Die legende des heileghen bisscops Sinte Nyclaes Nycholaus was portere1 der stat van Patera. Ende hi was gheboren van heyleghen ende rike lieden. Sijn vader hiet Epyphanius ende sijn moeder hiet Johanna. Doen dese lieden dit kint in harer joncheit ghewonnen hadden, soe leefden si voertmeere in zuverheiden ende in heyleghen levene. Op den yersten dach datmen dit kint Sinter Claes baedde, so stont hi al rechte int becken. Ende hi en soech maer eens daechs die borst des goensdaechs2 ende des vridaechs3. Doen hi een yonghelinc was, soe scoude4 hi alle der ander yonghelinge kintscheit. Ende hi ghinc altoes ter kerken5 ende soe wat hi verstaen mochte vander heylegher scrijftueren dat onthielt hij. Doen sijn vader ende sijn moeder doot waren, soe peysde6 hi hoe hi dat groete goet dat hem bleven was betrecken7 mochte, niet der8 eeren vander werelt, maer ten love Gods. Doen woende hi bi enen man die edel was die drie dochteren hadde. Die dwanc hi int bordeel te sittene - ende si waren meechden - omdat hi leven soude bi dien sundeghen loene die si alsoe winnen9 souden. Doen dat Sinter Claes vernam, soe vereysde hi hem vander sonden ende bewant10 enen clont gouds in enen doec ende werpt bi nachte doer een veynster in dies mans huys. Doen die man des morghens op stont, so vant hi den clont gouds. Hi dancte Gode ende huwede sijn outste dochter daer mede. Niet langhe daer na, so werp Sinter Claes noch enen clont gouts in sijn huus. Die man vanten echter ende dancte onsen heere God groetelec. Ende hi pensde dat hi daer na waken soude, om te weten wie hi ware die sine armoede ende sine scaemte alsoe versach11. Cort daer na soe werp Sinter Claes noch enen clont gouts in des mans huus, die alte veel meerder was dan eenich vanden anderen gheweest hadde.12 Ende metten cloppe, soe ontspranc13 die man ende hi liep Sinter
1 Burger van een stad. 2 Woensdag. 3 Woensdag en vrijdag zijn de vastendagen. 4 Scuwde. 5 Handschrift: 'ter ker kerken'. 6 Nadenken, denken over iets. 7 Iets besteden, gebruiken. 8 Sic. Lees ter. 9 Handschrift: 'vin' winnen. 10 Handschrift: 'bn bewant'. 11 Versien: waarnemen. 12 Handschrift: 'hadden'. 13 Ontwaken, wakker worden.
Claes na, die vore liep, ende sprac hem aldus ane: Ontbeyt14 alluttel ende en ontlope mi niet. Ende hi liep sterkelec15 na ende hi bekinde dat Nycholaus was. Hi viel voer hem ter eerden ende woude sine voete cussen, maer Sinter Claes en wouts niet ghedoeghen.16 Ende hi dedet den man gheloven dat hi dat niet versegghen en soude alsoe langhe als hi leefde. Hier na als die bisscop van Mirrea doot was, soe vergaderden daer die bisscopen dat si te dier stat enen bisscop souden maken. Ende onder hem soe was een bisscop van alte groeter macht. Ende als hise alle daer toe vermaent hadde dat sij vasten ende beden souden17, soe hoorde18 hi inder nacht een stemme die hem seide dat hi te mettentijt voer die kercdore staen soude. Ende die hi eerstwerven19 saghe comen ter kercken werdt, die Nycholaus hiet, dat hine consacreren20 soude ende bisscop maken. Dit openbaerde hi enen andren bisscop ende hiet hem dat si alle in bedinghe sijn souden, ende hi soude voer die kercdore wachten. Siet hier wonder! Te mettentide so stont Nycholaus op voer alle dander als van Gode ghesonden ende vercoren ende quam ter kerken. Die bisscop greepene ende seide: Hoe es dijn name? Ende Nycholaus die vol simpelheiden als een duve was, sloech sijn hoeft neder ende seide: Nycholaus, u knecht. Ende hi leyddene in die kerke ende setten in sbisscop zetel al waest hem leedt. Alsoe Nycholaus te voren gheweest hadde in oetmoedicheiden21, alsoe hielt hi hem voert meer. Hi waecte vele in bedinghen. Hi hielt sinen lichame tonder met vastene. Hi scuwede gheselschap te hebbene22 met wiven. Hi was oetmoedich om alle menschen tontfane, suete inder spraken, snel ende wijs in te beradene ende wreet in te berespene die sunden. Men leest in een coronike dat Sinter Claes was inden raet van Nychea23. Hi dede oec menich scoen miracule ende teken. MIRAKELE
14 Ontbiden: Wachten, verwijlen. 15 Handschrift: 'vas sterkelec'. 16 Dulden 17 Handschrift: 'soude'. 18 Handschrift: 'hoorden'. 19 De eerste maal. 20 Wijden. 21 Deemoedig, onderdanig, onderworpen, nederig, gering over zich zelf denkende. 22 Handschrift: 'hebbe'. 23 Concilie van Nicaea, 325 AD.
