Didactiek van het vreemdetalenonderwijs
Verder lezen
Erik Kwakernaak
u i t g e v e r ij coutinho bussum 2009
c
Verder lezen hoort bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs van Erik Kwakernaak © 2009 Uitgeverij Coutinho b.v. Alle rechten voorbehouden. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro). Uitgeverij Coutinho Postbus 333 1400 AH Bussum
[email protected] www.coutinho.nl Noot van de uitgever Wij hebben alle moeite gedaan om rechthebbenden van copyright te achterhalen. Personen of instanties die aanspraak maken op bepaalde rechten, wordt vriendelijk verzocht contact op te nemen met de uitgever. ISBN 978 90 469 0137 3 NUR 842/846
u i t g e v e r ij coutinho
c
Verder lezen
Inleidingen en handboeken vreemdetalendidactiek Appel, R. & A. Vermeer (1996) Tweede-taalverwerving en tweede-taalonderwijs. Bussum: Coutinho. Brown, H. D. (2001) Teaching by principles. An interactive approach to language pedagogy. White Plains, N.Y.: Longman. Cook, V. (2008) Second language learning and language teaching. London: Hodder. Johnson, K. (2001) An introduction to foreign language learning and teaching. Harlow, Essex: Pearson. Oskam, S. (1997) Praktische didactiek voor Engels in het basisonderwijs. Bussum: Coutinho. Richards, J.C. & T.S. Rodgers (2001) Approaches and methods in language teaching. Cambridge: Cambridge University Press. Richards, J.C. & W.A. Renandya (2002) Methodology in language teaching. An anthology of current practice. Cambridge: Cambridge University Press. Staatsen, F. (2009). Moderne vreemde talen in de onderbouw (4e druk). Bussum: Coutinho. Willis, J. (1996) A framework for task-based learning. Harlow, Essex: Longman.
Inleidingen in vreemdetaalverwervingsonderzoek Bot, K. de, W. Lowie & M. Verspoor (2005) Second language acquisition. An advanced resource book. London, New York: Routledge. Doughty, C.J. & M.H. Long (eds). (2003) The handbook of second language acquisition. Malden: Blackwell. Ellis, R. (1990) Instructed second language acquisition. Oxford: Blackwell. Ellis, R. (1994) The study of second language acquisition. Oxford: Oxford University Press. Gass, S. & L. Selinker (2008) Second language acquisition. An introductory course. New York, London: Routledge. Hufeisen, B. & G. Neuner (1999) Angewandte Linguistik für den fremdsprachlichen Deutschunterricht. Berlin: Langenscheidt. Larsen-Freeman, D.E. & M.H. Long (1991) An introduction to second language acquisition research. London: Longman. Saville-Troike, M. (2006) Introducing second language acquisition. Cambridge: Cambridge University Press.
Websites Database met verwijzingen naar vakliteratuur (bibliografische gegevens en korte inhoudsbeschrijvingen): www.hum.leidenuniv.nl/expertisecentrum-mvt/documentatiecentrum/online-documentatiecentrum.html
u i t g e v e r ij coutinho
c
Verder lezen bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 3/12
Vereniging van Leraren in Levende Talen, tijdschriften Levende Talen Magazine en Levende Talen Tijdschrift: www.levendetalen.nl Ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap: www.minocw.nl Examenprogramma’s, regelingen: www.examenblad.nl Leermiddelen: www.leermiddelenplein.nl Site voor leerlingen en docenten in alle vakken: www.digischool.nl Duits: www.duits.de www.duitslandweb.nl www.goethe-institut.de Engels: www.britishcouncil.org Frans: www.franszelfsprekend.nl www.maisondescartes.com www.alliance-francaise.nl Spaans: www.cervantes.es
u i t g e v e r ij coutinho
c
Verder lezen bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 4/12
Deel I Achtergronden 1
Belangrijke begrippen Bausch, K-R., H. Christ, H-J. Krumm (eds.) (2003) Handbuch Fremdsprachenunterricht. Tübingen/ Basel: Francke. Byram, M. (ed.) (2000) Routledge encyclopedia of language teaching and learning. London, New York: Routledge.
