De Wadden Fietsen, Nederland en Duitsland

Praktische informatie bij het artikel ‘Wadden op wielen, go with the flow tussen Marsdiep en Elbe’, Op Pad 4 - 2012

De Wadden Fietsen, Nederland en Duitsland

Samenstelling en foto: Kees Swart

Het gebied De tocht Zwaarte/ moeilijkheidsgraad Navigatie/bewegwijzering Beste tijd Er naar toe Overnachten Eten, drinken, inkopen Uitrusting Eilanden informatie Eilandhoppen Overige veerdiensten Toeristische sites Kaarten en gidsen Dag tot dag routebeschrijving

De Feiten Activiteit Fietsen Land Nederland en Duitsland Gebied Waddenzee tussen Marsdiep en Elbe De tocht Fietstrektocht van 750 kilometer in 13 dagen Zwaarte/moeilijkheidsgraad Niet zwaar, wel windgevoelig Navigeren Op het vasteland is de route grotendeels bewegwijzerd (Waddenzeeroute, Nordseeküstenradweg en Elberadweg). Zie elder op de site een gps-track

Het gebied De Nederlandse en Duitse Waddenzee is een prachtig natuurlandschap, dat zich goed leent voor een fietsvakantie. Hoppen tussen de eilanden of dijk-op-dijk-af op het vasteland, in een tempo dat wordt bepaald door de wind en het getij. Elk eiland heeft een eigen karakter, maar blijft toch duidelijk herkenbaar als waddeneiland. Aan beide kanten van de grens is het landschap hetzelfde, maar de cultuur duidelijk anders. Langs de Nederlandse Wadden zie je iedereen fietsen, wandelen, varen of simpelweg op het strand liggen, inclusief de Duitsers die massaal de Nederlandse kust bezoeken. Op de Duitse Wadden overheerst het fenomeen kuurvakantie met alle rituelen die daar bijhoren. Het meest opvallende verschijnsel op Duitse stranden is de ‘strandkorb’, een enorme stoel van hout en doek, die alleen aan de voorkant open is. De eilanden hebben allemaal een eigen karakter. Eeuwenlang leefden de eilanders van visserij, veeteelt, handel en piraterij. In de negentiende eeuw kwamen de eerste kuurtoeristen op de Duitse eilanden. Pas in de twintigste eeuw werden ook de Nederlandse eilanden ontdekt door vakantiegangers. De kleinste Nederlandse eilanden, Vlieland en Schiermonnikoog, zijn min of meer autovrij. Er rijden wel bussen, vrachtwagens en op Vlieland ook legervoertuigen. Bewoners van deze eilanden mogen echter wel autorijden en hun terreinwagens zijn regelmatig op het strand te zien. De eilanden voor de kust van Nedersaksen zijn allemaal autovrij, behalve Borkum en Norderney, waar gasten per auto naar hun plaats van bestemming mogen rijden. Op de

Pagina 1

Nederland en Duitsland


Beste tijd April - oktober Er naar toe Trein naar Den Helder. Terug: Hamburg Hbf – Osnabrück Hbf – Amsterdam Zuid in ca. 5 ½ uur. Prijs: Europa Special vanaf € 29 p.p., kinderen t/m 14 jaar gratis mee. Bijzonderheden: fiets-en zitplaatsreservering € 4 p.p., fietsticket € 10 p.p. Overnachten Campings, B&B

Pagina 2

autovrije eilanden gelden ook voor bewoners en leveranciers strenge regels. Treintjes, elektrokarren en paard-en-wagen hebben de normale auto hier vervangen. Op het ‘autovrije’ Schiermonnikoog hebben we meegemaakt dat een grote koelwagen met draaiende motor vijf minuten lang pal voor het terras stond waar we net lekker koffie zaten te drinken. In Duitsland zou dit een ontoelaatbare schending van de kuuroordstatus zijn. Op het vasteland van Nedersaksen is de locale cultuur nog springlevend. Misschien wel het meest opvallend is de informele, bijna Nederlandse manier van groeten: “Moin” of “Moin moin” (zie www.plattmaster.de/moinmoin).

