CLAEYS & ENGELS Advocaten Vorstlaan 280 1160 Brussel Tel
+32 2 761 46 00
Fax +32 2 761 47 00
[email protected]
De individuele pensioentoezegging
www.claeysengels.be www.iuslaboris.com
I
WAT IS EEN INDIVIDUELE PENSIOENTOEZEGGING?
De individuele pensioentoezegging wordt gedefinieerd als de "occasionele, niet-stelselmatige pensioentoezegging aan één werknemer en/of zijn rechthebbenden". Wanneer een werkgever een individuele pensioentoezegging aan één van zijn werknemers wenst toe te kennen, dient aan verschillende voorwaarden te zijn voldaan. Deze voorwaarden gelden niet voor zelfstandige bedrijfsleiders (met uitzondering van de verplichting tot externalisering van de pensioentoezegging en het bestaan van een schriftelijk pensioenreglement). Wij geven hierna de voornaamste voorwaarden schematisch weer: - verplichting om te voorzien in een aanvullend (collectief) pensioenstelsel voor alle werknemers van de onderneming (gedefinieerd als technische bedrijfseenheid); - verbod om dergelijke individuele pensioentoezeggingen te doen in de 36 maanden voor de pensionering of voor de ingangsdatum van brugpensioen of pseudobrugpensioen; - verplichting om de pensioentoezegging schriftelijk te doen en vast te leggen in een pensioenovereenkomst; - verplichting om de uitvoering van de pensioentoezegging toe te vertrouwen aan een pensioeninstelling, zijnde een verzekeringsonderneming of een instelling voor bedrijfspensioenvoorzieningen (een pensioenfonds); - verplichting om jaarlijks aan de FSMA het aantal individuele toezeggingen mee te delen per categorie van werknemers en het bewijs te leveren dat er in de onderneming voor alle werknemers een aanvullend pensioenstelsel bestaat.
1 van 6
II
FISCALE ASPECTEN1
1
Fiscale behandeling van de bijdragen
1.1
Aftrekbaarheid voor de vennootschap
1.1.1
Toezegging ten voordele van een werknemer
De bijdragen die door de vennootschap worden gestort in het kader van een individuele pensioentoezegging ten voordele van een werknemer vormen in principe fiscaal aftrekbare beroepskosten. Deze fiscale aftrekbaarheid is evenwel onderworpen aan de volgende voorwaarden en beperkingen: ₋ ₋
₋ ₋
de verzekeraar is in de Europese Economische Ruimte (EER) gevestigd; de bijdragen respecteren de zogenaamde 80%-grens. Deze regel komt er samengevat op neer dat de premies tot de groepsverzekering niet mogen tot gevolg hebben dat het wettelijk en aanvullend pensioen, uitgedrukt in jaarlijkse renten meer dan 80 % van het laatste normale bruto jaarloon bedragen. In geval van overschrijding is het saldo van de premies niet aftrekbaar als beroepskost; de bijdragen moeten gestort worden in functie van een reglement dat voldoet aan de geldende reglementering; de pensioengegevens moeten op correcte wijze in DB2P (een databank die gegevens over de 2de pensioenpijler behoudt) ingegeven zijn.
Bovendien is het maximaal aftrekbare bedrag beperkt. De aftrekbare bijdragen kunnen niet meer bedragen dan 1.525 EUR per jaar (basisbedrag - 2.320 EUR voor aanslagjaar 2015). 1.1.2
Toezegging ten voordele van een zelfstandige bedrijfsleider
De bijdragen die door de vennootschap worden gestort in het kader van een individuele pensioentoezegging ten voordele van een zelfstandige bedrijfsleider zijn onderworpen aan dezelfde voorwaarden als die voor de werknemers. De maximale aftrekgrens van 2.320 EUR geldt hier evenwel niet. Opdat ze aftrekbaar zouden zijn is wel vereist dat de bijdragen betrekking hebben op bezoldigingen, die regelmatig en tenminste om de maand worden betaald of toegekend vóór het einde van het belastbare tijdperk waarin de ertoe aanleiding gevende bezoldigde werkzaamheden zijn verricht en mits zij op de resultaten van dat tijdperk worden aangerekend.
