DIENSTVERLENING ILVO - DIER

DIENSTVERLENING ILVO - DIER

Eenheid DIER Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Beleidsdomein Landbouw en Visserij Vlaamse overheid Scheldeweg 68, 9090 Melle Ankerstraat 1, 8400 Oostende T 09/272 26 00 - 059/56 98 75 F 09/272 26 01 - 059/33 06 29 [email protected] www.ilvo.vlaanderen.be

Opgesteld door: Aerts J. Met input van: Sonck B., Cooreman K., De Campeneere S., Polet H., De Boever J., Delbare D., Hostens K., Maertens L., Millet S., Robbens J., Torreele E., Tuyttens F., Vanderperren, E. Met medewerking van: De Vooght N., Levenson M. © ILVO, 2013 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Een update van deze brochure is steeds te vinden op de ILVO-website. www.ilvo.vlaanderen.be Datum van uitgave: 1 november 2013

2

Dienstverlening ILVO - DIER

Inhoud INLEIDING 5 ILVO BINNEN DE VLAAMSE OVERHEID 6 ILVO - DIER 7

WETENSCHAPPELIJKE DIENST- EN ADVIESVERLENING

8

ONDERZOEKSDOMEIN VEEHOUDERIJ (RUNDVEE, VARKENS, KLEINVEE) Onderzoeksgroep “Melkvee” Onderzoeksgroep “Vleesvee” Onderzoeksgroep “Voederwaardering- en bewaring” Onderzoeksgroep “Varkens” Onderzoeksgroep “Kleinvee”

8 9 11 12 13 15

ONDERZOEKSDOMEIN AQUATISCH MILIEU EN KWALITEIT Onderzoeksgroep “Biologisch milieuonderzoek” Onderzoeksgroep “Chemisch milieuonderzoek en ketenbeheersing”

17 17 19

ONDERZOEKSDOMEIN VISSERIJ EN AQUATISCHE PRODUCTIE Onderzoeksgroep “Aquacultuur” Onderzoeksgroep “Visserijbiologie” Onderzoeksgroep “Visserijtechniek”

20 21 23 26

OVERHEEN DE ONDERZOEKSDOMEINEN 28 Onderzoeksgroep “Bioanalyse” 28 Onderzoeksgroep “Dierenwelzijn” 29


3

TECHNOLOGISCHE ADVIESVERLENING

PreventAgri: advies over veiligheid op landen tuinbouwbedrijven Communicatie en Innovatie met het oog op het verduurzamen van de zeevisserijsector (CIVIS)

30 30

31

ANIMALAB - Animal Marine Laboratory

32

Op de site Melle Laboratorium Chemie Laboratorium Chromatografie Laboratorium Fysica Laboratorium Immunofysiologie Laboratorium Verteringsfysiologie

35 35 38 39 40 41

Op de site Oostende Laboratorium Chromatografie Laboratorium Genetica Laboratorium Kweek Laboratorium Mariene Toxicologie Laboratorium Mariene Microbiologie Laboratorium Microscopie Laboratorium Nat Laboratorium Organoleptisch Laboratorium Otolieten Laboratorium Plankton Laboratorium Techniek Laboratorium Vis Laboratorium Viskwaliteit

42 42 43 43 44 45 46 48 49 50 50 51 51 52

Gespecialiseerde laboratoriumuitrusting

53

Algemeen 32 Contactpersoon 32 Werking 32 Laboratoria 34

4


INLEIDING  ILVO - DIER stelt zijn onderzoeksresultaten en expertise ten diensten van de volledige voedingsketen: de primaire productie, de verwerkende industrie, de distributieketen en de consument. Deze dienstverlenende activiteiten betreffen achtereenvolgens: • Wetenschappelijke diensten adviesverlening. • Technologische adviesverlening. • Analyses in het Animal Marine Laboratory (ANIMALAB). Alle proeven worden uitgevoerd door ervaren, opgeleid personeel onder supervisie van wetenschappelijk personeel. Alle proeven gebeuren: • Steeds vertrouwelijk. • Tegen een verantwoorde kostprijs. • Duidelijk interpreteerbare resultaten. • Waar nodig, kunnen resultaten door gespecialiseerd wetenschappelijk personeel verduidelijkt worden met het oog op bruikbaarheid in de dagdagelijkse praktijk en bedrijfsvoering.  ILVO - DIER wordt geleid door Bart Sonck. Bart Sonck Tel.: 09/272 26 04 [email protected] 


5

ILVO BINNEN DE VLAAMSE OVERHEID  Het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO) is een autonome wetenschappelijke instelling gesubsidieerd door de Vlaamse overheid en het Eigen Vermogen ILVO. ILVO is een onderdeel van het beleidsdomein Landbouw en Visserij van de Vlaamse overheid.  Het ILVO heeft als missie het uitvoeren en coördineren van beleidsonderbouwend wetenschappelijk onderzoek en de daaraan verbonden dienstverlening met het oog op een duurzame landbouw en visserij in economisch, ecologisch, sociaal en maatschappelijk perspectief. Steunend op de wetenschappelijke disciplines bouwt ILVO daarvoor continu de kennis op die nodig is voor de verbetering van producten en productiemethoden, voor de bewaking van de kwaliteit en de veiligheid van de eindproducten en voor de verbetering van beleidsinstrumenten als basis van sectorontwikkeling en agrarisch plattelandsbeleid.

ILVO - DIER BINNEN HET ILVO 

ILVO heeft 4 onderzoekseenheden waaronder ILVO - DIER.

 ILVO - DIER heeft als missie het verrichten van hoogstaand wetenschappelijk onderzoek en dienstverlening naar de overheid en de sector voor een duurzame veehouderij en duurzame exploitatie van de levende mariene rijkdommen, een bescherming van het continentale en mariene milieu, het bevorderen van het dierenwelzijn en het leveren van kwaliteitsvolle en veilige dierlijke eindproducten. In dit kader zijn de voornaamste opdrachten:

6

• Onderzoek naar een rationeel en duurzaam beheer van de mariene natuurlijke rijkdommen, bekeken vanuit biologisch, technisch en socio-economisch standpunt. • Onderzoek naar een betere voederwaardering en verfijning van de behoeftenormen voor nutriënten voor rundvee, varkens en pluimvee. • Onderzoek inzake functionele dierenvoeding die moet bijdragen tot dierlijke, visserij en aquacultuur producten met een betere kwaliteit en gezondheidswaarde. • Monitoring van de biologische en chemische kwaliteit van het mariene milieu. • Toegepast onderzoek in het kader van een duurzame, consumentgerichte en maatschappelijk aanvaardbare veehouderij en visserij. • Adviseren van de vis- en veevoederindustrie, de veehouderij en visserij, alsook van andere laboratoria.


ILVO - DIER  ILVO - DIER is verspreid over drie sites (Oostende, Melle en Merelbeke). Het omvat drie Onderzoeksdomeinen (OD), Management Ondersteunende Diensten (MOD) en een afzonderlijke Business Unit (BU). De 3 Onderzoeksdomeinen zijn ‘Veehouderij’, gelegen in Melle/Merelbeke, ‘Aquatisch Milieu en Kwaliteit’ en ‘Visserij en Aquatische productie’, beide gelegen in Oostende. Afdelingshoofd Dier Bart Sonck MOD - MOF

BU EN DIENSTENCENTRUM Technologisch Adviescentrum ANIMALAB Kwaliteitscoördinator PR - Johan Aerts PL - Annemie Schollaert PROEFBEDRIJF

ONDERZOEKSDOMEINEN (OD)

OD Veehouderij DIER 68 Wet. Dir. Sam De Campeneere

OD Visserij en Aquatische Productie OD Aquatische Milieu en Kwaliteit DIER 1 DIER 1 Wet. Dir. Kris Cooreman Wet. Dir. Hans Polet

• OG • OG • OG • OG • OG

• OG Aquacultuur • OG Technisch Visserijonderzoek • OG Visserijbiologie

Melkveehouderij Vleesveehouderij Voederwaardering Varkenshouderij Kleinveehouderij

• OG Biologisch Milieuonderzoek • OG Chemisch Milieuonderzoek en Ketenbeheersing

• OG Bioanalyse • OG Dierenwelzijn • Datamanagement, statistiek en modellering


7

WETENSCHAPPELIJKE DIENST- EN ADVIESVERLENING ONDERZOEKSDOMEIN VEEHOUDERIJ (RUNDVEE, VARKENS, KLEINVEE) Wetenschappelijk directeur: Sam De Campeneere Tel.: 09/272 26 12 [email protected] Core business: In de onderzoeksgroepen “Rundveehouderij”, “Varkenshouderij” en “Kleinveehouderij” wordt toegepast wetenschappelijk onderzoek verricht betreffende alle aspecten van dierlijke productie. Zo wordt er onder meer getracht om via voederwaarderingsonderzoek enerzijds en voedingsfysiologisch onderzoek anderzijds de nutriëntenvoorziening zo goed mogelijk af te stemmen op de behoeften van het dier. Nauw daaraan gekoppeld wordt getracht de uitstoot van mineralen en gassen naar het milieu te beperken. Via dierenvoeding wordt eveneens getracht om de gezondheid van het dier te verbeteren, alsook een toegevoegde gezondheidswaarde aan de dierlijke producten te geven. In een breder kader richt het onderzoek zich verder op diverse aspecten van de rundvee-, varkens- en kleinveehouderij, in het perspectief van het systeem. Om de dierlijke productie meer sociaal aanvaardbaar te maken, worden methoden en strategieën ontwikkeld om de productiesystemen te evalueren op hun diervriendelijkheid en het dierenwelzijn te verbeteren. Dienstverlenend onderzoek wordt verricht door de verschillende onderzoeksgroepen alsook door ANIMALAB, dat tevens ook een ondersteunende functie heeft naar de diverse onderzoeksgroepen toe en analyses doet in opdracht van publieke alsook overheidsinstellingen.

