"De mensen groeten elkaar weer"

Interviews over DE WIJK IS VAN ONS ALLEMAAL

1995/1996

"De mensen groeten elkaar weer"

©

Bureau Voetlicht Januari 1997, Amsterdam

Negen interviews met professionals die bij de campagne DE WIJK IS VAN ONS ALLEMAAL betrokken waren:

A. Bannouh Ahmed Bouaziz Gerard Broekmans Abdeslam Elabbas Maaike Fenkema Nuray Kanik Gert Kuipers Helma van der Leeuw André Loskamp en Idris Sancak

Opbouwwerk Zeist Stichting Welzijn Arnhem Leidse Welzijnsorganisatie Stichting Welzijn Arnhem Stichting Welzijn Zutphen Buurtwerk Presikhaaf Arnhem Wijkplatform Bonedijkbuurt Vlissingen Welzijnsstichting Venlo Stichting Welzijn Zutphen

Interviews: Lisette Akkerman en Yvonne Kuiper, stagiaires bij bureau Voetlicht. Mei - oktober 1996.

2

Bureau Voetlicht - DE WIJK IS VAN ONS ALLEMAAL 1996

Samenwerking voor één doel, gewoon verbeteren van de leefbaarheid in de wijk. De multiculturele samenleving... Gesprek met A. Bannouh, opbouw/migrantenwerker van de Stichting Opbouwwerk Zeist, 26 juni 1996. Het project is van start gegaan, de schoonmaakactie is geweest, kunt u vertellen hoe dat verlopen is? Nou, dat is goed verlopen; de opening werd gedaan door de burgemeester en de wethouder. Die hebben ook meegeholpen tot 12.00 uur, dus ruim twee uur, de T-shirts van De Wijk is van ons Allemaal aangetrokken en meegeholpen aan het schoonmaken van de wijk. Heeft u reacties gekregen op wat de burgemeester van dit initiatief vond? Hij vond het ontzettend goed en benadrukt dat het niet alleen gaat om verbeteringen in de wijk, maar ook verhoging van de leefbaarheid. Heeft hij ook specifiek commentaar gegeven op dit project? Hij vond het een uitstekend idee en daarmee geeft hij aan dat hij op deze weg door wil gaan. (L) Dus voor de toekomst... er zal hier een vervolg aan gegeven worden. In dit kader is een initiatief gekomen van een wijkschouw vooraf. Dus de burgemeester en wethouders en ambtenaren en bewoners. En verder wat leuk is aan de schoonmaakactie is dat mensen die daarbij geholpen hebben gewoon gemixt samengewerkt hebben; Joegoslaven, Marokkanen, Turken en Nederlanders; het was een kleurrijke samenstelling van groepen mensen die hebben geholpen. En de andere activiteiten die al hebben plaatsgevonden? Na de schoonmaakactie is op maandag een voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd voor de autochtone wijkbewoners en het thema was: 'Hoe kom ik in contact met mijn moslim buurvrouw'. En dat was ook heel goed verlopen. Er waren een tiental autochtonen en verder waren ook Marokkanen aanwezig, ongeveer 20 mensen, erg gemêleerd. Dat is heel goed geweest, een begin en de mensen die daar aanwezig waren vonden het heel positief en gaven meteen adres en dergelijke zodat zij in het vervolg ook weer kunnen praten in andere wijken. Want er kwam ook belangstelling van andere wijken. Zij willen gewoon een vervolg. Dus de aanwezigen waren zeer positief, ook over de manier waarop, de thema's en alles. Heeft u nu al gemerkt dat De Wijk is van ons Allemaal een effect heeft gehad op de buurtbewoners? Natuurlijk heeft het effect op de buurtbewoners, mensen trekken gezamenlijker op. Ook met de andere activiteiten. Ook rond de samenwerking tussen bewoners en instellingen en de overheid, de partijen komen bij elkaar. Het project is nog niet afgelopen, maar kunt u iets zeggen over de netwerken die zijn opgebouwd en hoe u dit wilt vasthouden voor de toekomst. Zijn daar al concrete plannen over gemaakt? Er zijn concrete plannen, naar aanleiding van dit project is ook een Multicultureel Activiteiten Groep ontstaan. Dit zijn zowel cultureel werkers als jongerenwerk, welzijnswerk, opbouwwerk, bewonerscommissies en de zelforganisaties; Joegoslaven, Surinamers en Turken die daarin zijn vertegenwoordigd. Dezen zijn allemaal vertegenwoordigd in de wijkprojectgroep. Dit is mede naar aanleiding van dit project. Dit heeft een positief effect, een stimulans om verder te gaan. Wat vindt u (landelijk) over het project? Ik vind dat dit een voorbeeld kan zijn voor andere steden en dorpen. Tevreden omdat het een grote uitzaaiing heeft.

Wat vindt u het vernieuwende van het project? Vernieuwend hierin vind ik gewoon die samenwerking tussen verschillende instanties en afstand nemen van 'eigen eilandjes'. De welzijnswerkers onderling, zelforganisaties, bewonerscommissies, er wordt nu samengewerkt. Voor één doel en dat is gewoon het verbeteren van de leefbaarheid in de wijk. De multiculturele samenleving...

