05/06/2014 | 1
“De rol van organisatieverandering voor faultlines in Management Teams” Een exploratieve studie Rijksuniversiteit Groningen Faculteit Economie en Bedrijfskunde MSc. Business Administration – Change Management
Rutger Peters
10/28/2014 | 2
Het Zuiderlicht: magie van de eenvoud Organisatieadvieswerk Opdrachten/projecten/programma’s ‘Organiseren en veranderen’ -Inzichten / resultaten toepassen -Aanleiding voor onderzoek
ReZearch
Onderzoeksactiviteiten Fundamenten onder M&O en Verandermanagement
-Organisatie -Individu -Integratie in opdrachten -Relatienetwerk versterken
Zuiderlicht
PerZeus
-Inzichten / resultaten delen -Input voor bijeenkomsten -Onderwerpen voor onderzoek
Managementopleidingen Bijeenkomsten Kennis delen
10/28/2014 | 3
ReZearch
› › › ›
Van cijfers naar waarden Keuzes en dilemma’s in reorganisatieprocessen Faultlines in MT’s Verdienmodellen in de ouderenzorg
10/28/2014 | 4
Welkom
Doel van vandaag: › Kennis delen › In dialoog › Best practices
05/06/2014 | 5
Programma
05/06/2014 | 6
Programma Wat is diversiteit? Wat zijn faultlines en wat zijn de effecten? Sprekend voorbeeld van faultlines in de praktijk Onderzoeksresultaten Lessons learned & best practices Discussie & vragen Borrel & Babbels
05/06/2014 | 7
Programma Wat is diversiteit? Wat zijn faultlines en wat zijn de effecten? Sprekend voorbeeld van faultlines in de praktijk Onderzoeksresultaten Lessons learned & best practices Discussie & vragen Borrel & Babbels
05/06/2014 | 8
Wat diversiteit is volgens Google..
05/06/2014 | 9
..Google Images..
05/06/2014 | 10
..En volgens jou? Waar denk jij aan bij diversiteit?
Wat betekent diversiteit voor jou? Welke vormen van diversiteit zijn er in jouw werkomgeving relevant? Wissel uit met je buurman/vrouw
05/06/2014 | 11
De definitie “diversiteit is ieder kenmerk waarvan mensen het gevoel hebben dat ze verschillen van een ander” (Williams & O’Reilly, 1998) › Wat opvalt:
- Subjectieve beleving - Situatiegebonden - Gaat verder dan demografische diversiteit - Er kunnen meerdere kenmerken tegelijk spelen
› Echter:
- Focus ligt vaak op zichtbare verschillen - Geen rekening houdend met beleving - Statistische benadering (min/mid/max)
05/06/2014 | 12
Waarom diversiteit zo hip is..
› Morele overwegingen: gelijkwaardigheid en rechten › Maatschappelijke redenen: sociale risico’s door uitsluiting, MVO › Bedrijfseconomische redenen: productief maken van verschillen
05/06/2014 | 13
De paradox van diversiteit › Enerzijds voelen we de behoefte om verbonden te zijn met anderen › Anderzijds voelen we de behoefte om ons te onderscheiden van anderen Productief
Destructief
Creativiteit Betere probleemoplossing Productief conflict
Slechtere prestaties Relationeel conflict Slechte communicatie Ontevredenheid, desintegratie
05/06/2014 | 14
Programma Wat is diversiteit? Wat zijn faultlines en wat zijn de effecten? Sprekend voorbeeld van faultlines in de praktijk Onderzoeksresultaten Lessons learned & best practices Discussie & vragen Borrel & Babbels
05/06/2014 | 15
Faultlines › Similarity attraction: Mensen zoeken anderen die op hen lijken waarmee ze subgroepjes kunnen vormen. Hoe meer gelijke kenmerken mensen ontdekken, hoe sterker de aantrekkingskracht en hoe homogener de subgroep › Ingroup – Outgroup bias: Hoe sterker mensen zich identificeren met een sociale groep, hoe meer ze die groep gaan verheerlijken en zich afzetten tegen andere groepen
Basisprincipes voor faultlines en slechte communicatie en prestaties binnen teams
05/06/2014 | 16
Faultlines in de praktijk… Ik wil graag Kees T. introduceren: Moi, van cijfers naar waarden!
