Verslag van de bijeenkomst over
De moderne Huisartsenpraktijk gehouden op 24 april 2013 in Prinsenhof te Best
De moderne Huisartsenpraktijk Verslaglegger: John Peeters Best, mei 2013 Uitgave van SeniorenRaadBest Adres: Pinkelbergen 11, 5683LN, Best Tel.: 0499-378830 Email:
[email protected] Website: www.seniorenraadbest.nl
Sprekers: Wim Valk, Jenny Mulder en Jan Ackermans
Verslag van de bijeenkomst "De moderne Huisartsenpraktijk" gehouden op 24 april 2013 in Prinsenhof te Best Sprekers: Jenny Mulder, Wim Valk en Jan Ackermans Inleiding De voorzitter van de SeniorenRaadBest, Nico Vrijenhoek heet al degenen welkom, die ondanks het mooie lenteweer vandaag toch naar Prinsenhof zijn gekomen om te luisteren naar het verhaal van twee huisartsen, Jenny Mulder en Wim Valk en van de ex-huisarts Jan Ackermans over de hedendaagse huisartsenpraktijk. Deze bijeenkomst, die is georganiseerd door de seniorenraad, KBO en PVGE, is speciaal bedoeld voor senioren, waarvan er in Best - als je de grens bij 55 jaar legt - 7250 zijn. Jan Ackermans bevestigt in zijn inleiding dat de huisarts meer dan ooit de spil is van de zorg rondom de patiënt. De laatste tijd is in de huis artsenpraktijk veel veranderd door o.a. de elektronica, polissen, protocollen, de zorgverzekeraars, etc. Hij stelt zijn twee oud-collega's voor, die gezamenlijk de presentaties geven, Jenny Mulder en Wim Valk. Hoe werkt de moderne huisartsenpraktijk Wim Valk maakt duidelijk dat de moderne huisartsenpraktijk allang niet meer bestaat uit alleen de huisarts en zijn vrouw, die tevens zijn assistente was. De moderne huisartspraktijk is een team van verschillende medisch deskundigen: de huisarts zelf, de hidha (huisarts in dienst), de huisarts-in-opleiding, de doktersassistente en verschillende praktijkondersteuners. Hij laat ze een voor een de revue passeren. Huisarts De huisarts werkt steeds professioneler, dat wil zeggen minder naar eigen subjectief inzicht maar steeds meer volgens protocollen. Die zijn te zien als de collectieve vastlegging van al het goede medisch handelen binnen de huisartsenwereld. Zo wordt de huisarts steeds meer een kundig en toegewijd persoon om de mensen te begeleiden in hun ziek zijn. Huisartsen werken ook onderling steeds meer samen, zoals in - 1-
de Schakel en in 't Centrum. Ieder heeft zijn eigen patiënten, maar ze kunnen elkaar vervangen als dat nodig is. Alle 13 huisartspraktijken in Best hebben bovendien een samenwerkingsverband, waarin ze samen zaken afstemmen, bijvoorbeeld op het gebied van onderlinge waarneming, nascholing, praktijkondersteuning en automatisering Hidha (huisart-in-dienstverband) In de huisartsenpraktijk werkt ook vaak een hidha: huisarts-indienstverband. Hij is een volledig afgestudeerde huisarts, maar heeft zelf nog geen praktijk. Hij kan de huisarts in alles vervangen. Huisarts-in-opleiding. Dit is een arts, die over uitgebreide medische ervaring beschikt, maar nog bezig is met de 3-jarige huisartsenopleiding. Ook deze artsen geven verantwoorde zorg. Ze spreken elke contact dat ze met een patiënt gehad hebben door met de huisarts Doktersassistente De assistente van de huisarts - nog altijd een vrouw - vormr de spil van een huisartsenpraktijk. Zij heeft het eerst telefonisch contact met de patiënten en heeft geleerd door te vragen; ze heeft voldoende kennis en deskundigheid in huis om de situaties van patiënten te kunnen inschatten en adviezen te geven. Zij maakt afspraken voor het spreekuur en voor huisbezoeken. Zij weet het antwoord op veel praktische vragen, bijvoorbeeld over verwijzingen en recepten. Ze geeft adviezen bij bepaalde klachten, die ze bespreekt met de huisarts. Je kunt haar ook bellen voor uitslagen van urine- of bloedonderzoek en voor herhalingsrecepten. Bovendien verricht ze ook handelingen als bloeddruk meten, wonden verbinden, hechtingen verwijderen, oren uitspuiten, suikercontrole, hbcontrole en injecties geven. Praktijkondersteuners Praktijkondersteuners zijn verpleegkundigen of hbo-ers, die gespecialiseerd zijn in de begeleiding van bepaalde patiëntencategorieën binnen de eerste lijn. Zij vormen zo een belangrijke schakel binnen de organisatie van de hedendaagse huisartsgeneeskunde. Zij geven adviezen en hebben de tijd om alles met de patiënt te bespreken. Zij zijn er gekomen vanwege het gebrek aan huisartsen, maar ook vanwege de hogere eisen die aan een huisarts worden gesteld. Zij houden hun spreekuur in het gebouw Zonnewende, Nazarethstraat 145. Een afspraak met een -2-
