Deze maatregelen staan beschreven in de beleidsvisie drugspreventie die staatssecretaris Van Rijn heeft aangeboden aan de Tweede Kamer

k i j k e n

Nieuwsschrift - geknipte inspiratie over en voor het sociaal domein Fris denken & dwars kijken

Van Rijn wil ouders helpen om drugsgebruik bespreekbaar te maken Bron: VWS 151104

De eigen kracht van mensen en hun organisaties versterken, energie mobiliseren en een gezamenlijke focus ontwikkelen, dat is de missie en kwaliteit van de medewerkers van Vondel & Nassau. Werkend vanuit maatschappelijke betrokkenheid pakken zij - samen met u - organisatie- en samenlevingsvraagstukken pragmatisch en resultaatgerichte aan.

Drugsgebruik door hun kinderen lijkt voor veel ouders een taboe onderwerp. Staatssecretaris Martin Van Rijn (VWS) wil ouders helpen om daar verandering in te brengen en drugs wel bespreekbaar te maken. Er komt onder andere een speciale website met tips voor ouders en via scholen wordt het aangekaart op ouderavonden. Van Rijn gaat om tafel met burgemeesters – om te beginnen van de vier grote steden – om samen te kijken hoe drugsgebruik effectiever kan worden bestreden.

Hebt u collega's die de nieuwsflits ook willen ontvangen? Mail dan even uw mailadres naar [email protected] Wilt u de nieuwsflits niet meer ontvangen: stuur ook dan even een berichtje naar hetzelfde mailadres.

Deze maatregelen staan beschreven in de beleidsvisie drugspreventie die staatssecretaris Van Rijn heeft aangeboden aan de Tweede Kamer. Grote zorgen Staatssecretaris Van Rijn: “Ik maak me grote zorgen over ontwikkelingen in het drugsgebruik onder jongeren en jongvolwassenen die veel uitgaan. Het is voor deze groep heel normaal om tijdens zo’n gelegenheid drugs te gebruiken. Zij lopen daarmee grote risico’s. Ook zogenoemde uitgaansdrugs kunnen levensgevaarlijk zijn, zeker in de sterke dosering die nu vaak voorkomt. We gaan jongeren beter informeren en ouders helpen om met hun kinderen hierover het gesprek aan te gaan. Uitgaan en drugs moeten geen normale combinatie zijn.” Drugs zijn bloedlink

Jaargang 3 | Aflevering 41

DWARS

10 november 2015 Van Rijn: “We moeten samen deze normalisering van drugs een halt toe roepen: landelijke en lokale overheid, feestorganisatoren, café- en clubeigenaren, scholen, professionals en ouders. Ik hoor uit gesprekken met professionals en jongeren dat ouders vaak helemaal niet weten dat hun kind drugs gebruikt. Daar moet echt verandering in komen want drugs zijn bloedlink. Ik begrijp heel goed dat het helemaal niet zo simpel is maar drugs moeten een onderwerp zijn om het over te hebben. Net zoals je praat met je kinderen om hen te beschermen tegen de gevaren van roken of alcohol.” Drugsgebruik effectiever bestrijden Van Rijn gaat om tafel met burgemeesters - om te beginnen van de vier grote steden – om te kijken hoe samen effectiever kan worden opgetreden tegen drugsgebruik op feesten en evenementen. Veel organisatoren van evenementen en eigenaren van clubs nemen al hun verantwoordelijkheid om drugsgebruik te beperken en drugshandel tegen te gaan. Bijvoorbeeld door met gemeenten afspraken te maken over drugscontroles bij de ingang en het regelen van goede voorlichting door bijvoorbeeld Celebrate Safe. De staatssecretaris komt in het voorjaar met een Handreiking Drugs en Alcohol op evenementen. Deze biedt gemeenten handvatten voor een gezond en veilig verloop van Jaargang 3 | aflevering 41 | pagina 1

Alles verandert, zelfs de manier waarop Aantal meldingen over langdurige zorg is toegenomen Bron: nieuwsbericht 151104 De toegang tot de langdurige zorg verloopt nog steeds stroef. De koepelorganisaties van patiënten en cliënten in de zorg hebben in het derde kwartaal meer vragen, problemen en klachten gekregen over de transitie dan in de eerste twee, afzonderlijke kwartalen van 2015. Zij roepen de verantwoordelijke uitvoerders op om snel de toegang tot zorg en ondersteuning en de uitvoering op orde te hebben, omdat het overgangsrecht in de langdurige zorg binnenkort afloopt. Dit blijkt uit het rapport Meldingen veranderingen in de zorg, van Ieder(in) (koepelorganisatie voor mensen met een beperking of chronische ziekte), Patiëntenfederatie NPCF en Landelijk Platofrm GGz (LPGGz).

De betrokken organisaties kregen in het derde kwartaal zo’n 10.800 meldingen over de toegang tot de langdurige zorg, bij het gezamenlijke informatiepunt van NPCF, Ieder(in) en LPGGz (het Nationaal Zorgnummer), bij Per Saldo, MEE, de Koepel Wmo-raden, Unie KBO en de meldingen van het signaalpunt Zorg Verandert. Veel mensen die bij gemeente, zorgverzekeraar of zorgkantoor aankloppen voor zorg, hulp en ondersteuning ervaren wachttijden en gebrekkige communicatie. De meldingen laten volgens de betrokken organisaties zien "dat verbeteringen in de informatie en bejegening, een versterking van de positie van de cliënt en een verbetering van de uitvoering en het toezicht nodig zijn". Financiën In de hele keten gaat het niet goed, blijkt uit de bevindingen. Het duurt vaak lang voordat mensen weten waar zij met een melding terecht kunnen, voordat er een onderzoek volgt naar het probleem en uiteindelijk een goede beschikking wordt afgegeven. Veel melders zijn niet tevreden over de manier waarop met hen wordt gepraat en de zorg die zij aangeboden krijgen, sluit vaak niet aan bij wat zij nodig hebben. Bovendien kunnen

zij de zorg soms gewoon niet meer betalen. Ook blijkt uit de thuis kunnen wonen en participatie." meldingen dat veel mensen het gevoel hebben dat de financiën De betrokken organisaties doen zes verbetervoorstellen, en lichbelangrijker zijn geworden dan het bieden van goede zorg. ten die uitgebreid toe. Het eerste voorstel: verbeter de informatie, deskundigheid en bejegening. Ze adviseren onder meer om Veel meldingen gaan over keukentafelgesprekken die vooral mensen op meerdere plekken eenduidige informatie te geven gericht zijn op bezuinigen en veel minder op het bieden van over hoe de toegang tot zorg in de Wlz, Wmo, Zvw en Jeugdwet passende zorg. Veel signalen gaan of de huishoudelijke hulp die geregeld is en om mensen al tijdens het keukentafelgesprek te minder wordt of niet meer vanuit de gemeente wordt aangebo- informeren over de mogelijkheden en voorwaarden van een den. Ook gaan veel meldingen over de toegang tot zorg, het pgb. Het tweede voorstel: versterk de positie van de cliënt. Dit doorverwijzen tussen de verschillende 'loketten' kan onder meer door de positie van de zorgvrager te verstevien over de toegang tot een toereikend per- gen in het hele stelsel van zorg, ondersteuning en participatie. soonsgebonden budget (pgb). Zorg voor meer maatwerk Verder zeggen mensen dat wijkteams nog niet Het derde voorstel: verbeter de uitvoering van en toegang tot overal goed functioneren. Wettelijk voorge- Wlz, Zvw, Wmo en Jeugdwet. Hierbij hoort dat er goede toeschreven procedures voor aanvragen van zorg gang wordt geregeld tot de Wlz, Zvw en Wmo en dat degene worden niet altijd nageleefd. Steeds meer melders geven aan die het gesprek voert deskundig en goed toegerust is. Het vierdat zij hun zorg via de rechter moeten afdwingen. Bij zorgkanto- de voorstel: zorg voor meer maatwerk in de zorg thuis, bijvoorren en zorgverzekeraars lopen mensen tegen veel problemen beeld door deze zorg tijdig en op maat beschikbaar te stellen, op, bijvoorbeeld bij de aanvraag van een passend en toereikend met name voor mensen die uit een ziekenhuis of revalidatiecenpgb. "Veel mensen doen melding van een onevenredige stape- trum komen of bij wie de thuissituatie verandert. Een andere tip ling aan eigen bijdragen en een aantal mensen geeft aan af te is zorgen voor professionals "die oplossingsgericht zijn en niet moeten zien van zorg", aldus de opstellers van het rapport. denken vanuit één organisatie of vanuit één wet". Overgangsrecht Het overgangsrecht loopt binnenkort af, waardoor binnenkort ouderen met een bepaalde indicatiestelling moeten kiezen of ze wel of niet in een verzorgingshuis gaan wonen. "Het is dus één minuut voor twaalf voor alle verantwoordelijke uitvoerders om de toegang tot zorg en ondersteuning en de uitvoering op orde te hebben", aldus de koepelorganisaties. Volgens hen laten zowel de meldingen als de casussen in het rapport zien dat veel mensen niet de zorg en ondersteuning ontvangen die zij nodig hebben om mee te doen in de samenleving. "Alle verantwoordelijken moeten nu echt naast deze mensen gaan staan en actie ondernemen om zaken op te lossen. Niet bezuinigingen, systemen of juridische procedures horen daarbij centraal te staan, maar de bedoeling van de hervorming: zorg dichtbij, op maat, integraal, naar eigen vermogen, en gericht op zelfredzaamheid,

