De Feesttijden des HEREN
PESACH Centraal woord:
“En op die dag zult gij uw zoon uitleggen: Dit is ter wille van wat de HERE mij heeft gedaan bij mijn uittocht uit Egypte.” Ex 13:8 “Dit nu is het eeuwige leven, dat zij U kennen, de enige waarachtige God, en Jezus Christus, die Gij gezonden hebt.” Joh 17:3
Bijbelteksten O.T.
Ex. 12:1-14, 11,21,43,48 Num 9:1-13 , Num 28:16; 33:3 Deut 16:1-8 Joz. 5:10 2 Kon 23:21-23, 2 Kron. 35:1-19 2 Kron. 30:1-18 Ezra 6:19 Ezechiël 45:21
Wat leren we hiervan:
De heiligheid is ontstellend belangrijk, anders zijn dan de volkeren om hen heen. Er wordt een tegenstelling gemaakt tussen heilig en onheilig, rein en onrein.
Pagina
7
9
1. Ex 12:1-12 Voorbereiding a. Nisan is de eerste der maanden: bevrijding, toch de derde maand De 7e maand is het Joods Nieuwjaar: schepping, de herinnering aan de 6e dag, waarop God de mens schiep. b. Op de 10e van deze maand een eenjarige ram/bok apart zetten. Dat was een belijdenis van de Joden t.o.v. van de afgoden van Egypte. De Ram was één van de afgoden van Egypte c. De ram moest na een afzonderingsperiode van 4 dagen in de avondschemering van de 14 Nisan geslacht worden. Alle tegelijk. d. Dit is het overschrijdings- of voorbijgaan offer. Het bloed moest aan de bovendorpel en aan beide deurposten worden aangebracht, als een belijdenis van geloof en hoop. e. Dit werd in gezinsverband of samen met de buren gevierd. i. Jezus viert het met zijn ‘gezin’ 2. Ex 12:13-14. Toorn en genade. a. Ik zal doortrekken (met een bepaald doel, inspecteren, gericht oefenen etc) om te verderven: Ik zal slaan (straffen)( 2x, ), Ik zal gericht oefenen aan de afgoden. i. Het bloed is een tweevoudig teken
De Feesttijden des HEREN voor de Israëlieten. Zij beleden met dit aanbrengen dat de HERE de enige ware God is, dat Hij gericht oefent en bevrijdt. Het teken ziet op de Belofte van God, dat ter wille van het offer van het Paaslam God hen schenkt vergeving van zonden en nieuw leven (voorbijgaan en bevrijding). Dat teken is om hun geloof te verstreken en te laten zien dat het alles genade is. (Zie BOVEGG zondag 25 HC) Zij waren niet beter dan de Egyptenaren • •
Het bloed geeft bescherming voor allen die zich dekken onder dat bloed. Hij ipv zij Zie Ex 12:21ev. Hysop wordt als kwast gebruikt, ook als Ontzondigingsmiddel (Psalm 51:9)
voor de HERE God. Als Hij het bloed ziet gaat Hij voorbij. Er zal geen verdervende plaag zijn. Dus alleen ter wille van dat Paasoffer is er genade i.p.v. gericht. •
5.
6.
7.
8.
Bij Pascha gaat het over vergeving en verlossing door het bloed van het Lam. Dus rechtvaardiging en heiliging
10
4.
Pagina
3.
