De Majesteit, afscheid van de Hofstad. Do 2 mei, uur De lady Macbeth uit het district Mtsensk

}<(l(tp$=adbcb <

Een échte Haagse krant

Vrijdag 26 april 2013

Actueel Theaters, een kans aan zee

jaargang 7 nummer 311

Actueel Verzet tegen fietsplan Grote Markt

Economie Touwtrekken om de kabel

5

3

€ 1,95

9

>Foto: RVD/J.M. Rousel

De Majesteit, afscheid van de Hofstad

Door Casper Postmaa

Zij had het vaker gedaan, een gebeurtenis koninklijke luister geven door haar aanwezigheid. Maar woensdag bij de opening van de grote Huygenstentoonstelling in de Nieuwe Kerk was het anders. Het was niet alleen het begin van een expositie, het was ook het einde van een tijdperk. Haar laatste

handeling als vorstin der Nederlanden, maar ook afscheid van Den Haag. In deze stad begon zij haar ‘loopbaan’ als Oranje. Vorsten, hoogwaardigheidsbekleders en politici kwamen op 12 mei 1938 naar deze zelfde kerk om haar doop bij te wonen. Het was het begin van haar verbond met de residentie, die zij in 1980 weer Hofstad maakte.

Zij was geschiedenis en zij maakte de geschiedenis van dichtbij mee. De twee premiers die als bruggenhoofden haar 75 jaar markeren zijn illustratief voor het tijdperk dat zij als kroonprinses en koningin doormaakte. De harde, militair geschoolde Hendrik Colijn zat als minister-president tijdens de doopplechtigheid in de Grote of Sint-Jacobskerk toen Beatrix op 12 mei 1938 werd gedoopt en de jo-

viale, studentikoze Mark Rutte zwaait haar als premier uit. Een schriller contrast is nauwelijks denkbaar. Hoe de wind ook waaide, zij hield zich staande zonder dat Nederland haar spottend etiketteerde als ‘Arme ouwe’, ‘Moeder des Vaderlands’ of ‘IJzeren Dame’. Zij bleef in voor- en tegenspoed, voor monarchisten en republikeinen, ‘De Majesteit’. Den Haag zal haar missen.>Zie verder pagina 17

Ingezonden mededeling

Do 2 mei, 20.15 uur

vrijdag 10 mei 2013, 20.15 uur Dr Anton Philipszaal

De lady Macbeth uit het district Mtsensk

Trio Peter Beets - Portrait of Peterson

Hexagon Ensemble Vijf blazers, twee acteurs en één piano

Ter gelegenheid van de release van de nieuwe CD

26, 27 en 28 april Lucent Danstheater

Annie

Musical over het brutale weesmeisje met een hart van goud

Cultuur aan het

Spuiplein Lucent Danstheater Dr Anton Philipszaal Nieuwe Kerk

info & tickets

070 88 00 333 www.ldt.nl www.philipszaal.nl

follow us

@TheaterDenHaag aanhetspuiplein

1

.29

per stuk

0

v

.99

per stuk

1

.99

per stuk

3

actueel<

Vrijdag 26 april 2013 > Den Haag Centraal

Nieuw plan tijdelijke huisvesting Spuitheaters:

Zeecontainertheater op Norfolkterrein Door Annerieke Simeone

Achter gesloten deuren overleggen wethouder Marjolein de Jong van Cultuur en de directies van het Residentie Orkest (RO), het Nederlands Danstheater (NDT) en Lucent Danstheater/Dr Anton Philipszaal al maanden over het tijdelijk onderdak van de gezelschappen als straks de bouw van het Spuiforum start. Het World Forum en het tijdelijke theater De Rode Doos zijn veelvuldig genoemd. Maar nu is uit onverwachte hoek een nieuw idee gelanceerd: Het Zeecontainertheater op het Norfolkterrein. Initiatiefnemers zijn architect Vera Yanovshtchinsky en Michael de Roo, voormalig directeur van het Lucent Danstheater en Nederlands Danstheater. “Ik vond dat er iets moest gebeuren”, vertelt de Roo. “Al die sikkeneurige verhalen. De Pier failliet, het Kurhaus in de problemen, het gedoe om het Spuiforum. Ik miste de positieve energie. Al 45 jaar zit ik in het theater, dus ik dacht: waarom geen oplossing zoeken voor de gezelschappen die straks zonder huis zitten?”. Want volgens De Roo bieden het World Forum en de Rode Doos geen soelaas. “Het World Forum heeft een eigen programmering, maar geen studio’s die het NDT nodig heeft. En de Rode Doos, dat is zo’n suf ding, daar wil niemand in spelen”. Daarom ging hij met Yanovshtchinsky aan de slag en werd zijn jongensdroom in nog geen drie weken tijd op papier gezet: een theater met zeecontainers als bouwstenen. “Niet alleen robuust en snel te stapelen, maar ook heel erg duurzaam”, aldus de Roo. “Wie weet kunnen we het theater ook als het Spuiforum klaar is, laten staan, maar we kunnen het ook opbergen in de containers en elders opzetten. Al het materiaal is ook geschikt voor hergebruik”. Buitenbioscoop Het Zeecontainertheater, dat in twee maanden gebouwd kan worden, omvat een zaal met 1.000 stoelen, ruimte voor een orkest dat grotendeels in de zaal kan spelen, vier studio’s voor het NDT, voldoende kantoorruimte en een restaurant met uitzicht op zee. Er is ook een variant waarbij een groot repetitielokaal voor het RO is ingetekend. De containermuur kan dienst doen als klimwand of als buitenbioscoop. De totale vloeroppervlakte bedraagt 7.000 m2 inclusief het vloeroppervlak in de containers. Ondertussen hebben De Roo en Yanovshtchinsky al

Artist's impression van het Zeecontainertheater. > Illustratie: VYA Vera Yanovshtchinsky Architecten & MdR Culturele Projecten

'Het World Forum heeft een eigen programmering, maar geen studio’s die het NDT nodig heeft. En de Rode Doos, dat is zo’n suf ding, daar wil niemand in spelen'

met Pieters Bouwtechniek en Deerns Raadgevende Ingenieurs B.V. om de tafel gezeten om te kijken of het theater voldoet aan de gewenste eisen als een

heldere akoestiek, een toneeltoren en een goede klimaatbeheersing. Al deze aspecten zijn volgens Yanovshtchinsky dik in orde. “De toneeltoren is net als bij het NDT 21 meter hoog en voor de klimaatbeheersing wordt gebruik gemaakt van de containers zelf die als afvoerkanalen fungeren voor de warme lucht in de zomer en de koude lucht in de winter”. Rob Metkemeijer, akoestisch adviseur voor het Concertgebouw in Amsterdam, heeft berekend dat bij de hoogte van 15 meter het geluid voor deze zaal optimaal is. “Natuurlijk is het afwachten of de akoestiek net zo goed is als in de Philipszaal, maar Ronald Kieft (artistiek directeur van het RO, red.) heeft al gezegd dat hij tot een compromis bereid is”. Job Kok, interim zakelijk directeur van het RO heeft geen voorkeur voor

een specifiek vervangend theater, al vindt hij dat van alle projecten die nu op tafel liggen, nieuwbouwplannen veruit het best. “Met een bestaande locatie als het World Forum ben je afhankelijk van hun programmering, met een nieuw theater heb je daar geen last van”. Oplossing De bouwprijs van dit project aan zee bedraagt tussen de 9 en 9,5 miljoen euro. “Dat klinkt als heel veel geld, maar de zalen en gezelschappen betalen nu huur en zullen dat ook ergens anders moeten doen”, aldus De Roo. “Als je die huren en reserveringen van bijvoorbeeld groot onderhoud over vijf jaar bij elkaar optelt en je kijkt naar het hergebruik van de materialen van het Zeecontainertheater zou het wel eens

zo kunnen zijn dat je bijna budgettair neutraal een tussentijdse oplossing voor de gebruikers kunt realiseren die inspirerend is en aantrekkelijk en avontuurlijk voor de bezoekers. Ons ontwerp is natuurlijk bij lange na niet zo groot als het Spuiforum en tijdelijk, maar voor betrekkelijk weinig geld kan je een spraakmakend en inspirerend gebouw neerzetten dat een upgrading van het Norfolkterrein kan bewerkstelligen en het creatieve proces alleen maar stimuleert.” Als reactie op het plan, reageert wethouder De Jong: “Het een spannend project. Mooi dat mensen in de stad meedenken, dat waardeer ik enorm. Natuurlijk nemen we dit plan mee in onze besprekingen, ik hoop op zeer korte termijn een uispraak te kunnen doen over de tijdelijke huisvesting”.

Legale wietkwekerij splijt progressief blok Door Jan van der Ven

Het komt niet vaak voor dat het progressieve blok in de gemeenteraad samen optrekt. Maar op 28 maart was het dan zo ver. De fracties van PvdA, GroenLinks, de Haagse Stadspartij en D66 braken in schriftelijke vragen aan VVDburgemeester Van Aartsen op voorzichtige wijze een lans voor de legalisering van de wietteelt. Aanleiding voor de gezamenlijke acties was een evaluatie door de burgemeester van het Haagse coffeeshopbeleid. De conclusie van de burgemeester was louter positief. “Het Haagse coffeeshopbeleid heeft geresulteerd in een kleinschalige, transparante en beheersbare coffeeshopbranche en kan in meerdere opzichten succesvol worden genoemd”, schreef hij de gemeenteraad. Overtreders worden streng aangepakt, daardoor moesten vorig jaar drie coffeeshops hun voordeur sluiten. Den Haag

telt nu 37 coffeeshops die aan strenge regels gebonden zijn. De strakke controle aan de voordeur van de coffeeshops brengt het probleem van de achterdeur, waardoor de illegale wiet naar binnen komt, weer levensgroot in beeld. De fracties van de eerder genoemde partijen hoopten met hun gezamenlijk optreden het onderwerp van het legaliseren van de wietteelt op de politieke agenda te krijgen. In hun vragen verwezen ze naar plannen van de gemeenten Rotterdam, Utrecht, Groningen en Tilburg om de wietteelt te legaliseren. De vier realiseerden zich dat het hier om een gevoelig thema gaat, zeker wanneer een VVD-burgemeester erop wordt aangesproken. Ze formuleerden daarom hun vragen zo onschuldig mogelijk. Lucht Het progressieve verbond hield echter niet lang stand. Twee weken later be-

sloten de fracties van D66 en GroenLinks het progressieve bolwerk alweer te verlaten. Ze hadden lucht gekregen van de wens van de D66-fractie in de Rotterdamse gemeenteraad voor een experiment met gereguleerde wietteelt. Dat plan is zaterdag omarmd door PvdA-burgemeester Aboutaleb van Rotterdam. De Haagse fractie van D66 gaf aan het Rotterdamse idee snel een regionale wending. Waarom niet ergens in een van de lege kassen in het Westland gaan beginnen met zo’n experiment? De wiet die daar legaal gekweekt wordt, is vervolgens bestemd voor de achterdeuren van de coffeeshops in Rotterdam en Den Haag. SP-fractievoorzitter Ingrid Gyömörei was verbijsterd toen ze kennis nam van het eigenzinnig optreden van D66 en GroenLinks. Twee weken later komt er nog steeds bijna stoom uit haar oren. “Hoe kunnen ze dat nou

maken? We wilden samen voorzichtig optreden. Maar de inkt van onze vragen was nog niet eens droog of de twee sloegen hun eigen weg in”. Het idee van een kas in het Westland spreekt haar in het geheel niet aan. “Als stad moet je de lasten en lusten zelf dragen. Dus niet de gereguleerde teelt over je schutting gooien richting Westland”. En dan ook nog eens kiezen voor het Westland, waar de CDA’er Sjaak van der Tak de scepter zwaait, een man die gruwt van alles wat met wiet te maken heeft. Het was dan ook niet zo verwonderlijk dat hij de suggestie van D66 en GroenLinks resoluut van de hand wees. “Onbespreekbaar”. Voer Gemeentelijke wiet kweken in het Westland, dat was vanzelfsprekend voer voor de fractie van de VVD in de raad. Het fractielid Ibo Gülsen sabelde het plan volledig neer in een column

op de site van zijn partij. “Ongelooflijk dat D66 fractievoorzitter Guernaoui voorstelt om de gemeentelijke wiet in het Westland, een buurgemeente, te telen. De reactie aldaar kon je verwachten: ‘No way!’ en die vind ik ook logisch en volledig terecht. Het Westland is een belangrijke economische partner in de Metropoolregio. Het innovatieve en internationale imago wordt met dit voorstel bezoedeld. Zo ga je immers niet om met je buren. Een gevalletje van ‘Oei’, lijkt mij zo: ondoordacht eigen initiatief ”, schreef de liberaal. Hij vervolgde: “In plaats van voor te stellen als gemeente legaal wiet te gaan kweken, zal Den Haag door moeten gaan met de aanpak van illegale hennepplantages, het sluiten van overlastgevende coffeeshops en het invoeren van blowverboden in gebieden waar veel overlast is, zoals recent op aandringen van de VVD in de Paleistuin”.

4>varia

Den Haag Centraal > Vrijdag 26 april 2013

stadsmens

Literair theater Branoul blijft in het leven van Marcel van Gils Officieel is Marcel van Gils weg als prmedewerker bij Branoul, maar de band met het literair theater blijft. Zoveel is wel duidelijk. Hij spreekt met liefde over het theater in de Maliestraat 12. En wervend natuurlijk! “Er zijn tot in mei prachtige voorstellingen”, zegt hij en legt meteen een flyer met programmagegevens op tafel. Daarin lezen we bijvoorbeeld dat op 19 mei Branoul ‘Literaire Sprint’ brengt, vijf voorstellingen geïnspireerd op het werk van Louis Couperus. Tussendoor wordt er gegeten, gedronken en geluisterd naar live-muziek. “Het is een dag lang Couperus”, licht Van Gils gretig toe, “met voorstellingen als Binocle en Psyché, met daarin onder anderen Bram van der Vlugt en Bob Schwarze”. Veel eerder al, van 24 tot en met 28 april, speelt ‘De trein der Traagheid’ van Johan Daisne. Van Gils, glunderend: “Voor mij is deze voorstelling een plezierig onderdeel van mijn afscheid. Dit verhaal tipte ik bij de artistieke leiding. Het komt nu als een levend hoorspel op de planken. Het is erg leuk om dat op de valreep mee te maken”. Na 21 jaar ging hij onlangs met pensioen. “Ik ben toen uitgeroepen tot eremedewerker. Het betekent dat ik alles gratis mag bezoeken”. Hij zal het literair

Marcel van Gils: ‘Zo’n uniek theater geeft kleur aan de stad’. >Foto: Eveline van Egdom

theater daardoor op de voet blijven volgen. Branoul was hem al vertrouwd toen het bestuur hem in 1992 vroeg voor de functie van publiciteitsmedewerker. Marcel van Gils was in de jaren tachtig onder meer verantwoordelijk voor de programmering van het jeugdtheater in

Zuid-Holland/project De Speelparasol. En als hij toch al actief was in die regio, waarom dan ook niet voor Rein Edzard en Walther Scheffer, de oprichters van Branoul? Bij theaters in Zuid-Holland bracht hij indertijd de voorstellingen in één moeite door onder de aandacht.

Min of meer achter de schermen de belangen behartigen van mensen die zelf in de spotlights staan. Dat deed Van Gils eigenlijk al in zijn jonge jaren. Als voorzitter van de fanclub van de Vlaardingse Rythm & Bluesgroep ‘PaniQue’ timmerde hij met vrienden aan de weg. “Onze grootste trots is geweest dat we een uitzending hebben gehad op het schip Veronica”. Van Gils trok er indertijd geregeld op uit om stencils rond te brengen. Later zette hij dat, naast alle andere werkzaamheden, ook voort bij Branoul. Hij zorgde dat flyers met de programmering van Branoul op de juiste locaties te vinden waren. “In het Filmhuis bijvoorbeeld komt ons publiek. Zo ook in het Theater aan het Spui en in de Dr Anton Philipszaal. Het is belangrijk als daar dan folders liggen”. En: “Ik heb zeven jaar in mijn eigen tijd op 300 plaatsen flyers verspreid. Dat heeft ook een beetje met eergevoel te maken; dat zaaltje moet gewoon vol zijn. Bovendien is het belangrijk voor de mensen die er optreden. Zij steken zoveel tijd en aandacht in voorstellingen”. Gevarenzone Het theater is menigmaal in de gevarenzone geweest. De laatste drieëneenhalf jaar, zo vertelt Van Gils, hebben Bob

Schwarze en Manon Barthels Branoul overeind weten te houden. “Bob als artistiek leider en acteur, Manon bewerkt literatuur tot een voorstelling en regisseert. Vooral Manon heeft veel tijd in Branoul geïnvesteerd met prachtige producties, zoals ‘Keefman’ van Jan Arends en ‘Novecento’ van Alessandro Barico. Dit seizoen bijvoorbeeld bewerkte zij Anna Karenina van Tolstoj. Het is een enorme inspanning geweest om 930 bladzijden te bewerken tot een literaire voorstelling”. Door de jaren heen was er de steun van de Vrienden van Branoul. “Hun donaties zijn van grote waarde”, verzekert Van Gils. En dit jaar kreeg Branoul nog subsidie van de gemeente Den Haag. “Maar wat gebeurt er na 2013?”, verzucht hij. “Zo’n uniek theater geeft kleur aan de stad. Daarom: gemeente houd Branoul overeind. Het zou toch kapitaalvernietiging zijn als het ophoudt te bestaan. Deze met zoveel liefde opgebouwde plek komt dan niet meer terug”. Joke Korving ‘De trein der traagheid’, tot en met zondag 28 april in Branoul, Maliestraat 12. Informatie: www.Branoul.nl/[email protected]

Ingezonden mededeling

rOdE WiJnEn

www.drinkland.nl

graanland JOngE JEnEVEr 1L Zacht en Zuiver, van 10,80 voor € 9,50

Oranjetip

ParadE ViEux 1L

De ideale mixer, nu van 14,95 voor € 11,50

ScOtch BlEndEd WhiSky WhytE & Mackay 1L Zacht en geraffineerd door zijn 2e rijping op fust. De prijs voor deze unieke Whisky is normaal 23,45. Nu slechts € 17,50

ACTIES

Doe een half borrelglas Oranjebitter van ‘van Toor’ in een champagneglas en vul op met Prosecco Zonin Frizzante. De Prosecco is nu € 5,95 De Oranjebitter 0,7L nu € 9,98

ESBJErg VOdka 1L

Loepzuiver! van 15,50 voor € 11,95 12 jaar oude premium Scotch. Nu voor een prix d’amis van 31,45 voor € 24,95

australië - gossip Shiraz Dikke, smakelijke Shiraz. Nu van 7,55 voor € 5,95 Spanje - Uit het kwaliteitsgebied Ribera del Duero bieden wij u de Matarromera crianza 2005. Stevige wijn, vol, rijk met smaken van rood fruit en chocolade. Normaal 27,70 nu € 19,95

Bacardi ruM BlancO 0,7L

WittE WiJnEn

aBErlOur 10 yEarS 1L

italië - Frizzantino Zonin Een licht mousserende wijn, half zoet. Nu van 6,95 voor € 4,50

Puur of in de mix, nu € 13,50 !!!