4


“In het begin even gedachten met ze uitwisselen” Gesprek met Abdeslam Elabbas en Ahmed Bouaziz, migranten/opbouwwerkers van de Stichting Welzijn Arnhem, 30 juni 1996 Hoe ervaart u de verschillen, als u het heeft over hoe het er in Marokko aan toe gaat en hoe het hier in Nederland is? (AE) De betrokkenheid van de buurtbewoners is hier groter dan bij ons in Marokko. Ik heb een heel eenvoudig voorbeeld: veegactie; voor ons is zoiets niet bekend, echt niet dat je bijvoorbeeld één dag in de maand of in de week alle buurtbewoners eventjes oproept: Hé, mensen we gaan een aantal bezems aanschaffen en gaan we alles vegen of alles goed schoonspuiten, dat heb ik niet meegemaakt in Marokko. Dat vind ik ook een pluspunt, een voordeel. Dat is vorig jaar ook gebeurt in andere wijken, Klarendal; een soort veegactie. Klarendal is een buurt waar veel Turkse mensen wonen. En ook hier, de meeste Marokkanen wonen in Arnhem-Zuid. Hoe is het contact tussen de wijkbewoners onderling in deze wijk? (AB) Nou in deze wijk is er weinig contact. We hebben eigenlijk met het wijkplatform nog een ander project: SAMSAM. We willen een goede integratie, de Marokkanen zijn apart, de Nederlanders zijn apart. Op school zitten 80% buitenlandse kinderen; Surinamers, Marokkanen, Turken; de Nederlanders trekken helemaal weg, alleen maar 3% autochtoon. We willen met SAMSAM opnieuw samen proberen; wij wonen in de wijk en we willen samenblijven en elkaar helpen. Niet alleen voor scholen, maar voor iedereen; veilige straten. Proberen voor de eerste keer, als het lukt dan kunnen we andere programma's organiseren. Dit project, even los van SAMSAM waar jullie bezig zijn om met verschillende organisaties samen te werken en tot bepaalde activiteiten te komen en daarmee te stimuleren dat wijkbewoners beter met elkaar omgaan.... heeft u het idee dat dit project daar aan bijdraagt? (AB) Wij beginnen met de bewoners, niet met huisvesting of andere dingen. Als bewoners willen wij een goed contact. Dat is belangrijk voor onze kinderen. Wat ik de laatste tijd veel zie, als er een huis leeg staat dan verwacht je geen Nederlanders die daar komen. Dan zie je alleen buitenlanders, Turk, Marokkaan, Surinaams. Het lukt niet om tussen buitenlanders een Nederlander te laten wonen. Als je een goed contact met de wijkbewoners krijgt dan kunnen we misschien samen een voorstel doen om dingen op te lossen. Ik heb begrepen dat het voor de eerste keer is dat er met Marokkanen op deze manier is samengewerkt. (AE) Precies, de Marokkanen hebben de vorige keer niet mee gedaan. Dat is heel raar gelopen, op het laatste moment...; kijk, als je migranten erbij betrekt dan moet je in het begin eventjes gedachten met ze uitwisselen. De Marokkanen hebben vorig jaar op het laatste moment gewoon een uitnodiging gekregen om mee te eten. Betekent dat ze automatisch een beetje het gevoel kregen een gepasseerd station te zijn. Op het laatste moment krijg je pas een uitnodiging. Dat is niet meer ter sprake, de stadsdeelmanager zei in het kader van De Wijk is van ons Allemaal "daar gaan we de Marokkanen bij betrekken".

Dus dat heb ik gemerkt, iedereen heeft ideeën naar voren gebracht; hoe gaat dat er straks uitzien. Het begint altijd op kleine schaal (mensen oproepen) dan lukt het. Punt twee: er moet andere instellingen bij betrokken worden, de scholen, volkshuisvesting, wijkagent, woningbouwverenigingen, arbeidsbureau, sociale dienst. De meeste migranten zijn uitkeringsgerechtigden, die hebben geen werk. Er zijn problemen binnen het gezin en dergelijke. Wij zitten met andere problemen dan de wijk is van ons. Inderdaad de wijk is van ons, 'maar voor mij is de wijk tot aan de deur en wat er buiten gebeurt is mij niet meer interessant'. Maar als je de mensen er goed bij betrekt..., het begin met kleine dingen. Denkt u dat dit project daar een aanzet toe kan geven? (AE) Inderdaad, dat hebben we vorig jaar gezien in Klarendal en we hopen dat de mensen die vanavond zijn uitgenodigd ook komen. (AB) Ik vind het interessant als iedereen bij elkaar is, ook Nederlanders. Dan krijg je een stukje contact. Jouw probleem is mijn probleem en dan samen daarover praten. Proberen samen met Nederlanders te werken en als dat goed gaat kunnen we in september misschien nog een keer iets organiseren. En dan misschien twee, drie keer per jaar. Ik hoop dat het lukt. (AE) Ter aanvulling hebben wij gezegd, als deze avond goed wordt bezocht dan kunnen we met een maandelijks thema gaan werken. Elke maand iets organiseren met Marokkaanse cultuur, landschap in Marokko, politieke partijen, maar van de andere kant willen wij ook iets horen. Ja, en ook een Nederlandse en Turkse avond, Surinaamse avond. (AE) Ja en zo gaan we door hebben wij gezegd. (AB) We willen vanavond ook de gemeente-ambtenaren laten zien dat we graag samen willen werken, samen leven. Wij willen vechten voor onze wijk en de steun van de ambtenaren. Juist de positieve punten uit je wijk naar voren te halen? (AB) Ja, want bijvoorbeeld drugs is een probleem van ons allemaal. Scholen ook, dat is belangrijk. (AE) Iedereen heeft een bijdrage, ook in het onderwijs. De laatste tijd worden de scholen betiteld als 'zwarte scholen'. Vorig jaar hebben we dit ook gedaan in Arnhem-Zuid en daar waren meer dan zeventig Nederlanders aanwezig; een geslaagde avond. Dat waren echt geïnteresseerde mensen. Voor mij geldt, als je mensen wilt betrekken, pak het op een klein niveau aan. Kleine activiteiten, praatgroepjes met mensen in de buurt. Ik hoop dat er straks veel mensen komen en dat het heel geslaagd wordt. (AE) Één ding kunnen wij wel garanderen, of het een succes wordt of niet, wij gaan door. Je moet de moed niet opgeven, desnoods bij iedereen aankloppen. (AB) Ik hoop dat de mensen het serieus nemen vanavond, niet alleen eten en een feestje, maar ook een beetje begrip.

