisteravond opgemaakt om het kampioensfeest van D. W. S„ dat later zou blijken tevens een buurtfeest te zijn, te vieren, lezen wij in het Alg. Hbld. dd. 7 Maar. Is er in heel Amsterdam geen één buurt, die zoo intens meeleeft met haar vereeniging als deze. Spreekt men van de Spaarndammerbuurt, dan spreekt men van D.W.S. En zoo zijn de kampioenen van afdeeling I gisteravond gehuldigd, een kampioensploeg waardig. De blauwzwarte aanhangers hebben de vreugde, die er reeds spoedig heerschte, niet onder stoelen of banken gestoken. Zoodra het bericht bekend werd, dat het D.W.S. gelukt was in Den Haag de laatste gevaarlijke klip te omzeilen door A.D.O. een 0 2 nederlaag toe te brengen, werd aan vele huizen de vlag uitgestoken. De vreugde bereikte haar hoogtepunt, toen de spelers en bestuursleden in groote auto-bussen uit Den Haag op het Nassauplein arriveerden. Op dit plein en op 't Haarlemmerplein was de belangstelling zeer groot. Met muziek van de vereeniging T.A.V.E.N,U, voorop ging het in traag tempo langs de duizenden naar de Spaarndammerstraat. Ook in deze straat waren de vlaggen volop uitgestoken. Men kon het duidelijk constateeren, de spanning die er 's morgens nog in het D.W.S. kamp heerschte, uitte zich nu in een waren jubel. Van het trottoir en uit de vensters werden de spelers toegejuicht Aan het einde van de Spaarndamjmerstraat hebben de supporters hun favorieten een aardige verrassing bereid. Aan den huizenkant had men.versierd met bloemen, zeer groote gekleurde photo's van de spelers in de opstelling waarin gespeeld werd, opgehangen. Deze foto's werden verlicht door groote schijnwerpers, hetgeen een aardig effect maakte. De spelers stapten uit de bussen en door de adspiranten, gekleed in shirts en voetbalbroekjes, werden bloemen aangeboden. Een wilde rondedans met deze adspirantjes was de belooning voor deze aardige geste. Hierna werd de rit voortgezet door de Spaarndammerbuurt, die een ware triomftocht geworden is, zooals we dat in Amsterdam niet gewend zijn. Ook nu stonden weer vele D.W.S.-supporkampioenen toe te ters langs den weg de juichen. In Krasnapolsky aan de Warmoesstraat kregen de zustervereenigingen na dit buurtfeest gelegenheid de kampioensploeg te complimenteeren met het behaalde succes. Vele vereenigingen hadden deze gelegenhid aangegrepen om den heer De Bruyne c.s. gelukwenschen over te brengen, hetzij mondeling of met bloemen of telegram. Vooral vele telegrammen waren binnengekomlen. Er waren er, van de heeren Boeljon en Lamey van den K.N.V.8., Sparta, D,H,C„ Feyenoord Xerxs Haarlem, Be Quick, Velocitas enz., terwijl bloemen o.a. gekomen waren van de vereenigingen 't Gooi, D.W.V,, Ajax en Blauw Wit. Gesproken werd er namens de vereenigingen Ajax, Blauw Wit, 't Gooi, D.W.V., APGS., K.F.C., Spartaan, terwijl ook de A.V.B, en Ned. Honkbal Bond vertegenwoordigd waren. Deze speechjes gingen meestal gepaard met het aanbieden van bloemen.

—

VOETBAL TE TEBING TINGGI. Morgenmiddag wordt te Tebing Tinggi op het gemeentelijk sportterrein voor de competitie van den Padang Bedagei Voetbal Bond gespueeld de wedstrijd P.S.V. Mata Pao V.C.

—

AUTOMOBILISME.

Is de moderne auto te snel? „VOORNAAMSTE OORZAAK DER

ONGEVALLEN”.

„Niet de toestand der wegen en ook niet de rijvaardigheid van den chauffeur zijn de voornaamste oorzaken van het groeiend aantal ongevallen op den weg, doch de moderne wagen zelf is de oorzaak. Deze immers laat een veel grootere snelheid toe, dan waarop menschen kunnen reageeren, en heeft bovendien nog ve-

le andere gebreken, die den gevaarsfactor vergrooten". Dit waren, volgens een bericht van United Press uit Detroit, de conclusies van den commissaris van het Verkeerswezen van den staat New Vork, Charles A. Hartnett, uitgesproken tijdens een congres van denAmerikaanschen bond van automobielconstructeurs, als resultaat van een onder alle verkeerscommissarissen der Vereenigde Staten gehouden enquête. De verkeerscommissaris keerde zich in de eerste plaats tegen de hooge snelheden, die op het oogenblik met de moderne auto's te bereiken zijn. „Wij kunnen de noodzakelijkheid er niet van inzien", zoo zeide hij, „dat op het oogenblik wagens geproduceerd worden, die een snelheid kunnen bereiken van om en nabij 160 km per uur, terwijl geen enkele staat in den V.S. een hoogere snelheid 'toelaat dan 115

km. Wij gelooven zeer zeker niet, dat het aantal ongevallen zou verminderen door het aanleggen van groote autowegen, die theoretisch de mogelijkheid zouden laten er met een vaart van 160 km overheen te razen". Tenslotte zijn er grenzen, zoo zeide Hartnett verder, zelfs aan het reactievermogen van den mensch bij een dergelijke snelheid. En derhalve moeten maatregelen, die ten doel hebben het aantal ongelukken te beperken, bij de constructie der wagens genomen worden. De oplossing van het probleem ligt naar de meening der Amerikaansche commissarissen van Verkeer daarin, dat de onnoodige reservekracht van de wagens wordt verkleind, waarbij dan den autorijder dient te worden bijgebracht, dat de snelheid zijn grootste vijand is. collega's Namens al zijn Amerikaansche diende Hartnett de volgende voorstellen in: le. Een afzonderlijke zetel voor den bestuurder, die horizontaal en verticaal verstelbaar is; 2e. Verbetering van het uitzicht van den bestuurder door lagere motorkappen; 3e. Verzonken montage van plaidhouders, lichtschakelaars, aschbakken, portiergrepen en knoppen, ter vermeerdering van de veiligheid van chauffeur en passagiers. 4e. Behoud der treeplanken. Aan het slot van zijn rede oefende Hartautomobielconnett scherpe critiek op de structeurs, die tegenwoordig lage wagens waarmet hooge motorkappen ontwerpen, uitzicht van bestuurder ten door het den bemoeilijkt. wordt zeerste „De automobiel-industrie", zoo zeide hij, „heeft den laatsten tijd gestadigen vooruitgang geboekt op allerlei gebied, doch het uitzicht, dat een bestuurder toch noodzakelijkerwijze moet bezitten, wil hij behoorlijk kunnen rijden, is daarbij dikwijls verwaarloosd. In dit te opzicht waren de vroegere wagens wel verkiezen. Zij lieten althans een bijna ideaal uitzicht over den geheelen weg."

WANDELEN. DE VIERDAAGSCHE.

Dit jaar weder een grooter aantal deelnemers. Het jaarlijksche evenement op het gebied van de wandelsport, de Internationale Vierdaagsche Afstandsmarschen, ligt nog wel in een tamelijk ver verschiet —ze worden eerst in de laatste week van Juli gehouden maar bij een zóó omvangrijke organisatie behooren de voorbereidingen tijdig te worden getroffen, teneinde er van verzekerd te zijn, dat alles in letterlijke en figuurlijke beteekenis behoorlijk marcheert en zoo is het dan ook volkomen verklaarbaar, dat de leidervan de menschen, kapitein-adjudant J.N. Breunese, vergezeld van het hoofd der administratie, den heer K. Boessenkool, deze week in Nijmegen vertoefde, teneinde eens poolshoogte te nemen en met de verschillende instanties besprekingen te voeren. Vooral dit jaar moet men er tijdig bij zijn, want, zoo vertelde de heer Breunese aan het Alg. Hdbl., het belooft dit jaar weder een groot succes te worden, wat dan het aantal dee1 nemers aangaat. Verleden jaar werd een record-aantal, nlt 4350, bereikt, maar alles wijst er op, dat dil aantal dit jaar moet nog overschreden za, worden en .voorloopig wordt er dan ook op gerekend, dat zich voor Juli in totaal 4800 tippelaars zullen aanmelden. Voor de huisvesting brengt dit nieuwe problemen met zich, mede met het oog op de omstandigheid, dat de ruimte in de Prins Hendrikkazerne, waarin de Koloniale Reserve is gehuisvest, slechts zeer beperkt zal zijn, in verband met het feit, dat de sterkte van dit korps aanzienlijk grooter is dan vorige ;aren. Het zal er dan ook wel op uitdraaien, dat het militair excercitie-terrein, het Molenveld, dit jaar geheel door het tentenkamp in beslag zal worden genomen, waarvan o.a. het gevolg zal zijn, dat men, voor de traditioneele vlaggen-parade naar een ander geschikt terrein zal moeten uitzien. Uit den aard der zaak moet dat niet te ver van de stad zijn gelegen. Die vlaggenparade belooft dit jaarbijzonder interessant te worden, want het opmerkelijkste verschijnsel is, dat dit jaar het aantal buitenlandsche deelnemers zeer groot zal worden. Zoo is het vrij zeker, dat een aantal Belgische reserve-officieren aan de marschen zal deelnemen, terwijl eveneens een noviteit een Tsjechoslowaaksche burger- en een Tjechoslowaaksche militaire groep worden verwacht. De Duitschers, die al in jaren niet meer aan de marschen hebben deelgenomen, zullen dit jaar weer op het appèl verschijnen met een aantal georganisseerde groepen, terwyl uit Denemarken een aanzielijk grooter contingent wordt verwacht dan vorig jaar. Natuurlijk ontbreken de Engelschen niet en de mogelijkheid bestaat, dat ook een Hongaarsche afdeeling naar Nijmegen komt, tertfijl uit andere landen een belangstelling wordt getoond, die het niet onmogelijk maakt, dat het internationaal karakter van de marschen dit jaarwel overduidelijk zal worden gedemonstreerd. Zoo belooft de „Vierdaagsche 1938" in glorie al haar voorgangsters te overtreffen, waarmede wel wordt bewezen, dat het streven van den Nederlandschen Bond voor Lichamelijke. Opvoeding nog immer rijke vruchten draagt.

—

—

—

—

Heel wat huiselijker zoo, hè ?

(Everybodys).

DE SUMATRA POST VAN— DINSDAG

INGEZONDEN.

der gebeurtenissen in Oostenrijk. De omzet was uiterst beperkt, doch de prijzen stegen vrijwel over de geheele linie 2% tot 3 punten.

waarvoor bij voorbaat mijn

Met verbazing

las ik in Uw blad de bekendvan de wedstrijden, bedoeld voor de :fcdenwedstrijden om den Gouverneur van 'Ichtenlenbeker, hier ter Oostkust. Tebing Tinggi komt hier niet meer voor als «stad". Wel is Boenoet plotseling gepromotot zooiets. Wat is hier van de reden? "toudt dit verband met het feit dat Tebing r^ggi niet meer onder de 0.5.V.8. resorWat is dan de bedoeling van de Stedeh'^trijden geweest? Waarom kon dan Kisageindertijd, in de eerste ronde welke Peeld werd om boyengenoemden beker, wel bespelen tegen Tebing Tinggi, hoewel Kitoen ook niet aangesloten was bij den U,5.8.V.? Dit zijn eenige vragen die, met mij I^S vele andere sportliefhebbers ten zeerste Vermoedelijk is er een fout geeest bij de vaststelling van deze wedstrijden, eil ik hoop, dat Tebing Tinggi alsnog in de felegenheid gesteld zal worden aan deze wed*tjden deel te nemen. Dit ter bevordering Vat> de goede sportgeest ter Oostkust.

J^erd

J^an

Een sportenthousiast.

Sport-Telegrammen BROADBENT'S AUSTRALIE-VLUCHT. , Rarachi, 14 Maart (Aneta). Broadbent, om "30 uur G.M.T. uit Basra vertrokken, is te

"'«ipur

gearriveerd.

Verbetering wedstrijd-uitslag.

Financiën DE BEURZEN.

Sem. Joana GAS & ELECTR. MYEN: N. I. Gas N.B. Aniem N.B. HANDEL MIJEN: Internatio

.Amsterdam, 14 Maart (Aneta-Amst. Effec- Lindeteves Driemaands dollars Vs tot % et. disa- Guntzel & |*°> driemaands ponden 2y2 tot 3% et. disa- Borsumy «o.

L.^e politieke beroering werd te Londen ernopgenomen, doch Amsterdam opende !?.? " werd later vaster, :%houdend en 'Londen

286 '/4 1573/4

287 157 144 139 107

—— 106

—81/2

119

90

90 lil 1/,

160

117

——

PETROLEUM: Kon. Olie Alg. Exploratie

——

TABAK-MIJEN

:

Sw t^« p

.^ische

fanden,

Rentaal

Wv" 'Ne

Berlijn: Geheel

van Oostenrijk.

11! '

165 121 133

436' /,

—

Rubbers l^

11

— 107'/;, —

WISSELKOERSEN :

onder invloed Londen Nèw Vork

Parijs 14 Maart (Aneta Transocean). De Berlijn stond geheel onder invloed Markt rustig.

67'/,

127

151

—— ——

—— —

305 239 309

310/2

400

407

293

295 152' /„

2393/4 318

152/2 88'/ 4 40'

89s/8 4P/4

i.

24 305'/,ex

233/4

313/2

—

490 171

13/ 19 22'/ g 38?/, 35/,8

—

Sept. Maart

10'/4

103'8 385 6

24/8

4

25'/,

—233/ —25'3/, 24/4

a

ll'/ 4 10Wg 37i/2 s/2 12 203/.

— 100"/,,

100

99«/ 8

316/„ w o.

8.97'/, i,BO

5.72'/,

72.35

28'

,„

981/4 b.

101

104

109 b,

108 b.

1101/2 b.

SUIKERMARKT LONDEN. 14 Mrt. 12 Mrt.

Mrt.

54'/,

Aug. Dec. Mrt.

5/1 5/1

—4/101/2 —5/0 3/4

5/2 5/1 5/3 5/5

5/3 —5/2 3/4 5/51/2—5/5 5/61/2-5/61/4

4 Jan 1 Febr. 1 Maart

5 April

1013/4 Iol'/4 100'/. 100'/,,,

VAN

GELDER EN ZONEN.

Amerika Canada Frankrp België Italië

49.129

43.407 41-900 37.231

30.265 27.533

7.18

Weenen

53

53 7.18

g

7.18 893/,

90

90

6'/, 34/4

6% 34/4

—

—

6'/, 34/4

62 Saigon Amritsar 68 68 68 Alle noteeringen zijn voor T.T. en Zicht.

Amsterdam, 14 Mrt. (Aneta). De slotkoersen der Amsterdamsche wisselmarkt zijn: Berlijn Londen New Vork

—— — ——

72.25 8.96'5/j,

1.793/le

Parijs

5.5iy2 6.27/2

Praag Weenen

—

„

72.30 8.97

1.79%

5.52/2 6.35

—

27

(vrjje schilling) Clearingskoersen tot 15 Mrt.: Duitschland Italië Spanje

Slot Slot Slot

72.30 9.39 10.50

14 Mrt.

New Vork—Londen

New Vork—Parijs New Vork—Amsterdam Slot New Vork—Tokio

„

„ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „

Den Haag, 14 Maart (Aneta). Van Gelder Canton en Zonen: saldowinst ’. 2.258.070 (vorig jaar ’. 474.671) na afschrijving.

Den Haag, 14

Maart

(Aneta).

8.97

1.80

1.80

1.80

2

45/4

lQft%

100'/8

—53/ —53/ 4

4

303/ g 3()'/2 9% 9%

8.50

8.50

41% 40i/4

46'/2 45% 45/4 723/ g 72/2 49 48'/2

72/2 483/4 52/4 523/ g 52»/4 1.046/ g 1.04*/, 1.04% 1-04% 1.04% 1.04% 67/8 67% 67% 67% 67% 56 56% 56% 56%

4-98%, 3.04'/4

55.90 28.83

AGENDA ONTVANGDAGEN.

Binnenlandsch Bestuur. Resident: Spreekuur Maandag, Woensdag en Vrijdag van 10—12uurv.m. Ass. Resident van Dcli en Serdang: Eiken wericdag van 9—ll uur. Ass. Resident tb.: Eiken werkdag. Gew.-secr.: Mr. H.J. Looman eiken werkdag van 10—12 u.v.m. Gemeente-bestuur. Burgemeester: Dinsdag en Vrjjdag 10—12 uur.

Wethouders.

met de

vai>

Na telefonische afspraak

Secretarie (tel. no. 777 en 797.) Gemeente-secretaris: Eiken werkdag van 10—12 uur.

Raad van Justitie. President van den Raad van Justitie te Medan. Spreekuur: Maandag en Vrjjdag van 12—l u. Officier van Justitie: eiken werkdag van 12 uur. H.B.S. Spreekuur directeur H. B. S: Den he«r J.B.E. van Meir op Woensdag en Zaterdag van 11—12 u.v.m. in het H.B.S. gebouw.

TAMPAX Veilig Zeker Gemakkelijk in het gebruik Compact Hygiënisch

609

Inlichtingen hieromtrent te verkrijgen bg:

chemicaliKnhandel

„I N S U L I N D E" Kesawan 76 — MEDAN — Tel. 1201 - 1221

— — — SINGAPORE If maJaW lm/l JAVA w IwJL* mw ""

KD " " w

Cultuur

8.98

41% 41% 40"8 40/4 463/ s 463/8

Nf

N.1.H.8,

100l/g 8.97

1.80% 5% 30'/, 9% 8'/

Toeristenlires

Hongkong

NGREDJO. 5.56', s

Amsterdam

Londen

Singapore Penang Britsch-IndiS Colombo

ivo

1.79V8

58.063 55867

N.H.M. N.I.E.M.

Reismarken Japan

31

8.96'/8

61.030

Medan, 15 Mrt. 1938.

5/6 3/4—5/6 1/2 Duitschland

5«/i6

72.25

„ „, 55.078 „ 49.568 „ 45.249 „ 42.554 „ 40.806 „ 36156 „ 1937 33.076 „ 29.131 „ 26562 „ 21.314 „ 21.154 „ 21.566 „ 21.666 „ 22.574 „ 25.799 „ 29.324 „ 30.455 „ 31.403 „ 31.688 „ 32.594 „ 33.232 „ 34.350 „ 34.593 „ 34.929 „ 1938. 35.810 „ 36.976 „ 37.939 „ 39.284 „ 39.822 „ 41.404 „ 43.093 „ 44.461 „ 46.464 „ 46.892 „ 48.197 „ 61.356

—4/10 3/4 Zwitserland 3/4—5/1 1/2 Kopenhagen Stockholm 1/4—5/3 3 4—5/5 1/2 Oslo

38/4

12W8 21

53

WISSELKOERSEN.

12 Mrt.

—

Mei

Mei

111/ 101/,

14 Mrt. 97 99 102

Juli

27

24/8

Liverpool 71.661 ton 71.388 „ 69.204 „ 65.779 „ 63.744

68.362

4 Juni 4 Juli 2 Aug.

SUIKERMARKT NEW VORK

34'/

237/8

146/]e

—— — '/„ — —53'/ — 53'/, —

Amoy Swatow Foochow Shanghai Australië Manilla Praag

TARWEMARKT CHICAGO

333/4 37'/4

CROSSE & BLACKWELL

Te New Vork.

Londen

—

41

513/i6

143/

lg

3 Mei Juni 7 23.925 10 7/8 19 Juli 19979 PEPERMARKT LONDEN 19.482 3 Aug. 20.457 ZwarteSingapore Mrt.-April levering 6 Sept. 12 Mrt. 1 Oct. 21.215 14 Mrt. 1 Nov. 2 7/8 aanbod. 2 7/8 aanbod 21.371 8 Nov. 20.628 Witte Munt o k v Mrt.-Mei levering. 20.376 15 Nov. 12 Mrt. 20,817 14 Mrt. 22 Nov. 4 3/16 aanbod. 4 3/16 aanbod. 29 Nov. 21.555 Mrt.-Mei-levering. 6 Dec. Lampong 21.225 Zwarte 20 Dec. 21.072 12 Mrt. 14 Mrt. midpr. 28 Dec. 21.086 213/16 midpr. 213/16 Voorraad witte peper 10.336 ton „ zwart „ 3 Jan. 22.008 1.938 „ 10 Jan. 21.820 MAISMARKT BUENOS AIRES. 17 Jan. 21.782 24 Jan. 21.561 Fair average quality, slotnot. in papieren 31 Jan. 21.708 pesos per 100 kilo Febr.-levering. 7 Febr. 21.965 14 Mrt. 12 Mrt. 14 Febr. 22.613 7.85 7.90 21 Febr. 23,905 28 Febr. 24.761 KATOENMARKT NEW VORK 7 Mrt. 24.680 Februari-levering. 14 Mrt. 24.806 14 Mrt. 12 Mrt. De leveringen te Londen bedroegen 800 tons. 8.84 8.93 De leveringen te Liverpool bedroegen 270 tons.

i3/ 1( 233/ 16 207/8

14'/Ie

—— ——

69693 ton

14 Sept

14 Mrt. 12 Mrt. 10 5/16 Neder 1. Indië (f.m.s.) per 1000 k.g. April versch. 14 Mrt. 12 Mrt.

Mei

53/ 4

12 Mrt.

versch.

