De initiatieles in het zwembad Voorwoord Dit protocol is een leidraad die kan dienen voor zowel een uitgebreid initiatie-evenement voor meerdere geïnteresseerden, als voor een kleinschalig initiatie-evenement met slechts een paar geïnteresseerden. Vanzelfsprekend past men de logistieke voorzieningen aan evenals de kaderinzet aan de grootte van de doelgroep. Dit document heeft als doel een aantal “tips and tricks” aan te reiken aan de duikclub. Dit document is tevens geïnspireerd door de CMAS-Standard Touristic Diver. Bij dit document past wel de kanttekening dat het betreffende document eerder bedoeld is voor een initiatieduik in open water in plaats van in een zwembad. De input van Roland Wantens, 3*Instructeur NELOS, met zijn uitgeschreven initiatieoefeningen is een hele hulp gebleken bij het opstellen van dit document.
1. Wat is het doel van een initiatieles? De belangrijkste doelstelling is om niet-duikers te laten kennismaken met de duiksport en dit ter algemene promotie van de duiksport. Een tweede doelstelling is de promotie van NELOS in het algemeen en de lokale duikclub in het bijzonder met hopelijk enkele nieuwe leden tot gevolg. Dit document beschrijft een aantal “best practices”, “do’s & don’ts”, “tips and tricks” om deze doelstellingen te behalen. Je hebt maar één kans in je leven om een goede eerste indruk te maken. Verkwansel je die goede indruk, is de schade onherroepelijk. De Aspirant Duiker (AD) besluit om niet te duiken of hij gaat zijn opleiding volgen bij een andere federatie (al dan niet van commerciële inslag). Verder in de tekst wordt ook de term begeleider gebruikt. Een initiatie dient te gebeuren onder supervisie van een 1*Instructeur. In het zwembad kunnen de AD’s begeleid worden door zowel Instructeurs, Assistent Instructeurs als door ervaren 3*duikers die door de lokale duikschoolleiders (DSL) zijn aangeduid. Jongeren van 8 tot 14 jaar kan je op dezelfde wijze initiëren als hieronder beschreven. Maar hou wel rekening met de grootte (aangepast materieel gebruiken). Indien jouw duikschool geen jeugdopleiding kan aanbieden, geef je best ook de coördinaten van de dichtstbijzijnde Jeugdduikschool mee (deze kan je bekomen op de NELOS-website of op het NELOS-secretariaat). Het reglement van het Jeugdduiken kan een hulp zijn om bij de jongeren van 8 tot 14 jaar een veilig en fantastisch onderwatergevoel te creëren. Alle aan te leren zaken worden aangeleerd in spelvorm. Algemene doelstellingen bij een initiatie aan kinderen: -
Leren exploreren: o Ontdekken van een nieuwe bewegingswereld o Door het snorkelen en onderwaterzwemmen raakt men vertrouwd met een vreemde omgeving o Bevorderen van het zelfvertrouwen door nieuwe uitdagingen te overwinnen
-
Psycho-motorische vaardigheden: o Zichzelf leren lichamelijk en mentaal beheersen in een niet vertrouwde omgeving o Ademhaling perfect leren beheersen
-
Ontwikkelen lichaamsschema:
o Ondervinden van een grote lichamelijke en mentale vrijheid in het water -
Sociale vaardigheden: o Rekening houden met ieders beperkingen: prestatiegerichte competitie is hier uit den boze o Hulpvaardigheid wordt gestimuleerd o Samenwerken om opdrachten tot een goed einde te brengen
-
Milieuopvoeding, zin voor orde en netheid: o Groter respect voor de natuur in het algemeen en het onderwaterleven in het bijzonder o Zorg voor en het gezamenlijk ordenen van het materieel
-
Cognitieve ontwikkeling: o Inzicht in enkele natuurwetten
2. Wat zijn de verwachtingen van de AD? Het is belangrijk om even stil te staan bij de verwachtingen van de AD. Voor de lesgever is de duikinitiatie een gewone les gegeven aan mensen die hij nog niet kent. Het risico bestaat dat de lesgever zich nog niet betrokken voelt bij de groep AD’s die hij voorgeschoteld krijgt. Hij doet zijn ding zoals hij dat al jaren doet. Voor de AD liggen de zaken anders. De initiatie is voor hem een unieke gebeurtenis en misschien de vervulling van een kinderdroom na het overmatig bekijken van films van Cousteau of National Geographic. In het beste geval komt hij naar de initiatie met veel enthousiasme, misschien met een lichte zenuwachtigheid voor het onbekende, in het slechtste geval met enige stress, in extreme gevallen zelfs faalangst. Het is de taak van de begeleider om deze gevoelens te managen tot enthousiasme voor de onderwatersport, om de AD het gevoel te geven dat het sportduiken ook iets voor hem is, waar hij plezier in gaat scheppen. De structuur en de veiligheid die de begeleider hem biedt, de warmte bij de ontvangst, zijn onmiskenbare elementen voor het positieve gevoel dat de AD moet overhouden na de initiatie.
3. Fases van een initiatie.
Een initiatie doorloopt een aantal fases. Die zijn de volgende: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
De promotie De ontvangst De voorstelling van de duiksport De afspraken Het passen van het materiaal De eigenlijke initiatie De debriefing
We gaan deze fases nu meer in detail toelichten.
3.1.