Speyside Malt Whisky. De geur is moutig, kruidig met duidelijke muntgeuren. De smaak is stevig, maar toch ook soepel in de mond. Tevens zoet en kruidig met smaken van peper, nootmuskaat en bessen. De afdronk is lang en aanwezig. Nu van 40,75 voor € 32,50

Prinsestraat 57 070 364 29 25

Frankrijk - domaine cathares Volle rode wijn uit de stal van Maucaillou. Nu voor € 5,50

Frankrijk - Bourgogne – Savigny les Beaune 1e cru cuvee Fouquerand. hospice de Beaune 2009. De kwaliteit van de vintage 2009 is fantastisch. Op dronk vanaf nu tm 2024. De actieprijs is nu € 32,50 normaal 41,30

chiVaS rEgal 0,7L

den haag

italië - Valpolicella classico Zonin Kwaliteit verloochend zich niet. Normaal 9,95. In de aanbieding voor € 7,50

rOSé Portugal - Q.V. rosado Klassieke fruitige Portugese rosé. Nu van 8,55 voor € 6,95 italië - San Jacopo rosato Volle rosé uit Toscane € 9,95 Nu 2 flessen voor € 15,00

noordwijk * oegstgeest * Voorhout * Jacoba van Beierenhof 28 Maarten Kruytstraat 24 Lange Voort 19 071 364 93 37

071 361 21 82

071 301 55 83

Spanje - De smaakvolle druivenkoningin uit Galicie, de albarino van Maior de Mendoza, geschikt voor alle gebruiksmomenten maar salades en visgerechten in het bijzonder is nu in de aanbieding voor € 9,50 normaal 13,45 Frankrijk - De asperges komen laat, maar ze komen wel. Een heerlijk glas Willm Pinot Blanc maakt het geheel af. Nu in de aanbieding van 8,95 voor € 6,50 Spanje - rippa avie Een heel aparte witte wijn met een fantastisch breed smaakpalet, gemaakt van oude druivenrassen als Trexeidura en Palomina. Proberen! Nu van 12,60 voor € 8,95 Zuid-afrika - rhino chardonnay Lekkere frisse Chardonnay, niet te oaky € 5,98 Doos à 6 nu € 29,50

5

actueel<

Vrijdag 26 april 2013 > Den Haag Centraal

Aanpak van overlast Tjalie Robinsonduin Door Jasper Gramsma

Veel boze reacties op fietsstalverbod Grote Markt.>Foto: C&R

Fietsonrust in binnenstad

Door Jan van der Ven

Fietsen en stallen in een druk (winkel) centrum, dat heeft altijd iets ongeordends. Het hoort bij het leven in de grote stad, zeker in een stad die steeds meer studenten wil aantrekken. Voor deze groep, die zich graag beweegt rond het zeer populaire uitgaansgebied van de Grote Markt, is de fiets het enige stedelijke vervoermiddel. Aan de daarbij behorende rommelige aanblik wil de gemeente echter een einde maken. Het fietsstalverbod dat op 1 april werd ingevoerd wordt daarom gezien als proef die moet leiden tot een cultuurverandering bij de Haagse fietsers, liet wethouder Smit (verkeer) eerder weten. Want die rommelige aanblik van schots en scheef geparkeerde fietsen is hem een doorn in het oog. Den Haag wil intussen dolgraag het predicaat Fietsstad 2014 verwerven. Maar het fietsstalverbod op de Grote

Markt zou wat dat betreft wel eens roet in het eten kunnen gaan gooien. Er klinken namelijk nauwelijks lovende woorden over dat verbod. Sterker, de kritiek zwelt aan en op zaterdagmiddag protesteren fietsers zelfs tegen het verbod door middel van een fietstocht naar het stadhuis. Gevoelens De tocht krijgt alle steun van de fractie van GroenLinks. Die vindt het maar niets dat het verbod er is omdat er gewoonweg te weinig stallingmogelijkheden zijn op en rond de Grote Markt. Het raadslid Arjen Kapteins verwoordt de gevoelens van de boze fietsers aldus: “Het verbaast ons dat er nu al een stallingverbod moet komen. De stallingscapaciteit in het centrum is nog lang niet op orde, dus het instellen van een fietsparkeerverbod is veel te voorbarig. Handhaven van dit verbod kost trouwens 500.000 euro. Voor dat geld had GroenLinks liever gratis fietsenstallin-

gen gezien”. De gemeente voerde het verbod vooral in om het probleem van de wrakken, weesfietsen en zwerffietsen aan te pakken. De fietsonrust is ook doorgedrongen tot de fracties van PvdA, D66 en de Haagse Stadspartij. Samen met GroenLinks pleiten de fracties bij wethouder Smit (verkeer) voor overleg met de Fietsersbond over een andere manier om het probleem van de wrakken en weesfietsen aan te pakken. Volgens de vier fracties moet er een alternatief te bedenken zijn, dat niet zo ingrijpend is als het stallingsverbod. De vier fracties hebben zich uitvoerig georiënteerd rond de Grote Markt. Ze vinden dat de Biesieklettestalling in de Laan, die gratis is, eigenlijk alleen geschikt is voor de langparkeerder. Ze stellen dat de wethouder iets moet doen aan het probleem dat vooral de kortparkeerder raakt, de bezoeker dus die even een kopje koffie wil drinken of een snelle boodschap wil doen.

De politie en de gemeente beloven beterschap voor de leefbaarheid op het Tjalie Robinsonduin. Dat is één van de uitkomsten van de Leefbaarheidsscan Segbroek 2013, waarin alle wijken van het stadsdeel zijn onderzocht. Het wonen in Segbroek wordt gemiddeld met een magere zes beoordeeld. De bewoners van de flatgebouwen ‘Groot & Klein Houtrust’ op het voormalige Houtrustterrein ervaren veel overlast. Er wordt onder meer geklaagd over geluidshinder en fout geparkeerde auto’s. De eigenaren van de luxueuze appartementen op loopafstand van strand en zee zouden ‘het ultieme vakantiegevoel’ moeten ervaren, meldt de website over het project. Maar de nachtelijke bezoekers van de nabijgelegen club Westwood gooien in het weekend roet in het eten. De discotheek zorgt sinds jaar en dag voor veel lawaai, al voordat de nieuwbouw verrees. Gerrit van Ommering woont op de achtste verdieping van Klein Houtrust, het complex dat uitkijkt op de discotheek. Hij is gepensioneerd en brengt veel tijd door in zijn appartement met verbluffend uitzicht over stad en zee: “Van wat zich binnen afspeelt heb ik absoluut geen last, maar zodra Westwood op zaterdagochtend om vijf uur dichtgaat, begint het lawaai van taxi’s en schreeuwende mensen”. Toch neemt de bewoner het ongemak voor lief: “Die discotheek zit er al zo lang, die heeft wat mij betreft de oudste rechten. Ik begrijp de klachten van mijn buren, maar het la-

waai maakt van mijn acht geen zesje”. Een woordvoerder van de gemeente laat weten dat er regelmatig overleg is tussen de politie en de uitbater van Westwood om de overlast te beperken, maar benadrukt wel dat Westwood nu eenmaal een nachtontheffing heeft en houdt. Parkeeroverlast Een ander ongemak dat zich voordoet is de parkeeroverlast die de bezoekers van het inpandige fitnesscentrum veroorzaken. Ondanks de tweehonderd bekeuringen die het afgelopen halfjaar zijn uitgeschreven voor fout parkeren, is het probleem niet opgelost. De verbodsstrepen op de stoepranden helpen daarbij onvoldoende, op drukke momenten parkeert men er nog steeds. Het fitnesscentrum wijst de sporters op de regels met borden en waarschuwingen. De gemeente belooft extra toezicht om een einde te maken aan de parkeeroverlast en denkt zelfs aan fysieke maatregelen zoals paaltjes. Hondenbezitters die hun viervoeters op het duin uitlaten, nemen het ook niet al te nauw met de regels. Ze verzuimen regelmatig de hondenpoep op te ruimen, tot ergernis van de bewoners. De strengere controle in het verderop gelegen Rode Kruisplantsoen blijkt succesvol, dus wordt er vanaf nu ook rond het Tjalie Robinsonduin beter gehandhaafd. Aan toezicht is overigens nu al geen gebrek, want de politie rijdt af en aan. Soms om te patrouilleren en soms om ongezien een sigaret te roken op het afgelegen parkeerterrein van Westwood.

Ingezonden mededeling

Meevaller van 115 miljoen: geen leuke boodschap Door Jan van der Ven

“Dit is helemaal geen leuke boodschap hoor. Want het valt toch bijna niet uit te leggen aan de mensen dat we eerst drie jaar moesten bezuinigen en dat er nu ineens een meevaller is van 115 miljoen euro?” Het PvdA-raadslid Bas Sepers fronste vorige week zijn wenkbrauwen toen hij las dat VVD-wethouder Boudewijn Revis van financiën een meevaller kon melden van liefst 115 miljoen euro. Dat na jaren van ingrijpende bezuinigingen. Cultuurinstellingen werden gesloten, bibliotheken ondergingen hetzelfde lot, evenals een reeks welzijnsinstellingen. En precies een jaar voor de raadsverkiezingen, meldt de VVD-wethouder ineens een enorme, incidentele, meevaller. Het stemt zuur om na al die jaren van bezuinigen tot de ontdekking te komen dat Den Haag er financieel gezond voor staat. Zo gezond zelfs dat de nieuwe coalitie, die na de verkiezingen van

maart volgend jaar gevormd moet worden, niet hoeft te bezuinigen. De PvdA’ er Sepers vraagt zich af waarom niet eerder bekend werd dat het wel goed zit met de financiën van de gemeente. De oorzaak van de meevaller is vooral van technische aard. Het gaat om de wijze van begroten en de manier waarop risico’s voor tegenvallers worden ingeschat. In dat kader werden jaren achtereen reserves gekweekt, die nu ineens voor een belangrijk deel vrijvallen. “Maar waarom is dit geld niet twee jaar eerder vrijgegeven. We hebben als gemeente dus jarenlang een pot geld in stand gehouden die niet nodig was”, constateert Sepers. Het gaat om 70 miljoen euro die nu wordt ingeboekt als meevaller. Een ander deel van de meevaller ontstond doordat veel werk dat was beloofd, niet is uitgevoerd. Het gereserveerde geld bleef daardoor op de plank liggen. Het gaat om naar schatting 35 tot 40 miljoen euro. Sepers vindt dat

hierdoor de burger afgelopen jaren behoorlijk tekort gedaan is. “Want je kunt zeggen: de gemeente heeft niet gedaan wat was beloofd”.

Verspijkerd De PvdA’er gedraagt zich als een politicus wanneer hem gevraagd wordt wat er met de 115 miljoen moet gebeuren. Een deel ervan is al verspijkerd, er worden meerjarenschulden op bijvoorbeeld bruggen en wegen mee afgelost. Zodat de vaste lasten van de gemeente lager worden. Maar Sepers wil meer. Hij voorspelt dat de collegepartijen (PvdA, VVD, D66 en CDA) later dit jaar met een wensenlijst komen. Een lijstje dat in ieder geval duurder zal uitpakken dan een soortgelijk wensenpakket van een jaar geleden (prijskaartje was toen 2,1 miljoen euro). En waar denkt Sepers zoal aan? Hij wil een tijdelijke opslag op de ozb om daarmee geld vrij te spelen dat gebruikt kan worden om de lokale economie mee aan te jagen. Een tijdelij-

ke opslag kost geld, er komt minder ozb-geld binnen. De meevaller kan gebruikt worden om dit gat te dichten. Met zijn voorstel jaagt Sepers de VVD in de gordijnen, weet hij. Want de ozb is heilig voor de VVD. Die partij dwong drie jaar geleden tijdens de collegevorming een verlaging van de ozb af, een operatie die financieel alleen mogelijk was na forse bezuinigingen waar alle wethouders afgelopen jaren last van hadden. Kenner Sepers was dus verbaasd toen hij vorige week hoorde over de meevaller van 115 miljoen euro. Dat gold in veel mindere mate voor David Rietveld, de voorman van GroenLinks. Rietveld is zo iemand die opleeft als hij een reeks cijfers ziet. Hij is inmiddels zeven jaar lid van de gemeenteraad en heeft zich ontwikkeld tot een kenner op het ingewikkelde gebied van begrotingen. Over de meevaller zegt hij: “Nee, echt verbaasd was ik

niet. Maar de omvang ervan heeft me wel verrast”. Die verrassing werd mede ingegeven door het feit dat vorig jaar tientallen miljoenen zijn afgeschreven op het gemeentelijke grondbedrijf. Ook waren er enorme tekorten bij de uitgaven voor de bijstand. Rietveld zegt zich voor te kunnen stellen dat coalitiepartijen zich tekort gedaan voelen na drie jaar snoeien. Kwade opzet schuilt echter niet achter de meevaller. De meevaller is de resultante van een nieuwe wijze van begroten, legt hij uit. Daarin worden risico’s op tegenvallers op een andere, meer realistische wijze, ingeschat. Wel vindt Rietveld het vreemd dat geld op de plank blijft liggen omdat projecten niet worden uitgevoerd. Dat kan er bij hem niet in. Hij herinnert zich de verbouwing van het Korzo-theater. “Dat was zo’n ingewikkeld project dat de aannemer liever uitweek naar een makkelijkere klus elders. Dat maak je tegenwoordig toch niet meer mee?”

6>Varia terugblik

Den Haag Centraal > Vrijdag 26 april 2013

foto’s uit het haags gemeentearchief

Van loketbediende tot staatsraad Op de foto een schuchter kijkende Jaroslawa Dankowa (bekend van het Indisch monument), een opgetogen vertegenwoordiger van de Haagsche Cricket en Voetbal Vereniging en wethouder Piet Vink die het beeld dat hij zojuist heeft onthuld, nog eens goed lijkt te bestuderen.

‘Ik zeg niet dat het moet. Maar het moet kunnen’ Het beeld ‘De Cricketer’ was in 1978 een geschenk van de vereniging, ter gelegenheid van haar honderdjarig bestaan, en de gemeente aan de wijkvereniging Benoordenhout. Dit is slechts één voorbeeld van de vele openingshandelingen die Vink tijdens zijn lange politieke loopbaan als wethouder verrichtte. Hij was zeer populair onder de Haagse bevolking. Vink was toegankelijk en kon goed luisteren. Het was nooit nodig om je voor een twee keer aan hem voor te stellen, hij wist wie je was, waar je hem eerder had ontmoet en wat er toen besproken was. Ook had hij een

feilloos gevoel voor publiciteit. Naar verluidt hing ooit op het prikbord van de Haagsche Courant een briefje waarop een redacteur zijn collega’s er streng op wees dat de krant de afgelopen week weer vier ‘Vinkjes’ telde. De loopbaan van Piet Vink is een fascinerende. Eind jaren twintig werd hij geboren in Delfzijl. Na een uitzending naar Nederlands-Indië als radiotelegrafist, ging hij als loketbediende aan de slag bij de PTT in Appingedam. Hij werd lid van de lokale PvdA en al snel raadslid. Een sollicitatie bij de Centrale Directie van de PTT bracht hem in 1960 naar Den Haag. Ook hier werd hij raadslid en in 1970 wethouder, een positie die hij zestien jaar zou bekleden. Vink was wethouder van Jeugd, Sport, Recreatie en in een later stadium ook van Volkshuisvesting en begaan met mensen in de achterstandswijken. Hij richtte zich op de samenhang in de wijk en op het verbeteren van de leefsituatie voor de bewoners, met name de kinderen. Toentertijd had de gemeente voldoende geld in kas, waardoor echt opbouwwerk mogelijk was. Het leverde hem de bijnaam ‘wethouder van cluben buurthuizen’ op. Zo was hij nauw betrokken bij de totstandkoming van

Wethouder Piet Vink onthult het beeldje ‘De Cricketer’ van Jaroslawa Dankowa bij het 100-jarig bestaan van de vereniging H.C. en V.V. op 7 juli 1978. >Foto: Robert Scheers

zwembaden De Houtzagerij en De Waterthor, De Uithof, het Paard van Troje en het Filmhuis aan de Denneweg. Hij propageerde een meer open manier van besturen, zo probeerden onder zijn leiding in de jaren zeventig de Haagse raadsfracties om in alle openheid – met de pers op de tribune! – een college te vormen. Hoofdpijndossiers waren er echter

Ingezonden mededeling

RESIDENTIE ORKEST FEAT. RUFUS WAINWRIGHT Vr 31 mei 20.15 uur Za 1 juni 20.15 uur Dr Anton Philipszaal Den Haag Rufus Wainwright, door Elton John geroemd als ‘the greatest songwriter on the planet’, komt naar Den Haag! Met het Residentie Orkest treedt de wereldberoemde singer-songwriter op in de Dr Anton Philipszaal. Joana Carneiro dirigent Rufus Wainwright zang Sarah Fox sopraan Dr Anton Philipszaal: 070 88 00 333 of residentieorkest.nl

ook. Het meest bekende was wellicht in 1971 de moeizame fusie tussen Holland Sport en ADO tot FC Den Haag waarvan Vink aan de basis stond. Hij beloofde de Hagenaars “een geboorte van een Europese topclub”, maar met uitzondering van het Europa Cup II-toernooi in 1976 zijn grote successen op internationaal niveau uitgebleven.

Na zijn afscheid van de lokale politiek heeft hij zich nog lange tijd ingezet voor maatschappelijke organisaties en verenigingen. In 1989 werd hij benoemd tot staatsraad in buitengewone dienst. Volgens Koningin Beatrix was hij het eerste lid dat slechts een mulodiploma op zak had. Piet Vink overleed in augustus 2002, 75 jaar oud. In de stad herinneren een aantal plekken aan hem: er is een Vinkenbankje (met het opschrift ‘Ik zeg niet dat het moet. Maar het moet kunnen’) in het Huygenspark, in Ypenburg staat het wijkcentrum ‘Piet Vink’ en in Kijkduin is een Piet Vink-monument. Zijn gedachtengoed wordt nog steeds doorgegeven. Jaarlijks wordt door de vereniging van Haagse oud-gemeenteraadsleden de Piet Vinkprijs uitgereikt aan personen of organisaties die zich op opvallende wijze inzetten voor de saamhorigheid in de samenleving. En de vereniging De Goudvink heeft tot aan de opheffing eind 2012 26 jaar lang jaarlijks de Gouden en Zilveren Goudvink uitgereikt aan mensen, veelal vrijwilligers, die veel voor de sport betekenden. Cynthia Hamberg www.gemeentearchief.denhaag.nl

7

regio<

Vrijdag 26 april 2013 > Den Haag Centraal

Haaglanden moet plaats bepalen voor windenergie

verreck

Door Gilles Boeuf

Gedeputeerde Govert Veldhuijzen (Ruimtelijke Ontwikkeling en Economie), heeft in een brief aan twintig gemeenten duidelijkheid gevraagd over hoe zij de plaatsing van in totaal 50 windturbines gaan realiseren. Voor Den Haag, Rijswijk, Delft en PijnackerNootdorp zijn de ‘zoekgebieden’ voor een locatie al vastgesteld. Het is nu aan de gemeenten met een inpassingsvoorstel te komen.

Kroningsleed

De provincie Zuid-Holland is met het Rijk overeengekomen dat er in 2020 730 Megawatt windenergie in de provincie gerealiseerd moet zijn. Dat zijn ongeveer 230 windturbines. Met de regio’s die nu een brief hebben ontvangen – Haaglanden, Alblasserwaard-Vijfheerenlanden, Drechtsteden, HollandRijnland, Midden-Holland en Hoeksche Waard – is nog geen convenant opgesteld. Het zoekgebied voor 50 turbines is vastgesteld, maar de provincie laat het aan de gemeenten om met een concreet plan te komen. Doelstelling van het Rijk is om in Nederland in 2020 6.000 Megawatt aan windenergie te winnen. Volgens gedeputeerde Veldhuijzen moet er nog wel het één en ander gebeuren voordat Zuid-Holland haar aandeel voor elkaar heeft. “Vandaar dat ik de gemeenten verzoek om op korte termijn hun standpunten kenbaar te maken of zij zelf de vastgestelde locaties in bestemmingsplannen willen opnemen dan wel dat aan de provincie over willen laten”. Bevoegdheid De zoekgebieden waarbinnen de turbines geplaatst moeten worden, zijn onlangs bekrachtigd in de geactualiseerde Provinciale Structuurvisie en de Verordening Ruimte. Voor Haaglanden zijn de zoekgebieden een stroken langs de

In 2020 draaien er in de regio rijen van zulke turbines langs de snelweg. >Foto: C&R

A4, de A12 en de A13. Het Stadsgewest zal met de betrokken gemeenten overleggen over waar de turbines dan precies zouden kunnen staan. Het is aan

Gemeente streeft naar efficiënter inkopen en aanbesteden LEIDSCHENDAM-VOORBURG – De gemeente Leidschendam-Voorburg gaat efficiënter inkopen en aanbesteden. Kosten besparen, duurzaamheid bevorderen en de regionale samenwerking versterken zijn de belangrijkste speerpunten. Dat is een gevolg van de instemming van de gemeente met een landelijk inkoop- en aanbestedingsbeleid, dat ontwikkeld is door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Het raamwerk dat de VNG heeft opgesteld, is in samenwerking met gemeenten en na overleg met het bedrijfsleven tot stand gekomen. Het moet voorzien in een overzichtelijkere manier van inkopen door Nederlandse gemeenten. Uiteraard ook gedreven door de korting die het Rijk de gemeenten heeft opgelegd. Om de eisen uit het eigen Klimaatplan te bereiken, krijgt het streven naar meer duurzaamheid ook veel aandacht. Concreet betekent dit dat in 2015 alle inkopen van de gemeente ‘duurzaam’ moeten zijn. Dat geldt overigens voor alle overheidsorganen en komt neer op onder andere meer digitaliseren, het energieverbruik

verlagen en het streven naar schoon en zuinig vervoer. Goedkoop Het versterken van de regionale samenwerking heeft meerdere voordelen. Meer samenwerken tussen gemeenten kan tot goedkopere inkopen leiden of kan via een aanbesteding aan meer mensen uit de regio werk verschaffen. Bovendien kunnen door het vergroten van het ‘inkoop- en aanbestedingsgebied’ meer diensten uit de eigen regio betrokken worden. Ook hier blijkt weer hoe gemeenten door het slinkende budget zich meer en meer moeten inspannen om efficiënt en goedkoop de eigen bedrijfsvoering te hanteren. In datzelfde kader moeten meer mensen die nu een uitkering hebben aan het werk. Ook daar probeert de gemeente Leidschendam-Voorburg winst te boeken. In de nieuwe beleidsnota meldt ze expliciet regionale werkgelegenheid te willen bevorderen door van bedrijven aan wie ze opdrachten verstrekt te eisen dat ze 5 % van het budget gebruiken voor activiteiten gericht op re-integratie.

Den Haag, Delft, Rijswijk en PijnackerNootdorp om dat gezamenlijk in kaart te brengen. De provincie heeft de bevoegdheid vergunningen af te geven

voor windenergieprojecten en zo nodig inpassingsplannen vast te stellen, maar zij draagt dit meestal over aan gemeenten.