De tocht Fietstrektocht van Den Helder naar Buxtehude bij Hamburg in twee weken. Totaal 750 kilometer.

Zwaarte/moeilijkheidsgraad De tocht is met een redelijke conditie prima te doen. Wel is er weinig beschutting tegen de wind, die ook midden in de zomer hard kan waaien. De wind komt vaker uit het westen dan uit het oosten en westelijke winden zijn meestal ook het krachtigst, dus is het verstandig om oostwaarts te fietsen. De wegen zijn altijd verhard, maar meestal niet met glad asfalt. Vaak fiets je over betonplaten, klinkers of schelpen, soms bedekt met een laagje zand, klei of schapenstront.

Navigatie/bewegwijzering Van de beschreven route is een gps-track beschikbaar. Op het vasteland is deze route grotendeels bewegwijzerd: de Waddenzeeroute (LF10, www.landelijkefietsroutes.nl), Nordseeküstenradweg (www.adfc-tourenportal.de) en Elberadweg (www.elberadweg. de).Waddenzeeroute en Nordseeküstenradweg zijn onderdeel van de internationale Noordzeeroute (North Sea Cycle Route, www.northsea-cycle.com).

Beste tijd Van mei tot oktober is het vaak goed fietsweer langs de Waddenzee. Wel is het in juli en augustus een stuk drukker dan eerder of later in het seizoen. Ook tijdens locale festivals kan het druk zijn, bijvoorbeeld het Oerolfestival op Terschelling (www.oerol.nl) De Waddeneilanden hebben een gematigd zeeklimaat zonder grote temperatuurverschillen en met neerslag het hele jaar door. Het klimaat op de eilanden verschilt enigszins met het klimaat van het vasteland. De zon schijnt er vaker, het regent in de warmste maanden minder en op hete dagen zorgt de invloed van de zee voor verkoeling.

Er naar toe Den Helder, Hamburg en veel andere plaatsen op de route zijn goed te bereiken met de trein. Ook in Duitsland is fietsvervoer in de meeste treinen geen probleem. Alleen in de hogesnelheidstreinen (ICE) mogen geen fietsen mee. Fietsplekken en zitplaatsen in Duitse intercitytreinen (IC) moeten gereserveerd worden. Bijvoorbeeld: Hamburg Hbf – Osnabrück Hbf – Amsterdam Zuid Reisduur 05.26 uur Vertrektijd: 11:36 of 17:02 uur Aantal overstappen: 1 keer Enkele reis hamburg – elk station in Nederland Europa Special vanaf € 29 p.p., kinderen t/m 14 jaar gratis mee. Bijzonderheden: fiets-en zitplaatsreservering € 4 p.p., fietsticket € 10 p.p. Deze treinreisinformatie mede afkomstig van ‘De Treinreiswinkel’. Dé specialist voor internationale treintickets, treinrondreizen en treinvakanties. Meer info of gelijk boeken? Check www.treinreiswinkel.nl of bel (071) 513 7008. Terugfietsen kan ook, bijvoorbeeld naar Drenthe via de Hanzefietsroute (www.hanzefietsroute.nl) of de Jutlandroute (europafietsers.nl/routes/jutland/route.htm).

