166
afgiftekantoor: gent x - p2a8696
maart - april - mei 2014 / driemaandelijks / € 4,5
© Peter Wingender
Ecologisch magazine
de Koevoet
Mobiel wonen Een doe-het-zelfexperiment
Bitcoin / Angst (Braakland/ZheBilding) / Cohousing Brutopia / Architect Thomas Rau / Groene energie in de biotuin (4) / Boeken vol natuur / Energiepremies 2014 / Bijna-EnergieNeutraal wonen
BOUWEN & WONEN VOEDING FAUNA & FLORA REIZEN & MOBILITEIT MAATSCHAPPIJ & CULTUUR WETENSCHAP & TECHNIEK
Van de redactie
de Koevoet 166
Mobi-01
lente 2014 / tilt je wereld op
Pagina 30 Pagina 16
Pagina 18 Cohousing Brutopia Countdown 2020
Bitcoin
Colofon
Redactie en administratie Remylaan 13, 3018 Wijgmaal Tel. 016 23 26 49, fax 016 44 41 00 -nummer: 0409.327.924 Openingsuren: alle weekdagen van 9.00 tot 16.00 u
[email protected] www.dialoog.be Hoofdredactie Geert Van Geeteruyen Kernredactie Dominic Van Clé, Herman Dierickx, Willy Lievens, Evelien Willaert, Marleen De Roye, Hendrik van de Sande, Kris Somers Verantwoordelijke uitgever Inge Pauwels, Remylaan 13, 3018 Wijgmaal Druk Druk in de weer, Gent Ontwerp en productie Kris Somers
Abonnementen België: € 18 Digitaal abonnement: € 16 Papier + digitaal: € 28 Steunabonnement (papier of digitaal): vanaf € 36 Andere Europese landen: € 35 iban be28 0011 7523 4620 bic gebabebb met vermelding van ‘abo de Koevoet’ Een nieuw abonnement gaat in vanaf het eerstvolgende nummer en loopt over 4 nummers. Verschijning 4 x per jaar: 15 maart, 15 juni, 15 september en 15 december. Met het vierde nummer ontvangt u een schriftelijke uitnodiging tot herabonnering. Het opnemen van een artikel impliceert niet noodzakelijk de volledige inhoudelijke instemming van de redactieleden, maar betekent dat de tekst nuttig bevonden wordt als bijdrage tot de discussie. Artikels vallen onder de verantwoordelijkheid van de auteurs.
De Koevoet is een uitgave van Dialoog vzw, een onafhankelijk vormingscentrum met meer dan 30 jaar ervaring in studie- en vormingswerk rond de energie- en milieuproblematiek. Dialoog biedt een ruim gamma aan infosessies, cursussen, workshops en campagnes rond de thema’s Water, Energie & Bouwen. Dit tijdschrift is gedrukt op Cyclus Print kringlooppapier.
Wij verwittigen u graag via mail wanneer uw abonnement eindigt. Bezorg ons uw mailadres op
[email protected], en we houden u op de hoogte. Want vergeten is menselijk.
Volg ons op Facebook: facebook.com/dekoevoet
Leven met een minimale impact op de omgeving. Dat is wat de Oost-Vlaming Geert en de Ierse Calanne beogen met hun Mobiation project dat momenteel in Amsterdam poot aan de grond heeft. Een uitklapbare container is hun versie van de populaire caravan. Volledig doe-het-zelffabricaat en grotendeels met afvalmateriaal gebouwd. Niet direct klaar voor serieproductie maar wel gedurfd en origineel. In deze caravan ben je een ware superman. Wat heb je eigenlijk echt nodig om in een aangenaam huis te wonen? Die vraag krijgt een uitgebeend antwoord. Wonen tot de naakte essentie gestript. Nomadisch bovendien. Waar ze nu gestationeerd zijn, hebben ze zelfs geen woonvergunning. Officieel gaat het om een object dat ze in een performance gebruiken. Zou het toeval zijn dat deze wind uit Amsterdam komt gewaaid? Het voormalige hoofdkwartier van de tegencultuur van de Lage Landen. Onze reporter kwam zijn studiegenoot Geert van bijna 20 jaar geleden via Facebook terug op het spoor. Een uitnodiging om eens langs te komen, liet niet lang op zich wachten. En zo geschiedde. Na enkele overnachtingen werd het duidelijk: dit mogen we niet laten liggen. Zo’n extreem experiment prikkelt onze verbeelding. De eco-architect en voormalige decorbouwer doen zoveel mogelijk zelf en betrekken tegelijk de mensen uit de buurt bij hun acties. Michael Reynolds, de bezieler van de Earthships, zou waarschijnlijk goedkeurend grinniken wanneer hij de Mobi-01 (‘mobi one’) onder ogen kreeg. Bouwen met gerecupereerde materialen is altijd zijn dada geweest. Overigens zijn de mobiators, zoals ze zichzelf noemen, niet vies van moderne spitstechnologie. Het concept van een passiefhuis strookt volledig met hun zienswijze. En wat ben je nog zonder wifi tegenwoordig? Bovenal zet de Mobi-01 een vraagteken bij het courante bouwen en wonen. En, iets ruimer gezien, bij een manier van leven. Dit soort ideeën zal ons niet de das omdoen. Geert Van Geeteruyen
In dit nummer 4 Te kort geschoten 6 Mobiel wonen Zeg niet zomaar caravan tegen de Mobi-01 (mobi one), het radicale doehet-zelfexperiment aan de rand van Amsterdam. “Je kunt veel meer missen dan je aanvankelijk denkt.”