Het vijfde voorstel: toets of de voorgestelde zorg voor mensen betaalbaar is. "Informeer mensen via de website van gemeente of zorgkantoor voorafgaand aan een indicatiegesprek over de wettelijk geldende eigen bijdragen." Ook vinden de patiëntenkoepels dat ambtenaren moeten “voorkomen dat mensen die vanwege de onevenwichtige stapeling van kosten dreigen af te zien van zorg”. Het zesde voorstel, tenslotte: verstevig het toezicht op de bedoeling van de wet. Hierbij hoort het analyseren van signalen en meldingen met betrokkenen en deze gebruiken om daar waar de uitvoeringspraktijk niet werkt, verbeteringen te realiseren. Voorkomen moet worden dat individuele burgers via juridische procedures hun recht op passende zorg moeten afdwingen. Verder adviseren de koepels: "Luister naar de vraag van de betrokkenen en laat deze vraag leidend zijn bij toewijzing van hulp, niet de financiën en de contracten."

Jaargang 3 | aflevering 41 | pagina 2

Alles verandert, zelfs de manier waarop Ruim baan voor ambitieuze verpleeghuizen

Hervorming langdurige zorg De hervorming van de langdurige zorg is er op gericht de kwaBron: VWS 151104 Ambitieuze verpleeghuizen krijgen de ruimte om af te wijken liteit, houdbaarheid en betrokkenheid van de bij de langdurige van de bestaande wet- en regelgeving als ze denken dat het zorg te versterken en te verbeteren. Dat betekent dat in de instellingszorg meer rekening gehouden wordt met de specide kwaliteit van hun verpleeghuiszorg verbetert. fieke zorgvraag per cliënt en niet alleen te ‘zorgen voor’, maar In het kader van ‘Waardigheid en Trots’ gaan tientallen zorgin- ook te ‘zorgen met’ familie en vrienden. stellingen aan de slag met hun zelfgeschreven plannen om daar werk van te maken. Staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) Zie ook: http://www.waardigheidentrots.nl/deelnemers/ gaf hiervoor 2 november het startschot in zorginstelling Frank'Samenwerking bij risicokind vaak prima eland in Schiedam. Overweldigend enthousiasme Van Rijn: ‘Het enthousiasme voor ‘Waardigheid en Trots’ is overweldigend: 151 instellingen kwamen met voorstellen die betrekking hebben op 670 locaties. Kijk, dat zet zoden aan de dijk! Nu is het tijd voor de daad bij het woord, mijn verwachtingen zijn zeer hoog gespannen.’ Forse investering verpleeghuiszorg Waardigheid en Trots gaat gepaard met een forse investering in verpleeghuizen. In 2016 is daar een bedrag van 140 miljoen euro voor beschikbaar. In de jaren daarna loopt dit bedrag op tot structureel 210 miljoen euro. Daarbovenop wordt een geplande bezuiniging binnen de Wet langdurige zorg van 45 miljoen in 2016 geschrapt. Het leeuwendeel van het extra geld gaat naar opleiding en bijscholing van medewerkers en de dagbesteding wordt flink uitgebreid.

geregeld' Bron: Onderzoek 151104 De Verwijsindex Risicojongeren werkt niet zoals het zou moeten. Omdat professionals al nauw samenwerken en risico’s bespreken. Maar ook omdat het systeem in de praktijk verwarring oproept. Dat zegt Inge Lecluijze tegen Zorg+Welzijn. Zij heeft onderzocht hoe de Verwijsindex Risicojongeren in praktijk is gebracht. risicojongere

den is het landelijke ict-systeem, om tussen professionals risicosignalen uit te wisselen, opgenomen in de wet op de Jeugdzorg verplicht. Het zou een instrument moeten worden om problemen eerder te signaleren – na twee meldingen over hetzelfde kind in de Verwijsindex worden de betrokken hulpverleners 'gealarmeerd' om contact met elkaar op te nemen en actie te ondernemen. Wijkteam Maar professionals in de jeugdhulpverlening hebben inmiddels al goede samenwerkingsverbanden met elkaar, zegt Lecluijze. Kinderen en gezinnen worden besproken in zorg en wijkteams. Daarnaast constateert Lecluijze dat professionals verschillende criteria hanteren voor wat en wanneer er sprake is van een risico. 'De landelijke meldcritieria van de Verwijsindex zijn zo breed, dat het ook niet helders is wanneer men wel en niet moet melden.

Professionele ruimte Is die professionele ruimte om risico's voor kinderen zelf in te schat'Het is niet duidelijk voor profesten goed? 'Het geeft professionals sionals wanneer ze een kind ruimte in hun werk, maar maakt het moeten melden in de Verwijsinook ingewikkeld omdat organisadex Risicojongeren', concludeert ties wel verwachten dat ze veel sigInge Lecluijze uit haar onderzoek. naleren', volgens Lecluijze. 'Wanneer is een situatie een risi'Wanneer meld je wel, wanneer co? Daarover verschillen de meniet? Of meld je alle jeugdigen die ningen onder professionals. Boeen probleem laten zien? En wat is vendien is een van de belangrijke een probleem? Er zijn professionals doelen van de Verwijsindex om die niet zo snel signaleren omdat ze de samenwerking stimuleren. de relatie met ouders en jongeren niet willen schaden. Maar Maar dat is vaak al prima geregeld in de zorg voor jeugd en organisaties monitoren hoe vaak ze signaleren, dus dat levert jongeren. De leraar en de jeugdarts bijvoorbeeld, spreken elook weer ongemak op.' kaar al in het zorgteam.'

Waardigheid en trots Van Rijn presenteerde op 11 februari jongstleden zijn plan ‘Waardigheid en trots, liefdevolle zorg voor onze ouderen’ als startpunt om de ouderenzorg in Nederland te verbeteren. Speerpunten daarbij waren kwaliteit door de ogen van de bewoner, de deur wagenwijd open voor mantelzorgers, trotse zorgverleners en ruim baan voor goede verpleeghuizen met Signaleren ambitie. Lecluijze heeft onderzoek gedaan naar of en hoe de Verwijsindex Risicojongeren in gemeenten is ingevoerd. Vijf jaar gele-