Pesach=overschrijding of voorbijgaan. Pesach is het overschrijdings- of Paasoffer. Het bloed ziet op het plaatsvervangend offer door de HERE zelf gegeven, Het bloed is een teken voor Israël. Aangebracht aan de bovendorpel (onderkant) en beide deurposten (zijkanten) , zoals ook de Mezoeza aangebracht is aan de deurpost • Gevolg is dat de eerstgeborene van zowel mens als dier de HERE toebehoren. Dier wordt geofferd, de mens wordt losgekocht (Ex 13, zie Jezus in de tempel bij Simeon en Anna, Lukas 2) Ex 12:14. Elk jaar Gedenken a. Alle jaren zal deze bevrijding moeten worden herdacht door Israël en doorverteld. i. Ook Jezus heeft dit Pascha gevierd. Luk 2:42-50, 22:14 Num 9: Pascha vieren is verplicht a. ook die onrein zijn moeten het Pascha vieren. Alleen de onbesnedenen mogen dat niet. b. Wie niet op reis is en het niet viert, zal zijn eigen zonde dragen en zwaar gestraft worden. Deut. 16:1-8. Hamaqoom (de plaats) a. Het Pascha mag niet overal geslacht worden. Alleen binnen de muren van Jeruzalem, in de tempel mag er geslacht worden. Op de berg Moria, waar God Zelf voorziet in een lam ten brandoffer. Joz. 5. besnijdenis en het vieren van het Pascha. a. Geen onbesnedene mocht het pascha vieren. Alleen zij die het teken van het verbond dragen, het verbond van God met Abraham en zijn nageslacht. (Gen 17). 2 Kon 23:21-23, 2 Kron. 30: Verbinding Tempel en Pascha vieren a. Eerst moeten de afgoden verwijderd worden en de ware dienst van god worden hersteld. Daarna viert men het Pascha. b. Jezus reinigt de tempel alvorens het Pascha te vieren en als het ware Paaslam zich te geven. Ezra 9:19, Ezech. 45:21 inwijding van de tempel en Pascha vieren.
De Feesttijden des HEREN Bijbelteksten N.T. / Jezus en het Pascha: Matth 26:2,5,18; Mk 14:1-16, (1,12,14,160 Luk. 2:41; 22:1-16, (1,7,8,11,13,15) Joh. 2:13,23; 6:4(gehele hoofdstuk); 11:55, 12:1;18:28,39, 19:14
Wat leren we daarvan?
Jezus en het Pascha
• Het Pascha en Jezus plaatsvervangend lijden en sterven horen bij elkaar. Zonder deze achtergrond van het O.T is het lijden en sterven van Jezus niet te begrijpen. In de kerkgeschiedenis zijn het Joodse Paasfeest en het christelijke van elkaar losgemaakt. (Paasdatum) • Johannes de Doper wijst Hem aan als het Lam dat de zonde der wereld wegdraagt. (Joh 1:29,33) • Jezus viert het Pascha in Jeruzalem als kind Luk 2:51, Hij reinigt de tempel voor het Paasfeest (Verbinding met het wegdoen van Chamètz8 = gezuurd brood, zie 1 Kor 5:6-8?) • Jezus ziet zichzelf als het brood des levens en het Paaslam. Zie broodrede, Wie mijn vlees eet en mijn bloed drinkt, Joh 6:4, 53-58. • Op voorbereidingsdag, ongeveer het 6e uur = tussen 11 en 12 uur, wordt Jezus gekruisigd. Joh 19;14. • Ten tijde van de voorbereiding voor het Pascha halen alle mensen het gezuurde brood (Chamètz) uit hun huizen en doen het weg, verbranden het. (Zie noot 5) Jezus wordt op de 14e Nisan na zonsondergang in de hof van Getsemané gearresteerd en ondervraagd. In Hem wordt geen schuld gevonden. (Volgens Pilatus) Hij is voor ons tot zonde gemaakt en draagt deze weg. • Volgens Markus is Jezus gestorven op de eerste dag van het feest der ongezuurde broden, waarop men gewoon was het Pascha te slachten. Hij bedoelt hiermee de voorbereidingsdag, waarop in de avondschemering het Overschrijdings/ Pesachoffer9 geslacht werd in de tempel. Mk. 14:12
Wat zeggen de apostelen ervan? •
•
1 Kor 5:6-8. Ons Paaslam10 is geslacht, zegt de apostel Paulus. God Zelf voorzag in een lam ten brandoffer; in dit Pascha voor de HERE. Hierdoor zijn wij verlost van zonden en schuld en bevrijd uit de macht der duisternis, satan en dood (Kol 1:14,15, 19ev, 1 Petr. 2:21-24) In Hebr. 11:28 wordt het houden van het Pascha verbonden met het geloof van Mozes. Ook wij mogen in geloof Christus lijden en sterven