14 Eco-architect Thomas Rau Thomas Rau is het gesmos met grondstoffen en materialen hartsgrondig beu. Elk product moet in de toekomst een tijdelijk depot van grondstoffen worden.
16 Countdown 2020 Eén- en tweejarige planten kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de biodiversiteit in jouw tuin.
18 Bitcoin De nieuwe digitale munt roept heftige reacties op bij voor- en tegenstanders. Hoe werkt het systeem en wat zijn de mogelijkheden op termijn?
26 Angst (Braakland/ZheBilding) Theatermaker Stijn Devillé schreef de voorstelling Angst als vervolg op Hebzucht uit 2012. Hij bestudeerde de oorzaken van de banken-crisis en kwam met een klein hartje terug boven water.
30 Cohousing Brutopia The Blue House prijs voor duurzaam en betaalbaar bouwen ging eind vorig jaar naar Brutopia, een project van 29 appartementen aan het Brusselse Zuidstation. Initiatiefnemer Mark Van den Dries bewijst dat dromen werkelijkheid kunnen worden.
35 Groene energie in de biotuin (4) Met een heuvelbed in je moestuin raak je overtollig snoeihout kwijt en is je opbrengst groter dan met een vlak groentebed.
38 Boeken vol natuur 44 Bijna-EnergieNeutraal wonen Alle Europese nieuwbouw moet in 2021 stevige energieprestaties kunnen leveren. Hoe streng zijn de nieuwe normen?
48 Energiepremies 2014 50 Renoveren voor de toekomst De verbouwing van een oude boerderij naar een slimme nul-energiewoning kampt met luchtlekken.
53 Gerecupereerde bouwmaterialen Een nieuwe website helpt je op weg naar leveranciers van recuperatiematerialen.
De omgeving is nogal grauw en desolaat wanneer we aankomen in Amsterdam.
Het Mobiation project
Een doe-het-zelfexperiment in mobiel wonen “Dit is wel een huis hè”, riep een meisje ons met een mengeling van verwondering en ongeloof toe toen we kwamen aangewandeld van een uitstap naar het centrum van Amsterdam. Alsof we dat niet wisten. We hadden er de nacht in doorgebracht. Het huis waar het meisje het over had is de Mobi-01 (spreek uit: mobi one): de mobiele woning van Geert en Calanne, de zelfverklaarde Mobiators die de tenten momenteel hebben opgeslagen op het Zeeburgereiland in AmsterdamOost. Een radicaal doe-het-zelfexperiment in onafhankelijk wonen zoals ook de bewoners van Earthships dat doen (zie Koevoet 122). Bouwen met afvalmateriaal is bovendien een trend die internationaal steeds meer aandacht trekt. De omgeving is nogal grauw en desolaat wanneer we de ring rond Amsterdam verlaten. Vanuit de verte vangen we een eerste glimp van de Mobi-01 op. Een haast kinderlijke opwinding maakt zich van ons meester. Niet alleen is het bijna 20 jaar geleden dat we studiegenoot Geert weerzien. We zijn ook erg benieuwd naar de zelf6 de koevoet 166 lente 2014
gebouwde woning die tussen de ring rond Amsterdam, het water het IJ, een aantal nieuwbouwwoningen en een school in aanbouw staat. Een hartelijk weerzien, een bord warme soep en een homp versgebakken brood later vragen we ons af hoe dat zo gekomen is? Zeven jaar geleden ondertussen ruilde Geert zijn Oost-Vlaamse roots
De Mobiators Geert en Calanne binnen in de Mobi-01.
