De Halse Geus. Januari - Februari - Maart 2014 [23]

België-Belgique P.B. - PP 1500 Halle Centrum BC31026 P908020

De Halse Geus

Driemaandelijkse vrijzinnig humanistische nieuwsbrief en activiteitenkalender voor Halle en omstreken

Januari - Februari - Maart 2014 [23]

Verantwoordelijke uitgever: Sylvain Peeters - Oude Keulseweg 220 - 1933 Sterrebeek Afzender: huisvandeMens - Molenborre 28/02 - 1500 Halle

een initiatief van

2

Edito

Liefste lezer, We wensen de wereld een nieuw en sprankelend jaar toe, met heel wat vreugde, liefde, vrijheid, verdraagzaamheid en solidariteit. We wensen jou ...................................................................................*

(*) naar vrijzinnig gebruik volledig vrij (en al dan niet zinnig:) in te vullen

Ook in 2014 staat onze deur voor je open!

(Al zijn we van 25 december tot en met 1 januari wel even gesloten) Tamara, Lien, Stijn en Isabelle

Team huisvandeMens Halle Molenborre 28/02, 1500 Halle T 02/383 10 50 – F 02/383 10 51 E [email protected] www.VlaamsBrabant-deMens.nu www.deMens.nu

Volg ons ook op facebook!

3

De Halse Geus Inhoud: OVM Halle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 - Dirk Draulans in de Halse Raadzaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 HVV Pajottenland. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Platform Levensbeschouwing Halle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Leven met chronische pijn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 - Onbegrip in tijden van ziekte en pijn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 August Vermeylenfonds. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 - Big Brother & his little sisters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 deMens.nu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 - Bezoek aan Leuven Centraal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 De vrije gedachte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 huisvandeMens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 - EcoGo!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 - In gesprek over levensvragen: het vrijzinnig humanisme. . . 18 - De sokken van de olifant. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 - Herdenkingsplechtigheid ‘Ik rouw om jou’. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Vrijwilligers gezocht!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Activiteitenkalender . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Auteurs:

Auteurs van de artikels: Tamara De Laet, Kurt Geeraerts, Mark Pieters, Christian Reunes, Isabelle Rombauts (eindredactie) Onder auspiciën van de Unie Vrijzinnige Verenigingen vzw Brand Whitlocklaan 87 - 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe

4

OVM HALLE

Met de leerlingen naar ‘Samen voor ons eigen’ Dirk Draulans in de Halse Raadzaal De Oudervereniging voor Moraal Halle is opgericht om een band te smeden tussen ouders, grootouders, leerkrachten, leerlingen en iedereen die begaan is met de lessen niet-confessionele zedenleer in het GO! van de Vlaamse Gemeenschap en het Gemeentelijk onderwijs in onze streek. De twee grootste jaarlijkse activiteiten zijn: het Feest van de Vrijzinnige Jeugd voor 12-jarigen om de overgang naar volwassenheid te vieren en de jeugdvakantie in de Ardennen tijdens de kerstvakantie. Meer info vind je op www.ovmhalle.be. We gingen met de 6dejaars ASO van het KA Halle naar Dirk Draulans luisteren om te horen wat hij in zijn nieuwste boek ‘Samen voor ons eigen. Sociaal gedrag van de prehistorie tot de Facebookgeneratie’ te vertellen heeft. We hebben weer veel bijgeleerd, alhoewel het soms moeilijk was om hem te volgen omdat hij zo snel spreekt. Misschien is het een truc om zijn boek te verkopen: interesse opwekken en dan nog eens moeten nalezen? Wat zijn lezing zo interessant maakt is dat ze gebaseerd is op wetenschap. Waar sommige mensen nog steeds denken dat eeuwenoude heilige boeken de waarheid vertellen over de mens en de maatschappij, heerst vooral een gebrek aan wetenschappelijke kennis of ten minste een gebrek aan vertrouwen in de wetenschappelijke methode. Dat is jammer, want we hebben niks beters. Die wetenschap verschaft ons inzichten die soms ingaan tegen onze intuïtie, of tegen onze moraal. Uiteraard blijft het zo dat wetenschappelijke kennis steeds

Dirk Draulans, een zeer snelle spreker.

5

ben). Maar hoe is het zover kunnen komen? Als we een goeie 3 miljoen jaar teruggaan in de tijd, dan komen we de ‘Australopithecus afarensis’ tegen, die aan de basis ligt van het geslacht ‘Homo’. De herseninhoud van dat wezen, was ongeveer 400 gr, vergelijkbaar met die van de chimpansee. Sindsdien is die herseninhoud gegroeid tot 1500 gr in de schedel van de ‘Homo Neanderthalensis’, de mensensoort die tot 30.000 jaar geleden nog samen met onze soort voorkwam. Weinig mensen weten echter dat de aangroei van de hersenen is gestopt, straffer nog: onze ‘Homo sapiens sapiens’-hersenen wegen weer minder, nog slechts 1300 gr. Er is 200 gr verdwenen. Waarom? Biologen hebben berekend dat 25% van onze energie gaat naar de werking van onze hersenen, bij chimps is dat 10%. Men gaat er nu van uit dat de hersenkrimp een energiebesparing is. Dat betekent ook dat wij minder mogelijkheden hebben dan onze recentste voorouders. En dan komt nu de clou van het verhaal: de groep organiseert ons leven verder, we mogen dus ook minder kunnen. Terwijl u dit artikel leest, blijven boeren groenten kweken, rijden treinen en bussen, staat de spoedarts klaar om u op te vangen. Charles Darwin zag ook al dat gedomesticeerde dieren kleiner, fijner, speelser en zachter waren dan de oervorm en… dat ze