8


Onderzoeksgroep “Melkvee” Contactpersoon: Sam De Campeneere Tel.: 09/272 26 12 [email protected] Onderzoek Reeds vanaf de jaren ‘70 werd er uitvoerig kennis opgebouwd rond nutriëntenen structuurbehoeften bij melkvee, de voederwaarde van gangbare voedermiddelen, de voederopname, de excreties in het milieu en de invloeden op de melksamenstelling. Deze thema’s blijven belangrijke onderzoekstopics. Daarnaast loopt er onderzoek in verband met de valorisatie en het inpassen in melkveerantsoenen van verschillende bijproducten alsook van eigen geteelde voedergewassen. Ook de voeding en management voor een goede gezondheid van de melkkoeien en voor het reduceren van de milieubelasting staan centraal in het onderzoek evenals het uittesten van additieven ter optimalisatie van de productie en de melksamenstelling. Het melkveebedrijf telt ongeveer 90 Zwartbonte Holstein koeien.

Dienstverlening: • Voederproeven met melkvee al dan niet met inbegrip van de gevolgen op de melksamenstelling of metabole parameters: De onderzoeksgroep beschikt over de know-how, het personeel en de accommodatie voor het uitvoeren van voederproeven met melkvee onder gecontroleerde praktijkomstandigheden. De ruwvoeders zijn gewonnen op het eigen bedrijf en de krachtvoeders kunnen in overleg met de opdrachtgever geformuleerd en in de experimentele maalderij geproduceerd worden. Dit garandeert de precisie die nodig is voor degelijk onderzoek. Standaard worden zoötechnische parameters gemeten (voederopname, melkproductie, melksamenstelling en afgeleide parameters). Andere metingen zijn uiteraard ook mogelijk. In functie van het onderzoeksonderwerp kan er met verschillende types proefopzet gewerkt worden. Goed voorafgaand overleg en continue opvolging met tussentijds overleg met de opdrachtgever zijn daarin zeer belangrijk. Naast de klassieke voedings gerelateerde experimenten beschikt de groep over de expertise om dierproeven te doen waarin bepaalde fysiologische effecten bestudeerd worden zoals de schatting van de microbiële eiwitsynthese, absorptie van bepaalde nutriënten in het bloed, etc.


9

• Verterings- en nutriëntenbalansproeven bij melkkoeien. Net zoals bij de voederproeven beschikken we over al het noodzakelijke om degelijk verterings- en balansonderzoek te doen met melkvee in gecontroleerde praktijkomstandigheden. Naast voeder- en wateropname is afzonderlijke collectie van urine, faeces en melk mogelijk om balansen en excreties te bepalen, maar ook andere fysiologische parameters kunnen opgevolgd worden • Gasuitwisselingsexperimenten. Sinds 2011 werden 6 gasuitwisselingskamers in gebruik genomen teneinde het effect van verschillende voederstrategiën op de emissie van methaan, ammoniak, stikstofoxide en koolstofdioxide op individuele basis in vivo te kunnen evalueren. Tezelfdertijd kunnen afzonderlijke urine alsook feces stalen genomen worden waardoor een complete nutriëntenbalans kan opgesteld worden.

10


Onderzoeksgroep “vleesvee” Contactpersoon: Sam De Campeneere Tel.: 09/272 26 12 [email protected] Onderzoek Het onderzoek met vleesvee richt zich momenteel sterk op de Witblauwe dikbilkoeien en het vrouwelijk jongvee. In het verleden werd er onderzoek verricht i.v.m. de behoeften voor energie, eiwit en structuur van vleesstieren. De energie- en eiwitbehoeften werden o.a. afgeleid aan de hand van de lichaamssamenstelling van stieren bij uiteenlopende gewichten. Ook bij dikbilkoeien werd de lichaamssamenstelling bepaald. De studie van de voederopname en de lichaamsaanzet bij koeien en stieren maakte het mogelijk om de excreties van stikstof en fosfor te verfijnen. De kudde Witblauwe dikbilkoeien telt ongeveer 70 dieren en evenveel stuks jongvee.

Dienstverlening: • • • • • • • • • • •

Voederproeven met kalveren tot ±6 maanden. Onderzoek i.v.m. melkregimes, grondstoffen, voederschema’s, etc. Voederproeven met koeien en vleesstieren. Onderzoek i.v.m. nutriëntengehalten, grondstoffen, rantsoensamenstelling, etc. Voederproeven met jongvee van 0,5 tot 2 jaar. Onderzoek i.v.m. bijvoedering op de weide, rantsoensamenstelling tijdens de winterperiode, etc. Verteringsproeven met kalveren, koeien en stieren. Bepalen van de in vivo verteerbaarheid van voedermiddelen en rantsoenen. Formulatie van dierenvoeders. Samenstellen van krachtvoeders voor vleesvee die voldoen aan de nutriëntenbehoefte van vleesvee. Bepalen van de lichaamssamenstelling van dieren (post mortem).


11

Onderzoeksgroep “Voederwaardering- en bewaring” Contactpersoon: Johan De Boever Tel.: 09/272 25 90 [email protected] Onderzoek Het onderzoek naar de voederwaarde van rundveevoeders startte eind de jaren ’60, waarbij tot op heden van een zeer divers gamma ruwvoeders, grondstoffen, bijproducten en mengvoeders de verteerbaarheid met schapen (hamels) werd bepaald voor het afleiden van de energiewaarde. Vanaf de jaren ’90 worden in het kader van de eiwitwaardering pens- en darmincubaties uitgevoerd bij gefistuleerde koeien. Heel wat expertise werd opgebouwd in verband met in vitro technieken op basis van pensvocht en enzymen alsook met de NIRS-techniek voor het schatten van de voederwaarde in de praktijk. Daarnaast kan het effect van inkuiltechnieken en bewaarmiddelen op de kuilkarakteristieken van ruwvoeders nagegaan worden. De onderzoeksafdeling beschikt over 15 verteringskooien voor hamels, minimaal 4 koeien voorzien van een pensfistel en 2 koeien met een fistel in het duodenum, alsook een vriescel voor bewaring van voeders. De analysen van de voeders worden uitgevoerd in het laboratorium Chemie, Chromatografie en Fysica, terwijl de in vitro bepalingen in het laboratorium Verteringsfysiologie van het ANIMALAB gebeuren.

Dienstverlening: • • • • • •

Verteringsproeven met hamels voor het bepalen van de energiewaarde (VEM, VEVI). Pens- en darmincubaties bij gefistuleerde koeien voor het bepalen van de afbraakkarakteristieken van nutriënten (organische stof, ruw eiwit, zetmeel, NDF) in de pens en de darmverteerbaarheid van het eiwit en aminozuren. Berekening van de eiwitwaarde (DVE, OEB) volgens het Nederlandse systeem. Studie van het effect van voedermiddelen of additieven op de pensfermentatie. Bepalen van de samenstelling en in vitro verteerbaarheid van voedermiddelen voor het schatten van de energie- en eiwitwaarde. Bepalen van de verteringssnelheid van voedermiddelen. Uitvoeren van inkuilproeven en bepalen van de fermentatiekarakteristieken van kuilvoeders.

12


Onderzoeksgroep “Varkens” Contactpersoon: Sam Millet Tel.: 09/272 26 15 [email protected] Onderzoek Het onderzoek in de varkenshouderij situeert zich binnen verschillende onderzoekstopics. Jarenlang werd er uitvoerig kennis opgebouwd rond nutriëntenbehoeften bij varkens, de excreties in het milieu en de bepaling van vleeskwaliteit. Deze thema’s blijven belangrijke onderzoekstopics. Daarnaast wordt momenteel veel onderzoek gedaan rond de problematiek van castratie en berengeur. Een andere belangrijke focus ligt op de voeding en management voor een goede gezondheid van biggen en vleesvarkens, evenals het uittesten van additieven als alternatief voor antimicrobiële groeibevorderaars. Het varkensbedrijf telt ongeveer 140 hybride zeugen, 3 Piétrain beren en 900 vleesvarkens (Piétrain hybride).

Dienstverlening: • Voederproeven met biggen van 4 tot 9 weken leeftijd. ILVO - DIER beschikt over de know-how, het personeel en de accommodatie voor het uitvoeren van biggenproeven in gecontroleerde praktijkomstandigheden. De voeders worden in overleg met de opdrachtgever geformuleerd en in de experimentele maalderij geproduceerd. Dit garandeert de precisie die nodig is in dit type proeven. Standaard worden zoötechnische parameters gemeten (groei, voederopname, voederconversie) tussen 4 en 6 weken en tussen 6 en 9 weken. Het geven van diarreescores of het nemen van stalen voor het bepalen van fysiologische parameters zijn ook mogelijk. • Voederproeven met vleesvarkens. Net zoals de biggenproeven kunnen groeiprestaties van vleesvarkens opgevolgd worden in gecontroleerde praktijkomstandigheden. De voeders worden in overleg met de opdrachtgever geformuleerd en in de experimentele maalderij geproduceerd. Dit garandeert de precisie die nodig is in dit type proeven. Standaard worden zoötechnische parameters gemeten (groei, voederopname, voederconversie) in de verschillende groeifases. Andere metingen zijn ook mogelijk. Slachtingen gebeuren in een commercieel slachthuis. ILVO - DIER heeft ervaring met de opvolging van karkaskwaliteit en het nemen van stalen aan de slachtlijn, met een individuele identificatie van de dieren.


13

• Verteringsproeven bij biggen en vleesvarkens. Bij varkens van verschillende gewichtsklassen kunnen zowel de ileale als de faecale verteerbaarheid van grondstoffen getest worden. ILVO - DIER gebruikt hiervoor gestandaardiseerde protocols. • Formulering van dierenvoeders. Wetenschappers van ILVO - DIER beschikken over kennis en de middelen voor het correct formuleren van proefvoeders. • Bepalen van de lichaamssamenstelling van varkens (post mortem). Door het vermalen, homogeniseren en analyseren van diepgevroren varkenskarkassen kan ILVO accuraat de totale lichaamssamenstelling van varkens analyseren.

