Dekolonisatie en Koude Oorlog in Vietnam

http://www.schoolsamenvatting.nl/

-

De site voor samenvattingen

Dekolonisatie en Koude Oorlog in Vietnam

Opzet Vietnam: - grenst aan China (communistisch)  invloedrijk!! - 87 miljoen inwoners - Tropisch klimaat, vruchtbaar (vooral in het Zuiden) - Meeste Vietnamezen zijn boeddhistisch - Ex-kolonie van Frans-Indochina (met Laos en Cambodja) Dus  de Vietnamoorlog heeft te maken met: - Dekolonisatie - Koude Oorlog 2 hoofdvragen: 1. Waarom gingen de Amerikanen over tot militair ingrijpen in Vietnam? 2. Waarom liet de Vietnamoorlog diepe sporen na op de Amerikaanse samenleving en in de internationale verhoudingen?


-



-


Hoofdstuk 1: de Koude Oorlog A.Hoe begon de Koude Oorlog? Na WO2 (1945) was Europa verdeeld in invloedssferen, daartussen Ijzeren Gordijn Amerika Westen Kapitalisme: - democratie - vrije markt - individu centraal Vanaf 1949 oude regering in ChinaTaiwan Hierdoor: toenemend wantrouwen.

Sovjet Unie Oosten Communisme: - dictatuur - planeconomie - collectief centraal Vanaf 1949 China onder leiding van Mao Zedong

B. Waarom werd het een oorlog? Vijandbeeld Amerika (beeld, dus niet perse waar) Angst voor: - communistische wereldrevolutie - China communistisch 1949  ex-koloniën zouden kunnen volgen - Mogelijk gezamenlijk optreden van China en Sovjet Unie, dit was in feite niet zo want: - strijd om leiderschap over communisme - China wilde harder optreden tegen Amerika - conflict over „motor‟ revoltie: Sovjet Unie via arbeiders en China via boeren.  Kortom: dominotheorie - Dit wordt het beleid van containmentpolitiek. - Hoe? Amerika wil invloed in Zuid-Oost Azië via: - politieke steun door marionettenregeringen - economische hulp - militaire steun Vijandbeeld Sovjet Unie Angst voor: - westers imperialisme Dus: beleid Sovjet Unie: meer invloed in ex-koloniën door steun aan communistische bewegingen. RESULTAAT: wapenwedloop Amerika en Sovjet Unie C. Waarom was het koud? - vernietiging door kernwapens schrikt af (Amerika 1945, Sovjet Unie 1949) en stabiliseert de situatie (niemand wil ze gebruiken) - Sovjet Unie, Chroetsjov 1958: politiek van vreedzame co-existentie - “Nooit meer oorlog!” oprichting Verenigde Naties 1945 - Veligheidsraad  niet effectief door: - vetorecht van 5 permanente leden (Amerika, Sovjet Unie, Frankrijk, Engeland en China-Taiwan) - uitsluiten volksrepubliek China tussen 1949-1972  Taiwankwestie


-



-


Gevolg Taiwankwestie: - Sovjet Unie boycot Verenigde Naties - 1950-1953 Korea-Oorlog - Amerika en Verenigde Naties steunen zuiden  kapitalistisch - Sovjet Unie en China steunen noorden  communistisch

Hoofdstuk 2: Dekolonisatie A. Dekolonisatie in de wereld Oorzaken van dekolonisatie: - 1920-1930: Toenemend verzet en nationalisme - 1940-1945: Japan bezet koloniën in WO2 Europese landen bleken zwak - Na 1945: machtsvacuüm in koloniën, Europa kon niet optreden dus onafhankelijkheid! Reacties Oost en West op dekolonisatie: - Amerika wil invloed in Zuid-Oost Azië  vanwege handel en containmentpolitiek, vooral na 1949 - Sovjet Unie wil invloed op Azië vanwege uitbreiding communisme B. Dekolonisatie in Vietnam (Vietnam is hier dus nog 1 land!!) Tot 1945: Franse koloniale bestuur Verbeteringen (doel van Fransen is meer winst): - infrastructuur, onderwijs en gezondheidszorg - ontwikkeling landbouw in het Zuiden: grootgrondbezitters Drie gevolgen: - Noorden en Midden slecht ontwikkeld - Grootgrondbezitters zijn elite op het platteland - In de stad kleine, goed-opgeleide, rooms-katholieke elite Tot 1954: strijd om onafhankelijkheid - tot 1940: verzet tegen Fransen, die treden hard op, communisten krijgen leiding over verzet - 1940-1945: Ho Chi Minh en Vietminh - Democratische Republiek Vietnam geen steun van Amerika want Amerika wil Frankrijk als bondgenoot in de Koude Oorlog dus Vietnam vraagt steun aan Sovjet Unie en China. - 1945-1954: Fransen strijden voort maar verliezen bij Dien Bien Phoe (1954) 1954: Geneefse Akkoorden - onmiddelijke wapenstilstand - Vietnam tijdelijk verdeel langs 17e breedtegraad - Beide delen moeten neutraal blijven - Plan in 1956  verkiezingen, Noorden en Zuiden dan verenigd