Het waren eenderande scep lieden die in groeten anxte waren te verdrinkene. Op enen dach begonsten si alle te weenene ende te biddene, ende seiden: O Nycholaus, Gods knecht, oft waer es dat wij van di ghehoert hebben, soe moeten wijs gheware worden. Te hant so openbaerde daer een in Nycholaus ghelikenesse ende seide: Siet, ic ben hier, want ghi hebt mi gheroepen. Ende hi begonst hem lieden te hulpene met ryemen, met bomen ende met anderen instrumente vanden scepe. Ende doen verghinc die tempeest. Ende doen si te sijnre kerken quamen, soe bekindese sonder yemens wisen dat hijt was die hem gheholpen hadde, nochtan en hadden24 sine noyt ghesien. Si dancten Gode ende hem van harer verlossinghen. Nycholaus seide: Dit es u gheschiet om u goet gheloeve, maer niet om mijnre verdienten wille. MIRAKELE Op eenen anderen tijt soe was in Sinter Claes provincie al te groet hongher, soe dat alle den lieden ghebrac, daer si bi leven souden. Doen vernam Nycholaus dat scepe in die havene aen comen waren die gheladen waren met tarwen. Soe ghinc hi ter stont der werdt ende bat den sceplieden dat si hem hulpen wouden uut elken scepe hondert mudde25 corens voer die ghene die van hongher bederven souden. Si seiden: Vader, wi en dorrens26 niet doen, want wi moetent leveren met maten in27 skeysers schuere alsoe wijt ontfaen hebben tot Alexandrien. Nycholaus seide tot hem: Doet dat ic u segghe ende ic ghelove u bider cracht Gods dat ghijs28 niet te mijn en selt vinden daer ghijt leveren selt. Die sceplieden dadent ende doen si quamen daer si tcoren leveren souden dat si t´Alexandrien ontfinghen, so vonden si die selve mate die si daer ontfaen hadden, alsoe hem Nycholaus ghelooft hadde.29 Doen seiden30 si des keysers knapen dat groete wonder. Si loofden Gode ende Nycholaus sinen knecht. Dese heyleghe Nycholaus deylde dat coren elken na dat hijs noot hadde, soe dat sijs bi mirakele twe jaer lanc ghenoech hadden bi te levene ende oec ghenoech te zaeyne.
24 Handschrift: 'hadde'. 25 Benaming van eene inhoudsmaat van droge waren van verschillende grootte. 26 Durven. 27 Handschrift: 'in k skeysers'. 28 Handschrift: 'dat sijs ghijs'. 29 Handschrift: 'hadden'; dittografie 'Also hem nycholaus'. 30 Handschrift: 'seide'.