14


Onderzoeksgroep “Kleinvee” Contactpersoon: Luc Maertens Tel.: 09/272 26 21 [email protected] Onderzoek Het onderzoek rond kleinvee (pluimvee & konijnen) bouwt sinds jaren kennis op rond voederwaardering, nutriëntenbehoeften, excreties in het milieu en de bepaling van ei- en vleeskwaliteit (o.a. samenstelling en residuen). Deze thema’s blijven belangrijke onderzoekstopics. Daarnaast wordt momenteel veel onderzoek gedaan rond de problematiek van efficiëntiebepaling van diverse voederadditieven, zoals coccidiostatica en alternatieven voor antimicrobiële groeibevorderaars. Een andere belangrijke focus ligt op functionele voeding m.b.t. de inbouw van specifieke vetzuren in eieren en vlees, en hun bijdrage aan de gezondheid van moederdieren en nakomelingen. De kleinveestapel bestaat uit 1200 halfzware legkippen, 7000 vleeskippen, kalkoenen en konijnen. Occasioneel wordt ook onderzoek op eenden en parelhoenders uitgevoerd.

Dienstverlening: • Voederproeven met leghennen vnl. tijdens de legperiode. De accommodatie en know-how is beschikbaar voor het evalueren van voedingsgerelateerde parameters op productieresultaten (legpercentage, voederomzetting, etc.), eikwaliteit en botmineralisatie. Proefvoeders worden zelf geformuleerd en in de eigen maalderij aangemaakt. • Voederproeven met vleeskippen van 1 tot 39 dagen. In diverse proefhokken zijn meerdere mogelijkheden voorhanden om onder proefomstandigheden de productieresultaten (voederomzetting, etc.) van vleeskippen nauwkeurig te bepalen. Aantal dieren en aantal herhalingen worden in overleg met de klant vastgelegd. Voederformulering gebeurt op maat van de proef en de voeders worden in de eigen maalderij geproduceerd. Strooiselkwaliteit, dermatitisscores en staalnames voor darmgezondheidsparameters zijn bijkomend mogelijk.


15

• Voederproeven met vleeskalkoenen van 1 tot 112 dagen. Een proefhok met 24 pens is speciaal uitgerust voor proeven met groeiende kalkoenen. De parameters vermeld bij de vleeskippen zijn hier ook van toepassing. • Voederproeven met voedsters en vleeskonijnen (van geboorte tot slacht). Diverse afdelingen zijn uitgerust om over individuele dieren (voedsters) of kleine groepen (vleeskonijnen) waarnemingen te kunnen uitvoeren. Voederformulering en voederproductie worden in eigen beheer uitgevoerd. • Verteringsproeven met leghennen, vleeskippen, jonge vleeskalkoenen en vleeskonijnen. Aangepaste accommodatie is aanwezig. De proeven kunnen in verschillende leeftijdsstadia uitgevoerd worden. Dieren worden gedurende een week in de specifieke kooien geplaatst om aan voeder en omgeving aan te passen. De balansproef duurt 4 dagen waarbij mest- en/of ileale stalen verzameld worden en aan het ANIMALAB toegeleverd worden. • Formulering van voeders voor pluimvee en konijnen. Know-how en computerprogramma’s zijn aanwezig voor het correct formuleren van proefvoeders. • Bepalen van het slachtrendement (post mortem).

16


ONDERZOEKSDOMEIN AQUATISCH MILIEU EN KWALITEIT Wetenschappelijk directeur: Kris Cooreman Tel.: 059/56 98 20 [email protected] Core business: Voor het visserijonderzoek zijn de uitgangspunten voor het onderzoek tweeledig. Enerzijds is er de nauwe relatie tussen de exploitatie, de kwaliteit van het aquatische milieu en zijn levende rijkdommen. Anderzijds is er de vraag naar een globaal managementplan voor overheden, het bedrijfsleven en de maatschappij. De kerntaken van dit onderzoeksdomein situeren zich op het vlak van ecologie en kwaliteit van het aquatische milieu en de voedselketen, milieu, productkwaliteit en –technologie. Hierbij wordt het onderzoek gestuurd vanuit een ecosysteemperspectief en focust het zich op grote delen van de voedselketen.

Onderzoeksgroep “Biologisch milieuonderzoek” Contactpersoon: Kris Hostens Tel.: 059/56 98 48 [email protected] Onderzoek Het biologisch milieuonderzoek richt zich voornamelijk naar de effecten van allerhande menselijke activiteiten (zand/grindwinning, zandsuppletie, baggerstorten, visserij, input van harde substraten zoals windmolens en pijpleidingen, onderwatergeluid, input van invasieve soorten en koelwater) op het mariene bodemleven (macrobenthos, epibenthos, demersale vis) en het leven in de waterkolom (zooplankton, (rib)kwallen en (semi)pelagische vissen). Het onderzoek omvat continue, lange termijn monitoring (> 30 jaar gegevens van het Belgisch deel van de Noordzee) en meer gerichte onderzoeksprojecten, zowel in eigen wateren als in het buitenland (o.a. Nederland en Suriname). Naast in situ opnames worden bepaalde onderzoeksvragen vanuit een meer experimentele hoek benaderd. Ook het ontwikkelen en implementeren van ecologische indicatoren staan op het programma.


17

De resultaten worden gebruikt ter ondersteuning van diverse milieueffecten rapporten (MER) en Europese richtlijnen, bij het toekennen van diverse exploitatievergunningen en bij de monitoring en evaluatie van ruimtelijke plannen, planning en beheer op zee. Binnen diverse projecten wordt het biologisch milieuonderzoek daarbij gekoppeld aan socioeconomische en politieke factoren.

Dienstverlening: • Wetenschappelijke begeleiding en advies inzake biologisch milieuonderzoek omtrent de bovenvermelde benthische en pelagische ecosysteemcomponenten. Voor de staalnames op zee wordt gebruik gemaakt van o.a. Van Veen grijper, garnaalboomkor, WP2 en WP3-net, bongonet, semi-pelagisch net, fotografiemateriaal, geluidsopnames etc. Naast het meten van enkele omgevingsparameters (o.a. temperatuur, saliniteit, korrelgroottesamenstelling), worden een hele reeks biotische variabelen (o.a. soorten-samenstelling, densiteit, lengte-frequentie, biomassa, sexe, dieetsamenstelling, productie) bepaald. Voor de basisverwerking van de stalen beschikken we over een volwaardig opwerkingslokaal. Determinaties en wegingen gebeuren in het laboratorium Microscopie en Nat van het ANIMALAB. Experimenten met organismen in zeewater (van ei tot adult) worden uitgevoerd in laboratorium Plankton en Kweek en in geconditioneerde kweekruimtes. Alle data worden gestockeerd in een geo-referenced databank (in nauwe samenwerking met het VLIZ). Een uitgebreide batterij univariate en multivariate statistische technieken, multimetrische indices, grafische software en GIS-applicaties worden ingezet bij de analyse van de gegevens en de weergave van de resultaten. Bijkomend wordt de digitale collectie aan foto- en beeldmateriaal van mariene organismen en activiteiten op zee voortdurend uitgebreid. Levende (en dode) mariene organismen kunnen worden aangeleverd voor bv. tentoonstellingen of praktijkwerk aan universiteiten en hogescholen.

18


Onderzoeksgroep “Chemisch milieuonderzoek en ketenbeheersing” Contactpersoon: Johan Robbens Tel.: 059/56 98 50 [email protected] Onderzoek De onderzoeksgroep is gespecialiseerd in het opsporen van chemische contaminanten in mariene matrices zoals sediment, gesuspendeerd materiaal en verschillende biota alsook in het opvolgen van biologische effecten van deze chemische contaminanten. Andere speerpunten in het onderzoek zijn ontwikkeling van de analytiek voor bepaling viskwaliteit en versheidsbepaling van vis, schaal- en weekdieren. Verder wordt onderzoek verricht naar bepaling van authenticiteit/traceerbaarheid van vis, schaal- en weekdieren via geavanceerde genetische en (bio)chemische technieken, identificatie, en de bepaling van de versheid van deze producten.

Dienstverlening: • Wetenschappelijke begeleiding en advies inzake chemische milieumonitoring. • Voor bepaling van viskwaliteit en versheid kunnen alle parameters worden bepaald die een relatie leggen tussen kwaliteit en versheid. • De bepaling van het vleesgewicht van mosselen bestaat uit de volgende stappen: (1) bepalen van het totaalgewicht van het staal, (2) sorteren van het staal volgens grootte, (3) bepalen van de massa met schelp per lengteklasse, (4) bepalen van het aantal mosselen per lengteklasse, (5) bepalen van het gekookt vleesgewicht van alle lengteklassen (>4cm) waarvan minstens 500 g (gewicht met schelp) aanwezig is en (6) bepalen van het gewicht aan schelpen van alle lengteklassen waarvan minstens 500 g (gewicht met schelp) aanwezig is. De authenticiteit van de producten kan worden bepaald op verse, diepgevroren, doch ook op verwerkte en bereide producten.


19

ONDERZOEKSDOMEIN VISSERIJ EN AQUATISCHE PRODUCTIE Wetenschappelijk directeur: Hans Polet Tel.: 059/56 98 37 [email protected] Core business: Een modern visserijbeheer is gebaseerd op degelijke informatie over visbestanden en hun plaats in het ecosysteem, een grondige kennis van de efficiëntie en de effecten van visserijmethodes en inzicht in de socio-economische aspecten van de visserijsector. ILVO voorziet onze overheden met deze informatie. ILVO ondersteunt en adviseert ook de visserijsector en de visserijhandel in hun streven naar duurzaam vissen. Een multidisciplinair wetenschappelijk team met een uitgebreid netwerk wordt bijgestaan door een ervaren visserijtechnisch team dat instaat voor het veldwerk, aan land en op zee. Naast onderzoek in de zeevisserij bouwt ILVO ook de onderzoeksgroep die streeft naar duurzame aquacultuursystemen verder uit. Tegelijkertijd wordt een dienstverlening opgezet die bedrijven, overheden en andere wetenschappelijke instellingen kan ondersteunen in hun wetenschappelijke werk.

20


Onderzoeksgroep “Aquacultuur” Contactpersoon: Daan Delbare Tel.: 059/56 98 43 [email protected] Onderzoek De onderzoeksgroep is gespecialiseerd in de biologie van mariene kweeksoorten, de structurele en nutritionele vereisten voor de kweek en optimalisatie van kweektechnieken o.a. met betrekking tot infrastructuur, verbeterde voedselconversie, voersamenstelling, waterzuivering, afvalverwerking en –reconversie in polycultuuropstellingen, etc. De onderzoeksruimten zijn hiervoor uitgerust met diverse tanks en recirculatiesystemen evenals met een rechtstreekse zeewaterleiding.