Jaargang 3 | aflevering 41 | pagina 3

Alles verandert, zelfs de manier waarop 14 bijzondere woonvormen om langer zelfstandig te wonen Bron: Gemeente van de Toekomst 151103 Thuishuizen, kangoeroewoningen en moderne hofjes: de afgelopen decennia zijn er veel alternatieven ontwikkeld voor het zelfstandig thuis wonen en het wonen in een zorginstelling. Daniëlle Harkes, manager bij het Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg (KCWZ), bracht in kaart welke woonvarianten er mogelijk zijn. Het Kenniscentrum, dat onderdeel is van de vereniging van woningcorporaties Aedes en ActiZ, de organisatie van zorgondernemers, verzamelt al jaren goede voorbeelden op het raakvlak van wonen en zorg. Door het beleid om langer thuis wonen te stimuleren, krijgen alle gemeenten hiermee te maken. Veertien bijzondere woonvarianten die het kenniscentrum verzamelde: Aanleunwoning Een aanleunwoning is een woning voor senioren bij een zorginstelling waar diensten en zorg afgenomen kunnen worden en ook gebruik gemaakt kan worden van de voorzieningen. Woonzorgcomplex Een woonzorgcomplex bestaat uit een gebouw met zelfstandige woningen, waar in het ontwerp aandacht is besteed aan veilig en beschut wonen. Er is een complexgewijs overeengekomen zorg- en servicearrangement en een gemeenschappelijke ruimte. Serviceflat Een serviceflat is een appartementencomplex voor ouderen, vaak met koopappartementen maar soms zijn er ook huurwoningen. Bewoners kunnen gebruik maken van verschillende diensten, zoals een maaltijdservice, een logeerkamer, ontmoetingsruimte, klussendienst. Levensloopbestendige woning Een levensloopbestendige woning, ook wel levensloopgeschikte woning genoemd is een zelfstandige woning geschikt

voor bewoning in alle levensfases met minimale fysieke inspanningen en minimale kans op ongevallen. Kangoeroewoningen Kangoeroewoningen bestaan uit aan elkaar gekoppelde, zelfstandige woningen of wooneenheden met een inpandige verbinding voor ouderen of mensen met een handicap en hun familie. Mantelzorger en zorgvrager kunnen op deze manier bij elkaar wonen. Mantelzorgwoning Een mantelzorgwoning is een verplaatsbare, tijdelijke wooneenheid die bij een bestaande woning (bij in de achtertuin) kan worden geplaatst. De zorgvrager woont zelfstandig, maar de mantelzorger is dichtbij. Gemeenschappelijk wonen voor ouderen Bij deze woonvorm kiezen mensen er bewust voor om met elkaar in één huis samen te wonen, zonder dat er sprake is van een gezinsverband. De ouderen wonen in zelfstandige woonruimten, delen gemeenschappelijk ruimten en ondernemen bepaalde activiteiten samen. Gemeenschappelijk wonen met verschillende leeftijden Mensen van verschillende leeftijden wonen in zelfstandige woonruimten, delen gemeenschappelijk ruimten en ondernemen bepaalde activiteiten samen. Thuishuis Een Thuishuis is een kleinschalige woonvoorziening voor alleenstaande ouderen met betrokkenheid van vrijwilligers. Zie ook dit artikel op het 3D Journaal. Moderne hofjes Wonen rond een beschutte binnenplaats waarbij nieuwe vormen van nabuurschap mogelijk zijn. Particulier wooninitiatief Eigen initiatief van bijvoorbeeld een groep vrienden om op een woonlocatie in elkaars nabijheid te wonen of van ouders die een woonvorm voor hun kind realiseren. Gestippeld wonen Gestippeld wonen is een woonvorm waarbij leden van een woongroep verspreid wonen over een complex. Harmonicawonen Bij harmonicawonen leven leden van een woongroep ruimtelijk

geclusterd in een complex. Kleinschalig wonen We spreken van 'kleinschalig wonen' als een kleine groep mensen, die intensieve zorg en ondersteuning nodig hebben, met elkaar in een groepswoning wonen, waardoor het voor hen mogelijk is een zo normaal mogelijk leven te leiden.

Juvent vindt opvolger voor bestuurder Hein Abbing Bron: Juvent 151104 Ruud Stevens wordt bestuurder van Juvent per 1 januari 2016. Hij volgt Hein Abbing op, die de Zeeuwse jeugdzorginstelling verlaat om vervroegd met pensioen te gaan. Ruud Stevens is momenteel directeur Volwassenenzorg bij Triade (gehandicaptenzorg, jeugdzorg en geestelijke gezondheidszorg) in Flevoland. De raad van toezicht koos unaniem voor Stevens die voor een periode van vier jaar wordt aangesteld als bestuurder van Juvent. Ook de adviezen van het managementteam en medezeggenschapsraden wezen unaniem Stevens aan als de opvolger van Hein Abbing. Abbing gaat met vervroegd pensioen op 1 februari 2016. Hij is tot dit besluit gekomen op grond van een aantal overwegingen die onder meer te maken hebben met 'de stand van zaken rond de transitie, mijn eigen energiebalans en de actuele situatie van Juvent'. "Om het hele karwei af te maken en de kansen te benutten, vergt nog gedurende een aantal jaren alle aandacht en energie. Een taak die ik graag aan een nieuwe bestuurder met een frisse blik en nieuw elan overlaat."

Jaargang 3 | aflevering 41 | pagina 4

Alles verandert, zelfs de manier waarop 11 weetjes over langer thuis wonen en de rol van corporaties Bron: Gemeente van de Toekomst 151103 De meeste Nederlanders willen zo lang mogelijk in hun eigen huis blijven wonen, ook als ze zorgbehoevend raken. Namens het ministerie van BZK onderzocht Companen, een adviesbureau voor woningmarkt en leefomgeving, de rol van woningcorporaties bij de bevordering van die wens. Een samenvatting van de 11 meest opvallende zaken. 1. Aan de bak Minister Blok en staatssecretaris Van Rijn schreven in de zomer van 2014 al een kamerbrief waarin zij wezen op de forse impact die de genoemde transitie zal hebben op de corporatiesector. Veel corporatiewoningen moeten geschikt worden gemaakt. Er zijn denkomslagen nodig, rollen veranderen, verantwoordelijkheden verschuiven en afhankelijkheden wisselen. Aan de bak dus. 2. Verhuisde ouderen kiezen slim Het onderzoeksbureau onderzocht onder meer verwachtingen, kansen en belemmeringen bij ouderen. Daartoe werden enquêtes uitgezet onder recent verhuisde 65-plussers die een corporatiewoning betrokken en bij ‘verhuisgeneigde’ leeftijdsgenoten. Onder de 686 respondenten zaten ouderen die pas zijn verhuisd. Daarvan zocht 61 procent bewust naar een woning om lang in te blijven wonen. Nog eens 30 procent was niet bewust op zoek, maar vond wel een geschikte woning. Denkt daarbij aan gelijkvloerse woningen, kleinere woningen (minder onderhoud) of huizen met een kleinere tuin. Ook betere locatie speelt een rol: dichter bij familie, voorzieningen of het centrum. 3. Kritische blijvers Ouderen hebben aarzelingen om te verhuizen uit hun vertrouwde woning. Slechts 19 procent van de ouderen met een verhuiswens zegt beslist van plan te zijn om te vertrekken. De meesten geven aan onzeker te zijn over die stap. Bij woning-

aanbieders staan zij te boek als ‘kritische woonconsumenten’, Maar de passendheidstoets staat dat voor een deel in de weg. zo bleek uit 20 interviews die werden gehouden met gemeen- Gemeenten werken mee door bekostiging via de Wmo. De ten en corporaties over ervaringen rond langer thuiswonen. meeste gemeenten noemen daarbij bedragen tussen de 10 en 15 duizend euro. Maar hier gooien bezuinigingen roet in het 4. With a little help from my woningcorporatie? eten. Bij 60 procent van de ouderen met een verhuiswens speelt afnemende gezondheid een rol. 35 procent geeft aan preven- 8. Kijken naar elkaar? tief te willen verhuizen, zodat ze goed zitten als de gezondheid Uit het onderzoek blijkt dat ouderen veel verwachten meer achteruit mocht gaan. Van mensen die al gezondheidsproble- van corporaties en gemeenten die zij meer verantwoordelijkmen ervaren of verwachten heeft bijna één op de vijf contact heid toedichten. Zo is 65 procent van verhuisde ouderen van opgenomen met de woningcorporatie. Bijna de helft van hen mening dat de woningcorporatie hen onvoldoende wees op kan niet aangeven of de corporatie voldoende behulpzaam is. het belang van een toekomstbestendige woning. 71 procent Als reden om géén contact op te nemen met de corporatie, van de verhuisgeneigde ouderen verwacht dat de gemeente geeft 29 procent aan niet ingeschreeen rol speelt bij het beschikbaar maken van ven te staan. 21 procent heeft er niet geschikte woningen. Op hun beurt geven geaan gedacht. meenten en corporaties aan dat grote groepen ouderen niet pro-actief kijken naar hun eigen 5. Trend: ‘Ontlabelen’ toekomst. Er zijn psychologische drempels Gemeenten en corporaties (nb: ge(‘nog niet willen denken aan wat misschien selecteerd voor de interviews omdat komen gaat’) en ook economische blokkades: ze erg bezig zijn met het thema van gewenning aan een huurprijs, onverkoopbaarouderhuisvesting) hebben eerst veel heid van een koopwoning en het gemak van woningen geschikt gemaakt voor lage hypotheeklasten die een verhuizing niet ouderen en daar een 55+-label aan stimuleren. gehangen, maar op veel plaatsen worden woningen nu juist weer ‘ontlabeld’ omdat de vraag uitblijft. 9. Worsteling Gemeenten en corporaties hebben belang om doorstroom te 6. Op naar de volgende ronde bevorderen op de woningmarkt. Tegelijk onderschrijven zij Slechts een enkele gemeente heeft expliciet in prestatieafspra- belang en behoefte aan langer thuis wonen. Zij worstelen met ken benoemd dat ouderen zo lang mogelijk op hun hun eigen de keuzes die dat met zich mee brengt. Gemeenten nemen plek kunnen blijven wonen. Omdat veel gemeenten momen- vaak weinig harde maatregelen (verhuispremies, gewenningsteel een nieuwe woonvisie aan het opstellen zijn, wordt veel kortingen op de huur) om verhuizing te bevorderen en zien verwacht van de volgende ronde. meer heil in verhuiscoaches en doorstroommakelaars. Een voorbeeld van zo’n dilemma: gemeenten richten woonzorgzo7. Wie zal dat betalen? nes in en clusteren faciliteiten, maar daardoor moeten veel Aanpassing van huidige woningen is kansrijk. De bereidheid ouderen wel hun eigen buurt verlaten. Dat is niet te rijmen met om dat te realiseren is op zich best groot, maar wie betaalt het beroep dat overheid doet op het sociale vangnet van de dat? Corporaties vinden -bijna allemaal- dat bewoners zelf de eigen leefomgeving. verbeteringen moeten bekostigen via een huurverhoging.  Vervolg op pagina 6 Jaargang 3 | aflevering 41 | pagina 5