Wassenaar laat zich doorlichten door burger WASSENAAR – Wassenaarders zijn over twee zaken enorm te spreken: de kwaliteit van hun leefomgeving en de kwaliteit van de gemeentelijke dienstverlening. Minder enthousiast zijn zij over de mate van betrokkenheid van inwoners bij het beleid en over de uitvoering ervan. Dat blijkt uit een landelijk onderzoek om de kwaliteit van de gemeente door inwoners te laten beoordelen, waaraan Wassenaar heeft deelgenomen. Het onderzoek, bedacht door KING (Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten) en uit te voeren via de website ‘waarstaatjegemeente.nl’, richt zich op de verschillende rollen die inwoners kunnen innemen tegenover de gemeente. De vragen zijn gecentreerd rond de inwoner als kiezer, als klant, als wijkbewoner, als onderdaan, als partner en als belastingbetaler. De door de inwoners ingevulde vragen resulteren uiteindelijk per rol in een rapportcijfer. Ook kan direct een vergelijking gemaakt worden met andere gemeenten en met een Nederlands gemiddelde. Wassenaar scoort het hoogst binnen de rol van de burger als klant. Met een 7,9 zelfs boven het landelijke gemiddelde van 7,7. Het gaat er dan om hoe de burger behandeld wordt als hij in het gemeentehuis of aan het digitale loket ver-

schijnt. Goede dienstverlening en goede informatieverstrekking dus. De laagste score krijgt Wassenaar binnen de rol van de burger als partner. Een 5,6 tegenover het landelijke gemiddelde van 5,8. Voelt de burger zich door de gemeente serieus genomen bij de ontwikkeling en uitvoering van gemeentelijk beleid? Een veranderende rol van Nederlandse gemeenten, de gemeente als regisseur binnen een samenwerkingsverband, komt gezien het landelijke gemiddelde nog niet helemaal uit de verf. Ook de bewoners van Wassenaar oordelen dat ze niet voldoende invloed hebben op wat de gemeente doet. Kwaliteit De inwoner als wijkbewoner geeft juist weer een hoge score. De kwaliteit van de leefomgeving wordt hoog gewaardeerd. Lokale voorzieningen, milieu en groen, verkeer en vervoer krijgen als geheel een 7,2 tegenover een landelijke 7. Binnen dit cluster scoren de voorzieningen voor jongeren laag maar het winkelaanbod, het basisonderwijs en de leefbaarheid zelfs boven de 8. In een persbericht laat de gemeente weten de punten waarop laag is gescoord als verbeterpunten mee te nemen. Het volledige rapport valt te lezen op: www. waarstaatjegemeente.nl

In Leiden zijn de scholen een dag dicht geweest omdat er iemand had gedreigd zijn leraar Nederlands neer te schieten. Wie? John Ewbank waarschijnlijk! Want als er op iemand wraak moet worden genomen, dan is het wel op de leraar Nederlands van deze liedjesbakker. Tja John, daar hang je dan. Ewbank, wiens naam er net als de mijne uitziet als een spelfout, had het volksgericht zelf al voorspeld. Tijdens de presentatie van zijn deun in DWDD sprak hij over de sneue bard die aan het eind van ieder Asterix-verhaal monddood in een boom hangt. Dat hij na de lozingen op de open riolen der sociale media gekrenkt zijn koningslied terugtrok vond ik dan ook kinderachtig. Ik ben blij dat de plaatsvervanger van God in Nederland, Joop van den Ende, bekend heeft gemaakt dat deze polderrapsodie op 30 april toch zal klinken. Laten we John Ewbank dankbaar zijn. De reacties op zijn liedje lieten zien hoe we er in Nederland geestelijk voor staan. De intelligentsia die zich zo vaak laatdunkend heeft uitgelaten over het legioen van de anonieme schelders, bleek het digitaal uitkafferen inmiddels ook goed te beheersen. Is het winst dat ‘doodsbedreiging’ nu eens wel correct gespeld wordt? Het lijkt me niet, maar het is wel mooi dat deze bij elkaar geharkte hymne een ongehoorde stroom van creativiteit heeft losgemaakt. Twittergein, grappige filmpjes, parodieën en honderden alternatieve kroningsliederen. Mark Rutte smeekt tevergeefs om optimisme en koopzucht, maar één kreupel kreunlied brengt de natie wél in beweging. Wat een energie! Uiteraard boog ook ik mij over de tragische figuur van de toekomstige koning, getuige dit sonnet: Het joch werd man, een man die moet Ze hebben hem de kunstjes aangeleerd Zijn moeder denkt: zo is het goed Hij doet gelukkig niets verkeerd Knippen, lachen, zwijgen, groeten Bea bedankt, hij kan het nu alleen Vrees de mannen die zo nodig moeten Zij razen over de aarde heen Maar deze man zal niets veranderen Wat arrogant is hij, maar geen despoot Want als hij moet, moet hij van anderen Hij moet, niet wil, tot in den dood Zijn stille leed is niet te stelpen Wij moeten hem een beetje helpen Marcel Verreck www.marcelverreck.nl

8>opinie

Den Haag Centraal > Vrijdag 26 april 2013

Een terugblik op het staatsbestuur

Hoe het volk het verbond tussen God en koning verbrak bedenk wel dat op het vasteland koningen vooral steeds meer macht verwierven. Ook Machiavelli’s Il Principe vulde de voor de hand liggende grote afstand tussen heerser en volk pragmatisch in. Locke’s ideeën liepen ver vooruit op de opstanden van de volgende eeuwen. Godsdiensttwisten Om hem heen verzwakten voortdurende godsdiensttwisten en ’t gemis aan militaire steun de macht van Richard Cromwell; het volk prefereerde toch liever iemand uit de traditie en installeerde Karel II als koning, een ongebruikelijke handeling. De hernieuwde monarchie bleef echter in beweging en Karels opvolger Jacob II, wegens zijn huwelijk met een katholieke prinses zelf verdacht van katholicisme, kon de oplaaiende onlusten niet beslechten. Het parlement zag meer in zijn dochter uit een eerder huwelijk, Mary Stuart, getrouwd met onze stadhouder Willem III en dus netjes protestant. Willem en Mary zeilden in 1689 naar Londen en namen zonder bloedvergieten het koningschap over. Na deze ‘Glorious Revolution’ brak er (eindelijk) een rustiger tijd aan.

Door Roy Spanjers

Onze toekomstige koning heeft aangegeven dat hij een meer ceremoniële rol ook inhoud kan geven en zich minder zal concentreren op de politiek. Hij kent, als modern monarch, de historische context en de traditie waarin hij zich voegt. Wij, als onderdanen, hebben een lange weg mogen afleggen van dienend onder de heerschappij van de zonen van Adam naar een koning die de macht waarlijk bij het volk legt. Natuurlijk is de Oranjehistorie hierbij aan de orde, toch wil ik die verschuiving van de macht beschrijven aan de hand van de ideeën van een denker in het Engeland in een zeer turbulente eeuw. We eindigen natuurlijk met de komst in Engeland van onze stadhouder-koning Willem III. Maar we beginnen met John Locke (16321704), geboren in een puriteins welgesteld gezin, die, o heerlijkheid, gedurende zijn leven de handen vrij had om eens goed na te denken. Vooral over menselijke kennis maar het bekendst is hij geworden vanwege zijn politieke ideeën. Uit zijn leer blijkt dat we slechts ideeën, gevormd uit waarnemingen kunnen beschouwen. Geboren als ‘onbeschreven bladen’ zullen we vervolgens veel van mening verschillen; hiervoor dienen we een modus te vinden. Deze huiver voor absolute en complete uitspraken over de wereld, al ingeleid door Réne Descartes een eeuw eerder, zal bij Locke relativerende gedachten aangaande konings waarschijnlijk hebben gemaakt. Volgens hem was de wereld door God aan de hele mensheid in bruikleen gegeven en niet door vererving via Adam bij de heersende koningen gekomen, zoals Filmer in 1680 in zijn ‘Patriarchia: or the Natural Rights of Kings’ had betoogd. Nu had Thomas Hobbes al beschreven dat zonder heerser het leven ‘kort, bruut en ellendig’ zou zijn en dat zo’n heerser weliswaar orde zou brengen maar ook zijn macht misbruiken. Locke’s mensbeeld was positiever: in de ‘natuurtoestand’ gebruikt de mens slechts wat hij nodig heeft en benadeelt anderen niet. Omdat we elkaar nodig hebben en gelijkelijk de wereld beheren ontwikkelen we door onze rede naastenliefde en rechtvaardigheid. Daar mensen hun opvattingen lastig herzien past begrip, mededogen en redelijkheid.

Boven: Koning Jacob van Engeland Schilderij van Paul van Somer, 1576-1622 Rechts: Koning Stadhouder Willem III >collectie: Mauritshuis

Mensen die zich hier echter aan onttrekken brengen ons in een ‘oorlogstoestand’ met hen. Om deze voortdurende oorlogsdreiging op te heffen stellen we via consensus een regering in die ons bezit en veiligheid moet verdedigen. Binnen dit sociaal contract mag je zijn geluk nastreven maar niet doen wat je goeddunkt; de wilsuiting van de één kan geen dwang voor de ander zijn. Nu vallen eigen en algemeen belang slechts samen door ver vooruit te kijken, dus deugdzaam zijn is ook voorzichtig zijn. Een regering die zich niet aan het contract houdt, is onwettig jegens de natuurwet; het is een daad die haar in ‘oorlogstoestand’ brengt met het volk dat gerechtvaardigd met geweld mag reageren. Als dit bekend en liberaal klinkt: Locke is de grondlegger van het liberale denken. Thomas Jefferson bijvoorbeeld heeft dit nauwgezet overgenomen in de Amerikaanse grondwet. Compromissensluiter Locke’s geboorteland Engeland begon stabiel aan de 17de eeuw. Elisabeth I heerste absoluut, haar

Weer hartoperaties in HagaZiekenhuis

wegens het gesjoemel met sterftecijfers. Na de sluiting van de afdeling trok het HagaZiekenhuis prof. dr. Van Swieten aan. Die kreeg als taak naar een oplossing voor de problemen te zoeken. Eerder deed hij dat in het Nijmeegse Radboudziekenhuis, waar de hartchirurgen ook met elkaar overhoop lagen. Ook daar was indertijd sprake van een hoog sterftecijfer. Van Swieten keek in het HagaZiekenhuis naar de protocollen, richtlijnen en procedures die gelden voor de doorgaans ingewikkelde operaties. Hartpatiënten Nederland heeft alle vertrouwen in het goed functioneren van het hartcentrum. Er worden jaarlijks tussen de 800 en 900 hartoperaties uitgevoerd.

Haagse Harry

© Marnix Rueb

In het hartcentrum van het HagaZiekenhuis worden sinds afgelopen dinsdag weer hartoperaties uitgevoerd. Hiermee is een einde gekomen aan een sluiting die weken duurde en het gevolg was van een intern conflict tussen de hartchirurgen. Het conflict draaide onder meer om gesjoemel met sterftecijfers. De Nederlandse Vereniging voor Thoraxchirurgie kreeg veel te gunstige sterftecijfers vanuit het HagaZiekenhuis aangeleverd. De sluiting werd afgedwongen door de leiding van het ziekenhuis. Dat gebeurde eind maart nadat tijdens een operatie was gebleken dat niet volgens de protocollen werd gewerkt. De operatie werd stopgezet. Op dat moment was het hartcentrum al in opspraak

opvolger Jacob I, ook al koning Jacob VI van Schotland, was een vaardig compromissensluiter; de Engelsen zagen hem echter als een rare buitenlander die hen onderwierp aan ongewenste wetten. Toen zijn zoon Karel I hem in 1625 opvolgde zag deze zijn macht over het steeds roeriger parlement uit zijn hand glippen. Gekibbel over geld leidde zelfs tot een burgeroorlog in 1642, die uiteindelijk Karel II letterlijk de kop kostte. Het land wordt een republiek en met behulp van het leger installeert generaal Olivier Cromwell zich in 1649, noemt zich later ‘Lord Protector’ en laat zich opvolgen door zijn zoon Richard. Koninklijk gedrag is kennelijk moeilijk te vermijden… In deze politiek roerige omgeving groeide Locke op; als advocatenzoon zal hem dit aan het denken gezet hebben over rechtmatigheid. Als voorbeeld Locke’s idee over bezit: dat wat je voor je eigen instandhouding nodig hebt, mag je nemen uit de algemene voorraad; je mag daarbij niet verspillen (denk aan het rentmeesterschap namens God) of een ander benade-

len (allen zijn gelijk dus hebben gelijke rechten op voortbestaan). Het water dat je uit een beek schept, is jouw bezit vanaf dat moment; dat klopt ook erg met onze intuïtie; niet het consumeren maakt je dus eigenaar. Wanneer bezit je een appel? Ook als je de boom zelf hebt geplant maar nog niet geoogst? Ja, vindt Locke, want je hebt arbeid geïnvesteerd en daardoor heeft het een (arbeids-) waarde gekregen. Locke’s ideeën waren overigens duidelijk niet rijp voor de industriële revolutie en de globale bedrijvigheid die dat uiteindelijk zou opleveren. Het je toeëigenen van geld kan een ander niet benadelen, vindt Locke, daarvan mag je dus meer hebben dan je nodig hebt; hij is van mening dat de daaruitvloeiende ongelijkheid gerechtvaardigd wordt door de algemene vooruitgang die rijken of sterken creëren. En als je nu behoeftig bent? Dan is het anderen gehouden je te helpen totdat je het zelf weer kunt; je blijft namelijk verantwoordelijk voor je eigen leven. Is de behoeftigheid je eigen schuld, dan past echter tewerkstelling… Dit klinkt erg voor de hand liggend;

Waar zijn wij nu? Ik denk dat Locke nu republikein zou zijn; een voortdurend gesprek over de te varen koers van het land en discussies over grenzen van de vrijheid zou hij via de sociale media graag voeren; in zijn tijd had hij avondlange debatten met vrienden. Wat wij nu lijken te vergeten is de verantwoordelijkheid die met vrijheid samengaat, niet alleen voor eigen leven en bezit maar juist voor elkaar. Alleen door samenwerking in redelijkheid kunnen we voor onszelf zorgen. Een staatsbestuur dat door regelmatige voeling met de achterban levens en bezittingen verdedigt, past geheel in Locke’s politieke filosofie. Het idee dat koningen door God geplaatst zijn is verlaten; koningen dienen veel meer in het belang van het land te handelen op straffe van gerechtvaardigde revolutie. Monarchen hebben nu een marginaal vruchtgebruik van ‘hun’ land; onze koning lijkt zich daar van bewust. Een redelijk discussiepunt voor de toekomst zal de meerwaarde van de monarchie voor de landgenoten moeten zijn. Maar voor nu: leve de koning! Roy Spanjers is docent aan de Haagse Hogeschool

9

economie<

Vrijdag 26 april 2013 > Den Haag Centraal

Strijd om de gunst van de consument

Kabeloorlog in Benoordenhout Een mandje bloembollen, een borrel in auberge De Kieviet of een gezellige middag bij Polo Club Wassenaar: de aanbieders van glasvezelkabel struikelen met attenties over elkaar om in het Benoordenhout de gunsten van de wijkbewoners te winnen. Want alleen als 30% van de huishoudens zich abonneert, komt de glasvezel er ook. Ziggo ziet het tandenknarsend gebeuren. Door Coos Versteeg

“Veel mensen in Nederland zouden met u willen ruilen. Den Haag Benoordenhout kan al vóór 19 mei kiezen voor glasvezel, terwijl veel andere plaatsen in Nederland daar nog even op moeten wachten”, laat Reggefiber – de exploitant van de glasvezelkabel – in een geadresseerde maar huis aan huis bezorgde brief de wijkbewoners weten. Om vervolgens los te barsten in een lofzang op de glasvezel. Want met glasvezel hebben we straks internet met de snelheid van het licht. Kijken we tv met superscherp beeld en wachten ons nog tal van andere diensten die ons leven makkelijker en aangenamer maken. Wie door die brief nog niet voldoende geprikkeld raakt, mag zich verheugen in telefoontjes, mailings, een mobiel servicepunt dat op steeds wisselende plekken opduikt, colporteurs op straat en aan de deur van de serviceproviders waarmee Reggefiber straks gaat werken: KPN, Tele2, Telfort, Vodafone, XS4ALL en de wat minder bekende ondernemingen Fype, Helden van Nu, Lijbrandt, Scarlet en Solcon. In de wijkkrant als ook in de brochure voor de feestelijkheden op Koninginnedag staan paginagrote advertenties van Reggefiber en KPN. In de editie Haagse Hout van huis-aan-huis-krant De Posthoorn werd zelfs op twee pagina’s naast elkaar gescandeerd: ‘Eindelijk. De keuze is aan Den Haag Benoordenhout. Het is nu of nooit!’ Marketingtechnisch overigens curieus, want als er één wijk is waar de Nee-Nee stickers tegen ongevraagd drukwerk op de brievenbus prijken is in het Benoordenhout en de doorsnee bewoner haalt toch ook een beetje zijn neus op voor advertentieblaadjes.  Maar kosten noch moeite worden ge-

Ziggo opende twee weken terug een tegencampagne in het Benoordenhout. Een week later kwam de reactie van Reggefiber. > Foto: Pan Chen

spaard om de welstandige Benoordenhouters duidelijk te maken dat hun leven met glasvezel veel aangenamer wordt. Reggefiber heeft in de Van Hoytemastraat een dure informatiewinkel geopend, waar de bezoeker koffie en gadgets wachten (al is het maar een sleutelhanger met een muntje voor de supermarktkar). Op de winkelruit prijken de logo’s van alle deelnemende providers. Dat is KPN niet genoeg. Het voormalige staatsbedrijf pakt honderd meter verderop uit met een drie keer zo grote winkel, waar uitsluitend KPN-abonnementen worden gesleten. Het kolossale pand is ook de uitvalsbasis van de straatcolporteurs die huis aan huis de buurtbewoners met mooie beloftes proberen te verleiden. Telfort, een volle dochter van KPN, doet met eigen mensen exact hetzelfde. Helft Reggefiber, een Twents bedrijf, is inmiddels actief met glasvezel in 175 gemeenten in Nederland. Reggefiber is in 2005 begonnen als dochteronderneming van investeringsmaatschappij Reggeborgh, maar inmiddels heeft KPN met 51% een meerderheidsbelang in het bedrijf. Al 1,2 miljoen huishoudens maken inmiddels gebruik van het glasvezelnetwerk van Reggefiber en directeur business develop-

ment Jan Davids verwacht dat uiteindelijk de helft van Nederland op de glasvezel overstapt. Dat is natuurlijk een schop tegen het zere been van de twee andere grote kabelexploitanten UPC en Ziggo, die tot voor kort de boel aardig hadden verdeeld in Nederland.  Ziggo, de opvolger van Casema in Den Haag, mag zich met een marktaandeel van 53% (drie miljoen aansluitingen), nog steeds de grootste kabelaanbieder van het land noemen. Maar de laatste kwartaalcijfers van de beursgenoteerde Amerikaans/ Britse onderneming waren niet om over te juichen. En uitgerekend in het eigen bolwerk Den Haag (voorheen stond hier het hoofdkantoor, dat zit sinds mei 2009

in Utrecht) wordt Ziggo nu ook door de Tukkers onder vuur genomen. Aanvankelijk reageerde Ziggo wat lauw op de concurrentie. Waar Reggefiber in de campagne met enige bravoure de nadruk legt op de nieuwe techniek en het voorbereid zijn op de toekomst, kregen de Ziggoabonnees een wat dreinerig briefje dat Ziggo ook klaar is voor de toekomst. Op de site van Ziggo is de toon inmiddels iets grimmiger geworden. “Glasvezel (FttH) en het Ziggo HFC-netwerk zijn in de praktijk met elkaar vergelijkbaar en zijn even goed voorbereid op de toekomst. De meeste glasvezelaanbieders bieden tot 100 Mbit/s. Lokaal leveren enkele glasvezelaanbieders snelheden tot 1 Gbit/s, maar daar betaalt u wel de hoofdprijs voor. Deze snelheden zijn echter voor verreweg de meeste mensen overbodig”. De digitale Ziggo-vraagbaak Tess geeft ook een technische uitleg: “Ziggo heeft een eigen netwerk waarbij de verbinding tot uw huis al voor 98% uit glasvezel bestaat. Het laatste gedeelte, van de wijkcentrale (dat is zo’n grijs kastje bij u in de buurt) tot de huisaansluiting (gemiddeld zo’n 250-300 meter), bestaat uit coax-kabel. Vanwege de combinatie van glasvezel en coax wordt ons netwerk Hybrid Fiber Coax genoemd. Oftewel het HFC Netwerk. Het huidige Ziggo-netwerk is wat betreft capaciteit en snelheid optimaal, en biedt voldoende uitbreidingsmogelijkheden voor de toekomst. Daarom is er geen noodzaak het laatste stukje coax te vervangen door glasvezel. Zou Ziggo Fiber to the Home (FttH) aanleggen, dan leidt dat tot onnodige extra kosten. Voor ons en voor u”.

Veel beloven, weinig geven Consumentenprogramma Kassa besteedde vorig week aandacht op tv aan glasvezelproviders die aan de deur allerlei beloftes doen die achteraf niet in het contract zijn opgenomen. Met name bij de voorintekening, zoals nu ook in het Benoordenhout, kan dat problemen opleveren. De wettelijke annuleringstermijn van de overeenkomst is immers maar 7 dagen, maar de feitelijke oplevering van het netwerk laat (als het doorgaat) al snel een half jaar op zich wachten. Dan weet bij de provider niemand iets van die beloftes en zit de klant er gewoon een jaar aan vast. Telfort benadert nu telefonisch alle klanten in met een Compuserve-abonnement (enkele jaren terug overgenomen door Telfort). Wie vraagt om bij overgang naar Telfort-glasvezel zijn oude cs.com-mailadres te kunnen behouden, krijgt daarop volmondig ja te horen plus de belofte dat deze toezegging expliciet in het contract zal worden vermeld. Als een week later de bevestiging van de overeenkomst per post arriveert, is van die toezegging niets terug te lezen.