Als alle dat lantscap den afgoden diende voer ander afgode, soe oeffende31 dat volc dat beelde32 der onutter33 Dyanen alsoe seere dat in Sinter Claes tide eeneghe dorpers dienden deser onnuttter Dyanen religioene ende dat si onder eenen boem die Dyanen gheconsacreert34 was, plaghen te doene een oeffeninghe vanden heydenen. Maer Nycholaus verdreef die sede uut alle sinen lande ende dede den boem af houwen. Hierom werdt die viant yeghen hem vergramt ende maecte een olye die hiet Mydiaton. Ende die olye berent yeghen natuere in water ende in steene. Ende hi versciep35 hem inder vormen ghelijc enen heileghe wive. Ende alsoe quam hi te ghemoete sommeghe mannen die in een scep voeren te Sinter Claes werdt. Ende hij seide hem aldus: Ic soude alte gherne varen met u lieden te Sinter Claes werdt, maer ic en mach. Daerom soe biddic u dat ghi dese olye draecht tot sijnre kerken. Ende om mijns te ghedinckene, soe salfter oec mede die mueren van sijnre kerken oft salen. Te hant was dat wijf verloren.36 Die sceplieden saghen een ander sceepken met eersamme persoenen ende onder die was een die Sinter Clase alte ghelijc was. Ende die riep hem lieden aene ende seide: Ay, wat heeft u dat wijf gheseet oft wat heeft si u bracht? Si seident hem al. Doen seide hi: Dat es die vule Dyanen die al vol quaets es. Ende omdat ghi gheloeven moecht dat ic waer segghe, soe worpt die olye in die zee! Ende si deden alsoe. Te hant37 was daer een groet vier in die zee. Ende si saghent langhe bernen in die zee dat yeghen natuere was. Mettien was dat sceepken van hem ghekeert ende si voeren38 te Sinter Claes werdt. Ende doen si quamen daer sine saghen, soe seidense: Warelec, ghi sijt die ghene die ons verlosses39 in die zee vander Dyanen bedrieghenesse. Si loefden40 Gode ende dancten den heyleghen man Sinter Claes. EXEMPEL Te dien tide was eenrande volc dat yeghen tkeyserrike van Rome stac. Ende die keyser sant daer drie princen yeghen hem, die hieten Nepocia, Ursum ende41 Apolinen. Ende si quamen 31 Handschrift: ‘offer oeffende’. 32 Handschrift: 'beeldie'. 33 Schadelijk. 34 Handschrift: 'gheconsacreet'. 35 Verscheppen: een andere gedaante annemen. 36 Weg. (eig. „verloren, zoek”) 37 Handschrift: 'te hat'. 38 Handschrift: dittografie: 'voeren voer'. 39 Handschrift: 'verlosserslosses'. 40 Handschrift: 'loefde'. 41 Handschrift: dittographie 'Ende'.
aen die havene van Adria mids dien winde die hem contrarie was. Ende Sinter Claes noeddese met hem ten etene, omdat hi wilde dat si haren volke verbieden souden te roevene dat si te doen plaghen in jaermerten. Hier en binnen waest eens dat Sinter Claes daer niet en was, soe was die baeliu42 ghemiedt met ghelde ende hadde bevolen III ontsculdighe ridders tonthoofdene. Als dat Nycholaus hoorde, soe bat hi dien drie princen voer gheseet dat si haestelec met hem daer gaen souden. Ende doen hi ter stat quam daer mense onthoefden soude, soe vant hise knielende ende doeghen verbonden ende den hangman tsweert boven thooft ghetrocken om te slane. Doe werdt Nycholaus verwermt met torene43 ende liep onder den hangman ende nam hem tswert uuten sinen handen. Hi ontbant die ontsculdege ende leidese met hem thuusweert al ghesont. Ende hi ghinc haestelec tot des baeliuus huse weert ende stac die doren op met crachte die vast ghesloten waren. Die baeliu quam rechtvoert yeghen hem ende gruettene. Nycholaus veronwerdet44 ende seide tot hem: Du, Gods viant, brekere der wet! Hoe dorrestu voer ons oeghen comen ende du wetes dat du so groeten mesdaet ghedaen hebs? Ende doe hine dus seere versproken hadde, soe begheerde de baeliu penitencie.45 Ende hi nammen tot penitencie om der princen beden. Des keysers princen ontfinghen van Nycholaus die benedixie46 ende voeren wech. Ende sonder bloetstortinghe daden si tonder47 die viande. Ende doen sij weder omme toten keyser quamen, werdense groetelec van hem ontfanghen. Someghe benijdden deser princen heerlicheit. Ende met ghelde ende met beden soe ghevoerense soe yeghen des keysers provoost48 dat hise voer de keyser soude wroeghen49 van groeter mesdaet. Doen dit die provoost alsoe ghedaen hadde, soe werdt die keyser alte gram op die princen ende beval datmense kerkeren soude50 ende dan doden sonder yemens vraghen binnen der selver nacht. Doen die wachter dit den princen51 gheseet hadde, soe werdense alte seer bedroeft ende weenden bitterlec. Doen ghedachte deen van hem drien - dat was Nepocia - hoe dat Sinter 42 Benaming van den rechterlijken ambtenaar, die in een bepaald rechtsgebied (district, baljuwschap) als vertegenwoordiger van den landsheer optreedt, en elders schout of drost genoemd wordt. 43 Kwaad worden. 44 Geringe waarde hechten aan iets. 45 Aan een biechteling voor zijne zonden opgelegde boetedoening. 46 Goddelijke zegen. 47 Handschrift: ‘tonder hoor'. 48 Opziener, hij die als hoofd over iets is aangesteld of aan het hoofd van iets staat. 49 Beschuldigen, aanklagen. 50 Handschrift: 'souden'. 51 Handschrift: ‘prince’.