Alles verandert, zelfs de manier waarop 

Vervolg van pagina 5

hun medische gegevens. Zij kunnen dan bepalen wie ze toegang geven tot hun dossier. Een kwart van de ondervraagden geeft aan hier geen behoefte aan te hebben. Een merendeel (57%) denkt dat medewerkers van zorgorganisaties toegang hebben tot hun gegevens zonder dat ze daar toestemming voor hebben gegeven. Dit blijkt uit onafhankelijk onderzoek onder 1034 Nederlanders van ICT-dienstverlener PinkRoccade Healthcare.

10. Waar zit de zorg? Zorgaanbieders en –verzekeraars spelen een bijzondere rol. Nog afgezien van communicatiestrubbelingen (‘we spreken een andere taal’) is er een gemengd gevoel van verantwoordelijkheid bij gemeenten en corporaties versus zorgverzekeraars. Zo blijven zorgverzekeraars vaak weg bij woningaanpassingen; zij vergoeden immers alleen zorgkosten. Gemeenten en corporaties vragen tegelijkertijd om een meer tegemoetkomende Vooral ouderen (48%) willen meer controle over wie toegang houding omdat de zorgaanbieders uiteindelijk wel profiteren heeft tot hun medisch dossier. Voor een kwart van de ondervan de facilitaire verbeteringen. vraagden hoeft dit niet. Ook vier op de tien jongeren bepaalt liever zelf wie ze toegang geven tot hun medische gegevens. 11. Vingerwijzen in tijden van bezuinigingen 38% vindt het goed zoals het nu geregeld is. Ingo Tideman, Ondanks een bijzonder goede verstandhouding tussen ge- directielid Care bij PinkRoccade Healthcare: ‘Consumenten meenten en corporaties (de fameuze korte lijntjes) zijn deze geven vaak aan baas te willen zijn over hun gegevens. We verpartijen kritisch over elkaar. Met een verwijzing naar de bezui- wachten dan ook dat de markt op een gegeven moment benigingen op de Wmo geven gemeenten aan dat ze geen grote weegt naar een Facebook-achtig Elektronisch Patiënten Dosrol meer kunnen spelen bij de realisatie van woningaanpassin- sier. Patiënten kunnen dan medici ‘bevrienden’ of gen. In jargon heet het dan dat gemeenten opschuiven van ‘ontvrienden’. Op die manier hou je altijd zelf de regie over wie een uitvoerende naar een regisserende rol. Corporaties geven jouw medische gegevens inziet.’ aan dat ook zij kampen met financiële beperkingen en willen alleen investeren als daar huurverhogingen tegenover staan. Zonder toestemming bij medische gegevens Corporaties verwachten meer uitvoering van gemeenten die Vooral hoogopgeleiden zijn sceptisch over hoe zorgorganisaop hun beurt aangeven ‘verbeterdenken’ te missen bij corpo- ties omgaan met hun gegevens. Uit deze groep geeft zeven raties. En bij allebei is er verminderde bereidheid om kosten te van de tien aan dat zij denken dat medewerkers zonder toemaken. De meest zorgwekkende zinsnede uit het rapport luidt stemming in hun dossiers kijken. De helft van de laagopgeleidan ook: ‘Per saldo is er voor de bewoner minder mogelijk’. den heeft hetzelfde gevoel. Tideman: ‘Het is jammer dat dit gevoel nog steeds leeft onder Nederlanders. De zorgsector en leveranciers van systemen zoals wij hebben een gezamenlijke Vind je het interessant en heb je een uurtje over? Download hier het hele rapport. taak om dit gevoel weg te nemen. Enerzijds door goede voorlichting, anderzijds door duidelijk beleid over wie bij welke Nederlanders beheren liever zelf medische gegevens mag en ICT-systemen die op dat beleid zijn aangepast. En als er dan toch nog ongeoorloofd wordt geneusd in gegevens Bron: nieuwsbericht 151104 medische dossiers, horen daar passende maatregelen bij.’ Merendeel Nederlanders: medewerkers zorgorganisaties kijken zonder toestemming in mijn gegevens. Over het onderzoek Het onderzoek is uitgevoerd door onafhankelijk onderzoeksEen groot deel van de Nederlanders (45%) beheert liever zelf bureau KIEN en is gehouden onder 1034 Nederlanders.

Gemeenten moeten haast maken met overgangsrecht Bron: LPGGz 151104 De toegang tot zorg verloopt stroef . Veel mensen die bij gemeente, zorgverzekeraar of zorgkantoor aankloppen voor zorg, hulp en ondersteuning ervaren wachttijden en gebrekkige communicatie.

Dit blijk uit de rapportage Meldingen veranderingen in de zorg van koepelorganisatie Iederin, Patiëntenfederatie NPCF en Landelijk Platofrm GGz (LPGGz). Het aantal vragen, problemen en klachten dat de in dit rapport bijeengebrachte organisaties in het derde kwartaal van 2015 hebben ontvangen is gestegen t.o.v. het vorige signaalrapport. De meldingen laten zien dat verbeteringen in de informatie en bejegening, een versterking van de positie van de cliënt en een verbetering van de uitvoering nodig zijn. Keukentafelgesprekken ontoereikend Veel meldingen gaan over keukentafelgesprekken die vooral gericht zijn op bezuinigen en veel minder op het bieden van passende zorg. Veel signalen gaan of de huishoudelijke hulp die minder wordt of niet meer vanuit de gemeente wordt aangeboden. Ook gaan veel meldingen over de toegang tot zorg, het doorverwijzen tussen ''loketten'' en over de toegang tot een toereikend pgb. Ook zeggen mensen dat wijkteams nog niet overal goed functioneren. Wettelijk voorgeschreven procedures voor aanvragen van zorg worden niet altijd nageleefd. Steeds meer melders geven aan dat zij hun zorg via de rechter moeten afdwingen. Overgangsrecht loopt af Het overgangsrecht loopt 31 december af. Het is, volgens de rapportage, dus één minuut voor twaalf voor alle verantwoordelijke uitvoerders om de toegang tot zorg en ondersteuning en de uitvoering op orde te hebben. De organisaties roepen ondermeer op tot het verbeteren van de positie van de cliënt en verbetering van de uitvoering van en toegang tot Wlz, Zvw, Wmo en Jeugdwet. Jaargang 3 | aflevering 41 | pagina 6

Alles verandert, zelfs de manier waarop De Noorderbrug wint kort geding tegen Ommelander gemeenten over keuzevrijheid en het PGB Bron: rechtspraak 151103