363/4

l 9"/ ie

8

14', 1(

bedroegen op;

Per bushell Mei-levering. 14 Mrt. 12 Mrt. 8 3<4 85 3/4

171

143/l

Londen, 14 Mrt. (Aneta-Reuter), De rubbervoorraden in het Vereenigd Koninkrijk

12 Oct 2 Nov. 7 Dec. kilo Mrt per 1000 Neder 1. Indië (f.m.s.)

211 172

— —

„verk. „Mrt. koop.

COPRAMARKT AMSTERDAM.

213'/,

703

— —

156

88>/, 464"

daatom voor Uw Ontbijt en voor Uw Keuken

Markt prysh.-onactief f lauwer, prijsh. Slot. 14 Mrt. 12 Mrt. St. latex er. spot Pr. sm. rib. spot koop. 14'/g „ „ „ verk. 143/16 — „ „ „ Mrt.koop. „ „ Apr./Juni koop. 143/g „ „ „ „ verk. 14/2 Markt: zeer lusteloos.

155

3463/4

Besteli

16'/,

——

172 184

22'/, 20/2

14 Mrt. 12 Mrt. koop. verk. koop. verk. St. rib. sm. sheet 63/4 613/ 18 prijsh. Markt stil. Slot. St. rib. spot 66/„ 7 63/, 6'3/ le April 7'/„ 63/ 4 6VB 6'"/ i. Mei 7 7%, 6's/ w 6«/ ia Juli Sept. 7 7V„ 73/,, 6/8 Oct. Dec. 7'/, 7
172

—

munten uit door prima kwaliteit

LONDEN.

Nederl.-Indië (f.m.s.) April versch. per ton.

—

verdeeld. Oude Dcli en Senembah Deli-Mij. i%. Delibamij prijshoudend. Dcli Batavia Tabak waren iets beter. Amsterdam-RubSenembah-Mij ■]£ r,debuteerde vast en monteerde. Ngredjo Arendsburg ondanks een goed jaarverslag. INDUSTRIE Gelder en Holl. Beton vast. Philips i «eleggingen vast. Duitschland was prijs- ünilever üdend. Calvé Delft A.K.U. I. G. Farben lndusi rit Parijs: Terugslag van Oostenrijk. Ned. Ford MIJNBOUW : 14 Maart (Aneta Havas). Zonder Billiton B. %TanteJs.geven van te veel nervositeit, onder- Redjang de beurs den terugslag van de gebeur- AMERIKA; r lSsen in Oostenrijk. Rentes en andere Cities Service p.dl. waarden zakten in. Anaconda p. 50 dl. de spanning op de WisselU^ werdenvan Steel p.dl, Bethl. buitenlandsche waarden goed Int. Nickel p.dl. fe« Continental Oil p.dl. e 'd was flauwer. Am, Smelting Comm. p.dl. Standard Brands p.dl. Londen: Betrekkelijk kalm. Shell Union p.dl. U. S.-Steel pet. 14 Maart (Aneta Reuter). De Ef- Montg. Ward p.dl. enbeurs was over het al Semeen kalm te- Gen. Electr. p.dl. H Ve>°Ver de Europeesche gebeurtenissen, hoe- General Motors per lü cü. vele buitenlandsche obligaties lager wav °oral Oostenrijksche en Tsjechische obli- Kennecott Copper p.dl. Union Pacificpct. S u^ vrees voor onderbreking van den Topeka pet. Atchison Hn ' Goudgeranden ontmoetten South. Pacific pet. W.dendienst. aanbod. Parijs bood Kaffirs aan Tidewater Common p.dl. «H a m antwaarden. Industrials waren loom, Chrysler Corp. p.dl. l. *H 1 ülInternationale waarden waren vast. q Hudson Motors p. dl. was tarwe flauw in Republic Steel p.dl. %> e1"6-Pro(^uctenmarkt met overzee- Katoen was vaster, U.S.Rubber p.dl. l 2 n» ork volgde de Liverpoolsche daling van OBLIGATIES: 3 pet. o*taart niet. 1936 ISgP'de Wisselmarkt zakte de franc in van 3-3/2 pet.Nederland Nederland 1938 164> tengevolge van de gebeurtenis- 3 pet. Ned. H -ot Oostenrijk Indië 1937 en teleurstelling over de 3 pet. Ned. Indië 1937 A ty~l?telling van het nieuwe Kabinet-Blum. s'/2pet. Duitschland. was vaster. Prolongatieiente

ton.

— —

12,5/—

22».,

g 23/4 23!/2

Opening:

330'/ 4

a 211'/ De stemming Sumatra Rubber 211 Rubber 173 American shares waren boven de pariteiten, Bandar Soerowinangoen j^rendeels iets oploopend, vooral Bethl. Basilam 107'/, en Rep. Steels waren zeer levendig. Oostkust afgest. '. "okkers debuteerden vast, liepen op en slo- V. I. C. O. 1643/4 Willig. 120 Wai Sumatra A. K. U. was gevraagd. Dcli Bat. Rubber 130 l "hilips debuteerde prijshoudend, aantrekONDERNEMINGEN: SUIKER slot vast. H. V. A. 436 was goed te plaatsen, ter middenVorstenlanden afg. vast, slot kalm. N-I.S. U. 1251/, u *fon. Olie debuteerde vast. Het buitenland Java Cultuur 150/4 w cht. Het aanbod slonk. Slot op den hoog- THEE ONDERNEMINGEN: koers. 325 ij9e Scheepvaartmarkt was kalm en vast. Malabar Gandasoli levendig. Pangheotan prijshoudend en lusteloos. H.V.A. Pasir Nangka Ij

Ruikers

Straits (f.m.s) Mrt. versch. per 14 Mrt. 12 Mrt.

14 Mrt.

(C&B)

VOORRADEN.

COPRAMARKT LONDEN.

12/3/9

14 Mrt. open. 22' /4

——

261

85/4

j^s

406 b. 400 b.

400 b.

14 Mrt. slot.

Sheets apoi 227/8 22*/, 23' 4 Apr. 23 Juli-Sept. 237/ 8 235/ Oct.-Dec. 23', g 24>/8 f.0.b.-Mrt. 23/8 22'. 8 207/ 8 Blankets Mrt.-Apr. „ „ 17/8 Barks Opening 14 Mrt.: nominaal. Slot 14 Mrt.: prijshoudend. Opening 15 Mrt.: nominaal.

258V 2 328

Tarakan erdoor ook Amsterdam opnieuw monteerde. RUBBER ONDERNEMINGEN: kleine verkoopen werden opgevangen Adam Rubber

e^, L^nilever

406 b.

442—453 420—431 400 b.

—

15 Mrt. open.

12/7/6 midpr. 12/11/3 midpr. Neder I.lndië (f.m.s.) Mrt. versch. epornt 28 April 14 Mrt. 12 Mrt. 7 Mei

345 s/4

.°°r enkele krachtige handen. as weinig geagiteerd.

12 Maart.

Juli

—82/2

113

Mrt Mei.

14 Mrt. 442—453 422—428

Crosse&Blackwell

SINGAPORE.

.

KOFFIEMARKT NEW VORK.

Sept. Dec.

121'/2 160

Java : 46'/a Ct. nominaal. Singapore: 227/8 nominaal.

„ „ 14/4 „ „ „ „Apr./Juni koop. 143/ g » „ „ Juli-Sept. verk. 14Va

— —

Rio-koffie

137

147 184

Schumacher

Slotnoteenng.

Standard cash per ton. 12 Mrt. 14 Mrt. 182 7,8 midpr. Standard drie mnds. per ton. 14 Mrt. 12 Mrt. 183 ged.-verk.

156,, 1351/, 121*/ 4

159

Opgave Gijselman en Steup

NEW VORK. 14 Mrt. 12 Mrt. Opening, 4 p.m. st. latex crêpe spot 14«/16 vraag. 148/8 vraag. Pri. sm. rib. spot koop 14'/g 135/, 4

TINMARKT LONDEN

BANKEN:

,

—

44 3/4

Medegedeeld door (Gjjaelman & Steup). Slotkoersen Adam, 12 Mrt. 14 Mrt.

I—o.

(Aneta). De tendens

De artikelen van MEDAN, 15 MAART.

NOTEERINGEN

Java Bank dat de uitslag van den wed- Ajnsterdam Bank Roermond — M.V.V. niet, zooals gisteö geseind, 3— 0 voor Roermond was, doch Etobaver Incasso Bank Escompto Mjj. h.._ Ned. Handel Mij. Ned. Ind. Handelsbank Kol. Bank afgest. Ned. Bank Cert. SCHEEPVAART MIJEN : Scheepvaart Unie K.P.M. Japan Lijn SPOOR & TRAMWEGEN : Ned. Ind. Spoor Dcli Spoor Sem. Cheribon

;.4.msterdam, 14 Maart r beurze was rustig.

markten.

GOUDMARKT LONDEN New Vork, 14 Maart. (Aneta). De nieuwe vaste week zette in Wallstreet in met een Open marktprijs (in staven fijn per oz. troy) stemming, doch de handel was kalm, en voor14 Mrt. 12 Mrt. zichtig, in verband met de onzekerheid om6/19/§. 6/19/8 trent de Europeesche politieke ontwikkelingen en het feit, dat de belastingsherzieningsGOUDMARKT AMSTERDAM voorstellen in den Senaat zullen worden, bePer kilogram fgn in baren van 121/2 kilo handeld. De oorlogsvrees was verdwenen, doch 12 Mrt. 14 Mrt. desondanks was er een vaste stemming vooral 20141/2.— f2012.—f2013 1/2,—f f 2013 voor z.g. oorlogsfondsen. Er was eerst een verdere stijging, later eeniZILVERMARKT LONDEN ge afbrokkeling, doch in het laatste uur kwam het publiek meer in de markt, zoodat het slot Standard (0.925 gehalte) per oz. troy in pence kwam met winsten over nagenoeg de geheele 14 Mrt. 12 Mrt. linie. 20 3/8 20 5/16 Spot. Omzet 430.000 stuks. 20 Termjjn. 1915/16 Markt 14 Maart: DE OOSTENRIJKSCHE SCHELLING. Br. Indië verkocht: De steun was gering en de markt was stil. Na officieele vastLonden, 14 Maart (Aneta Transocean). De stelling stil en prijshoudend met kleine speOostenrijksche Schelling was heden niet genoculatieve aankoopen op koers. teerd. ZDLVERMARKT BOMBAY De zeven-procents Oostenrijksche leening zakte in van 68 tot 62,58, terwijl de gewaarSlotnoteering in rupees en annas, borgde 4% procents-leening 1934 acht punten 14 Mrt. 12 Maart. daalde. Spot. 51/5 51/3 28 Mrt. 51/5 Verr. 51/3 DE DECONFITURE VAN WHITNEY Verr. 25 April 51/6 51/4 De markt was op 14 Maart prijsh. New Vork, 14 Maart (Aneta Reuter). Richard Whitney, hoofd van het bekende makeZILVERMARKT NEW VORK, laarskantoor in déconfiture, bekende zich schuldig aan „grand larcery". Noteering in dollarcent per oz. fjjn. 12 Mrt. 14 Mrt.

Aneta seint,

AMSTERDAM : RUSTIGE TENDENS.

De Rubbermarkten.

en goederen-

New York: Vast, maar voorzichtig.

j Mijnheer de Hoofdredacteur, I Hierbij verzoek ik beleefd een plaatsje voor

onderstaande, ft 'gelijke dank.

Metaal-

MAART 1938— TWEEDE BLAD

i 5

-

MAANDAG, WOENSDAG EN ZATERDAG

w

MEDAN Maatschappij Ngredjo: saldowinst ’. 182.083 TEL. 195 (vorig jaar ’. 126.374). Dividend 23 procent (vorig jaar 17 procent). Jiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiimiiuimiiiimiiiiiii

WOENSDAG

EN

ZATERDAG

PEN A N G DONDERDAG

247

DE

R E X.EEE Huis van goede films

HEDEN VOOR HET LAATST

CONRAD VEIDT „Die letzte Kompagnie" WOENSDAG en DONDERDAG

en

BAÜR

SIMONE SIMON ta „LES YEU'X NOIRS"

VENDUTIE

TEN EERSTE:

Woensdag, Donderdag en Vrijdagmiddag aanvang 6 uur

Matinee: The Westemer

DEL 1 l

FUGITIVE IN THE SKY

(DE VLIEGENDE DOOD) met JEAN MUIR — WARREN HULL en vele anderen.

ADVIES GE-

1) Ej LI

EETKAMER

N.V. Nederlandsche Stoomvaart Mij „Oceaan" -282

„POLYPHEMUS"

(STORM DUIVELS) Met SPENCER TRACY LIONEL BARRYMORE

ORIONI

KWEE KEK BÉNG

I

CHINA IN DEN STORM

I

De groote politici weten zeer wel, dat daar in Oost-Azië, op den eerbied waardigen bodem van het Chineesche wereldrijk, een strijd wordt uitgevochten, welke beslist over het lot van gansch een volk, ja over den Volkenbond, een strijd, welke voorts van het allerhoogste belang is voor het lot der volken zelf, voor het lot der wereld

RESTAURANT BRASTAGI TEL. 22

voor PROVISIËN en DRANKEN

PRIMA SERVICE

- EDW. E.

■

HORTON-

'

tot

en

' . '"

met woensdag 16 maart

*

GERTA GARBO in „CAMILLE" SPOEDIG

Oranje Medan :

PRIJS GEBONDEN F 4.20

MEDAN-PRIJZEN

-

ORANJE SIANTAR :

IZEER

Wie zou ons beter kunnen inlichten dan de bekende schrijver en journalist Kwee Kek Béng, over de gecompliceerde toestanden in het Verre Oosten

UW ADRES

DINSDAG EN WOENSDAG : FERNAND GRAVET JOAN BLONDELL in Warner Bros Super Productie

■ m^

THE KING AND THE CHORUS GIRL Een buitengewoon amusant programma! «HB^MMHBHH_«MH_MBaM _ _ M_M_HMHHMÜ^

HET BOEK VAN HET OOGENBLIK:

-SIN HINHOTEL

MELVYN DOUGLAS

i————__■_■m—

110.-

——

FREDDIE BARTHOLOMEW

—

108.-

SLAAPKAMER 108.ZITKAMER

-

-

Captains Courageous

heeft uitgelost

HARRISONS & CROSFIELD LTD. AFDEELING SCHEEPVAART AGENTEN.

WOENSDAG EN VOLGENDE AVONDEN : De Monumentale Metro Goldwyn Mayer Productie naar Rudyard Kipling's bekende verhaal.

HET LAAGST.

ZIJN DE PRIJZEN DAAR

344

Ontvangers van lading gelieve zich te wenden tot ons kantoor te Belawan.

"

IS DEZE ZAAK DE EENIGE, DIE UW KAMERS KAN BEHANGEN EN HEEFT DAARVOOR EEN GROOTE VOORRAAD PAPIER VAN RATH EN DOODEHEEFVER.

TEN SLOTTE

DINSDAG VOOR HET LAATST : Warner Bros' uiterst spannende productie

TEN VIERDE:

Dank U «vel bij voorbaat.

1853

Aantrekkelijk, geestig en vlot spel is het hoogtepunt in deze zeer amusante klucht, waarvan het verhaal een rijke afwisseling biedt wat betreft humor, pikanterie en komische sensatie.

IS DE COLLECTIE KARPETTEN-GORDIJNEN EN BEKLEEDINGSTOFFEN ZOO RUIM, DAT HET GEEN MOEITE GEEFT, EEN SMAAKVOL GEHEEL TE VORMEN.

bij het opruimen van Uwe afgedragen garderobe de vele wondpatienten onder de Melaatschen van POELOESI TJANANG en ZEND, adres BELAWAN DELI, Uw afgedankte WITTE KLEEDEREN voor zalflappen etc.

—

WEDDING PRESENT

TEN DERDE:

GEDENK S.V.P.

—

CARY GRANT — GEORGE BANCROFT NAGEL in Paramount's oerleuke, vlotte comedie

JOAN BENNET

OMDAT DAAR DE KEUZE VAN MEUBELEN HET GROOTST IS. WORDT U DAAR GRATIS, DESKUNDIG GEVEN.

EN VOLGENDE AVONDEN:

CONRAD

de

TEN TWEEDE:*

%\\\\\\\\\\\\\WKa\\\\\%\\\\\\\\t\\\\\W^Kta\\\\\\\\W^!a\\\M

en

ORANJE Z DINSDAG

—— Toko ——Pol van

I

PROGRAMMA BIOSCOPEN

■■OHnnnBHBBHBnnBBiH VOOR HET INRICHTEN VAN UW HUIS, IS HET VAN HET GROOTSTE BELANG EEN BEZOEK TE BRENGEN AAN

LOGE f I.— PARKET f 0.60

is te in loods 19.

1938—TWEEDE BLAD

ten huize van den WelEdelen Heer A. J. TELLEKAMP, Administrateur ond. Loeboek Dalam op Maandag 21 Maart a.s. des avonds te 6.30 uur van ZEd. zeer goed onderhouden inboedel w.o. Jacobean-salonzitje, vloerkleeden, portieres en gordijnen, mooie collectie olieverfschilderijen, sakmlamp, schrijfbureau, boekenkast, boeken, spiegelkasten hangen legkasten, Aupingbedden, hospitaal-ledikanten, waschtafel, speelgoed, windbuks, eetkamerameublement b. u. buffet, dressoir, zilverkast, uittrektafel met 12 stoelen comp. serviezen en glaswerk, staande klok, wandklok, etc. etc. Met opdrachten belast zich gaarne het

Populaire prijzen

M/S Belawan aangekomen

DINSDAG 15 MAART

VENDU-, COMMISSIE- EN HANDELSKANTOOR J. M. BAL, TEL. 252 —12 1846

in

1 HARRY

SUMATRA POST VAN

II A T T^P 1 V/ 1 XI ü. 1

mCt FRED

GINGER

ASTAIRE

I

ROGERsJ

VAREKAMP & Co. SSS= BOEKHANDEL TELEFOON 1600 NA 5 1599

DEPOT DE SUMATRA POST 804

MEDAN

UUR

UIIMMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIinUIIMHIIIIIIIIMIi;ilillllllllHIIIMIIIIIIIIIIIIIlllIIIIIIIIIIllll[IIUIIIlllIlllllWlllllIIIIIIIIIllllllllll(IIIIIIIIIII'

| Een wijze koop ! g

indien U Uw keuze laat vallen op een [

|

PRIMA MERCEDES MÈm

I

RE,SSCHR,JFMA(:HiNE

n

I

E

|

met alle

j

standaard

j(

Chroomnikkeen

\X

CRATIS AANBOD: voor aan adspirant-koopers ff

PR|JS

£

f f uitvoering

F 105= »-„_««„«;_

(OOK OP GEMAKKELIJKE BETALINGSCONDITIES)

proefname gedurende een

|

!

I

voordcelen van een kantoor-schrijfmachine

f

| Gillette Apparaat

No.

Het Apparaat No. 88 is één van de fijnste Apparaten ooit door Gillette vervaardigd. Het bestaat uit de nieuwste Gille-fe-houder, thans tweedeelig in plaats van driedeelig zooals vroeger en kan daarom gemakkelijker in eJkaar gezet en vlugger schoongemaakt worden. Bij ieder apparaat worden drie Blue Gillette sleuf-mesjes geleverd in een speciaal geconstrueerd kokertje met scharnieren. De mesjes zijn electrisch gehard en behalve dat U er zich schooner en gladder mede scheert, kunt U er zich meer keeren mede scheren dan ooit tevoren met een ander mesje mogelijk was. Het Gillette apparaat No. 88, comp'eet met een met fluweel HSjteffr gevoegd vernikkeld étu , is <:-i_^JTB?S_fcS'JFSÈfef'^Bs^ 1847 ft JLSjJT Tfti iffl L^'^MËi^^^'" schitterend afgewerkt en biedt U iets van bijzondere *^ÏS^^s_B| Bj-B^^^ MADE in~-ENGLAND waarde voor slechts F1.2.7 5

I ______________ 5

=

|

week met onze

MERCEDESPRIM

VAREKAMP&C 0

zonder eenige verpichting

MEDAN

|

TEL. 1600

of kosten.

ten bijzonder pittige Drank. Hvq. J. A.LIMD. riiiiiiiiiiiimiiuiiiiiiiiuiiiiiiiiimiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiHiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii

iiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiumiiiiiwiiiiiiiiiiiiiiiiii;

I

88

DEI 3?