in voor Amsterdam. Voor Calanne. Zij woonde er al een jaar of vijf. Bleek dat ze naast een flinke planeetvriendelijke knobbel ook een nomadisch bestaan met elkaar gemeen hebben. Geert liet al een behoorlijk omvangrijk adresboek achter zich en Calanne trok vaak met de rugzak door Afrika om aan verschillende bouwprojecten mee te werken. “We wilden vooral het thuisgevoel meenemen”, zegt Calanne over de inspiratie voor hun mobiele en autarkische woning: een zelfvoorzienend en off-grid huis dat niet is aangesloten op welke nutsvoorziening dan ook. “Geert is Vlaams, ik ben Iers. We zijn niet gebonden aan Amsterdam. We willen hier ook geen grond kopen, in het laagste land ter wereld.” Ze konden uiteindelijk niet beslissen waar ze naartoe wilden, dus dachten ze: laten we maar met het huis beginnen. “We wilden iets spectaculair, iets wat de aandacht trekt. Met een mooie, wat organische vorm.” Het basisontwerp was ruim drie jaar geleden al min of meer klaar en ze wonen er nu meer dan anderhalf jaar in. Omdat ze voornamelijk overschotten en sloopmateriaal wilden gebruiken, namen ze rustig de tijd voor de bouw. “Als je in een rush bezig bent en met een
deadline zit, heb je geen tijd om te wachten tot je bijvoorbeeld de juiste balk vindt. Je gaat hem meteen kopen.” Naast de mobiele gedachte was het voor Geert ook de vervulling van een jongensdroom: wonen in een zelfgemaakt ‘kamp’. Meer dan één heeft hij er in zijn jonge jaren gebouwd maar erin wonen had hij nog nooit gedaan. Bij de inhuldiging van de Mobi-01 was het eindelijk zover. De ene jonge veertiger koopt een motor of een dure racefiets om de midlifecrisis te lijf te gaan, de andere bouwt een kamp en gaat erin wonen.
Publiek wonen Of Calanne – die een master in ecologische architectuur heeft – het ontwerp vooral conceptueel of eerder technisch sterk vindt? “Technisch is het niet zo sterk. Het is hoofdzakelijk low-tech. Het werkt gewoon goed en heeft al een stevige storm overleefd. Alles beweegt dan wel een beetje maar die beweging vangt net een deel van de windkracht op. Het hangt technisch goed aan elkaar, constructief gezien.” Je merkt snel dat Calanne graag en honderduit praat over het project. Een Ierse woordenwaterval met een licht poëtische inborst. Voor ze het goed en wel beseften, werd hun huis dan ook een soort van openbare performance. “Al was die publieksfunctie oorspronkelijk niet de bedoeling. Het is eerder zo gegroeid omdat mensen nieuwsgierig waren en wilden binnenkomen. En wij stelden vast dat we het leuk vinden erover te praten” (lacht). Door erover te praten, stellen ze hun plannen constant in vraag, verzamelen ze andere invalshoeken en doen ze nieuwe ideeën op. Omgekeerd proberen ze evengoed lente 2014 de koevoet 166 7
dingen in mensen los te maken en hen te stimuleren het wat milieuvriendelijker aan te doen. Interactie, daar gaat het om. Wederzijdse bestuiving, kennis en informatie delen. Een stimulerende ruilhandel van gedachten. Hoewel ze momenteel op een wat afgelegen plek staan, zijn er toch voldoende passanten. Vooral klanten van het restaurant dat er tegenover ligt. De Mobi-01 is kortom een voortdurend werk in uitvoering, dus de vraag wanneer de Mobi-01 klaar zal zijn, kreeg meteen een wedervraag: “Vraag is of het ooit echt klaar zal zijn.” Het is en blijft vooral een pittig doe-hetzelfexperiment in wonen met een zo klein mogelijke impact op de omgeving. Dat ze hun publieksfunctie ernstig nemen, bleek de zondag van ons bezoek. Een groep kinderen uit het nabije IJburg kwam luisteren naar een voorstelling van het project. “Wat is nou het verschil met een caravan?”, klonk het
8 de koevoet 166 lente 2014
De houtkachel met in het rookafvoerkanaal de dubbelwandige oven. De rookgassen worden langs de oven geleid en zorgen voor warmte.