6


Uit elkaar halen van een groot opgepot probleem Gesprek met Gerard Broekmans, stadsdeelmanager Leidse Welzijnsorganisatie, 21 september 1996 Wat betreft de methodiek is voor mij heel belangrijk de intensieve uren-inzet gericht op een zeer overzichtelijk gebied, een blok van 230 flatwoningen. Wat ik belangrijk vind is dat het probleem van de ene bevolkingsgroep tegenover de andere op een gegeven moment overvloeit in het probleem alleen van oude en nieuwe bewoners. En daar komt ook het probleem bij van de woningbouwvereniging die naar de beleving van de commissie de bewoners niet serieus heeft genomen. Ik hoorde vanavond van een van de leden van de commissie dat ze van de week een gesprek hadden gehad met iemand van de woningbouw en allerlei ideeën voor het inhalen van achterstallig onderhoud gedeponeerd hebben bij de vereniging die kwamen nu eindelijk eens een keertje aan bod. Alles wat ze gezegd hadden van voorkom nou eens eindelijk de verloedering, dat wordt nu pas opgepikt. In de beleving van de mensen wordt door de corporatie en de gemeente die niet luistert, de LWO die er een zootje van maakt, dat is een pot nat. En dat komt door die buitenlanders, of die buitenlanders zijn er ook nog. Dat wordt dan een groot opgepot probleem. Je moet dat uit elkaar zien te halen. Wat is nou wiens probleem. En ook heel nadrukkelijk de woningbouw erop aanspreken, van doe nou eens wat, want mensen moeten daar vertrouwen in kunnen hebben, in die instanties. Dat merken wij als LWO ook. De wethouder was er ook de hele avond. Het landelijke project? Mijn indruk is heel positief, niet omdat we dat geld hebben gekregen, maar vooral om het feit dat jullie ook meegedacht hebben en dingen hebben gezegd waar wij mee uit de voeten konden. Het effect begint natuurlijk pas echt te ontstaan na de tweede of derde keer. Ik ben daar toch wel zeer positief over en nogmaals, niet alleen om die 5000 gulden. De aanzet zit hem in het feit dat het probleem als probleem erkend is. We hebben natuurlijk vanuit de politiek, maar ook vanuit het welzijnswerk, het probleem allochtonen-autochtonen te vaak ontkend. Er mocht over allochtonen niets gezegd worden. Het mocht geen probleem genoemd worden. Dat is heel lang volgehouden. Ik heb het in Leiden in de politiek meegemaakt. Wat er nu gebeurt is dat erkend wordt dat er een probleem is en er is aandacht voor geweest. Er is hier bij de bewonerscommissie ontzettend veel denkwerk verzet. Een jaar geleden is er een handtekeningenactie geweest met duidelijk racistische strekking, die weliswaar niet door de bewonerscommissie geëntameerd was, maar als je nu ziet wat ze doen dan denk ik: die hebben een ontwikkeling doorgemaakt in een jaar die ik nog niet zo vaak heb meegemaakt. We zijn er nog lang niet maar het lijkt wel een basis om op verder te gaan.