Dienstverlening: • Advieslevering. De onderzoeksgroep kan voorzien in het wetenschappelijk begeleiden van innovatieve, maar ook gespecialiseerde en gecommercialiseerde kweek in mono- en polycultuur, alsook het aanleveren van advies omtrent interessante kweeksoorten, kweekcondities, waterzuivering, afvalverwerking, constructie van professionele kwekerijen, kosten-baten analyse, etc. • Verhuur van kweekinstallaties aan derden. ILVO is in het bezit van verscheidene recirculatiesystemen, waarin blootstellingsproeven aan contaminanten, voederproeven, overlevingstesten of innovatieve aquacultuuropstellingen (bv. waterzuivering) kunnen gebruikt worden. De systemen zijn met het oog op flexibiliteit zo opgemaakt. Voor blootstellingsproeven: 10 bakken aangesloten op één recirculatiesysteem met een online monitoringsysteem onder gecontroleerde omstandigheden voor licht en temperatuur. Een broedhuis bestaande uit 20 cilindroconische tanks voor de kweek van vis-, garnaal en schelpdierlarven. Voor voederproeven, overlevingstesten en/of innovatieve aquacultuuropstellingen: 11 kleine (120 l) en 2 grote vistanks (2000 l) op één recirculatiesysteem onder gecontroleerde omstandigheden voor licht en temperatuur; 17 kleine vistanks op een eigen recirculatiesysteem; 5 grote vistanks (2000 l) op een eigen recirculatiesysteem; en diverse vistanks van enkele liters tot 3000 l, al dan niet met eigen recirculatiesysteem. Voor grote projecten kunnen ook opstellingen op maat gemaakt worden. Naast de kweekinstallaties voor de aquacultuurorganismen zelf beschikt ILVO ook over een ruimte voor de kweek van fytoplankton-, rotiferen, copepoden en Artemia.


21

• Zeewater. ILVO heeft een rechtstreekse pijpleiding naar zee, waardoor het mogelijk is vers zeewater op te pompen. Het opgepompte water wordt via een mechanisch filter overgebracht in een reservoir met een capaciteit van 40.000 l en continu in beweging gehouden. Zeewater is, enkel na telefonische afspraak, te verkrijgen gaande van enkele liters tot 30. 000 l. • Testen zeewater. De onderzoeksgroep kan de chemische kwaliteit van zeewater voor derden testen. Dit omvat het bepalen van ammonium/ammoniak-, nitriet-, nitraat-, fosfaatconcentraties, pH, zoutgehalte, conductiviteit en carbonaathardheid. Op aanvraag kunnen ook specifieke testen naar boor-, jodium-, koper-, magnesium-, strontium- en zuurstofconcentraties gebeuren. • Scoren van de duurzaamheid van kweekvis. Op vraag van bedrijven, instanties of ngo’s worden duurzaamheidsfiches opgemaakt van aangevoerde vissoorten in kweek. Deze kunnen aangewend worden voor afnemers/ klanten om per vissoort de (al dan niet) duurzaamheid van het kweekproces van een bepaalde doelsoort in de verf te zetten. Ook in functie van extra keurmerken of labels vormen deze duurzaamheidsfiches een betrouwbare leidraad. Deze duurzaamheidsfiches kunnen op maat en gevraagd profiel opgesteld worden en houden rekening met de impact op het milieu, het dierenwelzijn, de voeding, impact op visbestanden, alsook voedselveiligheid en socio-economische aspecten. • Onderzoek mosselzaad. De onderzoekgroep beschikt over de mogelijkheid om mosselzaad te tellen, te wegen en te meten.

22


Onderzoeksgroep “Visserijbiologie” Contactpersoon: Els Torreele Tel.: 059/56 98 33 [email protected] Onderzoek De onderzoeksgroep is gespecialiseerd in het verzamelen van zowel biologische als ecosysteem gegevens in het kader van de biologische adviesvorming ter ondersteuning van het Europees Gemeenschappelijk Visserijbeleid. De focus ligt hierbij op de Belgische visserij en zijn beviste soorten en gebieden. Daarnaast wordt aandacht besteed aan alternatieve visserijtechnieken en de impact op zowel gequoteerde als niet-gequoteerde vissoorten. Volgende gegevens zijn ondermeer beschikbaar: gegevens over de vlootcapaciteit, de aanvoer en teruggooi van vissen, de samenstelling van de vangsten, visserijonafhankelijke data uit surveys met onderzoeksvaartuigen, economische data m.b.t. vloten en visverwerkende industrie en biologische data (lengte, gewicht, leeftijd, etc.) van aangevoerde vis, schelpen schaaldieren. Met deze data worden bestandsramingen en vangstvoorspellingen uitgevoerd op alle stocks die van economisch belang (kunnen) zijn voor de Belgische visserijsector.

Dienstverlening: • Toestandsbeoordeling en beleidsadviezen voor de visserijsector. Op vraag van ICES (International Council for Exploration of the Sea), de Europese Commissie en andere opdrachtgevers, draagt België bij aan de toestandsbeoordeling van de voor ons land belangrijkste visbestanden. Dit zijn schol, tong, kabeljauw, wijting, heek, tarbot en griet. Net zoals andere betrokken landen, levert België gegevens toe aan de werkgroepen van ICES. De gegevens zijn afkomstig van de bemonsteringsprogramma’s van de aanvoer en teruggooi (discards). De voorbereidende werkzaamheden voor de werkgroepen, zoals een analyse van basisgegevens afkomstig van de monitoring (marktbemonstering, bestandsopnamen en vangststatistieken), alsmede het doen van assessments van een aantal bestanden vóór de aanvang van de werkgroep, zijn een onderdeel van de taken van de groep.


23

Producten die opgeleverd worden: Beschrijvingen van de actuele toestand van visbestanden en mariene ecosystemen. Biologische adviezen voor het beheer van de visserij op visbestanden via internationale organisaties zoals ICES en STECF (Scientific, Technical and Economic Committee for Fisheries van de Europese Commissie). Presentatie van ICES adviezen aan het Ministerie van Landbouw en Visserij en overige belanghebbenden. Werkdocumenten met analyses en tussenrapportages bestemd voor internationale werkgroepen en adviesorganen. Bijdragen aan diverse nationale en internationale overlegstructuren m.b.t. visserijonderzoek en visserijbeheer. Verslagen - in de vorm van nota’s - gericht aan collega’s en beleidsvoerende overheden met een samenvatting van de resultaten en conclusies van de werken adviesgroepen. Op verzoek kan een mondelinge toelichting of presentatie worden gegeven. • Marktbemonstering visserij en bestandsopnamen op zee. Volgens een statistisch verantwoord bemonsteringsschema kunnen zeegaande waarnemers aan boord van commerciële vissersvaartuigen per sleep de aanvoer registreren en analyseren. Parameters die geregistreerd worden zijn: aantallen, gewicht, lengteverdeling, leeftijd. Producten die opgeleverd worden: Database met steekproeven van lengteverdeling, leeftijd en biologische gegevens van de verzamelde monsters alsmede de bijhorende vangstsamenstelling en visserijgegevens van de reizen waarvan de monsters zijn verzameld. Lengte-leeftijd sleutels (Age-Length Keys, ALKs) voor de opwerking van de vangstgegevens van de aanvoer in Belgie voor de betrokken vissoorten t.b.v. toestandsbeoordeling ICES werkgroepen. Handleiding marktbemonstering 2009. Update van procedures en protocollen met betrekking op de marktbemonstering.

24


• Monitoring bijvangsten. Volgens een statistisch verantwoord bemonsteringsschema kunnen zeegaande waarnemers aan boord van commerciële vissersvaartuigen per tweede sleep de bijvangst registreren en analyseren. Parameters die geregistreerd worden zijn: aantallen, gewicht, lengteverdeling, leeftijd. Producten die opgeleverd worden: De verzamelde gegevens worden geregistreerd in een centrale database. Van reizen waarin waarnemingen van bijvangsten van zeezoogdieren worden gedaan, wordt een afzonderlijk verslag gemaakt. Inbreng van resultaten van het discardonderzoek in ICES werkgroepen. Inbreng van resultaten van het discardonderzoek in STECF werkgroep SGMOS. Actualiseren van de handleidingen met bemonsteringsprocedures. • Bepalen van de leeftijd van een vissoort. Duurzaam beheer van visbestanden vereist een goede kennis van de huidige toestand van de visbestanden. Een “gezond” visbestand heeft nood aan zich voortplantende individuen, zodat hetgene dat gevist wordt vervangen wordt door nieuwe visjes (recrutering). Afhankelijk van de soort duurt het een aantal jaar voor een vis geslachtsrijp is. Belangrijk bij duurzame visserij is dat deze vissen eerst de kans moeten krijgen zich voort te planten vooraleer zij gevist worden. Enkel als zij zich eerst kunnen voortplanten, kunnen zij voor recrutering zorgen. Het correct bepalen van de leeftijd bij vissen is daarom uitermate belangrijk voor het biologisch onderzoek aangezien de hedendaagse populatiemodellen gebruik maken van leeftijd - bijvangst data. Routinematig worden markt- en discardbemonsteringen alsook bestandsopnames (visserijafhankelijk en visserijonafhankelijk) uitgevoerd. Deze bestandsopnames omvatten ook de leeftijdsbepaling van verschillende vissoorten in verschillende visgebieden. • Determinatie van vissoorten en advies voor correcte commerciële naamgeving. Een team van ervaren wetenschappers kan op vraag van bedrijven, instanties en privé personen, de correcte naam van aangevoerde en geïmporteerde vissoorten bepalen. Deze correcte benaming kan door de handelaars/importeurs gebruikt worden in hun marketingcampagnes. Met name in kader van rechtsaansprakelijkheid speelt dit een rol.