Claes die drie ontsculdeghe ridders verloste ende hi bat hem dat sine met hem ane roepen souden. Doen riepen si met groter devocien52 op Senter Claes. Opten selven nacht soe quam Nycholaus toten keyser ende seide seer gramelec: Waerom hebdi die princen dus met onrechte ghevaen ende ghevonnest ter doot sonder mesdaet? Haestelec, stant op ende laetse uut gaen! Ende en doedijs niet, ic sal Gode bidden dat hi di enen strijt toe bringhe ende daer saltu in doot gheslaghen wordden ende dan selen di die beesten eten. Die keyser seide: Wie bestu die ons dus bi nachte comes in minen palayse ende dorres53 aldus tot mi spreken? Hi seide: Ic ben Nycholaus, bisscop der stat van Mirrea54. Nycholaus verveerde55 oec den provoost in sinen visioene met eenre verveerleker stemmen ende seide: Du verloren van sinne ende dom van herten, waerom hebstu toe gebracht ende gheconsentheert56 der princen doot? Ganc vollec ende doese verlossen! Ende en doetstuus niet, dinen lichame sal vol levender wormen werdden ende dijn huus sal te hant worden ghedestruweert. Die provoest seide: Wie bestu die dus dreyghende comes? Ende hi seide: Wet dat ic ben Nycholaus, bisscop der stat van Mirrea. Doen die keyser ende die provoest ontwaecten soe seyden si deen den anderen haer visioen. Ende doen sonden si haestelec om die ghevanghene. Ende doen57 seide die keyser toten princen: Wat toeverien coendi dattu ons met dusdaneghen droemen bespottes? Die princen antworden hem dat si neghene toeveraers en waren ende dat si der doot niet verdient en hadden. Die keyser seide hem: Kendi enen bisscop die Nycholaus heet? Doen die princen sinen naem hoerden, soe sloeghen si haer oeghen te hemele ende staken haer handen op ende baden Gode dat hise om Nycholaus verdiente vanden anxte verlossen woude.58 Doen seydense den keyser van Nycholaus heyleghe levene ende van sinen groeten mirraculen. Doen seide die keyser toten princen: Gaet vrilec wech ende danct Gode die u mids Nycholaus bede verlost heeft. Ende draecht59 hem vanden onsen ende bidt hem dat hi mi niet meer en dreyghe maer dat hi Gode voer mi bidde ende voer mijn rike. Cort daerna soe quamen dese drie princen met groeter blijscap tot60 Nycholaus. Si vielen te hant neder voer sijn voete ende seyden: Warelec du best een groet vrient Gods ende een ghewarich minnare Jhesu Cristi. 52 Innigheid, met godgewijde stemming. 53 durven, de moed hebben. 54 De 'e' in Mirrea in superscript. 55 Vrees aanjagen aan iemand. 56 Toestemmen in iets, inwilligen. 57 Handschrift: 'die k' geschrapt. 58 Handschrift: 'die' geschrapt. 59 Meedelen.