De Noorderbrug is binnen de Ommelander gemeenten de enige zorgaanbieder die specialist is op het gebied van nietaangeboren hersenletsel. Als erkend specialist maakt de organisatie deel uit van de landelijke hersenletselketen en kan zij in De rechter heeft De Noorderbrug in het gelijk elke fase en op alle levensdomeinen specialistische begeleigesteld in het kort geding tegen de twaalf sading en behandeling bieden aan mensen met niet-aangeboren menwerkende Ommelander gemeenten. hersenletsel. De organisatie is dan ook erg blij met de uitspraak van de rechter, omdat burgers met een PGB uit deze De organisatie procedeerde tegen de lopende gemeenten vrij kunnen kiezen waar ze hun specialistische zorg aanbesteding voor Zorg in Natura (ZIN) van de Ommelander inkopen. gemeenten, uit verontwaardiging over het inperken van eigen regie en keuzevrijheid van burgers uit deze gemeenten. Het Naar aanleiding van de rechterlijke uitspraak hebben de gekort geding spitste zich toe op nieuwe ‘PGB-voorwaarden’ die meenten de gunningsprocedure stopgezet. De Noorderbrug de gemeenten stelden in de aanbesteding. wacht het verdere verloop van de procedure af. Het is voor de

maar bellen toch ook vaak naar Sensoor. Het heeft iets van preventie, mag je hopen, voor alle leeftijden. Enfin.

Gemeentelijke Wmo-grenzen matchen niet met zo’n landelijk netwerk van luisterende oren. De kracht ervan is anonimiteit. En nu iedereen steeds meer met mobiele telefoons belt, chat en e-mailt, is steeds minder te traceren uit welke gemeente of zorgregio de beller komt. Dus je kunt per gemeente niet vaststellen hoeveel luisterende oren er nodig zijn en wat die gemeente dan meebetaalt. Er is blijkbaar wél grote behoefte. Gelukkig snapt de VNG dit en heeft een centrale pot geregeld. Alleen Amsterdam en Utrecht doen niet mee vanwege hun kwetsbare in deze burgers in deze gemeenten van het groot- eigen hulplijnen. 11% van de telefoontjes lijken overigens nog De Noorderbrug is principieel gaan staan voor haar visie van ste belang dat de zorg gecontinueerd kan worden. De Noor- steeds uit 020 en 030 te komen. Is dat marktwerking? Hulplijkeuzevrijheid, zelfsturing en eigen regie, omdat dit kwaliteit derbrug wil daar graag haar bijdrage aan leveren vanuit haar nen die met elkaar concurreren? Dat is bizar, je moet juist savan leven geeft. De organisatie heeft vanuit deze overtuiging specialisme. menwerken, toch? de rechter gevraagd uit te spreken dat de gemeenten hun ‘PGB voorwaarden’ moeten laten vervallen. De Noorderbrug is Het evidence beest houdt zich hier gelukkig koest. Vragen als Een wijs luisterend oor specialist voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel, een - Wat is jullie effect op het welzijn van onze inwoners? - Uit Blog | Mechtild Rietveld 151103 chronische neurologische aandoening of doofheid met comIk sprak laatst iemand van Sensoor. Hun bijna 1000 vrijwilligers welke gemeente komen de telefoontjes, chats en e-mails? – plexe problematiek. Eigen regie, eigen kracht, maatwerk en beantwoorden zo’n 250.000 telefoontjes, chats en e-mails. Per Leeftijden? - Onder of boven de 18? - kan Sensoor niet beantzorg met kwaliteit staat al 45 jaar hoog in het vaandel. jaar, 24/7, ondersteund door een stuk of 50 betaalde krachten. woorden en gemeente snappen dat ook wel. Ze zitten in het hele land. Omdat niet iedereen netjes georDe Ommelander gemeenten poogden met hun PGBdend achter elkaar belt moet je telefoontechnisch alle locaties Het blijft kraken in het systeem van decentralisatie, aanbestevoorwaarden gecontracteerde zorgaanbieders voor ZIN een aan elkaar verbinden. 24-uursbereikbaarheid op deze schaal ding, tijdelijke contracten, pilots (vreselijk woord) en projecten. verbod op te leggen om gedurende de looptijd van het conkun je namelijk alleen in gezamenlijkheid aanbieden. Bij suici- Minimaal vijf tot tien jaar hebben organisaties nodig om - bijtract (maximaal 6 jaar) een overeenkomst tot zorglevering aan dale telefoontjes is er een rechtstreekse lijn met crisisdiensten. voorbeeld in het geval van Sensoor - met zoveel vrijwilligers te gaan met inwoners van de gemeenten die PGB-houder zijn. dag en nacht klaar te bijven staan en een goed bel- en chatMet andere woorden: burgers met een PGB zouden niet bij de De sensoori verlenen geen hulp maar bieden een luisterend systeem overeind te houden. Dit soort geluiden hoor je overal gecontracteerde zorgaanbieders mogen aankloppen. Daaroor. Eenzaamheid is het grootste ding in onze hele Westerse in de zorg. naast legden de gemeenten met deze voorwaarden gecontracwereld van welzijn en geluk. Sensoor is een samenwerking van teerde zorgaanbieders een gebod op om huidige cliënten die zo’n twaalf organisaties die al sinds 1958 luisterende oren or- Sensoor kan trouwens altijd vrijwilligers gebruiken, dus meld je PGB-zorg geleverd krijgen, ertoe te bewegen die zorg om te ganiseren met getrainde vrijwilligers. Het luisterend oor valt aan, ha! zetten naar ZIN. Dat betekent een actief PGB ontmoedigingsonder de Wmo, althans als je boven de 18 jaar bent. Onder de beleid, ook voor mensen die al jaren gelukkig zijn met een 18 valt het onder de Jeugdwet, zou je zeggen. Hoe moet het Mechtild Rietveld PGB. dan trouwens voor pubers? Die hebben de Kindertelefoon, Jaargang 3 | aflevering 41 | pagina 7

Alles verandert, zelfs de manier waarop   

en daar de lunches verzorgt. Hoe doen ze het in: over de aanpak van de gemeente Houten en zorgaanbieder Abrona op het gebied van administratieve lasten. Een dag tijdens een logeerweekend van Stichting Wielewaal, een vorm van logeeropvang die in handen is van geschoolde vrijwilligers. Toolbox met interessante tools over het sociaal domein.

licht verstandelijk beperkt, is verslaafd, heeft schulden, weinig sociale contacten, gaat niet naar school of heeft geen werk. FACT Jeugd Fryslân zorgt ervoor dat juist deze kinderen/ jongeren en hun gezinnen zorg krijgen. De hulpverleners zoeken de minderjarige cliënten op in hun eigen omgeving, zijn er als het nodig is en zijn vasthoudend. Ze zetten alles op alles om hen te helpen een gewoon gezinsleven op te bouwen met vriendschappen, school en werk.

Winter in Gloster Huis - Vonne van der

De Transformatie 4: doorverwijzing, regionale samenwerking en administratieve lasten Bron: VGN 151104 Hoe is de doorverwijzing naar specialistische zorg geregeld in Holland Rijnland? Wat houdt de regionale samenwerking van de Peelgemeenten in? En hoe pakken de gemeente Houten en zorgaanbieder Abrona de administratieve lasten aan? U leest het in De Transformatie, het digitale magazine van de VGN over de gehandicaptenzorg in het sociaal domein. Een overzicht van De Transformatie #4:

 Uitgelicht met interessante nieuwtjes met betrekking tot het sociaal domein.