Pagina
Volgens de Misjna begint het onderzoek naar en het verzamelen en wegdoen van de Chamètz (zuurdesembrood) kort e nadat het donker geworden is op die 14 Nisan. Let wel de dag begint de avond ervoor. Dus op donderdagavond/nacht e begon deze ‘grote schoonmaak’ Dat duurde tot de volgende morgen rond een uur of 11. Rond het middaguur = 6 uur van de dag was er een verbod om gezuurd brood te eten. Zie Joh 19:14 9 Dit overschrijdingsoffer verwijst naar Ex. 12:13, waarop de HERE God de deur overschrijdt of voorbijgaat waarop het bloed e van het Paaslam is aangebracht, zoals de HERE bevolen had. Elk jaar werden er in de avondschemering van de 14 Nisan een 1 jarig lam van een geit of schaap geslacht per gezin of gezelschap. Dat gebeurde in Jeruzalem in de tempel. Het bloed werd opgevangen en gespat aan de voet van het altaar. Daarna werd de huid eraf gehaald en na het verwijderden van de vetstukken in één geheel aan het spit gebraden boven een vuur. Het Pascha werd gegeten binnen de muren van Jeruzalem diezelfde avond tezamen met Matzot (ongezuurd brood) en Maror (bittere kruiden) 10 Zie Hand 8:32 en Jes. 53:7-8. De Hogepriester Kajafas zei, dat het beter is dat één man sterft en niet het hele volk verloren gaat Joh 11:50-52. Hij wist niet wat hij zei, maar hij profeteerde van het Lam Gods, dat de zonde der wereld wegdraagt Joh 1:29,33. Jezus is het Paaslam, waarvan de beenderen niet gebroken mochten worden Joh 19:33,36, Ex 12:46. Jezus wordt in 1 Petrus 1:19 een onberispelijk en vlekkeloos lam genoemd.
11
8
De Feesttijden des HEREN gedenken. God geeft Zelf het Overschrijdings/voorbijgaan offer. Gods toorn gaat ons voorbij en wordt op Hem gelegd. (Jes 53:5-7). Door Jezus bloed zijn onze zonden verzoend en zijn wij tot zijn eigendom geworden.
Sederavond11
1e beker ‘Ik zal uitvoeren’; 2e beker ‘Ik zal redden; 3e beker ’ Ik zal verlossen’, 4e beker ‘Ik zal u Mij tot volk aannemen.’
HET BELANGRIJKSTE VAN DE SEDERMAALTIJD IS DE UITLEG VAN HET PESACH VERHAAL
Bij elke beker volgt er een lofzegging: Baroech atta, Adonai, èlohenoe, melech ha-olam, boree pri-e haggafen.
gezegend zijt Gij, Eeuwige, onze God, koning van de wereld, Die de vrucht van de wijnstok hebt geschapen Bij de derde beker wordt de dankzegging voor de maaltijd uitgesproken. Deze beker ziet op het bloed van het Paaslam, dat verzoening bewerkt, zie ook Lev 17:11. Jezus neemt deze beker op en noemt het de drinkbeker van het nieuwe verbond in zijn bloed. Hij leidt uit slavernij van zonden, duisternis en dood Na de 4e beker wordt het 2e deel van het Grote Hallel gezongen (Ps 113 en 114) Er is nog een beker 12 aanwezig, een grotere, voor Elia, als voorbode van de komst van de Messias. Deze beker wordt na de derde beker ingeschonken. Er worden tijdens de maaltijd 3 Matzot (ongezuurde broden) in drie afzonderlijke plooien van een wit servet verborgen. De middelste wordt in tweeën gebroken, waarvan het grootste stuk verstopt wordt, de zgn. Afigoman. Deze wordt later weer opgezocht en opgegeten na in stukjes te zijn gebroken. De Joodse uitleg13 daarbij is dat de drie symboliseren de Priester, de Leviet en Israël. De Messiaanse uitleg is: deze drie ongezuurde broden zijn een teken van Vader, Zoon en Heilige Geest. De middelste is het brood der vernedering. De middelste, de Zoon gaat de weg der vernedering, Hij sterft aan een kruis, en geeft Zijn leven. (Zie het Heilig Avondmaal) Hij staat ook weer op. Hij is het verborgen Manna (Openb. 2:17) Zijn vlees is het leven der wereld. Hij is het brood dat uit de hemel neergedaald is om het leven te geven. (Ons Paaslam) 11