Pagina 2



Pagina 3

Overnachten Campings, pensions en hotels zijn overal te vinden. In juli en augustus kan het, met name op de eilanden, moeilijk zijn om zonder reservering een slaapplek te vinden. Langs de Duitse Wadden misten we kleinschalige sfeervolle kampeerterreinen. Nederland heeft naast grote commerciële campings ook een scala aan alternatieven, zoals NTKC, natuurkampeerterreinen en kamperen bij de boer. In Duitsland hebben alternatieve kampeerculturen zich niet ontwikkeld. Veel Duitse campings zijn een nette, maar nogal sfeerloze verzamelplaats voor mensen die zich geen hotel kunnen veroorloven. Wie geluk heeft, vindt er een afgezonderd hoekje met enige privacy, wie pech heeft beland in een soort volkstuincomplex met een permanente braadworstlucht. In de laatste kwart eeuw heeft zich in Duitsland wel een fietscultuur ontwikkeld, wat te zien is aan de vele fietspaden en bewegwijzerde routes. Duitse fietsers maken vaak liever gebruik van Bett-und-Bike adressen (www.bettundbike.de) dan dat ze een tent meenemen. Op de eilanden Juist en Wangerooge is het helemaal niet mogelijk om te kamperen. Op het Baltrum is een klein kampeerterrein, maar een schriftelijke reservering, liefst ver van tevoren, is verplicht (www.jbs-baltrum.de/campingplatz.htm). Op Langeoog kan alleen bij de jeugdherberg door leden worden gekampeerd met volpension; ook hier is reserveren verplicht (www.jugendherberge.de). Op Spiekeroog is een kleine camping (www.spiekeroog.de). Borkum en Norderney hebben meerdere campings; niet helemaal toevallig zijn dit ook de eilanden waar auto’s mogen komen. Wild kamperen is overal verboden. Maar nood breekt soms wet… (zie het boeiende verslag van een kajaktocht over de Waddenzee, waarbij soms stiekem of na een lange discussie met gedogen wild gekampeerd wordt: www.seakayaker.nl). Overnachtingen van de auteur Dag 1, Vlieland. Natuurkampeerterrein Lange Paal. Mooi terrein buiten de bewoonde wereld met trekkersveldje. Iedereen komt hier op de fiets! Natuurkampeerkaart verplicht (www.langepaal.com). Dag 2, West-Terschelling. Natuurkampeerterrein in het bos vlakbij het dorp, voorzien van trekkersveldje. Natuurkampeerkaart verplicht (www.natuurkampeerterreinen.nl). Dag 3, Nes. Natuurkampeerterrein Middelpôlle. Natuurkampeerterrein aan de rand van het bos, met trekkersveld. Natuurkampeerkaart verplicht (www.natuurkampeerterreinen.nl). Dag 4, Schiermonnikoog. Camping Seedune. Prachtig terrein in de duinen bij het dorp. Schier is autovrij, dus hier komen alleen tentkampeerders met fiets (www.seedune.nl)! Dag 5, Molenrij. Camping De Horizon. Kleine landelijk gelegen camping (www.campingdehorizon.nl). Dag 6, Borkum. Camping Aggen. Terrein ten oosten van het vliegveld met voornamelijk caravans, maar niet zo druk als de camping vlakbij het dorp (www.eurocampings.net). Dag 7, Greetsiel. Hotel Schatthaus. Eenvoudige hotel in de pittoreske dorpskern vlakbij de haven (www.schatthaus.com). Dag 8, Langeoog. Hotel Alte Post. Na lang zoeken had dit hotel nog een appartement beschikbaar voor € 150,- per nacht (www.langeoog-vermietung.de). Het is dus niet verstanding om op de bonnefooi naar Langeoog te gaan. Een stuk voordeliger is de grote strandcamping in Bensersiel (www.bensersiel.de), vlakbij de veerhaven op het vasteland. Daar vandaan is het goed mogelijk om een dagtrip naar Langeoog te maken. Dag 9, Jever. Hotel Stöber. Klein hotel in een rustige woonwijk (www.hotel-stoeber. de). Ten zuidoosten van Jever is ook een camping (www.friesland-camping.de)

Pagina 3



Pagina 4

Dag 10, Burhave. Camping Knaus. Grote buitendijkse strandcamping zonder beschutting. Niet echt wat we zochten, maar wel OK voor een nacht zolang het goed weer is en er niet wordt gefeest (www.knauscamp.de). Dag 11, Otterndorf. Camping See achtern Diek. Grote camping aan binnenmeer. Niet bepaald kleinschalig kampeergenot, wel praktisch (www.otterndorf.de). Dag 12, Stade. Hotel Ramada. Comfortabel hotel in de prachtige binnenstad (www.ramada.de/hotels). Er is 10 kilometer verderop een mooie camping op het eiland Lühesand in de Elbe, om de twee uur (behalve woensdagmiddag!) bereikbaar met een pont (www.luehesand.de).

