De heupprothese PatiEnteninformatie
Dienst Orthopedie
Dienst Fysiotherapie
Dr. L. Van den Daelen
Dr. P. Linden
Dr. P. Gunst
Dr. A-M. Buyse
Dr. L. MissinNe
Dr. M. Snoecx
Dr. S. Muermans
Dr. P. Rombauts
Dr. K. Willems
Dr. V. Lefevere
Dr. P. Verdonk Dr. P. D’Hooghe
Dit boekje is van:
Opm. heupprothese_ok.indd 1
20-02-2009 20:22:05
© 2009 Stedelijk Ziekenhuis Roeselare (dienst orthopedie) Brugsesteenweg 90, 8800 Roeselare - www.orthopedie-roeselare.be Foto's: Tom Desnoeck (Unitas) Illustraties: Biomet Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenig vuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Opm. heupprothese_ok.indd 2
20-02-2009 20:22:05
Inleiding en inhoud Uw arts heeft u geadviseerd om uw heup te vervangen door een heupprothese. Wellicht roept dit bij u en uw familie een aantal vragen op. Deze brochure bevat praktische informatie over de heupprothese, de voorbereiding op de operatie, het verloop van de operatie, het verblijf in het ziekenhuis en het herstel. Hebt u nog bijkomende vragen, aarzel dan niet om deze met uw arts, de verpleegkundigen, de kinesitherapeuten, de ergotherapeuten of de maatschappelijk werker te bespreken. Wij wensen u alvast veel succes met uw behandeling en revalidatie! Namens het heupteam van de dienst Orthopedie Stedelijk Ziekenhuis Roeselare
Wat is een heupprothese? . ................................................................................................................ 4 Voor de opname ................................................................................................................................... 9 De opname .......................................................................................................................................... 12 De operatie .......................................................................................................................................... 14 Complicaties . ...................................................................................................................................... 15 Na de operatie . .................................................................................................................................. 16 Terug thuis ........................................................................................................................................... 19 Richtlijnen voor het leven met een totale heupprothese ....................................................... 20 Oefeningen (foto’s en schema) ...................................................................................................... 22 Nuttige adressen ................................................................................................................................ 27
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 3
3
20-02-2009 20:22:05
Wat is een heupprothese? Om u uit te leggen wat een heupprothese is, moet u eerst weten hoe een normaal heupgewricht er uitziet. Het heupgewricht bestaat uit twee belangrijke delen:
4
- de ronde kop van het dijbeen (femur kop) - de holle kom van de heup (acetabulum)
De kop en de kom zijn bekleed met kraakbeen. Behalve de steun die de kop in de kom vindt, wordt het gewricht ook nog op zijn plaats gehouden door een kapsel en een mantel van bil- en heupspieren (zie fig. 1).
fig. 1: gezonde heup
fig. 2: ARTROSE heup
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 4
20-02-2009 20:22:09
Waarom een heupprothese? De slijtage van de gladde kraakbeenlaag in het gewricht is meestal de reden om over te gaan tot het plaatsen van een heupprothese. Doordat de gewrichtsoppervlakken niet meer soepel over elkaar kunnen glijden, wordt het bewegen steeds moeilijker en pijnlijker zodat een heupprothese dient te worden geplaatst (zie fig. 2).
gefixeerd en de kom (metaal, keramiek of polyethyleen) wordt in het bekken, via een ingroeilaag op het materiaal, vastgezet (zie fig. 3). In principe is er geen leeftijdsgrens en komen zowel jongere als oudere patiënten hiervoor in aanmerking.
Naast artrose zijn er ook nog andere redenen voor het plaatsen van een heupprothese: reumatoïde artritis, heupfracturen, bottumoren, avasculaire necrose, ... Er wordt overgegaan tot een heupprothese als de pijn en het ongemak niet meer te combineren zijn met de dagdagelijkse activiteiten en er al belangrijke schade te zien is op de röntgenfoto. Een heupprothese (Totale Heup Prothese = THP) is een kunstgewricht dat het bescha digde deel van het heupgewricht vervangt. Omdat het heupgewricht uit twee verschil lende onderdelen bestaat, bevat een heupprothese ook 2 aparte onderdelen: een kom en een kopje op een steel van metaal. De steel wordt in de schacht van het dijbeen
fig. 3: HEUPPROTHESE
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 5
5
20-02-2009 20:22:10
Er zijn verschillende soorten prothesen: De gecementeerde heupprothese Beencement is een vulmiddel dat een optimaal contact maakt tussen het implantaat en het been. De ongecementeerde of ingroeiprothese De kom en steel moeten vastgroeien in het bot. Bij deze prothese kan het tot 6 weken duren voordat u volledig op uw been mag steunen.