-



-


Geneefse Akkoorden niet nageleefd  geen verkiezingen want: - Noord-Vietnam zou winnen, gezichtsverlies Amerika - China wil geen sterk Vietnam - Sovjet Unie bang voor verslechtering van relatie met Amerika - China en Sovjet Unie willen na Korea Oorlog geen troepen van Amerika in Zuid-Vietnam Daarom: - 1954: ZOAVO opgericht (soort NAVO voor Zuid-Oost Azië) - Noorden: Fransen weg, communistische staat - Zuiden: Vietminh weg, westers autoritair beleid

Hoofdstuk 3: onstaan van oorlog in Vietnam (1954-1963) A. Hoe verging het Noord-Vietnam? 1945-1954: geleidelijke invoering communisme - privé bezit van grond nog toegestaan - alleen Franse bedrijven en plantages nog genationaliseerd na 1954: Interne revolutie radicale invoering communisme: - plan-economie (met 5-jarenplan) - landhervormingen om landbouwproductie te verhogen - gevolg: veel Noord-Vietnamezen vluchten naar Zuid-Vietnam na 1959: Externe revolutie: doel = 1 verenigd Vietnam - Noord-Vietnamezen infiltreren in Zuiden B. Hoe verging het Zuid-Vietnam? Het bestuur: Ngo Dinh Diem (Dit Is Een Marionet) - anti-communistisch en antikolonialistische staat met steun van Amerika - autoritair  perscensuur oppositie verboden - Diem katholiek, niet boeddhistisch Dus: verzet: *Boeren: - Diem verdeelde grond maar liet boeren flink betalen - Gedwongen verhuizingen naar versterkte dorpen is een probleem vanwege voorouderverering *Boeddhisten: - katholieken voorgetrokken 1960: oprichting NBF (Nationaal Bevrijdings Front) met gewapende tak: Vietcong tegen Amerika en Diem, niet altijd communisten C. Hoe raakte het buitenland betrokken? - Amerika stuurt militaire adviseurs en materieel naar Zuid-Vietnam. Deze raken tegen hun zin in bij oorlog betrokken - Sovjet Unie en China (vanaf1949) steunen Noord-Vietnam  Noord-Vietnam speelt hun tegen elkaar uit WAAROM? Strijd tussen kapitalisme en communisme!