Eten, drinken, inkopen Winkels, horeca, geldautomaten en andere voorzieningen zijn nooit ver weg.

Uitrusting Op elke goed onderhouden fiets kan deze tocht worden gereden, zelfs als versnellingen ontbreken. Hou wel rekening met schelpenpaden, opgewaaid zand, veeroosters en uitwerpselen van vee. Spatborden en banden met enig profiel zijn dan geen overbodige luxe.

Eilanden informatie Texel: 163 km2, 14.000 inwoners (www.texel.net) Vlieland: 36 km2, 1150 inwoners, auto-arm (www.vlieland-info.nl) Terschelling: 87 km2, 4700 inwoners (www.terschelling.net) Ameland: 59 km2, 3500 inwoners (www.ameland.nl) Schiermonnikoog: 41 km2, 950 inwoners (www.schierweb.nl) Borkum: 31 km2, 5500 inwoners (www.borkum.nl) Juist: 16 km2, 1800 inwoners, autovrij (www.juist.de) Norderney: 25 km2, 6000 inwoners (www.norderney.de) Baltrum: 6,5 km2, 500 inwoners, verkeersvrij, zelfs fietsers zijn niet welkom (www. baltrum.de) Langeoog: 20 km2, 2120 inwoners, autovrij (www.langeoog.de) Spiekeroog: 18 km2, 700 inwoners, autovrij, fietsen is haast overal verboden (www. spiekeroog.de) Wangerooge: 8 km2, 900 inwoners, autovrij (www.wangerooge.de) Overzicht van alle Oostfriese eilanden: www.planet-wissen.de en zoeken op Ostfriesischen Inseln.

Eilandhoppen Texel – Vlieland: dagelijks, reserveren wordt aangeraden (www.waddenveer.nl). Vlieland - Terschelling: dagelijks, maar de rederij weigert veel ruimte voor fietsen beschikbaar te stellen. Reserveren kan alleen op Vlieland zelf (www.rederij-doeksen.nl). Soms is er ook een andere maatschappij die van Vlieland naar Terschelling vaart. Terschelling – Ameland: sporadisch en afhankelijk van getij, reserveren wordt aanbevolen (www.eilandhopper.nl en www.waddentravel.com). Ameland – Schiermonnikoog: sporadisch en afhankelijk van getij, reserveren wordt aanbevolen (www.robbenboot.nl en www.waddentravel.com). Tussen de Duitse eilanden zijn geen reguliere hopmogelijkheden. Wel worden vanaf de meeste eilanden regelmatig eendagsexcursies gemaakt naar buureilanden (zie experten.reise.com).

Overige veerdiensten Den Helder – Texel: www.teso.nl Vlieland/Terschelling – Harlingen: www.rederij-doeksen.nl

Pagina 4



Pagina 5

Ameland – Holwerd en Schiermonnikoog – Lauwersoog: www.wpd.nl Eemshaven – Borkum: www.borkumlijn.nl. Borkum – Emden: www.ag-ems.de. Juist/Norderney – Norddeich: www.reederei-frisia.de Baltrum – Nessmersiel: www.baltrum-linie.de Langeoog – Bensersiel: www.schiffahrt-langeoog.de Spiekeroog – Neuharlingersiel: www.spiekeroog.de Wangerooge – Harlesiel: www.siw-wangerooge.de

Toeristische sites Friesland: www.beleeffriesland.nl Groningen: toerisme.groningen.nl Ostfriesland: www.ostfriesland.de Butjadingen: www.butjadingen.de Nedersaksen: www.butjadingen.de Natuurinfo Waddengebied: www.natuurinformatie.nl Bijna alle Duitse campings: www.camping.info/campingplaetze Natuurkampeerterreinen in Nederland: www.natuurkampeerterreinen.nl. Weersverwachting Nederland: www.knmi.nl Weersverwachting Duitsland: www.dwd.de