Kees is dr. in de Bedrijfskunde, begenadigd schrijver, van noord- Nederlandse komaf en van middelbare leeftijd* * elke gelijkenis met bestaande personen berust op louter toeval
05/06/2014 | 17
Voorbeeld 1 Kees T. gaat naar een stilteretraite met Ben T., Natasja B. en Ilona v/d G. Amai, hihihi giegel
Moi, dromen durven doen!
Ben T.
Natasja B.
Sharona v/d G.
dr. in de Bedrijfskunde, begenadigd schrijver, van noord- Nederlandse komaf en van middelbare leeftijd
Abonnement op de Tina, van Vlaamse komaf en in de laatste klas van de middelbare school
Abonnement op de Penny, van Vlaamse komaf en in de laatste klas van de middelbare school
05/06/2014 | 18
Voorbeeld 2 Kees T. gaat naar een karatewedstrijd met Bob B., Bertha E. en Kay-Mook K. Tjakka! Tjakka!
Bob B.
Bertha E.
Kay-Mook K.
33, man, Brits Bouwvakker Homo
65, vrouw, Duits Gepensioneerd huismoeder Hetero
23, transgender, Thais Student(/e) Bi
05/06/2014 | 19
Programma Wat is diversiteit? Wat zijn faultlines en wat zijn de effecten? Sprekend voorbeeld van faultlines in de praktijk Onderzoeksresulaten Lessons learned & best practices Discussie & vragen Borrel & Babbels
05/06/2014 | 20
De praktijk: het EK van ‘96 Het Nederlands elftal viel in twee kampen uiteen
* Zie EO andere tijden sport – EK ‘96
05/06/2014 | 21
Attributen Honorering*
Huidskleur
Herkomst
Leeftijd (’96)
Edwin v/d Sar
A
Blank
NL
25
Danny Blind
A
Blank
NL
34
Ronald de Boer
A
Blank
NL
26
Michael Reiziger
B
Donker
NL
23
Edgar Davids
B
Donker
Suriname
23
Patrick Kluivert
B
Donker
NL
19
Winston Bogarde
B
Donker
Suriname
25
Clarence Seedorf
B**
Donker
NL
20
Ajax spelers (10/22)
* Honorering bij Ajax: DB verdiende 6x meer dan PK ** CS was zojuist getransferd naar UC Sampdoria
05/06/2014 | 22
Attributen Honorering*
Huidskleur
Herkomst
Leeftijd (’96)
Edwin v/d Sar
A
Blank
NL
25
Danny Blind
A
Blank
NL
34
Ronald de Boer
A
Blank
NL
26
Michael Reiziger
B
Donker
NL
23
Edgar Davids
B
Donker
Suriname
23
Patrick Kluivert
B
Donker
NL
19
Winston Bogarde
B
Donker
Suriname
25
Clarence Seedorf
B**
Donker
NL
20
Ajax spelers (10/22)
* Honorering bij Ajax: DB verdiende 6x meer dan PK ** CS was zojuist getransferd naar UC Sampdoria
05/06/2014 | 23
Resultaten › Davids werd naar huis gestuurd na een open conflict met coach Hiddink › Nederland kwam ternauwernood door de groepsfase na slechts 1 gewonnen wedstrijd ›Nederland schakelde zich direct daarna uit tegen Frankrijk na een gemiste strafschop * *Wat kon Seedorf nou gebeuren toen hij van 11 meter schoot?