2
Vto en natuurlijke vreemdetaalverwerving Apeltauer, E. (1997) Grundlagen des Erst- und Fremdsprachenerwerbs. Berlin: Langenscheidt. Bimmel, P. & U. Rampillon (2000) Lernerautonomie und Lernstrategien. Berlin: Langenscheidt. Cohen, A. (1998) Strategies in learning and using a second language. London: Longman. Dörney, Z. (2005) The psychology of the language learner. Individual differences in second language acquisition. Mahwah, NJ: Erlbaum. Dörney, Z. (2006) Individual differences in second language acquisition. AILA Review 19/1, 42-68. Fremdsprache Deutsch 8 (1993) Lernstrategien. Ismaning: Hueber. Han, Z. (2004) Fossilization in adult second language acquisition. Clevedon: Multilingual Matters. Kleppin, K. (1998) Fehler und Fehlerkorrektur. Berlin: Langenscheidt. O’Malley, J.M. & A. Chamot (1990) Learning strategies in second language acquisition. Cambridge: Cambridge University Press. Oxford, R.L. (1990) Language learning strategies. What every teacher should know. Boston, MA: Heinle & Heinle. Randall, M. (2007) Memory, psychology and second language learning. Amsterdam, Philadelphia: Benjamins.
3 Luisteren en lezen: hoe dat werkt, en oefenparameters Anderson, A. & T. Lynch (1988) Listening. Oxford: Oxford University Press. Gelderen, A. van, R. Schoon & M. Stevenson (2003) Lezen en schrijven in eerste en vreemde taal. Een introductie op het NELSON-project. Levende Talen Tijdschrift 4 (3), 3-11. Graham, S. (2006) Listening comprehension. The learner’s perspective. System 34 (2), 165-182. Poelmans, P. (2003) Luisteren in een tweede taal. Het effect van twee mogelijke trainingsmethodes. Levende Talen Tijdschrift 4 (3), 30-37. Vandergrift, L. (2006) Second language listening. Listening ability or language proficiency? The Modern Language Journal 90 (1), 6-18.
4
Spreken en schrijven: hoe dat werkt, en oefenparameters Bygate, M. (1991) Speaking. Oxford: Oxford University Press. Levelt, W.J.M. (1989) Speaking: from intention to articulation. Cambridge, Mass.: MIT Press. Schoonen, R., A. van Gelderen, K. de Glopper, J. Hulstijn, A. Simis & P. Snellings (2003) First language and second language writing. The role of linguistic fluency, linguistic knowledge and metacognitive knowledge. Language Learning 53 (1), 165-202. u i t g e v e r ij
coutinho
c
Verder lezen bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 5/12
5
Toetsen Bolton, S. (1996) Probleme der Leistungsmessung. Lernfortschrittstests in der Grundstufe. Berlin: Langenscheidt. Fremdsprache Deutsch 34 (2006) Kompetenzen testen, prüfen, zertifizieren. Ismaning: Hueber. Fulcher, G. & F. Davidson (2007) Language testing and assessment. An advanced resource book. London, New York: Routledge. Gardenghi, M. & M. O’Connell (eds.) (1997) Prüfen, Testen, Bewerten im modernen Fremdsprachenunterricht. Frankfurt/Main: Peter Lang. McNamara, T. (2000) Language testing. Oxford: Oxford University Press.