Een praktische instelling, die goed bij de wijkaanpak hier past Gesprek met André Loskamp, opbouwerker Stichting Welzijn Zutphen, 18 oktober 1996 Allerlei mensen met hun eigen problemen en hun eigen zaakjes zitten in de wijk bij elkaar en ze hebben eigenlijk niet zoveel mét elkaar en dan hebben ze al heel gauw iets tégen elkaar. Als je dit soort projecten niet organiseert, dan laat je kansen nu liggen en werk je onbewust zelfs nog mee aan een verdere verloedering van wat straks komt. Want de tweedeling in de maatschappij is een zo dynamische kracht, die kun je toch niet tegenhouden. Die is veel sterker dan waar wij nu tegen kunnen strijden, maar je kunt hem wel op zo'n plaats beheersbaar houden door dit soort dingen aan de orde te stellen. En ik ben ervan overtuigd dat dat in de toekomst meer nodig zal zijn. En dus niet met grootheden als: wij gaan iets doen tegen discriminatie of: wij zijn bezig met een activiteit tegen racisme, dat spreekt geen mens in de buurt aan. Waarom is dat? Het is zo algemeen. Wie is er nou niet tegen racisme. Dat is al een. Wat zou je dan moeten doen? Natuurlijk, daar ben ik ook niet voor, racisme. Dan ben je gauw klaar, daar hoef je je handen niet voor uit de mouwen te steken. Het zijn termen die van de overheid komen en zij leggen die daar neer en zeggen dat er iets tegen racisme gedaan moet worden en in de buurt zullen ze dan zeggen: nou, als de overheid dat vindt, dan moeten ze daar maar eens flink wat aan gaan doen. Maar dat maakt je zelf niet actief. Terwijl ik denk, racisme bestrijden dat is kennismaken met de Turkse meneer in jouw straat en wat meer leren weten wat hij doet. Denk jij dat het project De Wijk is van ons Allemaal een bijdrage heeft geleverd aan het verbeteren van dat soort contacten? Ja natuurlijk, de methode spreekt me ook zeer aan doordat jullie ook je insteek kiezen vanuit de praktische hoek. Niet proberen mensen te overtuigen met verhalen waarin hun houding veranderd moet worden, maar gewoon wat gaan doen en dan verandert die houding van mensen ook wel. Een praktische instelling, die ik zeer wel gekozen vind en die ook heel goed past bij de wijkaanpak hier, dat zijn overeenkomstige ideeën. Maar ik denk dat de wijkaanpak ons geleerd heeft dat je in een wijk zit waar in 10 jaar de verhoudingen verslechterd zijn, je dan niet kunt zeggen: dat draai je in een jaar weer terug. Dat werkt niet zo, waarschijnlijk haal je dat nooit meer helemaal goed maar laat het dan wel een punt van zorg zijn. Doe daar dan wel wat mee, praat er niet alleen over want dat is natuurlijk al jaren gedaan. Ik heb nooit het gevoel gehad dat we met welzijnswerk zo praktisch bezig zijn geweest met grootheden die ik net noemde en met contacten van allochtonen en autochtonen, het bestrijden van racisme, ook al is dat niet in zo'n project terug te zien, maar je ziet dat allerlei mensen met elkaar contact hebben en dat dat doorwerkt. Dat is de basis voor weer wat nieuws. Als ik het versimpeld weergeef, denk ik: ik begin aan de andere kant van het probleem. Ik begin niet over het probleem te praten, maar je begint met aan het probleem wat te doen.

8


Beginnen bij de mensen waar het om gaat Gesprek met Idris Sancak, opbouwwerker Stichting Welzijn Zutphen, 18 oktober 1996 Het is leuk en aardig al die projecten voor een maal, maar het belangrijkste verschil, wat mij direct aansprak, was dat het dingen naar de buurt toebrengt, naar de mensen om wie het gaat. De meerwaarde van deze wijze van organiseren, wat mij aansprak, was het direct beginnen bij de mensen waar het om gaat. Daar leeft het. Als een Nederlander een Turk niet mag, nodig ze uit in een centraal gebouw, in een culturele zaal ergens, ze gaan naar een avond toe, een hapje eten, lekker en leuk, ze gaan dan weer naar huis en ze treffen weer de oude situatie. Er is niks veranderd. Want echt ervaren doe je op die plek, thuis. Eigenlijk moet je in zijn woonleefomgeving zoiets doen. Daar waar ze elkaar tegenkomen, daar moet een omslag komen. Niet ergens anders. Wij maken afspraken direct in de buurt, bij mensen zelf. We zeggen: hier heb je een lijn, daar een lijn, daar is het einddoel, bedenk maar iets. Mensen hebben hier zelf dingen bedacht. We hebben meer de voorwaarden geschapen. Ze hebben zelf de soep gekookt. Wij bemiddelen eigenlijk. Als je op straat kijkt kom je van alles tegen. Cultuurverschillen tussen niet-Nederlanders en wel-Nedelanders zijn dan net zo groot als cultuurverschillen onder Nederlanders onderling. Er is hier een straat waar ex-woonwagenbewoners wonen, het verschil tussen die en 'gewone' Nederlanders is groter dan het verschil tussen Turken en Marokkanen. In die zin gaat de variatie allochtoon-autochtoon hier niet op. Het is hoe je het bekijkt, er zijn allerlei verschillen. Maar je kunt het ook anders bekijken, namelijk vanuit de overeenkomsten. Welke gemeenschappelijke dingen hebben de buurtbewoners? Het is gemeenschappelijk belang hoe de kruising is, het is gemeenschappelijk belang dat de Scheringstraat slecht is en weer goed komt. Dat heeft niets met Turk of Marokkaan te maken.

