De maatschappelijke stage als onderdeel van burgerschapsvorming Jeroen Bron en Minke Bruning, 27 november 2014
27-11-2014
SLO projectgroep burgerschap; Jeroen Bron CPS Onderwijsontwikkeling en advies; Minke Bruning
Aanleidingen voor invoering • • • • •
• •
Nieuwe ideeën over burgerschap: van statisch naar dynamisch Doorgeschoten individualisering “ieder voor zich” Gebrek aan cohesie: “wat bindt de bewoners van dit land?” 'multiculturele drama' en angst voor radicalisering: burgerschap als alternatief vragen over nationale identiteit (bijv. presentatie rapport WRR door Maxima, invoering van de cultuur- historische canon) Manier om te benadrukken dat brede vorming belangrijk is, naast taal en rekenen erkenning van socialiserende taak van het onderwijs: onderwijs is ook opvoeden!
27-11-2014
SLO projectgroep burgerschap; Jeroen Bron
Beleid •
(2006) wet actief burgerschap en sociale integratie Het onderwijs: (1) gaat er mede van uit dat leerlingen opgroeien in een pluriforme samenleving, (2) is mede gericht op het bevorderen van actief burgerschap en sociale integratie, en (3) is er mede op gericht dat leerlingen kennis hebben van en kennismaken met verschillende achtergronden en culturen van leeftijdgenoten.
•
Toezichtkader Inspectie van het Onderwijs
27-11-2014
SLO projectgroep burgerschap; Jeroen Bron
Definities •
OR (2003) Minister (2005): ‘De bereidheid en het vermogen deel uit te maken van de gemeenschap en daar een actieve bijdrage aan te leveren.’
•
OR (2012) Jongeren leren functioneren, vanuit eigen idealen, waarden en normen, in een pluriforme, democratische samenleving, en bij hen het vermogen ontwikkelen aan deze samenleving een eigen bijdrage te (willen) leveren
27-11-2014
SLO projectgroep burgerschap; Jeroen Bron
Toezicht Inspectie Indicator 1 kwaliteitszorg: zegt de school wat ze doet en doet ze wat ze zegt?
Visie: expliciteren, delen Praktijk: verhelderen, uitlijnen, aanvullen
27-11-2014
SLO projectgroep burgerschap; Jeroen Bron
Toezicht inspectie (2) Indicator 2 invulling: • • • •
Sociale competenties Gerichtheid op Nederlandse samenleving Basiswaarden van democratische rechtstaat School als oefenplaats
27-11-2014
SLO projectgroep burgerschap; Jeroen Bron
Advies Onderwijsraad (augustus 2012) •
• •
•
Drie aanbevelingen: – (1) zet in op steun aan de scholen en leraren; – (2) stimuleer systematische kennisopbouw; en – (3) biedt scholen een inhoudelijk kompas Inhoudelijke kern wordt gevormd door democratie en identiteitsontwikkeling De raad stelt voor om in de kerndoelen een explicietere relatie met burgerschap te leggen door een aantal kerndoelen voor het primair, voortgezet en speciaal onderwijs te herformuleren. Leg relatie met maatschappelijke stage.
27-11-2014
SLO projectgroep burgerschap; Jeroen Bron
De plaats van burgerschap op school
basiskennis , vakken
projectmatig en vakoverstijgend
Contexten voor actief burgerschap
Schoolomgeving: wijk en samenleving
27-11-2014
SLO projectgroep burgerschap; Jeroen Bron
Schoolgemeenschap
27-11-2014
SLO projectgroep burgerschap; Jeroen Bron
Essentie wet burgerschap (toegevoegd aan al bestaande kerndoelen) • • • • •
Nadruk op basiswaarden en beginselen: gelijkwaardigheid, diversiteit, vrijheid van meningsuiting, rechtstaat, democratie; Activiteiten vormen toegevoegde waarde; De school is oefenplaats; Uitgaan van context school: populatie, visie, huidige aanbod; Inhoudelijke kern kan goed worden samengevat in 3 inhoudelijke domeinen: democratie, participatie en identiteit.
27-11-2014
SLO projectgroep burgerschap; Jeroen Bron
democratie
• • • • •
Omgaan met diversiteit, verschillende opvattingen en conflicten Sociale vaardigheden: luisteren, mening uiten, omgaan met kritiek, dialoog, discussie, debat Inspraak en beïnvloeding grondrechten (vrijheid v. meningsuiting, gelijkwaardigheid) Rechtstaat, parlementaire democratie
27-11-2014
SLO projectgroep burgerschap; Jeroen Bron
Participatie
•
•
•
Meedoen, meedenken in de klas, de school en daarbuiten Betrokken bij en verantwoordelijk voor (sociale, fysieke, emotionele) omgeving Soc. Competenties: rol in groepsproces, oplossingsgericht denken
3-12-2014
SLO projectgroep burgerschap; Jeroen Bron
identiteit • •
• •
27-11-2014
Wie ben ik, waar wil ik bij horen, waar wil ik me voor inzetten Referentiekader voor democratie en participatie Mensbeeld, maatschappijbeeld, levensbeschouwing Horen bij een groep: wederzijdse beïnvloeding
SLO projectgroep burgerschap; Jeroen Bron
Doel student
waarvoor wil de student zich inzetten?
Leerdoelen
welke leerdoelen houden daarmee verband?
Stageplaats
In wat voor instelling kan de student dit het beste leren?