De promotie
Indien men voldoende kandidaten wenst aan te trekken, is een kleine lokale promotiecampagne aangewezen. NELOS zal de clubs ondersteunen met een volledig pakket promotiemateriaal. Daarin zijn er affiches die opgehangen kunnen worden in het eigen zwembad, in lokale duikwinkels of op andere plaatsen die aangewezen zijn (jaarmarkten, dorpsfeesten, …). Op deze affiches vermeld je uiteraard de plaats, datum en het uur van de initiatie. Andere praktische informatie is eveneens welkom: vereiste minimum leeftijd, het mee te brengen materiaal (zwemkledij en handdoek in de meeste gevallen) en de contactgegevens (naam, telefoon en /of e-mail ) van de persoon waar men moet inschrijven. Een vermelding van de website van de duikclub is aangewezen. Een alternatief kan zijn dat de mensen zich niet dienen in te schrijven maar even dan is het toch aangewezen dat je op de affiche de naam vermeldt van de persoon bij wie de mensen zich moeten aanmelden. Niets is zo vervelend als dat nieuwe mensen verloren lopen in de cafetaria van het zwembad in de hoop iemand van de lokale duikclub aan te treffen. Het is wel aangeraden om een lijst te maken van de deelnemers (o.a. naam, adres, geboortedatum, telefoonnummer en emailadres) zodat je achteraf diploma’s op naam kan laten aanmaken door het NELOS-secretariaat of om subsidies te ontvangen. Het doorgeven van de geboortedatum van alle deelnemers is sterk aan te raden. Zo weet NELOS meteen tot welke leeftijdsgroep de deelnemers behoren. Achteraf kan je deze gegevens zelf ook nog gebruiken om de mensen op de hoogte te brengen van bepaalde clubactiviteiten of andere weetjes.
3.2.
De ontvangst
Zoals reeds vermeld is de eerste indruk van primordiaal belang. Leden van de duikclub stellen zich duidelijk herkenbaar op in de ontvangstruimte ( clubhuis, cafetaria). Het dragen van een club-T-shirt of kledij uit de NELOS-boetiek kan deze herkenbaarheid versterken. Het is vanzelfsprekend dat deze mensen tijdig aanwezig zijn. Eén iemand die zich louter met de ontvangst bezig houdt, is aangewezen. De AD’s mogen zich nooit verloren of onwelkom voelen. Deze taak hoeft niet door een (assistent) Instructeur te gebeuren. Een bestuurslid of een gemotiveerd clublid kan deze taak evengoed uitvoeren. Het verdient een aanbeveling om een lijstje te maken met de naam, e-mailadres, geboortedatum en adres van de AD’s. Dit voor de latere opvolging; de subsidies of de diploma’s op naam. Bij de ontvangst schetst men het algemene verloop van de initiatie. Het tijdsverloop, de verschillende verplaatsingen en de toegewezen begeleiders worden voorgesteld. Als alle AD’s aanwezig zijn , worden ze in groep begeleid naar het leslokaal voor de volgende fase.
3.3.
De voorstelling van de duiksport
AD’s hebben talloze vragen over de duiksport. De belangrijkste is ‘Is duiken wel iets voor mij of enkel voor de lokale paracommando’s?’ Een korte uiteenzetting ( maximaal 15 minuten) in een theorielokaal verdient een aanbeveling. Bij voorkeur neemt de persoon die deze voorstelling voor zijn rekening neemt ook deel aan de eigenlijke initiatie. Dit geeft een zekere vorm van vertrouwen. Je stelt jezelf best voor met je naam, je brevet of je titel en een korte schets van je duikervaring (aantal jaar, aantal duiken, …). Dit geeft vertrouwen. “Deze man weet waarover hij praat.” 1 De schets van de eigen duikcarrière mag evenwel niet vervallen in opsomming van heldenverhalen. De meeste AD’s zitten met de cliché vragen en misvattingen: ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐
Is duiken gevaarlijk? Is duiken duur? Kan men duiken in België? Hoe zwaar zijn die zuurstofflessen (sic)? Kan ik wel duiken want mijn oren doen pijn in het zwembad op diepte? ….
1
Uiteraard geldt voor deze gehele tekst de opmerking dat het woord man/hij/zijn evengoed kan gelezen worden als vrouw/zij/haar. Om de leesbaarheid van de tekst te vereenvoudigen is ervoor gekozen om enkel de mannelijke schrijfvorm aan te houden zonder hier afbreuk te willen doen aan de inzet van de vrouwelijke NELOS‐duiksters.
NELOS zal een kleine downloadbare powerpoint ter beschikking stellen die het duiken attractief voorstelt (bijvoorbeeld opgesmukt met enkele mooie foto’s van de Oosterschelde, een duiker in standaard uitrusting, …). Het is zeker niet de bedoeling om van deze ontvangstsessie een theorieles fysica of duikgeneeskunde te maken. Verhalen over PFO’s, decompressieongevallen en longoverdrukken zijn helemaal uit den boze. Wat komt hier best nog niet aan bod : de NELOS-structuuur, CMAS, brevettenstructuur, …. Laat de mensen eerst genieten van hun initiatie. Elke sport kent zijn specifiek jargon. Zo ook de duiksport. Termen die voor ons als duiker zo evident in de oren klinken, zijn voor de leek totaal onbegrijpelijk. Hier volgt een korte lijst van frequent duikjargon dat eerst even verklaard dienen te worden: ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐
Fles Ontspanner of ademautomaat Manometer Trimvest of jacket Masker Tuba Palmen ABC-uitrusting Apneu
Eén set basisuitrusting meenemen naar het theorie lokaal is nuttig om alles aanschouwelijk te maken.
3.4.