voorlopig is, maar daar maakt de wetenschap zelf geen geheim van. Dat is ook geen reden om een algemeen wantrouwen te hebben in die methode. Voor het vak niet-confessionele zedenleer en voor het onderwijs in het algemeen is het fundamenteel om tieners te laten kennismaken met wetenschappelijke inzichten. Vooral omdat het niet in de eerste plaats gaat om ‘schoolse kennis’, maar om kennis over de dingen die ons als mens allemaal bezighouden: seks, liefde, samenwerking, macht, geld, internet,… De titel van het boek heeft Dirk Draulans geleend van Kees van Kooten & Wim De Bie die als cynische grap in 1979 in Nederland ‘De Tegenpartij’ hadden opgericht. ‘Samen voor ons eigen’ was hun slogan. Draulans vindt dat de sociobiologie – de wetenschap die het sociale gedrag bestudeert – nooit beter is samengevat: wij handelen in groep, maar we zijn eigenlijk vooral met onszelf bezig. Om onszelf als mens beter te begrijpen is het nuttig om te kijken naar de fossielen van onze voorouders, maar die leven niet meer. Als we echter 4-6 miljoen jaar teruggaan in de tijd, dan komen we op het punt waar chimpansees zich afgesplitst hebben van onze tak en die kunnen we wel bestuderen. Chimps leren ons heel veel over wat typisch menselijk is, we kunnen dan zoeken naar onze verschillen, maar ook naar wat we gemeenschappelijk hebben. Om niet te veel informatie op de lezer van De Halse Geus los te laten, zal ik me hier beperken tot een paar opmerkelijke inzichten. Als we naar de menselijke essentie op zoek gaan, dan komen we al gauw tot de conclusie dat wij kunnen denken, en zij niet. Een andere bekende slogan om dit inzicht te illustreren kennen we als ‘Cogito ergo sum’ (ik denk dus ik

Beeld uit de film ‘Planet of the Apes’: staan we korter bij mekaar dan we denken?

6

zijn sterk, maar het is geen zwart-wit-verhaal. De omgeving speelt daarin een grote rol. Zo blijken de zogenaamde vechtersgenen niet te werken in situaties waarin de dragers ervan zich veilig en geborgen voelen. Het gaat vandaag niet meer over de discussie nature-nurture, maar over in hoeverre de omgeving een rol speelt in de activering van sommige genen.

kleinere hersenen hadden. Hier valt een analogie met de mens op. De hersengroei had ook nog een ander gevolg: baby’s moesten steeds meer prematuur geboren worden omdat hun hoofdjes te groot werden om door het geboortekanaal te geraken. Prematuurtjes kunnen het best overleven met twee ouders; de paarband ontstaat, verliefdheid doet zijn intrede. Seks dient niet alleen meer om voort te planten maar om de paarband te verstevigen. Zijn we nu met te veel? Zijn er biologische grenzen aan de bevolkingsgroei? 10.000 jaar geleden waren we met 6 miljoen, nu met 7 miljard, in 2050 mogelijk met 9 miljard. Onze planeet zou qua voedselvoorziening 220 miljard mensen aankunnen, maar dat willen we niet meemaken. Komt het ooit zover? Draulans zegt stellig van niet. Er worden steeds minder kinderen geboren per vrouw in de wereld, we zitten nu aan 2,3 kinderen per vrouw, om het mensenras in stand te houden zijn er 2,0 nodig. Hiermee gaat Draulans in tegen wat filosoof Etienne Vermeersch al jarenlang verkondigt, namelijk dat we met te veel zijn en dat we dringend minder kinderen moeten maken. Ik denk dat Vermeersch gelijk heeft omdat hij niet alleen kijkt naar de instandhouding van ons ras, maar naar het globale plaatje: ecologische voetafdruk, samenlevingsproblemen door overbevolkte steden en wegen,... Om te verklaren waarom we niet meer kinderen maken, verwijzen sociobiologen naar wat Darwin ook al beschreef: groepsselectie. Wij zijn niet gemaakt om op grote schaal samen te leven. Onze hersenen kunnen niet meer dan 150 mensen aan (600 Facebookvrienden? Vergeet het!). Om te kunnen functioneren in groep, ervaren we een druk om de groep niet te groot te maken. Het feit dat wij als mensen goed voor mekaar kunnen en willen zorgen, heeft een genetische basis. Genen

Ook bij vampierenpopulaties is er solidariteit, maar niet ten koste van zichzelf.

Een laatste inzicht dat ik van Draulans wil delen is zijn sociobiologische visie op ons economisch systeem en crisissen. Economisten kijken naar het verleden om wetmatigheden te bestuderen, die ze dan projecteren op de toekomst om voorspellingen te doen. In de economie wordt er echter geen rekening gehouden met de onbekende factoren die een enorme invloed kunnen hebben op de financiële markten: verkiezingsuitslagen, natuurrampen, oorlogen,… De sociobiologie kan daar wel iets aan toevoegen. In vampierenpopulaties (onderfamilie van de vleermuizen) zag men dat de individuen die geen bloed vonden binnen de drie dagen, geholpen werden met het verzamelde bloed van andere individuen uit dezelfde populatie. Profiteren van anderen kan, maar men zag ook dat als dezelfde vampier te vaak kwam bedelen, dat de voedselhulp werd stopgezet en ook dat het systeem van solidariteit instortte als er meer dan 15% profiteurs waren. Draulans maakte hier