Stage activiteit
Wat gaat de student in de stage doen?
Voorbereiding Wat moet de student vooraf gedaan en geleerd hebben ter voorbereiding? (gerelateerd aan leerervaringen, geen praktisch-logistieke zaken) Waar en met wie? (school, les, thuis, mentor, stagemakelaar, docent)
Reflectie
Reflectie richt zich op de gestelde doelen en de mate waarin die in activiteiten voor kwamen. Welke vorm heeft de reflectie (verslag, verhaal, foto's etc) Wie spelen daarbij een rol (docent, mentor, medestudenten, stageplek)
Maatschappelijke stage Maatschappelijke stage kan een manier zijn om aan burgerschapsvorming te werken (participatie, identiteit en democratie). Belangrijk: • Voorbereiding • Uitvoering • Reflectie Bieden jullie nu Maatschappelijke stages aan? 27-11-2014
Maatschappelijke stage landelijk beleid
Wettelijk verplichte Maatschappelijke Stage afgeschaft per
schooljaar 2015-2016
• • • • •
Tot die tijd loopt de financiering gewoon door Financiering voor de MaS wordt ingetrokken per 2015-2016 voor scholen, per 2015 voor gemeentes
Mas wordt keuzevak Mas blijft onderwijstijd ( max 30 uur) Bij 30 uur vermelding op cijferlijst diploma
27-11-2014
Consequenties landelijk beleid Komende tijd zoeken naar nieuwe vormen Mas. Gebruik
ervaringen en creativiteit! Actie op verschillende terreinen: • Scholen • Organisaties • Gemeentes– makelaar
En zoeken naar nieuwe samenwerkingsvormen! 27-11-2014
Scholen Landelijk: veel scholen verder met (nieuwe) Mas. Waarom?
• Leeropbrengsten natuurlijk! • Burgerschap blijft verplicht • Mas mag onderwijstijd blijven • Loopbaanoriëntatie
• Het ontstane netwerk rond de school blijven benutten voor ervaringsleren (school in de samenleving zijn) 27-11-2014
Scholen • Profilering van de school • Passend bij de identiteit • Kapitaalvernietiging voorkomen
27-11-2014
Organisaties Ook veel organisaties gaan door met de Mas. Waarom? • Ervaring opgedaan met jongeren als vrijwilliger in de organisatie • Voordelen ontdekt van jongeren als vrijwilliger • Bijdrage aan burgers van de toekomst • Geïnvesteerd in de Mas Wissel uit in 4 tallen: wat betekent de Mas voor jullie organisatie? 27-11-2014
Plannen scholen
• Wel/ niet verder met de Mas • 30 uur of minder • Hoe kan de Mas efficiënter en met minder middelen georganiseerd terwijl de leereffecten zoveel mogelijk overeind blijven?
27-11-2014
Plannen scholen • Projectmatig oppakken • Knippenkaart • Mas koppelen aan vakken ( bv aardrijkskunde, biologie) • Mas dichter aansluiten bij de beroepsstages (bv. naast beroepsactiviteiten ook vrijwilligerswerk) • Duurzame contacten behouden • Contacten uit het Mas netwerk betrekken bij bestaande activiteiten 27-11-2014
Organisaties Herbezinning door nieuwe vraag scholen: • Wat kunnen wij jongeren/ scholen bieden? • Wat kan wel/ wat niet ( grenzen)? • Wat is voor ons tenminste van belang om stagebieder te kunnen blijven? Nieuwe samenwerkingsvormen/ stages
27-11-2014
Gemeentes makelaar Gemeentes hebben te maken met transities (en ook met transitie budgetten): Transitie Jeugdzorg Transitie AWBZ , Decentralisatie Wmo
(Jongeren) participatie belangrijk aandachtspunt
Vandaaruit kan makelaarsfunctie mogelijk gefinancierd
27-11-2014
Nieuw evenwicht Bekijk opnieuw de samenwerking/ contacten met de scholen en de makelaar: • Wat zijn hun wensen? • Wat zijn hun mogelijkheden en wensen, in relatie tot de wensen en mogelijkheden van jullie organisatie? • Wat kan de toegevoegde waarde van de makelaar zijn na 2015? Ga op zoek naar een nieuw evenwicht
27-11-2014
Wissel uit in 4 tallen
• • •
•
•
Wat merk van veranderingen bij de scholen waar jullie contact mee hebben? Zijn er nieuwe vragen van scholen die je tegenkomt? Passen de vragen bij jou als organisatie?
Hoe zou jouw organisatie scholen kunnen helpen de Mas met minder middelen te organiseren? Wat kan wel/ wat kan niet? Wat is tenminste nodig voor jullie organisatie om stagebieder te zijn (bv bijdrage school, uren van leerlingen, tijdstip etc) ?
27-11-2014
Nadere informatie • • • •
•
Leerplanverkenning burgerschap: instrumenten voor schoolontwikkeling (SLO, 2009) Scholen voor burgerschap (Alliantie burgerschap, Uitgeverij Garant, 2010) http://www.jongeburgers.slo.nl/ `Verder met burgerschap in het onderwijs' (Onderwijsraad, 2012). http://www.onderwijsraad.nl/publicaties/2012/verder-metburgerschap-in-het-onderwijs/item4899 www.maatschappelijkestage.nl
3-12-2014
SLO projectgroep burgerschap Jeroen Bron CPS onderwijsontwikkeling en advies; Minke Bruning