6
Curriculum en leergang Ellis, R. (2003) Task-based language learning and teaching. Oxford: Oxford University Press. Fremdsprache Deutsch 38 (2008) Fremdsprachen lernen. Theorien und Modelle. Ismaning: Hueber. Hunfeld, H. & G. Neuner (1993) Methoden des fremdsprachlichen Unterrichts. Berlin: Langenscheidt. Kwakernaak, E. (2008) Hoe zet je een mvt-programma op? Levende Talen Magazine 95 (3), 5-8. Nation, I.S.P. (2009) Language curriculum design. New York: Routledge. Drempelniveaupublicaties Baldegger, M., M. Müller, G. Schneider in Zusammenarbeit mit A. Näf (1980) Kontaktschwelle Deutsch als Fremdsprache. Berlin: Langenscheidt. Coste, D., J. Courtillon, V. Ferenczi, M. Martins-Baltar, E. Papo (1976) Un niveau-seuil. Paris: Hatier. Ek, J.A. van (1977) The Threshold Level for modern language learning in schools. London: Longman. Ek, J.A. van, J.L.M. Trim (1991a) Threshold Level 1990. Cambridge: Cambridge University Press. Ek, J.A. van, J.L.M. Trim (1991b) Waystage 1990. Cambridge: Cambridge University Press. Ek, J.A. van, J.L.M. Trim (2000) Vantage Level. Cambridge: Cambridge University Press. Galli de Paratesi, N. (1981) Livello soglia per l’insegnamento dell’italiano come lingua straniera. Strasbourg: Council of Europe. Slagter, P.J. (1979) Un nivel umbral. Strasbourg: Council of Europe. Wynants, A. (1985) Drempelniveau Nederlands als vreemde taal. Strasbourg: Council of Europe. Europees Referentiekader en daarop gebaseerde publicaties A Common European Framework of Reference for Languages (2001) Strasbourg: Council of Europe. Download: http://www.coe.int/t/dg4/linguistic/Source/Framework_EN.pdf. Beaco, J.-C., S. Bouquet & R. Porquier (2004) Niveau B2 pour le Français. Un référentiel. Paris: Didier. Beaco, J.-C., M. De Ferrari, G. Lhote & C. Tagliante (2006) Niveau A1.1 pour le Français. Référentiel et certification (DILF) pour les premiers acquis en Français. Paris: Didier. Beaco, J.-C. & R. Porquier (2007) Niveau A1 pour le Français. Un référentiel. Paris: Didier. Beaco, J.-C. & R. Porquier (2008) Niveau A2 pour le Français. Un référentiel. Paris: Didier. Glabionat, M., M. Müller, H. Schmitz, P. Rusch & L. Wertenschlag (2005) Profile Deutsch. Berlin: Langenscheidt. u i t g e v e r ij
coutinho
c
Verder lezen bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 6/12
Instituto Cervantes (2006) Plan curricular del Instituto Cervantes. Niveles de referencia para el español. Madrid: Biblioteca Nueva. Liemberg, E., D. Meijer (red.) (2004) Taalprofielen. Enschede: NaB-MVT. Download: http://www. nabmvt.nl/publicaties/00012. Nederlandse Taalunie (2006) Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen: Leren, Onderwijzen, Beoordelen. Den Haag: Nederlandse Taalunie. Download: http://taalunieversum.org/onderwijs/publicaties/gemeenschappelijk_europees_referentiekader/ gemeenschappelijk_europees_referentiekader.pdf.
7
Het vto in maatschappelijk perspectief Kuiper, W. (1961) Historisch-didactische aspecten van het onderwijs in het Duits. Beschouwingen over de ontwikkeling van het Hoogduits als leervak op de Nederlandse scholen voor voorbereidend hoger en middelbaar onderwijs. Groningen: J.B. Wolters. Kwakernaak, E. (1996) Literatuur in het vreemde-talenonderwijs: allang een vak apart. In: Moor, W. de & I. Bolscher (red.). Literatuuronderwijs in het studiehuis. Bijdragen tot de ontwikkeling van vakoverstijgend en geïntegreerd literatuuronderwijs. Den Haag: NBLC, 37-47. Kwakernaak, E. (1997) Vernieuwing en leermiddelen in het vreemdetalenonderwijs. Levende Talen 524, 547-552. Kwakernaak, E. (2004) Professionaliteit van docenten moderne vreemde talen. Levende Talen Tijdschrift 5 (2), 3-16. Noordegraaf, J. & F. Vonk (1993) Five hundred years of foreign language teaching in the Netherlands 1450-1950. Amsterdam: Stichting Neerlandistiek VU. Rombouts, S. (1937) Waarheen met ons vreemde-talenonderwijs. Historisch-psychologisch-didactische beschouwing. Tilburg: Drukkerij van het Jongensweeshuis. Vos, J. & J. van der Linden (2004) Waarvan akte. Geschiedenis van de MO-opleidingen, 19121987. Assen: Van Gorcum. Wilhelm, F.A. (2005) English in the Netherlands. A history of foreign language teaching 18001920. With a bibliography of textbooks. Utrecht: Gopher.