De afspraken
Tijdens de initiatie gelden, zoals bij elke zwembadles, enige afspraken. Die worden op voorhand gemaakt met de AD, zeker wetende dat hij van deze afspraken nog nooit gehoord heeft. Het is aangeraden dat deze afspraken best in het leslokaal worden gemaakt, omdat de AD op deze plaats het meest aandachtig is. ‐ ‐ ‐ ‐
Pas zich te water begeven op het teken van de begeleider Niet alleen onder water gaan Hoe te klaren als je druk voelt op de oren OK teken
‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐
Niet - OK teken Einde oefening teken Naar boven teken Wat als je een oefening niet kunt : gewoon rustig naar boven Nadruk op uitademen (zonder Boyle&Mariotte en longoverdruk in detail uit te leggen) Vinnen aan? Achteruit stappen
Hou er rekening mee dat de initiatie in het zwembad (=gechloreerd water) gebeurt en dat irritatie van ogen en slijmvliezen mogelijk is. Een sproeiflesje met steriel zoutwater (cfr Stérimar) bij de hand hebben kan nuttig zijn. Vraag eveneens na of iemand contactlenzen draagt. Waarom geven we deze uitleg liever op voorhand en niet in het zwembad? ‐ Dit beperkt het aantal minuten dat de AD werkelijk kunnen duiken. ‐ Onbekende mensen staan niet graag in zwemkledij ‘tentoon‘ voor de rest ‐ De koude in sommige zwembaden (zowel boven water, als onderwater) is een hinder ‐ De AD’s zijn in het zwembad afgeleid door de omstandigheden. Na het intakegesprek trekken we onder begeleiding naar de kleedkamers. Vervolgens gaat heel de groep(AD’s en begeleiders) samen naar de ondiepe kant van het zwembad. Andere clubleden hebben alle materiaal (ABC en duikflessen) ondertussen klaargelegd.
3.5.
Het passen van het materiaal
De meest efficiënte manier – zeker bij grotere groepen AD’s – is een kettingsysteem waarbij één clublid de duikmaskers (even inademen door de neus, zonder de maskerband rond het hoofd, om de fit te zien) en tuba’s uitkiest en past. Dan volgen de palmen en als laatste de loodgordel. Bij het laatste station passen we dan het trimvest . Deze hoeft nog niet op een fles gemonteerd te zijn. Het louter passen van het trimvest volstaat. Tijdens het ABC-gedeelte van de initiatie kunnen de droge helpers dan het trimvest monteren op een fles samen met de ontspanners. Uiteraard heeft de club het materiaal op voorhand gecheckt. Zijn de flessen voldoende gevuld ? Werken de ontspanners naar behoren? Zijn er geen beschadigde mondstukken ? Etc, etc, … Het minste gehaper aan het basismateriaal kan de initiatie van een droom in een nachtmerrie doen belanden.
Geef uitleg over de eigenschappen, het doel en het gebruik van het materiaal. Het volgende mag niet ontbreken:
-
Bij het passen van de bril: neem de bril in de hand, maak geen gebruik van de rek en houd de bril zoals hij normaal moet zitten. Wanneer de bril “plakt” als je even inademt door de neus, zit hij correct. Zwembril, surfbril en met snorkel geïntegreerd model zijn niet geschikt.
-
Bij het gebruik van de snorkel: lichtjes bijten op de bijtnoppen en de lippen moeten het volledige mondstuk omsluiten
-
De vinnen worden steeds aangedaan aan de rand van het zwembad, al zittend. Nooit stappen, ook niet achterwaarts (zeker niet met jongeren -14jaar)
-
Loodgordel: pas aandoen als het andere basismateriaal aan is. Moet steeds gebruikt worden in combinatie met vinnen: eerst vinnen aan / eerst loodgordel uit
Vermeld ook dat reeds vóór de aanvang van de les ruime aandacht moet besteed worden aan het correct behandelen van het materieel. Iedereen dient ervoor te zorgen dat het ordelijk wordt behandeld. Dit kan uitgelegd worden in de (de)briefing.
3.6.
De eigenlijke initiatie
Tijdens heel de initiatie gelden de volgende richtlijnen: ‐ ‐ ‐ ‐ ‐
Zorg dat de AD plezier heeft aan de initiatie Dwing de AD niet over zijn limieten Knip de klassieke duikvaardigheden in zeer kleine stukjes en laat de AD hier zeer geleidelijk van proeven Geef positieve feedback Handel naar de Panathlon verklaring.
Plaats: We spreken af aan de ondiepe kant van het zwembad. Dit heeft verschillende redenen. Bij de meeste clubs start de training steeds aan de diepe kant met alle geroezemoes en verstrooiing ten gevolge. Ten tweede gaan we tijdens de initiatie de AD zeer geleidelijk een traject laten opbouwen. Complexe en voor de AD gevaarlijk lijkende oefeningen zoals voorwaartse instap, achterwaartse val, laat staan de rolsprong zijn helemaal nog niet aan de orde. De initiatie wordt gegeven onder leiding van een instructeur, omdat zij in hun opleiding de nodige didactische en pedagogische principes hebben opgedaan die hier zeker van pas komen. Het staat de duikschoolleider vrij om nog enige ervaren 3*Duiker in te schakelen als begeleider.