Mogen we het idee hebben dat we het zelf bedacht hebben? Gesprek met Maaike Fankena, tiener- en jongerenwerkster van de Stichting Welzijn Zutphen, 29 juni 1996 Wat vind je van het project De Wijk is van ons Allemaal? Ik vind het op zich wel een goed project. Op zich... ik bedoel, de moeilijkheid voor ons als jongerenwerk was: je valt ergens in... Hoe zijn jullie benaderd? Het is via ons kernteamoverleg gegaan. Toen kwam het als idee naar voren, maar het werd gewoon niet goed gebracht. Toen had iedereen ook zoiets van, sorry maar ik heb het druk dus laat maar. Daarna hebben ze het nog een keer gedaan, ik had de fantastische eer om te mogen notuleren dus ik heb alles opgeschreven, in het kader van ik ga deze wazige discussie niet nog een keer aan. Dat hielp, het was heel moeilijk om het te plaatsen. We zijn dit jaar als jongerenwerk net begonnen, hebben geen hapklare groepen, willen ook niet belanden in het maar activiteiten blijven draaien voor. Dus wij hebben nog even heel hard moeten nadenken over wat we nou willen. En toen zaten we al heel snel op het niveau wijkaanpak. Rondhangplekken, speelplaatsen aanpakken. Dat heeft gewoon meer tijd nodig, dat doe je niet op zo'n dag. Vandaar dat we maar met dit idee (jongeren maken grafitti-tekeningen) zijn gekomen; dan kunnen ze opschrijven wat ze van hun wijk vinden. Van daaruit kan je wel kijken wat er onder jongeren leeft en contacten opbouwen en er iets mee doen? Ja, wat dat betreft is het heel leuk voor ons dat het in deze wijk is omdat de jongeren uit deze wijk heel veel in andere wijken rondhangen. En ook in Warnsveld; dat is heel kneuterig, maar wij mogen niet in Warnsveld werken. Dat ze enigszins het idee krijgen dat er naar hen geluisterd wordt. Heb je door mee te werken aan dit project nieuwe contacten opgedaan? Ja en dan wordt het mijn voordeel dat ik jongerenwerker ben en met mijn kuifje erg snel herkenbaar. Heel veel ouderen in deze buurt die zoiets hebben van: 'hé Maaike, doe er eens iets mee'. Dat ze best wel zien dat de jongeren zich de pestpokkeklere staan te vervelen en lopen te slopen. Er staan helaas in deze wijk twee schoolgebouwen leeg, dat is echt een zooitje. Daar zitten ook junks in trouwens. Ze zien ook wel dat het niet zo goed gaat met hun jongeren. We worden ook wel eens door scholen opgebeld van: Hé, waar is die gozer van je?' Merk je dat er positieve effecten zijn door dit project? Ook de relatie allochtoon/autochtoon? Nou bij de hap hap hap dag zeer zeker. Dat is toch een heel neutraal onderwerp. Je mag dan ook heel duidelijk zeggen: 'ik hou niet van pindasaus'; dat wil niet zeggen dat je niet van Surinamers houdt. Ik denk dat er daar ook het meest is samengewerkt tussen allochtoon/autochtoon en tussen autochtonen onderling heel erg goed van de grond af is gekomen. Er liepen ook een paar buurtbewoners tussen die 'trekkers' zijn. Dat merk je nu ook met de speeltuin hier achter ons, met de speeltuin is het soms wat moeizaam 10


samenwerken omdat het toch hun terrein, hun speelgoed is en dat is nu een beetje losgelaten. Ik denk dat het mooiste is, met de hap hap hap dag kwam dat het meest naar voren dat de mensen het heel simpel zelf kunnen. Idris en André zijn ook zelf naar de bewoners toe gegaan en er zijn bij dit project veel initiatieven vanuit buurtbewoners zelf gekomen. Nou ze hebben zelf ook wel veel bedacht, ook in het kader van die lijst die Forum ons gaf; dat moet erin zitten, dat moet erin zitten. Toen hadden wij ook zoiets van: het is niet dat wij overstromen van ideeën maar mogen wij wel het idee hebben dat we het zelf bedacht hebben. Er is landelijk een kader gegeven van zo kan je het aanpakken. Ja dat is in eerst instantie niet overgekomen. Zou je eventueel suggesties hebben voor verbetering van dit project? Bij ons is het denk ik allemaal wat snel gegaan. Wij liepen heel erg tegen de deadline aan. Drie weken nadat we het echt gehoord hadden en ook even in ons team hadden kunnen bespreken, toen moesten we al een kant en klaar plan hebben in principe. Nou kon er net zo snel als die deadline er was, die ook weer opgeschoven worden. Maar dat gaf wel even van: ho, ga me niet overvragen want ik heb ook mijn gewone werk ook nog. Voor de rest werd er wel soepel mee om gesprongen dus dat scheelt dan wel weer. Voor de rest denk ik wel dat dit soort projecten eigenlijk alleen maar kunnen in wijken waar dingen als wijkaanpak of wat dan ook al lopen. We hebben enorm kunnen profiteren van het feit dat hier drie actieve bewonerscommissies zitten. Want ook met die hap hap hap dag, dat was dan in Helbergen daar zie je dan wel weer één van de mensen naar boven komen die de kar overnemen. Ik denk dat dat wel één van de voorwaarden is. Er waar mensen dan elders, in Deventer, zeiden: 'doe eerst maar iets aan de jongeren want dat is allemaal niet zo lekker. Doe dat eerst maar en dan de rest'. Ik had eigenlijk nog wel geluiden uit die hoek in deze wijk verwacht. En over het algemeen gezien: de landelijke opzet voor deze campagne? Ik denk dat De Wijk is van ons Allemaal, hoewel ik denk dat collega's me dit niet in dank af zullen nemen.., ik ben zelf nogal publiciteitsgeil. Ik denk dat dat iets is wat je heel erg in de peiling moet blijven houden. Want wij liepen als jongerenwerkster ook er tegenaan dat we heel moeilijk een plek konden gaan pakken omdat wij voor buurtbewoners en jongeren die wij erop aanspraken als marsmannetjes aankwamen. Zo van: De Wijk is van ons Allemaal; waar hebben jullie het over? En toen zijn wij heel erg gaan zeuren van er moet gewoon een huis-aan-huis verspreide folder komen. En je moet zorgen dat je elke week in de Zutphense koerier en in het Gelders Dagblad op de regio-pagina staat. Dan kunnen wij ook verder, nu komen wij echt als een stel dwazen aanzetten met zwart/wit gezegd: 'we hebben Fl. 1.100,= die we op willen maken, heb je nog een idee'. Nou dan beginnen mensen je echt heel blank aan te staren: 'waar kom jij nou weer vandaan, er is nooit geld en jij wil over twee weken ergens banken gaan plaatsen'. Ik merk dat vaker bij collega's dat ze over de publiciteit anders denken dan ik. Ik ben nu twee jaar afgestudeerd en bij mij is dat er best wel ingepompt: 'hou die publiciteit in de gaten'. (Het begint te regenen...)