25

Onderzoeksgroep “Visserijtechniek” Contactpersoon: Els Vanderperren Tel.: 059/56 98 40 [email protected] Onderzoek De onderzoeksgroep richt zich op de link tussen het mariene milieu en de visserijindustrie, namelijk het vistuig. Deze groep onderzoekt verschillende aspecten van het vangstproces door de werking van het vistuig in kaart te brengen. Zo wordt onderzocht hoe aanpassingen aan bestaand vistuig de selectiviteit kan verbeteren, zodat minder ondermaatse vis wordt gevangen en niet-commerciële organismen beter beschermd kunnen worden. Het beperken van de visserij-impact wordt ook gerealiseerd door de ontwikkeling van nieuwe vistuigen en introduceren van alternatieve visserijmethodes. Dit onderzoek is in essentie zeer technisch maar er is ook ruim aandacht voor ecologische, sociale en economische aspecten en de transitie naar een duurzame visserijsector. De onderzoeksgroep beschikt over de benodigde apparatuur en de onderzoeksruimten zijn uitgerust voor het uitvoeren van diverse experimenten.

Dienstverlening: • Trekmetingen, onderwateropnames en netkarakteristieken. Technisch geschoolde zeegaande medewerkers staan ter beschikking voor het uitvoeren van de vereiste expert-metingen. Zo kunnen het gedrag en visnamigheid van de diverse visserijmethoden en netten geregistreerd en geanalyseerd worden. Apparatuur: Trekkrachtmeter: meten van trekkrachten in de vislijn met digitale registratie per seconde. Onderwatercamera: video-opnames in hoge kwaliteit van visserij en andere activiteiten onder water. Scanmar, Marport: akoestische apparatuur voor het meten van de netkarakteristieken tijdens het vissen.

26


• Scoren van de duurzaamheid van visserijen. Op vraag van bedrijven, instanties of ngo’s worden duurzaamheidsfiches opgemaakt van visserijen of aangevoerde vissoorten. Deze kunnen aangewend worden voor afnemers/ klanten om per vissoort de (al dan niet) duurzaamheid van het visserijtype in de verf te zetten. Ook in functie van extra keurmerken of labels vormen deze duurzaamheidsfiches een betrouwbare leidraad. Deze duurzaamheidsfiches kunnen op maat en gevraagd profiel opgesteld worden en houden rekening met het visserijbeheer, het visbestand en de visserijmethode. • Verzamelen en toeleveren van levende zeevis. ILVO-waarnemers kunnen levende zeevis meebrengen van commerciële vissersvaartuigen of andere vaartuigen. Hiervoor worden aan boord leefbakken gebruikt zodat de vis in optimale toestand kan aangeland worden. Het verzamelen en toeleveren kan gedurende het ganse jaar verzekerd worden. • Berekening en constructie van experimenteel vistuig en schaalmodellen + advies. Ervaren nettenmakers en wetenschappers berekenen de karakteristieken van experimenteel vistuig. Er kunnen tevens schaalmodellen worden gemaakt die proefondervindelijk begeleid getest kunnen worden in proeftanks. Een ervaren team bestaande uit een schipper, nettenspecialist en wetenschapper zorgen voor een goede adviesverlening. • Analyse van visserijvangsten (soorten, aantallen, gewicht, lengteverdeling). ILVO-waarnemers kunnen aan boord van commerciële vissersvaartuigen de klok rond elke sleep registreren en analyseren volgens geijkte statistische methodes. Tevens wordt dergelijk werk ook uitgevoerd in opdracht van andere internationale onderzoekscentra (bv. aan boord van andere onderzoekschepen). • Evaluatie van visserijmethodes en vistuig naar selectiviteit en milieu-effecten. Een team van deskundige ecologen en wetenschappers kan op aanvraag diverse soorten vistuig en visserijmethodes evalueren wat betreft selectiviteit en milieu-effecten, al dan niet in synergie met andere instituten. Hierbij kan per visserijmethode een gedetailleerde analyse gemaakt worden van de milieu-effecten op korte-, middellange- en lange termijn. • Technische ondersteuning en coördinatie van visserijexperimenten voor derden. Gebaseerd op een ruime praktische en theoretische ervaring alsook een bestaand netwerk van diverse contacten, kan vrij snel en vlot deze technische ondersteuning verleend worden. Dit kan zowel op nationaal als internationaal niveau uitgevoerd worden, zowel voor commerciële vaartuigen als voor andere onderzoekscentra, beroepsorganisaties of instanties. Er kan snel een flexibel team ingezet worden die zowel zorgt voor desk en field work, waar en wanneer nodig.


27

OVERHEEN DE ONDERZOEKSDOMEINEN Onderzoeksgroep “Bioanalyse” Contactpersoon: Johan Aerts Tel.: 09/272 25 89 [email protected] Onderzoek De onderzoeksgroep is gespecialiseerd in de ontwikkeling en validatie van (bio) analytische methoden op diverse matrices. Dit betreft in hoofdzaak chromatografische en immunochemische methoden dewelke in het kader van nutritioneel alsook fysiologisch onderzoek gebruikt worden. Verder richt de groep zich op stressfysiologie en endocrinologie aangaande de rol van cortisol alsook andere glucocorticoïden in verschillende matrices zoals haar, etc. als biomerker voor chronische stress overheen diersoorten.

Dienstverlening: • Wetenschappelijk onderzoek en advies inzake glucocorticoïden als biomerker voor chronische stress in verschillende matrices en overheen diersoorten zoals varkens, melkvee, vissen, etc. • Ontwikkeling en validatie van analysemethoden (chromatografie, immunochemie).

28


Onderzoeksgroep “Dierenwelzijn” Contactpersoon: Frank Tuyttens Tel.: 09/272 26 05 [email protected] Onderzoek ILVO heeft een jarenlange expertise m.b.t. onderzoek op het gedrag en welzijn van de voornaamste landbouwhuisdieren (o.a. rund, varken, kip, konijn). Naast onderzoek naar de ontwikkeling van indicatoren en scoringsmethoden voor het bepalen van zowel specifieke welzijnsproblemen als algemene, geïntegreerde welzijnindexen, verricht de groep onderzoek naar het effect van voeding, management, stalomgeving en -inrichting op het gedrag en welzijn van landbouwhuisdieren. Ook de oorzaken en eventuele remediërende maatregelen voor specifieke dierenwelzijnsproblemen in de veehouderij (zoals o.a. agressie bij groepshuisvesting zeugen, pootproblemen bij vleeskippen, verenpikken bij leghennen, hittestress bij rundvee (melk- en vleesvee), staartbijten bij vleesvarkens, castratie van biggen) zijn onderwerp van onderzoek.

Dienstverlening: • Evalueren van effecten van verschillende soorten van * Voeding * Management * Stalomgeving * Stalinrichting • op het welzijn, gedrag, fysiologie en morfologie van * Varkens * Vleeskippen en leghennen * Melk- en vleesvee * Konijnen


29

TECHNOLOGISCHE ADVIESVERLENING PreventAgri: advies over veiligheid op landen tuinbouwbedrijven Contactpersoon: Robin De Sutter Tel.: 09/272.26.63 [email protected] Nieuwsbrief: Mogelijkheid om via email, post of fax in te schrijven op een 3-maandelijkse nieuwsbrief.

Kader: De landen tuinbouw komt in de ongevallenstatistieken op een trieste vierde plaats. Het overgrote deel van de ongevallen zou nochtans vermeden kunnen worden. Ook beroepszieken zijn het landen tuinbouwmidden niet vreemd. Hier kan eveneens één en ander voorkomen worden. Het is vanuit deze vaststelling dat PreventAgri ontstaan is in 2001. De doelstelling is de landen tuinbouwers te sensibiliseren voor het nemen van preventieve maatregelen om arbeidsongevallen en –ziekten te voorkomen. Dit gebeurt ondermeer door het uitvoeren van veiligheidsaudits op landen tuinbouwbedrijven en het geven van vormingen. Verder is het een kenniscentrum rond veiligheid en gezondheid in de groene sector door het verspreiden van informatie via diverse kanalen (zoals de website ilvo.preventagri.be) aan alle betrokken partijen.

Dienstverlening: • Veiligheidsaudits/risico-analyse op bedrijven uit de groene sector. • Geven van vormingen. • Verstrekken van informatie (brochures, nieuwsbrief, stand op beurzen,etc.).

30


Communicatie en Innovatie met het oog op het verduurzamen van de zeeVISserijsector (CIVIS) Contactpersoon: Els Vanderperren Tel.: 059/56 98 40 [email protected]

Kader: De Belgische vissersvloot telt ongeveer 80 vaartuigen, ondergebracht in rederijen. Het zijn allemaal KMO’s en het merendeel is lid van de Rederscentrale. Binnen de Belgische visserij is de boomkor de dominante visserijmethode. Deze visserij is zeer efficiënt in het vangen van vis, maar is energie- en materiaalintensief. Dit maakt de Belgische vloot bijzonder kwetsbaar voor hoge brandstof- en materiaalprijzen. Daarenboven wordt deze gemengde visserij geconfronteerd met quotabeperkingen en ondervindt ze steeds meer beperkingen door striktere milieuwetgeving en nieuwe gebruikers van de mariene omgeving. De doelstelling van dit project is de introductie in de Belgische vissersvloot van meer duurzame, alternatieve visserijtechnieken. Deze visserijtechnieken omvatten zowel aanpassingen van de bestaande boomkorvisserijtechniek over meer radicale veranderingen in vistechnieken op bestaande vaartuigen (elektrisch vissen, outtrigger bordenvisserij, flyshooting, passief vissen, etc.).

Dienstverlening: • CIVIS zal aan de hand van onderzoeksrapporten de stakeholders (reders en schippers) overtuigen van de waarde van deze alternatieve visserijtechnieken. Door middel van individuele bedrijfsbezoeken, door de organisatie van studiereizen in het buitenland en door de begeleiding van de reders in innovatiedossiers bij het Europees Visserijfonds worden innovaties gestimuleerd.