Naar de uitleg van wijlen ds David Beijersbergen, Messias Joods predikant, o.a. Te Doornspijk e Bij de 5 beker, voor Elia, hoort volgens sommige rabbijnen ook een aanduiding: Ik zal u naar uw land brengen nav. Ex. 6:7 , Zie ook het woord van Jezus over Elia in Matth. 11:14 13 Van de Sedermaaltijd is nog meer te melden. De 10 plagen worden gesymboliseerd door 10 x enkele druppels wijn op het bord of achter je te sprenkelen. Dit om aan te geven dat je niet ten volle kan genieten van de ondergang van de Egyptenaren. Er is een midrasj die luidt: Engelen wilde een lied zingen vanwege die ondergang. Maar de Eeuwige antwoordde: het werk van mijn handen verdrinkt in de zee. Hoe zoudt gij willen zingen. Hier tegenover staat het lied van Mozes uit Ex 15. Ik wil de HERE zingen, want Hij is hoog verheven, het paard en ruiter stortte Hij in zee. Dit lied zal ook in de hemel gezongen worden. Openb. 15:3
12
12
Pagina
Sedermaaltijd volgens Messiaans Joodse viering
Seder betekent orde. Alles dient naar een bepaalde orde te verlopen. Men leunt op de linkerarm als teken van een vrij mens te zijn. Een slaaf mocht niet leunen bij het eten. Er zijn vier bekers met benamingen n.a.v. Ex 6:5,6
De Feesttijden des HEREN Het deel dat verborgen is symboliseert ook Israel. Dat nog niet ziet dat Jezus de Messias van Israel is. Het is voor een deel nog verborgen, maar straks zal het bekend gemaakt worden. Rom. 11:1ev, 25ev.
Jezus heeft met zijn 12 discipelen de Pesachmaaltijd gevierd Het evangelie vertelt ons over twee bekers.
Het ongezuurde brood is het teken van reinheid en waarheid (1 Kor 5:6-8) De gezuurde broden =Chamètz is een symbool van de zonde. De zonden moeten worden ingezien, beleden en weggedaan (week van zelfonder- zoek) Als men het brood neemt wordt ook daar een zegen over uitgesproken. Baroech atta, Adonai, èlohenoe, melech
De 1e en de 3e beker die Jezus gebruikt om iets te vertellen. En de Matzot
ha-olam,, hammotsie lèchem min ha’arets. --Gezegend zijt Gij, Eeuwige, onze God, Koning van het heelal, Die het brood uit de aarde doet voortkomen. Bij Pesach zegt met er nog bij:
Jezus gebruikt de Matzot om daarmee zijn plaatsvervangend lijden en sterven aan te duiden als de volkomen verzoening van onze zonden
Baroech atta, Adonai, èlohenoe, melech ha-olam,,asjer kiddesjanoe bemits-wotaaw we tsw-waanoe al achilat matsa. -Gezegend zijt Gij, Eeuwige, onze God,, Koning van het heelal, Die ons door uw geboden geheiligd hebt en ons het eten van het ongezuurde brood hebt voorgeschreven.
Hij is ons Paaslam Bij de 3e beker stelt Jezus het nieuwe verbond met Israel in nav. Jer. 31:31ev. Deze drinkbeker is het nieuwe verbond in mijn bloed zegt Jezus . De beker der verlossing heeft hij gedronken en ware verlossing gebracht. Uit de macht van zonden, duisternis, duivel en dood.
Het Pascha is het Paaslam, dat zijn leven gaf en waarvan het bloed aan de deurposten en bovendorpel werd aangebracht met een bundeltje hysop, zie |Ex. 12 en Ps. 51. Jezus is ons Paaslam, voor ons geslacht 1 Kor 5:7. Hij stierf op het moment dat de Paaslammeren geslacht werden. 1. De Maror, bittere kruiden (mierikswortel) ziet op het bittere van de slavendienst. 2. De Charoset ziet op het leem en de tichelstenen . 3. Het zoute water of azijn ziet op de bittere tranen die geschreid zijn tijdens de slavernij . 4. Het Ei ziet op de breekbaarheid en kwetsbaarheid van hun bestaan, maar ook op de vruchtbaarheid van de Hebreeuwse vrouwen tijdens de slavernij Ook is het ene teken van nieuw leven. 5. De Carpas ziet op de vrucht van het voorjaar, Ook op hysop/selderij. 6. Ook de Chazereth ziet op de bitterheid, radijs, bittere groenten
Jezus zingt ook samen met zijn discipelen het Grote Hallel
Tijdens de maaltijd, na de 2e beker wordt het verhaal van de uittocht gedaan. Het jongste familielid vraagt waarom deze avond zo anders is dan al die andere nachten. Hierna uitleg van de Pesachmaaltijd14.