Ende sij seiden hem watter gheschiet was. Doen Nycholaus ghehoort ende verstaen hadde die saken, hi stac sijn handen te hemel werdt ende seide: Here Jhesu, ic love ende dancke u grotelec. Hi leerde den princen wel te doene. Hi benedijse ende sant se ten keyser weder. Nycholaus leefde altijd in groeter heylicheit. Ende als dien tijt quam dat hem God halen woude in sijn ewich leven uut deser ellendegher werelt - dat verstont Nycholaus inden geeste - doen bat hi onsen here dat hi hem senden woude sinen heyleghen inghel. Ende hi sloech sijn hoeft neder ende hi sach den inghel tot hem comen met groeter claerheit. Hi las desen salm: Heere, ic hebbe ghehoept in dij ende ic ben niet wordden confuys.61 Ende int leste seide hi: Heere, in dinen handen bevelic minen geest. Dat was int Jaer ons heren C.C.C.C ende XLIIJ. Doen hoordemen daer hemelsche melodye. Doen was hij begraven in een marberen tomme.62 Ende uut sinen hoefde vloeyde olye ende water als een fonteyne ende uut sinen voeten. Ende noch op den dach van heden, soe vloeyt uut sinen leden olye die crachtich es yeghen vele ziecheiden. Na hem quam een goet man, die bisscop was. EXEMPEL Dese werdt verdreven vanden quaden menschen ende daerom liet die olie uut Sinter Claes haer vloyen. Ende doen hi weder ghehaelt was, so vloeyde die olye weder alsoe si te voeren ghedaen hadde. Na vele tijts, soe destruweerden die Turken die stat van Mirrea ende
XLVIIJ
ridders van Berrea die voeren derwerdt. Ende vier monke toenden hem Sinter Claes tomme ende si dadense op ende vonden sijn beene vloeynde van olien. Ende sij voerdense met groeter eersamheit te Berrea werdt. Dat was inden jare ons heren M ende LXXVIJ. EXEMPEL Een out man was ende die ontleende ghelt aen enen Jode ende hi swoer hem op Sinter Claes outaer, omdat hij anders en ghenen borghe en hadde, dat hijt hem weder gheven soude alsoe saen63 als hi conste. Ende omdat hi dat ghelt te langhe besichde ende onder hielt, soe hiescht64 hem die Jode. Die man seide dat hi hem tghelt betaelt hadde. Die Jode riepen ten vonnesse ende men wijsde den man dat hi sweren moeste. Die man hadde met hem bracht enen holen 60 Handschrift: tot 'f' Nycholaus. 61 In verwarring gebracht. 62 Het graf. 63 Spoedig. 64 Eisde.
stoc dien hi al vol ghemalen tgouds ghedaen hadde als oft hine plaghe te beseghene. Ende doen hi den eedt dede, soe gaf hi den Jode dien stoc te houdene. Ende hi swoer dat hi hem meer ghegeven hadde dan hi hem sculdich was. Doen hi ghesworen hadde hiesch hi sinen stoc weder ende die Jode die dese scalcheit niet en wiste, gaffen hem weder. Doen dese, die dese bedrieghenesse ghedaen hadde, wederkeerde tot sinen huyse, soe viel hi van vake op enen wechsceede neder ende ontsliep. Ende een waghen die daer ghevaren quam doeddene ende brac den stoc daer tgout in was. Ende tgout stortte uute. Doen dat die Jode hoorde, quam hi haestelec derwerdt. Ende doen hi dese loesheit65 sach, verwonderes hem. Ende hem rieden vele lieden dat hi tgout te hem werdt name, maer hi en woude, ten ware dat die man, dier doot ware, bi Senter Claes verdiente levende wordde. Ende hi seyde, waert dat alsoe ghesciede, hi soude hem doen doepen ende wordden kersten. Die man die doot was, stont op te hant ende die Jode werdt ghelovich ende ghedoept in Cristus name EXEMPELE Een ander Jode sach die groete cracht van Sinter Claes ende die groete mirraculen. Hi dede maken een beeldie66 ende settet binnen sinen huyse. Ende als hi yet verre ghinc, soe beval hi hem alle sijn goet met dreyghene ende seide dese wordde, oft des ghelijc: Siet Nycholaus, ic bevele u alle mijn goet te wachtene.67 Op een tijt doen die Jode wech was ende hi Senter Claes sijn goet met desen woerden bevolen hadde en waert dat hijt niet wel en wachte, hi soude hem wreken over hem met slaghen ende met gheeselen, soe quamen dieven ende nament hem al ende lieten daer alleen die beeldie.68 Doen die Jode quam ende hi sach dat hi gheroeft was, sprac hi desen beeldie69 toe in deser manieren aldus: Her Nycholaus, en settic u niet in minen huyse dat ghi mijn goet wachten sout van den dieven. Waerbi lietstu dit doen ende en verbodest hem niet? Hierom seldi ghedoeghen grote tormenten, want ghi selt dat ghelden voer die dieve. Ende alsoe saelic mijn scade verhalen in dinen tormenten ende vercuelen minen gramscap in dinen slaghen. Aldus begreep die Jode dat beeldie70 ende hij sloecht ende gheeselet seere. Hoort hier dat seer te verwonderen es! Daer die dieven dat goet deylden dat si den Jode ghestolen hadden, soe oppenbaerde hem Sinter Nycholaus des 65 Bedrieglijkheid, valschheid. 66 Sic. Lees beelde. 67 Bewaken. 68 Handschrift: 'beeldie'. 69 Handschrift: 'beeldie'.