31

ANIMALAB - Animal Marine Laboratory Algemeen:

ANIMALAB

In het continue streven naar integrale en duurzame kwaliteitszorg in de dierlijke en humane voeding is kwaliteitscontrole een belangrijk item. Dit omhelst verschillende aspecten: • Monitoring van de biologische en chemische kwaliteit van het mariene milieu en habitat. • Bepaling van contaminanten in het kader van visserij gerelateerd milieubeheer. • Samenstelling en productkwaliteit van vis- en veevoeders. • Samenstelling van dierlijke eindproducten zoals eieren, melk, vlees en visserijen aquacultuurproducten. In dit kader zijn correcte en betrouwbare analyses dan ook uitermate belangrijk voor zowel beleidsvoerende instanties, als voor de vis- en veevoederindustrie (als particuliere viskwekers en veehouders). ILVO heeft daarom al zijn beproevingslaboratoria gegroepeerd in het zgn. “ANIMALAB” of “Animal Marine Laboratory”, die alle overeenkomstig de criteria van de norm NBN EN ISO/IEC 17025 werken. Deze norm en meer algemeen het Belgische accreditatiesysteem BELAC biedt aan beproevingslaboratoria, certificatieinstellingen alsook keuringsinstellingen de mogelijkheid om hun deskundigheid aan te tonen en zich een geloofwaardige referentie te verschaffen op nationaal en internationaal niveau. De geaccrediteerde scoop is te raadplegen op de website van BELAC onder het certificaatnummer T-315.

Contactpersoon: Johan Aerts Tel.: 09/272 25 89 [email protected]

Werking: Aanvragen van analysen Het aanvragen van offertes voor de uitvoering van één of meerdere analyses gebeurt bij de contactpersoon voor het laboratorium. Bij gegroepeerde analyseaanvragen kunnen reducties toegekend worden op basis van het gevraagde aantal en type van analyses.

32


Nemen van monsters Het ANIMALAB kan op vraag van de klant instaan voor het nemen van één of meerdere monsters in het kader van een analyseaanvraag. Transporteren van monsters Het ANIMALAB kan op vraag van de klant instaan voor het transport van één of meerdere monsters in het kader van een analyseaanvraag. Aanbieden en ontvangen van monsters Alle monsters worden bij voorkeur tijdens de diensturen, zijnde van maandag tot en met vrijdag van 08.00u tot 12.00u en van 13.00u tot 16.00u, aan het ANIMALAB aangeboden. Ankerstraat 1 8400 Oostende Scheldeweg 68 9090 Melle Monsters die, wegens omstandigheden, buiten de normale diensturen aangeboden worden, kunnen enkel na voorafgaande verwittiging van de verantwoordelijke “Opvolging” voor het betreffende contract en diens schriftelijke goedkeuring, correct in ontvangst genomen worden. Zonder voorafgaande verwittiging kan de in ontvangstname van monsters buiten de diensturen niet gegarandeerd worden. Bewaren van monsters Alle door het ANIMALAB ontvangen monsters, worden, ongeacht hun aard of afkomst, gaande van de ontvangst tot aan de analyse, bij de geëigende temperatuur in hiervoor speciaal uitgeruste lokalen van het ANIMALAB bewaard. Analyseren van monsters Alle analyses worden uitgevoerd door hiervoor opgeleid personeel overeenkomstig de per laboratorium opgesomde methoden dewelke voorzien zijn van diverse kwaliteitscontroles. Beoordelen van analyseresultaten Alle analyseresultaten worden gecontroleerd door de laboratoriumverantwoordelijke aan de hand van vooropgestelde kwaliteitscriteria


33

Afhandelen van monsters Na het goedkeuren van de analyseresultaten gebeurt de afhandeling van de monsters zoals in het contract vermeld staat. Indien monsters bewaard dienen te worden, gebeurt dit bij de geëigende temperatuur in hiervoor speciaal uitgeruste lokalen van het ANIMALAB. Rapporteren van analyseresultaten Wanneer één of meerdere analyseresultaten beoordeeld en goedgekeurd zijn, worden deze voor het verstrijken van de in samenspraak met de klant overeengekomen deadline officieel aan deze gerapporteerd onder vorm van een per post overgemaakt beproevingsverslag. Op vraag van de klant kan een officieuse/tussentijdse rapportering gebeuren en kunnen de analyseresultaten additioneel digitaal gerapporteerd worden. Factureren van diensten Wanneer alle analyseresultaten aan de klant onder vorm van een beproevingsverslag gerapporteerd werden, zal deze per post een factuur toegestuurd krijgen. Klachten Omdat het ANIMALAB zich als doel heeft gesteld continu te verbeteren en klantvriendelijkheid hierbij een belangrijke factor is, worden alle klachten van klanten behandeld en aan de verantwoordelijke van het ANIMALAB voorgelegd.

Laboratoria: Volgende tabellen geven per laboratorium het technische kunnen alsook de huidige geaccrediteerde scoop (vet gedrukt) weer. Methode: ORM = overeenkomstig de opgegeven referentiemethode ARM = afgeleid van de opgegeven referentiemethode EM = eigen methode

34


Op de site Melle

Laboratorium Chemie Contactpersoon: José Vanacker Tel.: 09/272 25 93 [email protected] Analyses: Code

Parameter

CHL001

Ammoniak

CHL002

Ammonium stikstof

CHL003

Bruto energie

Product

Beproevingsmethode

Type

Eenheid

Diervoeder

ISO 5983-2

ARM

%VS

Pensvocht

Voigt und Steger (1967)

ORM

mg/100ml

Faeces

VITO (2004)

ARM

mg/g

Diervoeder

ISO 9831

ORM

kJ/kgVS

Ei

ISO 9831

ARM

kJ/kgVS

Faeces

ISO 9831

ARM

kJ/kgVS

Vlees

ISO 9831

ARM

kJ/kgVS

Diervoeder

ISO 6490/1

ORM

%VS

Ei

ISO 6490/1

ARM

%VS

Faeces

ISO 6490/1

ARM

%VS

CHL004

Calcium

CHL005

Carbonaat

CHL006

Chroomoxide

Faeces

François et al. (1978)

ORM

%VS

CHL007

Creatinine

Urine

Helger et al. (1974)

ORM

mmol/ml

CHL008

Eiwitoplosbaarheid

Diervoeder

CVB (2003)

ORM

%


Vlees

ISO 6490/1

ARM

%VS

Sediment

ICES Guidelines

EM

%

Diervoeder

François et al. (1978)

ORM

%VS

35

CHL009

CHL010

CHL011

Melkzuur ° D-lactaat ° L-lactaat

NDF

CHL012

ADF ADLignine

CHL013

Onoplosbare as ° 3N ° 4N

CHL014

CHL015

36

Fosfor ° Fytaat fosfor ° Totaal fosfor

Ruw eiwit

Ruw vet °A °B


Diervoeder

Haug W. and Lantzsch H.J (1983) (Fytaat) ISO 6491 (Totoal)

ORM

%VS

ORM

%VS

Ei

ISO 6491 (Totaal)

ARM

%VS

Faeces

Haug W. and Lantzsch H.J (1983) (Fytaat) ISO 6491 (Totaal)

ARM

%VS

ARM

%VS

Melk

ISO 6491 (Totaal)

ARM

%VS

Urine

ISO 6491 (Totaal)

ARM

%VS

Vlees

ISO 6491 (Totaal)

ARM

%VS

Diervoeder

Gawehn (1984), Noll (1966)

ORM

%VS

Pensvocht

Gawehn (1984), Noll (1966)

ARM

%VS

Diervoeder

Van Soest et al. (1991)

ARM

%VS

Faeces


ARM

%VS

Incub residu


ARM

%VS

Diervoeder


ARM

%VS

Diervoeder

ISO 5985 (3N) McCarty et al. (1974) (4N)

ORM ORM

%VS %VS

Faeces

McCarty et al. (1974) (4N)

ORM

%VS

Diervoeder

ISO 5983-2

ORM

%VS

Ei

ISO 5983-2

ARM

%VS

Epibenthos

ISO 5983-2

ARM

%VS

Faeces

ISO 5983-2

ARM

%VS

Incub residu

ISO 5983-2

ARM

%VS

Melk

ISO 5983-2

ARM

%VS

Urine

ISO 5983-2

ARM

%VS

Vis

ISO 5983-2

ARM

%VS

Vlees

ISO 5983-2

ARM

%VS

Diervoeder

ISO 6492 (A) ISO 6492 (B)

ORM ORM

%VS %VS

Ei

ISO 6492 (A)

ARM

%VS

Epibenthos

ISO 6492 (B)

ARM

%VS

Faeces

ISO 6492 (B)

ARM

%VS

Vis

ISO 6492 (B)

ARM

%VS

Vlees

ISO 6492 (B)

ARM

%VS

CHL016

Ruwe as

CHL017

Ruwe celstof

CHL018

Suikers

Diervoeder

ISO 5984

ORM

%VS

Ei

ISO 5984

ARM

%VS

Faeces

ISO 5984

ARM

%VS

Incub residu

ISO 5984

ARM

%VS

Melk

ISO 5984

ARM

%VS

Vlees

ISO 5984

ARM

%VS

Diervoeder

92/89/EEC

ARM

%VS

Faeces

92/89/EEC

ARM

%VS

Diervoeder

71/250/EEC

ORM

%VS

Epibenthos

Devries et al. (1986)

ARM

ppmSO2

CHL019

Sulfiet

Vis

Devries et al. (1986)

ARM

ppmSO2

CHL020

TOC

Sediment

ICES Guidelines

EM

%

CHL021

Vet

Melk

De Vleeschauwer et al. (1948)

ORM

%VS

CHL022

CHL023

CHL024

Vocht

Zetmeel

Intramusculair vet


Diervoeder

71/393/EEC

ORM

%VS

Ei

71/393/EEC

ARM

%VS

Epibenthos

71/393/EEC

ARM

%VS

Faeces

71/393/EEC

ARM

%VS

Incub residu

71/393/EEC

ARM

%VS

Melk

71/393/EEC

ARM

%VS

Urine

71/393/EEC

ARM

%VS

Vis

71/393/EEC

ARM

%VS

Vlees

71/393/EEC - ISO 1442

ARM

%VS

Diervoeder

NEN 3574

ORM

%VS

Faeces

NEN 3574

ARM

%VS

Incub residu

Scil diagnostics N° 1210

ARM

%VS

Vlees

Bligh and Dyer adapted by Hanson and looey (1963)

ORM

%

37

Laboratorium Chromatografie Contactpersoon: Johan Aerts Tel.: 09/272 25 89 [email protected] Analyses:

Code

Parameter

CRL001

Alcoholen C1-C4 Vetzuren C2:0-C5:0

CRL012

CRL013

38

Vetzuren C2:0-C5:0

Vetzuren C6:0-C24:1

Product

Beproevingsmethode

Type

Eenheid

Diervoeder

Eigen methode afg van Jouany (1981)