Iets vileiner is de reclamecampagne van Ziggo in de bus- en tramhuisjes. Op de foto zien we een stofzuigverkoper aan de deur met exact dezelfde stofzuiger in de aanbieding die de vrouw des huizes juist gebruikt. De boodschap: waarom zou je iets kopen wat je al hebt. Het venijn zit ’m in de keuze voor het beeld van een stofzuigerverkoper; in vroegere tijden het symbool voor een gladde prater die je iets aan weet te smeren waar je niet op zit te wachten. Consumentenbond Maar Ziggo komt ook met technische gegevens, nog wel van de Consumentenbond (onderzoek van september/oktober 2012). En wat blijkt: de gemeten snelheden van kabel en glasvezel doen niet voor elkaar onder. Vier conclusies trekt de organisatie:  >bij gemiddeld tot zwaar gebruik heeft u ruim voldoende aan een internetverbinding van 20 t/m 50 Mbit/s. Dat is geschikt voor live web-tv kijken of razendsnel grote bestanden downloaden, op meerdere apparaten tegelijk >in de categorie 50 tot 120 Mbit/s zijn glasvezel en kabel in de praktijk even snel >HD via glasvezel is niet beter dan HD via de kabel >met kabel bent u even goed voorbereid op de toekomst Het is wel vermakelijk dat uitgerekend Ziggo zich op de Consumentenbond beroept. Want als er één bedrijf in Nederland is dat een slechte naam bij de Consumentenbond heeft, is het Ziggo. De bond riep in 2008 zelfs een speciaal meldpunt voor klachten over Ziggo (voorheen Casema) in het leven. Bij het consumentenprogramma Kassa belandde Ziggo in de Klachten Top 3. De afgelopen jaren heeft Ziggo veel gedaan aan de verbetering van de relatie met de klant. En dat is in het belang van Ziggo maar goed ook. Want als het verschil tussen kabel en glasvezel kwalitatief en in snelheid elkaar niet veel ontloopt, zal de prijs en de klantvriendelijkheid uiteindelijk het verschil maken. En met die begrippen weten ze in het Benoordenhout wel raad.

Ingezonden mededeling

Ik ben Timo. Naast mijn studie ben ik taalvrijwilliger. Een keer per week help ik volwassenen met Nederlands. Doe je ook mee? Op 15 mei is er een informatiebijeenkomst. Meer informatie of je aanmelden: [email protected] of bel gratis 0800 0234444

10>kroning

Den Haag Centraal > Vrijdag 26 april 2013

Michael Barnaart van Bergen

Strik als kroon op De oranjestemming zit er goed in bij Michael Barnaart van Bergen. Door de troonwisseling heeft de negenentwintigjarige mode-ontwerper het drukker dan ooit. Een koninklijk oranje/blauw jurkje dat hij vorig jaar speciaal voor de Dutch Design expositie in het Duitse paleis Oranienbaum ontwierp, zette hij de volgende dag meteen online. En met resultaat. Niet alleen heeft hij een aantal exemplaren van deze creatie (‘precieze aantallen geef ik nooit’) verkocht, ook andere ambachtelijk vervaardigde robes gaan deze dagen als oranje tompoucen over de toonbank. Wat te dragen tijdens de inhuldiging blijkt een hot item onder de vrouwelijke politici in de Tweede Kamer. “Ze geven elkaar tips waar je het beste een passende outfit kunt krijgen en zo krijg ik steeds weer nieuwe gezichten in de zaak”. Ook ambassadevrouwen die bij het festijn aanwezig zijn, weten de winkel aan de Papestraat te vinden. “Voor de plechtigheid adviseer ik hen jurken of rokken te dragen die niet te kort zijn, dus op of onder de knie. Mouwloos de kerk in v i nd i k ook geen goed idee”. Verder passen

bijna alle kleuren bij deze gelegenheid, maar zijn jurk met oranje dessin van de kroon raadt hij af. “Die is prima voor andere feestjes”. Bang om in De Nieuwe Kerk hetzelfde gewaad tegen het lijf te lopen, hoeven de dames niet te zijn. Sowieso maakt de ontwerper, die overigens niet wil zeggen welke dames een jurk van hem hebben gekocht, de meeste kleding in kleine oplages van maximaal 25 stuks. Maar zeker voor deze feestdag houdt Barnaart van Bergen

De inhuldiging van koning WillemAlexander is een feest van rituelen en vertoon. Ruisende jurken met de glans van Frans Hoogendoorn achter zijn tekentafel in de salon. mikadozijde en > Foto: Robbert van der Nol de schittering Frans Hoogendoorn van brokaat. En wie had achter dat hoedje met paarse veren een parelhoen gedacht? Als dinsdag de Wie de salon van couturier Frans sportief. Duidelijk bedoeld voor de Nieuwe Kerk is Hoogendoorn in de Molenstraat bin- middag, met een mooi paar handschoenenstapt, ontwaart welhaast een roy- nen erbij en een enveloptas. De dames volgestroomd en ale ambiance. De diepgrijze en hoog- die daarbij iets op het hoofd willen dra- Huijer Evening dress polige vloerbedekking heeft een dem- gen, heb ik er op gewezen dat het klein miljoenen binnen pend effect op het geluid, maar doet moet zijn. Niet zoals op Prinsjesdag, dankzij het contrast des te meer recht waarbij het gedoe met statements toen buiten Neder- aan de kleurrijke en statige creaties die taal uit de hand is gelopen”. in de ruimte staan opgesteld. In het land zich vergapen midden van de zaak ligt een podium, Discreet Terwijl sommige van de genode dames dat zo nu en dan dienstdoet als plan- Over de vrouwen die hij kleedt, is last hebben van keuzestress over de aan de pracht kier voor salonpresentaties. Hoogendoorn uiterst discreet. “Het juiste outfit, is het scala voor de heren Het is niet verwonderlijk dat Hoogen- enige wat ik erover zeg, is dat de crea- juist uiterst beperkt tijdens de inhulen praal van de doorn menig Nederlandse prinses en ties verspreid over de festiviteiten diging. Afhankelijk van het type uitHaagse high societydame tot zijn clien- worden gedragen, dus niet alleen tij- nodiging, zijn er slechts drie variaties eerste Nederlandse tèle mag rekenen. Voor de troonswisse- dens de ceremonie in de kerk”. Op de mogelijk. Maar liefst 150 heren lieten ling stak de modeman dan ook een aan- vraag of hij voor de gelegenheid ook ‘in voor deze gelegenheid het oog vallen koning sinds 1890, tal vrouwelijke gasten in het nieuw, het lang’ ontworpen heeft, antwoordt op een huurkostuum van ‘Huijer Evenet als in 1980 bij de inhuldiging van hij lachend: “Nee, alleen in het kort”. ning dress’, de meesten kozen voor rusten Haagse koningin Beatrix. “Toen heb ik in ver- Prinses Máxima zal dus niet iets van een jacquet. houding zelfs meer gedaan”, herinnert Hoogendoorn dragen tijdens de inhulmodekoningen de couturier zich, die in de afgelopen ja- diging, maar hij heeft wel wat sugges- Marieke Greve, mede-eigenaar van ren nog heel wat andere koninklijke ties, zelfs voor de juwelen: “De eerste het bedrijf in feest- en avondkleding, uit. Voor hen was hoogte- en dieptepunten meemaakte. is een lange japon met strakke belij- wil direct een wijdverbreid misverZo is bekend dat prinses Irene vaste ning in royal blue, gemaakt van stevi- stand uit de wereld helpen: “Het gaat de plechtigheid klant is, ook prinses Máxima heeft iets ge, uitstaande zijde die bewerkt is aan hier niet om een kroning, maar om van Hoogendoorn in haar garderobe. de onderkant. De Mellerio parueen inhuldiging. Willem-Alexander een welkom Prinses Anita heeft bovendien het ont- re met robijnen en diamanten krijgt namelijk geen kroon op”. Greve werpen van haar trouwjurk aan hem zou daar prachtig bij zijn, als veris volledig op de hoogte van de etikoningsnummer toevertrouwd. “Ik weet inmiddels wel wijzing naar koningin Juliana. quette rond de inhuldigingsplechtigeen beetje hoe de gang van zaken is. De Een ander idee is de ivoorkleuriheden als het om de kleding gaat. De in moeilijke tijden. dresscodes voor de inhuldiging zijn bij- ge zijden japon met geborduurheren komen met een vastomlijnde voorbeeld nog precies hetzelfde als de onderkant. Juliana was de opdracht binnen: “De gewone gasten, Jasper Gramsma en drieëndertig jaar geleden. De konink- eerste koningin die bij haar inde burgers zeg maar, mogen in jacquet lijke gasten gaan in het lang en de ande- huldiging in het blauw ging. Tot verschijnen. Ook het tenue de ville, Annerieke Simeone re dames moeten in middagtoilet”. Om dan toe waren alle koninginnen een donker kostuum, is toegestaan”, het kledingvoorschrift is bij de geno- traditiegetrouw in ivoorkleur gekleed legt ze uit. “Dat geldt ook voor de Kamaakten een digden veel te doen geweest. “Tja, een geweest. Máxima draagt geen herme- merleden. Ik heb begrepen dat per De mannelijke gasten verschijnen middagtoilet. Wat is dat?”, vraagt lijnen mantel, dus is ze heel vrij in haar fractie besloten is hoe men gekleed ’s avonds in smoking. > Foto: PR rondgang langs Hoogendoorn zich af. “Een ruim inter- keuze. Ik vind in elk geval dat het niet gaat”. Voor de persoonlijke gasten van preteerbaar begrip dat varieert van tail- een al te trendy jurk moet zijn die de de koninklijke familie geldt een an- halverwege en weinig decolleté. De de belangrijkste leurs tot robes manteau. Ik heb deze laatste mode weerspiegelt, want de af- der, strikter voorschrift: “De dames mannen in het gezelschap hebben keer gebruik gemaakt van een stevige beeldingen van haar gaan de geschie- gaan in een lang middagtoilet. Dat be- white tie op hun uitnodiging staan, ontwerpers. mikadozijde die gekleed is en toch denis in”. tekent niet te bloot, een mouw tot zij moeten in rokkostuum naar de

Mikadozijde en toch sportief

Jasper Gramsma

Drie smaken voor

11

kroning<

Vrijdag 26 april 2013 > Den Haag Centraal

Evelien Gentis-Smit

het werk

Roze parelhoenveren voor kroning

De jurk die Barnaart van Bergen voor weekblad Privé ontwierp.

>Foto: Roy Beusker

Geen koningslied zonder Paul Na de dramatische ondergang van het koningslied van John Ewbank heeft heel tekstdichtend Nederland getracht de schade te beperken door het componeren van een eigen Oranje-lied. Het koningslied van Paul van Vliet (muziek en arrangement Klaas van Dijk) scoort tot nu toe het hoogst. Het is warm, melancholiek en fijngevoelig met een refrein waarop je lekker kunt meedeinen. Het is een ode aan het land van polders, grijze wolkenluchten en eigenzinnige bewoners. ‘Oranje de kleur van mijn hart’ is een sfeervol lied dat past in een koninklijke traditie. Paul brak in 1966 door met zijn conference in de Ridderzaal ter gelegenheid van het huwelijk van Beatrix en Claus, en een jaar later schreef hij het onsterfelijke ‘Den Haag met je lege paleizen’, nog steeds het mooiste koningslied voor een stad zonder koning.

Koningslied Paul van Vliet

‘Het Oranje-lied’

de heren

kerk”. Het is voor de genodigden opletten geblazen, want wie voor de festiviteiten in de avond is uitgenodigd, moet rekening houden met weer een andere dresscode. Avondjaponnen hoeven minder verhullend te zijn dan de jurken voor overdag en de heren hebben een smoking voorgeschreven gekregen.

Jasper Gramsma

Pasvorm Aan de smoking, het jacquet en het rokkostuum zijn veel regels gebonden. Daardoor zijn de pakken nauwelijks aan mode onderhevig. Toch zijn er verschillen met de inhuldiging van Beatrix, zij het minimaal. Greve: “Destijds droeg men het jacquet nog met een donker vest, zoals het eigenlijk hoort. Nu zie je vooral dat men voor een grijs vest kiest. Ook de pasvorm is in de loop van de tijd wel iets anders geworden”. Naast het verhuren van gelegenheidskostuums, verkoopt Huijer ook feestelijke kleding. Navraag leert dat vooral de dames deze gelegenheid aangrijpen om iets nieuws voor zichzelf te kopen: “Een mooie avondjurk kun je vaker aan, maar een rokkostuum of jacquet is wel erg specifiek”. Hoeveel heren er precies voor de inhuldiging een pak hebben aangeschaft, kan Greve niet zeggen.

Ons land heeft verschillende kleuren van godsdienst en ras van streek en van taal met een volk van ‘stavast’ en ‘niet zeuren’. Soms ieder voor zich soms ‘nou allemaal!’ En waar ik ook ben op de wereld wat mijn bestemming ook is het zal blijven hangen dat stille verlangen naar de kleuren die ik dan mis…. Refrein ’t groen van de polder het geel van het koren en het roze van de bloesem in mei. Het blauw van de lucht het grijs van de wolken en het wit van de was op de wei. Het rood van een zakkende zon in de zee van de winterse akkers ‘t zwart en oranje de kleur oranje de kleur oranje de kleur van mijn hart oranje de kleur oranje de kleur oranje de kleur van mijn hart Een klein land met grote verschillen van mening en smaak politieke partij En wat me hier allemaal willen: Een huisje, een boompje en een beestje erbij Maar als het er werkelijk op aan komt Als het niet anders meer kan Dan sluiten de rijen En alle partijen Die zingen dan wij houden van Refrein ’t groen van de polder

De pop-up store die Gentis-Smit eind vorig jaar opende tijdens Résidence de la Mode beviel haar zo goed dat ze de standplaats van haar atelier in Amsterdam voor de Hofstad verruilde. “De winkel in Amsterdam is er nog wel, maar het atelier is nu achter de winkel op de Denneweg. Deze kans kon ik niet aan me voorbij laten gaan, hier heb ik veel meer ruimte”, vertelt de ontwerpster. Een gunstige bijkomstigheid is dat ze dicht bij het vuur zit als het gaat om de genodigden bij de troonswisseling. Vier van hen dragen een creatie van Gentis-Smit. Hoewel ze geen namen wil noemen, verklapt ze dat het in drie gevallen om een Kamerlid gaat. “Over de vierde wil ik niets kwijt, daarvoor moet ik veel te specifiek zijn”, zegt ze vastbesloten. De ontwerpen lopen uiteen van een subtiele fascinator – een klein decoratieve haaraccessoire – met zwartgeverfde veren van een zilverreiger tot een hoed met roze parelhoenveren. Ondanks de verschillen zijn de hoedjes volgens de ontwerpster allemaal onmiskenbaar van haar hand. “Je pikt ze er zo tussenuit. Mijn stijl is strak, vrouwelijk en elegant. De versiering is

Gentis-Smit is zelf het fotomodel voor haar hoeden. Eén van de gasten draagt deze creatie tijdens de troonswisseling. > Foto: Philip Gentis

meestal een logisch gevolg van de vorm van de hoed, zonder overbodige tierlantijn. Dat spreekt vrouwen van alle leeftijden aan”, legt ze uit. Verwarring De klanten die zich voor de inhuldiging een hoed laten aanmeten, zijn volgens Gentis-Smit goed geïnformeerd: “Zij bepalen wat het wordt en

Comme il Faut

Máxima danst tango op goud Italië is vermaard om zijn schoenmakersgilde, maar de Argentijnen kunnen er ook wat van. Het duo Alicia Muñiz en Raquel Coltrinar uit Buenos Aires heeft de tangoschoen tot een waar designobject verheven. Hun merk Comme Il Faut wordt wereldwijd verkocht. De enige winkel die de naam mag voeren, is te vinden op het Noordeinde. Speciaal voor de inhuldiging laat importeur en winkeleigenaar Martijn van Bokhoven een extra bijzonder paar overkomen, voor prinses Máxima natuurlijk.

“Het is elke keer weer een verrassing wat voor schoenen ik toegestuurd krijg, daar heb ik niets over te zeggen”, vertelt Van Bokhoven terwijl hij lade na lade opentrekt vol met unieke schoenontwerpen. Zeven jaar geleden trok de fervent tangodanser erop uit en meldde zich bij het fabriekje in Buenos Aires waar, naar eigen zeggen, ’s werelds beste tangoschoeisel wordt gemaakt. “Normaal zijn ze nogal lelijk, omdat het dansen veel stevigheid vereist. Het ontwerp van deze schoenen is juist heel elegant en geschikt om gewoon te dragen. De fabriek mocht ik niet in, maar de dames waren wel direct enthousiast over samenwerken”. Dat blijkt een succes, want de eerste schoenen zijn bij terugkomst in Nederland al snel uitverkocht. Korte tijd later reisde Van Bokhoven terug naar Argentinië voor nog eens honderd paar. De winkel is een feit, een soort bonbonnerie voor wie verzot is op schoenen. Tel Buenos Aires, Den Haag en mooie schoenen vervolgens bij elkaar op en Máxima is het resultaat. “Eerst heb ik een paar voor haar laten maken in de hoop dat ze een keer bij me langs komt om ze op te halen. Dat geldt nog steeds, maar voor deze gelegenheid heb ik toch nog een ander

Dit donkerblauwe paar tangoschoenen blijft in de stolp tot Máxima langskomt. > Foto: C&R

paar laten ontwerpen dat ik binnenkort wel officieel aanbied, netjes met een brief ”, vertelt de importeur. De schoenen zijn onderweg, maar komen waarschijnlijk niet op tijd om ze nog voor de inhuldiging aan te bieden. “Ik ben er ook vrij nuchter onder hoor”, bekent hij. “Als ik van haar verkopen zou moeten hebben, word ik niet rijk. Het is natuurlijk wel hele leuke promotie”. Tipje Hoe de schoenen eruit zien, weet Van Bokhoven nog niet, maar gelukkig willen de ontwerpers alvast een tipje van de sluier oplichten. Ontwerpster Raquel Coltrinar laat vanuit Buenos Aires weten: “We hebben een gouden schoen ontworpen voor de toekomstige koningin. Die kleur geeft uitdruk-

king aan haar koninklijke allure. Het ontwerp is heel eenvoudig, een open schoen met behoorlijk hoge hak en een plateau. Er zijn speciale gouden materialen in verwerkt, zelfs de zool is goudkleurig”. Het ontwerpduo wordt via de landelijke media dagelijks op de hoogte gehouden over de inhuldiging van ‘hun’ koningin. Daar hadden ze graag hun steentje aan bijgedragen: “Haar stijl is bewonderenswaardig. Ze weet precies welke stijlen en prints haar goed staan en is niet bang om felle kleuren te gebruiken. Daarom hadden we graag de kans gekregen om de schoenen voor de inhuldiging te maken, maar het zou al een eer zijn als ze de Comme Il Faut schoenen eens voor een andere gelegenheid zou dragen”. Jasper Gramsma

Annerieke Simeone

Strik Qua publiciteit heeft de mode-ontwerper, die bekend staat om zijn makkelijk vallende gebreide jurken, eveneens niet te klagen. De bladen Beau Monde en Privé vroegen hem een kroningsjurk voor Maxima te schetsen. Voor de Privé heeft hij een langere versie van zijn vorstelijke jurk ontworpen. De strik, een terugkerend element in zijn werk, is verwerkt in een elegante constructie van linten die over de schouders en langs de hals lopen. Het kroondessin loopt nu langs de zoom van de jurk. Voor Beau Monde bedacht hij een japon van glanzende jersey zijde die tot de vloer reikt. “Paars staat Maxima volgens mij heel goed. Het staat voor vrouwelijkheid en passie, twee kenmerken die ik goed bij haar vind passen”. De strik komt dit keer als halsversiering terug. Gaat de voormalig modeambassadeur van Den Haag, die sinds 2011 in het centrum gevestigd is, straks naar de inhuldiging kijken? “Ja zeker. Maar wel vanuit mijn bed. Met oranjebitter binnen handbereik 14 uur lang kijken naar wat de gasten dragen. Daar kan ik me nu al op verheugen”.

geven zelf aan welk formaat het moet zijn. Ik kijk alleen of het past bij de persoonlijkheid en de jurk, want de hoed of fascinator moet een outfit afmaken”. Haar werkwijze verschilt dan ook per opdracht. De ene keer voert ze een bestaand model uit in nieuwe kleuren, de andere keer maakt ze een geheel nieuw model. In aanloop naar de grote dag is er veel verwarring ontstaan over de richtlijnen voor het dragen van hoofddeksels: “In de media verscheen het bericht dat hoeden bij de inhuldiging niet gewenst zouden zijn. Dat bracht mij aan het twijfelen. Om het zekere voor het onzekere te nemen, heb ik gebeld met de Rijksvoorlichtingsdienst. Die verbond mij door met de ceremoniemeester op Paleis Noordeinde. En wat bleek? Hoeden zijn wel degelijk gewenst, alleen zijn er iets meer voorwaarden aan verbonden dan met Prinsjesdag”. De striktere regels zijn bedoeld om te voorkomen dat gasten elkaars zicht op de historische gebeurtenis in de Nieuwe Kerk belemmeren. Gentis-Smit vertelt dat alleen de intimi een grotere hoed mogen dragen. Daarmee geeft ze prijs dat ook uit de hoogste kringen een opdracht afkomstig is, getuige het forse formaat van één van de inhuldigingshoeden. “Ik kan alleen zeggen dat het niet gaat om een lid van de koninklijke familie. Dat is ook niet mijn ultieme doel, maar ze zijn natuurlijk van harte welkom”, aldus de hoedenontwerpster. Jasper Gramsma

Evelien Gentis-Smit is nog maar net in het Haagse neergestreken met haar hoedensalon Eudia en ze valt direct met haar neus in de boter. Want waar kun je je als hoedenontwerpster in de dagen voor de inhuldiging beter ophouden dan in de entourage van politici en royalty?

nauwlettend in de gaten dat er geen duplicaten rondlopen.