De behandelende chirurg bespreekt met u welke prothese het best bij u past
Bij een totale heupprothese wordt de heupkop vervangen door een heupprothese en kom (beschreven hoger). Net omdat zowel kop als kom vervangen worden, wordt dit een totale heupprothese genoemd. Tijdens de operatie wordt aan de zijkant van de heup een snede in de huid gemaakt. De snede is ongeveer 10 tot 15 cm lang.
6
Mini-invasieve techniek Een totale heupprothese kan ook via de zogenaamde mini-invasieve techniek worden geplaatst. Mini-invasief betekent dat er geopereerd wordt via een kleinere insnede. Tijdens de operatie wordt aan de zijkant van de heup een insnede in de huid gemaakt. De insnede is ongeveer 7 tot 10 cm. Doordat de wonde kleiner is, verloopt het herstel sneller. De opnameduur bij deze operatietechniek is ongeveer 3 tot 5 dagen. Als tijdens de operatie blijkt dat het technisch niet mogelijk is om de prothese via de kleinere insnede te plaatsen, wordt de insnede groter gemaakt. De opnameduur is dan mogelijk enkele dagen langer. Hip resurfacing Bij jongere mensen wordt soms gekozen voor het plaatsen van een zogenaamde “hip resurfacing prothese”. Dit betekent ‘een nieuw oppervlak geven’ aan heupkop en heupkom. Tijdens de operatie wordt aan de zijkant van de heup een insnede in de huid gemaakt. Deze insnede is ongeveer 10 tot 15cm. In het bekken wordt een nieuwe kom geplaatst en vervolgens wordt het
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 6
20-02-2009 20:22:11
kraakbeen van de heupkop verwijderd. Daarna wordt er over de heupkop een nieuwe glijlaag geplaatst. Deze prothese komt als het ware als een fietsbel over de heupkop (zie fig. 4).
Revisie heupprothese Als in het verleden een heupprothese werd geplaatst, dan kan in de loop van de tijd slijtage optreden aan één of meerdere onderdelen van de prothese. Omdat de prothese uit verschillende onderdelen is opgebouwd, is het mogelijk om alleen de beschadigde onderdelen te vervangen. De heupprothese wordt als het ware hersteld (‘gereviseerd’). Het verloop van de revalidatie is natuurlijk afhankelijk van de onderdelen die vervangen moeten worden.
De moderne protheses gaan gemiddeld 15 à 20 jaar mee. Als de prothese na die periode versleten is of begint los te komen, kan ze worden vervangen.
fig. 4: HIP RESURFACING
Met een heupprothese mag u verwachten dat de pijn van voor de operatie verdwenen is, of op zijn minst toch veel minder is ge worden. De beweeglijkheid van het gewricht blijft ongeveer dezelfde als voor de operatie.
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 7
7
20-02-2009 20:22:11
Hoe soepel de heup wordt na de operatie, wordt sterk bepaald door hoeveel en hoe goed u oefent achteraf. Zodra u na het plaatsen van uw prothese genezen bent, kunt u opnieuw wandelen, ook lange afstanden, en mag u fietsen en zwemmen (zie fig. 5). Wanneer u bovendien goed geoefend hebt, mag u na verloop van tijd ook in beperkte mate wat sporten zoals bijvoorbeeld dubbel tennis spelen, lang laufen en golfen. Langdurige schokbelastingen zoals lopen en springen of bewegingen die met extreme buiging van de heup gepaard gaan, moeten worden vermeden.