7

de link met de crisis in Griekenland. Als meer dan 15% van de bevolking profiteert, stort het systeem in mekaar. Nu kan je zeggen dat je geen sociobioloog moet zijn om dat in te zien, maar in Griekenland hadden ze dat alvast niet door. Na de lezing heb ik nog even de kans gegrepen om Draulans persoonlijk nog een vraag te stellen, namelijk of hij soms tegenstand ervaarde door over de evolutietheorie en Darwin te spreken. Ik had hem al gezien in het programma ‘De reis met de Beagle’ waarin hij op de Galapagoseilanden vaststelde dat de inheemse gidsen over de evolutietheorie vertelden op hun rondleidingen, maar dat ze er zelf niks van geloofden, ze waren verblind door een sterk christelijk geloof. Draulans ondervond al tegenstand van vooral moslimjongeren die dan vol zelfvertrouwen stelden dat het onmogelijk is ‘dat de mens afstamt van de aap’. Het strafste wat hij meemaakte was dat een islamleerkracht vooraan in het publiek telkens rechtstond en de moslimjongeren met opgeheven vingertje duidelijk maakte dat Draulans weer iets gezegd had dat niet strookte met het geloof. Ik vroeg hem of moslims volgens hem uiteindelijk ook zullen evolueren in die zin dat ze de evolutietheorie zullen aanvaarden, zoals katholieken in België dat gedaan hebben. Hij denkt van wel; ik heb zo mijn twijfels. Het gaat over jongeren die hier geboren zijn, die ook biologie hebben gekregen op school, sommigen volgen zelfs zedenleer,

Volgens Draulans komt sociaal gedrag hierop neer: ‘Wij handelen in groep, maar we zijn eigenlijk vooral met onszelf bezig’. maar ze kunnen blijkbaar niet weerstaan aan de groepsdruk. De Darwingezinden of de twijfelaars worden al gauw met de vinger gewezen, worden beschouwd als slechte moslims. Ik hoop dat Dirk Draulans gelijk krijgt. Kurt Geeraerts Oudervereniging voor Moraal Halle

8

HVV PAJOTTENLAND HVV Pajottenland is een lokale afdeling van de Humanistisch Vrijzinnige Vereniging. Jaarlijks organiseren ze heel wat socioculturele activiteiten. Meer info vind je op www.bloggen.be/hvvpajottenland.

Jan Caeyers over Beethoven Jan Caeyers is een gelauwerd dirigent en musicoloog, en bovendien een gepassioneerd verteller. Hij wordt momenteel in Europa beschouwd als een van de belangrijkste Beethovenspecialisten en schreef een bibliografie van Beethoven – zeg maar referentiewerk. Niet te missen.

Maandag 3 februari 20u – Gemeenschapscentrum ‘De Markten’

Kleine revoluties. Rik Pinxten Dag in dag uit miljoenen nieuwsberichten, analyses en andere ongetwijfeld zeer relevante meninkjes: veel mensen krijgen daar hoofdpijn van, voelen zich overdonderd of, erger nog, krijgen het gevoel dat de wereld te groot en te onvatbaar is voor verandering. Aan al die vertwijfelden zegt Rik Pinxten: onderaan is er nog heel veel plaats! Want de planeet staat dan wel op zijn kop, de tijd waarin we leven biedt ook kansen. Beseffen we eigenlijk wel hoeveel verfrissende alternatieven er nu al bestaan of uitgewerkt worden aan de basis? Van patiëntenverenigingen tot coöperatieven die ‘verticaal boeren’ in oude fabrieken. ‘t Zijn kleine revoluties, jawel. Maar in een wereld waarin de 99% niet moet rekenen op de solidariteit van de 1% kunnen ze heel betekenisvol worden.

Vrijdag 21 februari – 20u – Kasteel La Motte

De werking van de haven van Antwerpen Hoe komt een schip de haven binnen? Wanneer kan het aanmeren? Rik Verhaegen, hoofd van de dienst Scheepvaartmanagement van het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen, laat je binnenkijken in een bijzondere wereld.

Vrijdag 21 maart – 20u – Kasteel La Motte 9

PLATFORM LEVENSBESCHOUWING HALLE Het Platform Levensbeschouwing Halle werd in 2009 opgericht met als doel vanuit verscheidene levensbeschouwingen met mekaar in gesprek te gaan. Jaarlijks organiseert Het Platform een drietal activiteiten rond diverse thema’s. Meer info kan je verkrijgen via [email protected].

Bijbelcursus voor alle gezindten Het Platform Levensbeschouwing biedt dit academiejaar (2013-2014) een Bijbelcursus aan voor alle gezindten. Uitgangspunt is om in zes avonden de Bijbel in hoofdlijnen te verstaan en naar elkaar te luisteren. Er is ook ruimte voor een meer kritische benadering. Er zijn reeds drie avonden voorbij, de rest van het programma ziet er zo uit: 4. Ketoebim (geschriften) Job, Psalmen, Prediker.

5. Jezus De vier evangeliën: verschillen en overeenkomsten; Jezus´ prediking. 6. De Handelingen der apostelen – Paulus Wanneer De avonden gaan door op do 30 januari, wo 26 februari en do 27 maart. Telkens van 20 uur tot 22 uur. Waar Buurthuis Ommekaar, Hoogveld 1, Buizingen.

Kostprijs Deelname aan de volledige cursus kost 15 €, inclusief het cursusboek. Losse deelname kost 5 € per avond. Leiding Jart Voortman, protestants theoloog.

Info en reservatie Deelname is beperkt, gelieve in te schrijven via [email protected] of op 02 358 57 29 (´s avonds).

10

LEVEN MET CHRONISCHE PIJN

Onbegrip in tijden van ziekte en pijn Mark Pieters leeft al 11 jaar met chronische pijn. Op 18 juni 2012 gaf hij een infosessie in het huisvandeMens, waarin hij vertelde over zijn ervaringen als chronisch pijnpatiënt. Sindsdien schrijft hij in de Halse Geus over alledaagse dingen, vanuit zijn perspectief als chronisch pijnpatiënt. staan begrip tonen voor andermans pijn en lijden. Het is nochtans wettenschappelijk bewezen dat patiënten die in een sociale en begripvolle omgeving vertoeven minder de pijn zullen ervaren dan wanneer dit niet het geval is. Na jaren van ziekte ben ik tot de conclusie gekomen dat mijn vriendenkring hoofdzakelijk bestaat uit mede lotgenoten.