u i t g e v e r ij coutinho
c
Verder lezen bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 7/12
Deel II Vaardigheden 8 Leesvaardigheid Day, R. & J. Bamford (1998) Extensive reading in the second language classroom. Cambridge: Cambridge University Press. Hudson, T. (2007) Teaching second language reading. Oxford: Oxford University Press. Nation, I.S.P. (2008) Teaching ESL/EFL reading and writing. New York: Routledge. Nuttall, C. (1996) Teaching reading skills in a foreign language (2nd ed.). London: Heinemann. Westhoff, Gerard (1997) Fertigkeit Lesen. Berlin: Langenscheidt.
9 Luistervaardigheid Buck, G. (2001) Assessing listening. Cambridge: Cambridge University Press. Dahlhaus, B. (1993) Fertigkeit Hören. Berlin: Langenscheidt. Fremdsprache Deutsch 7 (1993) Hörverstehen. Ismaning: Hueber. Nation, I.S.P. & J. Newton (2009) Teaching ESL/EFL listening and speaking. New York: Routledge. Nunan, D. & L. Miller (eds.). (1995) New ways in teaching listening. Washington DC: TESOL. Rost, M. (1990) Listening in language learning. London, New York: Longman.
10
Schrijfvaardigheid Cumming, A. (2001) Learning to write in a second language. Two decades of research. International Journal of English Studies 1 (2), 1-23. Kast, B. (1999) Fertigkeit Schreiben. Berlin: Langenscheidt. Kroll, B. (1994) Second language writing. Research insights for the classroom. Cambridge: Cambridge University Press. Nation, I.S.P. (2008) Teaching ESL/EFL reading and writing. New York: Routledge.
11
Gespreks- en spreekvaardigheid Dauvillier, C. & D. Lévy-Hillerich (2004) Spiele im Deutschunterricht. Berlin: Langenscheidt. Fremdsprache Deutsch 14 (1996) Sprechen. Ismaning: Hueber. Fulcher, G. (2003) Testing second language speaking. Harlow, Essex: Pearson Longman. Haamberg, R., K. Hofman, E. Maaswinkel & A. Rödiger (2008a) Doeltaal = voertaal. Een handreiking voor mvt-docenten. Levende Talen Magazine 95 (1), 5-8. Haamberg, R., K. Hofman, E. Maaswinkel & A. Rödiger (2008b) Doeltaal = voertaal. Voor en tegens. Levende Talen Magazine 95 (2), 11-14. Houtman, K. (2006a) Een-minuut-spreekbeurten. Spreekvaardigheidstraining voor alle talen op alle niveaus. Levende Talen Magazine 93 (2), 8-9. Houtman, K. (2006b) Een-minuut-spreekbeurten en de beoordeling van spreekvaardigheid. Levende Talen Magazine 93 (3), 11-13. Hughes, R. (2002) Teaching and researching speaking. London: Pearson. Klippel, F. (2000) Keep talking. Cambridge: Cambridge University Press.
u i t g e v e r ij coutinho
c
Verder lezen bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 8/12
Kwakernaak, E. (1993) Spreekvaardigheid: doelen, toetsing en training. Levende Talen 482, 393400. Kwakernaak, E. (2007) De doeltaal als voertaal, een kwaliteitskenmerk. Levende Talen Magazine 94 (2), 12-16. Littlewood, W. (1992) Teaching oral communication. A methodological framework. Oxford: Blackwell. McCarthy, M. & A. O’Keeffe (2004) Research in the teaching of speaking. Annual Review of Applied Liguistics 24, 26-34. Nation, I.S.P. & J. Newton (2009) Teaching ESL/EFL listening and speaking. New York: Routledge. Schatz, Heide (2005) Fertigkeit Sprechen. Berlin: Langenscheidt.