1
Deze analyse gaat ervan uit dat de sociale en prudentiële verplichtingen correct werden nageleefd.
2 van 6
1.2
Belastbaarheid voor de begunstigde
1.2.1
Toezegging ten voordele van een werknemer
De betaling van de bijdragen door de vennootschap vormt een van belastingen vrijgesteld sociaal voordeel in hoofde van de werknemer op voorwaarde dat er bij de werkgever een collectieve toezegging bestaat die voor de werknemers of een bijzondere categorie ervan op eenzelfde en niet-discriminerende wijze toegankelijk is. 1.2.2
Toezegging ten voordele van een zelfstandige bedrijfsleider
Het voordeel voor de zelfstandige bedrijfsleiders dat voortvloeit uit de betaling door de vennootschap van de fiscaal aftrekbare bijdragen, vormt een van belastingen vrijgesteld sociaal voordeel, op voorwaarde dat de bijdragen betrekking hebben op bezoldigingen, die regelmatig en tenminste om de maand worden betaald of toegekend vóór het einde van het belastbare tijdperk waarin de ertoe aanleiding gevende bezoldigde werkzaamheden zijn verricht en mits zij op de resultaten van dat tijdperk worden aangerekend 1.3
Met het zegel gelijkgestelde taksen
Een met het zegel gelijkgestelde taks van - in de regel - 4,4 % is verschuldigd bij de betaling van de premies aan de pensioeninstelling.
2
Fiscale behandeling van de uitkeringen
Met betrekking tot individuele pensioentoezeggingen toegekend na 1 januari 2012 is de fiscale behandeling van de uitkeringen identiek voor werknemers en zelfstandige bedrijfsleiders. De meeste individuele pensioentoezeggingen voorzien in de uitbetaling van een kapitaal. Pensioenkapitalen zijn belastbaar aan een afzonderlijke aanslagvoet (te verhogen met gemeentelijke opcentiemen). De fiscale behandeling van deze pensioenkapitalen kan als volgt worden samengevat: ₋ ₋ ₋
de belastbare basis is gelijk aan het kapitaal verminderd met de RIZIVinhouding en solidariteitsinhouding (zie hierna); de winstdeelname is vrijgesteld van belastingen; het tarief hangt af van het tijdstip waarop het kapitaal wordt uitbetaald en van de financieringswijze van het kapitaal:
3 van 6
60
Uitbetaling voor wettelijke
Uitbetaling op moment wettelijke
pensionering
pensionering (of 65)
Deel
Deel
Deel
Deel
werknemers-
werkgevers-
werknemers-
werkgevers-
bijdragen
bijdragen
bijdragen
bijdragen
Deel opgebouwd
20%
Deel opgebouwd
16.5%
voor 1993: 16,5 %
voor 1993: 16,5%
Deel opgebouwd
Deel opgebouwd
na 1993: 10 %
na 1993: 10%
61
Idem
18 %
Idem
16.5 %
62-64
Idem
16.5 %
Idem
16.5 %
65
-
-
Idem
10 % indien effectief actief tot 65
₋
De kapitalen zijn daarnaast ook onderworpen aan gemeentebelasting.
Er is ook de mogelijkheid om na de vereffening van het kapitaal belast aan 20 %, 18 %, 16,5 % of aan 10 % dit kapitaal af te staan aan een pensioeninstelling met het oog op de financiering van de betaling van een rente. De begunstigde wordt belast aan een forfaitair tarief van 15 % op een rente die geacht wordt 3 % uit te maken van het afgestane kapitaal. Tot slot zijn er ook (zij het zeer weinig) individuele pensioentoezeggingen die in de betaling van een rente voorzien. In die situatie wordt de rente belast aan de progressieve belastingtarieven.