praktijkondersteuner wordt gemaakt nadat de huisarts de patiënt daar heeft aangemeld. De praktijkondersteuners overleggen regelmatig met de huisartsen over de patiënten die bij hen zijn geweest. Er zijn in Best drie soorten praktijkondersteuners: de praktijkondersteuner somatische zorg, de praktijkondersteuner GGZ en de praktijkondersteuner ouderenzorg. > De Praktijkondersteuners Somatiek zijn gespecialiseerd in de begeleiding van mensen met bepaalde chronische aandoeningen. Zo organiseren zij de behandeling en controles van Diabetespatiënten, patiënten met chronische longaandoeningen als astma en COPD, patiënten die in het verleden een hart- of herseninfarct hebben gehad of die een verhoogd risico hebben om het te krijgen. > De Praktijkondersteuners GGZ (psychische zorg) zijn gespecialiseerd in diagnostiek en begeleiding bij mensen met psychische problematiek. Zij vormen een structurele versterking van de eerstelijns geestelijke gezondheidszorg. De praktijkondersteuner werkt zo nodig intensief samen met eerstelijns psychologen, maatschappelijk werk, psychiaters en GGZ-instellingen. > De Praktijkondersteuners Ouderenzorg zijn sinds 2012 aan het team toegevoegd. Zij brengen bij kwetsbare ouderen het hele plaatje in beeld, waar de huisarts zich dan op kan richten. Ze kijken ook naar de sociale omgeving, het geheugen en de gemoedstoestanden. Ze nemen testen af op dit gebied. Ze hebben ook een rol in een goed afstemming tussen verschillende hulpverleners: thuiszorg, geriater, specialist ouderengeneeskundige, ergotherapeut, GGZE, enz. Dat alles met het doel de patiënt zo lang mogelijk thuis te houden. Aanvullende diagnostiek. Voor het stellen van diagnoses kan een huisarts beroep doen op diagnostische onderzoeken. Functieonderzoeken en bloedafnames worden in onze regio uitgevoerd door het Diagnostisch Centrum Eindhoven (DCE). Het DCE heeft daarvoor twee locaties voor bloedafname in Best, te weten: > Het ELC (Eerste Lijns Centrum) in de Molenstraat. Hier gaat de patiënt naartoe voor testen als de longfunctietest. De uitslag van deze testen komen binnen drie dagen bij de huisarts binnen. > Bloedprikken bij buurthuis Kadans in de Jozefstraat 1. Dat gebeurt op de maandag, woensdag en vrijdag van 8.30-9.45 uur. -3-
Nog andere disciplines Omdat er in de Schakel ruimte over was, is uit economische overwegingen ook huisvesting verleend aan andere disciplines. Zo is er dr. Klos, orthopeed. bij gekomen. maar die staat los van de huisartsenpraktijken. De trend is dat in de toekomst nog andere disciplines zullen meedoen. Telefonische bereikbaarheid Jenny Mulder vertelt dat je in Best vier telefoonnummers moet kennen, wil je verzekerd zijn van 24 uur huisartsenzorg per dag. En zij doet de oproep om ze alle vier te noteren in de agenda of telefoonklapper: > het praktijknummer van de eigen huisarts > het spoednummer van de eigen huisarts > de algemene huisartsenspoedlijn in Best (0499-375274) > de centrale huisartsenpost in Eindhoven (0900-8861) Telefoonnummers van je huisarts Als je het nummer van je huisarts belt krijg je eerst een menuutje om te kiezen uit: 1 = spoedgevallen, 2 = herhaalrecepten, 3 = doktersassistente > Optie 1 is voor levensbedreigende aandoeningen; de assistent neemt dan zo snel mogelijk op. > Optie 2 is voor chronische medicatie; er wordt gevraagd naar je naam, welke medicatie en hoe vaak per dag. Voor herhaalrecepten hoef je dus niet naar de huisartsenpraktijk zelf te komen. > Optie 3 is voor al het andere. Tussen 8 en 10 is het vaak druk en ontstaat er een wachtrij. In de middagpauze en bij sommige huisartsen ook tussen 10.00 en 11.00 uur (wanneer de assistentes met iets anders bezig zijn) krijg je een bandje te horen. Je kunt dan alsnog 1 indrukken om tóch direct contact te krijgen. Anders verwijst het bandje naar het nummer van de huisartsenspoedlijn . Sommige huisartsen hebben ook een telefonisch spreekuur. Spoedlijn van Bestse huisartsen (0499-375274) In Best is er een spoedlijn voor huisartsenhulp, die je kunt bellen als je dringend een huisarts nodig hebt en je eigen huisarts niet bereikbaar is. Die telefoon is bemand tussen 8.00 en 17.00 uur. Er zit elke week een - 4-
andere huisarts, de zgn. huisarts-in-dienst. De Bestse huisartsen bemannen dit nummer bij toerbeurt. Alles wat je met de huisarts-in-dienst bespreekt geeft hij door aan je eigen huisarts. Hij kan indien nodig ook je eigen huisarts direct bereiken via diens 06-nummer.