.__«»

[

DE SUMATRA POST VAN—

N. V. Thermion-fabrieken te Lent werd volkomen geplunderd onbemiddeld was en het baarde dan ook geen en ver- bevreemding, dat hij, direct na zijn benoeming tot directeur van de Thermion, in Lent een kostbare villa liet bouwen en deze met groote te luxe liet inrichten. Thans is gebleken, dat hij zijn in werkelijkheid geen cent bezat, dat echtgenoote te dien tijde nog als verkoopster werkzaam was in een warenhuis te Amsterdam en na zijn arrestatie zijn de leveranciers was één fraude. bij drommen komen opdagen, om voldoening van hun onbetaalde rekeningen te verlangen... Uit Nijmogen wordt d.d. 6 Maart aan het Dit laatste maakt de zaak nog raadsel„Alg. Hbld." gemeld: doet zich. waar voor, achtiger, vraag want de De arrestatie van een der directeuren van bedragen, gedie en de enorme verduisterd de N.V. Thermion-fabrieken te Lent heeft puzzle zijn gekomen. terecht Deze zijn, stolen aanleiding gegeven tot tal van geruchten, zooWel omtrent den omvang van de gepleegde tracht de justitie op te lossen, maar het vermoeden bestaat, dat ook hiermede een gerafmalversaties, als omtrent de daarbij betrokspel bedreven werd, Daags voor zijn fineerd ken personen. In zekeren zin is dit verklaararrestatie heeft de directeur een langdurig baar, omdat aan de arrestatie van den direc- telefoongesprek Boedapest gevoerd en met teur, die met de commercieele leiding van het daarbij is o.a. gesproken over de oprichting bedrijf was belast, en den leider van het verbekoopkantoor „Ameropa", dat de zaken van de van een zaak aldaar. Maar het vermoeden handeling is gefingeerde dat dit een staat, Thermion behartigde, de onthulling van een geheel andere gelden en dat de in geweest reeks diefstallen door fabriekspersoneel, richting gezocht moeten worden. De directeur Waarbij o.a. de chef van de expeditie-afdeeling zelven hebben slechts de betrokken was, was voorafgegaan. Deze beide en zijn handlanger zij door het overstelpend die bekend, zaken staan echter volkomen los van elkaar feiten bewijsmateriaal niet konden, maar en bij de zeer omvangrijke malversaties, die overigens hullen zij ontkennen in een hardnekkig het laatst aan het licht gekomen zijn, blijken stilzwijgen, zoodat dezich justitie, die thans met slechts de commercieele directeur en de leider eenige accountans de geheele administratie van het verkoopskantoor te zijn betrokken, nagaat en over alle vier jaren een inzicht in terwijl o.a. het bericht, dat de bedrijfsleider gang den van zaken poogt te krijgen, deze in. verzekerde bewaring zou zijn gesteld, volreusactige zwendelaffaire stukje bij beetje komen onjuist is. Integendeel, deze heeft, in uitpluizen. moet samenwerking met den directeur van de venDe directeur en de leider van het verkoopsnootschap, die met de technische leiding van Ameropa speelden onder één hoedje. kantoor het bedrijf was belast, volledig medegewerkt verkoopskantoor Het staat los van de N. V. °m deze hoogst onverkwikkelijke affaire tot Thermion-fabrieken deze merkwaardige en klaarheid te brengen. toestand schijnt met opzet in het leven te zijn geroepen, om de bedriegerijen zoo lang mogeBijna ongeloofelijke zwendel. lijk te bemantelen. Een privé-kasboek van den gearresteerden directeur, dat nog tijdig in beWij zijn thans in staat een en ander mede te deelen omtrent de juiste toedracht van het slag kon worden genomen, heeft het bewezen. gebeurde, waaruit blijkt, dat men hier met Toen men den leider van het verkoopskantoor arresteerde, meende hij onmiddellijk zijn baaneen even ongeloofelijken als geraffineerden tje te kunnen schoonvegen, door te verklaren, zwendel te doen heeft en welke kortweg hierop neerkomt, dat de N.V. Thermion-fabrieken dat men hem slechts verduistering van zijn leggen en dat de N.V. door de beide gearresteerden, die zich ontpopt eigen geld ten laste kon op Thermion-fabrieken z'n hoogst een vordehebben als aartszwendelaars, vrijwel volko- ring op gelden, hem kon doen die hij overigens men geplunderd is. Vier jaren geleden aan- op dat oogenblik niet kon voldoen. Maar reeds vaardde de gearresteerde directeur zijn functie en zooals thans wel gebleken is, moet hij van had de justitie te veel bijzonderheden verzadan dat deze vlieger kon opgaan en het den aanvang af het er op hebben toegelegd meld, de zaak op alle mogelijke manieren te bezwendelen. Tot kort voor zijn benoeming tot directeur van de Thermion-fabrieken was hij leider van een verkoopkantoor van een wereldconcern (Philips) te Boedapest. Zooals later gebleken is, moeten de zaken ook daar niet goed zijn gegaan en op een kwaden dag is hij hals over kop, in het holst van den nacht, verdwe-

Commercieel directeur koopsleider bleken zwendezijn. laars Administratie

nen.

DINSDAG 15 MAART

minste wat hem ten laste kon worden gelegd, was diefstal van een aanzienlijke partij radiolampen en medeplichtingheid aan verduistering. Genoeg om hem in verzekerde bewaring te stellen! Hoe de ontmaskering geschiedde. Hoe deze zaak ten slotte aan het daglicht gekomen is, vormt een geschiedenis op zich zelf. Een der commissarissen koesterde sinds eenigen tijd achterdocht dat er onregelmatig heden in het spel waren. Nu bestaat de Thermion uit een aantal vennootschappen, die in den loop van jaren tot één bedrijf gecombineerd zijn. De commissaris vroeg nu aan de directie de balans van één der vennootschappen en kreeg deze. De balans was zeer gunstig. Achtereenvolgens werden nu ook van de andere vennootschappen balansen opgevraagd, die eveneens een gunstig beeld te aanschouwen gaven. Daarna werd de balans van het geheele concern gevraagd en deze vertoonde een reusachtig tekort. De technische directeur, die dit zag, ofschoon hij zich gewoonlijk nimmer niet de administratie bemoeide, begreep onmiddellijk, dat hier zwendel bedreven was en hij verzocht den commissaris ecu accountantsonderzoek te doen in stellen. Hij was er nl. van overtuigd, dat de venootschap met goed resultaat gewerkt had. De commissaris begaf zich daarop, vergezeld van eenige accountants, onmiddellijk naar Lent en reeds bij een eersten blik in de boeken zag hij, dat geraffineerde manipulaties met de balansen hadden plaats gehad en dat feitelijk de geheele administratie één groote fraude was. Onmddellijk stelde hij de justitie van zijn bevindingen in kennis, met het gevolg, dat de directeur werd gearresteerd, terwijl een dag later, toen diens medeplichtigheid onomstootelijk was komen vast te staan, ook de leider van het verkoopkantoor in verzekerde bewaring werd gesteld. Bedrijf opnieuw geopend? Zóó volkomen was de vennootschap geplunderd, dat het ondoenlijk was het bedrijf gaande te houden en men moest dan ook besluiten het geheele personeel, van hoog tot laag, in totaal rond 225 menschen, te ontstaan. Onderzocht wordt thans, of het mogelijk is het bedrijf, door reorganisatie weer op gang te brengen. Het bood inderdaad zeer hoopvolle vooruitzichten en mocht op zn minst rendabel geacht worden. Er zal echter nieuw bedrijfskapitaal moeten worden gefourneerd en dat is de puzzle, die op oplossing wacht. Men had verleden week verklaard, dat het bedrijf Donderdag weer zou worden hervat, daarna werd medegedeeld, dat dit heden (Maandag) zou geschieden, maar ook hiervan kon niets komen. Men moet dat nog afwachten en, zooals uit het bovenstaande reeds blijkt, staat daaromtrent nog niets vast. Voor de betrokken employés is het intusschen te hopen, dat een oplossing wordt gevonden!

Deviezensmokkel in Limburg aan het licht gebracht.

Het spreekt vanzelf, dat buitengewoon groot belang

de justitie thans stelt in 's mans antecedenten en wel merkwaardig is het, dat steeds weer blijkt, dat al de vorige functies, die hij bekleed heeft, onder zeer verdachte omstandigheden, gewoonlijk op abrupte wijze, Werden afgebroken. Het was een gewiekste koopman, met een wel zeer elastisch geweten, Organisatie die van Amsterdam zoo luidt thans het oordeel over den man, die uit geleid werd ? kans gezien heeft een bloeiende vennootschap in den tijd van enkele jaren volkomen te plunNa langdurige nasporingen zijn Duitsche deren en zijn commissarissen al dien tijd een douanebeambten een belangrijke deviezenr ad voor de oogen te draaien. smokkelarij naar Nederland op het spoor Het onderzoek duurt nog steeds voort en gekomen, meldt de „Tel." dd. 5 Maart. Van het zal nog geruimen tijd vorderen, alvorens de internationale smokkelorganisatie, welvolledige klaarheid omtrent den omvang der ke haar verstakkingen heeft te Berlijn, Maar dit Amsterdam en Dusseldorp en in de Limmalversaties zal zijn verkregen. staat reeds onomstootelijk vast, dat men hier burgsch-Duitsche grensstreek opereerde, zijn reeds verschillende personen gearresteerd met een zwendel te doen heeft van een omen in de strafgevangenis te Dusseldorp opvang, als slechts zelden voorkomt. De bedragen, die hierbij gemoeid zijn, 100- gesloten. Tot dusver zouden reeds ongeveer Pen ver over de honderdduizend gulden, maar tien arrestaties zijn verricht. Onder de genog steeds heeft men geen volledig inzicht,- arresteerden bevinden zich o.m. de 30-jarige taxi-chauffeur P. N. en de 35-[jarige M.J., omdat met een geraffineerdheid te werk gegaan is, die gewoonweg verbijsterend is. Het chauffeur bij een internationaal expeditiekan evengoed wel meer dan twee ton zijn dan bedrijf, beiden uit Venlo. De Venlonaren worden verdacht relaties met de smokkehet zoo juist genoemde bedrag. laars te hebben onderhouden. Het onderzoek, dat door inspecteurs van Raadselachtige zaak. de douane uit Dusseldorp wordt geleid, is nog in vollen gang. Het moet den douaneWij hebben daar straks reeds opgemerkt, beamten reeds langen tijd bekend zijn gedat de gearresteerde directeur een min of weest, dat families, die in meer duister verleden heeft, maar zooals nu Duitschland verschillende woonachtig zijn, pogingen in Wel gebleken is, leidde hij een dubbel leven. het werk stelden met haar geld naar NeToen hij de functie bij de Thermion-fabrieken derland te vluchten. Daarom werden de ganaanvaardde, was slechts van hem bekend, dat gen van de personen, op wie verdenking hij te Boedapest een zeer belangrijke positie rustte, op voorzichtige wijze nagegaan. had bekleed. De informaties waren niet volHet is voor deze menschen echter niet moledig geweest en daarom was men er onkun- gelijk ongehinderd de grens te overschrijden. dig van, dat deze positie op een, laten wij Teneinde kapitaalvlucht tegen te gaan, zeggen „vreemde wijze" beëindigd was. Men zijn nl. hun passen ingetrokken, zoodat zij nam dan ook aan, dat de betrokkene lang niet het land niet kunnen verlaten. Vraagt een

Twee

Nederlanders onder arrestanten. hunner een paspoort om naar elders te verhuizen, dan wordt hem, naar ons werd medegedeeld, deze vergunning slechts verleend onder voorwaarde, dat een gedeelte van zijn vermogen aan den Duitschen staat vervalt De meeste emigranten zien echter op tegen deze gedwongen aderlating en sommigen blijken nu te hebben getracht op clandestiene wijze hun geld over de grens te smokkelen en zelf over de grens te komen. Een dergelijke vlucht is uitgesloten zonder hulp van buiten. Uit vrees verraden te worden, hebben de emigranten hun plannen niet aan hun eigen landgenooten toevertrouwd, doch helpers gezocht onder de chauffeurs van betrouwbare taxi- en expeditiebedrijven in de Limburgsche grensstreek, die dagelijks de grens overschrijden en nagenoeg niet worden gecontroleerd, omdat zij het volle vertrouwen der aan de grens gestationneerde douanebeambten genieten. Handlangers.

Gebleken moet zijn, dat deze organisatie Amsterdam uit wordt geleid. Regelmatig bezoeken de handlangers van de centrale leiding de Limburgsche grensstreek om er zich op de hoogte te stellen, welke chauffeurs voor de uitvoering der plannen om

van

in Duitschland Woonachtige lotgenooten met hun kapitaal over de grens te brengen, in aanmerking komen. Onder valsche voorwendsels zijn deze handlangers er meermalen in geslaagd, vooreen, in verhouding tot het groote risico luttel bedrag, een chauffeur voor hun plannen te winnen. Uiteraard geschiedden dergelijke transacties buiten medeweten van den patroon van den chauffeur, die grootendeels van het transport of de expeditie of Duitschland moet leven en het vertrouwen, dat hij bij de Duitsche beambten geniet, voor enkele honderden marken niet wil verliezen. De chauffeur, die op de voorstellen van den handlanger ingaat, stelt zich aan een gevaarlijk werk bloot. Hij moet het geld, dat de Duitscher wil uitvoeren, onder zijn berusting nemen en over de grens brengen. De eigenaar van het geld, rijdt als passagier met denzelfden auto mee, doch blijft buiten schot, omdat hij geen geld bij zich heeft. Aangezien hij geen paspoort heeft om de grens te overschrijden, stapt hij in de nabijheid van het Duitsche grenskantoor uit den auto om langs een omweg, den douanepost vermijdende, de Limburgsche grens te bereiken en te overschrijden. Intusschen rijdt de chauffeur, die slechts bij uitzondering wordt gecontroleerd, met zijn wagen en het geld op normale wijze over de grens. Op Limburgsch grondgebied wacht hij zijn passagier op, om hem hierna verder naar de plaats van bestemming te ver-

voeren.

Men man houdt er van over het hek te springen. Het geeft hem zoon jeugdig Zoo heeft enkele dagen geleden ook een gevoel, Maar nu hij een dagje ouder wordt, hebben we toch een lager hek moeten nemen. handlanger den chauffeur P.N. uit Venlo (The Humorist). beetgenomen. Den chauffeur was voorge-

1938

DERDE BLAD

spiegeld, dat een Duitscher uit Dusseldorp, die per trein te Kaldenkirchen zou arriveeren en een bedrag van 500 Mark bij zich had, doch geen paspoort bezat, gaarne een ziekenbezoek aan Venlo zou afleggen. Om dezen Duitscher met het geld over de grens te brengen, zou de chauffeur 100 xVlark belooning ontvangen. N. ging op het voorstel in, doch toen hij in een café den Duitscher opwachtte, grepen de beambten, die den geldsmokkelaar hadden gevolgd, in. Toen bleek, dat deDuitscher in het geheel niet van plan was een zieke te bezoeken en ook geen 500, doch 100.000 Mark, welk geld hij door den argeloozen chauffeur over de grens wilde laten brengen, bij zich droeg. De smokkelaar en ook de taxi-chauffeur werden onmiddellijk gearresteerd. Het geld en de auto werden in beslag genomen. De eigenaar uit Venlo, die van de afspraak met zijn chauffeur geheel onkundig was, heeft den auto gisteren teruggekregen. Ook de expeditiefirma, uit Venlo, wier chauffeur M.H. werd gearresteerd, heeft de vrachtauto teruggekregen, toen bleek, dat de firma niets met de smokkelarij uitstaande had. Beide chauffeurs bevinden zich echter met de overige gearresteerde Duitschers nog in arrest.

Verduistering van dertig duizend guldenGEPLEEGD DOOR PENNINGMEESTER VAN GROOTE ORGANISATIE.

Verdachte, vele jaren bondsbestuurder, verklaarde een dubbel leven geleid te hebben. Een in het organisatieleven der handels- en kantoorbedienden te Amsterdam sedert jaren bekende en op den voorgrond tredende figuur, de heer H. S., is dezer dagen gearresteerd, wegens een voor een aanzienlijk bedrag gepleegde fraude en benadeeling ten opzichte van de kas van een organisatie, waarvan hij penningmeester was. De verdachte, die zichzelf bij de politie aangemeld heeft, legde een volledige bekentenis af in zake door hem gedurende een reeks van jaren begane verduisteringen en oneerlijkheden Hij zal morgen voor den officier van Justitie geleid worden. De gearresteerde H.S. was al gedurende ruim twintig jaren hoofdbestuurslid van den Alg. Ned. Bond van Handels- en Kantoorbedienden in Nederland, kortweg de „Algemeene" genoemd. Hij was eerst voorzitter dezer organisatie, later secretaris en naderhand — al weer verscheidene jaren — penningmeester daarvan. Hij genoot bij allen, met wien hij dagelijks in het bondsbureau in de Paulus Potterstraat verkeerde, het volste vertrouwen en achting, aldus de „Tel.". Men kan zich dan ook wel de groote ontsteltenis voorstellen van den voorzitter van de „Algemeene", toen hij jj.l. Vrijdagavond een brief van den heer H.S. ontving, waarin deze mededeelde ontslag uit zijn functie en afscheid te nemen van de organisatie, welke hij zulk een langen tijd gediend had. Het bleek, dat de penningmeester- zich denzelfden ovond aangemeld had aan een politieposthuis in het Rijksmuseum (Stadhouderskade), daar kennis gegeven had van zijn ontrouwe en oneerlijke handelingen, waarna hij, na een kort verblijf op eenige andere bureaux, ten slotte overgebracht werd naar het politiebureau in de Warmoesstraat, dat, in verband met de plaats van het misdrijf, geacht werd de zaak in behandeling te kunnen nemen. Onthutst als de voorzitter van den Alg. Ned. Bond van Handels- en Kantoorbedienden was over de mededeeling, van den penningmeester en de feiten, welke de redenen tot de ontslagneming waren, werd dadelijk door hem met den accountant der organisatie een zeer uitgebreid onderzoek ingesteld naar de administratie van den heer S. en diens beheer over de gelden en fondsen der organisatie. Daartoe werd de safe van een bijkantoor van een groote bankinstelling geopend. Het onderzoek door den accountant, in het bijzijn van een notaris ter constateering van de resultaten, ten einde deze ineen authentieke acte vast te leggen, wees uit, dat er noch aan de kasgelden, noch aan effectenen andere fondsen van den bond ook maar één cent ontbrak. De voorzitter heeft dan ook in overleg met het dagelijksch bestuur der organisatie besloten al de afdeelingen van de ontslagneming van den penningmeester in kennis te stellen en daarbij mede te deelen, dat zijn beheer van de gelden van den „Algemeene" volkomen in orde is bevonden. Wier gelden heeft dan de heer H.S. verduisterd of voor een deel ten eigen bate aangewend, zal men nu vragen. Dat is ten slotte na de bekentenis van den verdachte voor de justitie ten volle uitgekomen. De heer S. was als steeds algemeen vertrouwd en als ter zakedeskundig organisatiebestuurder, sedert een jaar of tien tevens penningmeester van een andere bekende instelling te Amsterdam gevestigd, nl. van de Federatie van Handels- en Kantoorbediendenvereenigingen in Nederland, de organisatie, welke de zoogenaamde „Federatieafneemt. Eertijds waren deze examens" examens ingesteld voor den Nationalen Bond van Handels- en Kantoorbedienden „Mercurius", welke den geslaagden candidaten het bekende „Mercuriusdiploma" voor o.m. boekhouden en talencorrespondentie uitreikte. Voor deze examens hebben zich naderhand de bond „Mercurius", de „Algemeene", en de R.^. en Chr. Kantoorbediendenorganisaties tot de nu bestaande „Federatie" aaneengesloten. De heer H.S., de penningmeester van den „Algemeene", werd toen

tevens de beheerder van de gelden van de „Federatie". De fraude zou nu uitsluitend, zoo verklaarde ook de verdachte, de Federatie van Handels- en Kantoorbedienden betreffen. Ook bij deze organisatie het bestuur er van ontving ook een brief met mededeeling van ontslagneming en woorden van afscheid is spoedig een onderzoek ingesteld naar het kas» en fondsbeheer en dat heeft dadelijk aan het licht gebracht, dat er vele duizenden guldens ontbraken. Tot op heden is de politie gebleken, dat het verduisterde of ontvreemde bedrag tegen de f 30.000 loopt. Zoo zou dan de „Federatie" thans de dupe zijn van de gepleegde fraude, loopende over een periode van verschillende vjaren. Evenwel heeft het voorloopig politioneel onderzoek wel aangetoond, dat de verdachte, die dus èn de kas èn het bezit van „De Algemeene" èn de gelden der „Federatie" beurtelings bij controle beide beheerde, kassen gebruikt moet hebben om bij kasopneming een kloppend bedrag te kunnen aantoonen. Het verduisterde bec rag is ten slotte zoodanig opgeloopen, dat het spelletje van geven en nenfen, dat er, naar men aanneemt, gespeeld is, nitt langer vol te houden was. Hoe het ook zij, thans staat direct de „Federatie" voor een catastrophe. Volgens de verklaringen van den verdachte zelf zou deze dan ook de schaden moeten lijden. Zooals gezegd, zal morgen de verdachte voor den officier van Justitie geleid worden. Bij de te volgen gerechtelijke instructie zal kluwen uit elkaar gerafeld uiteraard de moeten worden. In de betrokken kringen is men zeer ontdaan over het gebeurde, vooral nu de heer S. een brief geschreven heeft, welke zich in het dossier der verduisteringszaak bevindt, waarin hij een beeld van zijn leven ophangt. Hij verklaart o.a. daarin, een dubbel leven 'geleid te hebben, voortvloeiende, naar zijn verklaringen, uit waandenkbeelden, waarvoor hij afleiding .zocht, er dan op neerkomende, dat hij in zijn vrijen tijd dingen deed, welke veel geld kostten. Nooit, zoo deelde men ons mede, heeft men over dag op zijn bureau iets aan den heer H.S. kunnen merken, dat wees op sympthomen van een zoogenaamd dubbel-leven, vergezeld dan van uitspattingen. De heer S. deed zich steeds voor als een vrij kalm en bezadigd man, aan wiens vertrouwen in zijn geldelijk beheer nimmer getwijfeld werd. Vele jaren is de heer S. ook reserve-officier geweest. Het laatst diende hij het leger in den rang van reservekapitein. Het politie-onderzoek in deze gebeurtenis is met voortvarendheid geleid door den commissaris der 6e sectie, den heer H. Voordewind.