 Aan de keukentafel (video) met Jac Huijsmans, wethouder 



De Transformatie komt eens in de twee maanden uit en is geMeer richt op medewerkers van gehandicaptenzorgorganisaties en Hotels voor dood en leven medewerkers van gemeenten. Doel is om inzicht te krijgen in Twee broers erven een enorm fortuin van hun vader, waarmee elkaars wereld. zij ‘iets goeds’ moeten doen. De één, zakenman, bouwt een hotel waar levensmoede mensen een eind aan hun leven laten Zorgaanbieders bundelen krachten voor maken – dat mág, want 2024 is voorbij en de klaar-met-levenwet is aangenomen. De ander bouwt een tweede hotel, bejeugd in Friesland Bron: persbericht 151104 Vijf Friese zorgaanbieders (Accare, Jeugdhulp Friesland, VNN, doeld voor gasten die lijken te twijfelen over hun doodswens. Kinnik/GGZ Friesland en REIK) starten met drie jeugdteams, te Hij verleidt hen om zelf de overstap te maken, of ontvoert hen weten in Leeuwarden, Drachten en Sneek. Onder de noemer na ‘schijneuthanasie’. FACT Jeugd Fryslân bestrijken ze samen naar eigen zeggen de Een mooi, literair gegeven. De reddende broer – niet toevallig gehele provincie Friesland. arts – is als Edgar in King Lear, die zijn vader Gloucester van de De jeugdteams gaan werken volgens de FACT-methodiek: een zelfgekozen dood redt; de gasten die alsnog voor het leven integraal (gezins)plan, zo weinig mogelijk hulpverleners binnen kiezen, varen met een bootje over het meer dat beide hotels het gezin en goede afspraken over samenwerking en regie. De scheidt – als een reis terug over de Styx. Maar in de uitwerking verwachting is dat zij op die manier een bijdrage leveren aan is de nieuwe roman van Vonne van der Meer, Winter in Gloster het terugdringen van crisis- en andere opnames, aan het ver- Huis, zo plat als een dubbeltje. Het Vaarwelhotel is chic en minderen van het aantal contacten met politie en justitie en luxe, de sfeer is er onpersoonlijk en gehaast. Het Gloster Huis, aan het beroep op maatschappelijke uitkeringen. Dit moet op daarentegen, is knus en warm, er wordt geschilderd, gepraat, korte termijn gaan leiden tot een verlaging van de integrale muziek gemaakt. De twee overgestapte gasten zien in waarom kosten per cliënt (minder klinische opnames en meer ambulan- zij dood wilden – uit angst, of eenzaamheid –, leven op, raken te behandeling) en op langere termijn tot een verlaging van de bevriend. Door dat makkelijke contrast raakt het korte verhaal de lezer minder dan Van der Meer zal hebben bedoeld. toekomstige maatschappelijke kosten.

van de gemeente Asten over de regionale samenwerking van de Peelgemeenten. Kettingvraag van zorgorganisatie Amarant, beantwoord door een coach jeugd- en gezinsteams van het samenwerkingsverband Holland Rijnland over hoe bij hen de doorIn Friesland zijn er kinderen, jongeren en hun gezinnen die Winter in Gloster Huis, Vonne van der Meer, Atlas Contact, 144 verwijzing naar specialistische zorg is geregeld. Portret van Sarissa (video), een jonge vrouw met een ver- moeilijk te bereiken zijn voor reguliere hulpverlening. Een deel blz., Paperback 17,99 euro | E-book 12,99 euro. standelijke beperking die werkt bij een advocatenkantoor van deze minderjarigen heeft psychiatrische problematiek, is Jaargang 3 | aflevering 41 | pagina 8

Alles verandert, zelfs de manier waarop

Marnix Norder van Aanjaagteam Langer Zelfstandig Wonen:

'Burgers kunnen best zelf een valbeugel plaatsen' Bron: Gemeente van de Toekomst 151103



vult een formulier in, doet een aanvraag en wacht op bericht of die beugel wordt toegekend. Wat een circus hebben we opgetuigd voor een beugel die 12,95 euro kost! Uiteindelijk betalen mensen dit soort bureaucratie zelf.’ ‘Geef op de gemeentelijke website eerlijk aan, vanaf welk bedrag iets vergoed wordt. Of je de Wmo mag gebruiken, is afhankelijk van je inkomen. Bovendien moet je kleine bedragen altijd zelf betalen. Verdien je tussen de 30.000 en 35.000 euro, dan betaal je zo’n beugel zelf via je eigen bijdrage.’ ‘Zet mensen zelf aan het werk. Plaats desnoods een instructiefilmpje op de site: hoe plaats ik een beugel.’

Langer zelfstandig wonen vergt woningaanpassingen, ruimte voor nieuwe woonconcepten en transformatie van bestaande  verzorgingshuizen. Marnix Norder, leider van het Aanjaagteam Langer Zelfstandig Wonen, geeft voor elke opgave tips. ‘Waak er daarnaast voor dat mensen in een sociaal isolement raken, 2. Nieuwe wooninitiatieven faciliteren eenzaamheid ligt op de loer.’ ‘Nieuwe concepten zijn moeilijk te Denkend aan langer zelfstandig wonen, onderscheidt Marnix verwezenlijken; het loopt vaak stuk op regels van de gemeente zelf. GeNorder drie soorten opgaven: meenten zijn het niet gewend om afspraken te maken met particulieren. 1. Woningaanpassingen in de koop- en huursector ‘Een douche beneden, een traplift of valbeugel in de douche En corporaties hebben moeite met en toilet. Niet alleen de woningen van ouderen, maar ook die woongroepen, die op basis van gevan langdurig zieken, zorgbehoevenden en psychiatrische pati- loof of herkomst samen willen wonen. ënten hebben aanpassingen nodig. Het liefst zou je alle wonin- Want aan wie wijs je de woning toe, zodra er een woning vrij gen levensloopbestendig maken en geschikt voor alle doel- komt? In een Chinese woongroep plaats je niet makkelijk een groepen, maar dat is onbetaalbaar. Hoe pas je de woningen Braziliaan.’ aan met een beperkt budget? Woningbouwcorporaties zou ik adviseren: bekijk welke vraag een bewoner heeft en pas wo- Tips aan gemeenten: ningen op individueel niveau aan. Nu denken corporaties nog  ‘Nodig burgers uit om op een bepaalde plek een nieuwe woonvorm te realiseren, samen met de woningcorporatie te vaak aan het aanpassen van hele complexen.’ of samen met elkaar in particulier opdrachtgeverschap.’  ‘Durf te veranderen. Binnen de ambtelijke organisatie beTips aan gemeenten: staan nog te vaak schotten tussen volkshuisvesting, ruimte ‘Benader mensen niet als patiënt, maar als zelfdenkende lijke ordening en zorg. Het sociaal domein en de volkshuisburgers. Beugels in het toilet plaatsen of een zitje in de vesting moeten meer samenwerken.’ douche; dat kunnen mensen prima zelf of met de hulp van een familielid. Maar kijk je op gemeentelijke websites, dan staat er: “Heeft u een zorgvraag? Meld u dan bij het zorglo- 3. Transformatie bestaande verzorgingshuizen ket.” Een burger legt contact, gaat langs voor een intake, ‘Door de scheiding van wonen en zorg komen er 100.000 plek-

ken vrij in verpleegtehuizen. Er is nu al verborgen leegstand. Verzorgingstehuizen hadden vaak ook een sociale functie in de omgeving, denk aan dagbesteding en de maaltijdservice. Vereenzaming ligt op de loer. In studentensteden gaat het makkelijker de goede kant op, daar zijn altijd wel studenten te vinden die tussen de senioren willen wonen. In vergrijzende gebieden is het moeilijker, daar is gemeentelijke sturing echt nodig.’ Tips voor gemeenten:  ‘Neem de regie en puzzel met functies. In een leegstromend verpleegtehuis zou je het servicepunt van de wijkverpleging kunnen neerzetten, een dependance van de bibliotheek of een commerciële functie zoals een kapper. Als dat betekent dat je ander vastgoed moet afstoten, dan is dat maar zo. Ook als het financieel niet aantrekkelijk is, adviseer ik om het wel te doen, in het belang van de leefbaarheid.’

  ‘Besef dat we aan het begin staan van iets, dat nog zeker 5 à 10 jaar gaat duren. Dat is niet erg, als het besef er maar is. Erken dat nog niet alles perfect gaat, in plaats van uit te stralen dat je als gemeente alles onder controle hebt.’ Tot slot: sociaal isolement en gevoelens onveiligheid ‘Het probleem bij langer thuis wonen is niet de zorg zelf; de dokter en verpleegkundige zijn wel geregeld. Het is ook niet zo dat mensen onder de brug slapen. Het grootste probleem is het welzijn, van mensen die niet verder dan 200 meter kunnen lopen. In een verzorgingstehuis is dagbesteding. Hoe moet dat nu mensen langer thuis wonen? Sociaal isolement dreigt, waardoor mensen zinloosheid ervaren. Daarnaast voelen ouderen zich veilig in een verpleegtehuis. Hoeveel oudjes durven nog de deur open te doen? Velen zijn bang voor inbrekers. Hoe ga je daar als gemeente mee om?’