-



-


Hoofdstuk 4: het verloop van de oorlog in Vietnam (1964-1975) A. Amerikaanse strategie President Johnson (1963 Kennedy vermoord!) wil The Great Society  dus: zo snel mogelijk einde aan oorlog, Zuid-Vietnam niet communistisch Er waren 3 mogelijkheden: 1. nucleaire oorlog  kans op escalatie en WO3 2. terugtrekken  gezichtsverlies van Amerika 3. gevechtseenheden sturen en oorlog snel winnen  Strategie Amerika wordt: beperkte oorlog - zo weinig mogelijk Amerikaanse slachtoffers - geen kernwapens maar conventionele wapens - alleen oorlog in Vietnam - Noorden isoleren van het Zuiden - Noordelijk deel van Noord-Vietnam werd niet gebombardeerd - Geen directe confrontatie tussen China, Amerika en Sovjet Unie in verband met wereldvrede. Afspraak: geen grondtroepen van Amerika en China in Noord-Vietnam. Beperkte oorlog in praktijk: - blokkade langs 17e breedtegraad - luchtoorlog in Noord-Vietnam om steun Noord-Vietnam aan Vietcong te voorkomen - de oorlog moet worden gevochten door Zuid-Vietnamezen, maar: - Amerika heeft de leiding - Amerika voert luchtoorlog - Amerika is actief langs 17e breedtegraad Start oorlog: Amerika tegen Noord-Vietnam 1964: Tonkin-incident leidt tot Tonkin-resolutie Vanaf 1964 grondtroepen en bombardementen want: - Tonkin-resolutie gaf Johnson veel macht - Johnson won verkiezingen met overmacht B. Strategie mislukt Operatie Rolling Thunder (1965) mislukt: - Noordelijk deel van Noord-Vietnam niet gebombardeerd, hoewel belangrijkste gebied (afspraak met China) - Ho Chi Minh-Route via Laos en Cambodje niet gebombardeerd waardoor de Vietcong dus bevoorraad bleef. Landoorlog mislukt: - Zuid-Vietnamese leger presteert niet - Guerilla-oorlog onder leiding van Vo Nguyen Giap (Guerilla Is Altijd Prima) - Reactie Amerika werkt niet, initiatief bleef bij Vietcong Burgerbevolking wordt slachtoffer: - Amerika gebruikt napalm en agent orange - Vietcong infiltreert in zuidelijke dorpen, die zo militaire doelwitten worden


-



-


Buitenland helpt Noord-Vietnam: - veel schade door bombardementen: Chinese ingenieurs helpen bij de opbouw zodat Noord-Vietnamezen kunnen blijven vechten - voedsel en medische hulp komt van Westerse en communistische landen - Sovjet Unie levert hight-tech wapens en China levert troepen - Russen onderzoeken buitgemaakte wapens van Amerika C. 1968 Tet-Offensief Noord-Vietnam en Vietcong vallen steden in het zuiden en Amerika aan. Hieruit blijkt: geen van beide partijen kan oorlog winnen. Gevolg Tet voor Amerika: - Johnson niet herkiesbaar - Moreel soldaten daalt, want oorlog duurt voort, onduidelijk slagveld en een onvoorspelbare tegenstander Gevolg Tet voor Noord-Vietnam: - snel weer weg uit bezette steden  Dus: onderhandelingen over vrede President Nixon (1969) en adviseur Kissinger willen eervolle vrede. Hoe? - vietnamisering van de oorlog - Noord-Vietnam dwingen tot onderhandelingen via zware bommen, ook op Laos en Cambodja Onderhandelingen mislukken lange tijd: - Amerika wil bombarderen als drukmiddel houden - Noord-Vietnam wil pas onderhandelen als bombardementen stoppen - Regering zuiden (Nguyen van Thieu) wil hulp van Amerika houden  Daarom wil Nixon vanaf 1972 betere verhoudingen met China (Mao) en Sovjet Unie (Brezjnev) zodat Noord-Vietnam geen steun meer heeft. Hoe? - belofte Sovjet Unie: - wapens verminderen - gunstige handelsvoorwaarden - belofte China: - Mao in Veiligheidsraad (Taiwan-kwestie opgelost, 1972)  Nixon speelt Sovjet Unie en China tegen elkaar uit: driehoeksdiplomatie Gevolg: - detente - oorlog kan doorgaan tijdens onderhandelingen - Thieu wil veiligheidsgaranties D. 1973 Parijse Akkoorden (Lijkt op de Geneefse Akkoorden van 1954) Amerika wil weg uit Vietnam, Noord-Vietnam akkoord, want: - bombardementen (mogelijk door détente, minder risico op escalatie) - advies van Sovjet Unie en China - Noord-Vietnam weet dat Amerika naar huis wilt


-



-


Zuid-Vietnam ook akkoord want: - Amerika laat materieel achter - Willen niet toegeven dat ze Amerika nodig hebben maar:  nog steeds oorlog tussen noord en zuid, 1975: Noord verovert zuid en er ontstaat dus 1 communistisch Vietnam