e
Pagina
14
De Misjna, tractaat Peschaliem zegt: Drie dingen behoren er aan de orde te komen: 1 het laakbare: aanvankelijk waren e onze voorouders afgodendienaars, of Slaven waren wij voor de Farao van Egypte; 2 komt datgene waarvoor God geloofd en geprezen zal worden: Maar thans heeft God ons nader gebracht tot zijn dienst, of Die ons en onze voorouders uit Egypte e heeft verlost. 3 Verwijzing naar Deut. 26vs5. Het kan vertaald worden met De Arameeër Laban wilde mijn vader (Ja´akov’) te gronde richten Of met: Als Arameeër dreigde mijn vader (Ja ´akov) te gronde te gaan.
13
Er wordt ook gezongen, het grote Hallel, Ps. 113-118. Na de 4e beker Ps 115-118 en 136. Zie Matth. 26:30.
De Feesttijden des HEREN Men ziet uit naar de komst van de Messias. Bij ons Zijn wederkomst. De Joden die de Pesachmaaltijd vieren, gedenken het als hun eigen bevrijding en verlossing uit de slavernij
Welk instrument
geen speciaal instrument
Welk lied:
Ps. 113/118, 136
Welke kleding
Paasbeste kleding(Wit)
Welk voedsel
Zie Sedermaaltijd
Welk bijbelboek:
Het boek Hooglied
CENTRALE THEMA
Zijn Eigendom Zijn Manifestatie
De sederschotel (Kearah) bevat 6 ingrediënten:
Nu wordt er ook een hele maaltijd geserveerd tijdens deze sedermaaltijd.
Pagina
Daarnaast de Matzot => ongezuurde broden en de 4/5 bekers wijn.
14
1. Charoseth => leem=> appels, noten, kaneel, honing en wijn. 2. Carpas=> lente,=> elk soort groente, peterselie, selderij , ingedoopt in zout water. 3. Z’roah=> gebraden lamsboutje 4. Beetsàh=> gekookt ei=> symbool van hágiegah(vredesoffer) 5. Maror =>bittere kruiden, mierikswortel, bittere sla =>.bittere ellende 6. Chazereth => extra Maror => radijs ipv hyssop
De Feesttijden des HEREN
CHAG HAMMAZOOTH Feest van de Ongezuurde broden. Centraal woord:
“Des HEREN is de aarde en haar volheid, de wereld en wie daarop wonen. “ Ps.24:1 “opdat gij al de dagen uws levens de dag van uw uittocht uit het land Egypte gedenkt.” Deut. 16:3c
Bijbelteksten O.T.15
Ex. 12:8,15-18,20; Ex 13:6,7; Ex 23:15; 34:18 Lev. 8:2, 26; 10:12; 23:6 Num. 9:11, 28:17 Deut. 16:3,8 ( vers 16 zie ook Ex 23:14) Joz. 5:11 2 Kon 23:9 2 Kron. 30:13,21; 35:17 Ezra 6:22 Ezech. 45:21
Wat leren we hiervan: • • •
Ook hier wordt uitdrukkelijk genoemd dat het een feest is voor de HERE. (Zie Ex 23:14 en opm. Sjabbàt) Het feest duurt 7 dagen met de eerste en de laatste dag een heilige samenkomst, geen slaafs werk Er wordt grote nadruk gelegd op het ongezuurd zijn van het brood. Alle zuurdesem (Chamètz) moeten uit de huizen, alle woonplaatsen, de streek worden verwijderd)16 Ex 13:1,7
16
Vandaar dat de Misna zo sterk de nadruk legt op hoe en wanneer je Chamètz moet verwijderen uit je huizen. Dit lijkt op onze grote schoonmaak in het voorjaar van vroeger
Pagina
Al deze teksten verwijzen naar het feest der ongezuurde broden. Ongezuurde broden worden daarnaast genoemd in Ex 29:23, Lev 8:2,26, 10:12; Nu. 6:15,17 en Richt 6:19-21. Hier worden zij genoemd in verband met priesterwijzing, offers en het Nazireërschap.