Kaarten en gidsen Kaarten ANWB Toeristenkaart 1, 2 en 6, 1:100.000: overzichtelijke kaarten voor het Nederlandse gedeelte met fietspaden, fietsknooppunten en LF-routes. Wel staan op de Waddeneilanden meer fietspaden aangegeven dan er in werkelijkheid zijn. ADFC-Radtourenkarte 5 en 6, 1:150.000: goede fietskaarten voor het Duitse gedeelte met ingetekende routes en campings. Landelijk Fietsplatform, LF1/10 Kustroute, van Rotterdam naar Nieuweschans: handige fietsgids voor het Nederlandse gedeelte. Gidsen Bikeline, Nordseeküsten-Radweg deel 2: prima fietsgids voor het Duitse gedeelte inclusief de Oostfriese Eilanden. De kaarten en gidsen zijn doorgaans verkrijgbaar bij de gespecialiseerde reisboekhandel. Bronnen: Fietsvakantiewinkel, tel. (024)388 90 65, [email protected]; www.fietsvakantiewinkel.nl. Geografische Boekhandel Pied à Terre, Overtoom 135-137, 1054 HG Amsterdam, tel. (020) 627 44 55, info@jvw. nl; www.piedaterre.nl. Zie ook: www.reisboekhandel.nl voor een winkel bij jou in de buurt.

Dag tot dag routebeschrijving Dag 1: Den Helder – Vlieland, 30 km Eerst de veerboot naar Texel en fietsen langs de waddendijk. Dan met een kleine boot over het Eierlandse Gat en in de Vliehors Expres over het strand van Vlieland. Dag 2: Vlieland – Terschelling, 45 km Overvaren naar Terschelling en een rondje fietsen of wandelen op dit eiland. Dag 3: West-Terschelling – Nes, 10 km Een lange boottocht naar Ameland en een rondje fietsen en wandelen op dit eiland, bijvoorbeeld over het Ballummerstrand.

Pagina 5



Pagina 6

Dag 4: Nes – Schiermonnikoog, 45 km Met de boot naar Holwerd en fietsen langs de Friese Waddenkust met de mooie terpdorpen Wierum, Moddergat en Paesens. Daarna oversteken naar Schiermonnikoog. Dag 5: Schiermonnikoog – Molenrij, 25 km Eerst een rondje op Schier en dan terugvaren naar het vasteland en verder langs Groningse Waddenkust. Dag 6: Molenrij - Borkum, 65 km Via het eigenzinnige Pieterburen en de historische Menkemaborg bij Uithuizen naar de Eemshaven. Daarvandaan met de boot naar Borkum. Dag 7: Borkum – Greetsiel, 50 km Van Borkum met de boot naar Emden. Fietsen langs de kust van Ostfriesland naar het pittoreske vissersdorp Greetsiel. Dag 8: Greetsiel - Langeoog, 75 km Verder fietsen langs de waddendijk en varen naar Langeoog. Dag 9: Langeoog - Jever, 60 km Terug naar vasteland en verder langs de kust naar het stadje Jever. Dag 10: Jever - Burhave, 85 km Via het mooie stadje Neustadtgödens naar het Neuenburger Urwald (www.nieuwewildernis.nl). Verder langs de Jadebusen en dwars over het schiereiland Butjadingen. Dag 11: Burhave – Otterndorf, 90 km Langs de Wesermonding, oversteken naar Bremerhaven en verder langs de kust naar Cuxhaven, waar het bij laag water mogelijk is om per lopend of per koets naar het eiland Neuwerk te gaan (www.insel-neuwerk.de). Dag 12: Otterndorf – Stade, 75 km Langs de Elbedijk naar de mooie oude Hanzestad Stade. Wie nog verder langs de kust wil fietsen, kan in Wischhafen de pont over de Elbe nemen en doorrijden langs de noordelijke Waddenzee. Dag 13: Stade - Buxtehude, 40 km Door het Altes Land met dijkdorpen, ophaalbruggen en vakwerkhuizen naar de Hanzestad Buxtehude. Hiervandaan terugreizen per trein, terugfietsen door het binnenland of doorfietsen, bijvoorbeeld langs de Hanzefietsroute naar het oosten (www.hanzefietsroute.nl/index.htm).

Pagina 6

De Wadden Fietsen, Nederland en Duitsland

Recommend Documents