—

—

Schandaal te Oss ver uitgebreid ? Stilzwijgen gekocht met geschenken. — Omtrent de arrestatie van den directeur der N.V.' Organon, M. van Z., die verdacht wordt betrokken te zijn bij een zedenschandaal, verneemt de „Tel." uit Oss, dat bet reeds lang een publiek geheim was te Oss, dat er iets op de fabriek niet in orde was. Toch bleek het uiterst moeilijk de geruchten, die de ronde deden, met bewijzen te staven. Niet de gemeentelijke politie, maar de marechaussee, onder leiding van wachtmeester De Gier, belastte zich met deze taak. Van nature is de Osser bevolking gesloten en in dit geval was zij het dubbel, omdat bijna het geheele stadje van de fabriek leeft.

Bij de N.V. Organon werken 600 menschen, onder wie bijna 250 vrouwen. Verscheiden van haar zijn nog minderjarig en wangedrag met deze minderjarige ondergeschikten gaf aanleiding tot het onderzoek, dat in eerste instantie tot de arrestatie van den directeur leidde. Dit is wel zeker dat het hier niet gaat om een enkel vergrijp: het vermoeden is gerechtvaardigd, dat een heele serie misstanden bestond. Onder het mom van liefdadigheid kregen talrijke ouders en verlosfden geschenken en geld, waardoor in werkelijkheid hun stilzwijgen gekocht moest worden. Men zal echter goed doen, op het 'juistitieel onderzoek niet vooruit te loopen, al ziet het er niet naar uit, dat deze zaak de reputatie van Oss zal herstellen.

JjPARKER 9] Vacumatic

Vulpenhouders

PRIJZEN:

h^

f 12.50 en f 18.75 Alle

pensoorten.

Verkrijgbaar bij :

VAREKAMP & Co.

■

MEDAN

DE

Buitenland De vriend van Neville

Chamberlain.

Hoe het groote geheim hem ter oore kwam. '

De Londensche correspondent van de „Tel." schrijft d.d. 1 Maart: Een week geleden zeide mr. Chamberlain: „Onofficieel deelde graaf Grandi den inhoud van het telegram (gij. weet nu natuurvroeg Zondagmorgen lijk welk telegram)

mee".

SUMATRA POST

Zou het zóó gegaan zijn? Zou mr. Chamberlain daarna letter „O" aangevraagd hebben? Letter „O" is de „operator" of „telefoonjuffrouw", en deze (den letter) schakelen wij in wanneer wij „iets willen weten" en bijzonder optimistisch zijn. Zooals thans algemeen bekend is, was mr. bijzonder Chaberlain dien Zondagmorgen optimistisch. En ziet, dat optimisme werd beloond, want letter „O" antwoordde. Mr. Chamberlain: „Juffrouw, kunt u mij ook zeggen met welk nummer ik zoo even gesproken heb?" Letter O: „Het spijt mij, meneer, dat kan ik niet doen". Mr. Chamberlain: „Juffrouw, ik ben de Eerste Minister". Letter O: „Het spijt mij, mr. Chamberlain, ik ben maar al was u de koning zelf aan de gezworen ambtenaar, en heb trouw Reglementen van den Postmeesteer Generaal". Mr. Chamberlain: „Het is allang goed, hoor! Denk maar niet dat u een belooning krijgt Zulke wegens heroieke plichtsbetrachting. dingen komen voor in roerende verhaaltjes voor de half rijpe jeugd, en dragen veel bij tot gehuiehel. Het eenige wat ik weten wü en weten zal is, met welk nummer ik zoo even gesproken heb." Letter O: „Maar, meneer, dat weet ik niet. Daarvan houden wij geen aanteekening". Mr. Chamberain: „Zoo? Had dit direct gezegd inplaats van eerst te doen alsof u een bent. Het martelaar van uw plichtsbesef meeste plichtsbesef is niets anders dan een Daar heb je dekmantel van onwetendheid. Anthony Eden " Zou het zóó gegaan zijn? Het is niet onmogelijk, maar een andere lezing vindt toch mleer algemeen ingang. Mr. Chamberlain was dien Zondagmorgen na het ontbijt naar zijn " werkkamer gegaan. Juist had hij plaats genomen voor zijn bureau, toen hij een gewaarwording kreeg, alsof er nog iemand in het vertrek was. Hij keek op, en tegenover zich zag hij, als uit den grond verrezen, een gedaante staan. Deze was gehuld in een zwarte toog, en het gelaat was bedekt door kap, eenzwarte met twee gaten voor de oogen, twee kleine gaatjes voorden neus, een flink gat voor den mond, en nog twee kleine gaatjes voor de ooren. „U bent niet aangediend, merkte mr. Chamberlain correct op. „Een goede vriend behoeft niet aangediend te worden", zei de Gedaante. Dezelfde spraak als een vrouw, die haar geslacht poogde geheim te houden door een mannenstem, of als een man, die zijn geslacht poogde geheim te houdendoor een vrouwenstem op te zetten. „Je bent toch niet Anthony, die mij eens voor den gek wilde houden?" vroeg mr. Chamberlain goedig glimlachend. „Of Halifax?" (Onder elkaar zijn ministers namelijk heel jolig, met allerlei dwaze streken). De Gedaante zwabberde met haar zwarte kap, en zeide: „Ik ben Een, Die Gezonden Is". „Gezonden? Verklaar u nader! Door wien?" graaf Grandi!" „Door

—

VAN

DINSDAG

15

MAART 1938

„Ja, ja! toe dan!" „De Duce neemt aan!" „Hoe kan ik u danken!" riep mr. Chamberlain, oprijzend uit zijn zetel, en de handen uitstrekkend naar de Gedaante. Maar plotseling flitste een vlam op van achter zijn bureau; een onaardsch en huiveringwekkend gesis en gefluit deed zich hooren, en de Gedaante was even geheimzinnig verdwenen als zij gekomen was. Is Dundee, de vreedzame Schotsche stad, een centrum van internationale spionnage? Deze lezing van het voorgevallene wordt Men gaat het zich in allen ernst afvragen, nu zoo kort na de arrestatie van de blonde kapalgemeen als de waarschijnlijkste beschouwd. ster Jessie Jordan, de poütie opnieuw een inval bij een dame gedaan heeft, waarbij het Zij is in geen enkel opzicht in strijd met de echter niet tot een arrestatie gekomen aldus de „Tel." is, verklaringen, door mr. Chamberlain in het Ditmaal was de woning van een 23-jarige Duitsche zangeres het doel van den raid, waarLagerhuis afgelegd noch met de eerste aan werd deelgenomen door Neilans, hoofd der politie van Dundee, een vrouwelijke benoch met de tweede, noch met de derde, noch ambte van hetzelfde korps en kolonel Hinchley Cooke van den militairen inlichtingenmet de vierde. dienst. Men kan dezen terugkeer tot de methoden De zangeres, Marga Wobrock, was in October jl. uit Hamburg in Engeland aangekoder geheime diplomatie betreuren, maar men. Met haar driejarig dochtertje woonde zij bij haar oom, een Schot. Toen de politiebewanneer deze methoden nog meer succes opambten bij haar woning aankwamen bracht de vrouwelijke beambte haar naar haar slaapleveren dan die der niet geheime diplomatie, kamer. De beide mannen doorzochten alle kasten en laden, terwijl de vrouwelijk beambte dan zal de zaak van den wereldvrede, ons eenzelfde grondige huiszoeking in de slaapkamer hield. De brieven en het paspoort van allen zoo dierbaar, er door gediend worden, Marga Wobrock werden nauwkeurig nagezien en men vroeg haar, of zij eenige personen te Hamburg en Amsterdam, die haar genoemd werden, kende; een vraag, welke zij onten eindelijk zal de zaak van het recht zegekennend beantwoordde. Na verloop van twee en een half uur vertrokken de bezoekers vieren. weer, na hun verontschuldigingen voor den veroorzaakten overlast aangeboden te hebben Inmiddels is Jessie Jordan, de 50-jarige kapster, gisteren voor het eerst voor de rechtbank te Dundee geweest. De zitting duurde slechts zeer kort; slechts werd de arrestante medegedeeld, dat zij beschuldigd werd van overtreding der wet op de staatsgeheimen. Zij zal voorloopig in arrest blijven, totdat het onderzoek in deze geheimzinnige kwestie voltooid zal zijn. Ook bij de behandeling dezer zaak was kolonel Hinchley Cooke aanwezig. „BOOM”DORLGSVE. Het is thans gebleken, dat mrs. Jordan twintig jaar geleden Engeland verlaten had, na met een Duitscher gehuwd te zijn. Haar man sneuvelde in den oorlog en eerst ongeveer De visschers aan de Dalmatische kust, een jaar geleden keerde zij naar Engeland terug, zeer tot de verwondering van haar halfo.m. in de dorpjes Krapanj en Slarin, verbroer, mr. Haddow te Perth, die in jaren niets van haar gehoord had en nu plotseling een heugen zich in een tijdelijke welvaart, die brief ontving, waarin zij hem aanbood, als huishoudster haar intrek bij hem te nemen. zij grootendeels danken aan den angst van Eenige maanden geleden verliet zij haar halfbroer, om een kapsalon te Dundee te openen. de wereld voor gasaanvallen. De visschers, die in geheel Dalmatië bekend staan om hun diepzeeduiken, bepalen zich tot het naar boven brengen van sponzen, een moeilijk en deel van de buitenlandsche pers beweerd gevaarlijk werk. Lange jaren heeft hun werd, dat dr. Wannow niets andere was dan bedrijf nagenoeg stilgelegen door de felle concurrentie van rubbersponzen, welke het een agent van de geheime staatpolitie. Niettemin zal Os-ietzky het in hoofdzaak hun bijna onmogelijk maakte, de natuursponaan dezelfde geheime staatspolitie, die hem zen te verkoopen. in 1933 arresteerde en in een concentratieThans echter, aldus de „Javabode", nu kamp opsloot, te danken hebben, als hij wereld beschermende maatgeheele over de nog een gedeelte van zijn kapitaal terugregelen tegen gasaanvallen worden genomen, GENEESHEER DIENDE KLACHT krijgt. De voorzitter wees er namelijk op, zijn deze sponzen noodig bij de vervaardiging IN TEGEN WANNOW. dat de debiteuren van Ossietzky hoofdzakevan gasmakers. Uit verschillende landen zijn keiijk uit angst voor de geheime staatspoagenten naar Krapanj en Slarin gekomen, De Gestapo int het geld. litie, het van dr. Wannouw geleende geld, om groote orders te plaatsen. sponzen 100.000 zij werden meer dan Het het ook langzaam en in kleine bedragen, proces tegen In 193? dr. Wannow, den man, door duikers naar de oppervlakte gebracht die het grootste gedeelte van Ossietzkys terugbetalen. Een aanzienlijk verlies zal, en verkocht en het ziet er naar uit, dat de Nobelprijs verduisterde, is vandaag voor de zoo verzekerde de president, niet te vermijonverwachte welvaart der visschers voorloopig rechtbank te Berlijn—Moabit voortgezet, alden zijn. Maar er is een mogelijkheid, dat dus wordt d.d. 3 Maart aan de „Tel." gemeld. Ossietzky over drie jaar een groot deel zal aanhouden. Het verhoor der getuigen nam zooveel tijd van de geleende gelden weer in zijn bezit HET MEEST KINDERRIJKE OORD in beslag, dat de verhandeling nogmaals verzal hebben. Het grootste verlies zal geleden IN ITALIË. daagd moest worden. Maandag loopt het worden bij de transactie met de^bioscoopDt. Wannow heeft nl. voor dit amusementsproces af en wordt het vonnis geveld. In den loop van het getuigenverhoor kwam bedriji in een buitenwijk van Berlijn een In het district Padua ligt het stadje Santa Giustina in Colle, dat de vermaardheid het vandaag herhaaldelijk tot een scherpe bedrag van 26.000 markt betaald, meer dan geniet, het meest kinderrijke oord van Italië woordenwisseling tusschen Ossietzky en den het dubbele van de waarde. verdachte. Interessant was de mededeeling Een kleine sensatie vormde het verhoor te zijn. stadje, in bedoeld dat van den van de 18-jarige vriendin van den verdachte, kinderzegen voorzitter De over de „Schenkungssteuer", 5535 zielen telt, komt wel in de volgende de belasting, die op sommige giften en die poogde haar vriend door tamelijk fancijfers tot uiting: er zijn daar n.l. 1716 1. gaten moet worden betaald, Wel is waar tastische verhalen vrij te pleiten. Haar behoefdepp den Nobelprijsin Duitschland geen beweringen klonken zóó ongeloofwaardig, kinderen beneden 10 jaar. Er is een huiskinderen ander leven, belasting te worden betaald, maar toen de dat de openbare aanklager het vermoeden in een gezin met 14 eren, gezinnen uitsprak, dat zij medeplichtig was, zoodat 10 met 12 kin Duitsche regeering den Duitschen staatsburgezin mat 13, nog 10 andere gezinnen met 11 kinderen, gers verboden had een Nobelprijs aan te zij aan het einde van haar verklaringen niet 23 families met 10 kinderen, 25 met 9, 38 nemen, meende de Duitsche overheid, geen beëedigd werd. met 8 kinderen en ten slotte 70 gezinnen reden meer te hebben, den Nobelprijs belasting-vrij te laten. Zoo kreeg von Ossietzky met 7 kinderen. op zekeren dag een brief van het belastingEEN DOOD GEWAANDE KEERT TERUG. kantoor, waarin betaling van bijna 24.000 mark van hem werd verlangd. Men zal zich Na een afwezigheid van twintig jaar is een de ontsteltenis van den Nobelprijswinnaar soldaat, die in 1918 aan het front in Macedonië kunnen voorstellen, als men bedenkt, dat als vermist was opgegeven, in zijn woonplaats hij toendertijd nog maar zoo weinig van den Melniza, gelegen bij Bresnik in het Zuid-Wesprijs van 100.000 mark bezat. Doorbemiddeten van Bulgarije, teruggekeerd. lidg van zijn huisdokter kreeg von Ossietzky Als 18-jarige jongen naar het front in uitstel van betaling en later heeft Macedonië gezonden, werd hij in 1918 door eerst het ministerie van Fi nanciën ze if s de heele een Fransche patrouille overvallen en als vordering geannuleerd. „vermist, waarschijnlijk dood" opgegeven. Zijn Von Ossietzky beweerde, dat hij herhaaldeouders en familieleden berustten in zijn verlijk van dr. Wannow een overzicht van den dwijning en in zijn dorp werd te zijner eere stand van zijn kapitaal had verlangd, maar een klein gedenkteeken opgericht. dat zijn financieele vertrouwensman hem Thans is hij echter, na vele avonturen, in zijn dorp teruggekeerd. De Franschen hadden steeds met vage aanduidingen tevreden poogde te stellen. Toen verdachte eindelijk in hem gevangen gezet en later naar Marokko Mei 1937 met een lijstkwam van de leeningen, gezonden, waar hij zich liet inschrijven bij het vreemdelingenlegioen. Van hier wist hij die hij van het geld van von Ossietzky verte strekt had, kwam laatstgenoemde tot de ontvluchten naar Turkije. Zonder middelen overtuiging dat hij bedrogen was. Hij riep moest hij op een Russisch schip werken om zijn huisdokter te hulp, die zich onmiddellijk zijn passage te verdienen, nadat hem beloofd tot de geheime staatspolitie wendde. was, dat men hem aan land zou zetten, zoodra het schip een Bulgaarsche haven aandeed. Het

Spionnenjacht

.

]

—

FEUILLETON Een Jonge Weduwe DOOR

M.A. BELLOC LOWNDERS. 13) Maar het was te laat, om haar fout te herstellen. De Prins boog correct-stijf voor haar en voor den man, die tot dusver nog geen woord had gesproken. Chichester bracht hem naar de hal en Cherwell kwam naar de plek toe, waar Angela

stond.

„Beteekent dat, dat je de betrekking hebt aangenomen?" Voor ze antwoord kon geven, kwam Chi-

chester weer binnen. „Prachtig, Angel! De Prins vindt je gewoon volmaakt. Als je niet oppast, wordt je nog een echte prinses in plaats van een dame du palais!" „Hoe lang ken je dien nikker al?" wilde Cherwell geërgerd weten. Chichester grinnikte een ietsje geringschattend. „Daar spreekt de ware Brit! Prins Oranowsky is evenmin een nikker als jij, Cherwell, ook al heeft hij niet het buitengewone voorrecht gehad, in dit land geboren te zijn". Cherwell ging niet op zijn woorden in. In plaats daarvan keerde hij zich met een be-

te Dundee

HUISZOEKING BIJ DUITSCHE ZANGERES.