8
fig. 5
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 8
20-02-2009 20:22:13
Voor de opname U wordt opgenomen op de Joint Care afdeling F1 die speciaal is ingericht voor patiënten die een nieuwe knie- of heupprothese krijgen. Voorlichting en begeleiding verbeteren de zorgverlening. De patiënt wordt zo goed mogelijk geïnformeerd over de gang van zaken en wat er verwacht wordt. Daarom is het van belang dat u voor de opname met het volgende rekening houdt: Informatiebijeenkomst In de Joint Care zaal van het Stedelijk Ziekenhuis worden informatienamiddagen gehouden voor patiënten die een heup prothese krijgen en die opgenomen worden op die afdeling. U krijgt dan informatie van een orthopedist, een anesthesist, een verpleegkundige, een kinesitherapeut en een maatschappelijk werker. Voor een goed verloop van uw opname is het noodzakelijk
fig. 6: INFORMATIEBIJEENKOMST
dat u en uw partner zo goed mogelijk zijn geïnformeerd. Wij nodigen u dan ook van harte uit voor deze bijeenkomst. Deze begint om 13.45u en duurt ongeveer tot 16.30u. U volgt gewoon de bewegwijzering “Joint Care” vanaf de hoofdingang van het ziekenhuis. Op deze informatiebijeenkomst moet u steeds uw continue zorgmap & eventuele resultaten van preoperatieve onderzoeken meebrengen (zie fig. 6). Coach Het is de bedoeling dat tijdens de opname een “coach” u bijstaat bij uw therapie en andere activiteiten. Hiervoor kunt u uw partner of iemand anders uit uw omgeving vragen. Deze persoon is dan goed op de hoogte van uw situatie wanneer u na uw ontslag uit het ziekenhuis weer thuis bent.
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 9
9
20-02-2009 20:22:14
Thuiszorg Op het ogenblik dat de beslissing genomen wordt om bij u een heupprothese te plaatsen, krijgt u uw continue zorgmap, waarmee u naar uw huisarts stapt. Deze zal dan de preoperatieve onderzoeken uitvoeren of coördineren.
fig. 7: THUISsituatie
10
Ook uw thuiskinesitherapeut moet door u op de hoogte gesteld worden van de ingreep om een functioneel bilan op te maken. Deze heeft zo ook de gelegenheid om reeds voor de operatie uw persoonlijke situatie te leren kennen en met u te kijken of er kleine aanpassingen in het huis nodig zijn (denk bijvoorbeeld aan een verhoog op het toilet of een extra handsteun aan de muur). U kan misschien nu reeds een afspraak maken met uw thuisverpleegkundige die u zal begeleiden na uw ontslag (zie fig. 7). Voorbereidende kinesitherapie en ergotherapie-sessie Tijdens deze sessie ontmoet u een kinesi therapeut en ergotherapeut van het ziekenhuis en krijgt u informatie over hun rol voor, tijdens en na de opname. Omdat het de bedoeling is dat u na de operatie weer direct op de been bent, is het belangrijk dat u bijvoorbeeld het lopen met krukken, het in en uit het bed stappen, het traplopen en der gelijke al voor de opname heeft geoefend. Dit wordt u de week voor de operatie aangeleerd. Het is de bedoeling dat u de krukken die u tijdens de opname zal gebruiken, nu
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 10
20-02-2009 20:22:16
al meebrengt. De kinesitherapeut of ergo therapeut controleert ze op hun degelijkheid en stelt ze af op uw maat. Deze krukken kan u bekomen bij uw ziekenfonds. Op deze dag wordt er eveneens een informatieve film
over de operatie getoond. Tijdens deze sessie hebt u ook een persoonlijk contact met een anesthesist en een fysiotherapeut, verbonden aan het Joint Care team van het ziekenhuis (zie fig. 8A+8B).
fig. 8A: KINESITHERAPIE EN ERGOTHERAPIE
fig. 8B: KINESITHERAPIE EN ERGOTHERAPIE
Belangrijk Stel uw behandelend specialist op de hoogte als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt. Hij zal u zeggen wanneer u deze moet stoppen voor de operatie. De huisarts beoordeelt of u gezond genoeg bent voor de operatie. Indien hij het nodig acht, stuurt hij u door naar de specialist voor preoperatief nazicht.