u i t g e v e r ij coutinho
c
Verder lezen bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 9/12
Deel III Deelvaardigheden 12
Uitspraak en spelling Berkel, A.J. van (1990) Orthodidactische gids voor het vreemde-talenonderwijs. Muiderberg: Coutinho. Berkel, Ans van (1999) Niet van horen zeggen. Leren spellen in het Engels als vreemde taal. Bussum: Coutinho. Berkel, Ans van (2006) Orthodidactiek van het Engels. Bussum: Coutinho. Berkel, Ans van, E. Wiers & R. Hoeks-Mentjens (2008) Dyslexie en talenonderwijs. Levende Talen Magazine 85/special. Download: www.levendetalen.nl/docs/200810122218314423.pdf?&taal=&w
[email protected]&password=9999&groups=VLLT. Celce-Murcia, M., D. Brinton & J. Goodwin (1996) Teaching pronunciation. A reference for teachers of English to speakers of aother languages. Cambridge: Cambridge University Press. Dieling, H. & U. Hirschfeld (2003) Phonetik lehren und lernen. Berlin: Langenscheidt. Flege, J.E., C. de Schirru & I.R. Mackay (2003) Interaction between the native and second language phonetic subsystems. Speech Communication 40 (4), 487-491. Fremdsprache Deutsch 12 (1995) Aussprache. Ismaning: Hueber. Kelly, G. (2000) How to teach pronunciation. Harlow, Essex: Pearson. Major, R. (2001) Foreign accent. The ontogeny and phylogeny of second language phonology. Mahwah, NJ: Erlbaum.
13
Woordenschat Beck, I. L., M. G. McKeown & L. Kucan (2002) Bringing words to life. Robust vocabulary instruction. New York, London: Guilford. Bogaards, P. (1994) Le vocabulaire dans l’apprentissage des langues étrangères. Paris: CREDIF. Bogaards, P. & B. Laufer (eds.). (2004) Vocabulary in a second language. Selection, acquisition and testing. Amsterdam: Benjamins. Bohn, Rainer (1999) Probleme der Wortschatzarbeit. Berlin: Langenscheidt. Lewis, M. (1993) The lexical approach. Hove: Language Teaching Publications. Lewis, M. (1996) Implementing the lexical approach. Hove: Language Teaching Publications. Mondria, J.-A. & S. Mondria-de Vries (1994) Efficiently memorizing word with the help of word cards and ‘hand computer’: Theory and applications. System 22 (1), 47-57. Mondria, J.-A. (1996) Vocabulaireverwerving in het vreemde-talenonderwijs. De effecten van context en raden op de retentie. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen. Mondria, J.-A. (2006) Mythen over vocabulaireverwerving. Levende Talen Tijdschrift 7 (4), 3-11. Mondria, J.-A. & S. Mondria-de Vries (1997) Het leren van woorden in het vreemde-talenonderwijs: toepassingen voor het studiehuis. Tilburg: Mesoconsult. Mondria, J.-A. & B. Wiersma (2004) Receptive, productive, and receptive+productive L2 vocabulary learning: What difference does it make? In: Bogaards, P., B. Laufer (eds), Vocabulary in a second language: Selection, acquisition and testing. Amsterdam: Benjamins. Müller, B.D. (1994) Wortschatzarbeit und Bedeutungsvermittlung. Berlin: Langenscheidt. Nation, P. (1990) Teaching and learning vocabulary. Boston: Heinle & Heinle.
u i t g e v e r ij coutinho
c
Verder lezen bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 10/12
Nation, P. (1991) Learning vocabulary in another language. Cambridge: Cambridge University Press. Nation, P. (ed.). (1994) New ways in teaching vocabulary. Alexandria, Virginia: TESOL. Schmitt, N. (2000) Vocabulary in language teaching. Cambridge: Cambridge University Press. Thornbury, S. (2002) How to teach vocabulary. Harlow, Essex: Longman.