plots. Eén van de volwassen begeleiders – een nuchtere Hollander allicht – vroeg het zich luidop af. Het antwoord van Calanne liet niet lang op zich wachten: “Een caravan zou nooit dezelfde reacties en nieuwsgierigheid opwekken. Een caravan is gewoon een caravan.” Wat me trouwens opviel aan dat bezoekuur: je zou, zeker in Amsterdam, een stel bijdehante, niet op de mond gevallen keetschop-
pers verwachten. Niets van dat alles: een troep gedisciplineerde, haast bedremmelde jongelui, dat was het. In de Mobi-01 wonen? Dat zagen ze niet meteen zitten. Het idee om er een weekje te logeren lokte dan weer wel wat instemmend gemompel uit. En de wet, wat zegt die over hun thuis: mogen ze zomaar staan waar ze staan? Dat is geregeld met een zogenaamde objectvergunning. De Mobi-01 wordt beschouwd als een performance. Al is ook daar wat onduidelijkheid over. Voor de ene stadsdienst is het geen probleem, een andere heeft er vragen bij omdat ze in hun object wonen. Calanne: “Tot nu toe deden we op elke plek waar we stonden iets voor de buurt wat groen is, wat helpt om duurzamer en planeetvriendelijker te zijn of gewoon om meer van eenvoudig leven te genieten. In ruil voor een objectvergunning.” De huidige vergunning loopt hoe dan ook eind maart af. Tegen dan hopen ze minstens één van de mogelijkheden die ze onderzoeken voor een volgende standplaats te kunnen verzilveren. IJburg is bijvoorbeeld een optie. Vandaar ook het bezoek van de jongelui. En zo blijft het spannend allemaal.
Het leven in de Mobi-01 Als je de frivole trap hebt bedwongen en de deur van de
Mobi-01 opent, valt meteen het daglicht op waarin het hele interieur baadt. Vooral de ramen in de nok van de structuur zorgen daarvoor. En de gezellige milde chaos, die valt ook meteen op. De Mobi-01 bestaat uit één enkele leefruimte van ongeveer 80 m³ en is dus niet opgedeeld in aparte vertrekken. Het bed breekt het binnenvolume en lijkt te zweven boven de tafel. Om te gaan slapen
“De eerste vraag is altijd: is het nodig?” laten de Mobiators gewoon de ladder neer en klimmen ze, de laatste krachtinspanning van de dag, naar boven. De impact van hoe je woont, wordt niet enkel door het gebouw bepaald maar ook door de manier waarop je het gebruikt en hoe je er in leeft. Dat is hier uiteraard niet anders. Een opmerkelijk detail is bijvoorbeeld de prullenbak. Die is er namelijk niet. Al moeten we daar meteen aan toevoegen dat het niet zozeer een principiële maar een meer prozaïsche en praktische reden heeft: ze komen er gewoon niet uit hoe die er precies moet gaan uit zien. Ontwerpen in dialoog, inderdaad. Maar daardoor stellen ze zich altijd wel de vraag of het wel oké is als ze iets kopen. Alles wat ze binnenbrengen moet ook weer weg uit de Mobi-01. “Als ik het in de prullenbak gooi, zie ik het niet meer en is het weg”, zegt Calanne. “De eerste vraag is dus altijd: is het nodig? Dat geldt ook voor wonen. Heb je bijvoorbeeld echt 5 slaapkamers nodig? De essentiële vraag is uiteindelijk wat de behoefte is. Klein wonen heeft bovendien als bijkomend voordeel dat je gewoon minder spullen verzamelt.”
Technieken op een rij Hoe zit de Mobi-01 precies in elkaar? De basisvorm is een gelaste metalen structuur met de afmetingen van een standaard container. Om de woning gemakkelijk te kunnen verplaatsen en te vervoeren. Rond die basisvorm
lente 2014 de koevoet 166 9
Zicht op de slaapkamer.
De was hangt te drogen in de nok van de Mobi-01.