15
15
De Feesttijden des HEREN • • • • • •
Ook hier weer schrijft de HERE voor hoe en wanneer en waar het feest gevierd moet worden. Van de 15e t/m 21e van de eerste maand (Abib) Dit feest behoort bij de drie grote feesten. De mannen moeten dan voor Gods aangezicht verschijnen in Jeruzalem Dit feest wordt genoemd naast de twee andere grote oogstfeesten ( Wekenfeest en Loofhuttenfeest) De HERE heeft oog voor lichaam en ziel. Tijdens dit feest worden er ook vele offers gebracht zoals de HERE heeft voorgeschreven Num. 28:17-25. Het ongezuurde brood wordt ook wel ‘ Lachma Anja ‘ genoemd,’ brood der verdrukking’ Deut. 16:3 Dit feest is een vreugdevol feest. Dag aan dag mogen de mensen zich verblijden . In overgave en lofprijzing , met allerlei instrumenten. 2 Sam. 6:5, 1 Kron. 16:42; Ez 6: 22
Bijbelteksten NT./ Jezus en het feest der ongezuurde broden Matth. 26:17 Mk 14:1,12 Luk. 22:1,7
Jezus en de apostelen en de Matzah
Wat leren we ervan • Het Pascha en het Feest van de ongezuurde broden horen bij elkaar. • Jezus ziet zichzelf als het levende brood. Het is een teken van Zijn plaatsvervangend lijden en sterven ter verzoening van onze zonden • Jezus gebruikt Matzah 17om het Heilig Avondmaal in te stellen
De apostelen
Hand 12:3, 20:6 1 Kor 5:6-8, zie ook Gal 5:9
17
Messias belijdende Joden gebruiken bij de viering van het heilig Avondmaal Matzah. Het is een teken van reinheid en waarheid, Jezus is een onberispelijk en vlekkeloos lam. Zie 1 Kor 5:6-8
Pagina
• De apostel Paulus refereert aan het Pascha en het Feest van de ongezuurde broden. Voor het feest moest alle ‘Chamètz ‘ weggedaan worden uit huis, omgeving en stad. Het moest op de voorbereidingsdag, ook wel aangeduid als de eerste dag van het feest van de ongezuurde broden, worden opgezocht en weggedaan, verbrand. Dit is een beeld van het geestelijk leven. Chametz is een beeld van de zonde.
16
Wat leren we ervan
De Feesttijden des HEREN Het moet worden opgespoord (bij de mens zelf), beleden en weggedaan.18 In het Nieuwe Testament symboliseert ‘Çhametz’ vaak slechtheid en boosheid19 Terwijl Matzah 20 reinheid en waarheid symboliseert
Welk instrument
allerlei instrumenten
Welk lied:
Ps. 150
Welke kleding
Paasbeste kleding(Wit)
Welk voedsel
Chamètz ongezuurd brood. 7 dagen lang
Welk bijbelboek:
Zie PESACH: Het boek Hooglied
CENTRALE THEMA
Zijn Overgave en lofprijzing Zijn HEILIGHEID
18
Matth 5:17-48, 7:3-5, Jewish New Testament Commentary, David H Stern, pag. 447, zie Matth. 16:6-12, Mk. 8:15, Luk 12:1. Het zuurdesem van de Farizeeën etc. d.i. huichelarij 20 Idem: Matzah werd gebruikt bij het offer in de tempel. Deze moesten absoluut rein zijn. Al ’t gezuurde werd beschouwd als onrein, omdat het gegist was, gezuurd. (het woord Chamètz betekent letterlijk ‘zuur’ ) Matzah – ongezuurd brood- was aan de andere kant het symbool van reinheid. De talmoed zegt: zuurdesem representeert de slechte impulsen van het hart. (Zie Alfred J.Kolach, The Jewish book of Why). Lev. 2:4-11 zegt dat spijsoffers ongezuurd moeten zijn. Zie ook wat Jezus zegt over wat er uit het hart komt; Boze overleggingen etc. dat maakt de mens onrein. Mk 7:21
Pagina
17
19