Je moet het maar meemaken: ziek zijn en niet begrepen worden. Nog veel te vaak komt het voor dat mensen met een of meerdere beperkingen te Mark Pieters maken krijgen met onbegrip. Het niet ‘au sérieux’ genomen worden door artsen of je naaste omgeving heeft een grote impact op je persoonlijke levenskwaliteit. Dit onbegrip kan lijden tot stress, angsten, depressies en eenzaamheid, wat dan weer nefast is voor je algemeen welzijn. Al deze factoren lijden tot meer pijn en verdriet. Het altijd moeten uitleggen aan je omgeving is heel frustrerend. Onbegrip snijdt door je ziel en kan je in het ergste geval helemaal breken.

De verhalen van deze lotgenoten zijn bijna niet te vatten, net als de omstandigheden waarin ze moeten omgaan en leven met dit onbegrip. De meesten hebben gewoon de kracht niet meer om zich assertief op te stellen of zijn niet mondig genoeg om zichzelf te verdedigen. Ik ben er mij wel bewust van dat iemand die nog nooit iets erg heeft meegemaakt in zijn leven een heel andere kijk heeft op de dingen. Een goede gezondheid is voor deze mensen vanzelfsprekend en de emotionele intelligentie is dan soms ver te zoeken. Het zich kunnen verplaatsen in de leefwereld van anderen is soms toch zo moeilijk. Het zijn meestal deze mensen die over alles en nog wat een mening hebben zonder enige kennis van zaken. De tegenslagen en obstakels in je eigen leven bepalen voor een groot deel je karakter en hoe je omgaat met anderen. Er zijn gelukkig ook mensen die heel respectvol

We leven hoe langer hoe meer in een maatschappij waar alles sneller en perfecter moet zijn en waar niet altijd plaats is voor de zieken en minderbedeelden. Het individualisme viert hoogtij. In deze donkere dagen valt het mij meer en meer op dat mensen zich opsluiten en geen tijd meer maken voor anderen, laat

11

en te vatten wat de betekenis van onbegrip wel is, maar persoonlijk vind ik deze stelling, het onvermogen om iets of iemand te begrijpen, wel de meest geschikte.

omgaan met je ziek zijn en een groot medeleven tentoon spreiden. Het is daar dat je je moet aan optrekken en de moed uit kan putten om te blijven vechten tegen de massa vooroordelen. Soms is het beter om niet te veel energie te steken in diegenen die toch hun menig al gevormd hebben, maar ze beter te negeren. Eerlijk gezegd, deze mensen ben je beter kwijt dan rijk.

Bij deze wens ik van de gelegenheid gebruik te maken om iedereen onder ons een fijn en gezond Nieuwjaar te wensen. Een jaar zonder tegenslag en pijn en misschien wel het allerbelangrijkste: een jaar van meer begrip en steun voor alle lotgenoten.

Ik heb mij voorgenomen om met mijn beperkingen en pijnen toch nog wat van het leven te genieten, maar dan op een totaal andere manier dan voordien. Ik heb leren omgaan met mijn pijn al is dat bij momenten heel zwaar. Het is ook heel moeilijk uit te leggen

Mensen die willen reageren of suggesties hebben kunnen mij altijd mailen: [email protected]. Mark Pieters

August VERMEYLENFONDS

Big Brother & his little sisters. Dialoog over privacy en conformisme tussen Willem Debeuckelaere en Willem Elias. Het August Vermeylenfonds is een sociaal-culturele vereniging die steunt op drie pijlers: vrijzinnigheid, socialisme en Vlaams karakter. In de reeks ‘dialogen van het verlichte denken’ brengt het Vermeylenfonds enkele van onze meest originele denkers samen. Door middel van de dialoog kunnen nieuwe inzichten ontstaan, die op hun beurt kunnen bijdragen tot een verrijkende dynamiek van het nooit eindigende proces van collectieve verlichting. Een vrijzinnig mens is immers een verlicht mens. Met het vuur van de fakkel voedt hij zijn kritisch onderzoek. Een moderator laten we achterwege omdat deze toch alleen maar in de weg staat. De dialoog primeert, niet de sturende mening van de moderator.

12

Deze dialoog in de reeks behandelt de relatie tussen privacy en conformisme. Hoe is het gesteld met onze privacy? Op sterven na dood of nog steeds ‘alive and kicking’? En klopt het dat naarmate privacy afkalft, het conformisme bij de bevolking toeneemt? Willem Debeuckelaere, voorzitter van de privacycommissie, en Willem Elias, filosoof en decaan psychologie en opvoedkunde aan de VUB, zijn de aangewezen personen om zich over deze vragen te buigen. Een organisatie van August Vermeylenfonds, Curieus Halle, UPV en huisvandeMens Halle met de steun van IMD Vlaams-Brabant. Toegang gratis.

Woensdag 19 februari 20u – Streekproductencentrum Halle

13

DEMENS.NU

Bezoek aan Leuven Centraal 90 jaar oud en wenst dan ook in de gevangenis te blijven vermits hij geen familie meer heeft en zich ook niet meer kan aanpassen aan de ‘vrije buitenwereld’. De directeur staat erop de maatschappij zoveel mogelijk ‘binnen te brengen’ in de gevangenis om de reïntegratie zo goed mogelijk voor te bereiden. Iedere gedetineerde heeft zijn eigen cel en er heerst een open celsysteem gedurende de dag, behalve voor de gevangenen die zich niet aan de interne regels hebben gehouden en die dus vallen onder een tuchtstraf. De meesten hebben dus een relatieve bewegingsruimte.