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 11
11
20-02-2009 20:22:18
De opname Tijdens de infosessie wordt u geïnformeerd over uw opname uur in het ziekenhuis. Wat brengt u mee? Bij de opname in het ziekenhuis, neemt u naast de gebruikelijke zaken als nachtgoed en toiletartikelen ook mee:
fig. 9a: DE OPNAME
fig. 9b: DE hygiëne
12
- De medicijnen die u thuis reeds gebruikte. - Gemakkelijke kledij die u toelaat uw bovenbeen vrij te maken. - Gemakkelijke schoenen die u overdag draagt. Ze moeten vast aan de voet zitten en een brede hak hebben, dus geen slippers. Vast gesloten schoenen zijn noodzakelijk. Eventueel een lange schoentrekker meebrengen. - Krukken. - Pantoffels voor ’s avonds. Tandprothesen, juwelen, nagellak en makeup worden verwijderd. Dure juwelen brengt u best niet mee naar het ziekenhuis. U krijgt een operatiehemd aan en wordt te gepasten tijde naar de operatiezaal gebracht. In de operatiekamer wordt een infuus ingebracht. Daarna zal de anesthesist met de verdoving starten. Anesthesie en pijnstilling De anesthesist is de arts die u de verdoving toedient. De verdoving gebeurt, in de mate van het mogelijke en mits uw toestemming,
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 12
20-02-2009 20:22:22
via een ruggenprik. Bovendien kan de anesthesist ervoor zorgen dat u tijdens de operatie slaapt. Mocht u hierover vragen hebben, dan kunt u deze aan de anesthesist stellen, de week voor de operatie. Om rustig
te slapen kunt u een slaapmiddel krijgen. De pijnstilling die u tijdens en na de operatie krijgt toegediend, gaat via een slangetje waardoor de pijn sneller en gerichter wordt bestreden.
Belangrijk U mag normaal eten of uw dieet volgen tot de dag voor de ingreep. Voor infectiepreventie is het van belang dat u zich grondig wast voor uw opname (zie fig. 9B).
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 13
13
20-02-2009 20:22:22
De operatie Wanneer de operatie ’s morgens plaatsvindt, mag u vanaf middernacht niet meer eten en drinken.
Een verpleegkundige brengt u in uw bed van de afdeling naar de voorbereidingsruimte van het operatiekwartier. In de voorbereidingsruimte is het kouder dan op de afdeling. Zo u dit wenst, kan u een extra deken vragen. Voor de operatie krijgt u meestal een blaaskatheter. Na de operatie, die 1 tot 2 uur duurt, is uw been ingepakt in een verband.
14
Uit uw verband kunnen één of meerdere drains komen. Dit zijn slangetjes waardoor bloed en wondvocht worden afgevoerd. Meestal worden deze binnen de 48u verwijderd. Medicatie Om het risico op infectie zo klein mogelijk te houden, krijgt u tijdens de operatie antibiotica toegediend. Verder schrijft uw arts u bloedverdunnende medicatie voor om trombose te voorkomen (= klontering van het bloed). Deze bloedverdunnende medi catie krijgt u elke dag tot ongeveer 6 weken na de operatie.
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 14
20-02-2009 20:22:22
Complicaties In de meeste gevallen verloopt een operatie zonder problemen. Toch is het van belang dat u weet welke complicaties kunnen voorkomen: - Infectie: preventief krijgt u hiervoor antibiotica. - Luxatie van de prothese: hierbij komt de kop van de prothese uit de kom. - Trombose, eventueel longembolie: hiervoor krijgt u eveneens preventief anti-stollingsmiddelen die volgens voorschrift worden toegediend.
Doorgaans zijn deze complicaties eerder beperkt, en betekenen ze vaak slechts een vertraging in de revalidatie. Het is dan ook belangrijk uw chirurg tijdig te verwittigen indien één van de volgende alarmtekens zich zouden voordoen: - Als de pijn in het operatiegebied toeneemt in combinatie met vocht afscheiding, roodheid of koorts. - Als de heup steeds moeilijker beweegt en pijnlijker wordt bij het oefenen. - Wanneer u kortademig bent en/of pijn hebt in uw borststreek bij het ademen. - Bij zwelling van het been met pijn en toenemende kuitpijn.