Jaargang 3 | aflevering 41 | pagina 9

Alles verandert, zelfs de manier waarop Al springend leer je beter Bron: Zorglokaal 151103

één jaar gelijk, terwijl de BMI van de controlegroep die de gewone lessen volgde, was toegenomen.

Leerlingen die drie maal per week al bewegend taal- en rekenles krijgen, kunnen beter rekenen en spellen. Al na twee jaar Bewegen tijdens de les heeft dus een positieve invloed. Maar welk soort bewegen werkt nu beter? Maboeken zij een leerwinst van 5 maanden. tig tot intensief bewegen zoals springen, of complex bewegen waarbij meer cogniDat ontdekten onderzoekers van het tieve activiteit wordt verlangd, zoals een Universitair Medisch Centrum Groningen ingewikkelde turnoefening? Om dat uit te en de Rijksuniversiteit Groningen tijdens vinden, is het onderzoek Bewegen en het experiment Fit & Vaardig op school. leerprestaties gestart. Bovendien concentreren leerlingen zich na de Fit & Vaardigles beter op hun taken in de les erna.

Onderzoekers hebben eerst een metaanalyse gedaan en zullen vervolgens twee interventies in de schoolpraktijk uitvoeren. In de meta-analyse zijn onderzoeken bestudeerd waarin leerlingen een matig tot intensief fysieke activiteit kregen aangeboden, zoals lopen op een loopband of een balspel. Doel van de activiteit was hun schoolprestaties en executieve functies - leervaardigheden die ze nodig hebben om een taak doelgericht uit te voeren - te verbeteren.

Kinderen in het basisonderwijs zitten bijna de hele dag stil. Zou het niet mooi zijn als zij tijdens de les bewegen en daarmee ook hun schoolprestaties te verbeteren? Om dat uit te vinden ontwikkelden de onderzoekers het programma Fit & Vaardig. Zij onderzochten de effectiviteit daarvan in groep 4 en 5, in het kader van Onderwijs Bewijs, een project van het ministerie van OCW waarin via wetenschappelijke experimenten kennis wordt verzameld In deze studies sportten de kinderen overigens niet als bij Fit & over wat wel en niet werkt. Vaardig tijdens de les, maar daarbuiten. Bijvoorbeeld in de Tijdens de Fit & Vaardiglessen, die drie maal per week een half pauze, tijdens het bewegingsonderwijs of meteen na schooluur duren, krijgen de leerlingen rekenen en taal. De lessen tijd. Uit de meta-analyse bleek dat deze vorm van bewegen behandelen het automatiseren en herhalen van de lesstof en een positief effect heeft op executieve functies, zowel direct na sluiten aan op bestaande methodes. Op het digibord verschij- het bewegen als op de lange termijn na 3 tot 9 maanden.

nen opdrachten en de leerlingen moeten door een beweging te maken een antwoord geven op een vraag. Bijvoorbeeld een woord spellen door een sprong te maken bij elke uitgesproken letter. Tussen de opdrachten door doen ze een basisbeweging, zoals joggen. De leerlingen leren niet alleen beter rekenen en spellen, en zich beter concentreren, maar de Fit & Vaardiglessen zijn ook goed voor hun gezondheid. De body mass index (BMI) van groep 5-leerlingen die meededen aan het programma was na

'Emotionele verwaarlozing tijdens jeugd blijft te vaak onzichtbaar' Bron: NOG 151103 Mensen die in hun jeugd zijn misbruikt of verwaarloosd kampen later vaker met depressie en angst. Bovendien is het beloop van deze psychische stoornissen bij hen vaker ongunstig. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Jacqueline Hovens. Zij pleit voor meer bewustwording en preventie. “Emotionele verwaarlozing blijft nu te vaak onzichtbaar," aldus Hovens. Dit meldt het Leids Universitair Medisch Centrum. Psychiater Hovens onderscheidde in haar onderzoek vier soorten jeugdtrauma’s: seksueel misbruik, fysieke mishandeling, emotioneel misbruik en emotionele verwaarlozing. Hoe vaker verwaarlozing en misbruik samen voorkwamen, des te sterker was het verband met angst en depressie, met name de gecombineerde angst en depressie. Opvallend: negatieve levensgebeurtenissen, zoals echtscheiding of overlijden van ouders en uithuisplaatsing verhogen de kans om angstig of depressief te worden niet. “Dat is alleen het geval als deze gebeurtenissen samengaan met langdurige mishandeling of verwaarlozing”, aldus Hovens.

Vooral emotioneel misbruik (zoals kleineren en chanteren) en emotionele verwaarlozing (geen aandacht en liefde geven aan het kind) bleken de kans op angst en depressie te verhogen. Hovens pleit daarom voor meer aandacht voor deze vormen van mishandeling. “Seksueel misbruik en fysieke mishandeling zijn de afgelopen decennia enorm afgenomen, maar emotionele verwaarlozing niet. Naar schatting wordt ruim 10 procent Of deze manier van bewegen invloed heeft op de schoolpresvan de kinderen emotioneel verwaarloosd. Probleem is dat het taties – zoals de Fit & Vaardig-lessen dat hebben – werd niet vaak niet zichtbaar is en patiënten, maar ook therapeuten, het duidelijk uit de meta-analyse. Wel laten voorlopige resultaten lastig vinden om te bespreken.” een klein tot middelgroot effect van fysieke activiteiten op de hersenactiviteit zien. Er zijn in elk geval voldoende aanwijzinHovens pleit ervoor om jeugdtrauma’s wel bespreekbaar te gen om de invloed van bewegen op de schoolprestaties en op maken, omdat het van belang kan zijn voor de behandeling de hersenen nader te onderzoeken, wat dan ook gebeurt in van angst en depressie. Traumatische ervaringen blijken bijhet vervolgonderzoek in de praktijk. voorbeeld voorspellers voor een chronisch beloop en ongunstig behandelresultaat. Jaargang 3 | aflevering 41 | pagina 10

Alles verandert, zelfs de manier waarop Algemene Rekenkamer: geen raadsleden meer in lokale rekenkamer

tieplan lokale rekenkamers van de minister van Binnenlandse Zaken. In dat Actieplan geeft de minister aan de positie van rekenkamers op lokaal niveau te willen versterken. Hij wil dat Bron: Algemene Rekenkamer 151103 onder meer bereiken door een eenduidige regeling voor lokale De Algemene Rekenkamer stelt zich achter het plan van minisrekenkamers in te stellen, met een helder wettelijk kader. De ter Plasterk van Binnenlandse Zaken om lokale rekenkamers minister wil daartoe in 2016 een wetsvoorstel indienen. uitsluitend uit externe leden te laten bestaan. Raadsleden mogen er geen zitting meer in hebben. Meer bevoegdheden nodig Het belang van kwalitatief goede en onafhankelijke lokale reDe Algemene Rekenkamer stelt zich achter het plan van miniskenkamers is volgens de Algemene Rekenkamer toegenomen ter Plasterk om lokale rekenkamers uitsluitend uit externe lemet de recente decentralisaties in het sociaal domein. Dat den te laten bestaan en dus op slot te doen voor raadsleden. heeft geleid tot een toename van de financiële verantwoordelijkheid van gemeenten. Aanvullende bevoegdheden voor loOnderdeel van de democratische rechtstaat is het principe van kale rekenkamers zijn onder meer nodig om onderzoek te kunonafhankelijk toezicht en onafhankelijke controle, aldus de nen verrichten bij organisaties waarmee gemeenten contractAlgemene Rekenkamer. ‘In de internationale standaarden is relaties hebben. Dat is nu niet geregeld. Volgens de Algemene opgenomen, dat rekenkamers hun taken alleen objectief en Rekenkamer is dat vooral acuut in het sociaal domein. effectief kunnen uitvoeren als zij onafhankelijk zijn van de organisaties die zij onderzoeken en als zij beschermd zijn tegen Meer bevoegdheden zijn bovendien nodig om een ander proinvloeden van buiten.’ Dat geldt voor rekenkamers op alle bebleem uit de wereld te helpen. ‘Zo komt het voor dat verschilstuurslagen en dus ook voor lokale rekenkamers, omdat hun lende overheidslagen een gezamenlijk meerderheidsbelang in leden onder meer onderzoek doen naar de manier waarop de een rechts persoon hebben, zonder dat één van hen een begemeenteraad zijn kaderstellende en controlerende taken verlang van meer dan vijftig procent heeft. Het gevolg hiervan is vult. dan dat geen van de betrokken rekenkamers bevoegd is om onderzoek te doen bij de betreffende rechtspersoon’, aldus de Gekleurd onderzoek Algemene Rekenkamer. Iedere schijn van belangenverstrengeling en kans op ‘kleuring’ van rekenkameronderzoek door de deelname van raadsleden Wettelijke regeling in een rekenkamercommissie moet volgens president Arno Volgens de Algemene Rekenkamer moet er een eenduidige Visser van de Algemene Rekenkamer worden voorkomen. Dat wettelijke regeling voor rekenkamers komen. Nu hebben geis de reden dat in verreweg de meeste EU-lidstaten volksvertemeenten nog de mogelijkheid te kiezen voor een onafhankelijgenwoordigers geen zitting mogen hebben in een lokale dan ke rekenkamer instellen of een rekenkamerfunctie. Wanneer wel regionale rekenkamer. ‘Nederland vormt hier op lokaal en gemeenten kiezen voor de rekenkamerfunctie, dan wordt die provinciaal niveau en voor de waterschappen nu een uitzondevaak uitgevoerd door een rekenkamercommissie die kan bering op. Alleen op rijksniveau is dit beginsel in wet vastgelegd’, staan uit leden van de gemeenteraad, externe leden of een schrijft Visser aan de Tweede Kamer. combinatie van raadsleden en externe leden.