Misschien brengt het grootschalige een vruchtbaar resultaat. Tenslotte gaat het om deze samenleving. Gesprek met Nuray Kanik, volwassenen/migrantenwerkster Arnhem, Sint Marten, 30 juni 1996 Wat komt er bij u op bij De Wijk is van ons Allemaal? Dan denk ik aan verschillende nationaliteiten die samen naast elkaar wonen in een harmonische sfeer. Daar denk ik het eerste aan. U heeft ook meegewerkt aan het project in Sint Marten en ook voor Presikhaaf... (NK) Ja, hier zit ik nu pas in, dit is mijn derde week, ik vervang een migrantenwerkster van de Snuffelpaal. Dat is dus tijdelijk, ik heb alleen in de wijkgroep gezeten om mee te denken en te helpen. Ik ben volwassenwerkster en specifiek migrantenwerk. In Sint Marten werk ik twintig uur als volwassenwerkster en hier vervang ik dertien uur ook de volwassenwerkster. Onder mijn groep heb ik geworven voor dit project en als ik zo de reacties hoor is er heel veel behoefte aan dit soort projecten. Deze wijk ken ik niet, maar in Sint Marten spelen veel problemen onder wijkbewoners. Om die mensen bij elkaar te brengen, is het een hartstikke geslaagd project geweest. Je kan niet gelijk zeggen dat de integratie gelukt is, maar het is een stap. En als je daar ook was, zo'n leuke sfeer. Ik heb geen enkele slechte reactie ontvangen van mensen. Op zich blijft het wel oppervlakkig; je blijft constant bezig met eten, kleding. Dat kan ook een stap zijn om bekendheid van elkaar te krijgen; meer bekendheid. Turken eten dat, Nederlanders eten dat. Dat is een beetje weinig, voor mij houdt het nog meer in om een dag te organiseren. In Sint Marten zijn er eerst portiekgesprekken aan vooraf gegaan en daarna zag men elkaar weer op de culturele markt. Ja, de bewoners zijn betrokken. Dat is nou het leuke van het project, bewoners en het team werken er aan mee. Iedereen doet verschillend werk, de ene met kinderen, de ander met volwassenen. Maar iedereen was aanwezig, dat is het leukste. Kunt u een vergelijking trekken tussen de projecten? In Presikhaaf wordt het grootschalig aangepakt, in wijken verdeeld. Hier zijn bewoners meer betrokken bij de uitvoering. Hier zijn ook praatgroepen, ik weet niet of dat een geslaagde activiteit wordt, maar zoals nu... waar ligt het nou aan dat het rustig is, werving? Of willen de mensen niet komen, dat moet wel onderzocht worden, denk ik. Wat vind u landelijk gezien van de opzet? Een hele goede ontwikkeling. Ik hoop niet dat het eenmalig blijft. Want het is gewoon een proces, je moet een start maken. En ik denk bijvoorbeeld in Sint Marten, als het ieder jaar herhaald wordt en er meer inhoud wordt gegeven dan alleen kleding en eten, dan is het beter. Ik hoop dat het voortgezet gaat worden. Ik ben volwassen- migrantenwerkster en ik heb groepen vrouwen, Turkse, en dan hoor je heel veel reacties van wat er bij hun speelt. En dan denk ik: jeetje er moet nog het nodige gedaan worden. En dan overleg je met collega opbouwerker en dan hoor je zo'n project en dat is gewoon een begin. 12


Want heeft u zelf nieuwe contacten opgedaan? Ja, zoals onder collega's je hebt wel contact, maar nu werk je met z'n allen hieraan. Dat is nou de meerwaarde van dit project. Je staat met z'n allen voor een klusje en dat is de meerwaarde van dit project. Ik hoop dat het vanavond erg druk wordt. Misschien heeft de naam Marokkaanse dag, tot vergissing geleid, dat het alleen voor Marokkanen is. Dit soort momenten zijn heel belangrijk, het eten is een middel. Wat er tijdens de maaltijd gebeurt moeten wij bekijken. Ik hoop dat dit landelijk wordt voortgezet, meestal blijft het als project even hier en daar en dan is het afgelopen. Maar als het herhaaldelijk elk jaar terugkomt.., misschien brengt het grootschalig een vruchtbaar resultaat. Tenslotte gaat het om deze samenleving. Niet alleen op wijk-schaal, maar om de gehele Nederlandse samenleving. Want iedereen moet naast elkaar leven.