Verloop: Na het passen van het materiaal laat de groep AD’s zich samen met de begeleiders in ABC-uitrusting langzaam in het water glijden aan de ondiepe kant waar iedereen nog kan staan. In het zwembad dat de faciliteiten heeft, verdient het een strenge aanbeveling om enkele banen (al naargelang het aantal AD’s) af te zetten met de klassieke vlottertouwen die men kent uit het competitiezwemmen. Zo is een veilige zone afgebakend waar de initiatie kan doorgaan en waar men niet gestoord kan worden door andere trainende groepen. De AD kan in het diepe gedeelte van het zwembad zich steeds aan deze touwen of aan de kant vasthouden. We verkiezen toch een maximum van zes AD-ers in één baan. Qua veiligheid is het aan te raden om een baan te reserveren voor de initiatie aan de ‘lange kant’ van het zwembad. Ook dit geeft een vertrouwd gevoel aan de AD. En de begeleiders aan de kant kunnen zo steeds makkelijk interveniëren bij problemen met het duikmateriaal. Het geleidelijkheidsprincipe is het leidmotief bij de initiatie. Elke duikvaardigheid wordt maximaal in stukjes gekapt en geleidelijk aangeleerd. Het is zeer motiverend voor de AD dat hij stelselmatig van de verschillende duiktechnieken kan proeven en door het redelijk correct uitvoeren van deze vaardigheden een zekere voldoening krijgt, aangemoedigd door de positieve feedback die de begeleider hem geeft. De afwerking en de bijhorende feedback die men eist bij zwembadprotocols is op dit moment totaal misplaatst. De volgende lijst oefeningen is een leidraad waar de begeleider uit kan putten zonder dat dit een strikt protocol wil zijn dat verplicht moet doorlopen worden. Het doel blijft dat de AD straks het zwembad verlaat met een prettig gevoel. Zelfs al zou blijken dat duiken niks voor hem is en dat hij zich beter zou verdiepen in de edele pétanque-sport. Als de begeleider die avond is gezegend met een stel waterratten, echte natuurtalenten, staat het hem vrij om vlugger over de eenvoudige oefeningen te gaan en over te stappen naar al wat complexere vaardigheden. Dit blijft een inschatting ad hoc van de begeleider waar hij kan putten uit zijn jarenlange ervaring als lesgever binnen de duiksport. Opmerking: Gevaren en preventie bij een initiatie aan kinderen!: Kinderen zijn geen schaalmodel van een volwassene!!! Hou daarom zeker rekening met volgende feiten: -
Het ademhalingssysteem: o Beperkte diepte en duur van de apnée (vrijduik) o Aangepast duikmaterieel
o Verboden te hyperventileren -
Neus-keel-oren: o De buis van Eustachius is korter, breder en rechter: meer otitis met Valsalvamanoeuvre. Het klaren van de oren wordt bij voorkeur gedaan door hyperstrekking en slikbeweging. o Koude is een belangrijke factor voor verstopping en sinusitis o Geen apnée (vrijduik) bij verkoudheid!!!
-
Skelet- en spierstelsel: o Risico ter hoogte van de spieren: de vinnen moeten aangepast zijn aan de spierkracht van het kind
-
Thermoregulatiesysteem: o Kinderen hebben meer warmteverlies omdat ze een groter lichaamsoppervlakte (meer geleiding, verdamping) hebben in verhouding tot het lichaamsgewicht (minder warmteproductie) o Minder vetweefsel = minder isolatie o Minder spierweefsel = minder warmteproductie
-
Autonoom zenuwstelsel: o Voor 12 jaar: grote instabiliteit = groot gevaar voor syncopes!!!
De lesgever voorziet best regelmatig haltmomenten om feedback te geven en de AD’s tot rust te laten komen.
3.6.1. De initiatie zonder fles ( maximaal één kwartier) De bedoeling van de eerste fase is om de mensen te laten wennen aan de nieuwe duikuitrusting : masker, tuba, loodgordel en tuba. De begeleider checkt of het masker goed op het gelaat van de AD aansluit. Hij demonstreert de klassieke antidamp maatregelen en “droog” de oren klaren, masker op het gelaat. De eerste eenvoudige oefening is het ademen boven water met masker op. Het klink gek maar wat voor ons een reflex is om via de mond in en uit te ademen is voor veel mensen zeer vreemd omdat
ze gewoon zijn om door de neus te ademen. Deze reflex geeft, met een duikmasker op, direct een gevoel van luchttekort. Als dit lukt, laten we de AD ademen met zijn masker op maar door de tuba. Zo ervaart hij het gevoel van te ademen met beperkte luchttoevoer. De volgende oefening is zich laten zakken en ademen op tuba. De AD houdt zich gewoon vast aan de kant. Op die manier controleert de begeleider of de lippen goed gesloten zijn rond de tuba. Vervolgens oefenen we eerst nog even de onderwatercommunicatie. Enkele duiktekens uitleggen: dalen, stijgen, (niet)-OK. De kandidaat laat de kant los en ademt een tiental seconden op tuba. De begeleider vraagt het OKteken en de AD antwoordt eveneens met het OK-teken. Hou bij het uitwisselen van deze tekens met elke kandidaat oogcontact. Het houden van oogcontact is één van de meest geruststellende nonverbale communicatie die voor ons duikers ter beschikking is. Denk maar aan alle reële stresssituaties waar je ooit als duiker in verzeild bent geraakt. Deze oefening eindigt met het aangeven van het teken einde oefening (armen gekruist) en het stijgteken (duim omhoog). Deze eenvoudige duiktekens blijven heel de initiatie de communicatie met de AD. De begeleider moet zich ervan vergewissen dat dit begrepen is en dat de AD er mee om kan. De begeleider kan deze oefening nog even herhalen in een korte apneu ( ongeveer 10 seconden) zodat de AD zich geleidelijk aan goed voelt onder water. Een volgende al wat complexere oefening is het leegblazen van de tuba. De AD’s laten zich onderdompelen zodat de tuba volloopt (eventueel eerst tuba in de hand houden, daarna aan het masker steken). Na het OK-teken stijgen en blazen ze de tuba leeg aan de oppervlakte. Let op dat de AD’s zich niet verslikken. Nu ze het masker, de tuba en de communicatie al wat onder de knie hebben, laten we de AD wat wennen aan die onhandige palmen. Een mooie startoefening is om gewoon te palmen met de armen gestrekt tegen de kant. Het is normaal dat sommige AD’s beginnen fietsen. Een vriendelijke opmerking is dan op zijn plaats. Als de AD lid wordt, kan deze techniek later bijgeschaafd worden. Nu de AD zowel vertrouwd is met het masker, de tuba en de palmen kunnen we hem een korte afstand laten palmen bijvoorbeeld van de rand tot aan de knik met het diepe gedeelte. Al naargelang de sterkte van de groep laat je ze gewoon terugpalmen, hetzij in een korte zwemmende apneu. Daarna kan je bij een sterke groep per twee werken, waarbij je de snorkel uitwisselt over een lengte van het zwembad. Als je zo’n sterke groep hebt, dat de eerste oefeningen nog geen kwartier geduurd hebben of als je een groep kinderen van 8-14 jaar hebt, kan je één van volgende oefeningen uitproberen:
-
Uitvoeren van “vrije val”: buiklig op het wateroppervlak, langzaam volledig in en nadien volledig uitademen door de snorkel. (=wet van Archimedes)
-
Idem als vorige, maar proberen tot op de bodem van het zwembad te vallen.