4 van 6
III
SOCIALE ZEKERHEIDSRECHTELIJKE ASPECTEN
1
Bijdragen betaald door de vennootschap
De bijdragen, die betaald worden door de vennootschap in het kader van een individuele pensioentoezegging ten voordele van een werknemer, vormen geen loon dat onderworpen wordt aan de normale socialezekerheidsbijdragen. Zij worden niettemin onderworpen aan een bijzondere RSZ-bijdrage van 8,86 % ten voordele van de Rijksdienst voor Pensioenen. Zelfstandige bedrijfsleiders zijn niet onderworpen aan deze bijzonder bijdrage van 8,86 %. Met ingang van 1 januari 2012 kan er een bijkomende RSZ-bijdrage van 1,5 % verschuldigd zijn wanneer de pensioenopbouw op jaarbasis een bepaalde grens overschrijdt. Voor de werkgevers komt deze bijzondere bijdrage bovenop de bijdrage van 8,86 %. De bijzondere bijdrage van 1,5 % moet enkel worden betaald indien men bij de opbouw van het aanvullende pensioen bepaalde drempels overschrijdt. Zij geldt zowel voor aanvullende pensioentoezeggingen aan werknemers als aan zelfstandige bedrijfsleiders. De bijzondere bijdrage van 1,5 % is enkel verschuldigd op het gedeelte van de bijdragen van de werkgever/rechtspersoon, dat op jaarbasis het bedrag van 30.000 EUR (jaarlijks te indexeren) overschrijdt. Deze drempel van 30.000 EUR moet jaarlijks per werkgever/rechtspersoon worden beoordeeld voor iedere werknemer/zelfstandige bedrijfsleider. Voor het bepalen van de drempel van 30.000 EUR/jaar moet men de bijdragen 'leven' (pensioenluik) en de bijdragen 'overlijden' (indien er een overlijdensdekking is voorzien) optellen. Er moet ook rekening worden gehouden met de eventuele persoonlijke bijdragen om na te gaan of de drempel van 30.000 EUR/jaar al dan niet werd overschreden2. Voor de zelfstandige bedrijfsleiders tellen in de overgangsregeling de bijdragen aan het stelsel van het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ) daarentegen niet mee. Voor pensioenstelsels die worden gefinancierd via collectieve bijdragen die niet-individualiseerbaar zijn, zal men werken met een "theoretische" bijdrage om na te gaan of de drempel van 30.000 EUR al dan niet werd overschreden. Het is de bedoeling dat deze bijzondere bijdrage in 2016 wordt geëvalueerd en dat er vanaf dan een andere berekeningsgrondslag wordt ingevoerd.
2
De tekst van de wet geeft aanleiding tot verwarring hierover, maar er is uit goede bron bevestigd dat dit wel degelijk de bedoeling is en dat dit zo nodig zal worden verduidelijkt in een reparatiewet.
5 van 6
2
Uitkeringen
De uitkeringen aan zowel de werknemers als de zelfstandige bedrijfsleiders, met inbegrip van de eventuele winstdeelname, zijn onderworpen aan twee bijzondere bijdragen: 1°
een RIZIV-bijdrage van 3,55 %;
2°
een solidariteitsinhouding van 0 tot 2 %. Het percentage van deze bijdrage varieert in functie van het totale brutobedrag van het aanvullend pensioen en in functie van het feit of de begunstigde van dit pensioen een alleenstaande of een gezinshoofd is.
Claeys & Engels September 2014 www.claeysengels.be
Dit document is bestemd om algemene informatie te geven over de fiscale en sociale zekerheidsrechtelijke aspecten van het behandelde onderwerp. Vanzelfsprekend waken wij over de betrouwbaarheid van deze informatie. Dit document bevat echter geen juridische analyse of advies en kan in geen geval de aansprakelijkheid van Claeys & Engels in het gedrang brengen.
6 van 6