—

Even later zeide hij in dezelfde rede: ontving ik door een „Zondagmorgen een wenk kende, „friend", die graaf Grandi antwoord gunstig hij een („intimation") dat ontvangen had". „Friend" kan zoowel vriend als vriendin zijn en het kan bovendien geen van beiden beteekenen. Bijvoorbeeld — in een handelsbrief „friends" — „Wij danken uw adres aan onze „friendsi" ", in welk geval die te Calcutta een firma kunnen zijn, waarmee men handeldrijft in katoen. Maar zelfs buiten de handelswereld heeft „friend" meestal geen bijzonder intieme beteekenis. lemand, in wiens of wier gezelschap gij u op zeker oogenblik bevindt, wordt door een derde „your friend" genoemd, zelfs al kent gij zijn of haar naam niet. Mr. Chamberlain heeft gisteren de beteekenis van het woord nog wat verruimd. Mr. Arthur Henderson vroeg hemi wie die „friend" eigenlijk was. „Ik zie niet in dat het er iets toe doet", antwoordde de Eerste Minister. «.Wilt gij te verstaan geven", vroeg de socialistische oud-minister Shinwell, „dat de identiteit van den betrokken persoon alleen aan den Eersten Minister zelf bekend is ?" „Zij (identiteit is vrouwelijk) is zelfs mij niet bekend", antwoordde mr Chamberlain. „Ik heb er maar naar gegist". met Een „friend" kan dus iemand zijn, wien men zelfs niet bekend is, en naar wiens identiteit men gist. Ontvangt men nu van zulk een onbekenden „friend" een mededeeling betreffende den inhoud van een door graaf Grandi ontvangen telegram, dan komt dit op hetzelfde neer als dat graaf Grandi zelf onofficieel dien inhoud mledegedeeld zou hebben. Men kan althans niets anders dan dat afleiden uit de allereerste verklaring, welke mr. Chamberlain afgelegd heeft. gebeurd „Ha!" Wat kan er dan Zondagmorgen „De tijding, die ik breng, o, Chamberlain, zijn? Werd mr. Chamberlain telefonisch opgebeld, en zei Stem: is g0ed......" „Spreek, spreek!" „Weet gij wie ik ben?" mr. Chamberlain: „De Duce En antwoordde " „Neen, ik kan u niet thuis brengen. U hebt toch wel het goede nummer aangevraagd? Mijn naam is Chamberlain. Met wie(n) heb ik het genoegen?" En de stem, dramatisch: Een onbekende vriend. Gis niet naar mijn naam en stand. Het zou nutteloos zijn. Nog zijn, eer het avond is, zal ik ver van hier buiten het bereik der menschen, ver van de woelige wereld " Mr. Chamberlain: „Ja, hoor eens, juffrouw geof meneer, ik ben altijd een nuchter man inteheengaat, weest en waar u vanavond resseert mij in het minst niet. Zeg wat u te zeggen hebt, en hang anders op — ik bedoel den telefoon". Chamiberlain, De Stem: „Luister, Neville Graaf Grandi laat u weten dat hij van signor Mussolini een telegram ontvangen heeft in antwoord op uw voorstel betreffende de ont' ruiming van Spanjje door vrijwilligers Mr. Chamberlain: „Het is 't eerste dat zij vrijwillig doen zullen, hi!,hi! hü" Neville luister, De Stem: „En dat .." Chamberlain Mr. Chamberlain: „Ja, mensch, ik luister, als je 't dan ook maar zegt". gunDe Stem: ,En dat het antwoord stig is." , , Mr. Chamberlain: „Godlof! Dank, boodschapper (-schapster) voor deze blijde tijding. Mevrouw het nieuwe meisje); „Kijk nou! Ik heb je nog zoo gezegd, dat merifeer Nou verwacht de(tot En mag ik weten wie — hallo! hallo! voordeur èn het hek open te vinden als-ie wegholt om zijn trein te halen.r heeft-ie (ze) 'm gesmeerd. Hallo! hallo! af(The Humorist),, geloopen!"

.

DERDE BLAD

Sponzenvisschers

slechte raadsman.

Ossietzky's

—

De rol der Gestapo Wel is waar verklaarde een beambte der. Gestapo, die eveneens als getuige werd gehoord, dat von Ossietzky in zekeren zin de beschermeling der Gestapo was geworden, maar het schijnt toch wel, dat dit lichaam niet alleen uit menschlievenheid ten gunste v an den Nobelprijswinnaar heeft ingegrepen. De getuige vertelt namelijk, dat de geheime slaatspolitie pas is opgetreden, toen in een

schip deed echter geen Bulgaarsche haven aan en bij aankomst te Odessa wed hij in hechtenis genomen en naar Siberië verbannen, waar hij trouwde met een Russin. Na het herstel der diplomatieke betrekkingen tusschen sovjet-Rusland en Bulgarije kon hij naar Moskou terugkeeren, waar hij er door tusschenkomst van den Bulgaarschen consul in slaagde, om met zijn vrouw en drie kinderen naar zij geboorteland terug te keeren.

„We gaan niet van elkaar," verklaarde hij Maar misschien lukte het haar, hem anders „Tot ziens, Ralph", zei met een stem, opruw. „En wat dat goede vrienden betreft zettelijk zoo vlak mogelijk. te stemmen. Ze was tegelijk blij en zielsverdrietig om dat hangt uitsluitend en alleen van jou af, „Ik ga even met je mee naar binnen. Als je dat tenminste goedvindt!' die belofte van haar, niemand iets van haar Angela." Ze schudde haar hoofd, spreken was haai" afspraak had?" overhaast vertrek te vertellen. Nu bleef haar „Ik dacht, dat je een op dat dat oogenblik onmogelijk. Na even aarzezeggen, Maar de wien moeten man, verdriet, met Cherwell te het „Dat heb ik ook. zagen gingen ze op de bank zitten, Cherwell len, elkaar moeten wachten." de laatste keer dat ze was, dit ik haar heb, zal even aan den spraken, in het slot en zonder tenminste kant van het vuur, maar veel dichbespaard. en Ze stak haar sleutel Hij stond naast den open haard, op het ter bij dan wanneer ze anders samen waren. een woord gingen ze het huis binnen, waar ze Maar opeens sprong hij op en liet zich neerkleedje voor de bank, met een booze uitdruksamen zooveel gelukkige uren hadden doortouchant!" in vallen in een gemakkelijken stoel, een eind geen surrogaat echte boosheid, Chichester grinnikte zachtjes, „'t Zou me gebracht. Twee dagen tevoren had Cherwell king zijn van de pijn en waren daarna iets verdriet om bank af, waar ze zoo vaak samen hadzijn oogen ze saen van en niets verbazen, dat deze geschiedenis de tong nog bij haar gegeten den schouwburg gegaan. gezeten. mond. mooigevormden, resoluten men naar den van Ralph eindelijk losmaakt," dacht hij. Angela voelde zich nu rustiger en zekerder Toen ze binnenkwam, liep hij op de deur of Nu had ze het gevoel, of die avond tot een Hardop ging hij voort. „Eigenlijk moet je kovan zichzelf. „Heusch, Ralph, dit is een kans," behoord, kleine, o! hoeschoof dat maar, voor, grendel ander leven had met en den opmaken een soort contract laten en 't hem begon dat verlangde grendeltje, ze nu die ze flink. „Ik ben" gelukperen, veel hartzeer naar zwaar ouderwetsche aan het einde va» laten onderteekenen. En nu de zaak voor elm'n stuk wilde ze niet zeggen en daarom krachten, gebruikt. was niet intereszijzelf nooit had kaar is, moesten we dat maar doen ook. Ik kige uren terug. Het Dan kwam hij naar haar toe en legde zijn koos ze: „au bout de mon Latin." kom morgen bij je met een vriend van me, sant geweest en ze hadden het laatste bedrijf En toen hij niets antwoordde, maar haar kopje thuis op haar schouder. waren een kofhand gegeven eraan en een advocaat, en dan draaien we iets dergedoordringend kopje vertooning koffie bleef zitten aankijken, ging ze Angel! Zeg had anderdat de „Ziezoo, nu, gaan fie drinken. Dat lijks in elkaar." spring voort: veel te luchthartig met mij» „Ik nog je daarna had ze moeiis. Ik kan dat er voorstellen, geduurd half uur en uit me niet weg, weg! Morgen? Morgen was ze al ver geld altijd gedaan om heb ik weggaan bewegen. te en gisecht, serieus over denkt, om bij dien knul in Ze mompelde. „Ik vind het best, Jim," en te gehad om hem tot heb teren ik een brief van gesmeekt, nog betrekking gaan." mijn een te bank gekreTelkens had hij gevraagd, voelde zich voor den tweeden keer een aartsgen, die erg me aan het blijven. ga betrekking," niet in verschrikken heeft ge„Ik poosje mogen bij te hem bedriegster. maakt." hij: je dedigde zei manier. „Zou gezicht op echt-vrouwelijke Met strak misze zich een Onder de brieven, welke ze ging posten, als Wat ze nu vertelde, was de waarheid e» ze een raar dagen weg was, moest er een voor schien willen zeggen, dat je niet gestoord wilt „Hij heeft me alleen maar gekeurd voor zijn dat maakte haar zekerder. Liegen was iets, paar blijterugeen minuten nicht. Alle dat ik dien nooit kans, worden! Ik kan maar man hem zijn, voor den besten en trouwsten van dat ze niet goed kon. Haar mond houden, i> zie, behalve dan, om 't een en ander definitief ven." haar vrienden. dingen slikken, dat was het eenige. stilte de terwijl hij spreken." af op ging, Ze knikte en de trap te Met Cherwell achter zich aan ging ze de Toen hij nog niets zei, ging ze weer voort: kleurde bij Ze „Ik gleed leugen. ze de eetkamer binnen en belde. ben die flagrante trap af van het oude huis, waar ze het genatuurlijk, wist „Ik gleed hand dat ik er niet goed voorZijn hij voor thuis. Ik onvan haar schouder en vanmiddag niemand moet wichtigste besluit van haar leven had genomaar niet dat het zóó erg was." stond, je uitdrukking zijn en als ik met een broeiende in op noodig verwacht reis bel staarde heb, men. oogen in het vuur. Zwijgend hielp hij haar instappen en dezen ik wel even." „Luister, Ralph," zei ze smeekend. „Ik kan liep langzaam Dan heel langzaam, ze de gooide hij keer de reisdeken nonchalant over ("Wordt vervolgd) gedachte, dat ze misschien boos er heusch niets aan doen. Ik zit vast... werhaar knieën. En gedurende de minuut of vijf, trap op. De gaan, begrijpen... Probeer 't kelijk! graag ook al was die booste ik zou die de rit naar haar huis duurde, spraken ze van elkaar zouden heid maar voorgewend, leek haar ondragelijk. als goede vrienden van elkaar gaan." geen van beiden. heerscht gezicht naar Angela, die van den een naar den ander stond te kijken. „Als je klaar bent, Angel, breng ik je even thuis. Ik heb om vier uur een afspraak, welke ik jammer genoeg niet kan afzeggen." Ze keek Chichester aan. „Ik dank je wel, Jim, je bent buitengewoon lief voor me geweest," zei ze impulsief. Cherwell lachte kort, ironisch. „Bepaald

—

—

—

DE SurfIATRA POST VAN—

Geologische problemen in Indië. Door den oorlog

in Spanje werd Indië gekozen als

object voor dissertatie"Onderzoekingen. UITEENZETTING VAN PROF. DR. H. A. BROUWER. Dezer dagen heeft prof. dr. H.A.

Brou-

wer, hoogleeraar aan de Universiteit van Amsterdam, in de groote aula van het Koloniaal Instituut aldaar, voor het Kon. Nederl. Aardrijkskundig Genootschap, een voordracht gehouden' met een film. Het onder-

werp voor

dezen avond was:

„

De Geologi-

sche expeditie der Universiteit van Amsterdam naar de kleine Soenda-eilanden beoosten

Flores in

1937". Prof. Brouwer begon volgens het verslag in het „Alg. Hbld." zijn voordracht met te wijzen op den steun die voor de uitvoering van de expeditie werd verkregen. Terwijl de belangstelling van de medewerkers hoopvol voor de toekomst stemt. geDe aanleiding tot deze expeditie is weest het verlangen van den geoloog, onze planeet te leeren begrijpen. Daar deze echter zeer groot is, wordt dan gezocht naar bepaalde objecten welke naar alle waarschijnlijkheid de oplossing van algemeene prolemen zullen helpen bevorderen. In ons Indië nu treft men vele van die belangrijke gebieden birn. Bovendien zijn door den oorlog in Spanje onderzoekingen voor dissertaties aldaar onmogelijk geworden. Tersnde de controle te vergemakkelijken, heeft men een aantal gebienden in Indië dicht bij elkaar gekozen, nl. het gebied gelegen ten Noorden van Australië, omvattende Timor, het Oostenlijk deel van Flores en het eiland Watas. Prof. Brouwer gaf daarna een algemeene inleiding, welke op het volgende neerkwam: De jonge ketengebergten op aarde kunnen in twee groepen worden verdeeld, de alpine of mediterrane en de circum-pacifische gebergten, waarvan dan de eerstgenoemde een veel sterkere plooiïng, samenpersing en overschulNed. ving te zien geven. De gebergten in Indië behooren tot de eerstgenoemde groep. Wel verloopt de keten in Indië in zee, maar indien men deze laatste wegdenkt, komt men toch wel tot een juist beeld, daar bovendien niet moet worden vergeten, dat de zee tusschen de groote Soenda-eilanden maar zeer onliep is en dit plateau eerst na den ijstijd onder water is geloopen. De terrassen.

In het algemeen ziet men van de krachten de aardkost is blootgesteld meestal slechts de verticale componente, nl. de verheffing van de lagen. Toch is de kracht vooral in de alpine ketengebergten meestal nooit zuiver horizontaal of verticaal, maar scheel' gericht, terwijl de horizontale component van groot belang is, daar hieruit blijkt over welken afstand de lagen zijn verschoven. Hierbij wordt dan vaak een deel van de oorspronkelijk gevormde plooi over andere lagen heen geschoven, hetgeen dan meestal volgens bepaalde glijylakken geschiedt. Het blijkt dat de ketengebergten, welke op aarde een Oost-West verloop hebben, veel sterker zijn geplooid dan de Noord-Zuid gerichte, waaruit volgt dat de krachten op de aardkorst in Noord-Zuid richting grooter zijn geweest dan die in Oost-West richting. Indien wij de reliëfkaart van den Indischen archipel bezien, blijkt de zeer groote onrust welke op tektonisch gebied daar heerscht of heeft geheerscht. Opvallend is nl. het groote hoogteverschil. Thans echter is het Oostelijk deel van onzen archipel een zeer onrustig deel van onze aardkorst. Men zou kunnen zeggen: het is een gebied met gebergten in statu nascendi. Dit deel vertoont veel gelijkenis met, de andere plooiïngsgebergten. Opmerkelijk zijn hier de zoogenaamde klippen. Timor Fatoe genaamd, welke een bewijs zijn van groote horizontale verschuivingen. In Zwitserland vindt men deze klippen ook, o.a. de Mythen, gelegen bij Brunnen aan het Vier-

het feit, dat dit deel van Indië thans stabiel

gebied is. Daarentegen rijst de kust van de eilanden in het Oostelijk deel van onzen Archipel met koraalriffen uit zee op, hetgeen een bewijs is dat dit deel in snel tempo een stijgende beweging meemaakt. Opvallend zijn in dit opzicht ook de verschillende terrassen, bestaande uit koraalkalk, welke op een vrij snelle stijging wijzen. Ter verduidelijking kan worden gezegd, dat he: koraaïrif onder de zeeoppervlakte groeit. Indien nu deze rifbouw permanent boven de wateroppervlakte komt te liggen, sterft het rif af en vormt dit bij een verdere stijging een terras. Deze stijging is, zooals reeds eerder opgemerkt, de verticale componente van de kracht waaraan het gebied onderhevig is, terwijl men de uitwerking van de horizontale componente in de morphologie dien te zoeken. Dat het eiland Timor een sterke stijging reeds heeft ondergaan, blijkt wel uit het feit, dat men er alle erosie-vormen, ontstaan door de werking van de rivieren, naast elkaar kan vinden. Men vindt dus boven in de bergen nog jonge erosievormen, terwijl de rivier reeds eenige honderden meters dieper heeft ingesneden. Ten Noordoosten van Timor liggen de twee rijen van de Tanimbar-eilanden, welke thans eveneens een stijging meemaken. Men kan hier thans vormen vinden, welke op Timor ook aanwezig hebben moeten zijn, daar laatstgenoemd eiland is ontstaan uit een dubbele rij eilanden. Men vindt op Timor een Oost-West verloopende depressie, welke geheel overeenkomt met die, welke tusschen de beide rijen der Tanimbar-groep bestaat. De invloed van de naar het Noorden gerichte beweging van Australië op Timor is grooter geweest dan die op de Tanimbar-eilanden. Vooral omdat Timor dichter bij Australië ligt. Op de eilandenreeks welke ten Noorden van Timor naar het Oosten in het verlengde van Flores ligt, treft men nog veel vulkanisme aan.

DINSDAG 15 MAART 1938

De vulkanen op Timor zijn uitgedoofd. Men heeft dit verschijnsel in verband gebracht met de tektonische gebeurtenissen. Naarmate de plooiïng en de overschuiving intensiever worden, wordt het magma door dikkere gesteentelagen van de oppervlakte gescheiden. Men ziet dan van Noord naar Zuid gaande, werkende vulkanen welke geleidelijk minder actief worden, uitdooven en tenslotte uitgedoofd zijn. De expeditie heeft ook talrijke handstukken van speciale soorten magmatische gesteenten verzameld teneinde hieruit ook gevolgtrekkingen te kunnen maken voor de tektoniek. Daar deze chemische onderzoekingen echter veel tijd vergen, zijn de resultaten hiervan nog niet bekend.

DERDE BLAD

MISBRUIK VAN VERTROUWEN Dezer dagen werd door de politie aange-

houden de heer H. A. Ghany Aziz, vroeger eigenaar van het „Shirt House" in de Sluis-

brugstraat te Batavia-Centrum. WEER EEN ARSENICUM-VERGIFTIGING. De aanhouding geschiedde, naar de „Javabode" meldt, op aangifte van een Europeesche firma, die door hem voor een bedrag van ongeveer 5000.— is benadeeld. Door het volle Kortgeleden is op last van de Justitie in vertrouwen, dat hij bij de firma genoot, mocht arrest gesteld de Inheemsche echtgenoote hij bij het toonen van een orderbrief en vervan den eenigen tijd geleden te Oengaran zendingsfactuur van de door hem afgeleverde overleden gepensionneerd militair De Q. Het hemden, het bedrag dadelijk verzilveren. .De betreft hier een vergiftigingszaak, welke firma zorgde dan voor de inning van het be- reeds van 1936 dateert, schrijft de „In. Crt.". drag na tot 6 maanden. In het bergplaatsje Oengaran stierf toen EEN REUZEN PADDESTOEL. Eenige maanden geleden legde de heer onder verdachte omstandigheden de heer Aziz eenige order-brieven en verzendingsfacDe Q., gepensionneerd sergeant. De lijkturen over van een Inheemsch mode-magazijn schouwing wees uit, dat de man tengevolge Maandagmorgen kwam de Inl. vrouw Pok aan den Postweg-Noord, Batavia-Centrum. van arsenicum-vergiftiging was overleden. S. in de lste Chin. Schoolstraat te Malansi, Het bedrag-hiervoor werd ook nu direct, na De politie heeft het onderzoek in deze tijdens het schoonmaken van de ruimte aftrek van de gebruikelijke commissie, aan hem zaak toen reeds ter hand genomen, maar onder de baleh-baleh, tot de ontdekking, uitbetaald. er konden niet voldoende bewijzen verzadat hier zich een reuzenpaddestoel bevond. Bij de inning van het bedrag door de Eumeld worden. Intusschen is de politie waakonder de De ruimte slaapplaats werd ropeesche firma bleek men echter op moeilijkzaam gebleven en het is haar tenslotte gedoor de bewoonster schijnbaar nimmer aanlukt, bezwarend materiaal tegen delnlanndheden te stuiten. Weliswaar werd de handteegeveegd, zoodat de paddestoel ongestoord kening door den beheerder van het mode-masche echtgenoote van den overledene aan uitgroeide en zeldzame afmetingen aannam. gazijn erkend als door hem gesteld, doch de te voeren. Bij het vernemen van het bericht, heeft goederen had hij. nooit ontvangen. Hij had Hoewel de vrouw halsstarrig alle schuld de „0.H.8." zich naar de woning van Bok dit gedaan om den heer Ghanu Aziz aan conontkent, werd zij ongeveer een week geleS. begeven om zich zelf van het curiosum tanten te helpen. De benadeelde firma kon den op last van de Justitie preventief gesteld. te overtuigen. noch van den heer Aziz, noch van het modeDeze zaak vertoont veel gelijkenis met de In een hoek van het slaapvertrek bevond magazijn het bdrag terugkrijgen, zoodat de Djokjasche vergiftigings-affaire, welke enzich de paddestoel, die met zijn 1.50-m midpolitie werd ingeschakeld en de arrestatie van kele jaren geleden zooveel opzien heeft dellijn en 75 cm hoogte veel geleek op een den heer Ghany Aziz volgde. gebaard. inktvisch, waarvan de grijparmen door de Naar men zich zal herinneren, stonden eigenaar Behalve van het „Shirt House", 44 uitloopers werden gevormd. toen twee vrouwen-echtgenooten terecht. was de heer Ghany Aziz vice-voorzitter van Het spreekt vanzelf, dat deze ontdekking de Ihlandsche handelsvereeniging en firmant bij de overige kampongbewoners zeer veel van exporthandel Ghandas & Co. den inen nieuwsgierigheid had opgewekt. Bij te het bekend worden van zijn Batavia. De politie fotografeerde dezen reuzenmalversatie moest hij aftreden als vice-voorzitpaddestoel reeds. Op verzoek der eigenares ter ontslagnemen en als firmant van Ghandas werden de nieuwsgierigen door de politie, Bij eczemen, & Co. geplaatst om al die voor de woning was roode hond te grooten oploop tegen te gaan, de toegang tot de woning geweigerd. huidaandoeningen Wat de eigenares met dezen paddestoel van plan is, valt niet te zeggen. Intusschen heeft deze gigantische paddestoel, die doet denken aan de sprookjes waarin kabouters voorkomen, zeer veel stof tot praatjes onder de bijgeloovige

’

(FpHJSKIETE? fjf

NEKOZEEP

feSSI

Tast de huid niet aan!