-
Korte apnées waarbij een opdracht moet worden uitgevoerd: o Onderwater zwemmen door hoepels en touwen met vlotters o Idem maar 1 vis oprapen die zich op de bodem achter de hoepel bevindt
-
Eendenduik, met duidelijke uitleg over het nut van het klaren van de oren: o Gekleurde wasspelden op touw bevestigen o Plaatsen met cijfers: zo dicht mogelijk bij een opgegeven getal komen.
-
Aanleren van de rechte sprong, gecombineerd met zwemmen met vinnen over een kleine afstand
-
Leegmaken van het masker.
-
Korte apnées met spelletjes. Hier de uitleg bijgeven over hyperventilatie: o OXO-spel o Onderwaterhockey
Opmerking: Bij een les aan kinderen van 8-14 jaar worden alle oefeningen op een speelse manier afgewerkt. Dat is in dezelfde geest als de Jeugdduikopleidingen.
3.6.2. De initiatie met fles ( minimaal een half uur) Hier stopt dan het ABC-gedeelte. Uiteindelijk komen de AD’s om dat uitzonderlijk gevoel van te ademen onder water te ervaren. Dit geeft de kick. Ondertussen heeft een helper evenveel flessen als er AD’s zijn in het water gelegd met de jacket lichtjes opgeblazen. Ook de begeleider is demonstratief uitgerust met zijn ABC en een complete persluchtcombinatie set. Op die manier kan hij alle oefeningen live demonstreren. De begeleiders helpen de AD’s in hun jacket en zorgen dat alles goed past. De volgende oefening is het eenvoudig ademen van een ontspanner boven water. Op zich is dat voor de AD al een sensatie. De AD gaat ook zeker aangenaam verrast zijn dat die ontspanner zoveel lucht geeft.
Spreek nu een duidelijk teken af om de AD’s te laten uitademen zodat ze straks veilig de stijging uit het diepe gedeelte kunnen. Na de geruststelling van het makkelijke ademen laat de groep zich zakken en ademen de AD ‘s voor de eerste maal in hun leven onder water. Meer moet dat niet zijn en kijk maar hoe aangenaam ze dit vinden. Voor de meeste is de initiatie nu reeds geslaagd. Nu laten we de AD’s uitgetrimd zwemmen aan de oppervlakte op ontspanner. Een kort stukje van de korte kant tot aan de knik met het diepe gedeelte volstaat. Vervolgens kan men de AD’s hun jacket laten leegblazen al staande. Op die manier ervaren zij negatief getrimd te zijn en kunnen ze onderwater terugzwemmen naar de korte kant. Het is leuk om deze oefening nogmaals te herhalen naar de knik. Daar komen we allemaal samen boven. Nu begint het moeilijkste technische gedeelte van de initiatie: de AD’s leren klaren. De begeleider legt deze techniek rustig uit en demonstreert dit ostentatief. Op dit moment wordt het belang van het uitademen bij het stijgen – al dan niet ondersteund door een specifiek teken onder water benadrukt. De AD’s laten zich nu onder individuele begeleiding één voor één zakken naar het diepe gedeelte ( best met de voeten eerst en het hoofd bovenaan). Indien het zwembad de mogelijkheid biedt, is het verstandig om de AD’s te laten afdalen langs de trap aan de zijkant. Zo kunnen zij zich vasthouden tijdens de afdaling. Als de AD goed kan klaren blijft hij op de bodem zitten samen met een begeleider terwijl een andere begeleider de volgende AD onder zijn hoede neemt. Al naargelang het niveau van de AD kan men besluiten om nog enkele oefeningen in te lassen. Ook hier blijft het credo om de AD niet voorbij hun niveau te pushen. Expert oefeningen: ‐ ‐ ‐ ‐ ‐
Eigen ontspanner uit de mond nemen en terug uit ademen Wisselademhaling Trimmen in het diepe gedeelte Demo masker leegblazen Zelf masker leegblazen
Het is ook leuk de AD’s even onderwater te laten kijken naar wat de overige trainende clubleden als oefeningen afleggen. Met de aanmoediging “ binnenkort kunnen jullie dit ook” tijdens de debriefing, krijgen ze misschien zin om lid te worden van de club.
Het verdient eveneens een aanbeveling om enkele digitale foto’s te nemen van de AD’s te nemen zowel onderwater als bovenwater. Het opsturen via e-mail van deze foto’s zal de AD’s steeds plezier doen. Zo hebben ze een tastbare herinnering aan hun fantastische avond. Na al deze oefeningen wordt de initiatie afgerond met het begeleid demonteren van de flessen. Vervolgens spreek je samen af om na het douchen naar een rustig lokaal of de cafetaria te gaan.