De Mobi-01 bestaat uit één enkele leefruimte van ongeveer 80 m³ en is dus niet opgedeeld in aparte vertrekken. Het bed breekt het binnenvolume en lijkt te zweven boven de tafel.
is een hele multiplex vouwstructuur met scharnieren gebouwd die het mogelijk maakt om het basisvolume van de container flink uit te breiden en de Mobi-01 zijn karakteristieke vorm te geven. Hij is, zoals we al aanhaalden, haast helemaal gebouwd met restmateriaal en gevonden en natuurlijke materialen. Dat Geert als decorbouwer werkte, maakte het gemakkelijker om de hand te leggen op zulke materialen. Het is een sector die heel wat restmateriaal genereert. Voor de isolatie gebruikten ze pavatex en isovlas. Over het dak is een pvc zeil gespannen dat bedacht is als een regenjas over alle scharnieren heen. Om de boel droog te houden dus. Het heeft bovendien een constructieve functie en trekt heel wat elementen bij elkaar. In het zeil zitten luchtkokers met een diameter van 25 cm. Als die goed zijn opgeblazen, zit het zeil weg van de schil en koelt de structuur minder snel af. Bij warm weer wordt de schil dan weer minder snel warm. Aanvankelijk dachten ze aan katoen 10 de koevoet 166 lente 2014
om het dak af te werken maar dat idee was geen lang leven beschoren omdat het een storm allicht niet zou overleven. Daarom kozen ze uiteindelijk voor een stevig pvc zeil. Milieutechnisch niet ideaal maar het gaat wel een hele tijd mee en kan eenvoudig gerepareerd worden als dat nodig zou zijn. Het materiaal kan later hergebruikt worden om er bijvoorbeeld tassen van te maken. Naast het pvc zeil is de buitenkant op heel wat plaatsen afgewerkt met Lewis zwaluwstaartplaten: geprofileerde staalplaten die gebruikt worden voor lichte vloerconstructies. Elektriciteit wordt opgewekt door een klein zonnepaneel met een vermogen van 160 Watt. Dat vermogen wordt binnenkort verdubbeld. Aanvankelijk wilden ze een veel groter systeem van het merk Solyndra op het dak installeren met een vermogen van 450 Watt. Maar dat bleek minder efficiënt dan gedacht en te fragiel om steeds weer te monteren en demonteren. De opgewekte energie wordt opgeslagen in een 12 volt accu met
een capaciteit van 260 Ah. Een extra accu van 230 Ah komt er binnenkort nog bij. Om over 220 volt te beschikken is er een omvormer. Onlangs kreeg het zonnepaneel gezelschap van een kleine windmolen van 350 Watt. Die werkt op wisselstroom (AC) en is wat minder efficiënt dan een molen op gelijkstroom (DC). De elektriciteit wordt vooral gebruikt voor de laptops, om de telefoons op te laden en voor verlichting. Dat laatste gebeurt om evidente redenen – een ontzettend laag verbruik en een lange levensduur – met led-lampen. Een geluidsinstallatie is er ook, maar om de omvormer te omzeilen, gebruiken ze een installatie uit een auto. Dat is efficienter omdat die rechtstreeks op 12 volt werkt. Iets wat ze ook weer geleerd hebben door er met mensen over te praten. Het is trouwens dat soort kleine slimmigheden die aantonen hoe ze bezig zijn met hun manier van wonen: radicaal, overtuigd en geëngageerd zonder dogmatisch of belerend te worden. Verwarmen doen ze met een eenvoudige houtkachel die al snel voor een behaaglijke warmte zorgt. In het rookafvoerkanaal zit een kleine vernuftige dubbelwandige
low-tech oven waarlangs de warme rookgassen van de kachel geleid worden. Met een maximale temperatuur van een graad of 70 kunnen ze hem gebruiken om voedsel langzaam te garen of te bakken. Slow cooking met andere woorden. “Prima, want anders bakt de boel maar aan”, grapt Calanne. Een koelkast om voedsel te bewaren is er niet en ze hebben er ook geen behoefte aan. Ze zijn allebei veganist: zuivel en andere dierlijke producten komen er niet in en moeten dus ook niet koel bewaard worden. Een klein 2-pits gasvuur aangesloten op een gasfles die onder de Mobi-01 staat, vervolledigt de keukenuitrusting. Via een voedselcoöperatie kopen ze samen met andere mensen eten bij lokale boeren. Verantwoord, lekker gezond en betaalbaar. Het gft-afval verdwijnt in een wormenbak die het keurig composteert. Wat ze bovendien steeds vaker doen, is wild eten. Jezelf voeden met wat er in de natuur te vinden en te plukken valt. Een recente ontwikkeling waarover ze nog volop aan het bijleren zijn.