tijd 112. Als je in Best of omgeving een ongeluk ziet gebeuren met minder ernstig letsel, zoals polsbreuk of een kleine wond, bel dan je huisarts. Stel nu dat de patiënt buiten Best woont of dat je niet weet waar hij woont, bel dan de algemene spoedlijn in Best bellen
Centrale Huisartsen Post in Eindhoven (0900-8861) Op werkdagen na 17.00 uur 's middags, 's morgens vóór 8.00 uur en ook in de weekenden is er geen huisarts in Best bereikbaar, ook niet via de spoedlijn. Je moet voor dringende hulp dan de Centrale Huisartsen Post in Eindhoven bellen, ook genoemd de Spoedhulp post of de Spoedpost. Bereid je erop voor dat er eerst naar allerlei administratieve gegevens gevraagd wordt, dus hou je zorgpasje gereed. Probeer je irritatie hierover te onderdrukken en accepteer dat de CHP er is om je te helpen. De CHP is gevestigd in het Catharinaziekenhuis. Als je daarheen moet, moet je de aparte achteringang nemen, gelegen aan de Winston Churchilllaan (Volg de borden ‘Spoedpost'). Op de oprijlaan kun je twee uur gratis parkeren, maar je moet wel je blauwe parkeerschijf achter de voorruit van je auto steken.
Patiëntendossier bij de huisarts. Het patiëntendossier dat je huisarts van je bijhoudt is elektronisch toegankelijk voor alle andere huisartsen en apotheken in Best. Echter niet voor artsen elders en specialisten in ziekenhuizen. De huisartsen moeten bij een verwijzing nog steeds alle relevante gegevens in een "brief met code" doorgegeven aan de specialist. Die levert ook geen directe bijdrage aan het patiëntendossier. De specialist geeft na verwijzing de diagnose, behandelingen en medicijnen door aan de huisarts, die het dan weer in zijn patiëntendossier zal opnemen. Dat gebeurt meestal pas als de behandeling helemaal achter de rug is. Er zit in de praktijk veel vertraging in de communicatie tussen specialist en huisarts.