3.7. De debriefing De debriefing is misschien de belangrijkste fase in de initiatie. Het is belangrijk om te luisteren naar de feedback van de AD’s. Hoe was hun ervaring? Vonden ze de initiatie leuk? Luister naar de opmerkingen om de volgende initiatie nog te optimaliseren. Nu kan de DSL of de voorzitter de AD wegwijs maken in de procedure die te volgen is om lid te worden van de duikschool. Volgende info dient verstrekt te worden: ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐
Zijn er nog gratis proeflessen 1*D? Wat is het jaarlijkse lidgeld? Is er een reductie als men tijdens de loop van het jaar lid wordt? Wat is de trainingsavond en wat zijn de trainingsuren? Wat dient men aan te kopen om te starten als kandidaat 1*D (ABC)? Waar kan men dit doen? Wat is de kostprijs van zo’n setje? Heeft de club huurmodaliteiten (bijvoorbeeld fles, ontspanner, jacket, …)? Benadruk de voordelen van lid te worden bij een NELOS-club (verzekering, Hippocampus, wereldwijde erkenning van de duikbrevetten, CMAS, EN-normen)
Het is ook belangrijk om de mensen niet met lege handen te laten vertrekken. Als de initiatie succesvol is geweest, zullen de AD’z indirect de beste mond-aan-mondreclame maken die denkbaar is. Volgende zaken kunnen aan de AD overhandigd worden: het NELOS-initiatie-bewijs op naam, ondertekend en gestempeld door de begeleiders adresgegevens van de club een clubboekje een exemplaar van Hippocampus ( te bevragen bij NELOS) Een diploma op naam wordt verstuurd na deelname door het NELOS-secretariaat. De club geeft eerst de persoonsgegevens door. ‐ ‐ ‐ ‐
Nakeuvelen bij een glas in de cafetaria achteraf, toont de AD direct de warme clubgeest waar NELOS het patent op heeft. Als de mensen die hebben aangegeven om te willen leren duiken, na enkele weken niet komen opdagen is een vriendelijke herverwelkomingsmail misschien het middel om ze over de drempel te krijgen.
4.
Do’s & don’ts
• • • • • • •
5.
Wees tijdig en herkenbaar aanwezig Zorg voor een persoonlijke ontvangst Zorg dat de AD steeds persoonlijk begeleid wordt Vermijd stoere verhalen Heb oog voor de unieke ervaring van de AD Kleed de duikvaardigheden tot het maximale uit en bouw deze geleidelijk op Zorg voor een duidelijke debriefing met relevante informatie
Scenario
In ABC • • • • • • • •
Laten ademen met masker op aan de oppervlakte Laten ademen door een tuba aan de oppervlakte Laten ademen door tuba onderwater Inoefenen onderwatercommunicatie Korte apneu Leegblazen tuba Palmen tegen de kant Korte afstand laten palmen
Met fles • Laten ademen aan een ontspanner boven water • Laten ademen aan een ontspanner onderwater • Uitgetrimd zwemmen op ontspanner aan de oppervlakte • Laten zwemmen onderwater op ontspanner in het ondiepe stuk • Klaren van de oren • Laten zakken op ontspanner in het diepe gedeelte
Expert oefeningen • Ontspanner uit de mond en terug in de mond • Vragen octopus aan andere duiker • Wisselademhaling • Trimmen in het diepe gedeelte • Bril leegblazen Het “bemeubelen” van het zwembad is een belangrijk onderdeel bij kinderen. Van zodra kinderen hun probleem van ademhaling onder water hebben opgelost willen ze iets om handen hebben onder water. Hiervoor bestaan allerlei mogelijkheden: Bouwen onder water waarbij vooraf wordt besproken wat je gaat bouwen: • Het gebruik van bouwspelen; blokken (opgelet LEGO drijft) • Kunststofbuizen die in mekaar moeten gezet worden • Bouwspelen met kunststofschroeven en –bouten Hindernissenparcours: • Aanleggen van een route waarbij gepalmd wordt door hoepels • Kunststofbuizen spannen tussen touwen op verschillende dieptes • Tonnen met opengesneden bodem Biologisch parcours: • Dit kan apart of samen aangelegd worden met een hindernissenparcours • Vissen in kunststof kunnen in een namaak habitat geplaatst worden • De bedoeling is dat je na de duik een korte bespreking houdt van wat de AD gezien heeft met of zonder herkenningskaart.
6.
Voorbeeld van een initiatieles voor 8- tot 14-jarigen
Doelstellingen •
Vertrouwd maken met het basismaterieel (zonder lood); het correct aandoen en het gebruik ervan
•
Afspraken naleven; bijvoorbeeld: niet onderwater zwemmen als het startsein of de opdracht nog niet gegeven is
•
Ontdekken dat je kan ‘zien’ en ‘ademen’ onder water
•
Een correct gebruik van de zwemvinnen aanleren;correcte beweging en zonder gebruik van de armen
•
Het principe van het klaren van de oren begrijpen
•
Onderwater kunnen zwemmen over maximum 5m
Groepsindeling Je kan kiezen hoe je de groep indeelt: •
Grote groep met 1 lesgever en veel helpers
•
Kleine groep met meerdere lesgevers en helpers
•
‘privé’-les met 1 lesgever en geen helper
Theorie De AD’s verzamelen op het droge bij de lesgever. Hij geeft uitleg over: •
Afspraken over veiligheid: “Als ik het startsein geef, ga je in het water”. Als ik start zeg, ga je onder water, niet eerder”.