Leuven Centraal is klassiek in stervorm gebouwd. Op vrijdag 30/08/2013 werden wij uitgenodigd door deMens.nu Vlaams-Brabant voor een bezoek aan de gevangenis van Leuven Centraal. Om 13.00 uur was de afspraak aan de ingang van de gevangenis. Wij waren met een groepje van ongeveer 15 personen die vol nieuwsgierigheid en vol spanning stonden te wachten om gedurende een paar uurtjes te ‘worden beroofd van hun vrijheid’!

De dag begint om 6.10 uur (weekend 7.00 uur). De gevangenen ontbijten in hun cel en kunnen om 7.00 uur aan het werk in de verschillende ateliers. Voor dat werk krijgen ze een vergoeding van 250 euro per maand waarmee ze eventueel eten (verse groenten zijn steeds beschikbaar), een inductiekookplaat, rookgerief, enz. kunnen kopen in het winkeltje van de gevangenis.

Na verschillende formaliteiten te hebben vervuld (afgeven pas, sleutels, GSM, enz.) werden we ontvangen door de heer Guido Verschueren, gevangenisdirecteur (ondertussen met pensioen), samen met een penitentiaire bewakingsassistent (nieuwe benaming voor cipier) en de moreel consulent. Het gebouw dateert van 1860 en is in stervorm gebouwd. Er verblijven ongeveer 300 gedetineerden die voor minstens 10 jaar definitief veroordeeld zijn (niet in voorlopige hechtenis). De meesten zijn veroordeeld door het Hof van Assisen. De oudste gevangene is

Leuven Centraal is één van de weinige Belgische inrichtingen waar een uitsluitend gesloten regime heerst dat aangepast is aan een langdurig verblijf.

14

ruimtes voorzien binnen de gevangenis waar de gedetineerden viermaal per maand met hun partner terecht kunnen. Daarna bezochten we een zaal die dienst doet als moskee. Zij werd volledig ingericht door moslimgedetineerden.

Indien de gedetineerden morele steun nodig hebben kunnen ze beroep doen op een twintigtal katholieke of protestantse aalmoezeniers, een vijftiental imams en slechts een tiental morele consulenten! De aantallen zijn bij wet vastgelegd en dus ook volgens de gevangenisdirecteur dringend aan herziening toe!

Ten slotte kwamen we terecht in de cafetaria waar de gevangenen hun familie kunnen ontvangen en waar jaarlijks een Sint-Niklaasfeest, een kerstfeest en een Valentijnfeest wordt gevierd. Er is ook een zeer mooie speelruimte voor de kinderen voorzien. Er worden ook zeer dikwijls binnen de muren sportmanifestaties (voetbal, atletiek, volleybal) gehouden tussen de gedetineerden en ploegen van buiten de gevangenis.

Na deze uitleg van de gevangenisdirecteur werden wij dan rondgeleid in de gebouwen. Wij bezochten eerst een isoleercel: een zeer kleine ruimte met een zeer klein venstertje met tralies waar het daglicht nauwelijks binnenkomt, een plank vastgemaakt aan de muur met een dunne matras en in een hoekje het toilet. Sommigen waren zo onder de indruk dat ze zich niet lekker voelden en in de gang gingen staan. De isoleercel wordt gebruikt voor gedetineerden die een tuchtstraf hebben opgelopen.

Rond 17.00 uur liep het bezoek ten einde en konden wij ons opnieuw ‘vrije mensen’ voelen! Buiten deze muren beseften wij pas de waarde van de vrijheid! Zo’n bezoek kan je op zijn minst gezegd niet onverschillig laten, het doet je nadenken over onze zo ‘geliefde vrijheid’,

Daarna gingen we naar de theaterzaal, want jaarlijks voeren gevangenen een toneelstuk op onder regie van een buitenstaander. Regelmatig worden er ook concerten gegeven van en voor de gedetineerden. Vervolgens ging het naar de fitnesszaal en naar de wasserij waar we konden kennismaken met de penitentiaire bewakingsassistente die de leiding heeft over een aantal gevangenen die hier werken. Zij vertelde ons dat er hier per week ongeveer 1 ton was wordt gewassen! Wij bezochten ook de bibliotheek met een zeer ruime keuze aan boeken, tijdschriften, kranten en DVD’s. Sommigen komen daar ook studeren want een aantal van hen volgt hoger onderwijs en legt ook examens af. Er zijn ook 2 intieme

Het geluid van sleutels herinnert je voortdurend aan de realiteit van het opgesloten zijn.

15

Ondanks het zeer humane beleid van Guido Verschueren en de penitentiaire assistenten tegenover de gedetineerden, waarvoor wij ze absoluut willen feliciteren, kan je niet verbergen dat problemen zoals druggebruik, geweld, spanningen tussen het personeel en de gevanggenen,… ook dagelijks deel uitmaken van deze zeer bijzondere en boeiende leefwereld van onze maatschappij.

het gevangeniswezen, de menselijke relaties binnenin een leefwereld met talloze beperkingen, de zin van de vrijheidsberoving, enz. Al heb je soms maar een paar korte momenten waarop je denkt dat je niet in een gevangenis zit, bijvoorbeeld in de bibliotheek of in de cafetaria of vanwege de serene sfeer die er heerst (geen geroep of getier) of door de vriendelijkheid van de gevangenen, toch herinneren de celdeuren, het kunstlicht, de bos sleutels van de directeur en de penitentiaire assistent, de tralies voor de vensters,… je voortdurend aan de realiteit.