De kwestie water De waterhuishouding is een heel ander verhaal en hieraan merk je dat het een experiment in volle uitvoering is. Calanne noemt het graag de verschillende stadia van kamperen. Er is voorlopig nauwelijks iets van sanitaire voorzieningen in de Mobi-01. Er is een vat van 50 liter dat ze kunnen bijvullen met kraanwater voor huishoudelijk gebruik in het restaurant aan de overkant. Wassen en douchen doen ze in het gemeenschapshuis waar ze woonden voor de Mobi-01 hun thuis werd en waar ook de bedeling van de voedselcoöperatie gebeurt. Daar liggen lente 2014 de koevoet 166 11
Locatie gezocht De Mobiators zijn op zoek naar een nieuwe locatie en zouden het gaaf vinden een tijd in België te wonen. Dus zit je binnenkort met een bouw- of verbouwproject, kun je wat extra handen en hoofden gebruiken en heb je voldoende plaats om de Mobi-01 voor de tijd van het project te laten staan? Dan kunnen Geert en Calanne misschien wel iets voor je betekenen. Neem contact op via info@mobiation. net. Je zult merken dat ze voor veel open staan.
De neergelaten ladder dient om naar de bedstee te klauteren.
12 de koevoet 166 lente 2014
trouwens nog een deel van hun spullen gestockeerd. Spullen die ze nog niet gemist hebben in het anderhalf jaar dat ze verhuisd zijn. “Je kunt veel meer missen dan je aanvankelijk denkt”, stellen ze samen vast. Ze werken en ontwerpen momenteel volop aan een watermodule die ze aan de huidige structuur willen koppelen. Daarin zal plaats zijn voor een composttoilet, een douche en een vat om regenwater op te vangen en te verzamelen. Het grijze water van de douche zal in eerste instantie op een simpele manier gefilterd worden door een zandbak, houtsnippers en plantenbakken. Ze gebruiken trouwens zo weinig mogelijk zeep of douchegel en dat scheelt al heel wat. Het gezuiverde water kunnen ze gebruiken voor planten, de eigen groenten of de plantenbedden en struiken in de omgeving. Dat hangt uiteraard steeds weer van de locatie af. “Aangezien we opgevangen regenwater gebruiken, voegen we niks toe aan het grondwater. We houden het water eventjes bij, maken er gebruik van, en laten het daarna weer verder stromen.” Er is momenteel al een eenvoudig urinescheidend toilet in het huis, een vrijstaand meubelstuk eigenlijk. Als er geen publiek is, maken ze daar gebruik van. “Anders plassen de mannen buiten in de struiken. Vrouwen met lef doen hetzelfde.” Calanne: “Tot nu toe zijn we nooit extreem ver weg van de beschaving en de beschaving houdt van toiletten.” De opgevangen urine mengen ze met grijs water en verspreiden ze over de struiken. Dat zullen ze blijven doen als straks het toilet in de watermodule is ingebouwd. “De ironie dat een droog toilet in de natte module komt te staan is niet mis!”, voegt Calanne er fijntjes aan toe. De uitwerpselen worden bedekt en gemengd met zaagsel, waardoor ze uitdrogen. Die houden ze bij in een gesloten container. Na ongeveer een jaar zijn de uitwerpselen compost geworden die ze bijvoorbeeld aan bomen geven. Ooit willen ze dat idee van een biovergister verder ontwikkelen: alle gft, uitwerpselen, urine, bladeren, gras, enzovoort verzamelen in een groot vat om te laten vergisten met de bedoeling het methaangas dat vrijkomt af te vangen en te gebruiken om mee te koken. Aangezien die oogst eerder klein zal zijn, gebruiken ze slow-cooking en solar-cookingtechnieken om minder gas te gebruiken. “Je wordt snel efficiënter met je pannen als je zo moet koken en dat is een fijne uitdaging”, volgens Calanne. “Wellicht, ooit, openen we een eettent die ook zo werkt.” Een eenvoudige wasmachine die aangedreven wordt door de mechanische energie van een tweede windmolen is een ander idee waar ze mee spelen. Het regenwater willen ze niet alleen gebruiken om te wassen en te douchen maar ook als drinkwater door het te zuiveren
met koolstoffilters. Door het ondertussen behoorlijk uitgebreide netwerk van creatieve geestesverwanten, leren ze zelf continu een heleboel bij over leven met een minimale impact. Zo leerden ze een vrouw kennen die bier brouwt met de ingrediënten die ze ter plekke vindt. Ze heeft onder andere al bier gebrouwen met slootwater dat ze filterde met koolstoffilters. Het is met die kennis dat ze het opgevangen regenwater willen zuiveren om het als drinkwater te gebruiken.