Er is een brug geslagen. We weten van hun bestaan en zij weten van ons bestaan. Gesprek met Gert Kuipers, bestuurslid buurthuis Het Woltershuis en voorzitter van het project in Vlissingen, 22 juni 1996 De samenwerking tussen organisaties is zeker verbeterd door dit project, want als er niets te doen is of wanneer dat op heel kleinschalige manier gebeurt, dan heb je ook bijna geen contact met elkaar. Nu zijn de dingen wat groter aangepakt, er zijn heel wat organisaties bij betrokken, de meeste hebben ook meegewerkt, waardoor er betere contacten ontstaan, waardoor je elkaar beter leert kennen en je beter en gemakkelijker met elkaar omgaat. Dat is een groot voordeel om straks weer verder te gaan. Zodat het continuïteit krijgt. Zijn er ook nieuwe contacten ontstaan? Er zijn nieuwe contacten ontstaan. Sommigen hebben helaas niet meegewerkt aan het project, maar er zijn wel contacten. Daar kunnen we evt. later ook nog wat mee doen. Wij weten van hun bestaan en zij weten van ons bestaan. Er is dus een brug geslagen. Daar gaan we nog niet overheen, voorlopig, maar hij ligt er wel. En contact natuurlijk ook met buurtbewoners. Nieuwe contacten ook met buurtbewoners. Dan zijn er toch ook weer mensen die zeggen, Goh, ik vind het een leuk idee, een leuk initiatief. Kan ik wat doen, kan ik helpen? En dan zijn er ook contacten die je niet een, twee, drie ziet ontstaan, maar de een praat met de ander over dit soort projecten. Het is een soort kettingreactie. Ook buiten het gezichtsveld gaat dat door. Ik denk ook dat er nieuwe intiatieven geboren worden, die verder borduren. Dat het niet meteen ophoudt wanneer een project als dit vandaag wordt afgesloten. We hebben een nieuwe krant gemaakt, die is positief ontvangen. Misschien is het een idee om daarmee door te gaan. Dat we dan op die manier de onderlinge contacten blijven houden en verstevigen. En volgend jaar, we het misschien nog beter kunnen aanpakken, dat er van alle kanten nog meer enthousiasme komt. Je zei ook dat het zo moeilijk oude buurtbewoners erbij te betrekken. Waar zit hem dat in? Ik denk dat dat een stuk ongeïnteresseerdheid is. Ik heb ook het gevoel dat mensen verschillende woorden niet meer willen horen, allochtoon bijvoorbeeld, omdat dat associaties oproept met onterecht en met vervelende dingen. Het is ook niet zo heel algemeen. Je denkt dat als ook de overheid, de plaatselijke overheid zich zou uitlaten over het belang van samenwerking en van accepteren, en daar ook niet zo moeilijk over zou doen, maar dat op een toon zou zeggen waaruit blijkt dat het zo'n beetje normaal is, dat het dan wat makkelijker zou gaan. (...) Er is hier nog geen buurtvereniging. Ik zit in het voorlopige bestuur. Verder ben ik met een aantal mensen in Vlissingen bezig met het opzetten van een wijkvereniging. Ik zit ook in de redactie van een wijkkrant. In het Middengebied is anderhalf jaar geleden het initiatief genomen voor een wijkkrant, maar nu hoorde ik net dat dat van de baan is, omdat het gewoon niet lukt. Maar dat zou misschien iets zijn om op te pakken voor het buurthuis Het Woltershuis. Temeer omdat deze wijk danig onder handen genomen wordt zodat het weer echt een leefbare wijk gaat worden vind ik dat je elk middel moet gebruiken om ervoor te zorgen dat initiatieven die ontplooid worden een zo breed mogelijke basis hebben. Ik geloof niet dat het nog zo kan zijn dat bewoners hun buurt een beetje zien als een hotel, waar je een kamer neemt en eventueel deel kan nemen aan het programma dat er geboden wordt, maar dat iedereen een verantwoordelijkheid heeft in het welzijn van zijn wijk en van zijn eigen welzijn.

14


Jongeren voelen zich bekritiseerd en niet meer op hun gemak. Gesprek met Helma van der Leeuw en Marjo de Kunder, Venlo Helma is opbouwwerkster in De Vleugel in de wijk Blerick/Venlo en Marjo is een bijstandsmoeder die als vrijwilligster werkt in de kinderopvang van De Vleugel. 22 juni 1996. We vroegen wat volgens hen de oorzaak is voor de lage opkomst vandaag. Een echt sluitende verklaring hadden ze er niet voor, wel denken ze dat het veel heeft te maken met het feit dat De Vleugel nieuw is in deze buurt en dat de meeste mensen er nog niet bekend genoeg mee zijn. Daarnaast is het zo dat er in Blerick een boel oudere mensen wonen die er fel op tegen zijn dat er steeds meer allochtonen komen wonen. Die willen dan ook bij voorbaat niks van het project weten en komen gewoon niet. Dat er weinig buurtmoeders met kinderen zijn komt volgens Helma doordat die een paar dagen geleden nog een uitstapje naar een speeltuin hebben gemaakt. De slotbijeenkomst zou te snel op dat uitstapje volgen. Helma verwachtte nog wel een aantal allochtonen, maar die bleken toch niet te komen. Volgens haar is de Vleugel nog niet bekend genoeg om veel buurtbewoners te kunnen aantrekken. De verhuizing is dan ook nog zeer recent. Vinden jullie dat de doelstelling van de projectgroep is bereikt? Tot op zekere hoogte vinden ze van wel. Het nieuwe buurthuis wil als schakel fungeren tussen bewoners en diverse plaatselijke organisaties, platforms en instanties. De doelstelling van het landelijke project is nog niet volledig gehaald. Het project in Venlo-Blerick heeft er niet toe geleid dat er nieuwe en betere contacten tussen allochtone en autochtone buurtbewoners zijn ontstaan. Wel zijn er een hoop nieuwe contacten tussen de verschillende welzijnsinstanties, bewonersgroepen, scholen en de gemeente ontstaan. De projectgroep is hiermee meer dan tevreden want die contacten zijn beter verlopen dan aanvankelijk werd verwacht. Ook de ondersteuning van organisaties en bewoners bij de opening van De Vleugel verliep beter dan men had verwacht en gehoopt. Bij die opening was de opkomst van de buurtbewoners niet erg hoog, maar in de maand voorafgaand aan de opening heeft in De Vleugel een anti-discriminatiebureau gezeteld, waar wel heel veel bewoners en ook veel jongeren zijn geweest. Volgens Helma was de opening een te serieuze aangelegenheid om aantrekkelijk te zijn voor jongeren, wel had ze daar iets meer buurtbewoners en vooral allochtonen verwacht. Wat is volgens hen de oorzaak van de verloedering in Blerick en is dat probleem op te lossen met een project als De Wijk...? Het wegvallen van de kerk als systeem van waarden en normen is deels oorzaak van de verloedering. De actieve participanten uit de kerk zijn ontevreden over het gemis van een dorpelijke en kerkelijke samenleving, die vroeger zo gemoedelijk was. Vroeger waren de missen nog leuk, ook voor kinderen, tegenwoordig zit er een pastoor die niks anders doet dan preken. Vooral jongeren voelen zich er sterk bekritiseerd en niet meer op hun gemak. Aangezien Venlo tot voor kort redelijk kerkelijk was ingesteld is het logisch dat de leegstroom enige onrust veroorzaakt, maar natuurlijk is dit niet de enige reden voor de