Bij levensbedreigende situaties Bij levensbedreigende aandoeningen kun je een van de volgende nummers bellen: > je eigen huisarts > de huisartsenspoedlijn in Best: alleen overdag: 0499-375274 > het algemene noodnummer 112. Bel je de huisartsenspoedlijn, dan wordt direct contact opgenomen met je eigen huisarts die beslist wat er moet gebeuren; indien nodig komt hij direct naar je toe. Is er een ambulance nodig dan is 112 handiger. Die er wel snel en heeft ook heel wat apparatuur bij zich, maar het nadeel is dat die normaal gesproken niets weet van je voorgeschiedenis. Tenzij je je toestemming gegeven hebt voor landelijke LSP-patiëntendossier. De huisarts heeft daarentegen altijd jouw patiëntendossier met medicijnengebruik, allergieën en de belangrijkste aandoeningen ter beschikking. Als je overdag een ernstig ongeluk met levensbedreiging in Best of omgeving ziet gebeuren of iemand die zo maar in mekaar zakt, bel je al-5-
Elektronisch patiënten dossier via het LPS (Landelijk Schakelpunt) Ondanks dat de Eerste Kamer heeft besloten dat het nationale Elektronische Patiënten Dossier (EPD) er voorlopig niet komt, hebben alle huisartsen in Nederland besloten om in het belang van hun patiënten toch verder te gaan met de landelijke uitwisseling van patiëntengegevens. Dat gebeurt via het LSP, het Landelijk Schakel Punt. Dit LSP-dossier is een samenvatting van het eigen patiëntendossier van de huisarts. Alleen de belangrijkste gegevens staan erin: problemen en diagnoses, allergieën en medicijnengebruik. Dit dossier wordt nu bijgehouden door huisartsen, dus (nog) niet door specialisten en evenmin door tandartsen en apotheken. Er is echter een groot maar. Zij hebben wel beveiligde toegang, maar alleen voor patiënten die daartoe eenmalig toestemming hebben gegeven. Toestemming voor het uitwisselen van medische gegevens binnen de - 6-
medische wereld kun je geven via een standaard formulier, dat bij alle huisartsen ligt. Je kunt het ook via www.ikgeeftoestemming.nl.. Het is in het belang van elke patiënt deze toestemming te geven. Er wordt de garantie gegeven dat deze medische gegevens uitsluitend door bevoegden binnen de medische sector kunnen worden opgevraagd. Dus zeker niet de verzekeraars. De toestemming kun je trouwens altijd later weer intrekken. (Jammer is dat je bij het geven van toestemming geen bericht van bevestiging terug krijgt). Je kunt de inhoud van je eigen dossier niet opvragen. Wel kun je het inzien bij je eigen huisarts. Het is de bedoeling dat specialisten, ziekenhuizen en andere medische instanties straks ook gaan bijdragen aan dit LSP-dossier, maar voorlopig is het nog toekomstmuziek. Apotheken. Alle apotheken in Best zijn gekoppeld met de medicatielijst in de patiëntendossiers bij alle huisartsen Sij medicatielijst kan hij aanvullen. Het zou mooi zijn als de Eindhovense ziekenhuizen, de Spoedpost en de Centrale huisartsenapotheek ook in de patientendossiers konden kijken, maar helaas is dat niet zo. Wel hebben zij toegang tot het medicijnengebruik zoals dat in het LSP-dossier staat, echter alleen voor patiënten die toestemming daarvoor hebben gegeven. De situatie is verre van ideaal. Politiek en geld speelt hier een grote rol. Het is de patiënt zelf die een lijst met medicijnengebruik mee moet nemen naar ziekenhuis en specialist, wil hij bereiken dat die daarmee rekening houden bij het voorschrijven van nieuwe medicijnen. De Bestse huisartsen adviseren om nieuwe medicijnen die door specialisten en ziekenhuizen worden voorgeschreven niet bij de ziekenhuisapotheek op te halen, maar bij een apotheek in Best. Dat is de beste garantie dat er rekening gehouden wordt met de medicijnen die je al hebt en ook dat de nieuwe medicijnen in het Huisartsendossier terecht komen. Het is nu wel duidelijk waarom de Bestse huisartsen en apotheken felle tegenstanders zijn van het kopen van medicijnen bij apotheken op het internet, omdat dan helemaal geen rekening wordt gehouden met je huidige medicatie, allergieën en diagnoses. Medicijnen en zorgverzekeraars Het zijn de zorgverzekeraars, die de apotheken verplichten om elke drie maanden voor hetzelfde pilletje weer een andere fabrikant te nemen, een ander doosje, een ander naam van hetzelfde medicijn. De huisartsen -7-