Hoofdstuk 5: hoe beleefden de mensen in Vietnam de oorlog? A. hoe beleefden de Noord-Vietnamezen de oorlog? - Er waren veel slachtoffers, naar schatting 1,1 miljoen militairen en 2 miljoen burgers. - Gevolgen van de bombardementen: - ondergrondse fabrieken, scholen en dorpen: ‟s nachts konden de boeren hun land bewerken - evacuatie bejaarden en kinderen uit steden en verspreiding over platteland - schuilplaatsen aangelegd - Dienstplicht mannen weg dus vrouwen helpen in de industrie - voedselvoorziening aangetast, maar geen hongersnood - het moreel werd steeds beter B. hoe beleefden de Zuid-Vietnamezen de oorlog? - minder slachtoffers (110000 militairen, 415000 burgers) en hoge betrokkenheid (meer dan de helft van de Zuid-Vietnamese mannen was betrokken) - wonen in versterkte dorpen voelde als bezetting - velen vluchtten: - naar de Vietcong - naar regeringsgebieden (was veiliger) - van platteland naar stad - in kampen: zonder werk  veel misdaad en prostitutie - aanwezigheid Amerikanen en hun dollars is welvaart: - Amerikanen weg = dollars weg = welvaart weg dus kunstmatige welvaart C. hoe beleefden de Amerikaanse militairen in Vietnam de oorlog? - schatting Amerikaanse slachtoffers: 58000 - Amerikaanse soldaten waren: - Jong en onervaren - In een tropisch klimaat - Niet voorbereid op een Guerilla-oorlog - Niet welkom bij veel Zuid-Vietnamezen - Getraumatiseerde militairen door aanblik doden Gevolgen: - bordeelbezoek, drugsgebruik en kroegbezoek - oorlogsmisdaden (bijvoorbeeld bloedbad bij My Lai) - desertie (weglopen, vluchten) - rassenhaat  Dus: moreel Amerikaanse soldaten sterk aangetast


-



-


Hoofdstuk 6: hoe beleefden Amerikanen de oorlog? A. de media Eerst: nationaal belang bij ondersteunen van oorlog Toen: kritische journalistiek vanwege democratisch belang Dus : Vietnamoorlog zorgt voor polarisatie (tweedeling) in de maatschappij, in vooren tegenstanders. B. jongerenprotesten Waarom jongeren? - dienstplicht brengt oorlog dichtbij - eigen cultuur tegen gezag protestgeneratie van na WO2 - zien minder bedreiging in communisme Hoe? - teach-ins op universiteiten - dienstweigering - demonstraties - petities naar president C. de politiek Eerst: weinig belangstelling en dus nauwelijks controle op oorlog. Beleid bepaald door president, Buitenlandse Zaken en Pentagon - Tonkin-resolutie snel aangenomen - Johnson wil geen publiek debat - Defensie begroting werd steeds goedgekeurd: Loyaliteit van president Loyaliteit soldaten in Vietnam Angst voor communisme Vermijden verdenking “soft on communism” Toenemende twijfel: - twee kampen in het congres: 1. Duiven (senator Fulbright) 2. Haviken - maar: regering zet beleid voort bij gebrek aan alternatieven en staat ver van samenleving Eind 1968 verandert beleid, want: - polarisatie in Amerikaanse samenleving - successen van Vietcong tijdens Tet-offensief - oorlog slecht voor economie, dollarkoers daalt en recessie dreigt --? Positie Amerika in de wereld zwakker  Conclusie: de Vietnamoorlog verdeelt de Amerikaanse samenleving


-



-


Hoofdstuk 7: diepe sporen in de Amerikaanse samenleving en internationale verhoudingen A. welke diepe sporen in de Amerikaanse samenleving? Vertrouwen Amerikaanse burgers in de politiek neemt af: - verkiezingsresultaten bleken besluiten over oorlog te beïnvloeden - politici misleiden bevolking door uit te gaan van selectieve waarnemingen, onvolledige info en onbewezen aannames  kwam uit door Pentagon Papers (1971)  Daarom: War Powers Act (1973) Emancipatie Afro-Amerikanen: Enerzijds : - veel zwarte soldaten - discriminatie in leger - onvrede zwarte soldaten: vochten voor rechten die ze zelf niet hadden anderzijds : - blank en zwart vochten zij aan zij: toenadering - studiebeurs voor teruggekeerde soldaten zorgde voor scholing van lagere, vaak zwarte milieus Nationaal trauma: - oorlog is verloren - Amerikaanse strijd bleek zinloof in 1975 - Heiligde het doel de middelen? - Vietnamsyndroom B. Hoe zie je die diepe sporen? - Films en muziek - Vietnams Veterans Memorial - Discussie: bijdrage oorlog belangrijk voor carrière C. Diepe sporen in internationale verhoudingen Vermindering spanning in de wereld: - Amerika en Sovjet Unie  wapenvermindering in SALT (Strategic Arms Limitation Talks)afgesproken - China in Veiligheidsraad - Economische samenwerking Amerika en Sovjet Unie - Mensenrechten in Sovjet Unie bespreekbaar Ook: - persvrijheid aan het front beperkt en gecontroleerd - publiek in westerse wereld kritischer - wijziging opstelling Amerika in internationale politiek (iets voorzichtiger)