- Zenuwletsel
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 15
15
20-02-2009 20:22:23
Na de operatie Dag 1 De eerste dag wordt u begeleid bij de eerste passen die u met een looprekje door uw kamer maakt. Als uw heup met cement is vastgezet, mag u uw geopereerde been direct volledige belasten. Heeft u een ongecementeerde prothese, dan mag u de heup de eerste 3 weken slechts gedeeltelijk belasten waarna u mag overgaan tot wandelen met één kruk. De kinesitherapeut en de ergotherapeut helpen u in een comfortabele zetel, die u in relaxstand kunt zetten. Dag 2 De tweede dag na de operatie worden alle katheters verwijderd. Vanaf nu gaat u ’s ochtends en ’s namiddags in gewone kledij naar de therapie op de afdeling. De therapie gebeurt gezamenlijk met de mensen die op diezelfde dag geopereerd zijn. De oefeningen krijgt u in een speciale oefenruimte onder de leiding van een ervaren kinesitherapeut en ergotherapeut (zie fig. 10). U start met de oefeningen uit dit boekje en krijgt instructies over hoe u moet lopen met krukken. Dag na dag breidt de looptraining zich geleidelijk uit.
16
Dag 3 Vanaf de 3e dag stapt u met de krukken reeds een trap op en af! (zie fig. 11). Dagelijks is uw ergotherapeut aanwezig tijdens de oefensessies. Deze leert u de beste methode om op een veilige manier zelfstandig uw dagelijkse activiteiten te hernemen. Bezoekuren Probeer uw bezoek zoveel mogelijk te beperken. U zult een rustpauze nog best kunnen gebruiken. De oefeningen vinden twee maal per dag plaats. Het is vanzelfsprekend dat uw partner of coach op ieder moment van de dag kan langskomen.
Vanaf de 2e dag eet u elke dag samen met de mensen van uw groep in de dagzaal. Daarna gaat u terug naar uw kamer (zie fig. 12).
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 16
20-02-2009 20:22:23
fig. 10: DE OEFENRUIMTE
fig. 11: DE TRAP
fig. 12: DE DAGZAAL
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 17
17
20-02-2009 20:22:27
Ontslag Zodra uw medische behandeling is afge lopen, wordt u uit het ziekenhuis ontslagen. De gemiddelde verblijfsduur in het ziekenhuis varieert van 5 tot 7 dagen en is uite raard geheel afhankelijk van de genezing van uw wonde, algemeen herstel en revalidatie.
Thuis krijgt u verdere kinesitherapeutische begeleiding tot zes weken na ontslag. Indien u dit wenst, kunt u ook dagelijks naar de dienst Revalidatie in ons ziekenhuis komen. Uw thuisverpleegkundige komt aan huis, gedurende deze periode van verdere opvolging.
De huisarts houdt het gebruik van de bloedverdunnende middelen onder controle wan neer u terug thuis bent.
Welke documenten krijgt u mee bij het ontslag: - Een ontslagbrief voor uw huisarts. - Een afspraak voor de eerste raadpleging, ongeveer zes weken na de ingreep. - Een brief met de nodige uitleg voor uzelf. - Een heupfolder met nuttige tips over het leven met een heupprothese.
fig. 13: ONTSLAG
18
Ongeveer drie weken na de operatie worden de resorbeerbare hechtingen (lusjes) afgeknipt door uw huisarts of uw thuis verpleegkundige. Het is mogelijk dat het wondgebied rood ziet en warm aanvoelt. Hierover hoeft u zich niet ongerust te maken. Voor de controle komt u zes weken na de operatie op afspraak bij uw ortho pedisch chirurg. Deze afspraak wordt bij uw ontslag geregeld.
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 18
20-02-2009 20:22:29
Terug thuis Zodra u terug thuis bent, wordt de revali datie enkele weken thuis of in ons ziekenhuis voortgezet onder begeleiding van uw kinesitherapeut. Alle informatie over de behandelingsdoelen vindt u verder in deze brochure terug. De beweeglijkheid zal stap voor stap worden opgedreven en het gebruik van krukken wordt afgebouwd. Meestal kan dit na zes weken. Met fietsen kan gestart worden zodra de heup opnieuw voldoende beweeg-
lijk is. Sporthervatting en andere hobby’s zijn mogelijk op voorwaarde dat de heup niet te veel wordt belast. Bespreek dit altijd met uw kinesitherapeut, uw huisarts of uw chirurg. Hoe meer u thuis oefent, hoe sneller u vooruitgang boekt in beweeglijkheid en kracht. Het oefenprogramma zal geleidelijk aan worden uitgebreid door uw thuiskinesi therapeut. Deze vertelt u hierover meer wanneer u terug thuis bent.