12>interview Vilan

Eenling xxxxx

Den Haag Centraal > Vrijdag 26 april 2013

Evolutiebioloog Freek Vonk

‘Natuur omgeeft je overal, ook in de stad’

In de krant las ik over gevaarlijke Vilan vanEr dewas Loo eenlingen. een profiel, waar ik voor honderd procent in paste. Dat zeg ik u openhartig, al hoor ik in de verte de politiehonden blaffen. Misschien komen ze voor mij. Zullen we dat profiel even doornemen? Een gevaarlijke eenling leidt een uitzichtloos bestaan. Dat klopt, want vaak weet ik niet waarheen de weg leidt die wij moeten gaan, en waarvoor wij toch op ‘aard’ zijn. Inderdaad, dat was Waarheen, Waarvoor, het lied van Mieke Telkamp, tot op de dag van vandaag een crematorium tophit. Verder stuurt de eenling dreigmails of dreigbrieven. Zo dom ben ik niet (maar dat is geen verdienste), al heb ik altijd postzegels in huis. Wel moet ik toegeven dat er een incident is geweest. Ik was tien jaar toen ik de koningin een brief schreef met verzoek om steun bij mijn verkiezing tot klassenvertegenwoordigster. Die steun bleef uit, ik verloor en dat moet ik nog zien te verwerken. Ook zou de eenling lijden aan waanbeelden. Daarvan zeg ik slechts: je kunt niet weten of wat jij ziet, ook door andere mensen gezien wordt. Blader door een filosofieboek en je begrijpt dat de mens existentieel eenzaam is. Wij zijn allen een eenling, maar de meesten weten het niet. Dus nou ja, hoe moet het verder? Alles wat ik doe en laat is verdacht. Het enige dat voor me spreekt, is dat ik geen man ben, want het zijn vooral de manneneenlingen die uiteindelijk enge dingen gaan doen. Ze worden fanatiek-gelovig (alle afdelingen) en gaan bommen plaatsen. Daar heb ik geen tijd voor. Deze week verhuis ik uit een wisselwoning, mijn proefschrift moet af, ik werk aan een roman, het leven is drukdruk-druk. En ik ken andere eenlingen, die ook zo zijn. Maar iemand doet het toch, er is altijd iemand die ellende aanricht. Soms is het een modelvader die lief voor zijn gezin was (dat zeggen dan de buren op tv), tot er iets knapte. Of het zijn twee broers, die zo’n hechte band hadden, en toch bommen plaatsten bij de marathon van Boston. Er valt geen peil op te trekken, maar de eenling is opeens verdacht. Het is me te gemakkelijk om een groep van nieuwe schuldigen voor het kwaad in de wereld aan te wijzen. Misschien zit er een risico in ieder van ons, in u en in mij. Voor die gedachte zoek ik troost in het gezelschap van poezen, het lezen van poëzie en in een irrationeel optimisme. Want anders slaap ik niet. Vilan van de Loo

Evolutiebioloog dr. Freek Vonk (29) promoveerde vorig jaar op ‘Snake evolution and prospecting of snake venom’. Hij is bij een groot publiek bekend geworden nadat hij in 2009 een sidderende Matthijs van Nieuwkerk het bekertje vast liet houden waarin het gif van een bijtende cobra werd opgevangen. Het gif dient een wetenschappelijk doel: bij alles wat Vonk doet, staat het belang van de wetenschap voorop. Dat geldt ook voor zijn inzet als ambassadeur voor de natuurfilm ‘Flight of the Butterflies’, die vorige week op het 840 m2 grote scherm van het Haagse Omniversum in première ging.

Door Vera de Jonckheere “Nadat ik Flight of the Butterflies had gezien, aarzelde ik geen moment meer over mijn ambassadeurschap. Een wonderschone film over de monarchvlinder en een bevlogen wetenschapper die zijn leven in dienst stelde van dit bijzondere dier. Een deel van de opbrengst van de film komt ten goede aan de bescherming van het overwinteringsgebied dat voor de koningsvlinder van levensbelang is. Het gaat niet goed, de populatie is in korte tijd gehalveerd.” Drieduizend kilometer vol hindernissen legt de monarch- of koningsvlinder af op weg naar een overwinteringsplek in Mexico. Na een veertig jaar durende speurtocht ontdekte bioloog Fred Urquhart dit gebied, op Cerro Pelon, 3000 meter boven zeeniveau. Met zijn enthousiaste deelname aan dit soort projecten, aan National Geographic Channel en programma’s als De Wereld Draait Door en ‘Freek in het Wild’ hoopt Vonk bij te dragen aan de populariteit van wetenschap. “Tijdens mijn werk bij Naturalis spreken kinderen mij altijd aan. Ik beluister bij hen een grote interesse voor natuur en biologie. Van enkelen zou het me niet verbazen als ze daadwerkelijk biologie gaan studeren. Uiteindelijk moet iedereen datgene doen waar zijn of haar hart naar uitgaat, maar je kunt niet vroeg genoeg beginnen met kinderen enthousiast te maken voor de natuur. Natuur omgeeft je overal – ook in de stad”. Fascinatie Hij herinnert zich scherp wanneer zijn fascinatie voor slangen werd gewekt. “Ik was altijd al een uitgesproken dierenjongen die regelmatig in de sloot belandde tijdens pogingen om kikkers, salamanders of driedoornige stekelbaarsjes te vangen.

Op mijn vijftiende kwam ik voor het eerst in aanraking met een slang en toen was ik verkocht. Mijn liefde voor slangen was meteen geboren”. Het kostte Freek de nodige overredingskracht om zijn moeder van de noodzaak te overtuigen een slang in huis te nemen, maar vanaf dat moment is hij niet meer zonder slangen geweest. “De behoefte om meer over slangen te weten deed mij in 2003 kiezen voor de studie biologie in Leiden. Omdat ik al vanaf 2000 werkte bij Reptielenzoo Serpo in Delft, was Den Haag voor mij de meest voor de hand liggende woonplaats. Ik woon nu al tien jaar met veel plezier in de Haagse Spoorwijk, vlak bij de Gouverneurlaan”. Op het moment dat hij er zijn intrek nam en zijn buren de grote glazen bakken en tonnen met ‘I love snakes’ erop voorbij zagen komen, viel er wel even iets uit te leggen. Dat stelde hen afdoende gerust. “Ik heb nooit klachten gekregen. Mijn buren weten dat ik de opperste veiligheid betracht, er is nog nooit een slang ontsnapt. Ze vinden het nu leuk, hebben altijd vragen als ze me op tv hebben gezien. Die beantwoord ik met alle plezier, maar als kinderen aanbellen of ze even naar de slangen mogen kijken, ligt daar mijn grens. Het einde zou zoek zijn”. Een andere grens ligt bij zijn privé-

‘Je kunt niet vroeg genoeg beginnen met kinderen enthousiast te maken voor de natuur’

‘Mijn buren weten dat ik de opperste veiligheid betracht, er is nog nooit een slang ontsnapt’ leven. Over zijn vak en over de film Flight of the Butterflies praat hij honderduit, maar “Ik ambieer het niet om drie weken achter elkaar met Eva (Jinek, V. de J.) op de covers van roddelbladen te staan. Niet dat ik wil veranderen in een zuurpruim die daarover moeilijk gaat doen, maar ieder mens heeft recht op zijn privacy. We maken ons er niet druk over – uiteindelijk doen Eva en ik toch wat we zelf willen”. Flight of the Butterflies toont een ontroerde Urquhart te midden van miljoenen vlinders tijdens een miraculeuze – werkelijk gebeurde – Eureka-scène. Vonk herkent de emotie van de wetenschapper. “Als ik de oplossing nader voor een vraagstuk waaraan we al langere tijd werken, ontwikkelt zich een bijzonder soort enthousiasme en opwinding. Vervolgens spring ik tweemaal een gat in de lucht. De eerste keer als echt het antwoord gevonden blijkt te zijn en de tweede keer als we ons artikel daarover gepubliceerd krijgen in Nature of Science. Of één van de andere gezaghebbende wetenschapsbladen.” Zijn onderzoek naar de evolutie van giftanden van slangen leverde een soort Urquhart-moment, hoewel slangen en vlinders twee totaal verschillende vakgebieden vormen. “Mijn team en ik wisten aan

>Foto: Piet Gispen

te tonen dat de giftanden bij cobra’s en ratelslangen, onder selectiedruk, van achter in de bek naar voren zijn geschoven. Ze gingen gevaarlijkere prooi eten. Prooi die ze niet vast konden houden, maar die ze kort met gif moesten injecteren, om zich vervolgens razendsnel terug te trekken. En dat kan alleen maar als de giftanden voor in de bek staan”. Hij vertelt er zo aanstekelijk over dat hij nog sympathie zou kunnen wekken voor een wurgslang met een slecht humeur. “De plaats van de giftanden was voor evolutiebiologen al lange tijd onderwerp van onderzoek. Met de staving van mijn hypothese was ik waanzinnig blij”. Dat de vondst op de cover van Nature belandde, voegde daar nog het nodige aan toe. Wetenschap Voor medicinale toepassingen van slangengif, op zoek naar antivirale stoffen, werkt hij in Leiden samen met bio-medici, oncologen en wetenschappers die hun leven wijden aan onderzoek naar tuberculose. “Ik lever in overleg met hen gif aan. Bij ziekten die op het zenuwstelsel inwerken denk ik dat we het gif moeten zoeken in de familie van de zeeslangen. Bij ratelslangen als het om een aandoening gaat die het bloedbeeld verstoort”. Hij ziet er

13

interview<

Vrijdag 26 april 2013 > Den Haag Centraal

‘Ik ambieer het niet om drie weken achter elkaar met Eva op de covers van roddelbladen te staan’

nauwlettend op toe dat zijn reizen naar het buitenland voor de VPRO zijn wetenschappelijk werk niet in de weg staan. “De twee werelden vallen goed te combineren: af en toe hebben ze profijt van elkaar. De slangen die ik voor een tv-programma vang, melk ik en het gif neem ik mee terug naar het laboratorium. Als ik een keuze zou moeten maken, kies ik natuurlijk voor de wetenschap. In die wereld kan ik mijn interesse en nieuwsgierigheid kwijt, uiteindelijk is wetenschappelijk werk belangrijker en spannender”. Wetenschappers die hij zijn voorbeeld noemt, zijn onder meer Richard Dawkins, de Britse evolutiebioloog die zich afzet tegen religie. “Van hem zijn de waanzinnige boeken The selfish gene en The ancestor’s tale. Natuurlijk Charles Darwin, de grondlegger van de evolutiebiologie en David Attenborough, niet zozeer als wetenschapper pur sang, maar hij weet de wetenschap als geen ander voor het voetlicht te brengen”. Over het cruciale verschil tussen mens en dier valt geen alles verklarende uitspraak te doen. “Het zelfbewustzijn is niet alleen aan mensen voorbehouden. Ook olifanten, dolfijnen en mensapen beschikken erover. Collega-wetenschappers heb-

ben wel eens cultuur geopperd, maar binnen chimpansee samenlevingen vindt wel degelijk overdracht van gewoontes en handelwijzen plaats. Humor? Chimpansees halen de hele dag geintjes met elkaar uit. Politiek? De briljante wetenschapper Frans de Waal heeft zijn boek niet voor niets de titel ‘Chimpanseepolitiek’ gegeven, met als ondertitel: Macht en seks onder mensapen. Als een chimpansee een antilope heeft gedood, geeft hij enkele stukken vlees aan andere mannetjes om in de toekomst een dienst terug te mogen verwachten”. Hollandse koopmansgeest ook nog. “Het meest essentiële verschil is misschien wel dat de mens de wereld mondiaal heeft gekoloniseerd. Dieren niet. Bovendien hebben mensen van alle dieren die ooit hebben bestaan het grootste effect op de planeet. En niet per definitie positief ”. Reuzenduizendpoot Op tv is hij liefdevol in de weer met dieren die de meeste mensen levenslange trauma’s zouden bezorgen, maar Vonk vindt geen enkel dier ‘eng’. Vogelspinnen, pijlgifkikkers, reuzen-140-kilo-spier-anaconda’s of bloedzuigers? Geen enkel probleem. Er is maar één dier waarvan hij de ‘kriebels’ krijgt. “De reuzenduizendpoot ziet er niet alleen doodeng uit,

maar is ook nog eens razendsnel en bloedgiftig met zijn twee grote, dodelijke giftanden. Toch moet ik hem wel eens vangen om gif te melken. Ik pak hem bij zijn kop, laat hem in de rand van een potje bijten en terwijl hij dat doet, knijpt hij met al die poten in mijn hand opdat ik hem los laat. Echt een rotgevoel, maar áls ik hem dan los laat en ver van mij af wil werpen, haakt-ie zich met zijn achterste poten vast om me alsnog te kunnen bijten. In de bush controleer ik mijn tentje voor het slapen gaan altijd wel even op reuzenduizendpoten”. Op zijn website staan uitgebreide instructies over wat te doen na een slangenbeet, onder de moedgevende mededeling dat 97% van de gebeten slachtoffers overleeft. Zelf is hij honderden keren gebeten, voornamelijk door nietgiftige slangen. “Twee keer door een gifslang. Op Milos, Griekenland door de Milos-adder. Gelukkig injecteerde die maar een klein beetje gif, anders had ik een serieus probleem gehad. Niettemin zwol mijn hand enorm

op. Zeer pijnlijk: de aanraking van een flintertje papier was al ondraaglijk. De tweede keer in Australië door een nog gevaarlijker King Brown.” Hij legt uit voor welk dilemma een niet-kenner na een slangenbeet komt te staan. Een bandage voorkomt dat het gif via je bloed naar de verkeerde plekken wordt getransporteerd, maar ingeval van een beet die zwelling veroorzaakt – door bij voorbeeld ratelslang of Milos-adder – riskeer je met een bandage het zogeheten compartimentensyndroom. Een ledemaat sterft af omdat er geen bloed meer doorheen stroomt. Alleen deskundigen weten welke slang hen te pakken had. “Amateurs raad ik daarom altijd een bandage aan: beter een vinger verliezen dan je leven.” Het niet zo ver laten komen, lijkt de meest aangewezen weg. Eten Hij zou nooit een slang kunnen eten – “slangen zijn mijn leven” – maar heeft er geen moeite mee dat

‘Humor? Chimpansees halen de hele dag geintjes met elkaar uit’

daar in Azië anders tegenaan wordt gekeken. Zolang het dier maar op de meest waardige wijze aan zijn einde komt. “Ik eet vlees van alle dieren, vooropgesteld dat het dier op humane manier gedood is, zonder onnodig lijden. Overal waar ik kom, zie ik dieren gegeten worden door andere dieren, maar leeuwen en wilde honden maken hun prooi zo snel mogelijk dood. Een mens is een dier, gemaakt om naast plantaardig voedsel tevens vlees te eten. Ik verzet me echter tegen de bio-industrie waarin dieren nodeloos lijden omwille van onze voedselvoorziening. Voor ‘onze’ foie gras, kikkerbilletjes of gebakken leguaantjes hebben dieren onnoemelijk geleden. Er zijn landen waar bij levende leguaantjes de buik wordt opengesneden om de eieren eruit te halen”. Zijn intussen aangeschoven manager Eline – Freek Vonk waarschijnlijk de enige Nederlandse evolutiebioloog met een manager – vraagt of-ie op wil houden. Hij begint gepassioneerd uit te leggen dat we onze ogen voor dergelijke nare dingen juist niet mogen sluiten. Dan onderbreekt hij zijn betoog ineens, wijst naar buiten en roept: “Wat een prachtige grote jongen loopt daar.” Iedereen in de foyer van het Omniversum volgt zijn blik. En inderdaad een enorme zwarte kraai kuiert over het parkeerterrein aan de President Kennedylaan. “Daar komt het vrouwtje aangevlogen. Mooi hè, zwarte kraaien trekken altijd samen op. Zie je wel? De natuur ligt overal om je heen, als je maar goed kijkt”.

Flight of the Butterflies is dagelijks exclusief in het Omniversum te zien. www.omniversum.nl (een aanzienlijk deel van de opbrengst gaat naar het Fondo Mexicana para la Conservación de la Naturaleza)

ALLEEN MET MELK WAS HET TOCH? Welkom terug bij ABN AMRO. Grote kans dat we in het verleden al eens eerder zaken met elkaar hebben gedaan. En hopelijk heeft u daar net zulke positieve herinneringen aan als wij. We willen dan ook niets liever dan weer opnieuw met u in gesprek gaan. Onze relatiemanagers begrijpen wat er in uw sector speelt. En dat is ook niet gek, want geen bank heeft zoveel sectorkennis als ABN AMRO. Kennis die we graag met u willen delen en voor u willen laten werken. Bijvoorbeeld door de beslissingsbevoegdheid terug te brengen waar die hoort: bij onze relatiemanagers, bij u aan tafel. Loop gerust bij ons binnen of bel voor een afspraak. De koffie staat klaar.

Stef Bahlmann Directeur Bedrijven Den Haag op 06 5332 5521

15

cultuur<

Vrijdag 26 april 2013 > Den Haag Centraal

Oud-ambassadeur schrijft roman op basis van proefschrift

Wat als Israël in Zuid-Amerika lag? 1975. Rudi Boston (lees: Desi Bouterse) heeft de macht gegrepen en een militair bewind gevestigd. Leonore maakt er de decembermoorden mee. Saramacca Road heeft een ‘what if’-uitgangspunt: wat als dat plan voor een joodse kolonie in Suriname decennia later alsnog wordt uitgevoerd? Nu om de joden uit het Oostblok een immigratiemogelijkheid te geven buiten Israël. Daarnaast is het een thriller. Aan het eind van het boek wordt uit de doeken gedaan waarom Leonore zich zo intensief inzet voor deze zaak. Een vraag die overigens in de bijna driehonderd bladzijden daarvoor niet heel prangend gesteld wordt, maar goed. Als decor van een spannend boek heeft P. Rodeo Jr. natuurlijk een zeer gelukkige keuze gemaakt. De Amerikaanse joodse lobby, Israël, Suriname in een politiek turbulente periode en zelfs de Argentijnse junta, waar nog heel wat gevluchte nazi’s rondlopen die niet zitten te wachten op joodse kolonisatie op hun continent, leveren een schitterend krachtenveld op. En daar middenin staat de jonge Eleonore. Beeldschoon, met welgevormde benen, hagelwitte tanden, grote maar stevige borsten, lang golvend haar. Ze beweegt zich onbevangen in het diplomatieke wereldje van verveling, alcohol, seks met naaste medewerkers.