ghelike sprekende: Waerbi ben ic om uwen wille dus seer ghegeeselt ende gheslaghen? Waerbi heb ic sus vele tormenten gheleden? Siet hoe mijn lichame ghewefelt71 es ende siet hoe roet dat hi es van bloede. Gaet vollec ende ghevet al weder dat ghi ghenomen hebt oft anders sal die wrake Gods op u comen ende u mesdaet sal dan oppenbaer werdden. Ende elc van u sal werden ghehanghen. Die dieven seiden: Wie bestu die dusdanen dinghen segt tot ons? Ende hi seide: Ic ben Nycholaus, Gods knecht, die die Joden om sijn goet dat ghi ghenomen hebt aldus fellec heeft gheslaghen ende ghegheeselt. Si werden vervaert ende quamen toten Jode ende seyden hem dat groet mirakel. Die Jode seyde hem wat hi der beeldien72 ghedaen hadde.73 Doen gaven sij hem alle sijn goet weder. Dus so quamen die dieven tot gherechten rouwe ende die Jode werdt ghedoept ende ontfinc kersten gheloeve. EEN EXEMPELE Het was een man die alle jare alte groetelec vierde Sinter Claes feeste om sijns kints wille, dat ter scolen ghinc. Op enen tijt soe bereydde dies kints vader een groete maeltijt ende noedde vele clerken. Ende die duvel benijdde dit ende quam voer die doore in pelgrijms abijt ende bat daer om een aelmoesene. Die vader beval haestelec sinen kinde dat hi dien pelgrijm74 een aelmoesene gave. Dat kint haeste hem ende en vant den pelgrijm niet, maer hi volchde hem na. Ende alst comen was op enen75 weeghscede, so begreep die duvel dat kint ende verworghet. Doen dat die vader hoorde, versuchte hi seere ende nam den lichame ende leydene in een camere. Ende van groeten rouwe begonste hi te roepene ende te segghene: O suete kint, hoe eest aldus met di? O sente Nycholaus, es dit den loen vander eeren die ic u76 langhe ghedaen hebbe? Ende doen hi dit ende des ghelijc seide, soe verwecte dat kint als uut enen slape ende ontdede77 sijn oeghen ende stont op ende wandelde. EEN EXEMPELE
70 Handschrift: 'beeldie'. 71 Met striemen, wonden bedekt. 72 Handschrift: 'beeldien'. 73 Handschrift: 'hadden'. 74 Handschrift: 'met' geschrapt. 75 Handschrift: 's weeghscede'. 76 Handschrift: 'u' superscript. 77 Openen.
Een edel man was ende die bat Sinter Claes dat hi hem eenen sone impetreren78 woude van Gode. Ende hi gheloefde dat hi tkint tot sijnre kerken bringhen soude ende soude hem offeren enen gulden nap. Die sone werdt gheboren ende die vader dede enen nap maken. Ende omdat die nap hem alte seer wel ghenoechde79, soe behielt hine te sinen beseghene ende hi dede enen anderen nap maken die alsoe vele werdt was. Ende doen voeren si te scepe tot sinter Nycholaus kerke weert. Die vader hiet sinen soene dat hi hem water gave in dien nap die hi eerstwerf maken dede. Ende doen tkint water sceppen soude, soe vielt metten nappe in die zee ende voer wech. Ende sijn vader beweendene bitterlec, maer hi dede sine gheloeften. Ende doen hi tot Sinter Nycholaus outaer quam ende hi den anderen nap offerde, soe viel hi van den outare als oft menne daer af gheworpen hadde. Doen hief hine weder op ende settene op den outaer. Ende hi werdt weder af gheworpen. Ende hi hieffene derdewerf op ende settene weder op den outaer. Ende hi werdt derdewerf af gheworpen. Hier in hadden si alte groeten verwonderen. Ende die vader werdt alte seere bedruct ende riep op Senter Clase. Doen quam daer te hant dat kint ende brochte den eersten nap in sine hande. Ende seyde voer hem allen, hoe dat in die zee viel ende dat doen quam Sinte Nycholaus ende hieltene op dat hi niet en verdranc, noch niet ghequetst en was. Die vader wert seer verblijt ende offerde beide die nappen Senter Clase.
78 Verkrijgen, winnen. 79 Vermaakte.