Christian Reunes Lid van de begeleidingsgroep van het huisvandeMens Halle

DE VRIJE GEDACHTE

De gevangenis De gespreksgroep ‘De Vrije Gedachte’ werd opgericht in 2007 door Patrick Simons, met als doel tot een positieve invulling van de vrijzinnig humanistische levensbeschouwing te komen. Het gaat hierbij om het bepalen van je eigen visie in interactie met anderen, niet om het bereiken van een groepsconclusie. Basisprincipes van de gespreksgroep zijn dan ook: iedereen is spreker en ieder heeft recht op (respect voor) zijn of haar eigen mening. Na een korte pauze, nam Antoon Pardon in 2012 de fakkel over. De gespreksgroep komt ongeveer elke drie maanden samen, iedereen is vrij om tijdens de bijeenkomsten voorstellen voor een volgende editie aan te brengen. De gevangenis. Het is voor velen een ver-van-mijn-bedshow, maar het is toch een belangrijk onderdeel van onze maatschappij. Maar welke functie moet die gevangenis vervullen? Bekijken we ze als een bewaarplaats van mensen die we even uit de samenleving willen verwijderen? Als een plaats waar mensen gestraft moeten worden voor hun misdaden of eerder als een plek waar we mensen proberen te rehabiliteren? Waar ligt de grens tussen wraak en gerechtigheid? Moet de tijd die mensen vastzitten op voorhand vastliggen of moet er een kans zijn om vervroegd vrij te komen? Moet er een mogelijkheid zijn om mensen langer vast te houden? Welke rol moeten slachtoffers of nabestaanden van slachtoffers daarin spelen? En wat als mensen met mentale problemen in de gevangenis terechtkomen? Heel wat vragen waar we tijdens de volgende bijeenkomst dieper op ingaan!  Antoon Pardon

Woensdag 22 januari – 19u30 – huisvandeMens 16

HUISVANDEMENS

EcoGo! Ook bij deMens.nu vinden we ecologie belangrijk! Onder de titel EcoGo! geeft vrijzinnig humanistisch consulent Tamara De Laet je elke editie ecologische tips, weetjes of een lekker recept.

Duurzaam verwarmen

radiator bevindt, en kleef er folie tegen! • Dicht alle kieren en spleten in huis die niet alleen warme lucht verloren doen gaan maar ook koude lucht binnenlaten.

De dagen zijn intussen veel korter, maar vooral ook kouder! De verwarming staat bij de meeste mensen dan ook volop te draaien. Maar hoe kunnen we op een ecologische manier verwarmen?

Ben je aan het renoveren of is je centrale verwarming aan vervanging toe? Waarom geen alternatief voorzien? Ongeveer 80% van het energieverbruik in een woning wordt gebruikt voor verwarming en sanitair warm water. Kiezen voor een alternatief kan dus economischer en ecologischer uitdraaien, zoals een pelletketel, warmtepomp of zonneboiler.

Isoleren, isoleren en nog eens, isoleren. Laat je geproduceerde warmte niet verloren gaan! • Je komt al ver als je dak en muren goed geïsoleerd zijn en je dubbele beglazing hebt. • Een van de belangrijkste warmeteverliezen is te wijten aan niet-geïsoleerde verwarmingsen warmwaterleidingen. Stel dat je een leiding hebt van 3,37 cm buitendiameter. Wist je dat, wanneer deze leiding door een onverwarmd vertrek loopt, je in een normale winter het equivalent van 41 liter stookolie per strekkende meter verliest? Is diezelfde leiding daarentegen geïsoleerd met een laag van 3 cm dikte met een isolatiemateriaal van goede kwaliteit, dan verlies je slechts het equivalent van 6 liter stookolie. Een interessante investering dus. • Radiatorfolie: vermijd dat je warmte verloren gaat via de buitenmuur die zich achter de

Ecoweetje: Dikketruiendag! Maar de beste manier van duurzaam verwarmen is de verwarming een graadje (of twee drie) lager zetten! Noteer daarom alvast vrijdag 14 februari met stip in uw agenda! Niet alleen om uw geliefde eens extra in de watten te leggen, maar vooral om uw extra warme trui uit de kast te halen! In 2005 organiseerde Milieuzorg Op School (MOS) van het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie (Vlaamse overheid)

17

lager en deden warmere kleren aan. De jaarlijkse Dikketruiendag herinnert ons aan de afspraken van dat belangrijke verdrag en wijst erop dat we ook in Vlaanderen de uitstoot van broeikasgassen moeten verminderen. Deze dag ontstond dan wel op de schoolbanken, maar ook op kantoor of thuis kan je het milieu een handje helpen door de verwarming wat lager te zetten. Dit jaar geen excuus dus om je op Valentijnsdag niet dichtbij je partner te nestelen!

de eerste Dikketruiendag. 16 februari 2005 was precies de dag waarop het Kyotoprotocol in werking trad. Op die bewuste dag gaven 470 Vlaamse en Brusselse scholen een signaal om het Kyotoverdrag ernstig te nemen. Ze zetten de verwarming minstens een graad

Tamara De Laet vrijzinnig humanistisch consulent

In gesprek over levensvragen: het vrijzinnig humanisme In Halle vind je een grote verscheidenheid aan culturen. Dat zorgt voor een diversiteit aan gedachten en denkbeelden die je blik op de wereld kunnen verruimen. Tijdens zes boeiende gesprekken zoeken we naar antwoorden op levensvragen die universeel zijn voor iedere persoon die al eens nadenkt over het leven. Het zijn levensvragen die in alle culturen ter wereld terugkomen. Ieder gesprek vindt plaats in een kerk, moskee of andere cultusplaats in de omgeving van Halle. We ontmoeten er telkens één of meerdere geëngageerde personen, en maken kennis met hun levensvragen en hun kijk op de wereld. Je krijgt er de kans om een kijkje te nemen achter de schermen. Zo leer je meer over de gebruiken en hoe de gemeenschap achter de cultusplaats in elkaar zit. Voor het vrijzinnig humanisme vertelt Walter Bastaerts je meer over zijn kijk op de wereld. Inschrijven is verplicht en kan via [email protected] of op 02/454 54 01. Een initiatief van Arch’educ, in samenwerking met huisvandeMens Halle. 