ergeren zich daar net zo hard aan als de apothekers, want niet alleen de kleur van het pilletje is anders ('vandaag geel, morgen groen en overmorgen blauw') maar soms ook de bijwerkingen. De huisarts kan echter via een formulier 'Medische noodzaak' vragen om één bepaald pilletje als dit beter werkt ook al is dat dan duurder (voor de zorgverzekeraar). De huisartsen in Best willen dat dit ook anders kan, maar kunnen dit niet met de zorgverzekeraars regelen. Daarom hebben zij een standaard brief opgesteld, die patiënten kunnen opsturen naar hun zorgverzekeraar. Er komt een artikel in Groeiend Best om dit actief onder de aandacht te brengen. Zorgverzekeringen De zorgverzekeraars vormen een verhaal apart in de medische wereld. Jan Ackermans stelde duidelijk dat je van een huisarts niet mag verwachten dat hij weet heeft van alle contracten, regels, uitzonderingen en selectiecriteria in al die zorgverzekeringen. Dat moet je zelf uitzoeken. Je moet eerst al een keuze maken tussen welke van de volgende drie soorten: > Verzekeringen in natura. 85% van de Nederlanders heeft dit. Dit houdt in dat zorg alleen vergoed wordt als het geleverd wordt door een medische instantie waarmee de verzekeraar een contract heeft afgesloten. Dat zijn momenteel bijna alle reguliere zorgverleners. De facturering en betaling vindt onderling plaats. De patiënt krijgt geen rekening te zien. > Verzekeringen met een restitutiepolis. Dan krijg je de rekening thuis gestuurd, die je moet doorsturen naar de verzekeraar. Die vergoedt dan een 'marktconform bedrag', en dat kan lager zijn dan de werkelijke kosten. > Verzekeringen die een combinatie zijn van beide. De dekking van de Basisverzekering is voor iedereen hetzelfde. Maar tussen de vele verschillende vormen van de Aanvullende verzekering is er een wereld van verschil. Het meest vervelende is de zorgverzekeraar mensen kan weigeren waarvan ze verwachten dat die te veel zullen gaan kosten. Daarvoor bestaan verschillende selectiecriteria. Ook de hoogte van het eigen risico moet iedereen zelf kiezen. Er is heel wat dat binnen het eigen risico valt en dus in eerste instantie niet ver- 8-
goed wordt. Dat is bijvoorbeeld de hele ketenzorg, zoals de praktijkondersteuner. Zijn kosten vallen er niet onder, maar de kosten van de onderzoeken weer wel. Wat ook niet onder het eigen risico valt: zaken die je in bruikleen hebt, de griepprik, deelname aan bevolkingsonderzoeken. Maar de kosten die daaruit voortvloeien weer wel. Jan Ackermans adviseerde niet het maximale eigen risico te nemen, want dan zou je wel eens voor hoge kosten komen te staan, als je iets overkomt. Terminale zorg Jan Ackermans stelde het onderwerp terminale zorg aan de orde. Hij was daar heel open en duidelijk over. "Vertel je huisarts wat je van hem verwacht. Vraag of hij aan je verwachtingen kan voldoen. Andersom zal hij je ook vertellen wat hij van jou verwacht. Doe dat ook ruim van tevoren. Er zijn verschillende vormen van terminale zorg en euthanasie is er een van. Mochten de meningen verschillen, dan is er misschien een compromis mogelijk. Als dokter en patiënt niet bij elkaar passen, zoek dan een andere huisarts. Zeg dit tegen je huisarts en vraag hem je daarbij te helpen. Dat is helemaal geen onfatsoenlijke vraag. Dat is goed voor beide kanten". Deze duidelijke raad gaf hij aan de aanwezigen. Valkuil is dat de patiënt het niet over iets wil hebben omdat hij denkt dat de dokter het al zo druk heeft. Wees er open over en zeg wat je denkt Het is heel belangrijk om je wensen m.b.t. euthanasie schriftelijk vast te leggen, eventueel met het formulier van de euthanasievereniging. Daarvan hoef je dan geen lid te zijn. Iets wat bijna niemand weet: de euthanasieverklaring moet regelmatig, liefst jaarlijks, worden bijgehouden of bevestigd, wil het geldig blijven. Anders zou het wel eens anders kunnen lopen dan wat je wensen zijn.
Afsluiting Nico Vrijenhoek bedankte ter afsluiting Jenny Mulder, Wim Valk en Jan Ackermans van harte voor alle informatie die naar voren is gebracht en de duidelijkheid waarmee op alle vragen is geantwoord. Onder luid applaus dankte hij speciaal Jan Ackermans die deze voorlichtingsbijeenkomst heeft voorgesteld en georganiseerd. Er zal de volgende week een artikel in Groeiend Best komen over deze bijeenkomst. De week daarop zal voor iedereen een uitgebreid verslag voor iedereen beschikbaar zijn bij de balie van Bestwijzer.
Van huisarts veranderen Iedereen in Nederland is vrij om een andere huisarts te nemen, om wat voor reden dan ook. Vooral als er problemen of conflicten zijn zien patiënten daar vaak tegen op. Het beste is dit bij de huisarts ter sprake te brengen. Hij zal dit eerst met je bespreken en daarna begeleiden naar een andere huisarts van je keuze. Hij zal het patiëntendossier overdragen, waarvoor de nieuwe huisarts verantwoordelijk wordt. - 10 -9-