•
Het materieel; het doel en het gebruik ervan: à
Bril: wanneer de bril ‘plakt’ als je even inademt zit hij correct. Zorg ervoor dat er geen haar tussen de afsluitrand zit. Om dampvorming te vermijden kan je in de bril spuwen.
à
Snorkel: licht bijten op de bijtnoppen en lippen omsluiten volledig het mondstuk
à
Vinnen: aandoen in zit op de rand van het zwembad of al zittend op de grond of op een bankje; nooit mee stappen, ook niet achterwaarts. Het is verboden op de vinnen te staan in het water.
Opwarming •
AD’s springen in het water aan de ondiepe kant en zwemmen 50 m of 100 m in een zwemslag naar keuze.
•
Andere mogelijkheid is: AD’s staan klaar op de startblok. Ze springen in het water met een gekke sprong en zwemmen 50 m of 100 m in een zwemslag naar keuze.
Wie klaar is, verzamelt bij de lesgever in het ondiepe gedeelte van het zwembad. De lesgever geeft het signaal dat ieder zijn ABC-materieel mag gaan halen bij de helper.
Oefenstof in het water met ABC-materieel De lesgever geeft de oefeningen en de helper helpt de AD’s waar nodig. •
De AD’s gaan naar het ondiepe gedeelte van het zwembad en doen het materieel aan al zittend op de rand van het zwembad.
•
AD’s laten zich in het water zakken, eventueel met hulp van de lesgever.
•
De lesgever doet enkele oefeningen voor waarna de AD’s ze nadoen: à
Ademen door de snorkel boven water
à
Onder water kijken terwijl ze ademen door de snorkel
à
Hoofd onder water steken, snorkel laten vollopen en met een harde blaas leegblazen. Dit gebeurt staand in het ondiepe gedeelte. Probeer personen of voorwerpen op de kant nat te blazen.
à
Het uiteinde van de snorkel onder water steken, de snorkel leegblazen met enkel het hoofd onder water, nadien gewoon verder ademen
à
AD’s houden zich vast aan de rand van het zwembad en palmen tegen de kant.
à
Snorkelen over de breedte van het zwembad (heen en terug). In een privéles kan de lesgever de AD onder water volgen om de palmtechniek te zien. In een grotere groep kunnen de lesgever en de helper dit samen doen en elk een stuk van de breedte voor hun rekening nemen.
à
Zonder materieel zwemmen de AD’s door de hoepels die over de breedte van het zwembad geplaatst zijn. Ze proberen zo ver mogelijk te geraken zonder boven te komen.
à
“Herken je de tekening?”: AD’s proberen het voorwerp op de tekening die de lesgever toont te vinden op de bodem van het ondiep gedeelte.
à
AD’s voeren handstanden uit in het ondiep gedeelte van het zwembad
à
De lesgever legt het principe van het klaren van de oren uit: pijn in de oren verdwijnt door te slikken of zacht te snuiten met toegeknepen neus. De AD’s doen dit om de beurt voor terwijl de lesgever controleert en verbetert.
De AD’s komen uit het water en verzamelen voor het tweede deel. De helpers hebben ondertussen de duiksets klaargemaakt voor gebruik in verschillende maten. De lesgever legt het duikmaterieel kort en eenvoudig uit: •
De ademlucht zit verpakt in de duikfles (lijkt op een rugzak)
•
Het mondstuk wordt in de mond gestoken en de duikbril opgezet
•
Je ademt traag door het mondstuk
•
De duiktekens OK en NOK worden uitgelegd en getoond
•
Bij het dalen slik je of snuit je zacht met toegeknepen neus
Probeer de diepte te beperken tot 1,5 à 2 meter voor kinderen die bang zijn bijvoorbeeld.
Oefenstof in het water met duikuitrusting Als je in deel 1 met een grote groep werkt kan je ze nu opsplitsen in kleine groepen zodat de lesgever en helpers elke AD apart kunnen begeleiden. De helper van elke groep legt de duiksets in het water met opgeblazen trimvest zodat ze drijven. Hierdoor verminder je het risico op schade door omvallen en rollen op de zwembadranden. De lesgever toont en legt uit waarna de AD’s het nadoen: •
Het trimvest met duikfles aandoen, het mondstuk in de mond steken, de duikbril opzetten, vinnen aandoen
•
De AD ademt met het hoofd uit het water
•
De AD gaat onder water en blijft ter plaatse ademen. Als de lesgever het OK-teken maakt, reageert hij/zij met OK of NOK.
•
De AD gaat onder water en verplaatst zich samen met de lesgever in het ondiepe gedeelte.
•
De lesgever kan tekeningen of vissen op de bodem plakken. De AD kan achteraf vertellen wat hij gezien heeft.
Eindspel Je kan op verschillende manieren de les eindigen: •
De lesgever en AD doen een rondje onder water van het ondiepe naar het diepe gedeelte van het zwembad.
•
Hindernissenparcours onder water maken in het ondiepe gedeelte van het zwembad.
•
Foto nemen van elke AD onder water. De foto wordt dan achteraf doorgestuurd naar de AD.
Op het einde van de les legt iedereen zijn eigen materieel bij de helpers.
7.