(

kampongbevolking doen opwaaien.

k\4|^

MAKEN HET LEVEN ONDRAAGLIJK

iwLIT

Visscherij bij Banjoewangi in opkomst.

DOODT ZE met

Hard tot den " laatsten schilfer.

Ook afvalproducten hebben waarde !

De door het Instituut voor de Zeevisscherij geëntameerde verstrekking van goedkoop zout bij Banjoewangi heeft een grooten opbloei van het bedrijf aldaar ten gevolge gehad,' aldus deelt men aan het „Bat. Nwsbld." meldt. De productie van pindang in petroleumblikken, welke verleden jaar nog een omvang had van een paar honderd per dag, is verleden maand gestegen tot duizend stuks per dag en thans tot niet minder dan 2000 stuks per dag ! Wel een bewijs, welk goedkoope zout een behoefte ér aan dit bestaat. Deze pindang is de kort houdbare (twee weken), zooals deze op vele plaatsen aan de kust wordt aangemaakt. Het aanmaken van langer houdbare pindang is bij het gebruik van petroleumblikken moeilijk. Daarom is een maand geleden door het Instituut voor de Zeevisscherij een lading potten van woudstedenmeer. de Noordkust besteld en is een pindangHet zijn groote blokken gesteente (vaak ter toekang in dienst genomen om te onderzoegrootte van geheele bergen), welke als het ken of aanmaak in de bekende bawea-potten ware op het onderliggende gesteente drijven, voor de Banjoewangi-sardine mogelijk is. jaar door het Instituut doch hiermede geen enkelen samenhang verDe verleden toonen. De klippen (fatoe's) op Timor nu begeëntameerde aanmaak van -«gezouten lemoeroe), die gedroogde visch staan uit koraal-kalk, en deze leveren het be(groote wijs voor een horizontale verschuiving deze toen goed slaagde, gaf dit ijaar geen lagen van eenige tientallen kilometers. goede resultaten door het zeer hooge olieTusschen het Oostelijk en het Westelijk gehalte van de in dit seizoen gevangen deel van onzen Archipel bestaat in tektonisch visch. Men heeft echter pogingen in het opzicht een groot verschil, hetgeen reeds blijkt werk gesteld om door ho:>g zoutgerbuik speciale methode van zouten wanneer men de kust nadert. Deze is nl. bij en een Borneobv. zeer vlak, als een gevolg van en persen een beter product te verkrijgen. Deze proeven zijn tot dusver goed geslaagd en men hoopt, dat hierdoor nog deze maand een aanvang met de productie van gewone gezouten visch gemaakt zal kunnen worden, welke tot een groote concurrentie van de Siam-visch zal kunnen uitgroeien. Hoe belangrijk deze productie zal kunnen worden, blijkt wel hieruit, dat reeds thans een paar millioen K.G. venduvisch per maand worden aangevoerd in het seizoen en dat deze vangst gemakkelijk verdubbeld kan worden, wanneer er slechts vraag naar meer visch bestaat. De vangst zelve is n.l. in tegenstelling tot de visscherij aan de Noordkust van Java zeer vlug op te voeren, omdat men bij Banjoewangi vlak langs de kust vischt. De zonder zout gedroogde kleine lemoeroe vormt reeds een sterke concurrentie voor den import. Van deze visch heeft de S.S. in de afgeloopen drie maanden niet minder dan 5 0 ton vervoerd. Dit kwantum is' echter voortgekomen uit een hoeveelheid versche visch van ongeveer 2 1 2millioenK.G.! Voorts heeft men de laatste weken proeven genomen met de benutting van groote hoeveelheden weggeworpen, niet meer geheel versche lemoeroe voor den aanmaak van visch-olie. De gefabriceerde monsters zijn canapé En vaderzegt, die blijft zoo staan naareenige scheikundige laboratoria opgezonden. Ook afvalproducten zijn, naar men tot-ie de verlovingsring ziet. verwacht, voor oliebereiding waarschijnlijk te gebruiken. (The Humorist).

Of de fabricage van vischmeel uit waardelooze visch dan wel afval technisch en economisch mogelijk is, wordt nog onderzocht. Met het rooken heeft men eveneens goede resultaten bereikt; hiervoor maakt men thans propaganda. Een prachtig argument bij de propaganda voor de nieuwe methode is, dat de visch bij Banjoew: ngi (Pangpangbaai) zoo goedkoop is. De prijs van sardine (lemoeroe) is daar nog geen halve cent per K.G., terwijl de prijs van versche laijang aan de Noorokust en in het Toebansche niet spoedig onder de 2 cent komt. Zoodra verschillende conserven-bedrijven uitgegroeid zullen zijn, zal de prijs van Banjoewangi-sardine vermoedelijk echter \yel stijgen. Door deze lage vischprijs vertoont de fabricage van sardine in tomatensaus, die bij proefnemingen in de afgeloopen maand goede resultaten heeft afgeworpen, bepaald hoopvolle perspectieven. De verplaatsing der zoutverstrekking van Banijoewangi zelf naar de belangrijkste,, visschersdesa bij Bangoewangi, nl. Moentjar, welke dank zij den gouverneur van OostJava den heer Van der Plas tot stand gekomen is, heeft zeer goed gewerkt. He^ vorig jaar heeft het Instituut voor de Zeevisscherij tijdelijk voor de distributie zorg gedragen vanaf Banjoewangi : het betaalde zelfs het vervoer van het zout van Soerabaia naar Banjoewangi om tot eiken prijs toch de verstrekking aan den gang te krijgen

Vraagt om een stukje BLAUWE E E P d 0.75

RZ BIJ:

waaraan

Verstrekking van goedkoop zout eerste factor.

Eenige vrienden trachten hem te helpen door zich garant te stellen, opdat hij niet in preventieve hechtenis zou worden gesteld, doch deze pogingen waren vergeefsch. Uit den aard der zaak verwekte de aanhouding in Inheemsche handelskringen eenige beroering.

Handelaar gearresteerd.

ATHKAMP

892

TEL. 212

Wat de Cultuur - ondernemer van de

WEGVERKEERSWETGEVING

♦

moet weten. Ten gerieve van hen, die geen tijd hebben en voor wie het ook niet noodig is de geheele wegverkeerswetgeving te bestudeeren, doch die kunnen volstaan met het vormen van een inzicht in de voornaamste regels welke dat verkeer beheerschen.

Prijs fl 090

BOEKHANDEL VAREKAMP £ Co.

—

TELEFOON 1600

Deze bij de geboorte uitgesproken wensch zal zeker werkelijkheid worden als Uw baby gezond zal opgroeien. Door Uw kindje dadelijk na de geboorte Kalzan te geven, legt ge de zekere grondslag voor een hechte gezondheid. Kalzan vormt een sterk beendergestel en bevordert het goed doorkomen der tandjes. Kalzan beschermt tegen verschillende kinderkwaaltjes en voorkomt Engelsche ziekte. Gezonde, sterke ba bies noemt men daarom niel zonder reden Kalzan-babies. Geef baby Kalzan en er zal een flink inenscli uit hem groeien. Begin er nog vandaag mee.

\ veel

ïh

K^* 0" m

\^-"""~"~"""

- 213

Zoo /u/s* ontvangen :

.... en natuurlijk wordt het loter cfcif"]^- . M^^-^

f,

’

aP°thek"

<■'"

l

PT)

/"f^^Onfi f f^

I OIE7I f\

I^o?^^£ %

jF.^glp" 'SlS*"**^" 'fj^sS&t&^^'r'r ""'— j^'f W^^a^K^' jUt * Af'// 'è jf

/«"

v

Ét -'dfgÉH-X \"^K^^Êt.'-^l*^Ê^^^^.£ 1 , 3§(*«"» "jj wß^p' Ë \\l \&,% \ ;iJB Ü^i. '

t 0 >**—

w

&

JffEmiXJ

HET CALCIUM-NATRIU M VOEDSEL

MEDAN

NA 5 UUK

1599

Te veel water!-Eerst de kou, toen de dooi-Koning Faroeken dr. ir. M. H. Damme DE STRIJD TEGEN DE ZEE: HIER VERLOOR DE MENSCH. EENZAAM STAAT DE

WATERMOLEN

VAN

'T PLAATSJE HORSEY in het graafschap Norfolk (Eng.) in de verlatenheid van het door de zee overstroomde land. Menschen konden tijdig over de dijken naar hooger gelegen oorden vluchten. Een groot gedeel-

van hun

te

vee echter

verdronk.

KONING FA-

WAAR-

ROEK VAN EGYPTE bracht

HEEN ?

een bezoek attn de Nederlandsche Expositie te Caïro. Op de afdeeling van de P. T. T. werd hij door dr. ir. H. M. Damme rondgeleid.

EEN WEG WIJZER,

BAGGERMOLEN CRAAFT DOORVAART ONDER DE HEMBRUG.

,overbodig (ding in !de?e stre waar we gen niet meer be staan

....

DE ONDERKOVAN

NING

de

ETHIOPIË,

hertog

van

Aosta, onder-

neemt lange rei-

zen om zich op de hoogte te de

stellen van

culuveering van de nieuwe Italiaansche kolonie.

—

In

ge-

sprek met enkele

kolonisten. MEESTAL WORDT EERST HET KANAAL GEGRAVEN en dan de brug gebouwd, slechts zelden gebeurt dit andersom. Bij de Hembrug is nog een derde mogelijkheid gevonden. Daar wordt naast de reeds bestaande doorvaart nog een iweede gegraven en wel op een niet alledaagsche manier. Nadat menschenhanden de eerste voorbereidingen getroffen hebben, doet thans een baggermolen de rest en baggert snel en onberispelijk een weg voor de schepen.

—

JEF V. D. VIJVER, eerst wel, toen niet en eindelijk toch weer wel wereldkampioen amateur-sprinter, vertrok per K.L.M,-toestel naar Kopenhagen waar hij enkele wedstrijden uitkwam. Het afscheid van zijn ouders.

TOEN WAS HET DE VORST, NU DE DOOI. — Het eerste wat Papanin en zijn metgezellen na aankomst op Eenzaamheidseiland deden, was hun tenten tegen dekoude te beschermen door *.e te omringen met muren van ijsblokken. Later dreef de ijsschots langs de Groenlandsche kust Hulpeloos. IJsbrekers snelden toe en ieder vroeg zich af, of zij op tijd zouden komen om de poolvorschers van hun door afbrokkeling bedreigde, schots te halen. I nz e t: De Deen dr. Lange Koch, die meteen volledig uitgeruste evpeditie op Groenland klaarstond om hulp te bieden.

—

JONGE GAST IN ARTIS. De groote verzameling dieren van Amsterdams Dierentuin, „Artis", is uitgebreid met een driemaanden oud vosje uit Peru. Vanwege de van het beestje heeft men nog niet kunnen vaststellen, of het een zilver- dan wel een sechura vos is.

j

DE

SUMATRA POST

VAN

DINSDAG 15 MAART

1938

VIERDE BLau

De G. G. bezoekt de tabak en opent de Kon. Emma - kliniek Gistermiddag, kort voor half vijf, bij het Residentshuis Een groot aantal nontonners wachtte het de oogenblik af, waarop Zijne Excellentie door Medan zijn rondrit Gouverneur-Generaal zou aanvangen. Vlaggen en wimpels wapperden in het koele windje. De militaire wacht stond gereed om de honneurs te bewijzen aan den vertegenwoordiger van Hare Majesteit de Koningin in deze landen. Politiemannen liepen af en aan Jammer, dat een fijn regentje zijn onmiskenbaren invloed later op de belangstelling van de zijde van het publiek liet bemerken! Eenige minuten na half vijf reden de auto's voor het Residentshuis, waarin de autoriteiten plaats namen, die den rondrit meemaakten. Een hoornsignaal kondigde aan, dat Zijne Excellentje had plaats genomen in de voorste auto, en de rit nam een aanvang. De auto-file sloeg links af, uit den Residentsweg de Calcuttastraat in. Onmiddellijk voorbij de brug sloegen de twee laatste auto's, en op hun voorbeeld de pers-auto, die de file sloot, direct den Padang Boelanweg op, hetgeen niet de bedoeling was; zoodat het drietal wagens de rit door de Daendelsstraat, Daratweg enz. via het vliegterrein niet volgde, en zich pas later weer het gezelschap voegde. Uitkomend op den Sulthans Maarnoen al Rasjidweg, ter hoogte van den Djalan Teratai, Paleisweg, reed de stoet voorts naar den langs het prachtig en origineel versierde Paleis van Z.H. den Sultan van Dcli, den spoorweg-overgang over en voorbij de Massigit den Djalan Radja op. Waterleiding Achter de kantoren van de reed vergezelschap rechts af geslagen. Het den om via Sultansgebied, volgens door het Pertjoetweg en den Soengei Rengasweg den Serdangweg te bereiken. Voorts sloeg de stoet den Pakhuisweg in, sloeg daar links af den Jan van Oostenweg in en reed door de Dcli Maatschappij-woonwijk via het huis van den Hoofdadministrateur en de Dcli Maatschappijlaan den Cremerweg op. Vandaar ging het langs de gebruikelijke route, dus over den Demmeniweg en den Poloniaweg, naar het huis van den Resident. welke Het was een merkwaardige route, via ging welke route, was uitgestippeld, een waar zelfs bijna weggetjes, wegen, meerdere De LandMedanners zelden zullen komen. voogd zag hierbij niet alleen een represensatief gedeelte van de Europeesche woonwijken, in maar ook brokstukken van den zelfkant van onze veste. topografischen zin dan Gelukkig had de regen niet veel te beteekenen. Later op den rondrit was er zelfs in 't geheel geen regen meer, al bleef jammer genoeg wat feestelijk zonnelicht ontbreken. Er was overal veel belangstelling voor het passeeren van den landvoogdelijken stoet, en op meerdere plaatsen toonde vooral de jeugd haar blijdschap over het landvoogdelijke bezoek. den De rondrit werd medegemaakt door en Resident en andere Bestuusambtenaren door Z. H. den Sultan van Deli.

VERSIERINGEN LANGS ALLE ROUTES

Landvoogd, begeleid door Ir. P.M. Visser, den hoofdadministrateur van de Maatschappij, op de onderneming Toentoengan.

Dcli

—

een algemeenen indruk gekregen hoe Deli-taDe hoofdadministrateur der Dcli Maatschapbak wordt geteeld, gedroogd, gefermenteerd, pij Ir. P.M. Visser begeleidde de hooge bezoegesorteerd en voor verzending gereed gekers. maakt. Langs den weg bestond op sommige plaatThans zullen wij gaarne nog eenige ondersen den weg groote belangstelling. De weg werpen, welke agronomisch en economisch naar Brastagi tot aan Arnhemia was afgezet de voor Deli-tabakscultuur van belang zijn, door poliie ogen die op fsandx can -enke nader toelichten. Ik zelf zal een enkel woord le politie mtere waren gesporspeert. bijzondere aan de wijden landbouwtechnische Even voor Arnhemia sloeg de stot rechs van positie onze Mr. van der tabakscultuur, den weg naar Soengal in om even later links af Veen, Secretaris der eenige zal medeD.P.V. buigen onderneming Toentoengan. naar de te Bij aankomst ter onderneming waren aldaar deelingen doen omtrent de economische poside markt-constellatie van de Sumatraaanwezig de heer J. Lenderink, inspecteur van tie en terwijl de van dit proefstatabak, de Dcli Maatschappij, de heer G.J. Kouwenaar, tion vervolgens Directeur uiteenzetting een zal geven administrateur van Toentoengan, de heer J.G. van enkele problemen van de tabakscultuur. Benders, fgd. controleur van Boven-Deli en In het algemeen heeft de landbouwtechniek Sri Indera Pahlawan wazir Serbanjaman, Daeen dubbele opdracht: aan de eene zijde steeds toek Mohammad Hasan. werkzaam te zijn ten behoeve van bedrijfsNa een rondgang langs den aanplant en berationalisatie, aan de andere zijde de intensizichtiging van een droogschuur, reed het ge- viteit, waarmede het bedrijf geleid wordt, aan waar te passen aan selschap naar een fermenteerschuur, hoogere de marktprijzen; het sorteeren, persen en afpakken van de tamarktprijzen leiden tot intensiever bedrijf, labak werd gedemonstreerd. gere tot extensiever bedrijf. De hooge bezoekers legden groote belangIndien nu de factoren, die de oogst beheersstelling aan den dag voor het getoonde en schen, ons alleen interesseeren in zooverre zij volgden met aandacht de daarbij gegeven des- de grootte van den oogst per oppervlakte beheerschen, zooals bij de suiker, rubber en kundige inlichtingen. ondergezelschap nog wijle een ter palmolie het geval is, zoo is de taak van de Nadt het neming had verpoosd, waarbij ververschingen landbouwtechniek, hoe moeilijk die reeds is, werden rondgediend, werd de terugreis naar daar toch nog veel gemakkelijker dan bij een kwaliteits-product als dekblad-tabak, waarMedan aanvaard. bij de kwaliteit boven alles op den voorgrond weg Deze leidde over Soengal naar den van Bindjei naar Medan. Bij Soengal was het treedt. Geen enkele cultuurmaatregel kan ernwaarlijk een drukte van belang.Heele scholen stig overwogen worden, welke de hoeveelheid blad per oppervlakte eenheid zou verhoogen, v/aren uitgeioopen en stonden met vlaggen gemaar schade zou doen aan de kwaliteit van wapend in de houding de komst van den Gouhet product. verneur-Generaal af te wachten. Overal tooiden vlaggen de huizen en huisjes en het was duidelijk te zien dat men zich alom reeds vroeg had opgemaakt om grootsche het oogenblik van het passeeren van den Landvoogdciijken stoet met te missen. Sommigen waren in hun enthousiastme zelfs zoo ver gegaan.dat heele gezinnen in het oranje waren gestoken, met rood-wit-blauwe sjerpen om!

genaam verloop.

Naar het Deli Proefstation. Er stond thans een bezoek aan het Dcli Proefstation aan de Manggalaan op het programma. Hier waren wederom verschillende autoriteiten aanwezig ter begroeting. Wij merkten op den secretaris van de Dcli Planters Vereeniging Mr. G. Van der Veen (de voorzitter van de D.P.V., Ir. P.M. Visser, bevond zich in den stoet) en den directeur van het Proefstation den heer J.C. Van der Meer Mohr. De Landvoogd liet zich, terwijl men de verzamelingen en wetenschappelijke afdeelingen bezocht, uitvoerig informeeren omtrent een en ander. Alvorens het hooge gezelschap echter het museum bezocht, kwam men in een kleine gehoorzaal bijeen, waar Ir. P.W. Visser, Mr. G. van der Veen en de heer J.C. van der Meer Mohr redevoeringen ter voorlichting hielden.

—

—

ONTVANGST DEK SULTHANS. Kort na terugkeer van den rondrit door de

stad heeft de Landvoogd de Sulthans uit dit Gewest ten Residentshuize ontvangen. Het waren de Sulthans van Langkat, Serdang, Siak en Asahan die, allen gekleed in jacquet, hunne opwachting bij den GouverneurGeneraal kwamen maken. De Sulthan van Dcli kon, waarschijnlijk wegens gebrek aan tijd Zijne Hoogheid had immers deelgenomen aan den rondrit en was daarbij gekleed in witte uniform met de lauwertakken —, niet bij deze ontvangst verschijnen. Bij de ontvangst waren eveneens tegenwoorde dig de hoofden der afdeelingen, waarin Sulthanaten gelegen zijn. Zoo was de Sulthan Van Serdang in gezelschap van den assistentresident van Dcli en Serdang den heer F.J. Bruggeman, de Sulthan van Langkat in gezelschap van den assistent resident van Langkat den heer F. Steinbuch, de Sultan van Asahan in gezelschap van den assistent-resident van Asahan den heer W.J. Muller en de Sultan van Siak in gezelschap van den assistent-resident van Bengkalis Mr. H.D. von Meyenfeldt. Resident Bouwes Bavinck was voorts eveneens bij de ontvangst aanwezig. De Gouverneur-Generaal heeft zich geruimen tijd met de bezoekers onderhouden, en de ontvangst had in haar geheel een zeer aan-

DE RECEPTIE. De vooravond^receptie, door den Landvoogd en Mevrouw Tjarda en Starkenborgh Stachouwer gehouden ten Residentshuize, was zeer druk bezocht. Men kan wel zeggen, dat alle ambtelijke autoriteiten en vooraanstaanden uit de particuliere samenleving hunne opwachting bij den Gouverneur-Generaal kwamen maken. De tuin van het Residentshuis, met de fonteinen in Bengaalsche verlichting, leverde een bont en feeëriek schouwspel op. Er waren hier tal van tafeltjes met stoelen geplaatst opdat ook een deel der gasten hier plaats zou kunnen nemen. Het weder mocht zich wat dreigend laten aanzien, de regen kwam gelukkig pas door toen de receptie teneinde liep. De gala-uniformen van de Landmacht-officieren uit Koeta Radja en Medan en de officieren van de „Kortenaer" en de Rigel", het statielijke zwart van de jacquetten der vertegenwoordigers uit de burgerij, en de fraaie toiletten der dames gaven tezamen met de fraaie verlichting een imposant ceremonieel

Ir. P. VISSER HIELD DE VOL GENDE REDE:

Excellentie, Dames en Heeren, Bij het bezoek, dat zoojuist aan de onderneming Toentoengan werd gebracht heeft U

beeld.