Door Thijs Kramer

Vlak na de Tweede Wereldoorlog werd er door een joodse organisatie gewerkt aan een plan om tienduizenden ontheemde Europese joden naar Suriname te laten emigreren. Ze zouden daar geen eigen onafhankelijke staat krijgen, maar wel veiligheid en de kans een nagenoeg onbevolkt land te ontwikkelen. Het kwam er niet van. Zowel de Nederlandse regering, als het Surinaamse bestuur zag het niet zitten. Ook joodse autoriteiten keerden zich tegen het plan. Het zou de stichting van de staat Israël in de wielen rijden. Nagenoeg hetzelfde idee was voor de oorlog ook al eens geopperd. En wel door NSB-leider Anton Mussert. Toen niet zozeer met de intentie om joden veiligheid te bieden, maar om ze uit Europa weg te krijgen. De Haagse oud-ambassadeur Alexander Heldring schreef enkele jaren geleden een dissertatie over het na-oorlogse ‘Saramacca project’, genoemd naar de regio in Suriname waar de joodse kolonie gesticht zou worden. In dit proefschrift komt het plan-Mussert ook aan de orde. Nu heeft dezelfde Heldring onder het weinig welluidende pseudoniem P. Rodeo Jr. een roman gepubliceerd over hetzelfde onderwerp. En daarin komt het plan-Mussert niet ter sprake. En dat terwijl er een prachtige paradox in zit: naoorlogse joden die een antisemitisch plan uit de jaren 30 nieuw leven inblazen, maar nu met een diametraal tegenoverliggende bedoeling.Het verhaal

> Foto: Boekomslag Saramacca Road

draait om de jonge diplomate Leonore barones Verhuell. Haar standplaats is eerst Polen, waar ze te maken krijgt met joden die het leven zuur gemaakt wordt

door antisemitische oprispingen van het communistische regime. Vervolgens komt ze in Suriname terecht. Het zijn dan de jaren na de onafhankelijkheid in

Urgentie Toch schort er iets aan deze roman. Het lijkt of de dissertatie van Heldring de roman van P. Rodeo Jr. in de weg heeft gezeten. Hij brengt een overvloed aan

informatie, die de vaart uit het verhaal haalt. Het levert bovendien gekunstelde dialogen op, die alleen maar bedoeld zijn om de lezer bij te spijkeren in zijn kennis. “U zult zich herinneren dat de VS en Europese landen vorig jaar de Olympische spelen in Moskou hebben geboycot”. En dan volgt er een heel referaat. Ook is de schrijfstijl niet precies genoeg. Daardoor mist het beeldend vermogen. We lezen: “Weken vol angstige spanning gingen voorbij”. Daar noemt de auteur wel ‘angstige spanning’, maar hij roept deze niet op bij de lezer. Je wordt evenmin nieuwsgierig als een alinea aldus begint: “Ze ging nu eens zien hoe het met Floris ging. “Het ontbreekt hier aan urgentie. Tenslotte staan er in de tekst nogal wat belegen uitdrukkingen. ‘Zo gezegd zo gedaan’, ‘en zo gebeurde het dat …’ of ‘aan de ene kant ... aan de andere kant’. Een roman schrijven is echt iets anders dan een proefschrift. Een romanschrijver haalt een arsenaal aan trucs en ingrepen uit de kast om de lezer aan zich te binden, om hem op sleeptouw te nemen, een loer te draaien desnoods. Zo’n arsenaal lijkt P. Rodeo Jr. niet tot z’n beschikking te hebben. Ik weet wel wat Eleonore allemaal meemaakt en doet, maar heb geen idee van haar binnenleven. Wat zijn haar verlangens, haar twijfels, haar misverstanden? Ze blijft altijd maar zo monter. P.Rodeo Jr. Saramacca Road, uitgeverij Boekscout.ISBN 9789462067799.Prijs: € 19,95

Ingezonden mededeling

e j f l e z j i j l i ? W n e l a p e b s i r a l a s

DINSDAG 30 APRIL

Be n je le u k e b op zo e k n a a r i jb a a n? een S p r e me n s e n e k je g r a ag op s t ra Be n ji j a t a a n die t o p ve r k o p ? e r? Kom dan als streetmarketeer werken voor onze krant Den Haag Centraal. Je ontvangt een ruime vergoeding voor het werven van nieuwe abonnees.

BELEEF DEZE UNIEKE GEBEURTENIS LIVE IN HD OP GROOT DOEK!

Plaats 25 | 2513 AD | Den Haag

www.pathe.nl

TIC

GR KET P AT RIJS IS :

Meer informatie? Bel Jordy Bode op 06 51 87 04 46 of mail naar: [email protected]

16>cultuur

Den Haag Centraal > Vrijdag 26 april 2013

‘Edith als muze’: snippers van betekenis Puck Verkade verdiepte zich in Egon Schiele en zijn echtgenote Edith. Met taal, spel, performance en ruimtelijk werk is ‘Edith als muze’ een leerzaam project rond één van de schatten van het Gemeentemuseum, verleidelijk gepresenteerd.

Kwetsbaarheid In een drietal vitrines maakte ze onder meer een ruimtelijke uitvoering van een figuur uit een tekening van Schiele. Met kleur toegevoegd, want behalve door de kwetsbaarheid van Schiele’s modellen is ze geraakt door zijn kleurgebruik. Op sinaasappels tatoëeerde ze de woorden die

Opera waarmee Stalin de vloer aanveegde

Berg, fluitist van het Hexagon Ensemble. “Er is een bijzonder hechte samenwerking ontstaan tussen de musici en de twee acteurs. Maar we zijn aan iets nieuws toe. Het ensemble gaat overigens wel door met opera. Nu staat La Cenerentola van Rossini op het programma, met de acteur en cabaretier Joep Onderdelinden”.

De opera die Stalin woedend maakte wordt nu in beknopte vorm in de Philipszaal opgevoerd. Twee acteurs en zes musici presenteren ‘De Lady Macbeth uit het district Mtsensk’ van Sjostakovitsj. Na 25 voorstellingen valt definitief het doek voor deze productie. Actrice Christine Ewert kijkt met dierbare herinneringen op de samenwerking terug.

Door Egbert van Faassen

Al in de jaren twintig kwam het portret in de collectie van het Gemeentemuseum in oprichting. Het is overbekend en het blijft mooi, dat schilderij van een rossige jonge vrouw in een witte blouse, die in een wat ongemakkelijke houding in een onbestemde ruimte lijkt te zweven. Je kan een schilderij op zo veel verschillende manieren bekijken. Puck Verkade koos verschillende invalshoeken, waarbij ze focust op de historische personen Egon en Edith. Zelf gaat ze er niet vóór staan, maar ze mengt zichzelf en de deelnemers aan haar project wel in hun leven. Want gaandeweg werd haar duidelijk: ‘Het gaat over identiteit’. Kabinet 31, waar de wandeling die je met Puck Verkade kan maken begint, is afgesloten met een koord. De magisch-realistische schilderijen, deel van de tentoonstelling ‘Ontdek het moderne’ zijn aangevuld met een zitje van Berlage. Op de tafel twee gebloemde kopjes en een theekan. Er ligt een stapel boeken, waarvan er steeds één wordt ingezet aan het begin van de wandeling. Over een armleuning hangt een jurk van gestreepte stof, die lijkt op de jurk van Edith Schiele. Voor de stoel op de vloer twee zwarte lakschoentjes. Dat is deel van het door Sara Vrugt ontworpen kostuum, dat Puck Verkade aantrekt wanneer zij Edith wordt. Deels, want ‘je kan niet aan jezelf ontsnappen’, zoals ze zegt tijdens een kort, maar diepgravend gesprek dat ze uitlokt bij wie aan haar tafel plaatsneemt. De snit is niet dezelfde. Anders dan Edith draagt Puck een broek met zwart en grijze strepen. Praktisch, en tegelijk ingegeven door een ontdekking van Verkade. Egon Schiele portretteerde zijn vrouw in haar bruidsjurk, gemaakt uit gordijnstof. Er zijn een aantal goede redenen om aan te nemen dat de oorspronkelijke stof zwart-wit gestreept was. Tijdens haar onderzoek in Wenen vond Puck Verkade een staaltje van de gekleurde stof die de schilder als voorbeeld diende in het archief van Schiele. Ieder schilderij is een constructie en een verdraaiing van de werkelijkheid.

Afscheid van ‘De Lady Macbeth uit het district Mtsensk’

Poulenc Het Hexagon Ensemble, vijf blazers en een pianist, bestaat ruim twintig jaar en heeft in die periode negen cd’s uitgebracht. Het echtpaar Linssen-Ewert, dat met Erik Vos aan de wieg van Toneelgroep De Appel heeft gestaan, kwam al vele jaren geleden in contact met dit groepje musici. Hun eerste samenwerking betrof het programma ‘Entretiens avec Francis Poulenc’. Niet alleen de veelzijdige Fran-

Door Aad van der Ven

Puck Verkade springt in voor Edith. >Foto: Alice de Groot

Schiele schreef over zijn ‘enige lichtpunt’ tijdens zijn verblijf in de cel, waar hij was opgesloten wegens het schofferen van de publieke moraal. Waar in de tekst het woord ‘Orange’ staat, was geen tekst nodig, want we kunnen een rebus lezen. Een fragment uit Schiele’s dagboek: ‘Ich bin alles zu gleich’ (‘maar nooit zal ik alles ineens zijn’) wordt met dia’s geprojecteerd, maar alleen tijden de wandeling. In de vitrines vind je fragmenten, die verwijzen naar het leven van Egon en Edith. Goed gekozen, maar het blijven snippers die pas echt betekenis krijgen tijdens een wandeling met Puck Verkade. Verkade toont de fragmenten die haar in het oog sprongen en maakt daar een betekenisvol verhaal van. Afgietsels van de handen van Puck Verkade verwijzen naar de gebaren, die Schiele zijn modellen liet maken en zelf maakte, geïnspireerd door de mime-speler Erwin von Osen. Over deze man en andere tijdgenoten van Schiele hoor je weer meer door een aangekleed college van Erwin Becker van het Van Gogh Museum, die ieder adres op de Weense Ringstrasse kent. Een boeiend rondetafelgesprek, waarvoor je je moet inschrijven. Zou ik doen. En een wandeling met Edith/Puck is niet te missen.

De novelle werd een opera. En de opera, groot en hartstochtelijk, werd een bondig, anderhalf uur durend theaterstuk met muziek. De acteurs Christine Ewert en Carol Linssen en de musici van het Hexagon Ensemble geven een voorstelling van ‘De Lady Macbeth uit het district Mtsensk’. De titel heeft in de geschiedenis van de 20ste-eeuwse muziek een vreesaanjagende klank gekregen. Want daarachter bevindt zich niet alleen een novelle van Ljeskov, maar ook de daarop gebaseerde opera van Dmitri Sjostakovitsj, die de componist aan de rand van de afgrond bracht. Want Stalin bezocht een voorstelling van dit al geruime tijd populaire werk en werd onverhoopt geconfronteerd met erotiek en moord op het toneel. En op muziek die hem vanwege de moderniteit helemaal niet aanstond. Of de tekst van hem was of van één van zijn slippendragers weten we niet, maar in elk geval verscheen op 28 januari 1936 een artikel in het toonaangevende dagblad Pravda onder de kop ‘Chaos in plaats van muziek’. Daarin werd de vloer aangeveegd met de bewuste opera, die vanaf dat moment uiteraard niet meer werd opgevoerd. Sjostakovitsj verwachtte elk moment naar Siberië te worden verbannen, wat niet gebeurd is.

Edith als muze. Gemeentemuseum, Stadhouderslaan 41 www.facebook.com/Edith Schiele.Gemeentemuseum tot en met 14 juli. ‘Wandelingen’ 26, 27 april, 3, 4, 10 en 11 mei tussen 14.00 en 17.00 uur.’Rondetafelgesprekken’ op zondagen vanaf 14 uur na inschrijving 28 april, 5 en 12 mei.

Ontrouw Het verhaal over liefde en ontrouw in een uithoek van het Russische rijk is van Ljeskov. De muziek van Sjostakovitsj bij deze voorstelling werd gearrangeerd door Kees Olthuis. Het echtpaar LinssenEwert heeft Ljeskovs novelle, in het Nederlands vertaald door Aleida Schot, zelf voor toneel bewerkt. Er is geen sprake van spectaculair, overrompelend theater, zoals bij de Nederlandse Opera, die enkele jaren geleden het werk van Sjostakovitsj in het Amsterdamse Muziektheater opvoerde. Dat was de productie waarmee Eva-Maria Westbroek dankzij haar hartstochtelijke vertolking van de titelrol wereldberoemd werd. Door zich sterk op de

great deal of potential’ noemt, klinkt dat applaus nét iets harder. Proficiat Floriaan, en – ik schreef het al eerder – wat mij betreft helemaal terecht. Op de laatste Koninginnenach, 29 april, is Floriaan met zijn groep Defcon 5 te horen op het Radio 6-podium op het Noordeinde (20.00 uur). De enige jazz in het festival Life I Live, of je moet zanger/toetsenist Ruben Hein die later die avond optreedt ook nog tot de jazz rekenen. Floriaan

speelt er met altist Tom van der Zaal (ook te horen op ‘Flo’s flow’), gitarist Martijn van Iterson, bassist Luciano Poli en drummer Attila Gyárfás. Gekke naam, dat Defcon 5. De term Defcon verwijst naar de paraatheid van het (Amerikaanse) leger. Met Defcon 1 is het helemaal mis, het cijfer 5 duidt op vredestijd. Houden zo dus. Nog zo’n luid applaus van ver was er voor gitarist Marzio Scholten. Zijn eerste twee cd’s ‘World of thought’ en ‘Motherland’ – uitgekomen op het Haagse OAP-label – verrasten door zijn sterke composities, door de clichéloze subtiliteit en een bijzonder gevoel voor harmonie en melodie. Muziek om heel vaak te horen. Zijn laatste cd ‘Voids, echoes and whispers’ bevestigt die gevoelens. Een sterke en volwassen klankwereld zoals je van geen andere gitarist hoort.

Het verhaal over liefde en ontrouw in een uithoek van het Russische rijk is van Ljeskov

Christine Ewert in De lady Macbeth uit het district Mtsensk. > Foto: Wout van den Berg

poëtische inhoud te richten zoekt het echtpaar Linssen/Ewert meer de binnenkant van deze tragedie, waarin de twee hoofdpersonages in een Siberisch strafkamp om het leven komen. Na 25 keer deze productie te hebben opgevoerd valt op 2 mei in de Philipszaal definitief het doek. “Het kost moeite er afscheid van te nemen”, zegt Wout van den

se componist Poulenc werd daarin belicht, ook werd en beeld gegeven van enkele van zijn tijdgenoten. Dertig keer werd dat Poulenc-programma uitgevoerd. Christine Ewert: “Wanneer je zoveel concerten kunt geven en ondertussen ook nog kunt blijven schaven en verbeteren, muziek kunt toevoegen of weglaten, teksten kunt vervangen, wanneer je als ensemble zo betrokken kunt zijn bij het materiaal en de interpretatie, dan vraagt zo’n samenwerking gewoon om een vervolg. Als deze situatie zich voordoet dient deze omarmd en gekoesterd te worden”. De gevierde actrice, die samen met haar man en met Erik Vos aan de wieg van Toneelgroep De Appel stond, kreeg haar zin met ‘De Lady Macbeth van het district Mtsensk’. Maar volgende week klinkt dan toch het slotakkoord. ‘De Lady Macbeth uit het district Mtsensk’ van Sjostakovitsj, arrangement Kees Olthuis. Hexagon Ensemble met Christine Ewert en Carol Linssen (acteurs). Donderdag 2 mei, 20.15 uur, Dr Anton Philipszaal. Meer informatie: www.ldt.nl

jazz

Floriaan, Marzio en een verjaardag Je kan in Nederland stapels positieve kritieken krijgen als jazzmusicus, maar een mooie reactie uit Amerika doet altijd meer. Tenorsaxofonist Floriaan Wempe’s debuut cd ‘Flo’s flow’ werd hier lovend ontvangen. Maar als de New Yorkse jazzkenner Scott Yanow, die duizenden cd’s heeft horen passeren, schrijft: “De jonge tenorist Floriaan Wempe is al een meesterlijk improvisator” en diens debuut het sterke begin van een carrière met ‘a

Vond ook de recensent van de site All About Jazz waar zelfs het woord ‘superb’ viel. En de aanbeveling om Marzio’s cd maar bij de ‘best of’ van 2012 te zetten. En dat deed óók het Japanse jazzblog Tokyo Jazz Notes. Marzio Scholten is met zijn band te horen op vrijdag 26 april in de Regentenkamer. Hij speelt er met twee saxofonisten, één ervan is Lars Dietrich, de tweede óf de Israeliër Yaniv Nachum, óf Jasper Blom. Want Marzio’s band is aan het veranderen. Hier aangekondigd als Hologram5, maar op zijn website vertelt Marzio dat zijn band voortaan Identikit gaat heten. De muziek, schrijft hij, wordt een mengsel van ‘moderne jazz en avant-garde met indierock’. Sean Fasciani bespeelt de bas, Kristjan Krajncan drumt. De Regentenkamer viert trouwens zijn 23ste verjaardag. Begonnen in het

Hofje van Nieuwkoop, in de Regentenkamer aldaar. Vandaar de naam, die blééf, al veranderde de plek. Dat werd eerst de kelder aan de Laan van Meerdervoort, nu de voormalige kerk aan de Noord West Buitensingel/Cort Heyligersstraat. Nog altijd bestierd door Thea van Loon en haar team vrijwilligers. Een uitroepteken waard! De verjaardag wordt op 27 april gevierd met drie optredens: een Birth of the cool-programma van de ‘small big band’ van het The Hague Jazz Project, de gipsy swing van Basily en het boptet van Anton Burger All Stars. Zie www.regentenkamer.nl voor álle concerten van de jarige.

Bert Jansma

17

cultuur<

Vrijdag 26 april 2013 > Den Haag Centraal

huygens journaal

Een multimediaal dubbelportret van de Gouden Eeuw in de Grote Kerk

Door Jan Paul Bresser

Constantijn en Christiaan Huygens als tijdgenoten

Constantijn Huygens was bij alles ook nog een muzikaal talent. Dus vond hij dat in de eerste Protestantse Kerk van Den Haag het katholieke orgel dat na de Beeldenstorm in onmin was geraakt, weer moest kunnen klinken. Dat deed het nog steeds woensdagmiddag op het moment dat koningin Beatrix de Grote Kerk binnenkwam voor de opening van de tentoonstelling van Constantijn en Christiaan Huygens. Geheel in de geest van deze twee gangmakers uit de Gouden Eeuw speelde de briljante vijftienjarige DJ Arbores op het orgel. Het was haar allerlaatste publieke optreden als koningin, op de plek waar zij in mei 1938, 75 jaar geleden, gedoopt werd en haar familie geschiedenis heeft gemaakt. En waar zij het digitale meesterstuk van de tentoonstelling verrast bekeek: de Oranjezaal, die letterlijk opgetild uit Huis ten Bosch in het hart van de Grote Kerk is neergedaald. Met haar toestemming voor de waarheidsgetrouwe replica van het gigantische origineel uit 1645: een panorama van maar liefst 31 schilderijen op ware grootte. Alles ter meerdere eer en glorie van haar roemruchte voorvader, de prins stadhouder Frederik Hendrik. Het is het middelpunt van de bijzondere terugkeer van Constantijn Huygens en zijn zoon Christiaan in de stad. Een eigentijds dubbelportret van twee Haagse gangmakers van de Gouden Eeuw. Met liefde en kennis uitgetekend , zodat de publieke herontdekking veel meer is dan een omsloten historisch verhaal. Niet alleen afgestoft, opgepoetst en uitgestald. Veel meer een inspiratiebron voor de kenners, bedenkers en makers om van de tentoonstelling een multimediale reflex te maken. Loop er maar

zijn ‘Principe van Huygens’ over de baanbrekende ontdekking van de beweging van het licht. De twee gastconservatoren Charlotte Lemmens en Vincent Icke zijn adepten van Christiaan Huygens, en hebben in zijn geest en met hun liefde en kennis een selectie gemaakt uit zijn tijdloze erfgoed. Naast baanbre-

‘Op Hofwijck hebben Constantijn en Christiaan gewoond en gewerkt. Je stapt er zo de Gouden Eeuw in’ kend astronoom en natuurkundige was hij uitvinder van het slingeruurwerk, de stoommachine en een buskruitmotor. Zijn toverlantaarn is weer in gebruik, evenals één van de in het oog springende uitvindingen van hem, de telescoop. Een model daarvan staat in de kerk opgesteld, om te zien hoe hij verklaarde dat de planeet Jupiter omgeven is door zeven ringen.