Voorbeeld van een initiatieles voor 14- tot 18-jarigen
Doelstellingen •
Vertrouwd maken met het basismaterieel (zonder lood); het correct aandoen en het gebruik ervan
•
Afspraken naleven; bijvoorbeeld: niet onderwater zwemmen als het startsein of de opdracht nog niet gegeven is
•
Ontdekken dat je kan ‘zien’ en ‘ademen’ onder water
•
Een correct gebruik van de zwemvinnen aanleren;correcte beweging en zonder gebruik van de armen
•
Het principe van het klaren van de oren begrijpen
•
Onderwater kunnen zwemmen over maximum 5m
Groepsindeling Je kan kiezen hoe je de groep indeelt: •
Grote groep met 1 lesgever en veel helpers
•
Kleine groep met meerdere lesgevers en helpers
•
‘privé’-les met 1 lesgever en geen helper
Theorie De AD’s verzamelen op het droge bij de lesgever. Hij geeft uitleg over: •
Afspraken over veiligheid: “Als ik het startsein geef, ga je in het water”. Als ik start zeg, ga je onder water, niet eerder”.
•
Het materieel; het doel en het gebruik ervan: à
Bril: wanneer de bril ‘plakt’ als je even inademt zit hij correct. Zorg ervoor dat er geen haar tussen de afsluitrand zit. Om dampvorming te vermijden kan je in de bril spuwen.
à
Snorkel: licht bijten op de bijtnoppen en lippen omsluiten volledig het mondstuk
à
Vinnen: aandoen in zit op de rand van het zwembad of al zittend op de grond of op een bankje; nooit mee stappen, ook niet achterwaarts. Het is verboden op de vinnen te staan in het water.
Opwarming •
AD’s springen in het water aan de ondiepe kant en zwemmen 100 m in een zwemslag naar keuze.
Wie klaar is, verzamelt bij de lesgever in het ondiepe gedeelte van het zwembad. De lesgever geeft het signaal dat ieder zijn ABC-materieel mag gaan halen bij de helper.
Oefenstof in het water met ABC-materieel De lesgever geeft de oefeningen en de helper helpt de AD’s waar nodig. •
De AD’s gaan naar het ondiepe gedeelte van het zwembad en doen het materieel aan al zittend op de rand van het zwembad.
•
AD’s laten zich in het water zakken, eventueel met hulp van de lesgever.
•
De lesgever doet enkele oefeningen voor waarna de AD’s ze nadoen: à
Ademen door de snorkel boven water
à
Onder water kijken terwijl ze ademen door de snorkel
à
Hoofd onder water steken, snorkel laten vollopen en met een harde blaas leegblazen. Dit gebeurt staand in het ondiepe gedeelte. Probeer personen of voorwerpen op de kant nat te blazen.
à
Het uiteinde van de snorkel onder water steken, de snorkel leegblazen met enkel het hoofd onder water, nadien gewoon verder ademen
à
AD’s houden zich vast aan de rand van het zwembad en palmen tegen de kant.
à
Snorkelen over de breedte van het zwembad (heen en terug). In een privéles kan de lesgever de AD onder water volgen om de palmtechniek te zien. In een grotere groep kunnen de lesgever en de helper dit samen doen en elk een stuk van de breedte voor hun rekening nemen.
à
Zonder materieel zwemmen de AD’s door de hoepels die over de breedte van het zwembad geplaatst zijn. Ze proberen zo ver mogelijk te geraken zonder boven te komen.
à
AD’s zwemmen 4x over de breedte van het zwembad en doen halverwege een eendenduik of handstand.
à
De lesgever legt het principe van het klaren van de oren uit: pijn in de oren verdwijnt door te slikken of zacht te snuiten met toegeknepen neus. De AD’s doen dit om de beurt voor terwijl de lesgever controleert en verbetert.
De AD’s komen uit het water en verzamelen voor het tweede deel. De helpers hebben ondertussen de duiksets klaargemaakt voor gebruik in verschillende maten. Sommige jongeren zijn groot voor hun leeftijd, dan voorzie je een volwassenuitrusting.
De lesgever legt het duikmaterieel kort en eenvoudig uit: •
De ademlucht zit verpakt in de duikfles
•
Het mondstuk wordt in de mond gestoken en de duikbril opgezet
•
Je ademt traag door het mondstuk
•
De duiktekens OK en NOK worden uitgelegd en getoond
•
Bij het dalen slik je of snuit je zacht met toegeknepen neus
Probeer de diepte te beperken tot 1,5 à 2 meter indien het klaren van de oren nog niet gaat.
Oefenstof in het water met duikuitrusting De helper van elke groep legt de duiksets in het water met opgeblazen trimvest zodat ze drijven. Hierdoor verminder je het risico op schade door omvallen en rollen op de zwembadranden. De lesgever toont en legt uit waarna de AD’s het nadoen: •
Het trimvest met duikfles aandoen, het mondstuk in de mond steken, de duikbril opzetten, vinnen aandoen
•
De AD ademt met het hoofd uit het water
•
De AD gaat onder water en blijft ter plaatse ademen. Als de lesgever het OK-teken maakt, reageert hij/zij met OK of NOK.
•
De AD gaat onder water en verplaatst zich samen met de lesgever in het ondiepe gedeelte.
•
De lesgever kan tekeningen of vissen op de bodem plakken. De AD kan achteraf vertellen wat hij gezien heeft.
Eindspel Je kan op verschillende manieren de les eindigen: •
De lesgever en AD doen een rondje onder water van het ondiepe naar het diepe gedeelte van het zwembad. De AD bepaalt hoe ver hij/zij gaat.
•
Hindernissenparcours onder water maken in het ondiepe gedeelte van het zwembad.
•
Foto nemen van elke AD onder water. De foto wordt dan achteraf doorgestuurd naar de AD.
•
Spelletje Scrabble spelen: de groep wordt in kleinere groepen gesplitst. Elke groep probeert zoveel mogelijk woorden onder water te maken.
•
Onderwaterhockey spelen in het ondiep gedeelte van het zwembad.
•
Onderwaterscooter: elke AD mag een rondje onder water doen.
Op het einde van de les legt iedereen zijn eigen materieel bij de helpers.