de transparantie, terwijl de positie van lokale rekenkamers sterker wordt. ‘We constateren namelijk dat het gebruik van verschillende begrippen leidt tot verwarring over de rol en positie van lokale rekenkamers.’ Gemeentelijke autonomie Het schrappen van de rekenkamercommissie uit de Gemeentewet is volgens de Algemene Rekenkamer geen inbreuk op de gemeentelijke autonomie, zoals criticasters beweren. ‘De wetgever bepaalt immers de vormgeving van het openbaar bestuur en de invulling ervan. Daarvan getuigt onder meer weten regelgeving, zoals de Gemeentewet en het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Dergelijke structuurwetten passen in de gedachte van de gedecentraliseerde eenheidsstaat.’

Burgemeester Naarden benoemd tot substituut ombudsman Bron: nieuwsbericht 151104 De Tweede Kamer heeft Joyce Sylvester benoemd tot substituut ombudsman. Naar verwachting beëdigt de Voorzitter van de Tweede Kamer haar nog dit kwartaal waarna Sylvester het ambt als substituut ombudsman kan vervullen. De substituut ombudsman speelt een belangrijke rol bij behandeling van de 36.000 klachten van burgers over de overheid die de Nationale ombudsman elk jaar ontvangt. Kennis van de verhoudingen binnen het openbaar bestuur is van groot belang, het accent ligt voor deze portefeuille op strafrecht, politie en justitie. Joyce Sylvester is de opvolger van Frank van Dooren, die eerder dit jaar met pensioen ging.

Joyce Sylvester (Amsterdam, 1965) heeft ruime ervaring in het openbaar bestuur. Zo was zij lid van de Eerste Kamer, burgemeester van Anna Paulowna en directeur van organisatieadviesbureau Spirit. Sinds 2009 is zij waarnemend burgemeester van Naarden. Sylvester studeerde Politicologie en CommunicaActieplan Plasterk tiewetenschap en is gepromoveerd in het Staats- en BestuursEen eenduidige wettelijke regeling voor lokale rekenkamers, De Algemene Rekenkamer reageert met dit advies op het Acrecht op het onderwerp 'de praktijk van privatisering'. zoals Plasterk wil, vergroot volgens de Algemene Rekenkamer Jaargang 3 | aflevering 41 | pagina 11

Alles verandert, zelfs de manier waarop COLOFON Fris denken en dwars kijken is een digitaal nieuwsschrift voor alle mensen en organisaties die betrokken zijn bij het werken met en voor mensen. Fris denken en dwars kijken verschijnt eenmaal per week (dinsdag) als nieuwsflits en eenmaal per week (vrijdag) als achtergrondmagazine (Decor).

Toch onderzoek Nationale Ombudsman naar WMO-beleid Enschede Bron: Nationale Ombudsman 151103 De Nationale Ombudsman gaat toch onderzoek doen naar het WMO-beleid van de gemeente Enschede. Dat gebeurt naar aanleiding van een klacht van de organisatie Sociaal Hart Enschede over de uitvoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning door medewerkers van de gemeente Enschede. Aanvankelijk meldde de Ombudsman onterecht dat geen onderzoek zou worden gehouden, terwijl dit wel was toegezegd. De Nationale Ombudsman maakt daarvoor nu z'n excuses.

Met de voor en door u geknipte informatie en inspiratie willen wij onze lezers en lezeressen inspireren en informeren. Zo dragen wij bij aan de duurzame vernieuwing van de organisatie van en de ondersteuning voor en door mensen. Het stimuleren en ondersteunen van talentontplooiing op strategisch, tactisch en uitvoerend niveau is de passie van de mensen die bij Vondel & Nassau werken. Zij leveren daaraan dagelijks met hart en ziel - een bijdrage.

Spreekuur De Nationale Ombudsman zal op korte termijn in Enschede een spreekuur organiseren voor inwoners. Die kunnen daar hun klachten over de WMO-uitvoering voorleggen. De Nationale Ombudsman kijkt dan of en welke stappen er moeten worden ondernomen. Ook wordt er met Sociaal Hart en vertegenwoordigers van de gemeente gesproken over hun ervaringen met de uitvoering van de WMO.

uit de jeugdhulp. 'Mijn Andere Thuis' is een set met tools, bestaande uit een app, een film en een website. Via de app krijgen jongeren een stem en kunnen zij zich uitspreken over thema's die voor hun ontwikkeling van belang zijn. In de film vertellen jongeren uit pleeggezinnen en gezinshuizen over wat ze bijvoorbeeld vinden van de term pleegkind, wat een veilig thuis betekent en wat een goede voogd kenmerkt. Op de site is veel relevante praktijkinformatie en kennis te vinden over de acht thema's. Hiermee krijgen gemeenten een uniek monitoringsinstrument in handen waarmee ze, door werkelijk naar jongeren te luisteren, hun beleid kunnen evalueren en hun samenwerking met jeugdhulporganisaties kunnen optimaliseren.

Vondel & Nassau is een zelfstandig onderdeel van de Kooyenga Groep en heeft zich gespecialiseerd in Advies, Oplossingen en Interim Management. Onze dienstverlening onderscheidt zich op basis van een persoonlijke aanpak, en concrete en toepasbare adviezen van zeer hoge kwaliteit. ‘ Mocht u vragen hebben over wat Vondel & Nassau voor u kan betekenen, dan zijn dit onze contactgegevens.

Vondel & Nassau Mijn Andere Thuis is ontwikkeld door Stichting Postadres Kinderpostzegels Nederland, samen met een Postbus 87 | 9100 AB Dokkum groot aantal partners uit het jeugdhulpveld. Gemeente Leiden neemt het instrument als T 088 - 0305000 eerste in gebruik. Met de lancering van de F 0519-220052 'Mijn Andere Thuis' werd de Maand van het E [email protected] Inhuisplaatsen officieel afgesloten. Bekijk de film 'Mijn Andere Thuis' Ga naar de website 'Mijn Andere Thuis'

'Mijn Andere Thuis' gelanceerd

Wilt u een eigen bijdrage geplaatst zien? Of hebt op Alliantiebijeenkomst in Leiu nieuws te melden? Stuur dan een mailbericht den Bron: Alliantie Kind in Gezin 151103 met uw bijdrage of persbericht naar Op 29 oktober werd in Leiden het project 'Mijn [email protected]

Andere Thuis' gepresenteerd. Dat gebeurde in Hebt u collega's die de nieuwsflits ook willen aanwezigheid van pleeg- en gezinshuisjongeontvangen? Mail dan even het mailadres van uw ren, Kinderombudsman Marc Dullaert, Allian-

collega naar [email protected]

tiepartners, gemeenten en vele professionals

Website: www.vondel-nassau.nl

Twitter | Facebook | LinkedIn Jaargang 3 | aflevering 41 | pagina 12