Zeggen dat media communicatiemiddelen zijn, is een open deur intrappen. De hamvraag is hoe je die hulpmiddelen hanteert.
Voor jonge mensen zijn computers, smartphones, i-pads, smartboards e.d. doodgewone apparaten. Wat de drager van communicatie ook is, je moet die kunnen gebruiken, je moet ook kunnen onderscheiden en begrijpen waarover het gaat en de boodschap kritisch bekijken. De grootste uitdaging voor onze tijd is misschien de veelheid van vormen en boodschappen te volgen en te filteren, ze af te toetsen op relevantie, juistheid en zinvolheid.
Wij, mensen, willen in contact komen met anderen en met de ultieme bron van ons bestaan die we God noemen. We willen informeren, vragen, vermaken, dialogeren … Vluchtig of diepgaand. Vele vormen van taal staan ter beschikking. Via klanken, letters, cijfers, gebaren, symbolen, tekeningen … maakt de mens van gisteren en vandaag zich verstaanbaar. Sinds de jaren 80 van de vorige eeuw maakten dragers van digitale boodschappen grote opgang. Onze grootouders kenden bv. enkel een brief, de krant, radio en televisie.
In de krant stond dat ik, I.B. uit I., een dodelijk ongeval had veroorzaakt en vluchtmisdrijf had gepleegd. Eensklaps stond m’n telefoon roodgloeiend, werd m’n mailbox overspoeld met haatberichten en ontving ik dreigbrieven. Er werd zelfs een facebookgroep tegen mij opgericht en m’n familieleden werden uitgejouwd.
Hoe gaan onderwijsmensen er zelf mee om? Hoe kunnen ze hun leerlingen daarbij helpen? Welke communicatie dient de katholieke dialoogschool? Welke lijn(en) zetten we in op God en hoe? Zijn jullie daarmee ook bezig?
De volgende dag zette de krant recht dat ik nog uitgeweken had, maar niet kon vermijden het weggelopen hondje lichtjes te raken met m’n fiets en zelf keihard te vallen, waardoor ik meteen naar het ziekenhuis moest. De krant excuseerde zich voor de foutief geïnterpreteerde getuigenis van een buurtbewoner over “veel bloed” en “direct weggevlamd”. M’n telefoon stond weer roodgloeiend,
m’n mailbox werd overspoeld met steunberichten, ik ontving bloemen en chocola. Er werd zelfs een facebookgroep voor mij opgericht en m’n familieleden werden bejubeld. De derde dag was alles weer zoals voorheen. Op m’n fiets na: die is onherroepelijk kapot, zo ook de waarde die ik hecht aan het nieuws van de dag. Iesja
Bij de cover: Wat als God jou een sms-bericht zou sturen? Of, durf jij God een sms sturen?
Media = alles wat zich tussen
zenders en ontvangers bevindt. Foto’s: en tekst Els De Smet
Als je iets wilt, spant de hele wereld samen om je daarbij te helpen. Paulo Coelho
Wat is je mening over de onderstaande stellingen? Wat is de mening van je collega daarover? Wisselen jullie ze met elkaar uit. Vanuit meningsverschillen kan je tot leren komen. Het vermogen om te leren is belangrijker dan
opgeslagen kennis. Leren is een proces van verbinden. Het vermogen om connecties te ontdekken tussen
velden, ideeën en concepten is een basisvaardigheid. Wellicht is je mening over een van bovenstaande stellingen genuanceerder door het gesprek dat je er met een of meerdere collega’s over had. Elke persoon is immers een bemiddelaar die een ander uitnodigt om kritisch te zijn ten aanzien van onszelf en wat op ons af komt. Mensen hebben andere mensen nodig om tot kennisopbouw te komen. Daarom ook worden in onderwijsactiviteiten veel activerende werkvormen gebruikt en is een leerkracht in een leerlingengroep ook een mee-lerende. Leerkrachten én leerlingen hanteren ook diverse media tijdens hun leerproces en de kracht van digitale media bewijst daarbij zeker haar nut.