‘Constantijn, hij was dichter, componist, musicus, schilder, stedenbouwkundige, architect, diplomaat, spindoctor, ghostwriter en talenwonder’ doorheen, en je ontdekt het vanzelf: Constantijn en Christiaan Huygens als tijdgenoten. Zes open kiosken staan verspreid om de Oranjezaal heen, als op een wonderlijk eigentijds canon van de geschiedenis, die meer is dan vaderlands alleen. Ze vormen een mooie twee-eenheid: de Constantijnzaal en de Christiaanzaal. Het is ook en vooral een familieportret van het bloeiende gezinsbedrijf, de open universiteit van kunst en wetenschap. Met Constantijn als woordvoerder in het centrum van de macht. Met zijn enorme netwerk. Engeland veroveren met een vloot, eerste twitters, tuinen aanleggen als voorbodes voor de Keukenhof, wereldpoëzie schrijven over de wereld in de stad, waarmee het Oranjelied nu nog met gemak zou worden weggezongen. Daarnaast schilder, componist, en musicus. Hij kende zijn talen en verkende het Europa van zijn tijd. Hij was diplomaat en bestuurder. Een

Oud-minister Sybilla Dekker (voorzitter van de Huygenstentoonstelling) ontvangt koningin Beatrix in de gekopieerde Oranjezaal die is opgesteld in de Grote of Sint Jacobskerk. > Foto: Jurriaan Brobbel

‘spindoctor’. Hij liet een weg naar zee – de huidige Scheveningseweg – aanleggen en ontwierp de eerste stadstuinen. Hij bouwde zijn eigen huis, was ‘ontdekker’ van Rembrandt en bevriend met Spinoza. Kortom een wereld-Hagenaar. Talenwonder Dat Constantijn voor alles een dichter was, daarover kan Ad Leerintveld meepraten. Met enthousiasme, want hij is al vele jaren een geletterde expert. Als conservator van

een immense nalatenschap in de Koninklijke Bibliotheek kent hij het handschrift en de stem van Constantijn Huygens en zijn weerklank tot op de dag van vandaag. Net als Peter van der Ploeg, de directeur van het Huygensmuseum Hofwijck. Zij zijn de betrokken gastconservatoren en inrichters van de Constantijn Zaal. “Een talenwonder, een stadsdichter, hofzanger, redenaar, een Europese Hagenaar, die de Papestraat om de hoek, het Voorhout en het Binnenhof bezong en de Doge van Venetië

in het Italiaans toesprak. En ghostwriter van de prins”. Letterlijk in het voetspoor van zijn vader heeft Christiaan Huygens zijn eigen zaal in de Grote Kerk. Een kiosk als een ‘Muur van Veelheid’ . Uit de onuitputtelijke bron van een bijzonder kind, dat onder de hoede van zijn vader uitgroeide tot één van de grootste geleerden van Europa. Hij was als uitvinder en wetenschapper in het buitenland even beroemd als in eigen land, vanwege zijn ontdekking van de maan Titan,

Lofzangen Het reflecteert allemaal in de Grote Kerk. Als een digitaal perpetuum mobile. Van de Gouden Eeuw naar die van nu. En het bijzondere is dat ook buiten de geest vader en zoon Huygens waait. In de bundel Stemmen van Den Haag, met een gelijknamige ode aan Constantijn van Frans Bom en Ilja Leonard Pfeijffer. De twee vrienden, schrijver en dichter, hebben de lofzangen op Den Haag in het Latijn in herkenbare vitale poëzie omgezet. Ze toeren met hun tribuut declamerend door de stad. Net zoals een speciale Ooievaart richting Hofwijck toert, het buitenhuis van de familie Huygens, waar het gelijknamige museum staat. Het is voor de gelegenheid geheel vernieuwd en wordt heropend op 25 april, door – hoe kan het anders – de astronaut André Kuipers. Directeur Peter van der Ploeg: “Om een compleet beeld van de familie Huygens te krijgen moet je Hofwijck én de Grote Kerk bezoeken. Op Hofwijck hebben Constantijn en Christiaan gewoond en gewerkt. Je stapt er zo de Gouden Eeuw in”. En dat Google een Huygens netwerk is, ontdekt iedereen. Klik de naam Constantijn in en binnen 0,13 seconden heb je 309.000 resultaten. Dat begrijp je. Ook dat Christiaan zijn vader overtreft, met de snelheid van het licht: in 0,18 seconden ruim een miljoen, om precies te zijn 1.200.000 resultaten van het Haagse wonderkind. Zo’n wonderkind zit woensdagmiddag achter het orgel in de Grote Kerk, Hij heet Arbores, zou ook al wat betreft zijn naam, uit de Gouden Eeuw kunnen zijn. Een jongen van vijftien die op zijn dertiende het gymnasium afsloot met een werkstuk over kwantummechanica, nu in Delft natuurkunde studeert, componeert en produceert. Achter zijn naam Arbores schuilt ook de beste DJ van het moment. Hij mengt zijn wereldmuziek op het orgel en speelt de sterren van Christiaan van de hemel. De koningin kijkt niet alleen haar ogen uit. Ze spitst ook haar oren.

KONINKLIJK VOORDEEL!

GRATIS QUOOKER bij aankoop van keuken t.w.v. € 5000,-* G REEPLOOS | LANDELIJK | MODERN | DESIGN | HANDGEMAAKT

Nu 2.395,-*

Nu 4.998,-*

met gratis vaatwasser.

Incl. alle apparatuur Zoetermeer | Coppeliaschouw 8 (Woonhart) | Tel 079 - 33 00 900 Den Haag | Theresiastraat 168 - 178 | Tel 070 - 38 35 010 [email protected] | www.wimvanderham.nl

** Vraag naar de actievoorwaarden. Aanbiedingen zijn geldig tot 2 weken na verspreiding, gelden alleen op volledige keukens, niet voor lopende orders en niet in combinatie met andere aanbiedingen.

19

sport<

Vrijdag 26 april 2013 > Den Haag Centraal

Top 10 fraaiste tenues uit het Haagse amateurvoetbal

‘Witte kousen hebben een streepje voor’ Wie goed gekleed het veld betreedt, staat al met 1-0 voor. Maar wat als je club speelt in een tenue waarvoor je om naar te kijken bijna een zonnebril moet opzetten? Of het kledingmerk en de sponsor er zo veel tierelantijnen op aanbrachten dat het lijkt alsof je in een LSD-trip bent beland? Gelukkig zijn er in het Haagse amateurvoetbal ook goede voorbeelden. Soms zelfs hele goede. Dit zijn de tien beste. Door Martin van Zaanen

1 HBS Fraai van bijzonderheid, de uitrusting van Houdt Braef Stant. Maar heten De Kraaien nu naar hun tenue of is hun tenue ooit aan hun bijnaam aangepast? Het verhaal zit zo: Aanvankelijk speelden ze op het Malieveld (toen nog: Maliebaan) in een wit shirt met brede rode baan op borst en rug, en een zwarte broek. Toen vertrokken ze naar een terrein bij Hoeve Hanenburg aan de Beeklaan. Kortstondig, want in het najaar van 1900 verhuisde HBS naar de Valkenboslaan. Daar lag zo’n blubberveld dat de spelers altijd zwart van het veld kwamen, zo zwart als kraaien. De tenues waren amper nog schoon te krijgen. Zo ontstond niet alleen de bijnaam, maar viel ook de (praktische) beslissing om geheel in het zwart te gaan spelen. Wel nog met een dunne verticale rood-witte baan – bijna een sjerp – eroverheen. Klassiek én apart. Nu zijn er meer Haagse clubs die over een klassieke en aparte combinatie beschikken. Maar dé reden dat de zondag topklasser in deze lijst op 1 staat, moeten we laag bij de grond zoeken. De kousen. Zwart met daarboven een rood-wit geblokte bies, prachtig. 2 Te Werve Wit shirt met groene horizontale strepen, witte broek. Het Celtic-tenue. Dat was al bijzonder, maar lijkt sinds de overwinning in de Champions League op FC Barcelona en de tranen van hartstochtelijk fan Rod Stewart nog magischer te zijn geworden. Groen is een prima voetbalshirtkleur, al dient zich al snel de vraag aan wat dan de tweede kleur moet zijn. Zwart? Hm ... sorry DUNO; dat komt er niet bij in de buurt. Het zal dan ook geen toeval zijn dat SVV Scheveningen tegenwoordig een flinke hoeveelheid wit in het shirt draagt. 3 H.V. & C.V. Quick De zondag hoofdklasser draagt een tikje hanig shirt, zo met dat kekke kraagje. Wat prima past bij De Haantjes van Nieuw-Hanenburg. Ook heeft het iets rugbyshirt-achtigs. Hoewel trainer Frans Danen niet houdt van rugby-achtig spel, maar juist van technisch hakkie-tikkie voetbal, schuilt ook daar iets van logica in. In de keuze van de naam waren de oprichters in 1896 niet origineel, er waren al meer verenigingen die zo heetten. De keuze voor de clubkleuren was dat wel. Mari-

Een duel tussen HVV (verticaal geel-zwart gestreept van De Koninklijke uit 1883) en VUC (wit en zwart leidde tot een grappige bijnaam: de pinguïns). >Foto: Creative Images

neblauw (kleur van trouw)  plus wit (symbolisch voor onbezoedeld) blijft bijzonder. 4 HVV Laakkwartier Rood-zwart, een combinatie waar onder meer wijlen VV Paraat en DEVJO ook in speelden. Alleen koos Laakkwartier voor een geblokte variant. Wat nog steeds zorgt voor een onverzettelijke uitstraling. Uitstekende keuze destijds aan de Jan van Beersstraat; het leverde hen ruim 90 jaar later ook zo maar een vierde plaats in deze lijst op. 5 Quick Steps Verticaal rood-wit gestreept shirt, blauwe broek. De kenner roept meteen: Atlético Madrid! Één van de stoerste clubs ter wereld. Voor de rest houdt iedere vergelijking tussen Los Colchoneros (de matrassenmakers) van Estadio Vicente Calderón en de Tricolores van de Nijkerklaan wel op. Maar wat lopen de Quick Steppers er patent bij, niks meer aan doen. 6 Koninklijke Haagsche C & VV Verticaal geel-zwart gestreept. Een shirt waar ook RAS en Wilhelmus in voetballen. Maar zowel aan de Albardastraat als de Groene Zoom kan men niet tippen aan De Koninklijke uit 1883. Vanwege de gouden ster op het shirt. Dat ziet er kek uit, maar is daar alleen niet ter illustratie aangebracht. Maar vanwege maar liefst tien landskampioenschappen. Sierd de Vos zou zeggen: koekoek!

7 VUC Wit en zwart; hm, meestal een beetje een tweetal van vlees noch vis (denk Die Haghe; denk wijlen TONEGIDO). Maar Voorwaarts Utile-Dulci Combinatie draagt er wel een erg mooie klassieke uitvoering van. Dat in hun geval ook nog eens tot een grappige bijnaam leidde: de Pinguïns.  En wat zijn de kousen fraai horizontaal gestreept. 8 HSV Celeritas Al sinds 1907 apart in dat geel en rood. Wat direct doet denken aan Go Ahead Eagles. Al zijn de strepen van Celeritas smaller en dragen de bewoners van de Leyweg een zwarte broek. Inderdaad, net als de uitmonstering van KV Mechelen, waar Hagenaar Aad de Mos ooit zo succesvol was.

Top 5 historische favorieten

1 De Flamingo’s De Rijswijkers hadden lef; die kozen bij de oprichting lekker voor het tenue van het Londense Arsenal.

2 VIOS Wit shirt, groene baan, zwarte broek, groen-wit geblokte kousen. Dat was nou een voetbaluitrusting met uitstraling!

niet alleen op Filmstad, zagen er ook als filmsterren uit. 4 ADO amateurs DSO laat zien hoe je met rood & groen ook gruwelijk de mist kan ingaan. De ADO amateurs waren een voetballend eerbetoon aan het oorspronkelijke tenue. 5 SV’35 Wit shirt, witte broek, rode kousen met witte bies. Plus een sierlijk embleem dat ook zo maar een Middeleeuws familiewapen had kunnen zijn.

9 Duindorp SV Wit en blauw vormen op zich geen bijzondere combi, al komt die ook weer niet zo heel veel voor. Één ding hebben ze aan de Houtrustweg ieder geval goed begrepen: witte kousen. De grote Ruud Gullit zei het al: ‘Witte kousen hebben een streepje voor.’

3 Azzurri Die gasten liepen er in dat Italiaanse azuurblauw glamoureus bij. Speelden

10 RKSV Graaf Willem II VAC Geelgroen gestreept shirt en dito kousen, zwarte broek. Daarnaast een schilderachtig embleem met een ten strijde trekkende ridder te paard en clubs met een schilderachtig embleem met een ten strijde trekkende ridder te paard kunnen bij ons wel een potje breken.

1 SV Bohemen Paars. En dan ook nog een kleur paars dat je zei: ‘Bah’. En nog een keer: ‘Bah.’

Top 3 ‘deed pijn aan je ogen’ 2 HSV Oranje Blauw Hoe iemand ooit dacht dat die twee kleuren mooi zouden combineren; een raadsel. 3 DORR Droeg vooral begin jaren negentig een tenue als een LSD-trip in groen & wit.

Mijn naaste Vijverberg, jouw welving is mijn slib. Zoals ter wereld kwam de vrouw uit Adams rib, Ben jij met keizersnee gedolven uit mijn schoot. Voor even leek die wond jouw leven en mijn dood Tot opgeleefd ik nu weer leven mag voor twee. Want zie hoe in mijn koele, vlakke spiegelzee Verkwikt het groen herleeft van al die ijle bomen

huygens rond de

Die dorstend op jouw berg de hitte niet ontkomen. Zo legt aan ieder kind mijn vijver helder uit

hofvijver

Dat vivere in Latijn in Hollands leven luidt.

Haags Historisch Museum www.haagshistorischmuseum.nl

IKKS WOMEN - N OOR D EIN D E 8, D EN H AAG - TE L. 0 7 0 4 2 7 3 5 0 4 IKKS JUNIOR - N OORD EIN D E 12, D EN H AAG - TE L. 0 7 0 3 6 2 4 3 3 1

combiticket

€10

inclusief huygens wandeling & catalogus. verkrijgbaar in de musea.

Museum Bredius www.museumbredius.nl

25 april – 8 september

De Koninklijke Schouwburg Den Haag bedankt Koningin Beatrix en wenst Koning Willem Alexander en Koningin Maxima veel geluk!

Korte Voorhout 3, 2511 CW Den Haag. 0900 - 345 67 89 (10cpm)

21

sport<

Vrijdag 26 april 2013 > Den Haag Centraal

Doelman Sam van der Ven is vol zelfvertrouwen

‘We gaan echt niet degraderen’ In de Rabo Hoofdklasse hockey is het voor HGC momenteel alarmfase rood. De Wassenaarse hockeyers moeten vrezen voor het spelen in de play-outs. De laatste twee duels in de reguliere competitie moet HGC doelman Sam van der Ven (23) meer dan paraat staan. Door Ronald Mooiman

“Ik vind het moeilijk te verklaren dat het zo slecht gaat momenteel”, vertelt de Hagenaar die eveneens deel uit maakt van de trainingsgroep van het Nederlands herenhockey-elftal, vlak na de training. “We hebben natuurlijk veel last van verschillende blessures bij bepalende spelers gehad, dat werkt niet mee. Maar zelfs zonder deze jongens hebben we op het moment gewoon een goed team. Dus waarom het er niet uitkomt ..., ik heb er geen verklaring voor”. Voor het volgende seizoen werd Dirk Loots, de trainer die ruim een seizoen geleden de club naar Europees succes leidde, aangesteld als vervanger van Alex Verga. Het was Verga niet gegeven om het lopende seizoen af te maken. Zijn taken werden overgenomen door assistent Van ’t Land en 261-voudig international Marc Delissen. “Ik vind het erg jammer dat Alex weg is”, vervolgt Van der Ven met enige spijt in zijn stem. “Alex is een hele fij-

HGC-doelman Sam van der Ven stijlvol in actie. >Foto: Haagsetopsport.nl/ John van der Sande

ne man namelijk. We voelen ons met het hele team verantwoordelijk voor zijn vertrek. Het ligt nu echt bij ons, de spelers, om het tij te keren. Iedereen beseft dat het nu moet gebeuren”. Voor Sam van der Ven zelf moet het slechte presteren van zijn club in schril contrast staan met zijn eigen prestaties dat hem bracht tot het voorportaal van Oranje. “Voor mezelf is dit een gemengd seizoen. Voor de winter was ik niet tevreden met mijn spel. Ik

merkte dat ik minder scherp was en mijn vertrouwen een beetje weg was. Maar na de winter heb ik het goed opgepakt en ik ben nu wel weer tevreden over mijn eigen spel. Ik heb veel te danken aan Martijn Drijver, mijn keeperstrainer bij HGC”. Icoon Voor Van der Ven was het niet gemakkelijk om HGC icoon Guus Vogels in het doel op te volgen. “Dat vond ik in

het begin ook wel. Maar mijn eerste jaar ging prima, dus op een gegeven moment had ik daar niet zo’n last meer van. Het feit dat ik nu derde keeper in de oranje selectie ben, geeft me ook een goed gevoel. Lekker veel meetrainen en veel trainingsuren maken. Ik zit bij Oranje in de trainingsgroep, zit wel eens op de bank bij oefenwedstrijden, maar heb nog geen officiële interland gespeeld. In Jaap Stockmann en Pirmin Blaak heb ik twee goede keepers voor me. Ik heb nog veel te leren. Keepen houdt meer in dan alleen ballen stoppen. Je bent de leider van de verdediging. Je stuurt en coacht en probeert altijd er voor te zorgen dat ze op de juiste plek staan en ze scherp houdt. Om eerlijk te zijn is dit juist één van mijn aandachtspuntjes, maar ik ben er goed mee aan het werk en dat gaat steeds beter”. De student Media en Entertainment aan de Hogeschool InHolland hoopt ook volgend seizoen in de Hoofdklasse te mogen spelen. “Ik heb zeker vertrouwen in een goede afloop. Er zijn nog twee wedstrijden waar zes punten zijn te verdelen. En we gaan er vol voor! Zondag bij Oranje Zwart is niet makkelijk nee, maar we gaan er helemaal voor en wie weet wat voor gekke dingen er dan kunnen gebeuren. Thuis tegen Pinoké denk ik dat we een goede kans hebben. Het zal niet gaan gebeuren dat we gaan degraderen”.

Albersen zet zich in voor het goede doel

‘Met de 8.200 euro ben ik bijna halverwege’ wel heb geleerd is dat je met gewoon doen best veel kan bereiken. Ik heb ontzettend veel mensen en bedrijven benaderd. Je krijgt veel afwijzingen, maar ook veel mensen zijn wel bereid iets te doen of te helpen. Dat geeft een enorm goed gevoel, niet zozeer voor jezelf maar omdat je weet dat je hiermee anderen helpt. Ik heb de lat hoog gelegd door te zeggen

Robin Albersen (30) is een Rijswijkse sportliefhebber. Regelmatig slaat hij een shuttle bij eredivisionist DKC. Als recreant. Ooit was hij manager van de Haagse badmintonclub tot hij de overstap maakte naar het Wateringse Velo. Inmiddels is hij terug bij DKC en houdt hij zich met meer zaken bezig dan alleen badminton. Door Ronald Mooiman

“Ik had al jaren het idee om eens een goed doel te gaan helpen”, vertelt Albersen terwijl hij op de televisie het duel tussen Bayern München en Barcelona bekijkt. “Maar ja, waar begin je en wie ga je helpen? Het is jaren bij een idee gebleven. Tot ik een concert bijwoonde van Glennis Grace in het teken van de stichting ‘Stop Kindermisbruik’. Kort daarvoor had ik een documentaire gezien over het leed van die kinderen. Toen was het voor mij duidelijk, ik wil helpen die kinderen een betere toekomst te geven, het is tijd voor actie”. Niet toevallig ook de naam van de blog van Albersen, www.tijdvooractie.wordpress. “Het concert was op 19 juli 2011. Daarna heb ik in mijn vakantie een actieplan geschreven. Ik heb het toen besproken met de stichting en alles goed voorbereid. Tijd voor Actie is mijn initiatief om voor de stichting geld op te halen, geheel zelf opgezet. Mijn doelstelling is om € 20.000,– op te halen en dat doe ik door het vragen van donaties, het organiseren van evenementen en veilingen”. Om ruchtbaarheid te geven aan dit goede doel, maakt de gemotiveerde Rijswijker gebruik van zijn grote netwerk in de sport. “Bekende sporters proberen mij daarbij te helpen. Ik heb bijvoorbeeld een hockeystick van Teun de Nooijer en een badmintonracket van Eric Pang. Van wielrenner Robert Gesink heb ik een shirt gekregen. Topboksters Mari-

Kinderprostitutie Stichting Stop Kindermisbruik geeft prioriteit aan de strijd tegen kinderprostitutie en helpt meisjes uit de prostitutie te ontsnappen. Om dit te bereiken steunt Stop Kindermisbruik diverse lokale partnerorganisaties in Azië, maar ook in Brazilië, Moldavië, Kameroen en Nederland is de stichting actief. Deze lokale organisaties bevrijden, samen met de politie, meisjes uit bordelen en/ of vangen meisjes op die in de prostitutie gezeten hebben of een hoog risico lopen om in de prostitutie te belanden. Hierdoor kunnen deze meisjes werken aan een nieuwe toekomst.

Robin Albersen. >Foto: PR

chelle de Jong en Nouchka Fontijn zetten zich ook in voor Tijd voor Actie. Net als de topbadmintonners van VELO en de nationale badmintonselectie. Maar daar blijft het niet bij. Statiegeldacties Ik heb vrienden, familie en bedrijven benaderd om te helpen om een donatie te doen. Daarnaast heb ik heel veel supermarkten benaderd met het verzoek statiegeldacties te houden voor mij. Daar hebben meerdere supermarkten aan meegedaan”. Terwijl Barcelona liefhebber Albersen tot zijn grote schrik de Duitsers Barcelona in-

middels op een 2-0 achterstand ziet zetten, verklapt Albersen de tussenstand van zijn actie. “De teller staat nu op 8.200 euro. Bijna halverwege dus. In december komt er een groot evenement met de Snijdersschool uit Rijswijk. Met de veiling van diverse artikelen komen er zo maar weer honderden euro’s bij, en ik blijf supermarkten strikken voor statiegeldacties. Ik ga proberen een shirt van Wesley Sneijder te krijgen zodat men via mijn site daarop kan bieden”. Men kan naam en bedrag achterlaten bij het bericht/item dat geveild wordt via www. justgiving.nl/tijd-voor-actie. “Wat ik

20.000 euro te halen. Ik blijf naar dat bedrag kijken en zolang ik er niet ben, blijf ik er keihard voor werken. In het begin had ik een groot bereik. Nu heb ik al heel veel mensen gehad die geholpen hebben dus wordt het moeilijker om iets voor elkaar te krijgen. Je kunt ook niet van mensen verlangen dat ze wéér iets doneren, dus ik moet creatief zijn om toch mijn doel te halen. Een klein beetje toppsort zeg maar”, besluit de projectleider bij een retailmanagementbureau. “Nee … al 4-0 voor Bayern. Het zit vanavond niet mee. Straks maar even een flinke borrel nemen”.

Chris

Laat je tanden zien!