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 19
19
20-02-2009 20:22:29
Richtlijnen voor het leven met een totale heupprothese Aandachtspunten bij het gebruik van elleboogkrukken - Let er op dat de krukken op de goede hoogte zijn afgesteld. De krukken staan op de goede hoogte wanneer u kunt staan met de handen op de handgrepen van de krukken, met de ellebogen bijna gestrekt.
- Wanneer u wilt gaan zitten, loopt u naar achteren tot u het bed of de stoel met de achterkant van uw benen voelt. Pak beide krukken vast in één hand en steun dan met uw andere hand op de leuning van de stoel of op het bed. Laat u dan langzaam zakken tot dat u zit. Let er op dat u tijdens het zitten, uw geopereerde been wat naar voren zet. U mag deze weer samenbrengen van zodra u zit (zie fig. 14). - Wanneer u wilt opstaan, verplaatst u zich eerst naar de rand van de zitting - dus naar voren toe: neem de krukken in één hand vast. Dan drukt u zich op met de andere hand vanaf de armleuningen. Let hierbij ook op dat u uw geopereerde been iets naar voren zet tijdens het staan. Probeer nooit op te staan door u op te drukken vanaf beide krukken: hierdoor zou u kunnen vallen.
fig. 14: GAAN ZITTEN EN OPSTAAN
20
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 20
20-02-2009 20:22:31
- Wanneer u met krukken loopt, doe dit in de goede houding. Hou uw hoofd rechtop en kijk recht vooruit. Wanneer u naar uw voeten kijkt, bestaat de mogelijkheid dat u struikelt en valt. Bovendien raakt u hierbij ook sneller vermoeid. Loop rustig. Het is niet nodig dat u zich haast. Haasten kan er ook voor zorgen dat u struikelt en valt. Controleer of de doppen van de krukken onderaan nog voldoende profiel hebben.
Zorg ervoor bij het gebruik van de krukken, dat u ze gelijktijdig neerzet. Zo ondersteunt u het geopereerde been maximaal. Kijk uit voor natte en/of gladde vloeren! - Uw thuiskinesitherapeut zal u op het gepaste moment leren hoe u met één kruk moet stappen. Hierbij laat u de kruk aan de geopereerde zijde weg.
Verdere praktische adviezen vindt u terug in de brochure “Het leven met een Totale Heupprothese” die u in de loop van uw verblijf ontvangt van uw ergotherapeut.
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 21
21
20-02-2009 20:22:31
De oefeningen Dit schema is bedoeld als ruggensteuntje bij het onthouden van de oefeningen die de kinesitherapeut met u heeft doorgenomen. - Er zijn oefeningen die voornamelijk bedoeld zijn voor de eerste dagen na de operatie en oefeningen voor wat later, wanneer u terug thuis bent. - Het is niet de bedoeling dat u op eigen initiatief met nieuwe oefeningen begint, tenzij na overleg met uw kinesitherapeut. - Het kan gebeuren dat u wat moeite ondervindt om uw voorste dijbeenspier aan te spannen. Daarom wordt er iedere dag een spierprikkel toegediend die u helpt om deze spier te versterken. - Over het algemeen geldt dat u de eerste dagen best ieder uur oefent en dat dit in een latere fase afgebouwd wordt naar 2 tot 3 maal per dag.
- Bij het oefenen mag u enige rek voelen en er mag gerust wat vermoeidheid optreden. Overdrijf echter nooit. - In de eerste plaats is het belangrijk dat u terug kunt stappen met een hulpmiddel (looprek of krukken). Doe dit zo vaak als de pijn en de vermoeidheid het toelaten. Overdrijf niet! Bij hevige pijn en/of zwelling dient u wat rust te nemen. Desnoods doet u het één dag wat kalmer aan. - Het is eveneens belangrijk dat u op de dag van de operatie en de dag erna regelmatig en rustig diep in- en uitademt. Zo stimuleert u uw ademhaling tijdens de periode waarin u hoofdzakelijk ligt of zit.