Zaterdag 22 februari 14u tot 16u – huisvandeMens Halle

18

De sokken van de olifant Luister Als ik je vraag naar mij te luisteren en je begint met me advies te geven deed je niet wat ik vroeg. Als ik je vraag naar me te luisteren en je begint me te zeggen waarom ik me zo niet mag voelen, dan vertrappel jij mijn gevoelens. Als ik je vraag naar me te luisteren en je hebt het gevoel dat je iets moet ondernemen om mijn probleem op te lossen, dan stel je me teleur hoe vreemd dat ook mag klinken. Luister! Al wat ik jou vroeg was: luister... Niet praten of iets ondernemen , enkel mij horen. Doen kan ik best zelf. Ik ben niet hulpeloos. Misschien ontmoedigd en struikelend, maar niet hulpeloos. Als jij iets doet wat ik zelf kan en nodig heb te doen, lever je een bijdrage aan mijn angst en mijn zwakte. Maar als je simpelweg kunt aanvaarden dat ik voel wat ik voel, hoe onredelijk ook, dan kan ik je misschien overtuigen eens achter de feiten te kijken om te begrijpen wat achter dat onredelijke schuilt. Is dat duidelijk, dan liggen de antwoorden voor de hand en heb ik geen raad vandoen. Zo, luister alsjeblieft en hoor mij. En als je wil praten... Wacht dan één ogenblik jouw beurt af, dan zal ik naar jou luisteren. Anoniem

19

huisvandeMens Halle. Het programma bood voor ieder wat wils: een boeiende lezing door een enthousiaste Lut Celie, een beklijvende én zeer mooi gebrachte voorstelling van Doodgraag 2.0., en een aantal workshops waar we wat dieper ingingen op een aantal thema’s. Samen met Allison Male van CAW Slachtofferhulp verzorgde ik de workshop ‘Rauw in de kinderschoenen’, over hoe kinderen van diverse leeftijden verlies verwerken en hoe we hen daarin kunnen steunen. Met zo’n veertien deelnemers was het een interactieve, ontroerende en inspirerende avond.

Het najaar is vaak een moeilijke periode voor mensen die afscheid namen van een dierbare. Zeker in de maand november word je, op een soms pijnlijk scherpe manier, geconfronteerd met je verlies en verdriet. Bij kinderen en jongeren is dat niet anders. Al willen we hen het liefst alle vormen van pijn besparen, toch moeten ook zij vaak al op jonge leeftijd afscheid nemen. Ze doen dat op een totaal andere manier dan wij, volwassenen. Waar wij eerder praten over onze gevoelens, uiten kinderen en jongeren verdriet door te doen: door te wenen, te schoppen, met de deuren te slaan, naar luide muziek te luisteren, creatief bezig te zijn en evengoed door gewoon verder te spelen alsof er niets gebeurd is. Het vraagt van ons een ietwat andere kijk en aanpak om hun verdriet te zien en ermee aan de slag te gaan. Want rouwen is werken. Hard werken. Afscheid nemen, is een stukje van jezelf verliezen. Kinderen en jongeren kunnen onze steun en liefde dan heel goed gebruiken om dat ontbrekende stukje een plaats te geven.

Dag van de nabestaanden Met collega Yvon Bartelink van het huisvandeMens Vilvoorde deed ik de workshop nog eens over op de Dag van de nabestaanden te Zemst. Ook hier kwamen heel wat vragen en voorbeelden boven, meer specifiek van en over nabestaanden van zelfdoding. Hebben kinderen in dit geval recht op

Verlies en verdriet in het gezin Die boodschap staat centraal in ons project ‘De sokken van de olifant’ en vormde ook de rode draad doorheen de reeks ‘Verlies en verdriet in het gezin’, een samenwerking tussen Arch’educ, stad Halle, Missing You, CAW Delta, Jac Delta, Werkgroep Verder, CGG en het

20

de waarheid en hoe vertel je hen wat er gebeurd is als ouder, grootouder of politieinspecteur? Het materiaal dat we ter beschikking stellen maakt het verlies niet minder, maar het is alvast iets makkelijker om het met kinderen en jongeren te bespreken. En geeft hen de boodschap dat hun verdriet er mag zijn, in alle mogelijke vormen. Voor meer informatie over kinderen en jongeren in rouw kan je terecht op onze website www. desokkenvandeolifant.be. Je blijft natuurlijk ook gewoon welkom in het huisvandeMens. Isabelle Rombauts vrijzinnig humanistisch consulent

21

Herdenkingsplechtigheid ‘Ik rouw om jou’

of behulpzaam. De gekoesterde herinneringen die deze woorden in ons oproepen, maken dat we onlosmakelijk verbonden blijven met diegenen die er niet meer zijn. En niet zelden, zijn het net woorden die ons helpen om ook het gevoel dat deze herinneringen met zich oproepen, tot leven te brengen. En zo vertellen herinneringen ons verhalen. Ze doen ons denken aan vroeger. Aan de dingen die we van onze dierbare overledenen leerden. Ze doen ons denken aan de mooie, en soms ook moeilijke momenten die we met hen deelden. Het zijn verhalen die soms nog pijn doen en koud aanvoelen, maar ons misschien nog vaker ontroeren, verwarmen en terug in verbinding brengen met diegenen die we vandaag missen.