De Landvoogd deed zich aan alle gasten voorstellen en heeft zich daarna met verschillende voorname figuren uit de verschillende geledingen van de samenleving ter Oostkust eenigen tijd afzonderlijk onderhouden. Naar Toetoengan. Hedenmorgen acht uur vertrok de Landvoogd met zijn gezelschap naar de tabaksonderneming Toentoengan" van de Dcli Maat-

schappij.

De

Gouverneur-Generaal wandelt in de tabak.

De Gouverneur-Generaal en Mevrouw van Starkenborgh, gezeten bij den ingang van de Koningin Emma Kliniek. Hierin ligt het gezonde conservatisme van het bedrijf, hetwelk niet altijd naar waarde is geschat. Ik meen goed te doen, dit met een enkel historisch voorbeeld te illustreeren. Ter bestrijding van de slijmziekte, veroorzaakt door een bacterieele infectie, welke een der grootste zorgen van de cultuur is en waarover de Directeur U straks meer zal mcdedeelen, is ook onder oogen gezien de gronden tijdens de braakligging te beplanten met voor deze bacterie niet vatbare vegetatie. Hiervoor kwam o.a. de Mimosa Invisa in aanmerking. Met jeugdige enthousiasme zijn groote arealen hiermede beplant, tot de ervaring leerde, dat langdurige beplanting met mimosa een nadeeligen invloed had op de kwaliteit. Dit voorbeeld is met tal van andere uit te breiden óver het geheele gebied van cultuurmaatregelen en die voorbeelden zijn even gemakkelijk te halen op het gebied der selectie als dat der bemesting, op het gebied van behandeling van het geoogste product als op het gebied van grondbewerking. Prima kwaliteit is de basis van onze bedrijven. Om deze reden is een cultuurtechnische vooruitgang van de dekbladcultuur te Vergelijken met het bestijgen van een glibberig bergpad, waar 1 stap vooruit soms 2 stappen terug inhoudt en wordt een groot deel yan onze energie gebruikt om di e bodemeigenschappen, die oorspronkelijk aanwezig waren, voor de toekomst te behouden. Zonder in bijzonderheden te treden is het wellicht van waarde even te illustreeren, waarom dekblad in eerste instantie een kwaliteitsproduct is. Van het totale gewicht van een sigaar, maakt het buitenste omhulsel, het dekblad, slechts 4 tot 5 procent uit. Hier staat tegenover, dat de invloed van het dekblad omgekeerd evenredig is*t.o.v. het gewicht.

Het uiterlijk van de sigaar en daarmede de verkoopbaarheid, wordt voor een groot deel door het uiterlijk van het dekblad bepaald, maar dat de kleur van de asch, het goed of minder goed doorbranden en boven alles de smaak van de sigaar voor een zeer voornaam deel door dat enkele dekblaadje beheerscht wordt, heeft tot gevolg, dat aan dit dekblad zeer hooge kwaliteitseischen worden gesteld. Zijn hiermede zeer in het kort enkele karakteristieke moeilijkheden van de dekbladcultuur geschetst, zoo zou ik gaarne nog willen wijzen op 'n misverstand t.o.v. de cultuur, een misverstand dat meerdere malen wordt aangetroffen. Door het extensieve gebruik van den bodem in verband met de lange rotatie-periode, op v/elke wenschelijkheid de Directeur nader zal terugkomen, wordt aan de tabakscultuur dikextentief landwijls het karakter van een toegekend. Hier staat tegenover bouwbedrijf bekend is, dat mij geen tropische cultuur staanhet velde verpleging van te waarbij de geoogste het behandling van gewas en de de product zoo arbeidsintensief is als de tabakshaar cultuur en deze arbeidsintensivi:eit eerder het karakter van tuinbouw geeft. Werkt in de rubber op elke drie H.A. één arbeider, in den veldtijd der tabak loopt de arbeiderssterkte op tot 7 a 8 arbeiders en kan arbeidsters per H.A., waaruit afgeleid arbeidsgeworden, dat de tabakscultuur wat legenheid betreftt in het geheel niet minder intensief is dan eenige andere Europeesche grootcultuur in Nederlandsch-Indië.

Burgemeester Pitlo stelt bij het Gemeente-Ziekenhuis de commissie van ontvangst aan den Landvoogd voor.

Mr. G. van der Veen sprak hierna hei volgende:

Excellentie, Dames en Heeren, Er is een goed Hollandch spreekwoord, dat zegt, dat de „cost voor de baet gaat". Bij Uw bezoek aan de tabaksonderneming Toentoengan en uit de mededeelingen, die de Directeur van het Proefstation U straks nog zal doen, moge een indruk verkregen worden omtrent de moeilijkheden en zorgen, welke aan de productie van het Dcli dekblad verbonden zijn. Behalve zorgen en moeilijkheden gaat de productie van het Dcli product tevens gepaard met hooge kosten. De kostprijs van Sumatratabak is minstens v 5 maal zoo hoog als die van ondernemingstabak op Java. Maar de producenten is het tenslotte te doen om de resultaten, die met de cultuur van Delitabak worstatisden bereikt. Aan den hand van de tiek over de jaren 1864 — 1936 wil ik U gaarne enkele mededeelingen daarover doen. De stip p e 11 ij n geeft aan de opbrengst lijn de in millioen guldens; de zwa r t e productie in aantallen pakken van 78 KG.; de roode lijn de gemiddelde opbrengs ■:.prijs per pond en de blauwe lij n de gemiddelde kostprijs. Dit jaar zal het 75 jaar geleden zijn, dat Jacobus Nienhuys te Laboehan, gelegen aan de Belawan-Medanweg, voet aan wal zette. In het volgende jaar, in 1864, produceerde hij 50 pakken tabak, welke in Holland gunstig werden ontvangen. Daarna vindt geleidelijke uitbreiding van de tabaksproductie plaats, toen aangelokt door de goede resultaten, welke met Delitabak verkregen werden, allerlei pioniers en avonturiers ook hun geluk met de tabak gingen be-

Tientallen milioenen gulden zijn op deze wijze met de tabak verloren. Omstreeks 1910 werd de tabak op ± 80 grootste oogst ondernemingen gedreven. De was die van 1912, die meer dan 280.000 pakken bedroeg. Tengevolge van de verschepingsmoeilijkheden in de oorlogsjaren moest tot een belangrijke inkrimping van de oogsten worden besloten en werd de productie van 280.000 tot 145.000 pakken teruggebracht. Echter was er groote behoefte aan tabak, zoodat men met deze kleine oogsten een hoog rendement behaalde, met een gemiddelde opbrengst van over de 3. — per pond. De kostprijs was inmiddels ook zeer belangrijk gestegen, nl. 1,50 tot ’1,95. De slump van 1922 was van oorzaak van een belangrijk val in den gemiddelden opbrengstprijs. In de volgende jaren kon de productie zich wer geleidelijk uitbreiden tot een oogst van 240.000 pakken. Oogstjaar 1924 had de grootste opbrengst in de historie der Delitabak n.L 88.000.000.— De kostprijs vertoonde in de jaren na 1925 een voortdurende tendenz tot stijgen De oogsten 1929 en 1930 kwamen met een kostprijs van ongegveer 1,50 aan de markt, welke kostprijs zich niet snel genoeg aan de verlaagde opbrengstprijzen kon aanpassen, met als gevolg dat op de oogsten 1929 tot en met 1933 een 30 millioen gulden werd verloren Van de 72 ondernemingen werden 27 ondernemingen gesloten. De productie werd tot het niveau van 1885 teruggebracht. Door het invoeren van deze scherpe, interne, restrictie en een drastische verlaging van Delitabak na 1933 den kostprijs, kon de weer op een eenigszins winstgevend peil worzij het dan ook, den gebracht, dat deze lager zijn dan in periode belangrijk winsten vóór de crisis. Deze statistiek geeft U een overzicht van opbrengst en de productie, het verbruik van de Delitabak over de jaren 1930 tot 1937. In vergelijking met de gemiddelde oogsten van 1900 tot 1929 bdraagt het restrictie-percentage 43^%. tengevolDeze restrictie was noodzakelijk ge van een ernstigen achteruitgang in de consumptie. Deze verminderde, vergeleken met de jaren vóór de crisis, met een 100.000 pakken per jaar. Bijgaande grafische voorstelling geeft L een nadere toelichting over- 't wereldverbruik. Hieruit moge blijken, dat Duitschland verreweg de grootste consument van Delitabak is. Ongeveer 55 tot 60% van den oogst wordt naar Duitschland verkocht. In kwantiteit volgt Nederland en vervolgens Amerika. Duitschland consumeert meer de goedkoope tabak, Holland voornamelijk zandblad en Amerika voetblad. De kwantiteit, welke Amerika afneemt en welke vóór de crisisjaren 30.000 pakken roeg en in het vorige jaar verminderde tot 7000 pakken, geeft echter geen juist inzicht in het belang van de Amerikaansche markt voor Delidekblad, omdat Amerika voor het voetblad een belangrijk hoogeren prijs betaalt dan de gemiddelde opbrengstprijs. Een verlaging van het hooge invoerrecht, dat van $ 2,27% tot $ 1,50 per Amerikaansch pond werd teruggebracht en welke het vorige jaar plaats had, heeft nog niet tot resultaat gehad een verhooging van den uitvoer naar Amerika. De shade-grown tabak van Connecticut wordt een steeds grootere concurrent van het Delidekblad. Ook de uitvoer van Sumatra-tabak naar Duitschland gaat met toenemende moeilijkheden gepaard. In 1931 werd het invoerrecht van 8C R.M. per 100 K.G. verhoogd tot 180 R.M. Kocht Duitschland tot in het begin vau de crisisjaren voor een 40 millioen Mark aan Indische tabakken, d.w.z. Sumatra- en Javatabak, in 1934 werd de limiet voor aankoopen van Indische tabak, door de creatie van een Ueber Wachungstelle, tot 22 millioen Mark teruggebracht. Door de instelling van de Aski (A-uslander Sonder Konto für Inlandzahlungen) en zoogenaamde compensatie-transactie:.;, waarvoor de K.P.M. o.a. een tweetal tabak-schepen in Duitschland kocht, kon dit bedrag in de jaren 1935 en 1936 nog met 10 millioen Mark worden verhoogd. Voor 1933 is echter het betalingscontingent opnieuw verlaagd; de Duitsche tabakshandelaren en fabrikanten zullen niet meer dan 27 millioen Mark voor aankoop van Indische tabakken mogen besteden.

’

’

’

’

proeven.

In de periode van 1884 tot 1890 breidde het aantal ondernemingen zich snel uit van 72 tot 169. Dit leidde in het jaar 1890 tot een degroobacle, door de oogst 52.000 pakken ter was dan haar voorgangster, terwijl daarenboven de invoer van tabak in Amerika bebelanglemmerd werd tengevolge van een rijke verhooging der invoerrechten krachtens de Mc Kinley-bill. In dat eene jaar werd 7 moï.lHoen gulden op den oogst verloren. Het gevolg was, dat in de periode van 1890 tot gesloten 1900 30 ondernemingen moesten

worden. De tabakscultuur, met welke men in de jaren na 1880 ook was begonnen buiten de drie Sultanaten Serdang, Dcli en Langkat, had zich

verder uitgebreid in Padang en Bedagei, Batoe Bahra, Asahan, Laboean Batoe en zelfs in Siak Bengkalis en Tamiang in Atjeh. In de priode 1900 — 1930 had echter een geleidelijke terugtrekking van de tabak op de gronden van de drie Sultanten plaats. De er leermeesters varing was vaak de harde dat alleen daar met succes tabak ge worden, waar grond, regenval en i latieve vochtigheid van de lucht, gustig samenwer■

ken.

De

jongste freule Tjarda van Starken■]; Stachov-wer stapt bij het Dcli Proefstation in de auto.

(Zie vervolg ommezijde van dit blad)

.

DE Deze ernstige marktconstellatie noopte de Directie van de Delische tabak-maatschappijen de vorige week om op oogst 1938, welke thans geplant wordt en de oogst, die het volgend jaar geplant zal worden opnieuw een restrictie van ± 35.000. pakken toe te passen en deze oogsten te verminderen tot 125.000 pakken. Elk jaar blijft het thans voor de Delitabak een vechten om het noodige afzetgebied te behouden, en bijgaande graphiek toont dan ooa aan, in welke belangrijke mate de Delitabak daarbij afhankelijk is van een 3-tal landen. Ten slotte sprak de heer J.C. van der Meer Mohr. die in een uitvoerige rede onder andere de tot standkoming van het Dcli Proefstation in herinnering bracht, dat geboren is uit den nood der planters een goed product te verkrijgen. De eerste stoot voor de tot standkoming van het Dcli Proefstation werd gegeven toen in de bibit een ziekte voorkwam die veel gelijkenis vertoont met de aardappelziekte en weshalve de hulp werd ingeroepen van Prof. Treub, den toenmaligen directeur van 's Lands Plantentuin te Buitenzorg, die Dr. Breda de Haan naar Dcli afvaardigde om een onderzoek in te stellen. In September 1894 volgde laboratorium-onderzoek, waarna eenige jaren deskundigen van 's Lands Plantentuin geregeld heen en weer reisden van Java naar Deli. In 1906 werd hierin verandering gebracht en kwam het Dèli Proefstation tot stand, dat aanvankelijk werd ondergebracht in particuliere woningen. Het was Prof. Cosquino de Bussy, de directeur van het Dcli Proefstation die plannen opwierp een eigen gebouw te stichten, hetgeen in 1913 geschiedde, sinds welke datum het tegenwoordige gebouw bestaat. De heer van der Meer Mohr gaf voorts een uiteeenzetting van de werkwijze van het Dcli Proefstation, waarbij hij er de aandacht op vestigde dat de eischen steeds meer gespecificeerd worden en dat het van belang is dat men uiterst voorzichtig te werk gaat. Verbetering der gewassen langs verscheidene wegen en met velerlei hulpmiddelen heeft de voortdurende zorg en aandacht van het Dcli Proefstation. Op enkele punten weidde de spreker uit, zooals de kwestie der slijmziekte, de schade berokkend door enkele insecten en de bestrijdingsmethoden. Speciaal vestigde hij ook de aandacht op spikkelziekte, welke uiteraard voor tabak, bestemd om als dekblad te dienen, funest is. Belangwekkend was ook het betoog dat de planters vooral voor de bibit speciale zorg hebben en daarvoor meermalen de beste grond afstaan, daar men zonder goede bibit nimmer goede resultaten kan

bereiken.

Over de chemische afdeeling zeide de directeur van het Dcli Proefstation nog dat in het afgeloopen jaar acht honderd monsters werden ontvangen en ongeveer duizend analyses werden gemaakt, terwijl voortdurend op drie honderd stations regen- en andere waarnemingen worden gedaan, welke evenals de gegevens van de Gouvernements-seismograaf, die onder berusting is van het Dcli Proefstation, naar Java worden gezonden. Naar het Gemeente-Ziekenhuis. Voor het Gemeente-Ziekenhuis, en meer nog voor het T.8.C.-Ziekenhuis daarachter, was het een belangrijke en feestelijke dag. Een dag, die uiterlijk door vroolijke, fraaie versieringen werd gemarkeerd. Omstreeks elf uur arriveerden de Landvoogd en zijn gezelschap, komende van het Dcli Proefstation, aan het ziekenhuis, waar ter begroeting aanwezig waren de burgemeester en mevrouw Pitlo, de inspecteur van den Dienst der Volksgezondheid voor Noord-Sumatra Dr. E.R. Pflugbeil, de wethouder van bedrijven Mr. R.F.E.M. Romme en mevrouw Romme, de waarnemend directeur-geneesheer van het ziekenhuis Soetan Assien Tahar Datoek Mangkoeto, Raden Pirngadi, en Diapari Siregar, artsen aan het ziekenhuis en Zuster A.E. Smit, hoofdverpleegster. Na den rondgang door het ziekenhuis wandelde het gezelschap naar het tegenover gelegen T.8.C.-Hospitaal (Koningin Emma Kliniek), alwaar de Landvoogd werd ontvangen door den burgemeester en mevrouw Pitlo, zoomede de leden van het dagelijksch bestuur der vereeniging tot bestrijding der tuberculose ter Oostkust van Sumatra met hunne dames, te weten Dr. W. Kouwenaar, den gewestelijken Gouvernements arts den heer. M.J. Bosma, den heer B. de Nie, agent van de Nederlandsche Handel Maatschappij, Dr. J.H.A. Gerlach, geneeskundig leider van de gewestelijke afdeeling Sumatra's Oostkust van de S. C. V. T. (Stichting Centrale Vereeniging tot bestrijding der Tuberculose) en Zuster H. J. Huvers, hoofdverpleegster. De burgemeester Mr. C. Pitlo hield een toespraak waarin hij namens de vereeniging zijn bijzondere erkenlijkheid betuigde voor de welwillendheid van den Gouverneur-Generaal het ziekenhuis te willen openen, voor zoover dit reeds gereed is. Daarbij bracht Mr. Pitlo in het bijzonder dank aan H. M. de Koningin, door Wier hooge toestemming het ziekenhuis den naam mag dragen van wijlen Koningin Emma: „Koningin Emma Kliniek." De heer Pitlo vestigde er de aandacht op dat deze kliniek niet het karakter van een sanatorium heeft, waarbij de verpleging op den voorgrond staat, doch in de eerste plaats 'een instituut is voor therapeutische behandeling, volgens de modernste methoden. Dit neemt niet weg dat ook andere verrichtingen ter bestrijding van de tuberculose uiteraard niet worden nagelaten, in verband waarmede de heer Pitlo het Consutatiebureau noemde. De heer Pitlo bood den Gouverneur-Generaal vervolgens een jaarsverslag aan, waarin alle belevenissen van de vereeniging en de totstandkoming der kliniek zijn opgenomen, waarop Jhr. Mr. A.W.L. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer het lint doorknipte, daarbij de hoop uitsprekende dat de kliniek aan haar hooge bestemming moge voldoen. , Nadat het gezelschap een rondgang door het gedeelte had gemaakt dat reds gereed is, werden ververschingen aangeboden, waarna ac stoet weer koers zette naar het Residentshuis. Vanmiddag

zou de Gouverneur-Generaal een bezoek brengen aan den Sultan van Dcli, waarna om acht uur hedenavond het galadiner zou plaats vinden. Om half tien zou het Landvoogdelijk gezelschap het galabal in de Witte Sociëteit bezoeken.

SUMATRA POST

VAN

DINSDAG 15 MAART 1938— VIERDE BLAD

Nederlandsche vrouw vocht mede als Servische Jeane d'Arc. HET BEWOGEN LEVEN VAN JEANNE MERKUS. Dochter van

Gouverneur-Generaal streed op den Balkan.