Iedere oefening mag 5 tot 10 maal worden herhaald, binnen de pijngrens
22
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 22
20-02-2009 20:22:31
Oef. 1: Wandelen met krukken of looprek.
Oef. 2: Voeten optrekken en wegduwen
Oef. 3: De knie rustig optrekken in de richting van de borst. Niet verder dan 90° buigen in de heup.
Oef. 4: Met een rolletje onder de knie de voorste dijbeenspier aanspannen.
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 23
23
20-02-2009 20:22:37
24
Oef. 5: Rechtzittend de knie strekken en buigen.
Oef. 6: Rechtzittend de voet een klein stukje van de grond heffen.
Oef. 7: Rechtzittend de knieën naar buiten bewegen.
Oef. 8: Rechtstaand het been gestrekt zijwaarts heffen.
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 24
20-02-2009 20:22:41
Oef. 9: Rechtstaand het been gestrekt naar achter bewegen.
Oef. 10: Rechtstaand de knie heffen.
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 25
25
20-02-2009 20:22:42
Dag 4
Dag 3
Dag 2
Dag 1
Activiteiten
Operatie
OEFENSCHEMA TOTALE HEUPPROTHESE Met cement of BHR: volledig steunen / Zonder cement: 3 weken partiële steun
Voeten bewegen (oef. 2) Dijbeenspier aanspannen (oef. 4) Stappen met looprek (oef. 1) Knie strekken in zit (oef. 5) Been heffen in zit (oef. 6) Knieën naar buiten in zit (oef. 7) Stappen met krukken (onder begeleiding) Stappen met krukken (zelfstandig) In/uit de zetel komen Trappen Been zijwaarts heffen (oef. 8) Been naar achter bewegen (oef. 9) Been gebogen heffen (oef. 10)
26
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 26
20-02-2009 20:22:43
Nuttige adressen Het orthopedisch team bestaat uit 7 chirurgen. Uw chirurg zal samen met de andere leden van het team uw dagelijkse toestand opvolgen en voor meer vragen kunt u bij deze terecht. Medische staf: Dienst Orthopedie Dr. Luc Van den Daelen Dr. Paul Gunst Dr. Lieven Missinne Dr. Stijn Muermans Dr. Karel Willems Dr. Peter Verdonk Dr. Pieter D’Hooghe
Dienst Fysiotherapie Dr. Patrick Linden Dr. Anne-Mie Buyse Dr. Michel Snoecx Dr. Pascale Rombauts Dr. Valerie Lefevere
Secretariaat Orthopedie Tel. 051 23 64 06 · www.orthopedie-roeselare.be of www.szr.be Secretariaat Revalidatie Tel. 051 23 61 34 Dhr. Lieven Declercq (Hoofdverpleegkundige Afdeling Orthopedie) Tel. 051 23 62 42 Dhr. Philiep Vermandere (Hoofdverantwoordelijke Joint Care Dienst Kinesitherapie) Tel. 051 23 61 35 Dhr. Rinus Altes (Hoofdverantwoordelijke Joint Care Dienst Ergotherapie) Tel. 051 23 61 35 Maatschappelijke Assistent (Sociale dienst) Tel. 051 23 61 05
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 27
27
20-02-2009 20:22:43
Notities ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................................
28
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 28
20-02-2009 20:22:43
Notities ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................................
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 29
29
20-02-2009 20:22:43
Notities ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................................
30
De heupprothese
Opm. heupprothese_ok.indd 30
20-02-2009 20:22:44
Opm. heupprothese_ok.indd 31
20-02-2009 20:22:44
Stedelijk Ziekenhuis Roeselare (dienst orthopedie) Brugsesteenweg 90, 8800 Roeselare Tel. 051 23 64 06 · Fax 051 23 66 77 · www.orthopedie-roeselare.be
Opm. heupprothese_ok.indd 32
20-02-2009 20:22:44