EM

g/100g

Pensvocht

Eigen methode afg van Getachew (2001)

EM

µmol/ml

Faeces

Eigen methode afg van Getachew (2001)

EM

µmol/ml

Diervoeder

Sukhija P.S. et Palmquist D.L. (1988)

ARM

mg/100g

Ei


ARM

mg/100g

Epibenthos


ARM

mg/100g

Faeces


ARM

mg/100g

Gras

Elgersma A. et al. (2003)

ARM

mg/100g

Melk

Wolff R.L. et Fabien R.J. (1989)

EM

mg/ml

Vis


ARM

mg/100g

Vlees


ARM

mg/100g


Laboratorium Fysica Contactpersoon: José Vanacker Tel.: 09/272.25.93 [email protected] Analyses:

Code

Parameter

Product

Beproevingsmethode

Type Eenheid

FYL001

Bulkdichtheid

Diervoeder

Giger-Reverdin (2000)

ORM

mg/ml

Diervoeder

ASAE S319.2 (droog) Lufa (2007) (nat)

ORM ORM

mm mm

FYL002

Deeltjesgrootte ° droge zeving ° natte zeving ° laserdiffractie

Sediment

NPR 224 (droog) NPR 224 (nat) Eigen methode (cfr. UGent)

ARM ARM EM

µm en % µm en % µm en %

ORM ORM ORM ORM ORM ORM ORM ORM ORM ORM ORM ORM

mg/kg mS % % % % mg/l % % m°C %

ORM

kg/cm2

ORM ORM ORM ORM ORM ORM ORM ORM ORM ORM

% % % % % % % % % %

FYL003

FTIR samenstelling ° citroenzuur ° conductiviteit ° droge stof ° eiwit ° lactose ° onverz/verz vetzuren ° pH ° ureum ° vet ° vetvrije droge stof ° vriespunt ° vrije vetzuren

Melk

FTIR Delta Instruments

FYL004

Hardheid

Diervoeder

Tetlow R. M. and Wilkins R. J. (1977)

FYL005

NIR samenstelling en voederwaarde ° organische stof verteerbh ° ruw eiwit ° ruw vet ° ruwe as ° ruwe celstof ° suikers ° vocht ° VEM-waarde ° zetmeel


Diervoeder

Grondstoffen: eigen calibraties Mengvoeders: De Boever et al. (1995). Maïs- en graskuilvoeders: De Boever et al. (1996)

39

FYL006

pH

Bloed

Eigen methode

EM

-

Diervoeder

Eigen methode afg. van BIPEA (1985)

EM

-

Faeces

Eigen methode

EM

-

Melk

Eigen methode

EM

-

Pensvocht

Eigen methode

EM

-

Urine

Eigen methode

EM

-

Vlees

Eigen methode

EM

-

FYL007

Voederoplosbaarheid Waterbindend vermogen

Diervoeder


ORM

gDS/l %initDS gAS/l %initAS

FYL008

Waterabsorb. vermogen

Diervoeder


ORM

ml/gVS

FYL009

Zwellingsvermogen

Diervoeder

Vanstallen (1973)

ORM

l/kg

Laboratorium Immunofysiologie Contactpersoon: Johan Aerts Tel.: 09/272 25 89 [email protected] Analyses:

40

Code

Parameter

Product

Beproevingsmethode

Type

Eenheid

IFL001

Haptoglobine

Bloed

Manual GenWay Biotech, Inc Bovine Haptoglobin Elisa Quant. Kit

ORM

mg/ml

IFL002

Cortisol

Bloed

Porcine cortisol ELISA kit Cusabio Biotech (CSB-E06811p)

ORM

ng/ml

IFL003

Hematocriet

Bloed

Noyons (1952)

ORM

%


Laboratorium Verteringsfysiologie Contactpersoon: José Vanacker Tel.: 09/272 25 93 [email protected] Analyses:

Code

Parameter

Product

Beproevingsmethode

Type Eenheid

VFL001

Celwand verteerbaarheid

Diervoeder

Tilley and Terry (1963) Van Soest et al. (1991)

ARM

%

VFL002

Gasproductiekinetiek ° parameters ° OMD

Diervoeder

Cone et al. (1994)

ORM

ml/gOS

Diervoeder

De Boever et al. (1986)

EM

%

Tilley and Terry (1963)

ARM

%

CVB-protocol (2003)

ORM

-

Van Es (1978) CVB-protocol (1996)

ORM ORM

-

Ankom (2005)

ARM

%/u

VFL003

Organische stof verteerbaarheid ° enzymatisch ° pensvocht

VFL004

Pensafbreekbaarheid ° parameters ° DVE + OEB

Diervoeder

VFL005

Totale schijnbare verteerbaarheid ° runderen ° schapen

Diervoeder

VFL006

Verteringssnelheid

Diervoeder


41

Op de site Oostende

Laboratorium Chromatografie Contactpersoon: Bavo De Witte Tel.: 059/56 98 57 [email protected] Analyses: Code

Parameter

Product

CRL002

Benzoe- en sorbinezuur

Epibenthos

Mikami et al. (2002)

ARM

mg/g

Vis

Mikami et al. (2002)

ARM

mg/g

CRL003

Biogene amines

CRL005

Indool

CRL007

CRL008

CRL009

CRL011

42

PAK

PCB

Pesticiden

Totale lipiden

Beproevingsmethode

Type

Eenheid

Epibenthos

Malle et al. (1996)

ARM

ppm

Vis

Malle et al. (1996)

ARM

ppm

Epibenthos

AOAC 981.07

ARM

µg/100g

Epibenthos

ICES Guidelines

EM

µg/kgWW

Sediment

ISO 18287

ARM

µg/kgDW

Vis

ICES Guidelines

EM

µg/kgWW

Epibenthos

AOAC 983.21 en NEN-EN 1528

ARM

ppb

Sediment

ISO 10382

ARM

ppb

Vis

AOAC 983.21 en NEN-EN 1528

ARM

ppb

Epibenthos

NEN-EN 1528

ARM

ppb

Sediment

ISO 10382

ARM

ppb

Vis

NEN-EN 1528

ARM

ppb

Urine

Balcells J., Guada J. A. and Peiro J. M. (1992)

ORM

nmol

Epibenthos

Bligh & Dyer (1959)

EM

%

Vis

Bligh & Dyer (1959)

EM

%

Vlees

Bligh & Dyer (1959)

EM

%

Ei


ARM

mg/100g

Epibenthos


ARM

mg/100g

Faeces


ARM

mg/100g

Gras

Elgersma A. et al. (2003)

ARM

mg/100g

Melk

Wolff R.L. et Fabien R.J. (1989)

EM

mg/ml

Vis


ARM

mg/100g

Vlees


ARM

mg/100g


Laboratorium Genetica Contactpersoon: Stefan Hoffman Tel.: 059/56 98 52 [email protected] Analyses: Code

GNL001

Parameter

Authenticiteit

Product

Beproevingsmethode

Type

Eenheid

Epibenthos

Bossier et al. (1999) en Lees (2003)

EM

%ID

Macrobenthos


EM

%ID

Plankton


EM

%ID

Vis


EM

%ID

Laboratorium Kweek Contactpersoon: Daan Delbare Tel.: 059/56 98 43 [email protected] Analyses:

Code

Parameter

Product

Beproevingsmethode Type

Eenheid

KWL001

Ademsnelheid

Vis

Eigen methode

EM

x/min

Eigen methode afg van Dhert et al., (1992) (statisch) Eigen methode afg van Coutteau et al, (1995) (dynamisch)

EM

Σ%

Vis

Eigen methode afg van Dhert et al., (1992) (statisch) Eigen methode afg van Coutteau et al, (1995) (dynamisch)

EM

Σ%

Vis

Eigen methode afg van Seikai, (1985).

EM

%

Epibenthos

KWL002

KWL003

Overleving ° na bepaalde periode ° na blootstelling

Pigmentatiegraad


43

Laboratorium Mariene Toxicologie Contactpersoon: Lisa Devriese Tel.: 059/56 98 89 [email protected] Analyses:

Code

Parameter

MTL001

AROD -EROD

MTL002

MTL003

MTL004

MTL005

44

Product

Beproevingsmethode

Type

Eenheid

Vis

ISO 23893-2

ORM

pmol/min. mg

Epibenthos

Habig et al. (1974)

ARM

pmol/min. mg

Vis

Habig et al. (1974)

ARM

pmol/min. mg

Epibenthos

Smith et al. (1985)

ARM

mg/ml

GSHT

Opgelost eiwit

Microplastics

Colorimetrische detective van contaminanten m.b.v. aptameren

Vis

Smith et al. (1985)

ARM

mg/ml

Epibenthos

Eigen methode

EM

aantal

Sediment

Thomson et al. (2004)

ARM

aantal/l nat sediment

Vis

Eigen methode

EM

aantal

Water

Maes T. Cefas protocol

ARM

aantal/l

Epibenthos

Liu et al. (2006), Rouah-Martin et al. (2012)

ARM

kleur

Vis

Liu et al. (2006), Rouah-Martin et al. (2012)

ARM

kleur

MTL006

Algemene toxiteit

Sediment

Eigen methode in ontwikkeling

EM

-

MTL007

Algendensiteit

Water

Eigen methode

EM

Cellen/l


Laboratorium Mariene Microbiologie Contactpersoon: Lisa Devriese Tel.: 059/56 98 89 [email protected] Analyses:

Code MML001 MML002

Parameter Selectie van fagen Totaal aantal

MML003

Identificatie van bacteriële populaties

MML004

Bacteriële degradatie

MML005

Selectie van aptameren


Product

Beproevingsmethode

Type

Eenheid

Epibenthos

Van Dorst et al. (2011)

ARM

-

Vis

Van Dorst et al. (2011)

ARM

-

Epibenthos

Eigen methode

EM

Log cfu/g

Vis

Eigen methode

EM

Log cfu/g

Epibenthos

Eigen methode

EM

Species

Plastiek

Eigen methode

EM

Species

Vis

Eigen methode

EM

Species

Plastiek

Eigen methode in ontwikkeling

EM

-

Epibenthos

Mehta (2012), Rouah-Martin et al. (2012)