Dat Luis Suarez een gezond stel tanden bezit, bewees hij al eerder toen hij als Ajacied tegenstander Ottman Bakkal in de nek beet. Dat leek een eenmalige hommage te zijn aan schrijver Bram Stoker, de bedenker van Dracula. Maar nu Suarez opnieuw zijn tanden in een tegenstander heeft gezet, moeten we die gedachte heroverwegen. Het slachtoffer was namelijk Chelsea-verdediger Branislav Ivanovic en dat is waarschijnlijk, op de grootgriezel Dani Alves na, de meest irritante verdediger die er op de velden rondloopt. Hij houdt zijn tegenstander voortdurend aan het shirtje vast, loopt tegen hem op en geeft hem irritante duwtjes, tikjes en klapjes, en dat allemaal als de bal niet in de buurt is en de arbitrage de andere kant op kijkt. En dan zijn er nog zijn talloze quasi onopzettelijke overtredingen bij tackles, slidings en luchtduels, waarbij Ivanovic telkens een fractie van een seconde te laat is en de aanvaller zogenaamd per ongeluk wordt geraakt. Vervolgens een ‘sorry scheids’-gebaartje, de getroffen opponent hoffelijk overeind helpen, om hem even later weer op dezelfde manier proberen te ontdoen van knieschijf, rib of adamsappel naar keuze. Suarez heeft er vast iets van gezegd tegen de scheidsrechter, maar die heeft vermoedelijk geantwoord dat hij niet zo moest zeuren. Dus was eigen rechter spelen de enige remedie. Niet in de vorm van een blinde trap, een elleboog, een rochel of een poging het scrotum van Ivanovic fijn te knijpen. Maar met iets originelers, iets met een bovengemiddelde attentiewaarde. Vraag is wat de gevolgen zijn. Niet zozeer voor de heetgebakerde Uruguayaan zelf, die vervroegd op zomerreces kan. Maar voor de miljoenen amateurvoetballers, ook in onze regio. Die doen namelijk altijd na wat ze op tv zien. Daarom lopen ze ook op voetbalschoenen in zielige zuurstokkleurtjes, juichen ze steeds krankzinniger en hebben ze geen idee wat respect betekent. Wordt bijten dus de nieuwe trend, ook bij de amateurs? Ja, want we zijn toe aan iets nieuws. Tackles op enkels en achillespezen, daar is de aardigheid vanaf. Ongeneeslijke ziektes eruit gooien – richting tegenstanders, arbitrage, publiek en eigen ploeggenoten –, ook daar is niets nieuws meer aan. Vechtpartijen, ach, wat moet je ermee. Maar bijten? Ja, dat zou het voetbal in de volle breedte best wel eens een nieuwe impuls kunnen geven. Gracias, Luis! Chris Willemsen

ZO. 28 APRIL

BOEKRELEASE: PUUR GELUL DO. 2 MEI

JOHN MURRY COUNTRY FOLK DO. 9 MEI

TRIBUTE2BOBMARLEY DO. 16 MEI

LA PEGATINA RUMBA SKA CUMBIA PRINSEGRACHT 12 DEN HAAG

WWW.PAARD.NL

PROGRAMMA V | NDT 1 Een avond met.... BESTEL NU UW Sol León & KAART EN! Paul Lightfoot NDT 1 sluit haar seizoen af met de wereldpremière van Programma V. Sol León & Paul Lightfoot lieten zich voor hun nieuwe choreografie inspireren door stijldansen en de dance halls van de jaren vijftig. Het publiek zit op het podium, een ovalen houten vloer, dicht op de dansers. Het bevindt zich als het ware in hun heiligdom. De dansers van NDT 1 nemen de toeschouwers mee op een artistieke ontdekkingsreis met dansstijlen uit diverse tijden en culturen.

fotograaf: Rahi Rezvani / danser: Silas Henriksen

Lightfoot heeft samen met Sol León gezorgd voor de meest hoogtepunten in de recente geschiedenis van het Nederlands Dans Theater. DE TELEGRAAF

WWW.NDT.NL VOLG ONS

SPEELDATA 2013 Lucent Danstheater Den Haag Mei 9 | 10 | 11 | 30 |31 Juni 1

laatste kans in Den Haag!

EugEnE O’nEill

strange interluDe **** **** **** NRC Volkskrant Theaterkrant Regie Johan Doesburg Met Ariane Schluter, Jappe Claes, Mark Rietman, Dries Vanhegen, Nettie Blanken, Hans Croiset, Kay Greidanus en Barbara Sloesen Koninklijke Schouwburg ma 13, di 14 & wo 15 mei 19.00u

Reserveer nu! ks.nl of 0900 3456789

nationaletoneel.nl

(10 cpm)

23

varia<

Vrijdag 26 april 2013 > Den Haag Centraal

stadsgroen

Japanse tuin viert eeuwfeest

Een ondernemende barones Dit jaar is het jaar van de Haagse jubilea. Naast het 200-jarig bestaan van het Koninkrijk der Nederlanden, de 150ste geboortedag van Louis Couperus en een honderd jaar oud Vredespaleis viert ook de Japanse tuin in Clingendael haar eeuwfeest. Hier en daar wordt echter gefluisterd dat deze fraaie tuin, aangelegd door barones Marguerite van Brienen (1871-1939), zo maar eens een paar jaar ouder zou kunnen zijn.

Er worden jaarlijks tientallen, misschien wel bijna honderd tuin-, moes-, groen-, doe- en snoeiboeken geschreven en uitgebracht. Massaal vinden ze hun weg naar de planken van een al dan niet virtuele boekhandel. De piek ligt in het voorjaar en het meest favoriete onderwerp van dit genre is al een paar jaar: moestuinieren.

Door Wendy Hendriksen

Ariën Tuin, sinds jaar en dag groenbeheerder van het stadsdeel Haagse Hout waar de Japanse tuin deel van uitmaakt, licht toe: “Marguerite Mary, barones Van Brienen van de Groote Lindt kreeg na het overlijden van haar vader het levenslange vruchtgebruik van Clingendael. Ze was dol op het grote landgoed en nam er speciaal een rentmeester met groene vingers voor in dienst. De adel reisde graag en veel in het fin de siècle en ook freule Daisy, zoals de ongehuwde barones in de wandelgangen werd genoemd, toonde zich reislustig. Tijdens een bezoek aan het mystieke Japan raakte ze zo onder de indruk van de symbolieke tuinkunst dat ze lantaarns, een watervat, beeldjes en bruggetjes naar Den Haag liet verschepen. Ze bleek de sfeer en signatuur van de kunst zo nauwgezet te hebben bestudeerd dat ze op Clingendael haar eigen Japanse tuin wist te creëren”. Er zijn maar weinig tekeningen of andere paperassen met betrekking tot de totstandkoming van de tuin bewaard gebleven. Ariën Tuin: “We hebben in 2008 het theepaviljoen opgeknapt en nieuwe ‘shojis’, schuifpanelen van rasterwerk en transparant papier in Japan laten maken. Toen we vervolgens enige delen van de constructie van het paviljoen vervingen, deden we een geweldige ontdekking. Een timmerman, ene H. van Duyn, bleek ooit in de nok een datum te hebben geschreven: ‘9 July 1913’. We hebben, bij gebrek aan meer informatie, deze magnifieke vondst omarmd en vieren daarom in 2013 het 100-jarig bestaan”. Schildpad Wie de Japanse tuin binnenloopt kan niet anders dan beamen: hier heerst een ontroerend serene sfeer. Zo eentje die de bezoeker een lichte aandrang tot overpeinzing geeft. Dat begint al bij het smalle toegangspad waarlangs op onregelmatige afstand hoge bomen staan. Het voert de wandelaar naar het

De moestuin van Máxima

>Foto: Haags Bureau

punt waar de waterpartij bedaard haar omgeving spiegelt. Dan wordt het oog getrokken naar het eilandje dat de vorm heeft van een schildpad, een symbool van ‘lang leven’. Nog meer symboliek is te vinden in voet van Freule Daisy’s ingetogen lantaarntjes, en in de aardbrug, die het intieme tableau bekelmtoont. De pracht aan exotisch ogende planten boven een weelde van mos (koku, in het Japans) vervolmaakt het plaatje. Japonaiserie In 2009 vond er een bijzondere plechtigheid plaats in de tuin. In het kader van 400 jaar Nederlands-Japanse handelsbetrekkingen kwam Masao Sone, de Japanse landschapsarchitect die ondermeer de tuinen van de Ten Ryetempel in Kyoto onderhoudt, onder meer de Thujopsis, een groep Chamaecyparis, de Japanse esdoorns en Juniperussen op Japanse wijze, – lees: luchtig – snoeien. Ook werd er een authentieke theeceremonie gehouden, georganiseerd door de theemeester Matsura en de gemeente Den Haag. Een theegroep, bestaande uit dertig Japanners in klederdracht, begeleidde dit ritueel dat zelden buiten Japan plaatsvindt. Ariën Tuin: “Dat deze eeuwenoude ceremonie hier heeft plaatsgevonden is uitzonderlijk. Dit is een Japans gerelateerde tuin, hij is immers niet door een Japanner aangelegd. Officieel wordt zo’n tuin Japonaiserie genoemd. De sfeer die freule Daisy honderd jaar geleden wist te creëren en die de gemeente Den Haag nu al bijna zestig jaar weet te behouden is ech-

ter zo waarachtig dat de vele Japanse gasten die wij hier mogen ontvangen, niet zelden reageren met: dit voelt als thuis”. Festival Op zaterdag 27 april 2013 vindt er een Japans Festival plaats, met diverse demonstraties van trommelaars, bonsai verzorging en ikebana. Ook worden er dansoptredens, lezingen en rondleidingen georganiseerd. De Japanse tuin is in 2013 geopend van 27 april tot en met 9 juni en van 14 tot en met 27 oktober. De toegang is gratis. Landgoed Clingendael, waar de tuin deel van uitmaakt, is het hele jaar door toegankelijk. De hoofdingang ligt aan de Wassenaarseweg.

Laten we eerlijk zijn. De meeste tuinboeken zijn overbodig. Maar er zijn er ook een paar die zowel informatief als prachtig verzorgd zijn, en heel af en toe zit er zelfs een verfrissend exemplaar bij. Het boek dat Michelle Obama vorig jaar schreef, is er zo één. Het onderwerp van het geschrift heeft alles te maken met haar strijd tegen één van Amerika’s belangrijkste volksziekten: obesitas. De campagne leek in eerste instantie een onbegonnen zaak, maar inmiddels staan de talkshows, tijdschriften, organisaties en scholen in de rij om met mevrouw Obama te praten over verse groenten en het starten van een eigen moestuin. Want haar boek gaat over het eerste jaar dat zij een dergelijke tuin begon. Op het gazon van het Witte Huis! De Amerikanen moeten nodig van de bank af, hup, bewegen, de moestuin in. Spitten, graven, wieden, pluk-

ken en gezonder eten. Zwartkijkers zullen deze missie om van Amerika één grote volkstuin te maken, kunnen zien als een stap terug. Naar de tijd dat de arbeider een eigen tuintje nodig had om te overleven. Maar dat is te cynisch: de volkstuin sluit juist aan bij de moderne, post-industriële trend om bewuster na te denken over wat je eet, het maken van gezondere keuzes en de trend om voedsel weer van lokale producenten te betrekken. En als dat het tij van de vervetting van deze generatie kan keren, heeft Michelle Obama met een relatief eenvoudig plan het geheime wapen gevonden. Heeft onze eigen first lady, Koningin Maxima al een moestuin bij Villa Eikenhorst? Of zal ze er een gaan aanleggen bij Huis Ten Bosch, na de verhuizing? Dat ze met een tekening, wat piketjes en een stuk touw naar buiten loopt en roept: ‘Dit lijkt mij een prachtige plek!’ en vervolgens een nationaal gezondheidsplan bedenkt dat zo praktisch is, dat we binnenkort allemaal zwarte nagels en eelt op de handen hebben, vijf kilo lichter zijn en heel gezond eten bovendien? Wendy Hendriksen >Meer columns en een boek op www.wendyhendriksen.nl

Voor de Japanse tuin haar poorten weer opent zal Ariën Tuin met zijn team nog de nodige uren aan onderhoud besteden. “Er gaat veel werk in het ‘bijhouden’ van het mos zitten. Er mag geen gevallen blad op liggen en ook zaden moeten worden verwijderd, anders gaan ze kiemen. Monnikenwerk, zeg ik altijd. Maar wel heel fijn monnikenwerk”. Onder de grote Lindeboom die halverwege het landhuis en de ingang van de Japanse tuin staat, liggen de lievelingetjes van de barones begraven. Op de zerkjes van de hondjes staat te lezen: Monty, Little Billy, Peter, Miss Wu en ‘My beautiful playful Sonnie, killed by a motor 30-07-1921’. Met dank aan: Joost Gieskes

27 april 2013 is het publiek welkom op de Stadslandbouwdag. In Eetbaar Park I in Zuiderpark, Eetbaar Park II Nut & Genoegen en de Proeftuin Madestein. Van 12-17 uur.

Campus, de Haagse Hogeschool, InHolland en het Institute of Social Studies aan de Mauritskade (onderdeel van de Erasmus Universiteit) in een soort van ‘studentensociety’ bij elkaar te brengen. Op Den Haag komen regelmatig ‘high influentials’ af zoals topjuristen, politici en wetenschappers. In een ritme van eens in de drie maanden wordt een ‘worldclass’ gegeven. De sprekers moeten reflecteren op ‘vrede en recht’ en geven een kijkje achter de schermen van hun carrière. Het betreft zo’n honderd studenten die als ‘the best and the brightest’ geselecteerd zijn door hun eigen instelling. Goed voor hun cv. Mooi meegenomen ook wanneer zij als trotse Haagse ‘ambassadeurs’ na hun studie de wijde wereld intrekken. Uiteraard wordt een alumni-netwerk opgezet door het organiserende Haagse Brugteam van studenten, vrijwilligers, expats en ambtenaren. Dit is een schoolvoorbeeld van ‘public

diplomacy’ oftewel maatschappelijke outreach. Dat past bij deze wereld want studenten groeien in snel toenemende mate op in een transnationale wereld. Ik denk aan de beroemde uitspraak van president Obama, eigenlijk zijn lijfspreuk: ‘Ieder maatschappelijk probleem van enige importantie van welke aard dan ook is per definitie transnationaal en kan alleen door internationale samenwerking worden opgelost.’ De spijker zo op z’n kop! Geweldig! Zelden ben ik het zo met een politicus eens. Weg met de schuttingen: tussen landen, steden, universiteiten en dus in feite mensen. Het hart van ons stedelijk profiel is het internationaal recht dat ook overal doorheen breekt en voor iedereen in de wereld geldt. De ‘Worldclass The Hague’ moest hier dus wel geboren worden. Als een bevalling die vanzelf op gang kwam. Burgemeester Van Aartsen was vo-

internationaal

‘Worldclass The Hague’ van start gegaan ‘We gaan iets nieuws beginnen’, zei ooit een KNVB-voorzitter toen hij een nieuw initiatief aankondigde. Die woorden speelden door mijn hoofd toen afgelopen donderdag op de Haagse Campus de eerste ‘Worldclass’ van start ging. Dat KNVB media-project kwam nooit echt van de grond maar de ‘Worldclass’ zal een succes worden. Waarom? Omdat het bij onze stad en bij deze tijd past. Het is toekomstgericht. Den Haag is sinds een paar jaren een echte studentenstad. Toch zie ik menig lezer nu met gefronste wenkbrauwen.

Studentenstad? Jazeker, alleen al op de Haagse Hogeschool, ‘university for applied sciences’, zitten 23.000 studenten: meer dan de Leidse Universiteit en de TU Delft tezamen. De Campus is een zelfstandige faculteit van de Universiteit Leiden. Steeds meer studies die gerelateerd kunnen worden aan ons vrede en recht-profiel worden aangeboden in Den Haag. Alles wat met internationaal recht, politicologie en bestuurskunde te maken heeft, hoort in feite hier. Idee van de ‘Worldclass’ is om gemotiveerde, excellente studenten van de

rige week de eerste spreker en voelde zich, zo merkte iedereen, als een vis in het water. De studenten stelden kritische vragen over de internationale politiek. Iemand vroeg hoe hij die toch zeker als minister van Buitenlandse Zaken over de hele wereld met al z’n brandhaarden had gereisd zo optimistisch kon blijven. Het was een mooi moment. Recht vanuit het hart antwoordde hij: ‘Ook door jullie blijf ik optimistisch. Mensen kunnen veranderingen teweeg brengen en daar gaan jullie ook voor zorgen. Neem het Internationaal Strafhof. Dat is er niet gekomen door regeringen maar door actiegroepen, ngo’s, vaak ook jongeren die tegen onrecht opstaan.’ Het werd stil in de zaal. Een prachtig, inspirerend einde van een eerste ‘Worldclass’. Willem Post Amerika-deskundige

24>society

Den Haag Centraal > Vrijdag 26 april 2013



vilan, renate & de residentie

Een ongewone verjaardag U kent Dikkie Dik ongetwijfeld. Al 35 jaar maakt deze dikke rode kater deel uit van de Nederlandse cultuur. Vele kindertjes groeiden ermee op, vele ouders lazen voor uit de Dikkie Dik-boeken. Dus dan heb je wat te vieren op je vijfendertigste. De nieuwbakken winkel Selexyz Verwijs tevens De Slegte nodigde iedereen op Facebook uit. Ballonnen, slingers, taart, overal bruiste het Dikkie Dik-gevoel. Weet u nog, die rellen in het Groningse Haren? Wij ook. Veiligheidshalve besloten we op tijd aanwezig te zijn, nog voor de grote massa zou binnenstormen. We waren de eerste gast. Daarom gingen we even verpozen op de wc. Op de deur hing een papier dat bezoekers dringend verzocht vanwege de aanhoudende rioolproblemen hier alléén een kleine boodschap te doen. Hoe dat moest qua binnenhouden, stond er niet bij. Evenmin werden van die handige zakjes verstrekt, waarmee de beschaafde hondenliefhebber de straat schoon weet te houden. Het evenement was achterin de winkel. Bij het café, dat vooral bestond uit lange tafels met goedkope harde stoelen. Boven de tafels hingen ledlampen die een schel licht naar beneden brandden. Aan de bar waren vele soorten koffie verkrijgbaar tegen best redelijke prijzen, maar u weet: koffie werkt laxerend. Om 12.00 uur begon het verjaardagsfeest. Er was nog geen kind te bekennen. Er stond een groene troon, waarvoor wat zitkubussen stonden. Naast de troon lagen boeken en ook een aantal goodiebags. Daarin bevond zich een kleurplaat, een papier dat tot kroon te vouwen was, een fleurig ingepakt koekje dat ongetwijfeld vol gluten en suikers zat en iets dat op een pakje appelsap leek. Pas om 12.14 uur zagen we het eerste kind. Een jongetje trad aan, samen met zijn vader. Beiden keken teleurgesteld toen ze de lege troon zagen. Ze liepen wat rond in de winkel, bekeken de boeken van Dolfje Weerwolfje en bleven hopen op een plotseling uitbarstend feest. Dat deden de oudere ooms ook, waarvan we er enkele ontwaarden. Mannen van een zekere leeftijd, die met hun rugzak en fototoestel geen prettige aanblik bieden in deze duistere tijden. Het tweede kind arriveerde om 12.19 uur. Ook een jongetje. Hij had drie vrouwen bij zich. Oma, moeder en waarschijnlijk een zusje van moeder. Ook dit kwartet keek diep teleurgesteld. De goodiebags boden enige compensatie, maar ook al kleur je met z’n vieren aan dezelfde plaat, een groepsproces is toch net iets minder leuk als je naar een geweldig verjaardagsfeest van Dikkie Dik denkt te gaan. We zagen nergens bij het personeel een gevoel van zorg ontstaan, of alarm. Een vriendelijk meisje ging op verzoek van de vrouwen eens bellen en wist toen te melden, dat het tegen 13.00 uur begon. De vrouwen keken elkaar aan, de jonge vader begon een kroon te vouwen. “Wil ik niet”, zei de zoon. Achter de bar was inmiddels een beeldschone jongeman aangetreden, die iets weg had

Het enthousiasme straalt er vanaf. > Foto's: Otto Snoek

Nou, wie krijgen we aan de Dikkie Dik? Niet dringen!

Je hebt snorren en snorren.

van Freddie Mercury. Hij – de jongeman – droeg een glorieuze snor in koloniale stijl, iets dat hij duidelijk normaal vond gezien zijn casual kledingstijl. Hopelijk is hij een trendsetter. Den Haag heeft meer snorren nodig. Meer kinderen verschenen niet, afgezien van een passerend meisje dat niets wilde, behalve naar huis. De jonge vader ging zelf op de troon voorlezen en dat deed hij goed. Mooi op toon, expressief en toch vriendelijk. Het jongetje van de drie vrouwen ging er vanzelf bij zitten om mee te kunnen luisteren. Een oudere oom maakte nogal veel foto’s. We voelden ons hart een beetje krimpen. Tegen 13.00 uur kwam de voorlees-

Hadden we daar maar alvast dat Koningslied gehad!

mevrouw aangehaast met in haar kielzog een meisje. Deze dochter trad op als demonstratiekind. De voorleesmevrouw – die niet werd voorgesteld – nam plaats met de dochter naast zich, sloeg een Dikkie Dik boek open en begon te lezen, terwijl ze af en toe vragen stelde aan de dochter. “Heb jij ook een schaap geaaid?” Zo moesten de twee jongetjes zien hoe leuk voorlezen kon zijn. Maar al met al was het eigenlijk te laat geworden om nog enig feestelijk gevoel te laten ontstaan, en zowel de jonge vader als de drie vrouwen besloten dat ze eens verder gingen, de stad in, het leven had bepaald meer te bieden. Vilan van de Loo