14
Grammatica Andringa, S. (2007) Grammaticaonderwijs en de ontwikkeling van tweedetaalvaardigheid. Levende Talen Tijdschrift 8 (1), 23-29. De Keyser, R. (2005) What makes learning second-language grammar difficult? A review of issues. Language learning 55 (suppl. 1), 1-25. Ellis, R. (1990) Instructed second language acquisition. Oxford: Blackwell. Ellis, R. (ed.). (2001) Form-focused instruction and second language learning. Oxford: Blackwell. Ellis, R., S. Loewen, & R. Erlam (2006) Implicit and explicit corrective feedback and the acquisition of L2 grammar. Studies in Second Language Acquisition 28, 339-351. Fremdsprache Deutsch 9 (1993) Lebendiges Grammatiklernen. Ismaning: Hueber. Funk, H. & M. Koenig (1991) Grammatik lehren und lernen. Berlin: Langenscheidt. Kuiken, F. & I. Vedder (1995) Grammatica opnieuw bekeken. Over de rol en aanpak van grammatica in tweede- en vreemde-taalonderwijs. Amsterdam: Meulenhoff Educatief. Kwakernaak, E. (1996) Grammatik im Fremdsprachenunterricht. Geschichte und Innovationsmöglichkeiten am Beispiel Deutsch als Fremdsprache in den Niederlanden. Amsterdam: Rodopi. Kwakernaak, E. (2008) Wetenschappelijke trends en grammaticaverwerving. Levende Talen Magazine 95 (4), 5-8. Pennington, M.C. (ed.) (1995) New ways in teaching grammar. Alexandria, Virgina: TESOL. Thornbury, S. (1999) How to teach grammar. Harlow, Essex: Pearson. VanPatten, B. (1996) Input processing and grammar instruction in second language acquisition. Norwood, NJ: Ablex. Zijlmans, L. (2003) Welles Nietes. Didactische grammatica voor NT2-docenten. Amsterdam, Antwerpen: Intertaal.
u i t g e v e r ij coutinho
c
Verder lezen bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 11/12
Deel VI Kennis van land en volk, literatuur 15
Kennis van land en volk Biechele, M. & A. Padrós (2003) Didaktik der Landeskunde. Berlin: Langenscheidt. Buttjes, D., M. Byram (eds) (1991) Mediating Languages and Cultures: Towards an Intercultural Theory of Foreign Language Education. Clevedon: Multilingual Matters. Byram, M., C. Morgan and colleagues (1994) Teaching-and-Learning Language-and-Culture. Clevedon etc.: Multilingual Matters. Byram, M. (1997) Teaching and Assessing Intercultural Competence. Clevedon etc.: Multilingual Matters. Fremdsprache Deutsch 6 (1992) Landeskunde. www.edition-deutsch.de Fremdsprache Deutsch 18 (1998) Landeskundliches Lernen. Ismaning: Hueber. Fremdsprache Deutsch 37 (2007) Plurizentrik im Deutschunterricht. Ismaning: Hueber. Jong, W. de (1996) Open Frontiers. Teaching English in an intercultural context. Oxford: Heinemann. Lüger, H.-H. Routinen und Rituale in der Alltagskommunikation. Berlin: Langenscheidt. Macaire, D. & W. Hosch (1996) Bilder in der Landeskunde. Berlin: Langenscheidt. Oudenhoven, J.P. van (2008) Crossculturele psychologie. De zoektocht naar verschillen en overeenkomsten tussen culturen. Bussum: Coutinho. Tang, Y. (2006) Beyond behavior. Goals of cultural learning in the second language classroom. The Modern Language Journal 90/1, 86-99.
16 Literatuur Bischof, M., V. Kessling & R. Krechel (1999) Landeskunde und Literaturdidaktik. Berlin: Langenscheidt. Bolscher, I., J. Dirksen, H. Houkes & S. van der Kist (2004) Literatuur en fictie. Een didactische handreiking voor het voortgezet onderwijs. Leidschendam: Biblion. Ehlers, S. (1991) Lesen als Verstehen. Berlin: Langenscheidt. Fremdsprache Deutsch 27 (2002) Kinder- und Jugendliteratur. Ismaning: Hueber. Fremdsprache Deutsch 11 (1994) Literatur im Anfängerunterricht. Ismaning: Hueber. Geljon, C. (1996) Literatuur en leerling. Een praktische didactiek voor het literatuuronderwijs. Bussum: Coutinho.
u i t g e v e r ij coutinho
c
Verder lezen bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 12/12