Het is niet algemeen bekend, dat aan den opstand tegen het Turksche gezag, die in de zeventiger jaren Bosnië en Herzegovina in beroering bracht, een Nederlandsche vrouw met hart en ziel heeft deelgenomen. Deze vrouw,- Jeanne Merkus geheeten, heeft een ware Jeanne d'Arc-rol gespeeld in den bloedrgen opstand, die de aanleiding was tot den oorlog van Servië en Montenegro tegen Turkije en toen deze krijg ongelukkig voor de Christenstaten dreigde af te loopen, tot den Russisch —Turkschen oorlog van 1977—'78. Over Jeanne Merkus vertelt de heer S. A. Reitsma in het „Haagsch Maandblad" interessante bijzonderheden, die de schrijver door een toeval op het spoor is gekomen. In September 1936 in Serajewo vertoevend, kocht hij daar een boekje van zekeren Charles Yriarte, getiteld: „Bosnië et Herzégovine, souvenirs de voyage pendant I'insurrection". In dit boekje vond de heer Reitsma voor het eerst den naam van Jeanne Merkus vermeld. Yriarte deelt namelijk in zijn souvenirs mee, dat hij „de Nederlandsche heldin" eenige malen in het toenmalige Ragusa thans Dubrovnik— heeft zien rondwandelen in gezelschap van het bendehoofd Liubibratic. Hij beschrijft Jeanne Merkus als een jonge dame van tusschen de 25 en 30 jaar, die ongeacht de financieele hulp, die zij verleende, ook deelgenomen heeft aan strooptochten op Turksch gebied en daarbij blijk heeft gegeven van groote koelbloedigheid en persoonlijke dapperheid. Zoo zou een Fransche officier Barbieux, die ook in de gelederen der opstandelingen streed, het fort Proesecca met dynamiet hebben willen opblazen. Echter op het laatste oogenblik weigerden drie opstandelingen, welke door het lot aangewezen waren de lont aan te steken, waarop zij zich moedig voor dat werk beschikbaar stelde. Dit was den wankelmoedigen te veel, het aanbod werd niet geaccepteerd en één der mannen belastte zich met het gevaarlijke werk, dat echter geen resultaat had, omdat de lading dynamiet bevroren was en niet tot ontpoffing kwam. Men keerde zich toen tegen het fort Tsarina, dat ook door de Turken bezet was. Bovendien vertelt Yriarte, dat Jeanne Merkus groote sommen gelds aan den Russischen agent Vesselitsky ter hand stelde en dat zij door bemiddeling van Barbieux eenige Kruppkanonnen liet aankoopen en deze via de passages van Kleck en Sutorina ter beschikking van de opstandelingen stelde, daardoor vervoer over neutraal Oostenrijksch gebied voorkomen werd. Nog vermeldt de schrijver, dat de Hollandsche, tegelijk met Liubibratic en anderen door de Oostenrijkers gevangen genomen werd. De geheele bende werd geïnterneerd met uitzondering van Jeanne Merkus, die naar Belgrado wist te gaan en zich bij het Servische leger liet aanwerven.

vooraanstaande Belgrader families deel en de opwinding was zoo groot, alsof de oorlog den volgenden dag reeds zou beginnen. In Maart dook in Belgrado een zekere juffrouw Johanna Markus of Merkus op, die bij ons „Merkusova" genoemd werd. Zij was een jonge, rijke, maar lang niet mooie Hollandsche, die op Java geboren was en die in Konstantinopel leefde. Zij had dienst gedaan in den staf van Liubigratic. Daar zij mannenkleeren droeg en paard reed, was zij bekend als de amazone van den opstand in de Herzegowina. Belgrado leek wel dol te zijn op deze vrouwelijke revolutionnaire De dichter Jura Jaksic zong:

F

of vertaald: Onze Johanna, niet die van Orleans en toch haar gelijke, zoo rein als een engel! De opwinding van patriottisme was overweldigend, zij moest zich uiten. De burgerij van Belgrado organiseerde ter eere van onze Jeanne van Orleans een fakkeloptocht. Zij (juffrouw Merkus) verscheen op het balkon met een Montenegrijnsch mutsje op een reusachtige, blonde haardos en deze vrouwelijke verschijning met de mannenmuts, welke aan een carnavalsmaskerade herinnerde, verwekte een grooter enthousiasme, dan wanneer Peko Pavlovic zelf (het hoofd van den opstand, opvolger van Liubibratic) verschenen was."

—

„Tante Jennen”. Met dit al was de heer Reitsma nog niet veel wijzer omtrent het eerdere en latere leven van Jeanne Merkus. Wie waren haar Nederlandsche ouders? Wat had haar bewogen zich in het Servische avontuur te storten? Wat was er later van haar geworden? Het toeval kwam den heer Reitsma al weer te hulp. Hij vertelt: „In gezelschap sprekende over de mysterieuze figuur dezer strijdbare landgenoote, riep plotseling een der aanwezige dames mij toe: dat was mijn tante Jenny Merkus, dochter van den oud gouverneur-generaal van Indië, mr. Pieter Merkus. Daarmede kreeg ik den draad in handen om verder te zoeken, want de dame in kwestie herinnerde zich weinig anders, dan dat „tante Jenny" in Turkije meegevochten had, altijd heel zonderling deed en men daarom bij de familie blij was wanneer zij weer vertrok. In Utrecht, waar de deftige Merkus in 't Maliehuis aan de Maliebaan woonde, was 't altijd een schrik geweest, als zij met een groote veer op den hoed aanbelde of als zij logeerde en de eene sigaar na de andere opstak. „Rook in 's Hemelsnaam niet als de huisknecht je ziet", zeide haar broer en do rust in huis keerde pas weer als de zonderlinge Jenny naar de Rivièra teruggekeerd was. Van haar vader is bekend, dat hij een zoon was van een predikant uit Naarden, die gehuwd was met Jeanne de Moucheron, een Waalsche domineesdochter. Als jong jurist naar Indië vertrokken, was mr. Pieter Merkus in 1829 reeds lid van den Raad van Indië, waar hij den 22en September 1830 trouwde met Wilhelmina Niclasina Cranssen, de gescheiden vrouw van den Leidschen hoogleeraar C. L. Blume. In de veertien jaren, dat dit huwelijk duurde, schonk vrouwe Merkus ha;.r man, die in 1840 waarnemend en in 1841 de„Onze Johanna.” finitief gouverneur-generaal van Nederi ot zoover de landsch-Indië geworden was, niet minder dan mededeelingen van Yriarte die de heer Reitsma naderhand in andere vier zoons en vier dochters. Het zesde kind in bronnen bevestigd vond. Zoo is het boek van de rij was Jeanne, genoemd naar haar grootprot. Slobadan Jovanovic. moeder Jeane de Moucheron. Zij werd dp>i „Vlada Milana Obregeering van Milan Obrenovic) Hen October 1839 in Batavia geboren. ($f in i 926 te Belgrado verschenen, dat het volgende omtrent Jeanne Merkus *** te verhaaltIn 1844 stierf mr. Merkus Soerabaja. Met „ln het jaar 1876 werd de Roode-Kruisvergroote praal werd zijn stoffelijk overschot van eeniging opgericht: aan het feest namen de den huize „Simpang" naar de

en?"a''

Citadel overge-

Kranten

van afval.

Amerikaansche vinding maakt papier

goedkooper.

Stroo en andere afvalproducten van den landbouw zullen de grondstof vormen der fabricage van papier en synthetische katoen, volgens dr. F. W. Hochstet-

E

het proces.

rmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiimi minimi

ter, Amerïkaansch geleerde en uitvinder van

Nog geen jaar geleden deelde dr. Hochstetter mede, dat hij een proces had ontwikkeld, dat het mogelijk maakte inkt en andere verontreinigingen te verwijderen uit krantenpapier en ander papierafval. Het papier was daardoor opnieuw voor gebruik geschikt. Dr. Hochstetter meent dat zijn laatste vinding onbeperkte mogelijkheden heeft. De boer zal profijt trekken, daar waardelooze afval verkoopbaar zal worden. Uitgevers van kranten en tijdschriften zullen de papierprijzen zien dalen. En de snel verminderende houtreserves zullen gespaard kunnen worden.

i"

=

"'"*

iiniitn

iiiiiiiiiiiiimiiimiiii

Stroo, onkruid, moerasgras, zeewier en andere

planten

zullen als

grondstof

dienen voor de fabricage van papier, kunstzijde, cellophaan, schietkatoen, verfstoffen en cosmetische artikelen.

zoek naar nieuwe en goedkoopere wegen voor de papiervoorziening. De kroon op zijn werk vormt zijn laatste ontdekking: papier gemaakt van stroo, allerhand onkruid, moerasgras, zeewier en andere planten. „Dit is mijn grootste prestatie, zeide hij, toen hij een klein stukje papier toonde, dat uit tarwehalmen was vervaardigd. De papierprijs zal — volgens den uitvinder — tot 3/5 kunnen dalen en daarbij zal het product in allerlei opzichten beter zijn: buigzamer, minder bros als het in de zon heeft gelegen en minder doorschijnend, daarbij zal het minder inkt opnemen en een scherper afdruk geven.

80 patenten. De geleerde is houder van meer dan tachtig Amerikaansche en buitenlandsche patenten, verworven gedurende een dertigjarig onder-

■

111111111 ■i■ i >__

Synthetische katoen.

Een chemicus, ivien de synthetische katoen ter analyse was toegezonden, rapporteerde, dat het katoen

E jjj

was, die op een of andere wijze behandeld was. Toch was zij gemaakt van een handvol geel stroo. Deze synthetische katoen, vrijwel zuivere cellulose, kan worden gebruikt voor de vervaardiging van kunstzijde, cellophaan, schietkatoen en matrasvulling, naar dr. Hochstetter meedeelde. De chemische industrie kan haar gebruiken als grondstof voor verfstoffen, vernissen en cosmetische artikelen. Het geheim van het proces ligt in de onttrekking der niet-vezelachtige houtstoffen aan het ruwe materiaal. Na de behandeling moet het product gebleekt worden; het is dan sneeuwwit en gelijkt op

houtpulp. Er is, volgens

de „Tel." een ontwerp gemaakt voor de stichting van een groot aantal fabrieken in verschillende deelen der Vereenigde Staten; op ruime schaal zal de uitvinding hier worden toegepast.

bracht en daar bijgezet. Mevrouw Merkus repa trieerde spoedig daarna met haar groote kinderschaar naar Amsterdam, woonde daar op de Keizersgracht, doch vestigde zich spoedig in Den Haag, waar zij den 19en April 1848 gezin spatte Het toen zoo elkaar, overleed. kwam de 9-jarige Jeanne in huis bij haar oom in Arnhem, den Waalschen predikant Merkus Haar sterk religieuze aanleg werd hier nog meer ontwikkeld. In die mate, dat toen 2ij meerderjarig geworden was en de beschikking kreeg over een groot fortuin, zij een reis naar Palestina ondernam. Zoo vast was haar geloof in den komenden Christus, dat zij in Jeruzalem een stuk grond kocht en daarop een huis liet bouwen, dat bestemd zou zijn, den Heiland te ontvangen. In Palestina groeide haar afkeer tegen de „ongeloovigen". Zij besloot haar persoon en haar fortuin in dienst te stellen van het Christendom en het Turksche regime te bestrijden, waar dit maar mogelijk was. Zoo voerde haar weg in 1875 naar den Balkan, waar zij in verbinding trad met Liubibratic en de internationale supporters van dezen opstandeling. Men heeft gezien met welk gevolg. Zij was toen 30 jaar oud, ouder dan de geciteerde geschiedschrijvers meenden.

Hoe Jeanne Merkus uit Servië teruggekomen

is, is bij de nu nog levende familieleden niet bekend. Wel weet men, dat zij na terugkomst tijdelijk in Parijs woonde, soms ook aan de Riviéra en dat zij eenige brochures over de drankbestrijding het licht deed zien. Al haar reizen en trekken, de Palestijnsche bouwonderneming, het Servische avontuur, hadden ten slotte een groot gat in haar fortuin geslagen. Van haar goedgeloovigheid en mildheid werd door velen misbruik gemaakt. Het eenige, wat zij nog bezat, was het huis in Jeruzalem, dat door een Turkschen gemachtigde beheerd werd en natuurlijk onverkoopbaar was, Bovendien betwistte de Turk den eigendom, bewerende, dat het huis hem indertijd, geschonken was. Zoo keerde zij straatarm in Utrecht terug, waar het Diaconiebestuur een kamer in het Diaconessenhuis te harer beschikking stelde en haar vroomheid kennende, voor haar onderhoud zorgde. Hier overleed zij den Hen Febr. 1897 op 57-jarigen leeftijd. Op de Algemeene Begraafplaats te Utrecht werd zij begraven, Een eenvoudige steen dekt het graf van haar, die eens als een Servische Jeanne d'Arc goed en bloed veil had gehad voor de zaak der onderdrukte Christenheid op den Balkan."

ONZE WEST.

De bauxiet-industrie in Suriname.

-

Amerikaansche bedrijvigheid midden in het oerbosch. Zeeschepen verroeren het erts, dat voor de vervaardiging van aluminium verwerkt wordt. over de Cottica-rivier naar New Orleans. Een reisje naar Moengo. Wanneer ik te Paramaribo aan boord ga van den gouvernementsstoomer, die een wekelijkschen dienst onderhoudt tusschen Paramaribo en de hoofdplaats van het district Marowyne Moengo, is het kwart voor zeven in den ochtend, zoo vertelt Otto J. Wong in het „Alg. Hbld.". De zon, een groote schitterende bol aan den horizon, zendt haar stralen over het spiegelgladde watervlak van de Surinamerivier; de voorbode van een schitterenden dag.

door landbouwers, die hun producten naar Pa ramaribo ter markt brengen. Het boyengedeelte is het gebied van de boschnegers, de afstammelingen van weggeloopen slaven uit de vorige eeuw. Zij bouwden hunne dorpen op de hooge rivier-oevers en hadden den heuvel Moengo ook voor dit doel uitgekozen. Ze hadden echter nooit kunnen vermoeden, op welk kostbaar gesteente hunne hutten stonden, nog minder dat door nijvere handen en groot kapitaal, zulk een moderne nederzetting zou verrijzen, al Moengo nu is.

Hoe men te werk gaat. En het is met dit goede vooruitzicht, dat wij enkele minuten later de breede rivier langWanneer men hoort spreken van de bauxietzaam ai'stoomen. Het. gaat hier langs lage mijnen van Moengo moet men zich nier>voorgroene oevers, begroeid met vele ranken en klimpïanten. Hier glanzen aan beide oevers stellen, dat het onderaardsche schachten, tunnels enz. zijn, waaruit het erts naar boven der -ivier de witte gebouwen der koffie en suikerplantages, die scherp afsteken tegen het wordt gehaald. Men hakt eenvoudig in den massieven rotswand en wel zoo lang totdat wondermooie groen van 't geboomte. Plantamen op een zekere hoogte boven het hoogste ges, die vroeger voor hun eigenaren een wapeil van den rivierwaterstand komt, anders re goudmijn beteekenden, en nu, hetgeen men loozingsbezwaren krijgen. Het valt zou men reeds aan de hooge fabrieksschoorsteenen kan begrijpen, te dat dit hakken niet altijd gemakKien, die door groote kraanvogels in bezit zijn kelijk gaat, soms komt er een hoeveelheid dygenomen, in kennelijken staat van verval vernamiet aan te pas. keeren. Door Diesel-grijpers wordt nu het erts geHet water van de rivier heeft hier een geelgrepen en in de lorries gedeponeerd, die het bruine kleur, veroorzaakt door het afgenaar de fabriek vervoeren. Het doel nu van sehuurdê gesteente der groote rivieren, dat de fabriek te Moengo is het product voor de geruimen tijd in het water blijft drijven. Deverscheping als erts op een doelmatige en ze kleur wordt verder op hoe langer hoe donkerder-, en als we dan tegen den middag de goedkoope wijze mogelijk te maken. Het Cottica-rivier opvaren is ze geheel zwart wordt daarom eerst vervoerd naar de crushers, die te groote steenblokken tot kleinere geworden. stukken ter grootte van een vuist stukmaken. Na van Paramaribo een afstand van honDeze stukken worden van hier uit vervoerd derd mijl te hebben afgelegd komen we te naar een waschinrichting en van alle losse beMoengo aan, den zetel van het district Marowyne. Mijn eerste gewaarwording was, dat we standdeelen ontdaan. Het water komt door buisleidingen in de groote moerassen, die als op de verkeerde plaats terecht waren gekoregel elke bauxietafzetting omringen. De neermen, want wij bevonden ons hier hoewel midslag van de kleibestanddeelen verhoogt langden in de jungle, in een dorp vol Europeezaam deze „zwampen," zooals de moerassen sche of liever gezegd Amerikaansche bedrijvigheid. Men vindt er een modern ziekenhuis, ter plaatse genoemd worden.Gewasschen bauxvoorts bioscopen, sportvelden en zwembaden. iet is zwaar. Voor een economischen export wordt het daarom verhit in groote roteerende Hier op Moengo bevindt zich nl. een der grootste bauxietafzettingen. Naar ruwe schatting droogovens en daarna opgeslagen in groote silo's, van waaruit het wordt vervoerd naar tien millioen ton. Ofschoon in het nabijgelegen Demerary de laadruimen der schepen. De Surinaamsche Bauxiet Mij. vervoert het (Britsch Guyana) ook groote voorraden voorkomen, vindt de exploitatie in Suriname op product in eigen schepen. Deze schepen varen de Cottica op tot Moengo, doch moeten teruggrooter schaal plaats omdat het aluminiumgehalte hier hooger is. Voor de winning en keerend, een eind gesleept worden. De importhaven in de Vereenigde Staten is New-Orbewerking van dit metaal heeft zich een wereldtrust gevormd, nl. de Republic Mining leans. Hier ondergaat het bauxiet eenige beand Manufacturing Company of Philadelphia, werking, voordat het verscheept wordt naaidie in verschillende landen vertakkingen heeft, de Scandinavische landen, die dank zij den talrijken watervallen, over goedkoope electrien die ook hier den scepter zwaait. Het mateciteit beschikken, benoodigd voor de eind-beriaal dat in de Vereenigde Staten wordt verwerking. werkt, komt bijna in hoofdzaak uit Suriname Moengo heeft een gemiddelden uitvoer van en uit de mijnen van den staat Arkansas. Vijfentwintig jaren geleden wist niemand 170.000 ton per jaar. In het afgeloopen jaar in Suriname van het bestaan van bauxiet af. 1937, bedroeg de uitvoer 392.329 ton, hetgeen een record beteekent. Ter afhaling van deze Het roode gesteente, afkomstig van de heuvels meer of minder dicht bij de hoofdstad hoeveelheid erts bezochten 146 schepen Surigelegen, wordt stuk geslagen en gebruikt voor name, hetgeen ook een record is. Het spreekt vanzelf, dat, gelet op de groode verharding van wegen. Het was de verte voorraden, de uitvoer nog veel grooter zou dienste van de Amerikanen, dat zij die dit toevalliger wijze ontdekten, op groote schaal een kunnen zijn. in hoofdzaak wordt echter het z.g. witte bauxiet uitgevoerd, daar dit een onderzoek naar de vindplaatsen hebben ingehooger gehalte aan aluminium bezit. Er besteld. vindt zich echter in de omstreken van Moengo Aan de kust welke geheel vlak is, wordt in evenwel ook het roode of ijzerhoudende bauhoofdzaak de landbouw uitgeoefend, maar dat xiet, echter alleen bewerking vindt in Camijlen enkele verder gaat deze vlakte over in nadeesche fabrieken, die het product halen heuvelland. Hierin komen de bauxietafzettinuit Frankrijk door middel van terugkeerende gen voor. Het zijn meerendeels heuvels, die zoo uitgestrekt zijn, dat er wel millioenen ton graanschepen. Langs de Marowyne-rivier worden ook baubauxiet opgestapeld liggen, zoodat men wel xietafzettingen naar schatting ruim honderd jaar noodig zal gevonden, ook zijn er tallooze stroomversnellingen en watervallen, die de behebben om alles af te mijnen. De Surinaamsehe Bauxiet Maatschappij, noodigde electrische energie zouden kunnen leveren, doch helaas maken deze de rivier voor zooals gezegd een dochtermaatschappij van de groote schepen tevens onbevaarbaar. Amerikaansche, heeft de zaak op grootscheepsche wijze aangepakt. Moengo bood als uitgangspunt voor haar exploitatie, vele voordcelen boven de meeste vindplaatsen ter wereld. De Ccttica-rivier is nl. de eenige rivier m Suriname die niet van 't bergland komende, via het heuvelland de vlakte Ze Bibliotheek Oostkust v. Sumatra Instituut bereikt stroomt geheel door de vlakte evenwijdig aan de kust maakt geen stroomversnellingen en GEOPEND OP WOENSDAGEN VAN 1S zoo diep dat schepen van groot tonnage 6 7.30 uur n.m in het GEBOUW der Moengo kunnen bereiken. Daarbij komt de DELI PLANTERS gunstige omstandigheid, dat de VEREENIGING a. d. vels van Moengo zich tot de rivier,bauxietheude plaats Boolweg te Medan. van inladmg uitstrekken, hierdoor Opgaven voor lidmaatschap en inlichis vervoer van de vindplaats naar schipkostbaar tingen by den Bibliothecaris, vervalden heer

—

len.

Het beneden-gedeelte van de dat in een vorige eeuw van zoo Cottica-rivier groot belang is geweest door de talrijke plantages langs haar oevers, wordt nu nog steeds bewoond

C. KUIPEBS

526

p. a. N. V. DELI

MAATSCHAPPIJ

MEDAN