ARM

-

Vis

Mehta (2012), Rouah-Martin et al. (2012)

ARM

-

45

Laboratorium Microscopie Contactpersoon: Jan Wittoeck Tel.: 059/56 98 69 [email protected] Analyses:

Code

MCL001

MCL002

MCL003

MCL004

46

Parameter

Product

Beproevingsmethode

Type

Eenheid

Epibenthos

Eigen methode afg. van ICES Guidelines for the study of the epibenthos of subtidal environments, No. 42, (Febr 2009)

EM

ind./ 1000m²

Macrobenthos

ISO 16665

ORM

ind./m²

Plankton

Eigen methode afg. van Harris, R.; Wiebe, P.; Lenz, J.; Skjoldal, H.-R.; Huntley, M.E. (Ed.) (2000). ICES Zooplankton Methodology Manual

EM

ind./m³

Vis

Eigen methode afg. van Elliott, M & Hemingway, K.L. (Ed.). Fishes in Esturies (2002)

EM

ind./ 1000m²

Epibenthos


EM

-

Aantal

Digitale opname

Geslacht

Gewicht

Macrobenthos

Eigen methode

EM

-

Plankton

Eigen methode

EM

-

Vis

Eigen methode

EM

-

Epibenthos

Eigen methode

EM

-

Vis

Eigen methode afg. van (cfr. Elliott, M & Hemingway, K.L. (Ed.). Fishes in Esturies (2002)

EM

-

Epibenthos


EM

g/1000m²

Macrobenthos

ISO 16665

ARM

g/m²


MCL004

MCL005

MCL006

MCL007

MCL008

MCL009

Plankton


EM

g/m³

Vis


EM

g/m² en/of g/m³

Epibenthos

Eigen methode

EM

-

Epibenthos


EM

mm

Macrobenthos

ISO 16665

ARM

mm

Vis


EM

cm

Epibenthos

Eigen methode

EM

-

Vis


EM

-

Epibenthos

Eigen methode

EM

-

Macrobenthos

ISO 16665

ARM

-

Plankton


EM

-

Vis


EM

-

Epibenthos


EM

-

Macrobenthos

ISO 16665

ARM

-

Plankton


EM

-

Vis


EM

-

Gewicht

Geslachtsverandering

Lengte

Maaginhoud

Ontwikkelingsstadium

Species


47

Laboratorium Nat Contactpersoon: Jozefien Derweduwen Tel.: 059/56 98 18 [email protected] Analyses:

Code

NTL001

NTL002

NTL003

NTL004

NTL005

48

Parameter

Product

Beproevingsmethode

Type

Eenheid

Epibenthos


EM

ind./ 1000m²

Vis


EM

ind./ 1000m²

Epibenthos


EM

-

Macrobenthos

Eigen methode

EM

-

Plankton

Eigen methode

EM

-

Vis

Eigen methode

EM

-

Epibenthos

Eigen methode

EM

-

Vis


EM

-

Epibenthos

Eigen methode

EM

-

Vis


EM

-

Epibenthos


EM

g/1000m²

Vis


EM

g/m² en/of g/m³

Aantal

Digitale opname

Geslacht

Geslachtsrijpheid

Gewicht


NTL007

NTL008

NTL009

NTL010

Epibenthos

Eigen methode afg. van ICES Guidelines for the study of the epibenthos of subtidal environments, No. 42, (Febr 2009) en

EM

mm

Vis


EM

cm

Lengte

Omgevingsvariabelen ° conductiviteit ° druk ° geluidssnelheid ° opgeloste zuurstof ° saliniteit ° temperatuur ° turbiditeit

Parasieten

mS/cm mbar m/s mg/l ppm °C FTU

Water

Eigen methode

EM

Epibenthos

Eigen methode

EM

-

Vis


EM

-

Epibenthos


EM

-

Vis


EM

-

Species

NTL011

Opleiding Kwaliteitsindex methode

Epibenthos

Qim

ORM

Kim-score

Vis

Qim

ORM

Kim-score

NTL012

Necropsie

Vis

Eigen methode

EM

Beschrijving letsel

Laboratorium Organoleptisch Contactpersoon: Sabrine Derveaux Tel.: 059/56 98 51 [email protected] Analyses: Code

Parameter

OLL001

Organoleptische parameters

OLL002

Versheid


Product

Beproevingsmethode

Type

Eenheid

Epibenthos

Codex CAC-GL31-1999

ORM

beschrijven

Vis

Codex CAC-GL31-1999

ORM

beschrijven

Epibenthos

QIM

ORM

KIM-score

Vis

QIM

ORM

KIM-score

49

Laboratorium Otolieten Contactpersoon: Annemie Zenner Tel.: 059/56 98 23 [email protected] Analyses: Code

Parameter

Product

OTL001

Leeftijd

Vis - COD

Beproevingsmethode

Type

Eenheid

Eigen methode (telling jaarringen)

EM

-

- HAD - WHG - PLE - TUR - BLL - SOL

Laboratorium Plankton Contactpersoon: Daan Delbare Tel.: 059/56 98 43 [email protected] Analyses:

50

Code

Parameter

Product

Beproevingsmethode

Type

Eenheid

PTL001

Digitale opname

Plankton

Eigen methode

EM

-

PTL002

Fytoplankton ° non toxisch ° toxisch

Water

NEN-EN 15204

ORM

cellen/l

PTL004

Lengte

Epibenthos

Eigen methode

EM

mm

Plankton

Eigen mehode

EM

µm


Laboratorium Techniek Contactpersoon: Bart Verschueren Tel.: 059/56 98 44 [email protected] Analyses: Code

Parameter

Product

Beproevingsmethode Type

Eenheid

TNL001

Deiningsgecompenseerd gewicht

Epibenthos

Eigen methode

EM

g

Vis

Eigen methode

EM

g

TNL002

Digitale opname

Marien milieu

Eigen methode

EM

-

Vistuig

Eigen methode

EM

-

TNL003

Maaswijdte

Vistuig

ISO/DIS 16663-1

ORM

mm

TNL004

Netopening ° horizontale ° vertikale

Vistuig

Eigen methode

EM

m

TNL005

Trekkracht

Vistuig

Eigen methode

EM

t

Laboratorium Vis Contactpersoon: Annemie Zenner Tel.: 059/56 98 23 [email protected] Analyses: Code

Parameter

Product

Beproevingsmethode

Type

Eenheid

VSL001

Aantal

Vis

Scantrol Fishmeter manual

ORM

-

VSL002

Lengte

Vis


ORM

cm

VSL003

Geslacht

Vis

Rijnsdorp et al. (2002)

ORM

M/V

VSL004

Geslachtsrijpheid

Vis

Rijnsdorp et al. (2002)

ORM

stadium

VSL005

Gewicht

Vis


ORM

g

VSL006

Gewicht gonaden

Vis


ORM

g


51

Laboratorium Viskwaliteit Contactpersoon: Karen Bekaert Tel.: 059/56 98 55 [email protected] Analyses: Code

Parameter

VKL001

Ammoniak

VKL002

Deeg

VKL003

Dimethylamine

VKL004

α-glucosidase activiteit

VKL005

Graten

VKL006

Ijslaag

VKL007

Parasieten

VKL008

pH

VKL009

Polyfosfaten

VKL010

Beproevingsmethode

Type Eenheid

Epibenthos

AOAC 973.25

ARM

µgN/100g

Vis

AOAC 973.25

ARM

µgN/100g

Epibenthos

AOAC 996.15

ORM

%

Vis

AOAC 996.15

ORM

%

Epibenthos

Dyer and Mounsey

ARM

µg/100g

Vis

Dyer and Mounsey

ARM

µg/100g

Vis

Rehbein et al. (1978)

ARM

activiteit

Vis

Codex STAN190-1995

ORM

aantal/kg

Epibenthos

AOAC 967.13

ARM

%

Vis

AOAC 963.18

ARM

%

Vis

AOAC 985.12

ARM

aantal/100g

Epibenthos

ISO 2917

ORM

pH

Vis

ISO 2917

ORM

pH

Epibenthos

NEN-ISO 5553

ARM

KLM

Vis

NEN-ISO 5553

ARM

KLM

Stukgewicht

Epibenthos

Codex STAN92-1981

ARM

g

VKL011

TBA

Vis

AOCS Cd19-90

ARM

TBA-waarde

VKL012

Trimethylamine

Epibenthos

AOAC 971.14

ORM

mg/100g

Vis

AOAC 971.14

ORM

mg/100g

Epibenthos

Ministerieel besluit 10 juli 2000 Belgisch staatsblad

ARM

mgN%

Vis

Ministerieel besluit 10 juli 2000 Belgisch staatsblad

ARM

mgN%

VKL013

52

Product

TVB

VKL014

Ziekten

VKL015

Zoutgehalte

VKL016

Gewicht

Epibenthos

ICES Guidelines

EM

eenheden

Vis

ICES Guidelines

EM

eenheden

Epibenthos

AOAC 937.09

ORM

%

Vis

AOAC 937.09

ORM

%

Epibenthos

Eigen methode

EM

g


Gespecialiseerde laboratoriumuitrusting: Naam laboratorium

Naam apparaat (aantal)

Chemie

Bomcalorimeter Vezelanalyser (2) Kjeltec Spectrofotometer

Chromatografie (Melle)

GC-FID (3) HPLC (DAD+FL)

Chromatografie (Oostende)

Accelerated Solvent Extractor GC-ECD GC-MS (Ion trap) GC-MS (Quad) HPLC (UV+FL)

Fysica

FTIR Kleurmeter Malvern NIR

Genetica

DGGE Nanodrop RTPCR SCCP

Immunofysiologie

Plate reader

Kweek

Kweekinstallatie

Microscopie

Stereomicroscoop (6) Microscoop

Nat

-

Organoleptisch

-

Otolieten

Otolietensnijmachine (2) Stereomicroscoop

Plankton

Omkeer microscoop met epifluorescentie

Techniek

Maaswijdtemeter Trekkrachtmeter

Verteringsfysiologie

Incubator voor pensvocht (Daisy) Gasproductie apparaat (2)

Vis

Gespecialiseerde meetplank (3)

Viskwaliteit

Kjelflex Titrino


53

54



55

DIENSTVERLENING ILVO - DIER

Recommend Documents