verloedering in Blerick. Zoals al eerder door Helma aangegeven, zijn er veel ouderen die er er op tegen zijn dat er zoveel allochtonen in Blerick komen wonen. Zij geven de allochtonen de schuld van de verloedering en dat wekt spanningen. Dit heeft er voor gezorgd dat er een kloof is tussen allochtonen en autochtonen die tot nog toe moeilijk te overbruggen blijkt. De Vleugel wil ook vooral niet de indruk wekken dat ze meer voor allochtonen doet dan voor autochtonen (en/of andersom). Bij de activiteiten van De Vleugel wordt dan ook sterk rekening gehouden met het feit dat het voor iedereen even toegankelijk moet zijn. Het grootste probleem in Blerick is het feit dat er heel veel bijstandsmoeders en gezinnen in andere achterstandssituaties wonen. Op dit moment is Blerick een "voorrangsgebied", d.w.z. dat er op de scholen in Blerick extra voorzieningen in lesprogramma's zijn om de kinderen met een achterstand beter te kunnen opvangen. Nog een andere oorzaak, namelijk de hoge werkloosheid, kan hiermee in de toekomst hopelijk beter worden verholpen. We vroegen waaruit blijkt dat er meer en betere contacten zijn dan voor het project. Er zijn veel vluchtelingenorganisaties die interesse krijgen in Blerick als plek met een asielzoekerscentrum en andere opvanghuizen voor vluchtelingen en migranten. Door het multiculturele aspect van De Wijk is van ons Allemaal zijn er vanuit de Vleugel contacten met die organisaties gelegd, om asielzoekers ook bij het project te betrekken. Hierdoor is een contact ontstaan met een Somalische man die bij het project betrokken is geweest. Heeft dit project ook nieuwe toekomstplannen geleid, zo ja welke plannen zijn dat? Er komt een vervolg op technica-tien, een technisch lesprogramma voor meisjes van groep 7 en 8, waar ze les krijgen in houtbewerking en andere technische werkzaamheden. Tijdens deze cursus is gebleken dat vooral de allochtone meisjes die niet zo goed zijn in de nederlandse taal (en daardoor ook vaak achterblijven bij de leervakken) veel baat hebben bij deze cursus omdat ze leren hoe ze met hun handen kunnen werken. In veel allochtone gezinnen heerst het idee dat studeren tijdverspilling is voor meisjes. Deze cursus biedt ze de kans om ook zonder een vervolgopleiding een baan of in ieder geval een bepaalde richting vinden. Het idee is ook ontstaan bij de projectgroep om een redactiegroep voor een krantje op te zetten, waarbij buurtbewoners en vrijwilligers een krantje uitgeven over de activiteiten en bijzonderheden in De Vleugel. In het buurthuis wil men verder proberen een inloop-uur op te richten waar mensen bij elkaar kunnen komen om over klachten en wensen te praten. In dit kader is er ook al een klachten- en wensenbord opgehangen in De Vleugel. Op dit bord worden de meest voorkomende klachten en wensen uit de buurt geïnventariseerd, om er daarna iets concreets mee te doen. Eén van de wensen die wordt omgezet in een concrete daad is het plaatsen van prullenbakken op en rond de schoolpleinen en andere plekken waar schooljeugd vaak vertoeft.

16


Je kunt niet zeggen dat het nu in orde en klaar is. Eigenlijk zeg ik nu dat we door moeten gaan, we hebben iets losgemaakt. Er is iets moois losgemaakt en in beweging gebracht en dat moet rollen. Er is een spreekwoord in het Turks: grote stenen rollen moeilijker, zeker in het begin. Maar als die steen eenmaal rolt is het makkelijker hem in beweging te houden. En het is nu in beweging.

Uit:

Interview met Idris Sancak Stichting Welzijn Zutphen, 18 oktober 1996


"De mensen groeten elkaar weer"

Recommend Documents