05/06/2014 | 24
Onderzoek laat zien dat.. › Subgroepen vooral negatieve gevolgen bieden als teamleden zich bewust zijn van de onderliggende factoren › Processen als gevolg van subgroepen: • meer conflict • minder; veiligheid, communicatie, leren, informatie uitwisseling en prestatie
05/06/2014 | 25
Programma Wat is diversiteit? Wat zijn faultlines en wat zijn de effecten? Sprekend voorbeeld van faultlines in de praktijk Onderzoeksresultaten Lessons learned & best practices Discussie & vragen Borrel & Babbels
05/06/2014 | 26
Wat we weten › Diversiteit is subjectief, situatiegebonden, gaat verder dan demografische diversiteit en er kunnen meerdere kenmerken tegelijk spelen ›De activatie van faultlines is afhankelijk van de context van de groep (Lau & Murnighan, 1998)
›Organisatieverandering kan organisatie faultlines activeren (Govert & Duxbury, 2012)
› MT leden zijn zowel verander ‘agent’ als verander ‘recipient’ (Ford, Ford & d’Amelio, 2008)
05/06/2014 | 27
Onderzoeksvragen 1. verandering 2. faultlines 3. gedeeld leiderschap
1.
Hoe kan organisatieverandering faultlines in MT’s activeren?
2. Wat zijn de attributen waarop deze faultlines zijn gebaseerd? 3. Wat is de invloed van deze faultlines op gedeeld leiderschap?
05/06/2014 | 28
De activatie van faultlines in MT’s 1. verandering 2. faultlines
›
Belangrijke verandergerelateerde activatie ‘triggers’ zijn (82%): • •
›
Verschillende waarden / meningen t.o.v. de verandering onder MT leden Verschillende gevolgen t.a.v. de verandering voor MT leden
Organisatieverandering heeft een belangrijke rol voor faultline activatie (85%) als: • •
De verandering (ernstig) verschillende gevolgen heeft voor MT leden Alle MT leden invloed hebben over de invulling en uitvoer van de verandering
05/06/2014 | 29
De attributen van faultlines in MT’s 2. faultlines
›
Meest genoemde attributen waarop MT leden zich van elkaar onderscheiden (82%): • • • • •
›
Persoonlijkheid Functie Competentie Weerstand op verandering Werkervaring
Alle genoemde attributen zijn werkgerelateerd en/of van ‘onderliggende’ aard • •
Vanwege langdurige interactie worden demografische factoren minder relevant MT leden trekken naar elkaar toe op basis van deze factoren omdat ze communicatie faciliteren en rolconflict verhelpen
05/06/2014 | 30
Oefenvoorbeeld Directieteam 1
2
3
4
5
Geslacht
Man
Vrouw
Man
Vrouw
Vrouw
Functie
Algemeen
HR
Financien
Operatie
Marketing
MBTI type
ENFP
INTJ
INFP
ESTJ
ENTJ
Lievelingskleur
Blauw
Rood
Rood
Blauw
Blauw
Opleidingsrichting
Autodidact
Geneeskunde
Accountancy
Psychologie
Theologie
Opleidingsniveau
x
HBO
HBO
WO
WO
Werkervaring
24
9
14
19
4
Weerstand op verandering
--
+
++
-
0
05/06/2014 | 31
Oefenvoorbeeld Directieteam 1
2
3
4
5
Geslacht
Man
Vrouw
Man
Vrouw
Vrouw
Functie
Algemeen
HR
Financien
Operatie
Marketing
MBTI type
ENFP
INTJ
INFP
ESTJ
ENTJ
Lievelingskleur
Blauw
Rood
Rood
Blauw
Blauw
Opleidingsrichting
Autodidact
Geneeskunde
Accountancy
Psychologie
Theologie
Opleidingsniveau
x
HBO
HBO
WO
WO
Werkervaring
24
9
14
19
4
Weerstand op verandering
--
+
++
-
0
05/06/2014 | 32
Opdracht Ga in groepjes uiteen en bespreek met elkaar gezamenlijk de volgende onderwerpen: (20 min) › Benoem een verandering die de dynamiek in je team op scherp heeft gezet • Wat voor verandering was dat?