In leernetwerken vinden zowel de mensen als de digitale media elkaar. Daarom worden leernetwerken als hét medium beschouwd om tot samenwerkend leren te komen en dit zowel binnen als buiten een onderwijscontext. Denk bijvoorbeeld aan het succes van Wikipedia, blogs, fora, … Leernetwerken zijn dus leeromgevingen waarin relatief grote groepen mensen al dan niet online ‘samenkomen’ om kennis met elkaar te delen of nieuwe kennis op te doen over een onderwerp dat hen allen interesseert. De voornaamste doelen van een leernetwerk zijn enerzijds het maken van een product of het oplossen van een probleem en anderzijds het leren van de deelnemers bevorderen. Wie een leernetwerk wil opzetten houdt bij voorkeur rekening met een aantal condities die het leren bevorderen: personen met uiteenlopende achtergronden met elkaar verbinden, het onderling vertrouwen bevorderen, afspraken maken om het samen leren en werken te bevorderen en voldoende tijd voorzien voor de deelname aan het leernetwerk. Uiteraard is het ook nodig om te investeren in de digitale geletterdheid van de betrokkenen. De 21 ste eeuw vraagt immers om een innovatieve benadering en vormgeving van leren waarbij de mogelijkheden van het internet maximaal aangewend worden. Meer weten? Lees hier een artikel over het connectivisme, een leertheorie die niet gericht is op nieuwe kennis maar op het vermogen om nieuwe kennis te verwerven door netwerken uit te bouwen.
Jaargang 31
Proviand voor onderweg Een verademing voor onderwijsmensen
Bijlage bij tijdschrift Forum
nummer 9
Maandelijkse inspiratiebron
Afgiftekantoor 2099 Antwerpen X
mei 2016 v.u. Andreas Janssens, Katholiek Onderwijs Vlaanderen.
in de rubriek Leeftocht van pastoraal.katholiekonderwijs.vlaanderen Impressies zijn welkom op
[email protected]
Jaargang 47 – Maandblad
P509707 Afzendadres: Guimardstraat 1, 1040 Brussel
Poëzie is een halte op weg naar het gebed. Bernard Halda
Een APPeltje voor de dorst? Het landschap flitst in een razendsnel tempo voorbij. Stations zonder halte worden in streepjespapier ingepakt. De wereld ligt in enkele klikken binnen mijn handbereik. Facebook vraagt keer op keer waar ik aan denk. Feiten en emoties worden gecomprimeerd tot bits en bites. De maat voor mijn vriendschap wordt uitgedrukt in likes. En dan ‘Foutmelding: geen netwerkverbinding’. Ik kijk op en zie de oude man in de stoel tegenover mij. Hij glimlacht breed en deelt zijn levensverhaal met mij.
De mensen van 'voorbij', zij blijven met ons leven, in liefde, in verhalen die wij zo graag herhalen … Hanna Lam
God, In onze e-wereld met e-commerce, e-leeromgevingen en e-boeken, e-moticons, e-lotto en e-loketten is het soms moeilijk om op jouw vriendschapsverzoek in te gaan.
Bijbelverhalen zijn een belangrijk medium. Ze nodigen ons uit om wakker te worden, weken reactie los en dagen ons uit tot tegenspraak. Ze sporen ons als lezer aan om op zoek te gaan naar de betekenis van een verhaal en zijn tevens een uitnodiging om de verhalen tot leven te laten komen. Bijbelverhalen gaan immers over de levenservaringen van mensen. Mensen van verleden en toekomst die
Geef me het vermogen om de mens achter de vele e-profielen te ontwaren en geef me de e-taal om met hen en met Jou eerlijk in dialoog te gaan.
zich afvragen: “Wie ben ik en waar gaat het met ons en de wereld naartoe?”, “Wat is de bedoeling en de zin van de dingen?”, “Is dit alles, of is er nog meer, iets groter?” De Bijbel is een boek waarin mensen nadenken over wat belangrijk is in het leven. Meer dan 4000 jaar hebben mensen daarover van gedachten gewisseld en
Amen.