De toekomst Al is de Mobi-01 nog niet klaar, toch droomt Geert al luidop van een Mobi-02. Wat zouden ze dan anders doen, beter misschien ook? Wat hebben ze met andere woorden tot nu toe geleerd van de eerste Mobi? “De vorm hoeft niet per se te veranderen”, vindt Calanne. “We zouden wel een aantal onderdelen kleiner maken want het is op de sterkte van Geert gemaakt. Als hij doodgaat zit ik niet meer in een mobiel huis.” (lacht) Ze vindt hun woning ook best groot genoeg. Het zou zelfs gerust nog wat kleiner kunnen. En er misschien wielen onder zetten zodat ze geen vrachtwagen meer nodig hebben om hem te verplaatsen. Ook de scharnieren zijn voor verbetering vatbaar, vindt Geert. Nu moeten ze de naden na het uitklappen manueel weer opvullen om ze goed te dichten. Het zou mooi zijn als dat vanzelf gebeurt tijdens het openvouwen. De Mobi-01 afbreken en weer opbouwen duurt overigens een dag of twee.
Bouwbegeleiders Een ander plan waar ze graag werk van willen maken, is dat van de bouwbegeleiding. Omdat ze zulke verwoede bouwers zijn, willen ze met hun kennis ook anderen helpen. Dat zien ze als volgt: iemand heeft bouw- of verbouwplannen en bovendien voldoende ruimte waar ze met de Mobi-01 kunnen neerstrijken? Dan kamperen ze daar graag in de tuin terwijl ze de bouwheer met raad en daad bijstaan. Niet enkel particuliere bouw- of verbouwwerken maar ook bijvoorbeeld een gemeenschapshuis of een school kunnen gerust. Tot zelfs een boomhut toe. De voorwaarden zijn zonder meer bespreekbaar. Calanne: “We willen allebei graag kleinschalige dingen bouwen. Groter dan een buurthuis hoeft niet. Mensen hoeven overigens ook geen grote huizen te hebben, vinden we”. Mensen die nog geen ecologische invalshoek hebben, proberen ze met zachte hand in die richting te masseren en te sturen. Al stellen ze zich hoegenaamd niet onverzettelijk op, de wensen van de bouwheer blijven de vertrekbasis. Calanne: “Als bouwbegeleiders willen we doe-het-zelf, low-tech,
natuurlijke en gevonden materialen, gezond bouwen en passiefhuisideeën stimuleren en toepassen. Onze diensten en hulp kunnen bijvoorbeeld in ruil voor een wekelijkse mand verse lokale biologische groenten of andere ruilmogelijkheden. En we hebben graag wifi (lacht). Maar alles is bespreekbaar.” Geert voegt er nog aan toe: “We willen vooral de doe-het-zelffilosofie promoten en verspreiden. Dan zit je ziel er tenminste in, hangt er een verhaal aan vast en krijgt het waarde. Zo willen we het gedweeë consumeren counteren. We beleven er zelf veel plezier aan en dat willen we delen. Dat is voor ons het groene denken.” Is de manier waarop Geert en Calanne wonen en leven radicaal? Dat is het zeker. En is dat voor iedereen geschikt? We durven vermoeden van niet. Maar verfrissend en inspirerend is een weekend logeren in de Mobi-01 vast en zeker. En dan zijn ze al een heel eind geslaagd in hun missie. Of zoals Malevitsj – een Russische avant-gardeschilder uit het begin van de vorige eeuw van wie een overzichtstentoonstelling liep in het Stedelijk Museum – het verwoordt: “Een kunstenaar is niet de vormgever of illustrator van het nu, maar een schepper van de toekomst”. Kris Somers Meer informatie Stichting Mofo (Mobiation Foundation) Plantagedoklaan 10 Amsterdam 1018CM NL www.mobiation.net
[email protected] facebook.com/TheMobiationProject lente 2014 de koevoet 166 13