Ook dit jaar gaven we vanuit de huizenvandeMens Vlaams-Brabant opnieuw alle nabestaanden voor wie we door de jaren heen een afscheidsplechtigheid verzorgden, de kans om samen hun overleden dierbaren te herdenken. Voor het eerst deden we dat dichter bij ‘huis’ en vond de plechtigheid plaats in zaal De Architect te Lennik. De herdenkingsplechtigheid had als thema ‘woorden en verhalen’ en werd opgeluisterd met de warme stem van Johan Verminnen en het prachtig pianospel van Leo Caerts. Een fragment: Herinneringen overkomen, overvallen. Ze verrassen en ze verwarmen. Ze kloppen aan van buitenaf, en komen van binnenuit. Herinneringen zitten overal. Verscholen in een klein hoekje, verstopt in een geur of in muziek. Verbonden aan een datum of een plaats. En even vaak zijn het woorden die onze herinneringen met zich meedragen. Een simpel woord, een samenstelling van letters kan ons verrassen – overrompelen soms – met gedachten die ons aan onze overleden dierbaren doen denken. Woorden zoals moeder, opa, vriendin, zus of buurman. Maar ook woorden zoals levensgenieter, hond, ‘s zondags, bloemen,

Zonder twijfel zullen bovenstaande woorden ook jou terugbrengen naar iemand die overleden is. Iemand die je graag zag en waarbij het (nog steeds) moeilijk is om te leven met diens gemis. Misschien wil je hierover je verhaal kwijt? Dan ben je steeds welkom bij ons voor een luisterend oor. Tamara De Laet vrijzinnig humanistisch consulent

22

Vrijwilligers voor vrijzinnig humanistische plechtigheden : Ben je h athisc • Emp ed -mind n e p O • tief • Crea ist human g i n n i • Vrijz is aag en ep r g e j f n gro Schrij oor ee r? v n e k spre ezwaa geen b

staat s n e m De l, a a r t n e c eel u t i r t e niet h

Wij bieden: • Opleiding en blijvende ondersteuning • Vrijwilligersvergoeding • Verzekering • Persoonlijke Voldoening

Lijkt dit iets voor jou? Bel of mail ons, of spring gerust eens binnen voor meer informatie.

23

24

14u

Za 22 feb

[email protected] of 02/383 10 50 [email protected] of 02/358 57 29 [email protected] of 02/305 66 02

[email protected] of 02/305 66 02

INFO & RESERVATIE

HVV Pajottenland

PL Halle

Buurthuis Ommekaar, Buizingen

Vrij 21 maart 20u Do 27 maart 20u

PL Halle

huizenvandeMens Vlaams-Brabant Kasteel La Motte, Sint-Ulriks-Kapelle HVV Pajottenland

UPV Zoniën-West

[email protected] of 02/452 67 76 [email protected] of 02/358 57 29

[email protected] of 02/358 57 29 [email protected] of 02/452 67 76 [email protected] of 02/452 67 76 [email protected] of 02/305 66 02 Meer info volgt

[email protected] of 02/452 67 76 (uiterlijk 24/1) August Vermeylenfonds, www.VlaamsBrabant-deMens.nu Curieus Halle, UPV & huisvandeMens Halle, Arch’educ i.s.m. [email protected] of huisvandeMens Halle 02/454 54 01

HVV Pajottenland

UPV Zoniën-West

PL Halle

De Vrije Gedachte

UPV Zoniën-West

ORGANISATIE

Kasteel La Motte, Sint-Ulriks-Kapelle HVV Pajottenland

De Markten, Brussel

Buurthuis Ommekaar, Buizingen

huisvandeMens Halle

Streekproductencentrum (zaaltje boven), Halle

De tafel van 2, Ninove

Dienstencentrum De Boomgaard, Sint-Genesius-Rode

Buurthuis Ommekaar, Buizingen

huisvandeMens Halle

Dienstencentrum De Boomgaard, Sint-Genesius-Rode 6-7-8 maart Hele dag Leuven

20u

Ma 3 maart 15u15

Vrij 21 feb

PLAATS Dienstencentrum De Boomgaard, Sint-Genesius-Rode

Bekijk deze activiteiten ook op onze website www.VlaamsBrabant-deMens.nu! Je vindt er een overzicht van vrijzinnige activiteiten in Vlaams-Brabant, informatie over vrijzinnige organisaties in onze provincie en foto’s van voorbije activiteiten.

Kleine revoluties Rik Pinxten Het nut van vitaminesupplementen Sabrina Mattens, diëtiste Nutritieteam, UZ Brussel Veel-zij-dig Activiteiten in het kader van wereldvrouwendag De werking van de Haven van Antwerpen Rik Verhaegen De handelingen der apostelen - Paulus Bijbelcursus voor alle gezindten

20u

Woe 19 feb

20u

19u30

Vrij 31 jan

Ma 3 feb

15u15

Ma 3 feb

20u

20u

Do 30 jan

Woe 26 feb

19u30

Woe 22 jan

Waar krijgen wij kanker van? Facts and Fiction Prof. dr. Rik Schots, Diensthoofd klinische hematologie, UZ Brussel De gevangenis Bijeenkomst gespreksgroep De Vrije Gedachte Ketoebim (geschriften) Bijbelcursus voor alle gezindten Filosofie van de kosmologie. Het geheim ontrafeld Prof. dr. Gustaaf Cornelis, hoofddocent wetenschapsfilosofie, VUB Algemene ledenvergadering Met nieuwjaarsetentje Big Brother & his little sisters Dialoog over privacy en conformisme tussen Willem Debeuckelaere en Willem Elias In gesprek over levensvragen in Halle: het vrijzinnig humanisme Walter Bastaerts Jezus Bijbelcursus voor alle gezindten Jan Caeyers over Beethoven

UUR 15u15

DATUM Ma 6 jan

ACTIVITEIT

Activiteitenkalender vrijzinnig Halle: januari – februari – maart 2014