dat in begrijpbare taal en beelden gegoten. Zij hebben hun ervaringen van dat “iets groter” proberen te
Een appeltje voor de dorst!
beschrijven. Bijbelverhalen zijn gegroeid vanuit communicatie en zijn bedoeld om de communicatie met onszelf en anderen aan te gaan. De verhalen in de Bijbel zijn een krachtig medium. Dankzij die verhalen kunnen we de dialoog met het verleden en de jaargang 31 nummer 9 mei 2016
toekomst aangaan en zelf uitdrukken wie God zou kunnen zijn en hoe Hij is.
De zintuigen zijn de oer-antennes in het medialandschap.
I want a relationship, not a one-link stand.
Els De Smet
Liz Strauss
Het loslaten van digitale media schept ruimte om de band met onszelf en onze naasten aan te halen. Het gebruik van symbolen en rituelen in vieringen nodigt ons uit om de waarde van verschillende media te koesteren. In traditionele vieringen ligt de nadruk nog
Naar aanleiding van de 48ste Wereldcommunicatiedag op 24 januari 2014 deed Paus Franciscus in zijn boodschap een oproep voor menselijke verbondenheid in de digitale wereld. Hij nodigt ons uit om niet alleen de kansen maar ook de valkuilen van digitale media te ontwaren:
vaak op taal. Doch is het een boeiende uitdaging om in vieringen alle zintuigen aan te spreken. Geuren, kleuren, ervaringsmomenten via video, klanken en muziek scheppen een sfeer die leerlingen dichter bij het moment van samen gelovig vieren brengen. In de interactie tussen begeleiders, leerlingen en materiaal kan God aanwezig zijn, als allen zich daarvoor openstellen. Ideeën voor een zintuiglijke Mariaviering: Een Mariaviering start met het verspreiden van de geur van meiklokjes. Tijdens het openingslied toont men een filmpje van een wandeling in de buurt van de school waarin men Mariabeelden zoekt. Begeleiders die tussen de leerlingen zitten branden een kaarsje. Leerlingen zien het licht en de bewegingen van de vlam en voelen de warmte. Tijdens het zingen van een Marialied projecteert men beelden van de kaarsjesprocessie in Lourdes. Klankschalen kondigen een stiltemoment aan. Daarna bidt men tot Maria. Men toont aspecten van zorg en dankbaarheid in door de leerlingen gemaakte tekeningen. De viering eindigt met een mantra.
"Het volstaat niet om voorbijgangers te zijn op de digitale wegen, om slechts verbonden te zijn; verbintenissen moeten zich ontwikkelen tot ware ontmoetingen. We kunnen niet apart leven, opgesloten in onszelf. We moeten graag zien en graag gezien worden. We hebben tederheid nodig. Mediastrategieën verzekeren geen schoonheid, goedheid en waarheid in de communicatie. De mediawereld moet zich ook met menselijkheid bezighouden, ook zij is geroepen tot tederheid. De digitale wereld kan een omgeving zijn die rijk is aan menselijkheid; een netwerk, niet van kabels, maar van mensen." Hoe kan de communicatie beter ten dienste staan van een authentieke ontmoetingscultuur? Wat betekent het voor christenen om anderen te ontmoeten in het licht van het evangelie? Jezus windt er geen doekjes om. Hij is authentiek en oprecht. Vanuit een diepe verbondenheid met zijn Vader. Meestal zijn zijn woorden en gebaren teder en zacht, soms valt hij scherp uit tegen huichelaars en kortzichtige mensen. Hij straalt een diepe rust en vrede uit, spreekt met overtuiging en gezag, met passie en overgave … Hij spreekt woorden om van te leven, om in te geloven, om waar te maken! Zijn meedogende blik, zijn handopleggingen en aanrakingen halen mensen uit hun isolement en breken grenzen open. Hij nodigt iedereen uit om zo de Blijde Boodschap te brengen!