• Waarom veranderde toen de dynamiek • Hoe veranderde toen de dynamiek? Wat gebeurde er? • Wat zijn de overeenkomsten tussen mensen die op een gelijke manier naar de verandering kijken? • Wat waren de gevolgen hier van?
05/06/2014 | 33
De invloed van faultlines op gedeeld leiderschap 2. faultlines 3. gedeeld leiderschap
›
De aanwezigheid van sterke faultlines zorgt voor het totstandkomen van eenduidig ervaren subgroepen die de meeste informele invloed huisvesten •
Of dit een uitkomst, een antecedent of een attribuut is, is helaas niet duidelijk geworden
05/06/2014 | 34
Conclusie Organisatieverandering heeft sterke ‘faultline’ activerende eigenschappen -> die zorgen voor verdeling binnen het team op basis van werkgerelateerde en ‘onderliggende factoren’, -> in het geval dat deze eenduidig ervaren worden binnen het team zullen deze subgroepen teweegbrengen die over de meeste invloed binnen het team beschikken
05/06/2014 | 35
Programma Wat is diversiteit? Wat zijn faultlines en wat zijn de effecten? Sprekend voorbeeld van faultlines in de praktijk Onderzoeksresultaten Lessons learned & best practices Discussie & vragen Borrel & Babbels
05/06/2014 | 36
Lessons learned & best practices ›
Organisatie rechtvaardigheid • • •
›
Distributieve rechtvaardigheid Interactieve rechtvaardigheid (moderator variabele) Procedurele rechtvaardigheid (helpt veranderweerstand weg te nemen)
Mogelijke interventies: • • • • • •
Verbinding maken tussen subgroepen (bijv. sociaal leren) Stimuleren van overkoepelende (team) identiteit Klimaat / cultuur waarin diversiteit wordt gewaardeerd en fouten er zijn om van te leren Rol van bruggenbouwers (boundary spanners) Vormen van groepen op basis van diversiteit Aandacht voor de groepsdynamiek in diverse teams (recruitment?)
It’s the question that drives us, not the answer 1. Als wij het perspectief op de verandering van elkaar niet diepgaand kennen, kunnen we dan samen succesvol veranderen? 2. Hoe groot is de invloed van de bestuurder op het succes van een organisatie? Is hij/zij bepalend of de organisatie de afgrond in gaat óf tot grote hoogte wordt gestuwd, of is dat teveel eer? 3. Moeten wij de werkende mens in verandering meer als een primaat beschouwen (sterk gedreven door dierlijk instinct en overlevingsdrang) en de ingrijpende verandering in zijn totaliteit als een theaterstuk (waarin iedereen een act opvoert vanuit een script)
Veranderen is balanceren en verbinden
› › › › › › › › › › ›
Ontwerpen Verleden Ratio Persoon Autocratisch Versnellen Beschermen OR/bonden vijand Winkel verbouwen Slagvaardigheid Bezuinigen
› › › › › › › › › › ›
Ontwikkelen Toekomst Irratio/intuitie Zaak Participatief Temporiseren Transparant zijn OR/bonden partner Winkel open houden Zorgvuldigheid Investeren
05/06/2014 | 39
Programma Wat is diversiteit? Wat zijn faultlines en wat zijn de effecten? Sprekend voorbeeld van faultlines in de praktijk Onderzoeksresultaten Lessons learned & best practices Discussie & vragen Borrel & Babbels
05/06/2014 | 40
Discussie & vragen
“If Lehman Brothers had been a little bit more Lehman Sisters & Brothers, we would not have had the degree of tragedy that we had as a result of what happened (…)”
05/06/2014 | 41
Discussie & vragen Deel je persoonlijke ervaringen!
Wat ga je morgen anders doen?
Wat heb je nog gemist?
05/06/2014 | 42
Programma Wat is diversiteit? Wat zijn faultlines en wat zijn de effecten? Sprekend voorbeeld van faultlines in de praktijk Onderzoeksresultaten Lessons learned & best practices Discussie & vragen Borrel & Babbels
05/06/2014 | 43
Borrels & Babbels