-



-


Woordenlijst Examentermen

Dekolonisatie

Onafhankelijk worden koloniën van (Europese) landen Spanning tussen Amerika en Sovjet Unie vanaf 1945, geen direct treffen koud Externe staat domineert een bepaald gebied Communisten willen wereld communistisch maken Als 1 land communistisch wordt, volgen er meer Het indammen van communisme

Koude Oorlog Invloedssferen Communistische wereldrevolutie Dominotheorie Containmentpolitiek Marionettenregering

Regering die doet wat Amerika van hem wilt Macht van Amerika in ex-koloniën

Westers imperialisme Wapenwedloop

Korea-oorlog

Het verzamelen van de sterkste en meeste wapens Communisme en kapitalisme vredig naast elkaar Kapitalisme tegen communisme in Korea

Nationalisme

Vaderlandsliefde

Dien Bien Phoe

Dorpje waarbij Fransen verliezen van de Vietnamezen Zuid-Oost Aziatische Verdrags Organisatie Politiek leider in Zuid-Vietnam en marionet van Amerika Dorpen ter bescheriming van het communisme President van Amerika na de dood van Kennedy Programma tegen binnenlandse armoede en rassenproblematiek Oorlog waarbij je escalatie probeert te voorkomen Aanval van Noord-Vietnam op Amerikaans schip in de Tonkin baai Amerika besluit tot oorlog tegen NoordVietnam De Amerikaanse luchtoorlog

Politiek van vreedzame coëxistentie

ZOAVO Diem Versterkte dorpen Johnson The Great Society Beperkte oorlog Tonkin-incident Tonkin-resolutie Rolling Thunder


-



-

Ho Chi Minh-route


Guerilla-oorlog

Route door Laos en Cambodja waardoor Vietcong Noord-Vietnam kon bereiken Korte, onverwachte aanvallen

Napalm

Brandbommen

Agent orange

Ontbladeringsmiddel

Nixon

President van Amerika na Johnson

Eervolle vrede Vietnamisering

Via onderhandelingen einde oorlog en Zuid-Vietnam niet communistisch Alleen Vietnamezen vechten

Nguyen van Thieu

Politieke leider Zuid-Vietnam na Diem

Driehoeksdiplomatie

Pogingen van Nixon en Kissinger om met zowel China als SU goede band te behouden Ontspanning in de Koude Oorlog

Detente Protestgeneratie

Generatie die protesteert tegen de Vietnamoorlog Gebouw van ministerie van Defensie in Amerika Leider van de duiven (strijders voor vrede) Geheime informatie over de oorlog lekt uit Bevoegdheden president op oorlogsgebied sterk beperkt Trauma van Amerikaanse soldaten na Vietnamoorlog

Pentagon Fulbright Pentagon Papers War Powers Act Vietnamsyndroom


-



-


De Vietnamoorlog in 6 plaatjes

1945-1954 Dien Bien Phoe

1954 Akkoorden Geneve- 1963

Noord-Vietnam Frankrijk

Ho Chi Minh Vietminh

Tegen

Zuid-Vietnam

Vietnam

Regering Diem (met steun van VSKennedy)

Vietcong

1964 Tonkin-1968 Tet H o

1969-1973 Parijse Akkoorden

Noord-Vietnam

Noord-Vietnam

Zuid-Vietnam

Zuid-Vietnam

C H I M i N H R O U T E

(regering+Amerika Johnson)

Regering+Nixon

Vietcong

Vietcong

1973-1975

1975

Noord-Vietnam

Republiek Vietnam

Zuid-Vietnam

Ho Chi Minh

Regering Thieu (VS weg, materieel hier)

Communistisch Vietcong


-


Dekolonisatie en Koude Oorlog in Vietnam

Recommend Documents